VI edycja konkursu z okazji Światowego Dnia Książki 2017

VI edycja wojewódzkiego konkursu z okazji Światowego Dnia Książki i Praw Autorskich 2017

pod hasłem

„Kocham książkę dlatego, że wprowadza mnie w mój własny świat, że odkrywa we mnie bogactwa, których nie przeczuwałem.”

Jarosław Iwaszkiewicz

LUBLIN 2017

1

Z przyjemnością oddajemy w Państwa ręce książkę będącą promocją talentów literackich uczniów. Wydana jako e-book publikacja jest efektem VI edycji wojewódzkiego konkursu w kategorii literackiej organizowanego przez Gimnazjum nr 3 im. prof. Mieczysława A. Krąpca OP w Lublinie z okazji Światowego Dnia Książki i Praw Autorskich 2017.

Książka zawiera nagrodzone teksty literackie – opowiadania i wiersze, których autorami są uczniowie gimnazjów oraz klas V i VI szkół podstawowych.

Prace literackie to samodzielnie napisane utwory napisane przez młodych twórców z Lublina, Świdnika, Jastkowa i Kraśnika. Wzbogacone zostały fotografiami autorstwa uczniów nagrodzonych w konkursie w kategorii medialnej. Prace mają charakter twórczy i nawiązują do hasła konkursu: „Kocham książkę dlatego, że wprowadza mnie w mój własny świat, że odkrywa we mnie bogactwa, których nie przeczuwałem” oraz wydarzenia, jakim jest 700-lecie miasta Lublin. Na końcu zostały zamieszczone nagrodzone prace plastyczne.

Można przypuszczać, że pomysły na napisanie nagrodzonych prac zrodziły się już podczas cyklu kreatywnych warsztatów wprowadzających i inspirujących uczestników w tematykę i ideę konkursu. Pierwszy z warsztatów - „Stworzeni z atramentu” poprowadziła znana i lubiana pisarka, pedagog terapeuta i publicystka, Ewa Nowak. Kilkugodzinny warsztat kreatywnego pisania miał na celu przygotowanie uczniów do napisania powieści. Drugi warsztat dotyczył treści regionalnych - „Podróże w

czasie:

W

szesnastowiecznym

butach.

O

życiu

mieszczan

w renesansowym Lublinie” i odbył się w lubelskiej Piwnicy pod Fortuną.

Trzeci z cyklu warsztatów - „Książki zapisane obrazem” poświęcony był fotografii kreacyjnej. Zajęcia prowadziły panie: Ewelina Podsiadła, lubelski fotograf, ilustrator i grafik oraz Karolina Podściańska, cosplayer. Ostatnim 2

z warsztatów był warsztat artystyczny „Gadżetomania dla bibliofila”, podczas których uczniowie ozdabiali płócienne torby bibliofila. Wszystkie warsztaty odbyły się w Filii nr 31 Miejskiej Biblioteki Publicznej im. H.Łopacińskiego w ramach partnerskiego projektu „Zaczytajmy się w Lublinie”. Wzięło w nich udział około 80 uczniów z Lublina, Świdnika, Jastkowa, Biłgoraja, Niemiec.

Mamy nadzieję, że e-book, który tak naprawdę stworzyli młodzi twórcy, będzie z przyjemnością wykorzystywany przez uczniów i nauczycieli do wystawienia

na

deskach

szkolnych

teatrów.

Jesteśmy

przekonani,

że nagrodzone utwory z przyjemnością przeczytają nie tylko nagrodzeni w konkursie uczniowie, ale wszyscy jego uczestnicy, opiekunowie, rodzice, inni nauczyciele, miłośnicy książek, czytania i Lublina. Wszystkim czytelnikom życzymy, aby teksty inspirowały Was do różnorodnych kreatywnych działań i odkrywania Lublina oraz talentów pisarskich, plastycznych, filmowych i fotograficznych.

Jeszcze raz gratulujemy wszystkim nagrodzonym i ich nauczycielom, którzy zachęcili swoich wychowanków do podjęcia próby napisania trudnej, bo przynajmniej z dwoma motywami, pracy literackiej.

Zapewniamy, że kolejny e-book będzie zawierał ciekawe, inspirujące i wartościowe prace literackie pozostałych uczestników konkursu.

Będziemy wdzięczne jeśli wykorzystując publikację udostępnioną na zasadach wolnych licencji, będziecie pamiętać o prawie autorskim. Utwory mają swych autorów, którzy pozwalają na ich wykorzystanie w celach edukacyjnych,

ale

nie

komercyjnych.

Prace

zostały

zamieszczone

w oryginalnej postaci językowej i stylistycznej przesłanej do organizatora konkursu. Została jedynie ujednolicona czcionka.

3

Spis treści: Anna Kolibska: Przygoda. s. 5-9 Szkoła Podstawowa nr 30 im. Krola Kazimierza Wielkiego w Lublinie Magdalena Gremplewska : Niesamowita przygoda Izy. Szkoła Podstawowa nr 3 im. Tadeusza Kosciuszki w Swidniku

s. 10-18

Julia Gawron: Przyjaciółka znad rzeki. s. 19-24 Szkoła Podstawowa nr 47 im. Jozefa Ignacego Kraszewskiego w Lublinie Olga Bogusiewicz: Książka.

Międzynarodowa Szkoła Podstawowa Paderewski w Lublinie

s. 25

Małgorzata Kowaleczko: Zaczytani.

Szkoła Podstawowa nr 52 im. Marii Konopnickiej w Lublinie

s. 26-27

Karol Grzelak: Czy warto czytać?

Szkoła Podstawowa im. Tadeusza Kosciuszki w Jastkowie

s. 28-31

Oliwia Nowak: Obietnica.

Gimnazjum nr 19 im. Jozefa Czechowicza w Lublinie

s. 32-37

Anna Zawadzka: Dzwoneczki.

Gimnazjum nr 3 im. prof. Mieczysława A.Krąpca OP w Lublinie

s. 38-45

Filip Opoka: opowiadanie bez tytułu.

Gimnazjum nr 16 im. Fryderyka Chopina w Lublinie

s. 46-48

Krzysztof Filip: Afera przy Grodzkiej Gimnazjum nr 7 im. Jana Kochanowskiego w Lublinie Julia Sadurska: Telefon Julii.

Gimnazjum nr 3 im. prof. Mieczysława A. Krąpca OP w Lublinie Zuzanna Kalinowska: Idę strudzony po Starym Mieście.

Gimnazjum nr 1 im. Szarych Szeregow w Krasniku

4

s. 49-52

s. 53-61 s. 62-63

Anna Kolibska -wyróżnienie Z recenzji nauczyciela - pani Weroniki Lameńskiej-Ćwiek Ania w swoim opowiadaniu umiejętnie nawiązała do motta konkursu.

Bohater, który jednocześnie jest narratorem opowiadania, w szkolnej bibliotece znajduje książkę, która wprowadza go w świat lubelskich legend, postaci literackich i historycznych. Dzięki kreatywności ucznia, na ulicach Starego Miasta pojawia się Jasza Mazur, Leszek Czarny, diabeł z legendy o Czarciej Łapie, Widzący z Lublina. „Przygoda” Na 20 minutowej przerwie postanowiłem zajść do szkolnej biblioteki, aby znaleźć jakąś książkę na weekend i po chwili wybierania udało mi się ją znaleźć, więc może bez zbędnego przedłużania po prostu już zacznę.

Chodziłem od półki do półki i w końcu rzuciła mi się w oczy książka w złoto czarnej oprawce w przeróżne wzory. Wziąłem ją do ręki z ciekawości i przeszedłem do rogu biblioteki, aby wygodnie usiąść na pufie i ją przejrzeć. Kiedy tylko ją otworzyłem, poczułem ten wspaniały zapach papieru i farby drukarskiej, który zawsze sprawia, że na mojej twarzy pojawia się nieco zamyślony i wymowny uśmiech. Wreszcie przestałem wzdychać nad jej zapachem i podniosłem okładkę.

Pierwsze, co przeczytałem, to tytuł i nazwisko autora. Nie zwróciłem na nie uwagi na początku, ponieważ byłem zbyt zachwycony okładką. Tytuł brzmiał „Wyobraźnia”, na miejscu, gdzie standardowo powinien być autor, było napisane „osoba, która to czyta”.

5

Dziwne - pomyślałem, ale to też sprawiło, że chciałem już zacząć ją czytać, jeszcze bardziej niż przed chwilą, więc bez ceregieli zacząłem pochłaniać słowo za słowem, zdanie za zdaniem. Nagle podszedł do mnie jakiś dziwnie ubrany pan. „O Mamusiu!”- pomyślałem, jak ona jest dziwnie ubrany! Czarny melonik, żółta marynarka, kraciaste spodnie i przeogromna zielona muszka, wzbudzało we mnie większe przerażenie niż mama, która dopiero co wróciła z wywiadówki : - Jestem Jasza - po długiej ciszy odezwał się dziwny mężczyzna, uśmiechając

się

tajemniczo

-

Jasza

Mazur.

Niektórzy

nazywają

mnie Sztukmistrzem z Lublina.

- Dzień dobry, jestem Mateusz - odpowiedziałem niepewnie – uczeń.

- Ocho! To trafiłem idealnie!

- Z czym? – bąknąłem niepewnie lekko pocąc się ze zdenerwowania i w głowie mając tylko jedną myśl; „Niech on już stąd pójdzie, bo zaraz pot zaleje mi całą książkę. A właściwie, to skąd on się tu wziął?”.

- Może miałbyś ochotę wybrać się ze mną na wycieczkę po Lublinie? - odrzekł przenikając mnie wzrokiem, wcale nie strasznym.

I w tym momencie cała wiedza, którą nauczyciele i rodzice od przedszkola wpajali mi do głowy, że z obcymi się nie rozmawia i nigdzie nie chodzi, wyleciała mi drugim uchem.

I powiedziałem bez wahania: - Oczywiście!

6

Z drugiej strony to ja mu się przedstawiłem i on mi się przedstawił, więc teoretycznie nie byliśmy już nieznajomymi.

Wyszliśmy ze szkolnej biblioteki i ku mojemu zdziwieniu za jej drzwiami przez nią i doszliśmy aż do Placu po Farze. Tam na dużym kamieniu siedział mężczyzna z czarną brodą, ubrany prawie jak pierwsi królowie Polski na obrazkach w książce od historii. Kiedy do niego podeszliśmy, wskazał nam miejsce obok siebie i zaczął opowiadać historię, o tym, jak to po długiej walce z Jadźwingami zasnął pod dębem i przyśnił mu się Michał Archanioł, który wręczył mu miecz, którym pokonał wrogów, a na znak wdzięczności ufundował kościół pod wezwaniem właśnie św. nie znajdował się tak jak zwykle szary, szkolny korytarz, ale Brama Krakowska. Weszliśmy Michała Archanioła. Dąb, pod którym zasnął został ścięty i przeznaczony na budowę ołtarza. Kiedy tak opowiadał, za naszymi plecami pokazały się mury kościoła, który przecież już od wielu lat nie istniał i usłyszeliśmy dalekie echo dzwonów odbite od kamienic dookoła placu. A nasz rozmówca powoli stawał się coraz bardziej przezroczysty i w końcu zniknął i on, i kościół.

Zdziwiony przypomniałem sobie, że ta historia już kiedyś obiła mi się o uszy. Dopiero po chwili zapytałem się Jaszy: - Czy to nie był przypadkiem Leszek Czarny?

- No już myślałem, że się nie domyślisz – powiedział.

- A widzisz domyśliłem się. Ale mam pytanie.

- Proszę pytaj – zaśmiał się przy tym głośno.

- Tak właściwie, to czym ty się zajmujesz?

7

- Ja? Jestem Sztukmistrzem.

- Sztukmistrzem? - zapytałem z ciekawością w oczach.

- Dokładnie. Można więc powiedzieć, że jestem kimś więcej niż magikiem – odpowiedział ruszając dalej pewnym krokiem.

- Aha, no dobrze – odparłem - Tak właściwie, to gdzie my teraz idziemy?

- Za chwilę sam się przekonasz.

Poszliśmy dalej, aż doszliśmy do zamku, gdzie spotkaliśmy bardzo dziwnego przechodnia, ubranego tak jak aktorzy filmie „Ogniem i Mieczem” tyle, że całkiem na czarno, z długim srebrnym piórem na czapce i w czarnym płaszczu, spod którego wystawał chyba ogon! Jasza poklepał mnie po ramieniu i uśmiechnął się znacząco.

Nieznajomy opowiedział nam, jak to kiedyś pomógł wdowie w sprawie sądowej, kiedy podszedł do stołu, gdzie siedzieli sędziowie i odcisnął na nim swoją rękę. Tym razem byłem pewien, że był to diabeł z legendy o Czarciej Łapie.

Ja

i

Jasza

popatrzyliśmy

na

siebie

porozumiewawczo,

podziękowaliśmy mu grzecznie i poszliśmy dalej. Zdziwiło mnie trochę, że schodzimy w dół od zamku w wąskie uliczki, zamiast na Plac Zamkowy.

Po chwili skręciliśmy w jakieś podwórko i weszliśmy do pokoju, gdzie na półkach stało mnóstwo książek, a na środku stał stół, przy którym siedział starzec z długą brodą, pejsami zakręconymi jak sprężynki i futrzanej dziwnej czapie. Obok niego siedzieli przy stole Diabeł, Leszek Czarny, Anioł, a wdowa z legendy przyniosła właśnie pachnącą przyjemnie herbatę.

- To Widzący z Lublina?! – zdziwiony zapytałem Jaszę.

8

- Tak, a tu jest sam Pępek Świata! Właśnie w naszym mieście! Chodź, napijemy się herbaty i odpoczniemy trochę.

Nie wiem, jak długo rozmawialiśmy o Lublinie, jego historii i tym jak wygląda teraz, kiedy nagle usłyszałem głos: ”Mateuszu zaraz dzwonek!

Musisz już iść na lekcje”. Pani bibliotekarka patrzyła na mnie zza okularów.

Rozejrzałem się dookoła. Byłem w bibliotece i siedziałem na sofie z książką w ręku, z otwartej strony patrzył na mnie narysowany mężczyzna w czarnym meloniku,

żółtej

marynarce,

muszce.

