1o Νηπιαγωγείο Ασπροπύργου
<< Βοτανόκηπος και Ανθόκηπος στην αυλή του σχολείου μας>>
Εκπαιδευτικοί:Παππού Ισιδώρα, Νάκα Σταματία, Αναγνώστου Γιάννα και Χριστοδούλου Ηλέκτρα
Ασπρόπυργος 2016
<<Οι τέσσερις εποχές της αυλής μας>>
Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε από τα τρία τμήματα του νηπιαγωγείου (63 νήπια – προνήπια) και διήρκησε 6 μήνες, από το Νοέμβρη μέχρι και τον Απρίλη.
Επιλογή Θέματος Η αφορμή για την επιλογή του θέματος δόθηκε μέσα από τη παρατήρηση και το έντονο ενδιαφέρον των παιδιών για την αλλαγή της όψη του κήπου του σχολείου μας το φθινόπωρο ( κιτρίνισμα και πέσιμο φύλλων, απογύμνωση κλαδιών κλπ.). Τα παιδιά ήθελαν να μάθουν το λόγο που η φύση μαράζωνε. Όταν μιλήσαμε για το φθινόπωρο κάποια παιδιά είπαν πως οι θείοι και οι παππούδες τους είχαν οργώσει τα χωράφια και μάζευαν τις ελιές. Ένα παιδί μάλιστα πήγε με τη μητέρα του στο χωριό να μαζέψουν ελιές και γυρίζοντας μας έφερε φωτογραφίες από το μάζεμα της ελιάς. Έτσι μέσα από τη συζήτηση με τα παιδιά γεννήθηκε η ιδέα όχι μόνο να μιλήσουμε για τον κύκλο των εποχών αλλά να δούμε και από κοντά το κύκλο της ζωής των φυτών.
Σκοπός του προγράμματος Σκοπός μας είναι τα παιδιά να γνωρίσουν τον κύκλο της ζωής , να νιώσουν τη χαρά της επαφής με τη φύση (με το χώμα, το νερό και με τα φυτά). Να κατανοήσουν τη σημασία του περιβάλλοντος για τον άνθρωπο και τη σπουδαιότητα της στάσης του ανθρώπου απέναντι σε αυτό. Να μάθουν τη σημασία που είχε η φύση για τους αρχαίους Έλληνες. Να νιώσουν τη χαρά της δημιουργίας, της συνεργασίας και της απο κοινού δράσης.
Στόχοι του προγράμματος
1. Να γνωρίσουν και να κατανοήσουν τον κύκλο ζωής των φυτών 2. Να αναπτύξουν ικανότητες συνεργασίας με τους συμμαθητές τους για ένα κοινό στόχο. 3. Να κατανοήσουν την αξία της συνεργασίας και της απο κοινού ανακάλυψης. 4. Να αντιλαμβάνονται την αλληλεπίδραση του περιβάλλοντος επηρεαζόμενο από τις δραστηριότητες του ανθρώπου 5. Να αποκτήσουν θετικές στάσεις και συμπεριφορές προς το περιβάλλον 6. Να αντιλαμβάνονται τη χρονολογική εξέλιξη των γεγονότων 7. Να εξοικειωθούν με βασικές ερευνητικές διαδικασίες. 8. Να διευρύνουν τις γνώσεις τους για τους φυτικούς οργανισμούς στο άμεσο περιβάλλον τους. 9. Να νιώσουν υπέυθυνα (για τα φυτά τους). 10.
Να χρησιμοποιήσουν ανακυκλώσιμα υλικά και να
κατασκευάσουν χρήσιμα αντικέιμενα από αυτά. 11. Να περιγράφουν, να συμμετέχουν σε συζητήσεις, να επιχειρηματολογούν 12.
Να κατανοούν τη σημασία της γραφής ως μέσον επικοινωνίας,
ανάπτυξης ιδεών και μεταφοράς πληροφοριών 13.
