Travel Magazine nr 27 - In Albania, for great experiences

the magazine of the albanian regions

Nr. 27 / 2018

The TV & Hospitality personality, the creator & producer, of Hotel Impossible, visited Albania invited by Adriatik Tours LLC

Rruga e fshatrave turistike Qerret, KavajĂŤ, Albania Tel: +355 69 808 4222l www.brilliant.al

A fascinating structure, with several modern halls and delight atmosphere, equipped with the whole luxury facilities, rooms with beautiful decoration, restaurants and bars designed with the last invention of architecture, suitable for business events but also for gala dinners or family celebrations. A professional staff works hard to give you the best service while making sure that your experience is 100% positive, motivated from the principles of Albanian hospitality and sharing the very best of country’s traditions. Hotel Brilliant offers Fresh seafood dishes as its specialty at the beachfront restaurant, accompanied from a delightful list of wines. But you can also recline on the sand with a cool beverage in hand, stop in for a light meal in the lounge or join us for dinner as the sun dips below the horizon. Having a cocktail at the roof top lounge bar, while you reach it through a panoramic lift, will be one of your coolest experiences. Flowers, candles and a personalized, four-course menu set the mood for an intimate, romantic dinner in a private pergola on the beach is another experience not to be missed.

If you are looking for a relaxing atmosphere of the best Spa services you have ever received, than, you are at the right place.

The rest? Is up to you. What we`ve shown here, is only a small part of how your holidays could be, if you choose Brilliant Hotel & Spa

Address: Rruga e Kompleksit, Golem, Kavaje, Al Tel.: +355 69 66 615 55 info@diammaresort.al www.diammaresort.al

Diamma Resort - Oasis of quietness....

We welcome you to Diamma Resort!

Diamma Resort is a resort located on the coast of Durres, where the tranquility of nature with the greenery of pine trees and above all with the blue of the sea combines. This resort offers a range of services such as a la carte restaurant, terrace restaurant, selfservice, lounge bar, pool bar, swimming pool and private beach, conference room, massage center, children's and adult entertainment corner and has a capacity of 130 rooms. Diamma is the perfect place to relax and get positive energy for your weekend or summer vacation.

Grand Blue

Resort & Spa

beach

****

you may ever enjoyed...

Mali Robit, Golem, DurrĂŤs, Albania Mob: +355 69 70 01 353 Fax: +355 55 800 800 info@fafa.al; www.fafa.al Fafa Resorts - The Most Beautiful Investment on the Albanian Coast!

The story of Fafa Complex is not very old but it is quite intense. In just a few years FAFA became the most curious name in the tourist sector, originally coming as a multi-service complex with a significant extension to Mali i Robit Beach in the area of KavajĂŤ coast. After the Fafa and Mel Holiday hotels, the next investment, the Fafa Premium Resort, was a super luxury facility and everyone rightly thought this was the peak of the FAFA investment. But no.

The most beautiful crown`s jewel was yet to come. We would wait the summer of 2018 to have the pleasure of watching Grand Blue Fafa Resort & Spa, which is practically the largest investment on the entire Albanian coast. A resort that offers everything; numerous restaurants, a magnificent beach, large-size pool, sea-side bars, ample entertainment facilities and all services that characterize an all-inclusive resort.

Today the FAFA resorts offer a capacity Resort & Spa of about 500 rooms, which is expected to grow again in the future. If you want a vacation where you should think only about fun and relaxation, at the FAFA resorts you are in the right place!

Grand Blue

4

R E S O RT S

Klajdi Hotel & Resort Address: Mali Robit Golem, Durrës- Albania Highway Durrës- Kavajë Tel.: +355 68 20 44 000 Mob: +355 69 44 41 088 Website: www.hotelklajdi.al E-mail: hotel.klajdi@gmail.com

Welcome to Klajdi Resort, where, on the first line of the seaside, awaits you a modern and contemporary facility, designed and realized by foreign architects, to offer you an oasis of tranquility of European standard.

Situated in the Adriatic seashore, next to clean sand and the desirable luxury for all, Klajdi Resort is your ideal location to spend unforgettable holidays not only during the summer but throughout the year.