Oczywiście

kraciastych

wiedziałem,

że

spodniach to

i

zielonej

nie

mogła

być prawda i wszystko działo się w mojej głowie, w mojej WYOBRAŹNI. Kiedy wstawałem, z książki wypadło na podłogę srebrne ptasie pióro. „Kocham książki dlatego, że wprowadzają mnie w mój własny świat, że odkrywają we mnie bogactwa, których nie przeczuwałem.” ***

9

Magdalena Gremplewska - wyróżnienie Z recenzji nauczyciela - pani Anny Iwańskiej-Kuśmierz Magda w swoim opowiadaniu … bezbłędnie wprowadza dialogi ożywiające akcję, stosuje bogate słownictwo. Konsekwentnie prowadzona narracja przybliża czytelnikowi postać głównej bohaterki, która przenosi się w czasie do szesnastowiecznego Lublina i okolic.”

Niesamowita przygoda Izy Tak gorącego lipca w Lublinie nie było od lat. Wszędzie, gdzie się nie weszło, było duszno. Zresztą na zewnątrz też. Iza była bardzo zła na swoją siostrę za to, że używała jej telefonu i go zepsuła. A wiadomo, jak teraz młodzieży ciężko żyć bez telefonu. Pomimo tych przykrych myśli wstała z łóżka bez ociągania i poszła się ubrać oraz uczesać. Izabela była piętnastoletnią

dziewczyną

średniego

wzrostu,

o

smukłej

figurze

i zaokrąglonych rysach twarzy. Miała intensywnie kasztanowe, długie do pasa włosy, które świetnie podkreślały jej ciemnozielony kolor oczu oraz dość jasną karnację. Iza miała też piegi, co niezwykle dodawało jej uroku i wdzięku.

Weszła do kuchni. Nikogo tam nie było, wszyscy jeszcze spali. No tak, przecież dopiero siódma! Iza szybko zjadła jabłko (był to jej ulubiony owoc) i napisała karteczkę : Cześć! Wyszłam na konie, które umówiłam poprzednim razem.

Pieniądze wzięłam ze stołu, a będę o jakiejś 8:30. ;) Iza Szybko chwyciła toczek, wyszła z mieszkania i poszła w stronę stadniny GALOP. Po drodze minęła może trzech przechodniów, w tym sprzedawczynię sklepu ABC , która jak zwykle uśmiechała się do każdego miniętego przez nią przechodnia. Ale Iza nie miała ochoty uśmiechać się do 10

nikogo, bo za każdym razem, kiedy do jej mózgu doszedł komunikat o siostrze, to nie panowała nad emocjami i mogła od razu wybuchnąć złością.

Po prostu nie chciała jej więcej widzieć, miała jej dość.

Gdy pogrążona w swoich rozterkach doszła pod samo wejście do stajni, tam znajdował się koń, który najwyraźniej był jej przydzielony. Był nawet wyczyszczony i osiodłany! Czekał, aż ktoś na niego wsiądzie i rozpocznie trening. To właśnie zwierzę miało na imię Słońce, było dość wysokie, o maści jasnokasztanowatej.

Dziewczyna założyła toczek i dołączyła do reszty grupy, która już wyprowadzała zwierzęta z boksów. Gdy cała gromada doszła do ujeżdżalni, wszyscy jeźdźcy zaczęli poprawiać popręgi i wskakiwać na swe konie. Po kilku minutach rozgrzewki instruktorka Marzenna wydała komendę, z której wynikało, że należy przejść do kłusa. Wreszcie nadszedł czas na galop i skakanie. Gdy Iza została wywołana na środek ujeżdżalni, podczas gdy inne konie musiały zmieścić się w wyznaczonym kole, ruszyła z kopyta, pięknie anglezując. Gdy podjechała pod przeszkodę, drogą przejechał motocyklista, Słońce się spłoszył i stanął dęba, zrzucając Izabelę. Nagle świat w oczach dziewczyny zaczął się rozmazywać, a po chwili znalazła się w czarnej otchłani.

Gdy otworzyła oczy, zobaczyła nad sobą jakąś postać. Dopiero po chwili poczuła, że jest tak mocno ściśnięta, że ledwo oddycha. Miała wrażenie, że ma na sobie gorset. Próbowała wstać, ale nie mogła, bo wciąż nadeptywała na piekielnie długą, błękitną sukienkę.

- Co jest ?! – zapytała.

- Panienka spadła z konia. Nie pamięta panienka?

Dopiero teraz Izka mogła dokładniej przyjrzeć się tej postaci. Była to niewysoka kobieta, około trzydziestki, w niewielkim kapeluszu na głowie, tak samo długiej sukni jak ona i z podkręconymi miodowymi włosami. Jej 11

twarz była bardzo jasna, jakby nigdy nie zaznała słońca i dobrze kontrastowała z ciemnozielonym kolorem ubrania oraz nakrycia głowy. Jej oczy były intensywnie niebieskie, a długie rzęsy i ciemne brwi stanowiły wyśmienitą wręcz dla nich oprawę.

- A ty eee…. pani kim jest? – spytała nieprzytomnie piętnastolatka.

- Jak to kim? Guwernantką jejmościanki – odparła kobieta.

- A ma pani na imię…

- No jak to jak, panienko? Justyna.

- Dobrze, a teraz naprawdę proszę przestać robić sobie ze mnie żarty i odprowadzić mnie do domu- stanowczo zażądała Iza. - To niech jejmościanka przestanie sobie ze mnie dworować, odprowadzi tego konia, bo panience nie wypada, założy kapelusz i pójdziemy do panienki pokoju, i poczytamy Biblię - powiedziała Justyna.

O nie, tego było za wiele, nikt nie będzie sobie z niej żartował. Wsiadła z powrotem na konia (był maści tarantowatej) i ruszyła galopem, zostawiając w tyle z lekka zakłopotaną guwernantkę. Taka jazda w ogóle jej nie wychodziła. A to kawałek materiału wszedł jej między strzemię a nogę, a to kapelusz zsunął jej się na oczy itd.

- Co to jest za szmata?! Nie dość, że niewygodna i ciśnie, to jeszcze jest w niej gorąco jak diabli – pomyślała Izabela, jadąc polną drogą.

Musiała coś z tym zrobić. Zawróciła konia w stronę pola. Było ono pełne ludzi, ubranych w skromne, wymięte, podziurawione ubrania. Byli bardzo zmęczeni i chudzi. Iza postanowiła do nich podejść. Ku swojemu zdziwieniu zauważyła, ze pracują oni sierpami! Zaczęła rozumieć, że coś tu nie gra. Ale było jej tak gorąco! Bez zastanowienia podeszła do jednego z ludzi i zapytała czy może pożyczyć sierp. Obcięła sobie sukienkę do kolan (wraz z halkami). Odczuwając przyjemną ulgę wsiadła na swojego rumaka i udała się w dalszą podróż.

12

Niebawem zobaczyła przepiękną łąkę, wręcz obsypaną kwiatami.

Wyglądało to tak, jakby matka natura podzieliła ją na dwie części, których granicą była jabłonka. Jedną pomalowała jasnofioletową lawendą, a drugą śnieżnobiałymi rumiankami. Stwierdziła, że to idealne miejsce na przemyślenia, więc przywiązała konia w cieniu drzewa i sama rzuciła się na dywan z kwiatów.

Z jej ustaleń wynikało, że albo wszyscy robią sobie z niej żarty (co było bardzo mało prawdopodobne, bo tych ludzi nie znała), albo jakimś niewyjaśnionym sposobem przeniosła się w czasie! Postanowiła jak najszybciej to sprawdzić.

Pędem wdrapała się na siodło, które nie było zbyt wygodne, i pokłusowała tą samą drogą, którą przyjechała (przynajmniej tak jej się zdawało). Po niedługim odcinku jazdy w upale zobaczyła to samo pole i tych samych wieśniaków, którzy przyglądali się jej ze zdziwieniem. Wtedy się uspokoiła. Przynajmniej wiedziała, że nie zabłądzi. Przyspieszyła tempo i pognała tam, gdzie znalazła się na początku. Po około pięciu minutach drogi była dokładnie w tym miejscu, gdzie pierwszy raz spotkała swoją guwernantkę.

Dopiero teraz zobaczyła wielki dwór szlachecki. Był zbudowany z drewna, które pomalowano na biało. Miał duży, szpiczasty dach, na którym widniały nieduże okienka w kształcie półkola i z którego wychodziły dwa kominy. Zobaczyła ganek wsparty kolumnami oraz narożne przybudówki, zwane alkierzami. Otaczał go przepiękny ogród, prawie tak cudny, jak tamta łąka oraz kilka wielkich drzew. Wtem Iza dostrzegła najprawdziwszą karetę.

Teraz kompletnie zgłupiała. Nie wiedziała, co ma myśleć. Nagle podbiegły do niej dwa psy. Chyba ją znały, bo zamiast szczekać, czekały aż je pogłaszcze.

Wyglądały na myśliwskie. Wyciągnęła rękę, lecz szybko ją cofnęła, bo zobaczyła Justynę. Podbiegła do niej, a gdy guwernantka ją zobaczyła, mało 13

co nie dostała apopleksji.

- Panienko, niech się panienka boi Boga, panienki najlepsza sukienka!

– wykrzyknęła z przerażeniem. – No, przynajmniej miała panienka kapelusz na głowie, ale byłby wstyd gdyby się panienka opaliła.

- No, ale co miałam zrobić? W tym ubraniu jest mi tak gorąco, że można się udusić – szybko zaczęła się bronić. – A propos duszenia, to ten gorset to moglibyście ze mnie zdjąć.

- No co też jejmościanka wygaduje, jak to gorset zdjąć? Bądźmy poważni – odpowiedziała Justyna. – A teraz jejmościanka będzie musiała się przed panią matką i panem ojcem wytłumaczyć.

Wtedy guwernantka otworzyła drzwi przed Izabelą i poprosiła ją do środka. Przedpokój był strasznie staroświecki. Wszędzie wisiały rogi, chyba jelenia. Justyna zaprowadziła ją do zupełnie nieznanych jej osób.

- Ja serdecznie przepraszam, że zakłócam jaśniepaństwu spokój, ale jejmościanka Izabela…

Nawet nie zdążyła skończyć, a już było słychać głos kobiety, ubranej podobnie jak Izka, tylko, że ona miała jeszcze naszyjnik i loki.

- Dziecko, na Boga, coś ty ze sobą zrobiła!? Natychmiast masz się przebrać, a za karę przez tydzień będziesz pościć!

- Ale mamo… - powiedziała Iza. W sumie nie wiedziała, dlaczego powiedziała do niej mamo, a nie proszę pani. Może ze względu na wysokie podobieństwo do jej mamy?.

- Jak ty się do mnie zwracasz?! Marsz wyszywać! Albo nie, poćwiczysz kaligrafię z Justyną i zastanowisz się nad swoim zachowaniem.

Po wyjściu z pokoju nauczycielka poprowadziła ją przez korytarz. Było tam ogromne lustro z bogato zdobioną drewnianą ramą. Iza przejrzała się w nim. Wyglądała jak zawsze, tylko była zupełnie inaczej ubrana. Dziwne…

Następnie weszły po schodach na górę, a później skręciły w lewo, kierując się 14

w stronę dość dużego pokoju. Kobieta oświadczyła, że tu będą ćwiczyć pismo.

Pomieszczenie było bogato umeblowane. Przede wszystkim uwagę zwracało wielkie łóżko z baldachimem, długim aż do ziemi. Teraz Iza naprawdę się zaniepokoiła i postanowiła dłużej nie zwlekać z nurtującym ją pytaniem.

- Justysiu, a Justysia mi powie, który dzisiaj mamy? – zapytała nieśmiało.

- Siedemnasty lipca, panienko – odpowiedziała, szukając cytatu z Biblii do przepisania.

- A którego roku?

- No jak to, którego? Mamy 1569 rok - podniosła na chwilę oczy znad książki.

Wtedy Iza poczuła się słabo. Oczy to jej prawie wyszły na wierzch i nawet miała wrażenie, że jej się gorset poluzował. Jak to 1569?! No to już przekraczało wszelkie granice! Postanowiła, że na razie się nie będzie ujawniać, bo jak tylko sobie przypomniała, co jej historyczka mówiła, to w najgorszym wypadku mogliby jej albo krew upuszczać, albo nawet zamknąć ją w ciemnej, zimnej jak lód komórce, o ile jeszcze czegoś gorszego nie wymyślą.

- Ano przecież - uśmiechnęła się krzywo. Zależało jej na tym, by wreszcie odwrócić uwagę Justysi od swojego wyrazu twarzy. Chyba zdradził za dużo.

Poleciała się przebrać w bardzo podobną suknię, tylko, że czerwoną, i wróciła do pokoju.

- O, to może panienka przepisać - powiedziała guwernantka.

Na masywnym biurku już stał tusz, podała jej pióro, wystarczyło je zamoczyć i napisać te kilka zdań. Izie takie pisanie kompletnie nie szło. Ciągle robiła plamy.

15

- I co! Jak panienka mniejsza była, to ja namawiałam, żeby się kaligrafii uczyć, a panienka nie chciała. I co teraz - kleks na kleksie! – Justyna nieco się zdenerwowała, ale po chwili się opanowała i zaczęła tłumaczyć jak pisać, żeby całej kartki nie zaplamić.

Nagle do pokoju wdarła się piękna woń. To jak nic był obiad, aż Izie zaburczało w brzuchu. Przeprosiła jak należało i pędem rzuciła się w stronę schodów. Tam była już jej „matka” i jej „ojciec” oraz chyba jej „siostra”. Siadła przy stole, a wtedy przyniesiono takie frykasy, jakich świat nie widział. A to wędliny, a to kaczka, różności! Już miała się wziąć do jedzenia, już nawet wyciągnęła ręce, lecz nagle dostała po głowie, ale tak, że aż jej się rozjaśniło.

- Ej!!! – krzyknęła z rozpędu.

- Jak ty się zachowujesz dziecko. Ty pościć masz! – krzyknęła matka.

Natychmiast wstała od stołu, potrącając przy okazji służącą, która właśnie niosła kolejną tacę pełną smakołyków.

Wyszła do sadu, który już wcześniej udało jej się przyuważyć, weszła na drzewo, ciągnąc za sobą sukienkę, zerwała dwa czerwone jabłka, a potem zeszła i tam postanowiła sobie uciąć drzemkę.