Να ομαδοποιούν και να ταξινομούν
Μεθοδολογική προσέγγιση Οι μέθοδοι που θα χρησιμοποιήσουμε βασίζονται στην αρχή της παρατήρησης, του προβληματισμού, της αυτενέργειας, της κοινωνικότητας και της ολιστικής προσέγγισης της γνώσης. Οι μορφές διδακτικής διαδικασίας που ακολουθήσαμε είναι η διαθεματική προσέγγιση ώστε να καλύψουμε το θέμα σφαιρικά και να αγγίξουμε όλα τα επιστημονικά πεδία. Προσεγγίσαμε το θέμα με τη μέθοδο των σχεδίων εργασίας, ξεκινώντας από τη διαλογική μέθοδο(ανίχνευση προυπαρχουσών γνώσεων) και σταδιακά οικοδομήσαμε πάνω σε αυτές. Επίσης προσεγγίσαμε το θέμα βιωματικά (μέσα από παιχνίδια ρόλων), ομαδοσυνεργατικά δίνοντας μεγάλη έμφαση στην ανακαλυπτική μάθηση της γνώσης και επίσης πειραματιστήκαμε με τα φυτά και τους σπόρους. Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε μέσα σε ένα κλίμα αλληλεπίδρασης, συνεργασίας και επικοινωνίας των παιδιών, μέσα σε ένα περιβάλλον ελκυστικό, πλούσιο σε ερεθίσματα και εφοδιασμένο με κατάλληλα υλικά και εργαλεία.
Δραστηριότητες 1ος Μήνας – Νοέμβρης
Αφορμή για την επιλογή του θέματος στάθηκε το ενδιαφέρον των παιδιών για τα φυτά τα δέντρα και το κύκλο της ζωής. Όταν στις αρχές του Οκτώβρη μιλήσαμε με τα παιδιά για το Φθινόπωρο, αμέσως αντιληφθήκαμε το έντονο ενδιαφέρον τους για το κύκλο της ζωής των φυτών.
Στη συνέχεια, αφού αποφασίσαμε με τα παιδιά να ασχοληθούμε σε βάθος με το κύκλο της ζωής των φυτών, κάναμε μια συζήτηση για να ανιχνεύσουμε τις προηγούμενες γνώσεις των παιδιών πάνω στο θέμα. Τα παιδιά γνώριζαν κάποια πράγματα σχετικά με τις γεωργικές εργασίες και τα φυτά. Μάλιστα κάποια παιδιά είχαν και προσωπικές εμπειρίες τις οποίες μοιράστηκαν μαζί μας. Αφού καταγράψαμε πρώτα τι γνώριζαν τα παιδιά για τα φυτά και τη φροντίδα τους, φτιάξαμε ένα διάγραμμα βάζοντας στο κέντρο τα φυτά και γύρω γράψαμε τι θα ήθελαν να μάθουν για αυτά.
Μπορούμε να βρούμε ιστορίες και μύθους για τη φύση;
Πόσα είδη φυτών έχουμε στο κήπο του σχολείου μας; Ποια φυτά γίνονται από σπόρους και ποια από βολβούς; Τα φυτά του κήπου μας
Τι χρειάζονται οι σπόροι για να αναπτυχθούν;
Οι σπόροι είναι διαφορετικοί μεταξύ τους;
Τι γίνονται τα φύλλα που πέφτουν; Πώς αναπτύσσονται τα φυτά; Μπορούμε να καλλιεργήσουμε φυτά στην αυλή μας;
Αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε από τους σπόρους. Ζητήσαμε από όλα τα παιδιά να μας φέρουν σπόρους και βολβούς από το σπίτι τους. Την επόμενη μέρα τα παιδιά έφεραν βολβούς και σπόρους. Είδαμε τις ομοιότητες και τις διαφορές τους όχι μόνο ανάμεσα στις δύο κατηγορίες (σπόροι, βολβοί) αλλά και τις διαφορές που έχει ξεχωριστά η κάθε κατηγορία (χρώμα, σχήμα,μέγεθος). Αναζητήσαμε πληροφορίες για όλα αυτά στο διαδίκτυο και συζητήσαμε με τα παιδιά. Στη συνέχεια μέσα από ένα παραμύθι φτιάξαμε τη κιβωτό των σπόρων. Μία χάρτινη κιβωτό με σακουλάκια τα οποία είχαν πάνω τους γραμμένα τα ονόματα των σπόρων και κολλημένους τους αντίστοιχους σπόρους. Δεν χρησιμοποιήσαμε όλους τους σπόρους σε αυτή τη δραστηριότητα γιατί ένα μέρος αυτών το χρησιμοποιήσαμε για σπορά.
Με τα παιδιά πήραμε σπορεία και σπέιραμε μαρούλι σπανάκι μαϊντανό, άνιθο, καρότο, ρεπάνι, παντζάρι και φυτέψαμε κρεμμύδια. Τα ποτίσαμε και περιμέναμε να αναπτυχθούν.