Klajdi Resort Resort_Klajdi Nr 27 TRAVEL 2018

5

Këtë numër: / Kanina/ Durrësi / Kruja/ Antigonea/ Përmeti/ Thethi/

Shtimi i aktiviteteve me natyrë tradicionale dhe më qëllim ruajtjen e trashëgimisë ka shtuar në mënyrë të ndjeshme interesin e turistëve në të gjitha trevat shqiptare, si një prej elementëve më të spikatur të autenticietit të ofertës turistike Në foto: Dita e Agroturizmit në Reç

Përmbajtja / Content 6

92

Boga/ Rugova/ Karavastaja/ Razma /Funari/ Bledi/ Mavrova Rubrika / Articles

16

40

24

13

Editorial Zonat e pambrojtura të Shqipërisë Irhan Jubica

24

I fuari special / Special guest Anthony Melchiorri: "Albania, a big surprise that I`ll return to see" Flora Xhemani Baba

16

Gjurmë Udhëtim nëpër histori përmes Kaninës A look in history, through Kanina Castle Ilirjan Gjika

28

Tradita Adriatik Hotel, një Shqipëri e vogël me pesë yje A small luxury five stars Albania

32

Destinacione Si po shndërrohet Kruja në destinacion fundjave How Kruja is becoming a Weekend Escape Elitjona Doko

58

Personazh Saimir Strati, ambasadori i veprave murale shqiptare The ambasador of the Albanian mural art

62

Reportazh Përmet, mos e vet!

Përmet is unmatched Kastriot Faci

72

Itinerar Shllakun mund ta shpëtojë vetëm turizmi

Shllak can be rescued only through tourism Irhan Jubica

80

76

Kronika Përurohet Qendra e Vizitorëve Theth, një model për t’u ndjekur

Fotot më të bukura të vjeshtës në 10 destinacione 65

Best Fall captures in 10 destinations Thethi, Rugova, Boga. Razma, Kolonja, Karavastaja, Mavrova, Bledi, etj.

84

Nr 27 TRAVEL 2018

7

Tourism & real estate Luxury Hotels & Apartments Tours around Albania Tourism assistance Excursion Transport

Aler Hotels, all over the Albanian Coastline!

In a few years, Aler Group has become one of the largest tourism tour operators in Albania, extending its activity in all areas of this sector and one of the largest contributors to the arrival of Russian-speaking tourists in Albania.

ALER Group hotels will be found anywhere in the Albanian coast as tourists that this company brings to our country can be seen anywhere in Albania.

Address: “TeodorKeko” St., zyra 6, Tiranë, Shqipëri Tel / AKF :. +35544535555, +355692581482 E-mail: info@alertravel.com

www.alertravel.com

8

inalbania for great experiences www.inalbania.net

Nr 27 TRAVEL 2018

9

Nr. 27 / Travel 2018

Mos humbisni / don`t miss:

Botues: Blue Agency © Administrator: Florian Baba

Kryeredaktor: Irhan Jubica

Koordinatore:

Flora Xhemani Baba

Konsulentë

Arjan Konomi Sophia Clingenberg

Gazetare:

Irena Kanani

Bashkëpunëtorë: Alma Mushi, Artur Guni, Ardian Koçi, Elitjona Doko, Kastriot Faci, Ismail Hoxha, Jurgen Burreli, Klubi Discover Albania, Fotografia: Blue Albania, Klubi Discover Albania, Kastriot Faci, Shkëlzen Rexha, Administrata e Parkut Divjakë-Karavasta Designer:

Anisa Kaso, Adriatik Baba

Marketingu

Blue Agency

Distribucioni:

Shqipëri: Adrion L.t.d, Posta Shqiptare Kosovë: Rilindja, Buzuku Maqedoni: TDS Kiosqe Sh.p.k.

Përgjegjës botimi për Maqedoninë TDS Kiosqe Sh.p.k.

Blv. Bajram Curri, P. Agimi, Nr. 14/260 Tel: +355 68 40 17 309 Email: revista@albaniantravel.info Web: www.albaniantravel.info

Të dashur lexues!

Vera që shkoi ishte shumë e gjatë! Ajo ende nuk është larguar, ndonëse vjeshta ka kohë që ka hyrë e është shtruar këmbëkryq nëpër Shqipëri.

Stina që duhet të ishte e mbushur me shira e temperatura të ulëta që të bëjnë të mendosh për dimrin dhe festat, ka qenë e ngrohtë si një verë e vonë dhe u ka dhënë mundësinë dashuruesve të udhëtimeve që të lëvizin më shumë.

E mes udhëtimeve të shumta edhe ne ju kemi sjllë plot vende të reja, përvoja interesante dhe njerëz që vlejnë t`u nxirret puna në pah.

