IMPRESSIONES
GALERIA „ALMA MATER” cz. 9
Jacek Malczewski. Romantyczny J
acek Malczewski (1854–1929) to artysta niezwykły. Jeden z najwybitniejszych i najbardziej uznanych artystów w historii polskiej sztuki. Urodził się w Radomiu, ale przez całe dorosłe życie związany był z Krakowem, gdzie uczył się, tworzył i gdzie zmarł. Był inteligentny, oczytany, wykształcony i pomimo różnych swoich dziwactw – lubiany. Ale był też owładnięty obsesją śmierci i niełatwy w kontaktach międzyludzkich. Jego osobliwe stroje: rembrandtowskie bluzki, kubraczki, peleryny, wymyślne berety, czapki, furażerki, intrygowały i prowokowały do komentarzy. Został pochowany w Krypcie Zasłużonych na Skałce, zgodnie z ostatnim życzeniem... – we franciszkańskim habicie. Jego twórczość nieustannie zadziwia i intryguje, łącząc w oryginalny sposób polski mit narodowy z mitologią antyczną, humor z patosem, ironię z melancholią, a także erotykę ze śmiercią. Fascynują wyrafinowane symbole i ekscentryczne postacie zrodzone w wyobraźni malarza. Inspiruje jego romantyczna dusza. Dlatego też to właśnie jemu poświęcona została majowa GALERIA „ALMA MATER”, w której podziwiać można kilkanaście jego prac. Wszystkie znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie i prawie wszystkie (oprócz obrazu Moja dusza) pochodzą z prezentowanej w nim obecnie wyjątkowej wystawy, poświęconej artyście. Przedsięwzięcie zorganizowane zostało w 2022 roku, w ramach Roku Romantyzmu Polskiego ogłoszonego w związku z 200. rocznicą wydania Ballad i romansów Adama Mickiewicza. – Nie jest to jednak kolejna ekspozycja monograficzna, zrealizowana w oparciu o powszechnie znane prace, ale prezenta90
ALMA MATER nr 233
Moja dusza, olej, tektura, 53,5 x 65 cm; 1908
cja, która zwraca uwagę na zakorzenienie malarstwa artysty w tradycji romantyzmu – wyjaśnia dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie prof. Andrzej Szczerski w katalogu towarzyszącym ekspozycji. Kluczem do jej zrozumienia jest spojrzenie na Malczewskiego jako twórcę ponadczasowego, ukazującego aktualizację treści romantycznych. – Jacek Malczewski był malarzem, który w swoim ogromnym dorobku artystycznym pozostawił dzieła o treściach krążących wokół problemów ojczyzny, życia i śmierci, rozpiętych pomiędzy romantycznymi wizjami a metafizyką; inspirował się sztuką antyku i polskim romantyzmem, sto-
sował młodopolską symbolikę. Był „poetą malarstwa i malarzem poezji”, znajdującym właśnie w poezji, w tym zwłaszcza tej z okresu romantyzmu, nieskończone źródło inspiracji – podkreśla kuratorka wystawy Urszula Kozakowska-Zaucha. Malczewski namalował ponad 2000 obrazów, z których do dziś przetrwało 1200. Stworzył też ogromną liczbę najróżniejszych rysunków i szkiców. Na wystawie zatytułowanej Jacek Malczewski. Romantyczny, otwartej do 31 lipca 2022, zaprezentowanych zostało ponad 170 jego prac, ukazujących wszystkie wątki twórczości artysty.
Rita Pagacz-Moczarska