Gdy wstała, było już późno, więc postanowiła zajrzeć do dworku, czy ktoś jej w ogóle tam szuka. Okazało się, że tak, bo miała dzisiaj robić ze służąca Małgorzatą konfitury. Więc zaprowadzono ją do kuchni, założono jej biały fartuszek i kazano przystąpić do roboty.

Próbowała coś robić z tymi wiśniami, ale w porównaniu z tym, co robiły sprawne rączki Małgorzaty, to można powiedzieć, że tylko stała i się przyglądała. Po trzecim tłumaczeniu również nie załapała i tylko się upaćkała. Konfitury miała wszędzie: na nosie, na butach, a nawet we włosach.

- I jak jejmościanka, niedługo, bo za trzy miesiące, będzie męża miała, jak jejmościanka nawet konfitury mu nie zrobi, to jak jaśniepaństwo 16

przeżyjecie? - zaczęła swój wykład Małgorzata. – Skoro jejmościanka nie pomaga, to chociaż niech nie przeszkadza, dobrze? No niech jejmościanka już idzie.

Co?! Ona będzie miała M Ę Ż A !!!!? I to już za trzy miesiące? O nie! Ona się musi z tego świata wydostać i to raz na zawsze!!! Już do późna zamartwiała się tą myślą. Zadawała sobie mnóstwo pytań, ale na żadne nie znała odpowiedzi. Jedynym ratunkiem była książka. Zupełnie zapomniała, że do kieszonki w spodniach do jazdy konnej włożyła maleńką książeczkę.

Teraz ją znalazła w bucie.

Wyciągnęła i zajęła się przygodami swojej ulubionej bohaterki Gabrysi Borejko z „Kwiatu kalafiora” Małgorzaty Musierowicz. Zapomniała o swej wręcz tragicznej sytuacji i położeniu. W końcu zmęczona zasnęła.

Z samego rana ona i służąca miały udać się do krawca po nową suknię.

Lekko jeszcze zaspana myślała, że to tylko zły sen. Lecz nie.

Nieprzewidywalna rzeczywistość ukazywała swoje czarne oblicze. Znów na śniadanie tylko chleb i woda. Ubrała się w tę samą suknię co wczoraj i ze służącą Małgorzatą poszły do krawca.

Przechodziły przez Bramę Krakowską, gdy Małgorzata spotkała pewną kobietę. Podczas gdy służąca zajmowała się rozmową, Iza oglądała otoczenie.

Najbardziej podobały jej się kamienice, a szczególnie kamienica państwa Lubomelskich. Przypomniała jej się legenda o czarciej łapie. Zastanawiała się, czy to się już zdarzyło, czy jeszcze nie. Albo o kamieniu nieszczęścia…

A gdyby tak dała radę ostrzec wszystkich przed nieuczciwym sędzią i złą decyzją, związaną ze śmiercią niewinnego człowieka? Byłaby bohaterką!

Wtem Małgorzata pożegnała się z tamtą kobietą i złapała Izę za ramię, kazała się pokłonić. Następnie otworzyła drzwi pewnego zakładu i powiedziała, że to tutaj jest krawiec.

Był on człowiekiem niezbyt wysokim, o okrągłej twarzy porośniętej 17

bujnym zarostem i garbatym nosie. Na jego głowie widniała mycka, spod której wychodziły pejsy. Jego odzież była czarna i bardzo dobrze dobrana. Na pierwszy rzut oka widać było, że jest Żydem. Ukłoniła się, jak na panienkę z dobrego domu przystało (to akurat miała opanowane, bo jako dziecko bardzo chciała zostać księżniczką). Złożyły zamówienie i wyszły z informacją, że po sukienkę mają się zgłosić za około dwa tygodnie. Po powrocie Izabela zajmowała się kaligrafią wraz ze swoją guwernantką.

Następnego ranka Izka obudziła się ze złym przeczuciem. Coś fatalnego wisiało w powietrzu. Jej „siostra” zachorowała. Ciągle przeraźliwie kaszlała. Wezwano cyrulika, ale niewiele pomógł. Jedyną nadzieją było to, że jest na tyle silna, że przetrzyma tę chorobę. Dopiero gdy weszła do tego pokoju, w którym leżała chora, uświadomiła sobie, że ona może umrzeć!

Dlaczego wszyscy z tej rodziny są tak strasznie podobni do rodziny Izy? Zaczęła płakać z bezsilności. Bardzo chciała, aby dziewczynka wyzdrowiała.

Pogrążyła się w rozpaczy. Niespodziewanie Izie zrobiło się słabo. Znowu pojawiła się w wielkim, czarnym tunelu.

Po jakimś czasie otworzyła oczy. Była na ujeżdżalni. Skończyła jazdę i wróciła do domu, gdzie zastała swoją siostrę.

- Słuchaj Izka, ja ci odkupię ten telefon - powiedziała cicho.

-Nie trzeba, ty jesteś ważniejsza – powiedziała wywołując zdziwienie siostry.

Położyła się na łóżku i zasnęła. Śniła jej się tamta dziewczyna. Ona wyzdrowiała!!!

- Iza, wstawaj. Krzyczysz przez sen. Coś się stało? - podeszła do niej mama.

- Coś czuję, że mi nie uwierzysz - roześmiała się.

18

Julia Gawron - wyróżnienie Z recenzji nauczyciela - pani Magdaleny Gajowiak Opowiadanie, którego głównymi bohaterami są nastolatkowie rozgrywa się w przestrzeni miejskiej Lublina. Uczennica narratorem i jednocześnie bohaterem uczyniła samotnego chłopaka o imieniu Adrian, dla którego panaceum na samotność było czytanie książek. Pewnego dnia chłopiec spotyka dziewczynę i szybko okazuje się, że mają wspólne zainteresowania i wiele tematów do rozmów, głównie dzięki literaturze. Tekst o trójdzielnej kompozycji, wzbogacają dialogi, opisy, odwołania do osób i miejsc związanych z Lublinem, a także do legend o Kozim Grodzie.

Przyjaciółka znad rzeki Nazywam się Adrian Kowalski, mam czternaście lat i jestem uczniem drugiej klasy Gimnazjum nr 19 w Lublinie. Mieszkam w jednej z kamienic na Starym Mieście przy ulicy Bramowej. Mam krótkie czarne włosy, zielone oczy i lekko zadarty nos, na którym utrzymują się okrągłe okulary. Ubieram się w bluzki z krótkim rękawem, dżinsy i sportowe trampki. Moim ulubionym zajęciem jest czytanie książek. Miłość do literatury odziedziczyłem po mamie, która zmarła w wypadku samochodowym. Zostałem z tatą, który pracuje całymi dniami. Nie mam rodzeństwa ani zwierzaka, z którym mógłbym się bawić, więc w domu czuję się raczej samotny. Moim przyjacielem są książki. Uwielbiam dowiadywać się, co stało się z bohaterem, co zrobił, jak się poczuł. Mogę wtedy choć na chwilę zapomnieć o smutku i pustce, jaką odczuwam, gdy wracam do domu.

Pewnego dnia, postanowiłem, że przejdę się kawałek i pójdę nad Bystrzycę.

Jak pomyślałem, tak zrobiłem. Szedłem jakieś czterdzieści minut, kiedy dostrzegłem światło odbijające się w wodach rzeki. Akurat zaczęło zachodzić słońce i widok był nieziemski. Usiadłem przy brzegu, zdjąłem buty 19

i zamoczyłem stopy w wodzie. Wyjąłem z plecaka niedawno kupioną książkę i otworzyłem na pierwszej stronie. Nie skończyłem jeszcze pierwszego akapitu, gdy usłyszałem za sobą głos: - Cześć!

Odwróciłem się. Za mną stała dziewczyna, mniej więcej w moim wieku.

Miała krótkie włosy sięgające do szyi, letnią sukienkę i sandały. Uśmiechała się. Podeszła i wyciągnęła rękę.

- Nazywam się Małgosia, a ty? - przedstawiła się. Uścisnąłem jej dłoń i odrzekłem krótko: - Adrian.

- Mieszkasz gdzieś w pobliżu? Nigdy wcześniej cię tu nie widziałam powiedziała. Miała miły, ciepły głos i miałem wrażenie, że chciała się zaprzyjaźnić.

- Nie, przyszedłem tutaj tylko popatrzeć na rzekę.

- Jest piękna prawda? - spytała. Kiwnąłem głową.

- Bardzo ładna. Szczególnie teraz. W zimie raczej nie ma na co popatrzeć.

Zaśmiała się i usiadła obok mnie. Wpatrywała się w książkę, którą trzymałem na kolanach.

- Nie wiedziałam, że ktoś oprócz mnie czyta tego autora.

- Znasz utwory Stanisława Lema?

- Oczywiście! Bardzo lubię powieści science-fiction, a on był najlepszym twórcą tego typu.

Uśmiechnąłem się. Nikt w mojej klasie nie przepadał za literaturą, więc nie miałem z kim o niej porozmawiać. A tu proszę, spotkałem przypadkiem dziewczynę, która może okazać się moją bratnią duszą.

- Cieszę się, że znalazłem kogoś, kto czyta. Teraz prawie nikt tego nie robi, a jeżeli już to zapomina o klasykach. Ja lubię też poezję, na przykład Jana 20

Kochanowskiego. Szczególnie dlatego, że był w naszym mieście. Jego fraszki zna na pamięć moja rodzina: „Szlachetne zdrowie, nikt się nie dowie, jako smakujesz, aż się zepsujesz”.

- Zgadzam się z tobą. Wszystkie jego utwory są znakomite.

Kiedy to powiedziała zamyśliła się, po czym spytała o mój adres. Chwilę jeszcze rozmawialiśmy i poznawaliśmy się. Dowiedziałem się, że mieszka blisko i chodzi do Gimnazjum nr 12. Ma siostrę, która bardzo ją denerwuje, więc często

wychodzi z domu i przychodzi nad rzekę. Później chwilę

mówiliśmy o twórczości Lema i innych pisarzy. Bardzo ją polubiłem. Była otwarta i miła, chętna do rozmów. Nawet nie zauważyłem, gdy minęły dwie godziny. Musiała iść, więc również postanowiłem wrócić do domu. Zanim do niego dotarłem, była już dziewiętnasta. Mój ojciec był na mnie zły.

Nakrzyczał na mnie, że strasznie się martwił. Powiedział, że powinienem zostawić jakąś kartkę albo wysłać wiadomość i że więcej mam tak nie znikać.

Zdenerwowałem się. Rzuciłem tylko, że mam już czternaście lat i mogę wychodzić na tak długo, ile chcę. Poza tym uważałem, że dziewiętnasta to wczesna godzina i nie rozumiałem, dlaczego tak się martwi. Tata odegrał się i następnego dnia długo nie wracał. Zapytałem go, gdzie był. Odpowiedział, że jest już dorosły i może wychodzić na tak długo, ile tylko zechce. Zaśmiałem się. Kocham mojego tatę za to, że potrafi rozbawić, a jednocześnie dać niezłą nauczkę, ponieważ mocno się o niego bałem, tak jak on o mnie. Wciąż jednak twierdzę, że jest go w moim życiu za mało. Chciałbym spędzać z nim więcej czasu, ale wiem, że musi pracować. Żeby przestać czuć się samotnie, po szkole od razu idę zobaczyć się z Małgosią, teraz jednak zawsze wracam przed osiemnastą do domu, ponieważ o tej godzinie do domu wraca ojciec.

Uwielbiam spotkania z nowo poznaną dziewczyną. Jest dobrą słuchaczką, więc zawsze mogę opowiedzieć jej o książce, jaką przeczytałem i na odwrót.

Sądzę, że mogę ją nazwać przyjaciółką. Nigdy wcześniej żadnej nie miałem.

21

Któregoś dnia Gosia była przygnębiona. Nic nie mówiła i prawie się nie poruszała.

- Co się stało? - spytałem.

- Nic - odrzekła. Wiedziałem, że kłamie.

- Wiem, że nie mówisz prawdy. Powiedz, dlaczego jesteś smutna.

Zerknęła na mnie, ale w dalszym ciągu się nie odzywała. Po kilku minutach milczenia wstała i odeszła. Taka sytuacja zaczęła się powtarzać, aż w końcu Małgosia w ogóle przestała przychodzić. Nie odbierała ode mnie telefonu ani nie odpowiadała na widomości. Martwiłem się o nią. W końcu nie wytrzymałem i poszedłem do niej do domu. Zapukałem. W drzwiach stanęła niepewnie Gosia.

- Hej, chciałem zapytać, dlaczego zerwałaś ze mną kontakt?

Powiedziałem coś złego?

Wpatrywała się we mnie, po czym westchnęła. Cofnęła się i zaprosiła do środka. Zanim przekroczyłem próg, mogłem poczuć zapach mięty i szałwii. Poprowadziła mnie do pokoju na końcu korytarza i otworzyła drzwi. W pokoju na łóżku leżała dziewczynka. Wyglądała na jakieś osiem lat.

Spała, ale kaszlała przez sen, a na czole dostrzegłem krople potu.

- To moja siostra. Pamiętasz, jak mówiłam, że jest bardzo denerwująca?

Wszystko bym dała, żeby teraz pociągnęła mnie za włosy. Zachorowała, ja nie wiem, co jej jest, a lekarz nie może przyjechać. Sama jej nie zawiozę do szpitala.

- A twoi rodzice? - spytałem.

- Mama parę dni temu wyjechała w delegację, a tata nie żyje. Nie mam tu nikogo bliskiego. Moja najbliższa babcia mieszka w Warszawie - mówiąc to, łzy płynęły jej po policzkach. Szybko je otarła, podeszła do siostry i położyła jej na czole zimny okład. Zmarszczyłem brwi. Wciąż nie 22

rozumiałem, dlaczego tak to ukrywała, ale nie zastanawiałem się nad tym długo.

- Poczekaj chwilę - rzuciłem, wybiegłem z pomieszczenia i chwyciłem komórkę. Akurat była osiemnasta, więc tata miał czas przyjechać. Zabraliśmy Małgosię i jej siostrę do lekarza. Kiedy doktor skończył badać chorą, zagadnąłem przyjaciółkę.

- Dlaczego mi nic nie powiedziałaś? Twoja mama w ogóle o tym wie?