Vjeshta e orinetuar drejt natyrës dhe tureve të ushqimit, na bën gjithmonë t`i kthejmë sytë nga agroturizmi dhe përvojat kulinare kudo nëpër Shqipëri. Janë shumë e të larmishme.

Jemi të sigurt se do t`ju pëlqejnë edhe juve.

Itineraret

eVjeshtës

Dear readers!

The last summer was too long! It has not left yet, although autumn has long been entered and crossed around Albania. The season that should be filled with rain and low temperature making you think about the winter and holidays was warm as a summer and has given to travel lovers the opportunity to move more.

And among the many trips we have brought you lots of new, interesting places and people who are worth the effort to highlight.

The Autumn always leeds towards nature and food tours, making us go though agritourism experiences and enjoy the culinary delicacies throughout Albania. They are very varied.

And we are sure you`ll like it too.

Kartolina e stinës q ë shkoi 10

Hotel Perla Pogradec hotelperlapogradec

Rruga “10 Dëshmorët e Pojskës”, Tel.: +355 083 226 688; Mob: +355 68 40 19 494 Mob: +355 68 20 90 106; Email: perlahotel@yahoo.com Web: www.hotelperla-pogradec.com

Visit Pogradec and enjoy your stay at Perla Hotel!

Right next to the beach on Lake Ohrid, the Perla Hotel provides free Wi-Fi and free parking, while its bar has a terrace surrounded by green plants. The hotel has 18 rooms and 4 beautiful suites. The rooms have big space and are furnished with elegance. The rooms are all air conditioned. The restaurant serves both international and traditional Albanian specialities.

Front desk is open 24 hours a day and offers currency exchange, ironing and laundry services. The hotel has a souvenir shop on site. The centre of Pogradec is about 500 metres from Hotel Perla. There is an amusement park 1.5 km away, Drilon National Park is 4 km from the hotel, while the Galiçica National Park in Macedonia is at a distance of 15 km. Hotel Perla received the Price of Quality from Ministry of Tourism and Albanian tourism Association regarding the excellent service toward clients.

302

Guida e BreGdetit Shqiptar

Nr 27 TRAVEL 2018

11

city rg REGINA GROUP

part of Regina Group

rg

REGINA GROUP

Hotel Regina City was born with the commitment to the good, the beauty and passion.

Regina City Hotel is located in the City of Vlora with a position and Address: structure that makes it one of the modern city environments, just 5 “Pavli Flloko” Str. “7 Pallatet” m far from the sea, with its privat beach, 1000 m from “Pavarësia” Uji i Ftohtë, Vlorë, Albania square and 2000 m from “Flamuri” square. With a relaxing seaTel: +355 (0) 33 407 600 hill panorama, where the pool is located with a lounge bar and E-mail: info@reginacity.al web: www.reginacity.al restaurant with Mediterranean cooking. No doubt that your vacation will be even more special at Regina City. Welcome !

12

Kantier ndërtimi në shtratin e lumit Cem, Kelmend, Nëntor 2018

EDIT

Zonat e Pambrojtura të Shqipërisë Irhan Jubica Me një rrjet të pasur zonash të mbrojtura të disa kategorive, përfshi UNESCO, Ramsar, parqe kombëtare, rezervate natyrore strikte dhe të menaxhuara tokësore dhe ujore, si dhe një listë të gjatë gjeo, bio dhe hidromonumentesh të shpërndarë në të gjithë territorin, Shqipëria prin në rajonin e Ballkanit Perëndimor. Mesatarja e Zonave të Mbrojtura të këtij rajoni nuk i kalon 10% të territorit. Sipas protectedplanet.net, e cila i referohet të dhënave të Bankës Botërore, sipërfaqja totale e këtyre Zonave të Mbrojtura në Shqipëri është pranë objektivit të BE, duke mbërritur 20.45% të territorit të Republikës. Meqenëse kjo shifër është rreth 4% më e lartë se ajo që raportohet nga autorietet shqiptare, faqja e Qendrës së Monitorimit të Ruajtjes së Mjedisit të Kombeve të Bashkuara vëren se ndryshimi në shifra vjen nga metodologjitë e ndryshme të llogaritjes së sipërfaqeve të Zonave të Mbrojtura.

