Toegang tot de personensluis.
kamer gemaakt waar compressoren lucht in pompen. Vervolgens is de druk langzaam opgevoerd. Er werken dagelijks 120 man onder een luchtdruk van 1,8 tot 2 bar, wat gelijk staat aan een duik van acht tot tien meter diep. Fles col a
‘Zo’n grote groep mensen maakt het werk qua organisatie en aanpak uniek’, zegt projectleider Maarten de Jong van aannemersbedrijf Max Bögl. Tussen zeven uur ’s ochtends en middernacht zijn maximaal zestig man tegelijk aan de slag. Zij betreden en verlaten de werkkamer via drie sluizen. Daarin wordt de druk langzaam aangepast aan die van de ruimte waar ze naartoe gaan. Hoe lang de werklui in zo’n sluis moeten zitten, is af hankelijk van de luchtdruk in de werkkamer en de tijd die ze onder overdruk hebben gewerkt. Daar zijn speciale tabellen voor opgesteld. Het lichaam moet namelijk tijd krijgen om zich aan te passen, vertelt technisch geneeskundige Xavier Vrijdag van de afdeling Hyperbare Geneeskunde. ‘Als we in een ruimte met overdruk komen, gaat het lichaam meer stikstof opnemen dan normaal. Keer je terug naar een gewone druk, dan wil het er vanaf. Neem je daar onvoldoende tijd voor – zoals bijvoorbeeld een duiker die van grote diepte te snel opstijgt – dan kan de stikstof niet goed weggevoerd worden via de longen. Het lichaam maakt er dan belletjes van. Net als bij een fles cola waarmee geschud is. Die moet je langzaam opendraaien, anders spuit alles eruit. Bepaalde weefsels, zoals de gewrichten, vet en neurologisch weefsel, zijn gevoeliger voor die stikstof belletjes.’ Als het ‘opstijgen’ in de sluis te snel gaat, of als iemand te lang onder overdruk blijft, treedt decompressie- of duikersziekte op. Milde verschijnselen zijn jeuk, pijn in de gewrichten en gevoelsstoornissen in de ledematen (waardoor het er op lijkt dat bijvoorbeeld je arm slaapt). Wordt de ziekte niet behandeld, dan kan de aandoening erger worden, variërend van neurologische verschijnselen door het uitvallen van zenuwen tot luchtembolieën. Uiteindelijk kunnen het hart en de hersenen het begeven. De ernst van de klachten hangt af van de tijdsduur
en diepte van de duik en de decompressietijd die is genomen om weer van druk te komen.
Vanuit de controlekamer worden de werkplaatsen onder en boven de grond in de gaten gehouden.
Botten
Foto’s: Xander Remkes
Het werken onder overdruk gaat daarom gepaard met strikte veiligheidsmaatregelen. Zo ondergaat iedereen die in de overdrukruimte moet zijn een medische keuring bij een bedrijfsarts die gespecialiseerd is in de duikgeneeskunde. Mensen met hart- of longproblemen of een slechte conditie worden afgekeurd. Ook maakte projectleider De Jong afspraken met het AMC, dat samen met de marinebasis in Den Helder over de enige twee hyperpressietanks in Nederland beschikt waarmee duikersziekte behandeld kan worden. Er is een directe lijn met artsen van de afdeling Hyperbare Geneeskunde, die bij gezondheidsklachten van werknemers beslissen of er een ambulance gestuurd moet worden. Voor noodgevallen is er in de bouwput een kleine vierpersoons hyperpressietank aanwezig. Het AMC kreeg sinds de zomer negen arbeiders van de Noord/Zuidlijn op de Spoedeisende Hulp, waarvan er vier in de hyperpressietank behandeld moesten worden. Drie gevallen gebeurden vlak na elkaar, wat tot een aanpassing van de tabellen leidde. ‘Die tabellen zijn opgesteld door wetenschappers aan de hand van jarenlange ervaringen van duikers’, vertelt Vrijdag. Bij werken aan bruggen, waarbij diep gedoken moest worden om aan de verankering te werken, bleek in het begin van de vorige eeuw al dat je niet te lang op grote diepte moet verkeren. Er gebeurden toen heel wat ongelukken en beroepsduikers werden niet oud. Vrijdag: ‘Nu weten we dat als je erg lang onder water blijft, de stikstof belletjes zelfs slecht doorbloed weefsel, zoals de botten, weten te bereiken. Hierdoor ontstaan botafwijkingen in de schouders, die vooral bekend zijn bij de oudere beroepsduikers.’
AMC M aga zine november 2011
11