Επίσης μιλήσαμε για τις συνθήκες που χρειάζονται τα φυτά για να αναπτυχθούν ήλιος, νερό, αέρας, χώμα. Στη συνέχειατο δείξαμε αυτό και πειραματικά. Πήραμε πέντε γλαστράκια βάλαμε και στα πέντε φακές και τα εκθέσαμε σε διαφορετικές συνθήκες στο καθένα. Το ένα το βάλαμε σε μία ντουλάπα χωρίς φως, το δεύτερο σε μια νάυλον σακούλα(για να δημιουργήσουμε συνθήκες έλλεψης αέρα), το τρίτο το αφήσαε χωρίς νερό, στο τέταρτο αντί για χώμα βάλαμε πέτρες, και το πέμπτο το βάλαμε κοντά στο παράθυρο και του ρίξαμε νερό. Μετά από μια εβδομάδα παρατηρήσαμε ότι το μόνο γλαστράκι στο οποίο είχαν φυτρώσει οι σπόροι ήταν το πέμπτο. Έτσι τα παιδιά παρατήρησαμ ότι αν δεν πληρούνται και οι τέσσερις αυτές προυποθέσεις τα φυτά δεν μπορούν να αναπτυχθούν.
Με αφορμή το σπορείο μας μιλήσαμε για τις γεωργικές εργασίες και δείξαμε σχετικό εποπτικό υλικό στα παιδιά. Μιλήσαμε για το σκιάχτρο, διαβάσαμε παραμύθια τα δραματοποιήσαμε, κάναμε παιχνίδια (σκιάχτρο – γεωργός- πουλιά) και κατασκευές.
2ος Μήνας – Δεκέμβρης Το μήνααυτό ασχοληθήκαμε λιγότερο με το πρόγραμά μας. Ορίσαμε υπεύθυνους φροντίδας των φυτών Προσπαθήσαμε να διαπιστώσουμε αν διαφορετικοί σπόροι έχουν τον ίδιο ή διαφορετικό ρυθμό ανάπτυξης. Γι’ αυτό βάλαμε σε ένα γλαστράκι σπόρους από φακές και σε ένα άλλο σπόρους από φασόλια και για τρεις εβδομάδες παρατηρήσαμε και καταγράψαμε το ρυθμό
ανάπτυξης των φυτών. Στο τέλος τα συγκρίναμε μεταξύ τους και διαπιστώσαμε ότι οι φακές αναπτύσσονται γρηγορότερα από τα φασόλια.
3ος Μήνας – Ιανουάριος
Γυρίζοντας από τις διακοπές των Χριστουγέννων έφερα 3 κυκλάμινα στα παιδιά για να εξωραϊσαμε την αυλή του σχολείου μας. Μεταφυτέψαμε τα κυκλάμινα σε μεγαλύτερες γλάστρες, μιλήσαμε με τα παιδιά γι αυτή τη διαδικασία και βάλαμε τις γλάστρες στα παράθυρα της τάξης μας. Στα παιδιά άρεσε αυτή η διαδικασία και την επόμενη ημέρα πολλά παιδιά έφεραν γλάστρες με λουλούδια στο σχολείο μας (κυκλάμινα, πανσέδες κλπ.). Αμέσως πιάσαμε δουλειά και αφού βρήκαμε μεγάλες γλάστρες τα μεταφυτέψαμε, το σχολείο
μας είχε γεμίσει γλάστρες με λουλούδια. Το πότισμα και η φροντίδα των φυτών έγινε η αγαπημένη ενασχόληση των παιδιών στα διλέιματα τους.
4ος Μήνας – Φεβρουάριος
Με αφορμή τα χαρτιά των αποτυχημένων ζωγραφιών που πετούσαν
τα
παιδιά
στα
σκουπίδια,
μιλήσαμε
για
την
ανακύκλωση. Είδαμε βιντεάκια από το διαδίκτυο μιλήσαμε για τα υλικά που ανακυκλώνωνται και είδαμε πώς γίνεται η διαδικασία της ανακύκλωσης. Κάναμε ταξινόμηση των διαφόρων υλικών
χαρτί,
αλουμίνιο,
γυαλί
και
πλαστικό.
Τέλος
αποφασίσαμε να κάνουμε ανακύκλωση μέσα στη τάξη μας. Τοποθετήσαμε ένα μπλε κάδο για την ανακύκλωση και από πάνω τοποθετήσαμε μία άφησα της ανακύκλωσης η οποία ενημερώνει τα παιδιά για το τι πρέπει να βάζουν στον κάδο.
Διαβάσαμε βιβλία σχετικά με την μόλυνση του περιβάλλοντος «Το δέντρο που έδινε», «Η αόρατη ομπρέλα» και «Το νεφοσυννεφάκι». Μιλήσαμε για την μόλυνση του περιβάλλοντος και τις επιπτώσεις που έχει στην υγεία των ανθρώπων. Αναφέραμε τη σημασία της διάδοσης του μηνύματος της ανακύκλωσης. Τα παιδιά αποφάσισαν να φτιάξουμε μία άφησα και να την κολλήσουμε έξω από το σχολείο έτσι ώστε να ενημερωθούν
όλοι
για
την
αξία
και
τη
σημασία
της
ανακύκλωσης. Τα παιδιά έγραψαν τα μηνύματα που ήθελαν στον υπολογιστή και ζωγράφισαν τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να διαχειριζόμαστε τα ανακυκλώσιμα άχρηστα υλικά.