Gjithashtu Shqipëria prin në rajon edhe me Ligjin për Zonat e Mbrojtura, të miratuar në Maj të vitit të kaluar, i hartuar sipas shembullit të vendeve me përvojën më të mirë në mbrojtjen e natyrës. Më i plotë se ai i vitit 2002, Ligji i 2017 është i qartë në përcaktimin e aktiviteteve të ndaluara në një Zonë të Mbrojtur, ku përfshihet madje, në rastin e Luginës së Gashit, psh, edhe ecja e vizitorëve nëpër shtigje!

Sigurisht që ndërtimi i çfarëdo objekti, kërkimi apo nxjerrja e çfarëdo minerali dhe

lënde tjetër nga natyra në këto zona është rreptësisht i ndaluar.

Mirëpo ajo çka po ndodh prej vitesh tashmë në disa prej Zonave të Mbrojtura të vendit, sidomos në rastin e Valbonës e jo vetëm, dëshmon se edhe në aspektin mjedisor, Shqipëria i konsideron ligjet si një kriter që duhet vetëm për të mbushur dosjet e burokratëve të BE-së.

Nisur nga rastet e Cemit, Lumës, Shalës, Devollit, Osumit e Vjosës, Shqipëria duket se nuk do t’i shpëtojë garës energjitike të Ballkanit, për të ndërtuar mbi lumenjtë e saj mbi 500 nga afro 3.000 hidrocentralet e paraparë për krejt rajonin. Riverwatch ka akuzuar institucionet më të mëdha financiare ndërkombëtare, duke përfshirë Bankën Botërore, Bankën Europiane për Rindërtimin dhe Zhvillimin, Bankën Europiane të Investimeve, Societe Generale, UniCredit, Raiffeisen, Erste Bank, KFw etj., si financuese direkte ose indirekte të këtyre projekteve. Nga ana tjetër, ajo çfarë konstatohet lehtësisht në Shqipëri është se zëri i komunitetit, edhe pse i pakët e tej mase i moderuar për të kundërshtuar projekte të tilla arrogante, është mbytur në mos me polici - me gjykatë. E përfshirë apo e dorëzuar te presioni i këtij biznesi miliardësh, qeveria u ka mundësuar bossëve të infiltrojnë vendas në këto projekte përmes dhënies së një pjese aksionesh, me qëllim kontrollin mbi çdo reagim të mundshëm të vendasve. Fort e ngjashme

me filozofinë e ligjit 7501 që vazhdon të gjenerojë konflikte sociale, edhe strategjia e shtrirjes së PPV-ve në rastin e ndërtimit të disa hidrocentraleve rrezikon të sjellë, herët a vonë - varësisht nga ndërgjegjësimi i komuniteteve lokale - të njëjtat pasoja.

Nuk është vendi për ngushëllim meqë të gjithë lumenjtë e Ballkanit do të rrjedhin në tuba të njëjtë, sepse pas disa lagunave që e kanë pësuar apo po e pësojnë prej ndërtimit të resorteve turistike, në Shqipëri po preken edhe parqe të tjera kombëtare.

Gurorja brenda Rezervatit Natyror të Menaxhuar Gërmenj-Shelegurë (kategoria IV IUCN, me sipërfaqe 430 ha në lindje të Leskovikut, Qarku Korçë, shpallur që më 1996) është i fundit por jo i fundi i vënies dorë mbi një pasuri kombëtare, sikurse janë Zonat e Mbrojtura. Përveçse varros investimin shpirtëror dhe financiar 20-vjeçar të një komuniteti të tërë që e ka renditur zonën në destinacionet më të rekomanduara në Shqipëri nga liderët botërorë të turizmit, nxjerrja e mermerit për një periudhë 25-vjeçare brenda kësaj Zone të Mbrojtur nuk është vetëm dhunim i Ligjit për Zonat e Mbrojtura, por edhe shkatërrim shekullor i natyrës. Në këtë mënyrë, industrializimi i Zonave të Mbrojtura bie ndesh me propagandën e turizmit të qëndrueshëm dhe rrezikon të dëmtojë seriozisht objektivin e dëshiruar për kthimin e Zonave të Mbrojtura në motorë të rritjes së turizmit në vendin tonë.

Nr 27 TRAVEL 2018

13

GALLERY

Dr. Ermir Hoxha Në vitet e pushtimit fashist, Tirana u shndërrua në një shesh ndërtimi, ku ndërthureshin debatet shumëgjuhëshe të arkitektëve italianë. Pas kësaj arene zhvillimesh, regjimi i Hoxhës do të rikërkonte matricën e vet, sepse si çdo sistem totalitar që kërkon të respektohet, edhe ai duhej të linte një arkitekturë imponuese, pasqyrim i filozofisë dhe platformës ideologjike shtetërore.