- Mama jest oschła. Potrafi bardzo nakrzyczeć, a ja myślałam, że Asia ma tylko zwykły kaszel. Niestety nie dałam sobie z nią rady. Przykro mi było, że nie mogłam przyjść, ale ona bardziej mnie potrzebowała.

- Mogłaś przynajmniej zadzwonić!

- Zepsuł mi się telefon! Naprawdę przepraszam, ale ostatnio szczęście mi nie sprzyja.

Umilkła i nic więcej nie mówiła. Pomimo tego, że chciałem jeszcze z nią porozmawiać, uszanowałem, że ona tego nie chciała.

Po jakimś tygodniu znowu zaczęła przychodzić na nasze spotkania, razem z siostrą. Razem zaraziliśmy ją pasją do czytania. Najbardziej zainteresowały ją legendy lubelskie. Bardzo chciała poznać swoje miasto, dlatego przejrzała chyba dziesięć o podobnej tematyce. Wiedzieliście, że z nazwą Lublina związane są przynajmniej dwie legendy? Pierwsza z nich opowiada o tym, jak książę lubelski, chcąc nadać nazwę miastu, zaczął łowić ryby, a od tej, którą złapie pierwszą, miało ono uzyskać nazwę. Kiedy okazało się, że wydobyto dwie ryby, władca zastanawiał się nad tym, którą wybrać. Szczupak lub lin? Istnieje również druga legenda, która opowiada o tym, jak książę, syn władcy grodu, zakochał się w córce pewnego kmiecia zarządzającego kawałkiem ziemi. Miała na imię Lubla. I od jej imienia wzięła się nazwa. Interesujące, prawda?

23

Małgosia pogodziła się z mamą, kiedy ta wróciła do domu. Z początku trochę się denerwowała, ale udało się. Na szczęście potem mama była z niej dumna, że podczas jej nieobecności, udało się pomóc chorej siostrze. Miała grypę, a to akurat ciężka choroba. Chociaż poprosiła, aby w następnym takim wypadku niezwłocznie zadzwonić. Cieszę się, że wszystko się udało.

Odzyskałem moją przyjaciółkę. Przyjaciółkę znad rzeki. Połączyła nas pasja – czytanie książek.

Fot. Maja Górska, III nagroda w kategorii medialnej Zespół Szkół nr 9 im. J.I. Kraszewskiego w Lublinie; Opiekun: Anna Górska

24

Olga Bogusiewicz – III nagroda Z recenzji nauczyciela- pani Elżbiety Nazaruk „ …walorem tej pracy, oprócz niełatwej formy, jaką wybrała uczennica, stosując miejscami w wierszu nietypowe rymy, jest to, że skupiła się na tym, by połączyć tematykę związaną z Lublinem z tematem książki, jako okna na świat.

Z pewnością nie było to łatwe zadanie dla dziesięciolatki. … Wiersz jest … niebanalny i intrygujący.”

Książka Pewnego dnia na Starym Mieście odcisk łapy znów powstał, lecz w cieście.

Co to? Spokojnie to tylko ja Zagłębiłam się wczoraj w książkowy świat.

Książka ta miała tytuł „Legendy lubelskie”, a mój odcisk Czarciej Łapy jest w cieście na ławce miejskiej.

Zrobiłam zdjęcie, krzyknęłam: „Juhu” i wróciłam do książki, bo zabrakło mi tchu.

Kolejną legendą był Kamień Nieszczęścia.

Znalazłam swój, straszyłam znajomych, prawie umarłam ze szczęścia.

Zrobił się wieczór, więc wróciłam do domu, ale o mych przeżyciach nie mówiłam nikomu.

Rano pomyślałam, że kocham książkę, bo wprowadza mnie w mój własny świat, bo odkrywa we mnie bogactwa piękne jak kwiat.

25

Małgorzata Kowaleczko – II nagroda Wiersz napisany pod kierunkiem pani Anny Tywoniuk.

Z recenzji jurora konkursu – pani Iwony Kozak.

Tytułowi Zaczytani z wiersza Małgorzaty to dziewczyna z wietrzykiem.

Uczennica szkoły podstawowej umiejętnie buduje sytuację liryczną, której tło stanowią uliczki Starego Miasta, pojawiają się też symbole Lublina. Subtelny nastrój utworu został uzyskany dzięki licznym środkom stylistycznym, wśród których dominuje personifikacja, pojawiają się również wyliczenia, epitety, metafory, instrumentacja głoskowa, rymy parzyste.

Zaczytani Ulicami Lublina letni wietrzyk się skradał Z przechodniami się bawił i z koziołkiem gadał Stare Miasto odwiedził i w wieży się zaszył Zatańczył z kogucikiem i gołębie straszył Na ławeczce obok dziewczyna siedziała Była w białej sukience, książkę czytała Wietrzyk usiadł obok, zaszeleścił kartkami A dziewczyna czytała, błądząc myślami Zasłuchani, zaczytani kartki przekręcali A zdumieni przechodnie cicho ich mijali 26

Inny świat się otworzył i magią zachwycił Zataczał kręgi i za serce chwycił Nieprawdziwe i prawdziwe razem się splatało Cudowna historię z kłębka rozwijało Czas szybko przemykał a oni trwali Aż ostatnia kartę wspólnie przeczytali Westchnęła dziewczyna trochę zmartwiona Ruszyła przed siebie, zgarbiła ramiona Letni wietrzyk za nią na paluszkach dreptał Cały przejęty tak na ucho szeptał „Ta historia się skończyła ale będą nowe Jutro przeczytamy inne, bardziej kolorowe I wiesz dziewczyno, przyznać muszę Że otwarta książka budzi moja duszę Gdy czytam z Tobą moja dusza śpiewa A obok mnie szumią stare drzewa”.

27

Karol Grzelak – I nagroda Z recenzji nauczyciela – pani Anny Ducin.

Uczeń w swoim opowiadaniu w bardzo sugestywny, obrazowy sposób relacjonuje pamiętnik praprababci Michaliny. We wspomnieniach praprababci pojawiają się autentyczne postaci związane z Lublinem: Artur Śliwiński, Ignacy Daszyński, Józef Czechowicz. Znajdziemy też

nawiązania do

wydarzenia z historii regionalnej – bitwy pod Jastkowem. Opowiadanie Karola ma bardzo realistyczny charakter, co podkreślają też kolokwializmy, charakterystyczne dla żargonu uczniowskiego. Tekst zamyka zaskakująca puenta, że warto czytać, a nie grać czy oglądać telewizję, warto sięgać po pozycje polecane przez starszych, dziadków, babcie...

Czy warto czytać?

Mam na imię Karol. Moja rodzina pochodzi z Lublina, chociaż obecnie mieszkamy w Pociesze. Pewnego razu, gdy byłem chory i bardzo się nudziłem, moja babcia Wiesia przyniosła mi pamiętnik swojej babci Michaliny. Otrzymałem zadanie odczytania pamiętnika. Pomyślałem sobie: znowu czytanie. Co za nudy. Babcia chyba mnie nie lubi. Ciągle tylko każe coś czytać. Czy nie lepiej pograć na komputerze? Czytanie jest przecież dla staruszków. Oni nie wiedzą, co znaczy pasjonująca gra. Ale przecież babcia mnie poprosiła. Co więcej – trochę zaszantażowała, że ma słaby wzrok i nie da rady odczytać pisma Michaliny. Trudno, spełnię jej prośbę. Ostatecznie, przecież ją kocham.

Początkowo myślałem, że będzie strasznie. Przecież ten pamiętnik miał prawie sto lat! Może się rozpadnie i będę miał problem z głowy… Nie rozpadł się. Był bardzo pieczołowicie przechowywany. Nawet podczas II 28

wojny światowej. A przecież Lublin był wtedy bombardowany. W czasie bombardowania we wrześniu 1939 roku zginął Czechowicz. Nie myślcie sobie, że jestem taki mądry – babcia Wiesia mnie dokształcała opowieściami, które usłyszała właśnie od Michaliny. Niestety – Czechowicz nie przeżył, a pamiętnik tak. I nawet nie został sponiewierany. Wobec tego moje zadanie było wykonalne. Myślałem sobie tylko, co się w nim takiego kryje, że wszyscy członkowie rodziny obchodzili się z nim ja z jajkiem. Istniała jeszcze szansa, że nie odczytam pisma praprababci. Z nadzieją otworzyłem pamiętnik i nie byłem przy tym delikatny. Jakież było moje zdziwienie! Piękne litery z zawijasami w równych rzędach (a nie ma linijek!). Jak to możliwe?

Ja bazgram jak kura pazurem. Mój tata też nie pisze najpiękniej. Moich kolegów ledwie rozszyfrowuję (chwała pani od polskiego, bo nie wiem, jak nas rozczytuje). A tu – równiutkie wersy i te zawijasy? Jak komuś się chciało tak pisać? Przecież pamiętam – babcia Wiesia mówiła, że kiedyś w szkole był przedmiot: kaligrafia i nikt nie słyszał o żadnych dysgrafiach. Ćwiczyło się tak długo, aż człowiek nauczył się pisać ładnie. Co za nudy…, tylko strata czasu. Ale dobrze – potraktuję to moje zadanie jako uprzejmość ukochanego wnusia dla ukochanej babuni i przeczytam. To piękne pismo będzie dla mnie udogodnieniem, chociaż i tak nie rozumiem tamtych ludzi. Chyba nie mieli nic ciekawszego do robienia.

Czytam, czytam i zaczyna mi się chyba nawet podobać. Nie wiedziałem, że praprababcia pracowała kiedyś jako służąca. Co za czasy? Służba w domu?

To już nie mogli sami sobie posprzątać i ugotować? Gdzie jakaś sprawiedliwość? Biegnę z tą informacją do mojej Wiesi. A ona mi na to, że w tej chwili bogaci ludzie w Polsce też mają kogoś do pomocy. A to Nanie, a to panie do sprzątania. A jedzenie mogą sobie zamówić przez Internet lub telefon. No tak – ma rację. Sam nieraz zamawiam pizzę, zamiast 29

własnoręcznie ją zrobić. Służba – taka sama praca jak każda inna. No i dawała utrzymanie. Dobrze – przyjąłem wyjaśnienia: Michalina nie była wykorzystywana. Koniec, kropka. Ale jednak mnie wciągnęło…

No więc – Michalina pracowała w Lublinie u pana Artura Śliwińskiego.

Był działaczem Stronnictwa Niezawisłości Narodowej, o czym doskonale wiedziała. W nocy z 1 na 2 listopada 1918 roku została wyrwana ze snu przez jakieś głosy. Okazało się, że w salonie odbywa się jakieś zebranie. Pisze, że była bardzo podekscytowana. Podała herbatę i usłyszała, że właśnie w Lublinie ma powstać rząd polski. A co z Austro – Węgrami? Czy Polacy mają szansę na rząd? Taki zupełnie niezależny? To by znaczyło, że będzie wolna Polska? Takie ważne obrady… Postanowiła, że zrobi jeszcze kanapki i będzie bardzo uważała, o czym mówią zebrani panowie. Dopiero nad ranem zmęczona położyła się spać, ale i tak nie mogła zasnąć. Zastanawiała się, co wyniknie z tych nocnych rozmów.

Dopiero

kilka

dni

później

na

ulicach

Lublina

zauważyła

rozplakatowane komunikaty. Informowały one o powstaniu Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej, który miał pełnić władzę do chwili zwołania Sejmu. Rząd polski w Lublinie! To dopiero nowina. Michalina była dumna, że uczestniczyła w tak ważnym wydarzeniu. Napisała, że później 7 listopada do Lublina przyjechał Wincenty Witos i Ignacy Daszyński.

To właśnie Daszyński stanął na czele rządu.

Odłożyłem pamiętnik i zacząłem się zastanawiać: czy Lublin był kiedyś stolicą Polski? No bo jeśli był siedzibą rządu, to może był także stolicą Polski.

Co z tego, że rząd był tymczasowy? Stolica też mogła być tymczasowa… Ale jednak była. Zabrałem się znowu do czytania. Dalej było jak to w końcu całą władze objął Józef Piłsudski. Tę postać pamiętałem z lekcji historii 30

i z obchodów w sierpniu 2015 roku stulecia bitwy pod Jastkowem. Tutaj Michalina niczym mnie nie zaskoczyła.

Praprababcia pisała jeszcze o swoim ukochanym Jaśku, o ciężkiej pracy i o przeniesieniu się w czasie II wojny światowej z Lublina do Pociechy.

To już były takie zwykłe codzienne notatki. Myślałem, że opisze II wojnę, ale chyba zabrakło jej na to czasu. A szkoda – „patrzenie” jej oczami zaczęło być pasjonujące. Poszedłem z tym do babci Wiesi. Dlaczego Michalina z takim zaangażowaniem opisuje jakieś spotkanie, a nie wojnę? To by było dopiero ciekawe! Babcia wyjaśniła mi, że pamiętnik urywa się we wrześniu 1939 roku. Wtedy Michalina została ciężko ranna podczas nalotu na Lublin.

Prapradziadek Janek podjął wówczas decyzję o przeprowadzeniu się do jego rodziców na wieś. Uznał, że tak będzie bezpieczniej. Opowiadał później, że Michalina kazała mu przyrzec, że będzie strzegł jej pamiętnika i przekaże go ich dzieciom. Żałowałem, że pamiętnik się skończył. Ciekawe – nie byłem znudzony.

Nie chciało mi się nawet grać, czy oglądać telewizji. Postanowiłem, że poszukam informacji o życiu w Lublinie z czasów praprababci Michaliny.

Może znajdę jeszcze jakieś pamiętniki z tamtych lat? Czy warto czytać?

Kiedyś uważałem, że to głupie pytanie – przecież czytanie to nudy. Teraz wiem, że nie miałem racji. Nie musimy nawet szukać czegoś wyjątkowego.

Spytajcie wasze babcie, dziadków i może jeszcze kogoś starszego. Zawsze odpowiedzą wam, że warto. Sięgnijcie po książkę, którą wam polecą. A może znajdzie się ona po prostu w domu. Może będzie to nawet taki pamiętnik.

A swoją drogą ta Michaśka – to musiała być niezła praprababka!

31

Oliwia Nowak - wyróżnienie Opowiadanie napisane pod kierunkiem pani Ewy Grodeckiej.