5ος Μήνας – Μάρτιος
Μιλήσαμε για την αναγέννηση της φύσης, τη γονιμοποίηση και τα μέρη του φυτού. Ζητήσαμε από τα παιδιά να μας φέρουν από ένα αρωματικό ή καλόπιστο φυτό και έτσι φτιάξαμε έναν βοτανόκηπο, έναν ανθόκηπο και έναν λαχανόκηπο με σπόρους που φυτέψαμε.
Ένα πολύ αγαπημένο παιχνίδι των παιδιών ήταν το «Μάντεψε τι μυρίζεις». Μπαίναμε στον κήπο και τα παιδιά με κλειστά μάτια προσπαθούσαν να μαντέψουν τι τους έδινε ένας φίλος τους να μυρίσουν. Παίξαμε ένα θεατρικό παιχνίδι στην αυλή του Νηπιαγωγείου σχετικό με την αναγέννηση της φύσης την Άνοιξη.
Θυμηθήκαμε τον μύθο της Δήμητρας και της Περσεφόνης και αποφασίσαμε να τον αναπαραστήσουμε με τα παιδιά. Μοιράσαμε ρόλους με κλήρωση και αφού προετοιμάσαμε το δρώμενο το αναπαραστήσαμε μέσα στον αρχαιολογικό χώρο της Ελευσίνας. Κάναμε μία σύντομη περιήγηση στον χώρο και αφήσαμε στο άγαλμα της θεάς Δήμητρας σπόρους τους οποίους, φεύγοντας από το μουσείο τους πήραμε και στη συνέχεια τους φυτέψαμε στον κήπο του σχολείου μας.
Αφού επιστρέψαμε στο σχολείο, κάθε παιδί ανέλαβε να φροντίζει το φυτό του. Στο τέλος του σχολικού έτους το πείρε.
6ος Μήνας - Απρίλιος Με αφορμή την ανακύκλωση που κάναμε στην τάξη μας κάναμε κατασκευές με ανακυκλώσιμα υλικά.
Ζωγραφίσαμε τον κήπο μας.
Μάθαμε τραγούδια σχετικά με τη φύση και το περιβάλλον.
Αξιολόγηση Την αξιολόγηση του προγράμματος επιλέξαμε να την κάνουμε μαζί με τα παιδιά. Με τη βοήθεια φωτογραφιών θυμηθήκαμε τις δραστηριότητες που κάναμε μέσα στο πρόγραμμα. Αναμοχλεύοντας τις αναμνήσεις αναστοχαστήκαμε, γελάσαμε, χαρήκαμε, θυμηθήκαμε γεγονότα και τέλος συζητήσαμε για το τι μάθαμε σε όλη αυτή τη διαδρομή. Μιλήσαμε για το ποιες συνήθειες μας μαλάξαμε μέσα από το πρόγραμμα και συζητήσαμε το τι τους άρεσε περσότερο. Στα παιδιά άρεσε περισσότερο κατά σειρά προτίμησης 1. Το φύτεμα 2. Η φροντίδα των φυτών της αυλής 3. Το δρώμενο που παίξαμε στον αρχαιολογικό χώρο 4. Η ανακύκλωση 5. Τα τραγούδια για το περιβάλλον Τέλος ρωτήσαμε τα παιδιά τι άλλο θα θέλανε να αλλάξουμε στην αυλή του σχολείου και τα καταγράψαμε. 1. Η αυλή του σχολείου να έχει περισσότερα παιχνίδια 2. Να ζωγραφιστούν οι τοίχοι του σχολείου 3. Να φυτέψουμε περισσότερα λουλούδια και φυτά στο σχολείο Οι δραστηριότητες στο μεγαλύτερο μέρος τους πέτυχαν, οι στόχοι μας εξυπηρετήθηκαν και μάλιστα προστέθηκαν και άλλες δραστηριότητες.
Ήταν πολύ όμορφο που δουλέψαμε με τα παιδιά μας ένα τόσο ευχάριστο θέμα. Καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος μοιραστήκαμε με τα παιδιά πολύ όμορφες και έντονες στιγμές. Επίσης μέσα από αυτό το πρόγραμμα δόθηκε και σε εμάς η ευκαιρία να