Në mungesë idesh apo dëshire, zgjidhja më e lehtë ishte ajo e ndjekur edhe në fushat e tjera të krijimtarisë – vazhdimi sipas stampës sovietike. E gjithë kjo lehtësohej edhe më shumë me bashkëpunimin e arkitektëve që flisnin të njëjtën gjuhë; duke nisur nga G. Strazimiri, K. Miho, apo E. Dobi, që kishin studiuar në vendet e Lindjes e të cilëve iu bashkëngjitën edhe shumë specialistë (këshilltarë apo projektues) sovjetikë.

Ndërtesat e tyre do të pasqyronin shijen sovjetike të viteve ‘40. Kjo duket qartë mbi ndërtesa si Kinostudio Shqipëria e Re1) , ku elementëve të pastër të neoklasicizmit i “mbivendosen” strukturës me kolonat korintike, mbikresa trekëndore dhe skulpturat në skajet respektive. Këtë kompleks të përcaktuar si “vepër e rëndësishme e pesëvjeçarit të parë”2) , G. Gjikola e vëren si “një kompozim monumental neoklasik në formë të një kryqi të thellë grek, me një aurorë të bollshme heroizmi.”3) G. Qendro, përmbi strukturën planimetrike në formë kryqi, aludon dhe mbi simbolika të tjera që përfshijnë gati gjithë ndërtesën. Ai thekson se: “Nëse forma e planimetrisë në formë kryqi është krejt e pashpjegueshme, kubeja e pikturuar mund të gjendet në disa ndërtesa publike në BRSS ku ngjashmëria e qartë me kupolat e kishave bizantine vërehet jo vetëm në qëndrimin e figurave që shohin të gjitha lart, por edhe në format subversive në formë kryqi të tre aeroplanëve që fluturojnë mbi kokat e personazheve.”4) Forma e kryqit, kupola e pikturuar, simbolet pagane (dielli), si dhe ballina e drejtuar nga veri-lindja (Moska), mbeten edhe sot të pashpjegueshme, ose thjesht të harruara nga vëmendja shtetërore.

Godina në tërësi prezantohet si ndërtesë tipike propagandistike5), kopje e muzeut të artit “Sochi”, (ark. Ivan Zholtovsky, 1936) dhe promovuese e shijes dhe mesazhit ideologjik, ku reflektimi i vlerave historike, kërkonte të sanksiononte një trashëgimi legjitime, me rrënjët thellë në historinë e njerëzimit.

Në fillimin e viteve ‘50, nevoja për ndërtesa me qëllim specifik “thellimin e revolucionit ideologjik e kulturor”, e kishin çuar shtetin në ngritjen e shumë godinave 14

Pallatet “Agimi”, Tiranë

Arkitektura

SOVJETIKE

në Shqipërinë e viteve ‘50

Teatri “Migjeni”, Shkodër

utilitare, si teatrot, kinoklubet, shtëpitë e kulturës, apo kinematë6). Vlerat e tyre të rralla arkitektonike përcaktoheshin shpesh nga nguti i regjimit për një klimë kulturore aktive, sa më pranë masave dhe me qëllimin e vetëm edukimin e tyre me vijën ideologjike të re. Dallon mes tyre teatri i Shkodrës, ngritur në vitin 1956, në mbyllje të perspektivës së bulevardit “Republika”. Ashtu si ndërtesat simotra të tij, në Vlorë e Korçë, ajo dallohet nga skemat “kompozicionale kompakte simetrike.”7) Teatri i pagëzuar “Migjeni”, (ark. A. Lufi dhe S. Luarasi) në këndvështrimin e kritikës së kohës, në formulimin e jashtëm arkitekturor, theksohet si i frymëzuar nga “arkitektura jonë popullore... (edhe pse)

Kinostudio “Shqipëria e Re”, Tiranë

me huazime të pashmangshme.”8) Ndryshe nga ato të Vlorës dhe Korçës, ai dallohet nga “temat e arkadës në lartësinë e dy kateve... përsëritur edhe anash, por me pilastra, dhe mbulesa harkore... përdorur edhe në dritaret e katit të tretë.” Elemente këto që “theksojnë tërësinë unike të zgjidhjes.”9) Me elemente të tjera të huazuara, ndërtime mes viteve ‘47-‘58, utilitare apo administrative, ishin edhe Kombinati i Tekstilve "Stalin", Komiteti Qendror (Sot Kryesia e Kuvendit dhe KLSH), Muzeu Lenin-Stalin, apo hotel Adriatiku në Durrës.