Z recenzji członka jury – pani Iwony Kozak.

W opowiadaniu Oliwii Lublin został pokazany najpierw poprzez wspomnienia Pedro, któremu rodzice - polscy emigranci dużo opowiadali o rodzinnym mieście i uczyli go języka ojczystego; potem oglądamy kozi gród oczami młodego Hiszpana - Mateo, który odwiedza Lublin ze starym, schorowanym Pedro. Młody człowiek zakochuje się nie tylko w naszym mieście, ale i Polce, z którą się żeni. W opowiadaniu Oliwii na wyróżnienie zasługuje umiejętne wplecenie do fabuły wątku związanego z postacią lubelskiego poety Józefa Łobodowskiego. Oliwia wykorzystała informacje związane z pobytem autora

w

Hiszpanii, do

opowiadania

włączyła

fragmenty

wierszy

Łobodowskiego, opisujące nasze miasto.

Obietnica Od kilku lat zajmuję się osobami starszymi, a od roku sprawuję opiekę nad panem Pedro. Mam na imię Mateo i jestem dumny, że mogę pomóc tym ludziom w ostatnich chwilach życia. By zająć się jak należy moim staruszkiem, przeniosłem się do jego mieszkania w samym środku Madrytu.

Codziennie robię mu śniadania, podaję obiad i leki, wysłuchuję z uwagą opowiadań o jego rodzicach, polskich korzeniach i wspaniałej młodości.

Jednak dzisiaj opowiedział mi o czymś wyjątkowym, o jego obietnicy.

Dobrze, kanapki już zrobione, herbata przygotowana i zaraz przyniosę mu leki. Potem drzemka i obowiązkowy masaż karku.

- Panie Pedro, wszystko gotowe! Zapraszam do stołu, zaraz przyniosę leki i przygotuję łóżko.- wrzasnąłem, by mieć pewność, że starszy człowiek usłyszał.

32

-Dobrze, już dobrze, nie musisz krzyczeć - staruszek odpowiedział zgorzkniałym głosem.

- Czy coś się stało? – spytałem z lekką niepewnością.

Początkowo Pedronic nie mówił, ale po chwiliprzekonywania, że na tym polega moja praca powiedział co się stało.

- Śmierć już niedaleko Mateo, a ja nie wypełniłem obietnicy.

-Jakiej obietnicy, jeśli mogę zapytać? Mógłby pan wyjaśnić?

- Myślę, że pamiętasz opowieści o mojej rodzinie i kraju, którego tak naprawdę nie znam. Opowiadałem ci również, jak tuż po moich narodzinach rodzice wyjechali do Madrytu. Jak mnie pamięć nie myli, było to w połowie dwudziestego stulecia. Dbali, bym mówił płynnie po polsku i codziennie opowiadali mi o Lublinie. Gdy miałem jakieś kilka lat, zbuntowałem się, krzycząc w niebogłosy, że mam dość tych nudnych historyjek. Wtedy pojawił się on. Nazywał się Józef Łobodowski, choć mama wolała mówić do niego Józio, ponieważ był jej bliskim przyjacielem. Ponoć mama wpadła na niego na ulicy w Lublinie i tak się poznali. Był dostojnym, poważnym mężczyzną, a gdy opisywał swoje miasto, nie mogłem przestać go słuchać. Dość często się mną zajmował, a wtedy wspólnie się bawiliśmy i wyobrażaliśmy sobie inne życie. Często pisał przy mnie wiersze. Choć zapewne cię to zdziwi, to nawet napisaliśmy coś wspólnie. Naszemu dziełu nadaliśmy nazwę „Ballada lubelska”. Do tej pory pamiętam jej słowa… „I gwiazdy stały co noc nad Lublinem, i Lublin w gwiazdach brodził po kolana.”

33

Wciąż pamiętam jak wyglądaliśmy przez okna i szukaliśmy gwiazd, a Józek upierał się, że tylko nad Lublinem są takie niezwykłe, jasne, wyraziste…

Wiesz, chyba pora już na moją drzemkę.

-Nie, panie Pedro, proszę dokończyć… Co z tym Lublinem? O co chodzi z tą obietnicą?- prosiłem niecierpliwie.

-Dobrze, ale nie mów mi Pedro, tylko Piotrze, dobrze?- na co ja szybko przytaknąłem.-A więc na czym ja to skończyłem? Już pamiętam. Wiesz, akurat mi się przypomniało, jak któregoś dnia opisywał mi lubelski wiatr.

Mówił o nim, jak o ostatnim ratunku albo błogosławieństwie. Gdzieś nawet było to w naszej balladzie.

W tej chwili staruszek podniósł się i ciągnąc za sobą długi koc, poszedł do swojej biblioteczki. Była to pokaźna kolekcja, jednak jego obchodziło tylko dzieło pana Józefa.

-Jest! Znalazłem! „Wiatr lubelski na ustach śmiertelnych, jak ostatni wijatyk.”

- Rzeczywiście ciekawe, ale co w takim razie pan Łobodowski robił w Madrycie, skoro był tak przywiązany do Lublina, tak go kochał, to po co z niego wyjeżdżał?

- Trudne to były czasy. W Hiszpanii trwała wojna, nad Polską wisiała groza wojny, a młodzi- jak to młodzi- chcieli walczyć! Józinek pozostał w Hiszpanii, tutaj znalazł swoje miejsce na ziemi, drugą ojczyznę… Pomagał Polakom, ale też tworzył. Sam pisał i tłumaczył. Wzbogacił naszą literaturę o przekłady dzieł pisarzy hiszpańskich. Pamiętasz takiego poetę, jak Federico García Lorca?

34

-No oczywiście, to mój ulubiony poeta.

-Możesz się domyślić, kto przetłumaczył jego dzieła na polski. Jednak to nie wszystko. Józef napisał również dwie książki w języku hiszpańskim oraz wiele tekstów w języku ojczystym. Za jego wysiłki wręczono mu nagrodę „Kultury”.

- Dużo więc zrobił dla Hiszpanii w dziedzinie literatury.

-Wspomniał o niej nawet w naszej balladzie. „Nie zaczynaj znowu, nie zaczynaj, Nie pochylaj się nad szklanką wina, Skroń bezsenną do poduszki przytul.

Niech na zawsze rozwieje się widmo Lublina na ulicach śpiącego Madrytu. ” W tej chwili zauważyłem jak kilka słonych łez zaczeło spływać po pomarszczonej twarzy mojego pracodawcy. Jego dłonie trzymające brudnopis z zapisaną balladą zaczęły się trząść, a z zeszyciku wypadła karteczka.

- A to co ?- podniosłem papierek i podałem starszej osobie.

- Kolejny piękny poemat o wymarzonym Lublinie, jednak napisał go Czechowicz.

Pan Piotr zaczął czytać wiersz, a ja odpłynąłem. Wyobrażając sobie miasto nad łąką, zacząłem widzieć zamiast odstraszających ruder, wymarzony ląd.

35

„Na wieży furgotał blaszany kogucik”…

Jak dokładnie wygląda ta wieża z kogucikiem?

- Kiedyś mama mi pokazywała jej zdjęcie. Wyobraź sobie wysoki, jasny jak promyk słońca budynek. Wielkie okna wyglądają na cały świat. Dach jest koloru wyblakłej zieleni zniszczonej przez historię. A z samej góry patrzy Blaszany Kogucik, silny i dumny pilnuje ludzi wszelkiego pokroju.

- To miejsce musi mieć czar…

- Masz racje Mateo. Dlatego obiecałem Łobodowskiemu, że odwiedzę jeszcze Lublin, choćby nie wiem co, ale lata zaczęły mijać, a ja nadal tam nie byłem.

Najpierw pieniędzy nie miałem, a jak zarobiłem to żonę i dzieci znalazłem.

Teraz jedyne do czego się nadaję, to do grobu.

- Proszę tak nie mówić.- oburzyłem się, ale wiedziałem, że mój rozmówca ma rację.

- Od śmierci się nawet król nie wybroni, młody człowieku. Mam propozycję, ty zrób to za mnie. Ja już jestem niedołężny, schorowany i w tobie pokładam nadzieję.Jedź do Polski, do Lublina i przywieź mi mnóstwo zdjęć iopowieści.

Zresztą kto wie może szczęście cię tam spotka?

- Wybierzemy się tam obaj.

Jak powiedziałem, tak zrobiłem. Po wielu badaniach i spakowaniu niezbędnych leków, wyruszyliśmy w drogę. W samolocie przez cały czas patrzyłem na pana Piotra i na łzy ściekająch z jego zmęczonych życiem oczu.

Obaj byliśmy podenerwowani, ale dopięliśmy swego. Przez cały tydzień chodziliśmy po Starym Mieście, Wieniawie, Kalinie, zwiedzaliśmy wszystkie

36

zabytki, byliśmy w Teatrze Starym, a nawet w podziemiach. Pedro słysząc język, z którym się zmagał od urodzenia w Madrycie, znowu się wzruszył.

A ja, no cóż, znalazłem sobie piękną Polkę o wdzięcznym imieniu Marysia, z którą wziąłem ślub i zamieszkałem. Wraz z nami mieszkał równie pan Piotr, którym opiekowałem się troskliwie jak mogłem, aż do jego ostatniego dnia. Pochowałem go obok jego mistrza, Józefa Łobodowskiego, na cmentarzu przy ulicy Lipowej.

Fot. Jan Stasieczek, Szkoła Podstawowa nr 52 im. M.Konopnickej w Lublinie II nagroda w kategorii medialnej Opiekun: Mirosława Bąk

37

Anna Zawadzka - wyróżnienie Z recenzji nauczyciela – pani Iwony Kozak Uczennica umiejętnie połączyła elementy topografii Lublina z regionalnymi legendami tymi znanymi bardziej i mniej. (…) W pracy Ani jest też współczesny Lublin, z restauracjami, kawiarenkami Starego Miasta, smakami lubelskiej kuchni. Atutem tej pracy jest niewątpliwie duża wiedza historyczna, znajomość legend, ale także i warsztat literacki. Autorka umiejętnie łączy elementy fantastyczne i realistyczne, kreuje bohaterów historycznych i fikcyjnych. Na szczególną uwagę zasługuje Kuba, w którego wypowiedziach ujawnia się sceptycyzm i ironia; jego kwestie stylistycznie różnią się od języka romantyczki - Zuzy. W Dzwoneczkach nastrój budują również opisy przeżyć, podkreślające emocje bohaterów.

Dzwoneczki Kuba i Zuza spędzali wakacje u cioci Marioli w Lublinie. Perspektywa upalnych dni w mieście nie za bardzo jednak odpowiadała rodzeństwu.

Niestety gimnazjaliści nie mieli wyjścia i musieli spędzić dwa tygodnie u ciotki, ponieważ rodzice wyjechali na sympozjum medyczne do Francji.

Ciocia Mariola była energiczną osobą w średnim wieku. Pracowała jako przewodnik wycieczek i bardzo kochała to, co robiła. Jej mieszkanie wypełnione był po brzegi książkami historycznymi, różnymi biografiami i albumami. Wszędzie stały piękne, biało kwitnące storczyki przypominające motyle. Najciekawsza była jednak ściana w salonie, zawieszona od góry do dołu dzwoneczkami przywiezionymi przez ciocię

z różnych stron świata.

Przewodniczka była prawdziwą skarbnicą wiedzy o historii Polski i Lublina.

Potrafiła do zwykłej rozmowy z młodymi ludźmi wpleść elementy wiedzy historycznej, czyli nauczyć czegoś wartościowego. Tata powtarzał zawsze 38

Zuzie, że Mariola jest czarodziejką, o czym się sam niejednokrotnie przekonał.

Złotowłosa Zuza siedziała w głębokim, skórzanym fotelu i z wielkim przejęciem czytała książkę z ulubionej serii „Kronik Archeo” Agnieszki Stelmaszyk. Modnie ubrany Kuba nie przepadał za czytaniem, więc grał sobie na telefonie i słuchał muzyki. Nagle do pokoju weszła ciocia, która postanowiła swoich młodych gości zapoznać z historią Lublina.

- Kochani, pośpieszcie się, zaraz wychodzimy pozwiedzać miasto – zawołała.

- Sekundkę, tylko dokończę czytać stronę – entuzjastycznie odpowiedziała Zuza.

- Super, ale będzie zabawa – burknął Kuba, którego niezbyt interesowało chodzenie po muzeach.

Na wzgórzu zobaczyli pięknie odnowiony Zamek Lubelski, którego fundatorem był król Kazimierz Wielki. Obecny wygląd w neogotyckim stylu został nadany przez Jana Stompfa. Ciocia Mariola opowiedziała o burzliwych losach zamku, który był ulubioną rezydencją Jagiellonów, miejscem gdzie Długosz wychowywał synów Kazimierza Jagiellończyka, świadkiem hołdu lennego złożonego przez Hohenzollerna Zygmuntowi Staremu oraz świadkiem Unii Lubelskiej. Niestety po licznych wojnach został zniszczony i w XIX wieku przerobiony na więzienie, pełnił tę funkcję przez 128 lat. Z placu zamkowego przeszli obok romańskiej wieży obronnej z XIII, wieku zwanej Donżonem w stronę gotyckiej Kaplicy Trójcy Św. W tym momencie ciocię zatrzymał kustosz na słówko. Rodzeństwo natomiast weszło do środka kaplicy. Nagle młodzi poczuli, jakby pomieszczenie zafalowało, widoczność uległa zamazaniu i słychać było cichy dźwięk dzwoneczka.

- Co się dzieje? Boję się – powiedziała przerażona Zuza.

- Nie panikuj to na pewno przez upał – zmyślił znudzony Kuba.

39

Niespodziewanie mgła się przerzedziła, a przed nimi stała grupa ludzi ubrana w szlacheckie stroje.

- Miłościwy panie, jak ci się podoba praca ruskiego mistrza Andrzeja? – zapytał jeden z zebranych.

- Interesująca, ale czy księża nie uznają jej za zbyt prawosławną – odparł król Władysław Jagiełło.

- Królu chcieliśmy, żebyś czuł się jak w domu – powiedział cicho stojący obok szlachcic.

- Dobrze się spisaliście, moja fundacja nie poszła na marne – powiedział bardzo zadowolony król.

