UNIVERSALIA
Filologia – od/nowa O VIII Światowym Kongresie Polonistów z prof. Magdaleną Popiel – honorową prezes Międzynarodowego Stowarzyszenia Studiów Polonistycznych (Katedra Antropologii Literatury i Badań Kulturowych), oraz dr. hab. Tomaszem Bilczewskim, profesorem UJ – prodziekanem ds. nauki i współpracy międzynarodowej, dyrektorem Centrum Studiów Humanistycznych (Katedra Międzynarodowych Studiów Polonistycznych) Wydziału Polonistyki UJ, rozmawia Rita Pagacz-Moczarska
14
alma mater nr 246–247
Prof. Magdalena Popiel
Archiwum Prywatne
■ Magdalena Popiel: Ostatni, VIII Światowy Kongres Polonistów ma bliższą i dalszą genealogię. Ta dalsza sięga początków XX wieku, kiedy na uniwersytetach europejskich zaczęły powstawać pierwsze katedry literatury polskiej, zazwyczaj jako dopełnienie studiów slawistycznych. Okres PRL był naznaczony piętnem infiltracji przez służby bezpieczeństwa szczególnie tego polonistycznego środowiska, które utrzymywało kontakty z naukowcami zagranicznymi. Po transformacji ustrojowej w 1989 roku podjęto starania o to, aby relacje polonistów pracujących w Polsce i tych prowadzących Polish Studies za granicą przybrały formę instytucjonalną. Starania badaczy wielu specjalizacji: historyków literatury, językoznawców i glottodydaktyków, zaowocowały, między innymi, powołaniem Międzynarodowego Stowarzyszenia Studiów Polonistycznych, mającego na celu wspieranie i promocję polonistyki zagranicznej. Stowarzyszenie miało za zadanie tworzyć tradycję cyklicznych spotkań kongresowych, których gospodarzami były poszczególne ośrodki uniwersyteckie. Kolejne kongresy – odby-
Archiwum Prywatne
□ Reprezentują Państwo Wydział Polonistyki UJ oraz Międzynarodowe Stowarzyszenie Studiów Polonistycznych – głównych organizatorów VIII Światowego Kongresu Polonistów, zrealizowanego na Uniwersytecie Jagiellońskim w dniach 12–14 lipca 2023. Przedsięwzięciu, którego pierwsza odsłona odbyła się w 1998 roku w Warszawie (Zjazd Polonistów Zagranicznych), od początku przyświeca idea integracji polonistyki „krajowej” ze środowiskiem polonistów pracujących na uniwersytetach poza Polską. Proszę powiedzieć, jak przebiega proces tej integracji?
Dr hab. Tomasz Bilczewski, profesor UJ
wające się w Poznaniu, Krakowie, Opolu, Katowicach, Wrocławiu – stały się polem wymiany doświadczeń dotyczących studiów polonistycznych i praktyki dydaktycznej w różnych kręgach kulturowych. Polemiki i dyskusje zmierzały do pokonywania barier między dyscyplinami – przede wszystkim językoznawstwem i literaturoznawstwem, oraz między strukturami polonistyki krajowej i zagranicznej. Doskonałymi świadectwami przemian międzynarodowego środowiska polonistycznego są publikacje wydawane po każdym kongresie, między innymi Literatura, kultura i język polski w kontekstach i kontaktach światowych – pod redakcją Małgorzaty Czermińskiej, Katarzyny Meller i Piotra Flicińskiego (Poznań 2007), Polonistyka bez granic – pod redakcją Ryszarda Nycza, Władysława T. Miodunki i Tomasza Kunza (Kraków 2010), czy Polonistyka na początku XXI wieku. Diagnozy. Koncepcje. Perspektywy – redakcja naukowa całości Jolanta Tambor (Katowice 2018). Pod pewnym względem kongres krakowski przed 15 laty był przełomowy – uświadomił on zmierzch epoki polonocentryzmu we wspólnych badaniach i wskazał priorytet nowego – komparatystycznego – ujęcia w wielokulturowym środowisku polonistów. To zadecydowało o wprowadzeniu nowych tematów wiodących w ostatnich kongresach: we Wrocławiu były to „archiwa”, w Krakowie – „nowa filologia”. □ Z jakimi ośrodkami naukowymi na świecie i na jakich płaszczyznach ta współpraca jest konstruktywna, a na jakim polu wciąż jeszcze wiele jest do zrobienia? ■ Magdalena Popiel: Sytuacja polonistyki zagranicznej w świecie jest bardzo dynamiczna. Wynika to z wielu czynników,