Mbi këtë miks stilesh e formash konfuze, P. Kolevica reflekton se: “Në fillim të viteve ‘50 erdhën disa arkitektë që kishin studi-

Hyrja e Kombinatit të Tekstilit “Stalin”, Tiranë

Në fundin e viteve ‘50, arkitektura me shije dhe orientim sovjetik, etiketuar si “Red doric style”, do të arkivohej për t’i lënë vendin një fryme të re, më racionale, e cila pas prishjes së marrëdhënieve me B.S. do të shënonte përfundimisht peizazhin e ri urban e arkitekturor të regjimit të ri.

Gjatë ndërtimit të “Shallvareve”, Tiranë

uar në B.S. e bashkë me ta u zyrtarizua butaforia sovjetike, që polli e mbolli në gjithë Europën Lindore monstra ndërtesash të shëmtuara... Madhështia e rreme, që kërkohej të arrihej... solli njëfarë arkitekture të shprishur me kolona të kota, kapitele, korniza e dekore jashtë kohe.”10) Shembulli më i keq i arkitekturës së imponuar sovjetike ishin padyshim pallatet Shallvare e Agimi, të cilat edhe sot evidentohen si një trup i huaj në fizionominë organike të kryeqytetit. Nëse në Tiranën e viteve ‘30 kishin predominuar ndërtesa postrinashimentale, ato të racionalizmit të kthjellët, apo vilat e mbledhura me 2-3 kate, këto ndërtesa utilitare, vepër e arkitekt Strazimirit, “guxuan” përtej

Pallatet “Shallvare”, Tiranë

natyrshmërisë me “dobësi konstruktive funksionale, estetike si dhe ekonomike”.

Edhe sipas arkitektit Enver Faja, periudha e ndikimit sovjetik në arkitekturën dhe urbanistikën shqiptare përcaktohet si jonatyrale. Përcaktuar prej tij si “modele jo fatlume”, ato “nën emrin e tipit dhe të stilit rus... drejtuan krijimtarinë e disa urbanistëve dhe arkitektëve deri në vitin ‘60, (ndërsa) u hodhën poshtë si modele të huaja për natyrën, mjedisin, dhe trashëgiminë arkitekturore të qyteteve dhe qendrave të ndryshme urbane të vendit... Ajo mbeti për shumë arkitektë gjithmonë e pakuptueshme, e pakapshme, me gjithë forcën diktuese të elitës që drejtonte kulturën shqiptare.”11)

1) Gjikola mbi ndërtimin e godinës thekson se: “Më 28 qershor të vitit 1950, në zbatim të marrëveshjes mes qeverisë së Rusisë dhe të Shqipërisë, arritën 4 specialistë rusë për ndërtimin e së parës kinostudio në Shqipëri. Ata ishin V. B. Tollmashov, G. V. Shukin që drejtoheshin nga arkitekti G. L. Lavrov.”, në Gent Gjikola, Architectural stalinist typologies in Albania – The palace of Culture and Cine-studio “New Albania”, (Ma… Bartlett School of Archetecture, University College, London, 2009-2012), 14.

2) Në Gëzim Qëndro, “Kinostudioja në formën e Kryqit, pse Enver Hoxha toleroi projektin misterioz të Moskës”, Gazeta Shqiptare-Milosao, nëntor, (2008): 16.

3) Gjikola, Architectural stalinist, 6.

4) Qëndro, Kinostudioja në formën e Kryqit, 16.

5) Për vetë mundësinë e kontrollimit në çdo element nga një censurë efikase, si dhe aftësisë për të arritur sa më shpesh e sa më gjerë masat, kinematografia përbën zërin kryesor të makinës propagandistike në gati gjithë regjimet totalitare.

6) Në vitet ‘50 numëroheshin rreth 25 salla kinemaje në rang kombëtar. E para kinema e një serie të gjatë, ishte “Partizani”, ngritur në kryeqytet në vitin 1956, ndërsa Shtëpitë e Kulturës kishin nisur të ngriheshin “pa shumë pretendime” strukturore që në vitin 1946.

7) S. Plaka dhe I. Sukaj, Ndërtesat për aktivitete social kulturore, (Tiranë: 1985), 8.

8) Po aty, 11.

9) Po aty, 11.