- Każdy fragment kaplicy ozdobiłem scenami z życia Chrystusa i z Starego Testamentu – tłumaczył mistrz Andrzej – a tu, panie, jesteś ty przed tronem Matki Bożej.

Król odwrócił się we wskazanym kierunku i zobaczył stojące pod ścianą oniemiałe rodzeństwo.

- Kim są ci pachołkowie dziwnie ubrani? Czy to twoi pomocnicy, mistrzu Andrzeju? – zapytał zdziwiony Władysław Jagiełło.

Zuzie zaczęło strasznie bić serce, a nogi odmówiły posłuszeństwa.

Kuba, któremu nigdy nie brak języka w gębie, jak mówi tata, stał i nie mógł nawet przełknąć śliny.

Wtedy niespodziewanie otworzyły się drzwi i do kaplicy weszła ciocia Mariola.

- Przepraszam, kochani, że to chwilkę trwało. Jak pierwsze wrażenia? Piękne te bizantyjsko-ruskie malowidła z 1418 roku – powiedziała rozmarzona cioci.

- Mistrz Andrzej się wykazał – odparł Kuba i zaczął się rozglądać po kaplicy, gdzie się podziali rozmawiający przed chwilą ludzie, ale nie było nikogo.

- Popatrzcie, tu na koniu i przed tronem jest…

40

- Król Jagiełło jak żywy! – krzyknęła szybko Zuza.

-Całkiem nieźle, całkiem nieźle… – szepnęła ciocia i mrugnęła do rodzeństwa okiem. – W takim razie możemy przejść do Muzeum Lubelskiego na Zamku.

Przewodniczka z wielkim entuzjazmem zaczęła opowiadać o bogatych zbiorach numizmatów, wystawie archeologicznej. Jednak największą uwagę Kuby przykuła ekspozycja broni. Zuza natomiast zachwyciła się sztuką zdobniczą, a najbardziej gablotami z sukniami, parasolkami i wachlarzami.

Dziewczyna rozmarzyła się, jakby było cudownie żyć w tamtych czasach.

Następnie wszyscy przeszli na wystawę malarstwa, gdzie podziwiali portrety królowej Bony, króla Jana III Sobieskiego, Tadeusza Kościuszki. Gdy oglądali olbrzymi portret króla Stanisława Augusta Poniatowskiego pędzla Marcello Bacciarellego, nagle zabuczał cioci telefon. Przeprosiła dzieci na chwilkę i wyszła na korytarz.

W tym samym momencie pomieszczenie zafalowało, widoczność się rozmyła i było słychać cichutki dźwięk dzwoneczka. Zuza złapała brata za rękę z całej siły i czekała, co będzie dalej. Ciało jej przeszedł dreszcz trochę ze

strachu,

a

trochę

z

ekscytacji.

Kuba

patrzył

z niedowierzaniem, jak przed nimi staje człowiek kropla w kroplę podobny do tego na obrazie.

- Nareszcie jesteście - powiedział wyniośle po królewsku ubrany mężczyzna.

- Czy to jakieś żarty? – burknął Kuba – te przebieranki to dziecinada!

- Czy wiesz do kogo się zwracasz, młody człowieku?

- Świetna rola, tylko widzów brak – zirytował się Kuba.

- Jaka rola? Wiadomo, że jako król Stanisław kocham wszelką sztukę i piękno, ale nie rozumiem o czym mowa – rzekł król Poniatowski. – Myślałem, że jesteście wysłannikami mojego prezesa Dobrego Porządku Kajetana Hryniewieckiego, który podjął się odnowić i upiększyć Lublin.

- Jesteśmy od przewodnika Marioli – powiedział teatralnie Kuba.

41

- Nie znam…, chyba że jesteście od mistrza, który odnawiał stół trybunalski z wypaloną na nim „czarcią łapą” – myślał głośno król.

- Oczywiście, że tak – grał dalej brat Zuzy.

- Co ty zmyślasz – szepnęła mu siostra – nie wiemy nic o żadnym stole.

- Nie wiecie, jak powstał wypalony ślad? – zdziwił się król Poniatowski.

- Bardzo jestem ciekawa – nieśmiało powiedziała Zuza.

- Moi drodzy, w dawnych czasach w Lublinie obradował Trybunał Koronny.

Nie zawsze jednak zapadały w nim wyroki sprawiedliwe. Pewnego razu sądzona była biedna wdowa i magnat, który przekupił członków trybunału.

Zrozpaczona wdowa krzyknęła, że diabli osądziliby ją sprawiedliwiej – opowiadał król.

- I co było dalej? – zapytała zaciekawiona Zuza.

- Nie przerywaj siostra – powiedział niby niezainteresowany tematem Kuba.

- Dalej zaczęły się dziać rzeczy niestworzone. Do trybunału przyjechali karetami panowie w kontuszach i rokietach, ale z rogami i ogonami – opowiadał dalej władca.

- Jakaś bujda - prychnął chłopak.

- Są dowody widoczne na stole, które możecie zobaczyć. Gdy diabli spisali dekret na korzyść wdowy, złożyli pieczęć łapą, która przebiła papier i wypaliła drewno stołu – zakończył opowiadanie król.

W tym momencie do sali weszła energicznie ciotka.

- Gdzie się podziewaliście? Szukałam was, chciałam wam właśnie pokazać obraz Jana Matejki „Unia Lubelska” namalowany w 1869 roku, centralną postacią jest Zygmunt II August, tu prymas Uchański, kasztelan Zborowski, marszałek koronny Firlej… - wyliczała jednym tchem ciocia.

- My tu sobie rozmawiamy z królem Poniatowskim o stole trybunalskim – powiedziała dumnie Zuza i gdy się odwróciła w jego stronę, nie zobaczyła nikogo.

42

- Ach tak… – powiedziała do nich ciocia. – Więc chodźcie zobaczyć ten stół, a potem pora na obiad.

Na starym mieście było dużo restauracji, cała trójka postanowiła spróbować przysmaków serwowanych przez „Orient Ekspress” polecany przez panią Gessler, o czym przypomniał dziewczynom Kuba. Czekając na zamówione potrawy, czyli fałszywą zupę żółwiową i pyszny Tagine, młodzież podziwiała pięknie odnowione kamieniczki.

- Wiecie, że tu na Starym Mieście miała miejsce historia niczym „Romeo i Julia” Shakespeare’a.

- Nudy, to dobre dla Zuzy, ona lubi takie łzawe kawałki – prychnął Kuba.

- Super! Chętnie posłucham – ucieszyła się Zuza.

- Poczytasz sobie w domu, mam na jednej z półek pamiętnik pięknej Barbary Konopnicówny.

Teraz tylko kupimy na kolację lubelskie cebularze i wracamy do domu – powiedziała szybko ciotka.

Po kolacji Zuza postanowiła poczytać historię pięknej Barbary. Ciocia Mariola miała przygotować nowy program zwiedzania 300-metrowej trasy podziemi lubelskich, więc zamknęła się w gabinecie. Zuza usadowiła się wygodnie na łóżku i zatopiła w opowieści. Wtedy nagle przerwał jej Kuba, który pociągnął ją za rękaw piżamy.

- Zuza, zobacz co się dzieje, znowu powietrze drży i słychać dzwoneczki – szepnął jej do ucha Kuba.

- O matko! Ktoś puka? – przerażona Zuza stanęła w drzwiach pokoju.

- Pukam i pukam, a wy nie otwieracie. Co za maniery – powiedziała młoda dama w długiej sukni.

- Zapraszam do salonu – dygnął oczarowany urodą kobiety Kuba.

- Miał mi pan pomóc w odzyskaniu majątku po ojcu – szepnęła piękność.

- Proszę o szczegóły – wydukał onieśmielony Kuba.

43

- Nie wiem czy to wypada.

- Pani jest Barbarą Burmistrzanką, którą ojciec chciał wydać bez miłości za syna rajcy, Hanusa Lemka.

- Tak. Jednak ja pokochałam od pierwszego spotkania szlachcica Jana Rudnickiego, ale ojciec nie zgadzał się na nasz związek – szepnęła zaczerwieniona dama.

- Ojciec zdecydował o zaręczynach pani z Hanusem w święto Trzech Króli, czytałam ten fragment – powiedziała Zuza.

- Jak to czytała pani? – przeraziła się dama. – Boże wszyscy o tym wiedzą.

- Nie przerywaj Zuza! – krzyknął brat.

- Wyobraźcie sobie, że po mszy szłam z matką ulicą Grodzką, a tu nagle pędzą na nas sanie z Janem. Ukochany porwał mnie i pomknął przez Bramę Krakowską, zabrał do swojego dworku. Bałam się strasznie, ale byłam szczęśliwa, mając obok mojego bohatera – powiedziała jednym tchem Barbara.

- Normalnie kino akcji! – wykrzyknął podekscytowany Kuba – to prawdziwy polski Romeo!

- Jak romantycznie, jak w bajce… – rozmarzyła się Zuza.

-Też tak myślałam, ale romantyzm skończył się, gdy ojciec ciągle nie zgadzał się na nasz ślub. Mimo to pobraliśmy się, a wtedy włóczył nas po wszystkich możliwych sądach. W końcu nie mieliśmy już pieniędzy na walkę i Jan był zmuszony sprzedać część swoich ziem. Do tego jeszcze niestety matka zmarła ze smutku, nie mogąc mnie widywać. Ojciec nie przebaczył mi do śmierci i nawet teraz muszę walczyć o spadek, nie dla siebie tylko dla dzieci – szepnęła dama.

- My nie jesteśmy w stanie pani pomóc – odpowiedziała smutnie Zuza.

-Pragnę odzyskać mój rodzinny dom, uroczą niebieską kamienicę ze Starego Miasta, nic więcej – powiedziała Barbara i rozpłakała się.

44

Wtedy do pokoju weszła ciocia z jakąś grubą księgą w ręce. Popatrzyła na rodzeństwo zdziwiona, że jeszcze nie śpią.

- Kochani, wy jeszcze nie w łóżkach. Jutro mamy tyle ciekawych miejsc do zobaczenia, czekają podziemia i sala akustyczna w Archikatedrze.

- Ciociu mamy gościa – powiedziała odwracając się Zuza. – Gdzie ona jest?

- Bez wygłupów, dokończycie czytać jutro. Proszę już gasić światła – powiedziała ciocia i mrugnęła do dzieci, wychodząc z pokoju.

- Co tu się dzieje? – zapytał zdezorientowany Kuba.

Nie miał mu kto odpowiedzieć, Zuza już smacznie spała. Chłopak zgasił światło i położył się na swoim łóżku, rozmyślając o wydarzeniach minionego dnia. Zasypiając pomyślał jeszcze, że może jednak te wakacje nie będą takie nudne jak przewidywał na początku…

45

Filip Opoka - wyróżnienie Z recenzji nauczyciela – pani Krystyny Mulenko Uczeń łączy doświadczenia czytelnicze związane z literaturą fantasy z elementami lokalnymi. Praca napisana … barwnym

stylem. Na uwagę

zasługuje zastosowanie narracji w 1 osobie, która umożliwia subiektywne wyrażenie opinii i własnych przeżyć bohatera – narratora, a także bardzo ciekawe zakończenie pracy. Autor pracy wskazuje również na swoje bogate zainteresowania czytelnicze. *** To był wieczor. Słonce chowało się za horyzont. Siedziałem w swoim pokoju i odrabiałem pracę domową. Kiedy skonczyłem, mogłem odpocząc, poniewaz następnego dnia była sobota i nie musiałem isc do szkoły. Usiadłem i usmiechnąłem się sam do siebie.

Nagle zdarzyło się cos, co zakłociło moj spokoj. Usłyszałem huk za plecami i … prawie spadłem z krzesła. Odwrociłem się a tam, na ziemi lezała ksiązka. Widocznie spadła z połki wiszącej na scianie. Ale jak to się stało?

Ksiązka nie była duza, połka była stabilna, a nie było nawet najmniejszego podmuchu wiatru. Nie znalazłem odpowiedzi na to pytanie. Podniosłem ją.

Okazało się, ze to „Basniobor” Brandona Mulla. Miałem ją od dawna, ale ciągle brakowało mi czasu na jej przeczytanie. Ostatnio poznawałem tajniki lektur Sienkiewicza

i Szekspira. Ale poniewaz uwielbiam czytac

i od wczesnego dziecinstwa ksiązka jest moim codziennym przyjacielem, nie zastanawiałem się długo. Usiadłem i zagłębiłem się w lekturze.

Ksiązka opowiadała o rodzenstwie, ktore przyjezdza na wakacje do dziadkow. Kendra i jej brat – Seth nie byli tym faktem zachwyceni. Dziadek wymagał od nich przestrzegania wielu zasad, ktore nie zawsze im się podobały. Z czasem okazało się, ze dziadek jest straznikiem niezwykłej krainy – Basnioboru. To miejsce, w ktorym zyją magiczne istoty – wrozki, 46

satyry i psotne chochliki.

Przewracałem kartkę za kartką, aby dowiedziec się, co wydarzy się dalej. Po chwili było juz troje głownych bohaterow: Kendra, Seth i … ja.

Gdy dzieci, łamiąc zakaz dziadka, udały się do lasu, uwolniły siły zła. Razem z nimi musiałem stawic czoła wszystkim niebezpieczenstwom, podejmowac trudne decyzje i

szukac

wszelkich

mozliwych

rozwiązan.

Trzeba

było

przeciez

uratowac...cały swiat.

Kiedy skonczyłem, za oknem wstawał ranek. Był nowy dzien. Ale ja tez byłem „nowy”, jakis inny.

Przezyłem niezwykłą przygodę i juz ... zaczynało mi brakowac roztropnej Kendry i psotnego Setha, z ktorymi się zaprzyjazniłem. Na szczęscie „Basniobor” to 5 – tomowa historia, więc bardzo szybko będę mogł wrocic do tych magicznych miejsc, w ktorych byłem dzis w nocy.

Przy sniadaniu opowiedziałem mamie o tej dziwnej dzisiejszej nocnej historii. Ona usmiechnęła się, bo doskonale wiedziała, jak długo w moim pokoju swieciło się swiatło. Gdy opisałem Basniobor, moj młodszy brat zapytał:

„A

u

nas

w

miescie

nie ma takich tajemniczych miejsc?”

