Ибн Қудаманың «әл-Муғни» атты кітабында Ахмад ибн Ханбал былай деген: «Бағышталып жасалған барлық жақсылықтың сауабы өліге тиеді. Өйткені ол жайлы хадистер бар. Барлық қалаларда мұсылмандар жиналып, Құран оқып, сауабын өлілеріне бағыштауда әрі бұған ешкім қарсы шықпауда. Міне, бұл оның дұрыстығына ижмағ болмақ»73[2]. Ал Ибн Тәймия және Ибну Қаййм әл-Жәузия «жасалған жақсылық пен оқылған Құранның сауабы өліге тиеді» деген көзқарасты таңдаған74[3]. Ибн Таймиядан: «Өлі үшін оқылатын хатым Құран жайлы және Құранды жалдап оқытса, сауабы өліге тиеді ме?» деген секілді сұрақтар сұралған. Ибн Тәймия бұл сұрақтарға былай деп жауап берген: «Құран оқып сауабын өліге бағыштау үшін адам жалдау дұрыс емес. Мұны ешбір ғұлама құптамаған. Сауабы жететін Құран – ол тек Алла разылығы үшін оқылатын Құран. Құран оқыған адамға оқығанының ақысы ретінде емес, өлінің атынан садақа етіп берсе, онда бүкіл мұсылмандар бойынша оқылған Құранның сауабы өліге тиеді. Сол секілді сауабын тек Алладан күтіп Құран оқығаннан кейін оны өлілерге бағыштаса, сауабы өліге жетеді. Алла ең дұрысын біледі»75[4]. Ибн Тәймияның үлкен шәкірті Ибнул-Қаййм әл-Жәузия Құран оқып бағыштауға болатындығын дәлелдеп, оған қатысты сан салалы дәйектерін үйіп төгеді. Ол: «Ғибадат екіге бөлінеді: денемен және дүниемен атқарылатын ғибадат. Пайғамбарымыз өлген кісінің атынан берілген садақаның қабыл болатындығын айту арқылы дүниемен атқарылатын жалпы ғибадаттардың сауабынының өліге тиетіндігін білдірсе, өлген кісінінің атынан ұсталынған ораза сауабының қабыл болатындығын айту арқылы денемен жасалатын жалпы ғибадаттардың сауабының өліге жететіндігін білдірген. Бұларға қоса, денемен де, дүниемен де бірге атқарылатын қажылық сауабының өліге тиетіндігін айтқан. Ғибадаттың осы үш түрінің де «денемен, дүниемен, дене және дүниемен) сауабының өліге тиетіндігі хадистермен білдірілген»76[5]-деп, оқылған Құранның сауабының өліге жететіндігіне байланысты көзқарасты дәлелдеуге тырысқан. Ибнул-Қаййм әл-Жәузия «Рух» атты кітабында былай деген: «Өліге бағышталатын істердің ең абзалы – садақа, өлі үшін дұға жасау, кешірім сұрау және қажылыққа бару. Ал, Құран оқып, бағыштауға келетін болсақ, оны ақысыз оқып, бағыштаған жағдайда сауабы өліге тиеді».77[6] Ибнул-Қаййм әл-Жәузия басқа бір жерде «Бұларды жасап жатқанда, бұл істерімді өлілерге арнаймын деп ниет еткені абзал. Ниетті тілмен айту шарт емес», - деген. Арнайы ниетпен бағышталып жасалған жақсылықтар мен оқылған Құранның сауабы өліге тиеді дейтіндердің дәлелдері мынандай:
ﻓﻬﻞ ﻳﻜﻔﺮ ﻋﻨﻪ أن أﺗﺼﺪق، إن أﺑﻲ ﻣﺎت وﺗﺮك ﻣﺎﻻ وﻟﻢ ﻳﻮص: أن رﺟﻼ ﻗﺎل ﻟﻠﻨﺒﻲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ:ﻋﻦ أﺑﻲ ﻫﺮﻳﺮة ." " ﻧﻌﻢ:ﻋﻨﻪ؟ ﻗﺎل Бұл хадис Әбу һурайрадан риуаят етілді. Бір кісі пайғамбарымызға: «Менің әкем қайтыс болды. Артында дүниесі қалды. Артында қалған дүниесін (пәлен жерге берілсін) деп өсиет етпеді. Егер мен оның орнына садақа берсем, күнәлары кешіріледі ме? - деп сұрады. Пайғамбарымыз: «Иә» деп жауап қайырды»78[7].
Ижмағ – Пайғамбарымыз қайтыс болғаннан кейінгі заманда мүжтаһид ғалымдардың белгілі бір мәселеде бір пікірде болуы. Ижмағ – шариғи дәлелдердің үшіншісіне жатады. 1– Құран, 2–Сүннет, 3–Ижмағ, 4–Қияс. 73[2] Сайд Сабиқ, Фиқһус-сунна, 1 –том, 570-бет. «әл-Китабул-араби» баспасы, Байрут, 1971 ж. Ибнул-Қаййм – Ибн Тәймияның үлкен шәкірттерінің бірі. 74[3] Фәтәәуал-әзһар, Атия Сақр. 1997 жыл, Май айы. 75[4] Мәжмуғу Фәтауа Ибн Тәймия (Ибн Тәймияның пәтулар жиынтығы), 24-том. 76[5] Сайд Сабиқ, Фиқһус-сунна,1 –том,570-бет. «әл-Китабул-араби баспасы», Байрут, 1971 ж. 77[6] Ибнул-Қаййм әл-Жәузия, әр-Рух, 202-бет. «әл-Мұхтар» баспасы, Каир, 2006 ж. 78[7] Сахих Муслим, Муснәд Ахмад.