10) Petraq Kolevica, Arkitektura dhe diktatura, (Tiranë: Marin Barleti, 1997), 14.

11) Enver Faja, Kush e drejton urbanistikën shqiptare, (Tiranë: UFO Press, 2008), 14

Nr 27 TRAVEL 2018

15

dhe historitë e saj me princër e princesha

Një udhëtim nëpër histori, që nga princesha Rugina e deri te Donika Kastrioti Ilirjan Gjika

16

Kështjellat janë objekte të trashëgimnisë kulturore me origjinë antike dhe mesjetare. Edhe vendi ynë Shqipëria, ka trashëguar nga e kaluara një sërë kështjellash të cilat sot përfaqësojnë një pasuri të vyer kulturore dhe historike. Secila prej tyre përmban në vetvete histori nga më të ndryshmet rreth ngjarjeve që lidhen me to. Edhe sot janë të njohura dhe të fashme legjendat e vjetra mbi Rozafën, Argjironë e deri tek ato më të rejat për Vasiliqinë e Ali Pashës. Por kështjella shqiptare që bart histori të shumta, të ngjashme me ato të tragjedive shekspiriane është padyshim ajo e Kaninës.

Për ta parë nga afër këtë objekt shekullor vendosëm që në një ditë tetori të merrnin rrugën nga Vlora drejt saj. Ngjitja me makinë ishte shumë mbresëlënëse sepse rruga qarkon përreth kodrave të veshura me ullinj dhe dru frutorë. Në kthesat e buta të saj përpara syve të shfaqej deti, bashkëudhëtari i përhershëm i kësaj kështjelle. Madje kur u ngjitëm në të na u krijua përshtypja

Castles are objects of cultural inheritance built during antiquity and medieval times. Our country, Albania, has numerous castles that represent a precious historical and cultural legacy. Each one of them contains stories of different events that happened once upon a time. The legendary tales of Rozafa, Argjiro, or even more recent ones like that of Vasiliqi of Ali Pasha are famous to this day. The one Albanian castle that overflows with stories akin to Shakespearean tragedies is Kanina.

One October day, we decided to get closer to this centuries-old object and we took leave from Vlora. Driving uphill took us into an impressive circuitous path that is lined by olive and fruit trees.

The smooth turns are accompanied by sights of the sea, a faithful companion of the castle. When we reached the top, we were convinced that this object was inextricably intertwined with the sea since its genesis.

Once there, the fortress dominates with its grandiosity. The high

and her stories with princes e princesses

Travelling through royal stories: from Princess Rugina to Donika Kastrioti walls are preserved along their entire length and the horizon is clearly visible from all sides. To the east, there is the lower valley of Shushica known by the locals as “the River of Vlora.” To the north, hill ranges of Kuzum Baba and Babica; to the south there is Shashica, Lungara, and Çika; and when you turn west there is Vlora coast overlooking Sazan and Karaburun.

To quench reader’s scientific curiosity, Kanina castle is erected uphill at 380 m height in the southeastern direction of Vlora. Archeologists have deemed it a fortress with protective character that served the Amanti principality since antiquity. The land surface takes up 3.5 Nr 27 TRAVEL 2018

17

se ky objekt ishte i lidhur që nga gjeneza e tij në mënyrë të pazgjidhshme me detin.

Sapo ngjitesh fortesa të imponohet me madhështinë e saj.

Muret ruhen në të gjithë gjatësinë dhe prej tyre shihen qartë të gjitha anët e horizontit. Në lindje Hapet lugina e poshtme e Shushicës apo siç quhet nga vendasit e ‘’Lumit të Vlorës’’. Në veri brezi i kodrave të Kuzum Babait dhe të Babicës, në jug Shashica, Lungara dhe Çika, ndërsa në perëndim Vlora, gjiri i saj me Sazanin dhe Karaburunin.

Për të shuar edhe kuriozitetin shkencor të lexuesit mund të themi se, kështjella e Kaninës ngrihet mbi një kodër prej 380 m të lartë në pjesën juglindore të qytetit të Vlorës. Arkeologët e kanë përcaktuar si një fortësë me karakter mbrojtës që i shërbente qysh në antikitet bashkësisë ilire të Amantëve. Me një sipërfaqe prej 3.5 ha dhe e rrethuar me mure që i përkasin teknikave, stileve dhe kohëve të ndryshme, kështjella, ishte e aftë të strehonte njerëz dhe mjete të konsiderushme. Qëllimi i saj ishte kontrolli mbi gjirin e Vlorës, fushat bregdetare dhe luginën e poshtëme të Lumit Shushica. Këtë rol ajo e luajti edhe gjatë shekullit të fundit, kur në vitet 90-të, prej saj u largua i fundmi repart ushtarak ai i Ushtrisë Shqiptare.