Wystarczyło, ze spojrzelismy na siebie i juz wiedzielismy....dzisiaj przeciez sobota. Poszukamy „lubelskich basnioborow”.

Udalismy się na Stare Miasto....bo, gdzie jak nie tam szukac dziwnych, strasznych, magicznych miejsc?

Wieza Trynitarska – wąskie, klaustrofobiczne schody; intrygujące, drewniane rzezby...widok przepiękny i warty wysiłku.

Kamien nieszczęsc – wspaniała, przyprawiająca o ciarki historia związana z naszym miastem.

47

Plac po Farze – dobrze wyeksponowane fundamenty koscioła. Urocze miejsce, gdzie mozna usiąsc i podziwiac widoki.

Zamek Lubelski – cudowna kaplica Swiętej Trojcy. Wspaniale freski i „portret” Jagiełły.

Na koniec pozostawilismy sobie podziemną trasę biegnącą pod Starym Miastem. Prowadzi od lochow Trybunału Koronnego przez Rynek, ulicą Złotą az do placu Po Farze. Tu zakonczylismy naszą rodzinną wycieczkę.

Czy odnalezlismy w Lublinie Basniobor? Tego nie wiem...ale z pewnoscią odnalezlismy miejsca piękne i cudowne.

Christopher Paolini, autor „Eragona” napisał o „Basnioborze” tak: „Dawno zadna ksiązka nie sprawiła mi tyle przyjemnosci ! Załuję tylko, ze nie mogłem jej przeczytac, kiedy byłem dzieckiem”.

A mnie udało się! Od dzis to moja ulubiona ksiązka i smiało mogę powiedziec, ze lektura moze zmienic człowieka, ze „odkrywa w nim bogactwa, ktorych nie przeczuwał”.

Edmund Znatowicz natomiast napisał o Lublinie tak: „ Jak cię nie lubic, o stary nasz grodzie? Gdy w tobie przeszłosc tak głęboko drzemie. I gdy mąz, znikły w pradziejow pochodzie. Tym fundamentom dał „Lublin” na imię...”

Moje miasto jest moim magicznym miejscem i nie mozna go nie lubic.

Dziękuję Ci, Brandonie Mullu. Dziękuję ci, Lublinie.

48

Krzysztof Filip - III nagroda.

Z recenzji nauczyciela – pani Beaty Barakszyn. „To

oryginalne

opowiadanie

osadzone

w

realiach

Lublina.

Charakteryzuje się umiejętnym budowaniem napięcia i szeregiem odniesień do motta konkursu. Na uznanie zasługuje język pracy bogaty w związki frazeologiczne i figury retoryczne. Zróżnicowanie składniowe pracy sprawiło, że opowiadanie jest dynamiczne i refleksyjne zarazem.”

Afera przy Grodzkiej Lublin

to

miasto

inspiracji.

Miasto

niesamowitych

imprez

kulturalnych. Miasto niezwykłych wydarzeń dnia i wyjątkowej Nocy Kultury, która przypada na pierwsze dni czerwca. Wtedy właśnie zaczyna się historia, którą opowiem.

Drugiego czerwca 2016 roku miał miejsce przedziwny zbieg okoliczności. Zdarzył się on właśnie w Noc Kultury, w Sklepie Cynamonowym,

tuż

koło

Bramy

Grodzkiej.

Tej

nocy

wszyscy

z reguły wychodzą na ulice i głośno świętują. Jest to więc znakomity czas dla opryszków. Zdarza się, że wchodzą do różnego rodzaju pomieszczeń handlowych, nielegalnie się zaopatrują i wychodzą jak gdyby nigdy nic. Tak było też drugiego czerwca.

Maryla Kultury,

Urbanowiczowa

przygotowywała

się

do

Nocy

uzupełniając asortyment w sklepiku z pamiątkami, który

prowadziła od lat. Jak co roku, turyści zwabieni zapachem cynamonu i spragnieni słodkich napojów - a tegoroczna noc była wyjątkowo upalna – odwiedzali sklep. Nie zawsze coś kupowali. Czasem chłonęli tylko niezwykłą woń i otuleni nią oddawali się atmosferze nocnej zabawy. Powtarzało się to 49

zawsze, więc Maryla przywykła do rytmu otwieranych i zamykanych drzwi, witania i żegnania gości, rytuału, który lubiła. Jedno tylko ją zdziwiło. Gdy już prawie zamykała swój sklepik, przyszło dwóch mężczyzn. Rozejrzeli się po wnętrzu. Poszeptali między sobą i, nie kupując nic, zwrócili się do Maryli.

Przedstawili się jako bracia Wejchertowie i zaproponowali właścicielce skromnego sklepiku pół miliona za jego sprzedaż. „Pół miliona? Za to miejsce?” – dziwiła się Maryla. – „Może powinnam?

Przecież ten sklep nie jest tyle wart.” Choć ich spławiła, biła się jednak z

myślami.

Byłaby

jej

na

rękę

ta

transakcja.

Z drugiej strony, przyzwyczaiła się do sklepu i do tego miejsca. Póki co, Urbanowiczowa nie uległa namowom, a Wejchertowie odeszli z kwitkiem, pomrukując pod nosem.

Noc Kultury trwała w najlepsze. Wszyscy bawili się na sto dwa. Maryla nie spodziewała się, że ta wizyta to początek afery. Kiedy noc ustąpiła dniu, impreza się skończyła. Sklepikarka wróciła do domu. Spędziła w nim cały następny

dzień,

niczego

nie

podejrzewając.

Tym większe było jej dziwienie, gdy, wróciwszy do pracy, zastała uszkodzony zamek u drzwi.

Uchyliła je ostrożnie. Na pierwszy rzut oka nic się nie zmieniło. Niczego nie skradziono. Rozpoczęła pracę, zapominając niemal o incydencie, kiedy uwagę jej zwrócił jakiś świstek pod ladą. Podniosła go, by wyrzucić.

Zawahała się. I zamiast cisnąć go do śmietnika, rozwinęła zwitek. Dziwne.

Pachnącą starością kartkę musiał zgubić któryś z klientów. Tak pomyślała.

Nagle zorientowała się, że to plan kamienicy, w której obecnie się znajdowała. Znalazła ciekawy punkt. Wskazywał zaplecze. Weszła tam, śledząc mapkę. Przy zapasowej butli z gazem odnalazła skrytkę. Dobrze 50

ukryta dziura w ścianie skrywała sejf. Był otwarty, ale niezupełnie pusty.

Z pewnością coś zniknęło. Wskazywał na to ślad po pudełku czy szkatułce.

Wyjęła kartę. Rozwinęła ją i z odczytała z przejęciem: „Osobisty majątek Abrama Feldmana i jego rodziny w gotówce i kosztownościach. Wartość: 2000000 złotych. ” Abrama Feldmana? Chwila… no tak, to dawny właściciel kamienicy. Dziwne…

W ciągu godziny sprawa była już w rękach policji. Zajmujący się nią komisarz Mirek Nowak po przesłuchaniu Maryli rozglądał się po wnętrzu Cynamonowego Sklepu. Śledczy zdejmowali odciski. − Na pewno nikt podejrzany tu nie przychodził? – dopytywał komisarz.

Maryla przypomniała sobie o Wejchertach. Czy to możliwe, by oni… − Ha! Mamy trop! Jest dobrze. Teraz trzeba dokładnie zbadać miejsce zbrodni.

– zwrócił się do towarzyszących mu ludzi. Spenetrowanie sklepu zajęło prawie cały dzień.

- Chyba mamy rozwiązanie – głośno myślał Nowak. – Muszę to jeszcze przemyśleć.

Po tygodniu sprawa wydawała się jasna. Bracia Wejchertowie okazali się Ryszardem Zabrockim i Sebastianem Szczękiem, specjalizującymi się w wyłudzeniach przestępcami. Pieniądze i kosztowności odnaleziono. Kilka tysięcy

trafiło

do

Maryli

Urbanowiczowej.

Ona

sama

oprócz

zadośćuczynienia zyskała wdzięczność Mirka Nowaka, a Sklep Cynamonowy sławę wśród mieszkańców Starówki, którzy, wracając pamięcią do czasów sprzed wojny, wspominali rodzinę Feldmana i jej świetność oraz późniejszy 51

pogrom. Sprawił on, że Feldmanowie zniknęli, ale pamięć o nich – paradoksalnie dzięki włamaniu – przetrwała.

Gdy usłyszałem o tej historii, postanowiłem ją spisać i podzielić się nią z innymi. Cóż bowiem lepiej niż książka potrafi „odkryć bogactwa, których się nie przeczuwa”?

Fot. Katarzyna Płudowska, Karolina Gora- wyróżnienie w kategorii

medialnej Gimnazjum nr 18 im. M.Rataja w Lublinie Opiekun: Elżbieta Zubala, Dariusz Bielecki

52

Julia Sadurska – II nagroda Z recenzji nauczyciela - pani Anety Szadziewskiej Uczennica

wykorzystała

w

opowiadaniu

motyw

snu,

łącząc

współczesność z wątkami historycznymi miasta ukazywanymi poprzez sceny z życia i poezję Julii Hartwig oraz Józefa Czechowicza. Poprzez spotkanie z poezją pani Hartwig i z nią samą, próbuje odkrywać historię Lublina oraz swoje miejsce w świecie. Pokazuje siebie – zbuntowaną nastolatkę, w której dokonuje się przemiana w młodą osobę z planami na przyszłość. Autorka skupiła się na połączeniu tematyki związanej z Lublinem z mottem konkursu czytania jako szansy na odkrywanie różnorodnych bogactw.

Telefon Julii Siedzę w Piwnicy pod Fortuną obok nowoczesnej instalacji podświetlanych torów. Bywam w muzeum często, gdyż pracuje tutaj moja mama. Znam tu każdy kąt i już nic mnie w tym miejscu nie porusza. Czytam więc z nudów poezję Julii Hartwig. Kazała mi mama.

Wyrywkowo przebiegam wzrokiem po wersach wierszy. Nie mam pojęcia, jak można interesować się taką „archeologią”. Przecież to wszystko już minęło! W dodatku od ponad godziny budowlańcy wiercą na zewnątrz chodnik młotem pneumatycznym. Jak tu się skupić w tym hałasie i czymś zająć? Wzdycham ciężko. Na zewnątrz świeci słabe, wiosenne słońce. Widzę je przez otwierające się raz po raz drzwi do budynku. Zamiast tu siedzieć mogłabym pojechać rowerem nad Zalew Zembrzycki i poleniuchować.

Potrząsam energicznie głową. Mama obiecała, że jeśli przeczytam cały tomik to przed siedemnastą będę wolna, więc muszę się na chwilę skoncentrować.

53

Ponownie patrzę na tekst, który oświetla mi nie blask cudownego słońca, a jedynie sztuczne światło muzealnego obiektu: „Odwróćcie wzrok ode mnie bramy mojego miasta Bramy miejskie żarłoczne bramy Przez które uszło życie z tych ciemnych uliczek” Nagle rozlega się dzwonek mojego telefonu. Odbieram połączenie nie patrząc nawet na wyświetlacz kto dzwoni. Oto chwila wyzwolenia!

- Halo? – pytam radośnie.

- „O wieże rodzinnego miasta Goniłyście mnie po świecie, groziły…”, kochana. Czytaj uważnie karty historii, bo nawet nie wiesz, co może spotkać cię przed zachodem tego wiosennego słońca, o którym tak tęsknie rozmyślasz.

Poirytowana bardziej niż przedtem, zerkam na ekran mojego IPhone’a. Kto śmie stroić sobie ze mnie żarty? Jakiś trzycyfrowy numer. Ech…. Teraz na pewno mój rachunek za telefon będzie dwukrotnie wyższy niż powinien być.

Zaciskam powieki starając się odpędzić jakże realistyczny obraz ( bo to nie pierwsza taka sytuacja ) zmarszczonych brwi rodziców, gdy zobaczą sumę do zapłaty pod koniec miesiąca. Z drugiej jednak strony… Należy im się to.

Przecież nieludzki jest taki brak empatii względem dziecka, które zmusza się do udziału w zajęciach, których nie lubi.! Tyle razy mówiłam rodzicom, że nie chcę zostać historyczką jak oni!

Uderzenia młota pneumatycznego stają się wręcz nie do zniesienia, wyrywają mnie z zamyślenia. Chyba dostaję migreny. Otwieram oczy i…

Widzę te same podświetlane tory, przy których siedziałam wcześniej, 54

z drobną jednak różnicą: teraz ciągną się w nicość. Zadzieram głowę. Nad sobą mam zapierające dech w piersiach gwiazdy. Dostrzegam nawet Drogę Mleczną! To niesamowite! Miejsce to oświetla tylko blask torów i księżyca.

Stawiam kilka kroków przed siebie. Nagle czuję coś dziwnego. Mój ból głowy mija jak ręką odjął, a uderzenia młota stopniowo cichną. Zadowolona idę dalej pośród, jakże miłej moim uszom, ciszy, pewna, że mam właśnie niesamowity sen. Moją skórę muska delikatny wiaterek, wprawiając mnie w drżenie. Napawam się tym miejscem, bo zaraz pewnie przyjdzie mama, żeby mnie obudzić. Znowu będę musiała czytać nudne poetyckie wywody jakiejś kobiety. Nagle słyszę gwizd pociągu. Odskakuję szybko, przestraszona, ale ten zwalnia powoli i zatrzymuje się obok mnie cicho sapiąc. Wzruszam ramionami i wsiadam do niego. Gdy już rozsiadam się w wagonie dostrzegam, że naprzeciwko mnie siedzi rozbrykany chłopiec. Nie zwracam na niego uwagi i przeglądam Facebook. Przypominam sobie, że jeszcze nie zakończyłam połączenia z fundatorem tej przejażdżki, więc przykładam komórkę do ucha.

- Halo? Nie wiem, kim jesteś, ale wolałabym wiedzieć, gdzie jadę. Możesz coś z tym zrobić, bo psujesz mi sen?

Dobiega mnie skądś echo moich słów. Przysłuchuję się uważniej i… Uświadamiam sobie, że dobiega on z kabiny maszynisty. Ruszam w tamtą stronę. Chłopiec krzyczy jednak: - Nie idź tam, bo zepsujesz grę!

Odwracam się z pogardliwym uśmiechem.

- Tak? A w co grasz, dziecinko?

Obrusza się i mówi: 55

- Nie jestem dziecinką! Mam szesnaście lat!

Robię zdumioną minę, ale zaraz się opanowuję i zgryźliwie pytam: - A w którym roku urodziłeś się, młodziku?

Chłopiec zamyśla się. Przypomina sobie po chwili i z dumą oznajmia: - Urodziłem się 15 marca 1903 roku w Lublinie!

– patrzy na mnie

z wyższością – Nawet nie wiesz jak piękne jest to miasto!

Po chwili dodaje: - Zamurowało cię, co? Wiem, Lublin jest wyjątkowy. A ty skąd jesteś?

Po dłuższej chwili, osłupiona, odpowiadam: - Jestem z 2017 roku…I mieszkam w Lublinie!

Chłopiec się śmieje.

- A ja mam na imię Józek i mam szesnaście lat! – mruga do mnie porozumiewawczo

–

Tak

naprawdę

to…

dziewięć

–

dopowiada

konspiracyjnie – Ale nie mów nikomu!

Uśmiecham się do niego i wysiadam z pociągu.

- Pa, staruszku! Może jeszcze kiedyś się zobaczymy! – krzyczę jeszcze.

- Pa, Julka! Na pewno jeszcze niejeden raz zobaczymy się.

Odwracam się zdziwiona. Skąd ten chłopiec zna moje imię?

Po pociągu nie ma jednak już śladu. Zerkam na Bramę Grodzką, której przygląda się młoda kobieta. Macha w moją stronę i woła mnie.

Zaciekawiona podchodzę do niej.

56

- „Nic wam nie jestem winna nieczułe olbrzymy Które przetrwałyście nie uroniwszy ani jednej łzy Nad miastem mojego dzieciństwa”!

Patrzę wokoło i zaczynam rozumieć, o czym mówi kobieta. W Lublinie coś się stało. Miasto wygląda strasznie. Niektóre budynki to ruiny. Uświadamiam sobie, że tu spadały bomby, była wojna. Twarze ludzi w większości są jednak pełne nadziei i życzliwości. Jakaś kobieta pomaga wstać nieznajomemu dziecku, starzec klęczy nad ciałem żony, ktoś biegnie i krzyczy.

Myślę nad tym i stwierdzam, że chcę być jak ludzie z XX wieku. Pomocna, kulturalna, bezinteresowna i życzliwa. W naszych czasach trudno znaleźć osoby o takich cechach, a przecież życie jest ciekawsze i spokojniejsze, gdy otaczają nas przyjazne osoby.

Przypominam sobie ciepły uśmiech mamy i uświadamiam sobie, że tak naprawdę próbowała zachęcić mnie do czytania literatury historycznej, żebym zrozumiała, że światu bardzo potrzebne są silne osobowości: ludzie, którzy nie poddają się niezależnie od tego, co się im przydarza. Chce mnie po prostu wychować na silną i mądrą kobietę, a ja, zamiast ją docenić, w myślach ją obrażam. Robi mi się bardzo przykro.

Postanawiam porozmawiać z kobietą od Bramy, bo chcę się oderwać od smutnych myśli.

- Dzień dobry! Mam na imię Julia. Chciałam zapytać dlaczego pani mówi, krzyczy do Bramy?

- Witaj! Też jestem Julia. Wiesz, dziecko, po prostu kocham ją, bo mam z nią wiele wspomnień z dzieciństwa, ale i obwiniam za to, że jest nam tu źle, 57

a jej to obojętne. W dodatku dostałam za jej pośrednictwem bardzo ważną misję do wypełnienia….

Kobieta milknie, a ja nagle uświadamiam sobie kim ona jest. To Julia Hartwig!

Ta ze zdjęć mamy! W dodatku przypominam sobie, że to ona do mnie dziś zadzwoniła i to ona prowadziła pociąg. Ona mnie tu przyprowadziła. Po głowie tłuczą mi się słowa z tomiku pani Julii „Goniłyście mnie po świecie goniły”… Więc to dzieje się naprawdę? To, że tu dotarłam? To naprawdę nie sen?

Myślę o Lublinie. Nigdy nie pałałam do niego szczególnym uczuciem, wydawał mi się mało nowoczesny i nieciekawy. Obrazy i spotkanie z panią Julią dokonują we mnie zmiany i odkrycia, że Lublin jest ciekawszy nawet niż najnowocześniejsze miasta świata słynące z popularności wśród turystów.

Jest ciekawszy, bo to mój dom, pełen historii i ciepła. Jest ciekawszy, bo mieszkali w nim wspaniali ludzie, moi rodacy. Teraz czuję się z nim związana jak nigdy wcześniej.

- Przepraszam, czy mogłaby pani opowiedzieć mi co nieco o… - zaczynam.

- Przykro mi, ale nie…

Zawód widocznie wykrzywia moje rysy, bo pani Julia pospiesznie dodaje: - Ale mogę ci go pokazać. Chodź ze mną.

Wyciąga ku mnie swoją dłoń. Ujmuję ją pełna niedowierzania. Przez chwilę idziemy razem w ciszy. Wszędzie wokół nas przewijają się obrazy zniszczenia. Tu i tam stoją odbudowane budynki, ale wiele jest w stanie ruiny. Z czasem obrazy posuwają się coraz szybciej, zdecydowanie za szybko, już ich nie rozróżniam, mkną. Jak w przyspieszonym filmie przewijają się urywane sceny: staruszka leżąca na Krakowskim Przedmieściu z krwawą 58

raną przy sercu, tłum ludzi radośnie coś świętujących na Placu Rybnym, ulica Kowalska, sucha akacja. Nagle z nich wszystkich wyłania się jeden konkretny obraz i pozostaje dłużej.

Pada deszcz. Mrużę oczy i staram się rozróżnić poszczególne kształty przez zasłonę deszczu. Krople rozpryskują się na nagrobkach, słychać szum.

Jesteśmy na cmentarzu żydowskim. Od czasu do czasu na niebie błyskają błyskawice, rozlegają grzmoty. Niespodziewanie ponad deszcz wybija się przerażający wrzask. Podnoszę wzrok i dostrzegam mnóstwo czarnych ptaków. Kruki. Wzdrygam się. Nigdy nie widziałam jeszcze tak ogromnej chmary ptaków, tak wielu błyszczących oczu patrzących z głodem.

- Nie bój się ich. Często są jedynymi, którzy odwiedzają naszych zmarłych.

Patrzę na kobietę.

- Jak pani to robi? Tak dzielnie się pani trzyma choć ten świat jest okropny.

Dnia bym tu nie przeżyła!

- Wiesz, moje dziecko – zaczyna smutno – Kiedy dzieje się tak źle, że nie można już wytrzymać, czasem trzeba krzyknąć: „NIE!” i starać się nie tracić nadziei. Zacisnąć zęby i przeć do przodu. Jeśli byśmy tego nie robili to jak wyglądałby nasz świat? A tym bardziej jak wyglądałby t w ó j świat? Nie znalibyśmy ani siebie ani innych ani miasta, kraju, w którym dano nam żyć.

Jesteś już nastolatką i pora zacząć odkrywać siebie i to, co wokół ciebie.

Marszczę czoło i staram się rozgryźć, o co chodzi pani Julii.

- Właśnie dlatego piszę poezję. Bo czasem nie wystarcza tylko być, potrzeba uświadomić sobie, gdzie i po co jesteśmy? Weź to, moje dziecko.

Wręcza mi błyszczący kamień.

59

– Kiedy poczujesz, że spotkałaś osobę, której możesz dalej przekazać ten kamień, ofiaruj go jej.

Obracam kamień w dłoni. Pulsuje w ręku w rytm burzy.

- Co mam z nim zrobić?

- Poznaj prawdę i pokaż ją innym – pani Julia mruga do mnie rozbrajająco – Ja mam poezję, ale ty wymyśl coś innego. Bądź przede wszystkim sobą!.

- Dlaczego ja, pani Julio? Ja… Nie jestem na tyle silna, nie jestem w stanie, może lepiej Józio, ten chłopiec w pani pociągu…

- Jesteś silna. Widzę to w twoich oczach, kochana – powiadamia mnie – A pan Józef …? Spotkasz go jeszcze na pewno. Może na wieży, gdzie furgocze blaszany kogucik, a może tam, gdzie „Lublin nad łąką przysiadł, sam był.

I cisza.”

Patrzę na prezent wspominając cały dzień: „Czytaj uważnie karty historii, bo nawet nie wiesz, co może spotkać cię przed zachodem tego wiosennego słońca, o którym tak tęsknie rozmyślasz”. Wszystko się sprawdziło. Oczy mam pełne łez, ale i tak dostrzegam tomik poezji pani Hartwig w blasku bijącym z kamienia. Widzę go w zasłonie deszczu, która po chwili znika. Podnoszę głowę chcąc podziękować pani Julii za prezent, ale…

Jej już nie ma. Obok mnie są tylko podświetlane tory pociągowe.

Poruszam się niespokojnie i uświadamiam sobie, że spałam. Śniłam.

Odruchowo przykładam dłoń do tej, w której wcześniej trzymałam mieniący się kamień. Nadal go mam! Teraz wygląda jak zwyczajny węgiel z Bogdanki, ale mam pewność, że nie jest zwyczajny, że to kamień szczęścia. Wierzę, że pomoże mi on coś odkryć.

60

- Dziękuję, pani Julio – szepczę cicho.

- Coś mówiłaś, córciu? – słyszę głos mamy dochodzący z sąsiedniego pokoju.

- Nic, mamo! – odkrzykuję – Kocham cię!

Mama nie odpowiada przez chwilę. Jest lekko zdziwiona, bo jeszcze kilkanaście minut temu nazwałam ją bezduszną dyktatorką.

- Też cię kocham, Julciu. Niezależnie od wszystkiego.

Uśmiecham się pod nosem, bo uświadomiłam sobie paradoks tej sytuacji Julia rozmawiająca z Julią o poezji tejże Julii! Niesamowite!

To, co mi się przyśniło, a może przydarzyło, zmieniło mnie definitywnie.

Nawet mama to zauważyła! Powiedziała, że cieszy się, że skończyłam marudzić i czytam poezję, a nawet chcę pójść z nią na spacer po Lublinie. To pani Julia zmotywowała mnie do aktywności i odkrywania siebie.

Postanowiłam być piosenkarką, taką jak Beata Kozidrak, bo muzyką można opowiadać piękne historie ogromnej liczbie osób! Na razie jednak idę do biblioteki po kolejny tomik wierszy pani Hartwig.

61

Zuzanna Kalinowska –I nagroda Z recenzji nauczycieli – pani Doroty Anders-Dudy i pani Anny Niewiadomskiej Młoda poetka w swoim wierszu próbuje zatrzymać, niczym w kadrze filmowym, chwile z codziennego życia jakie toczy się na Starym Mieście w Lublinie. Jest bacznym obserwatorem otaczającej ją rzeczywistości. To, co dzieje się „tu i teraz” konfrontuje z wiedzą zaczerpniętą od poetów lubelskich.

Owa konfrontacja prowadzi ją do własnych przemyśleń. …dzięki miejscu – pełnym historii, książkom i poezji możliwe jest zatrzymanie człowieka będącego w biegu, po to, by zachwycić się miejscową architekturą czy przyrodą.

Idę strudzony po Starym Mieście Idę strudzony po Starym Mieście, O którym pisał Rawicki.

Nic się nie zmieniło, Wszystko jest takie samo.

Panie siedzące na ławeczkach jak dawniej opowiadają swoje historie, Dzieci bawią się na ulicy, Na horyzoncie widzę starszych panów spieszących do pracy.

Tylko ja w tym morzu chaosu wyróżniam się z tłumu.

Zaczytany w kolejną z książek, Pozwalam pochłonąć się innemu światu, Który z następnym rozdziałem ukazuje mi coraz to nowsze bogactwo.

Pieniądze, polityka i miłość nie liczą się w tym momencie.

To czas, by pozwolić im odlecieć niczym liście na wietrze.

62

To czas, by zapomnieć na chwilę.

Wynurzam nos spod swojej lektury, Stoję w środku starego miasta, Gdzie jest głucho i pusto.

Nie ma już tamtych pań i dzieci.

Panowie dawno wrócili do swoich rodzinnych domów.

A ja?

Postanawiam ujrzeć raz jeszcze uroki miasta.

Tu Brama Krakowska opisywana przez Barwickiego, A w oddali słychać szum Bystrzycy – główny temat w wierszu Wandy.

Staram się zatrzymać czas, Żeby przeczytać wszystkie książki.

Pragnę poznać każdą płaszczyznę opisaną w nich, Lecz teraz zostanę tu I pomyślę nad lubelskim poetyckim światem…

63

Fot. Paweł Mazurek z Gimnazjum nr 1 im. Św. Jadwigi w Biłgoraju I nagroda w kategorii medialnej Opiekun: Anna Bielak

64

Prace plastyczne: Aleksandra Winnicka, SP nr 4 im. Adama Mickiewicza w Lublinie Nasadka na długopis - wyróżnienie Nauczyciel-Edyta Horszczaruk

Klaudia Drozd, SP im. Tadeusza Kościuszki w Jastkowie Pudełko - wyróżnienie Nauczyciel-Anna Kotyra

65

Julia Sadurska, Gimnazjum nr 3 im. prof. Mieczysława A.Krąpca OP w Lublinie Bibliofilskie obrazki po lubelsku - wyróżnienie Nauczyciel – Aneta Szadziewska

Maja Gospodarek, SP nr 4 im. im. Adama Mickiewicza w Lublinie Kubek bibliofila - III nagroda Nauczyciel-Edyta Horszczaruk

66

Aleksandra Derkacz, Gimnazjum im. Józefa Piłsudskiego w Jastkowie Podpórka do książek - II nagroda Nauczyciel-Anna Kotyra

Anna Zawadzka, Gimnazjum nr 3 im. prof. Mieczysława A.Krąpca OP w Lublinie Wieszaki – czytaki - I nagroda Nauczyciel – Iwona Kozak

67

Organizatorzy konkursu: Ewa Osoba, Aneta Szadziewska

Projekt logo konkursu: Julia Pawlak

Projekt pocztรณwki: Ewa Osoba E-book opracowaล a: Aneta Szadziewska

68