Ndërkohë që nga historia dimë se në këtë fortesë kanë ushtruar aktivitetin e tyre një sërë emrash të përballjeve të mëdha midis perandorive mesjetare. Të tillë kanë qenë Robert Guiskardi, një nga kalorësit më të shquar të perëndimit; Boemundi i Tarentit, një nga protagonistët e kryqëzatës së parë, princat e despotatit bizantin të Epirit; admirali napolitan Filip Kinardi, princi Jovan Komnen Asenin dhe pasardhësi i tij Aleksandri; i pari i dinastisë së Kastriotëve, kështjellar i Kaninës, princi Balsha II dhe e shoqja Komita Muzaka, princesha Rugina apo Gjegju Sinan Pasha, i pari i dinastisë fisnike të Vlorajve.

Po kështjella e Kaninës mbart edhe tregimet e shumta mbi princeshën Rugina Balsha. ‘’Legjendës së saj’’ i ka kënduar kënga popullore dhe letërsia e kultivuar. Pasi dështoi për t`ia dorëzuar Kaninën Venecianëve, Rugina, u largua në ekzil. Një natë të errët pasi doli nga kështjella e Kaninës dhe pasi kaloi shpateve të Shashicës mori rrugën drejt Himarës për tu vendosur përfundimisht në Korfuz, ku dhe vdiq në dëshpërim.

18

Por emri më i lakuar i personazheve të Kaninës është padyshim ai i Donika Arianitit, bijës së princit Gjergj Arianiti, njërit prej heronjve të qëndresës antiosmane të shekullit të XV-të. Në ditët e sotme historia aludon se dasma e saj u zhvillua këtu në këtë kështjellë. Më tepër për të flasin tregimet e kujtesës popullore, që dëshmojnë se ceremonia e martesës së Donikës me Skënderbeut u zhvillua këtu në Kaninë. Njëra prej tyre, e ruajtur në Himarë, tregon se: “Ditën e dasmës në Kaninë shkuan edhe Kapedanët e Himarës me peshqeshe për çiftin. Ata e shoqëruan nusen deri në Krujë”.

Pikërisht për të përkujtuar këtë ngjarje në muajin prill të këtij viti, kohë që përkon me ngjarjen reale, në kështjellën hijerëndë të Kaninës u zhvillua edhe aktiviteti kulturor që improvizoi ‘’Dasmën e Skëndërbeut’’. Por këtë radhë ‘’çifti mbretëror’’ përbëhej nga dy të rinj arbëreshë që vunë kurorë njëlloj si Kastrioti me Donikën gjashtë shekuj më parë.

Kështu historia përsëritet duke bërë që kështjella e Kaninës të mbetet edhe sot një nga destinacionet e preferuara të turizmit historik dhe kulturor në Vlorë. Jo më kot një proverb që e dëgjuam këtu, thotë se nuk mund të kuptohet Vlora pa Kaninën dhe Kanina pa Vlorën. E natyrisht që një shkrim i tillë nuk shërben veçse si një ‘’ngacmim’’ që nëpërmjet kësaj vizite, të shkruajmë këto rreshta që nuk bëjnë gjë tjetër veçse ‘’pasurojmë pasaportën’’ turistike të këtij mo monumenti kulture.

hectares and is surrounded by walls built during different periods therefore with a mix of styles and techniques. The castle could shelter a considerable number of people and objects. The castle’s function was to protect Vlora coast, the coastal plains and the lower valley of Shushica River. It played this role until the last century, when the last military division of Albanian army took leave.

The history tells about many renowned names of medieval empires that have carried on their activities in this fortress. Such were Robert Guiskardi, a famous knight from the west; Bohemond I, a leader of the First Crusade; princes of Despotate of Epirus; the Neapolitan admiral Filip Kinardi; Prince Jovan Komnen Asenin, and his predecessor Aleksandri; the first figure of Kastrioti dynasty, Prince Balsha II and his wife Komita Muzaka, who lived in Kanina; Princess Rugina or Gjegju Sinan Pasha, the first nobility line of Vloraj dynasty.

Kanina castle tells many stories of Princess Rugina Balsha. “Her Legend” has been commemorated in traditional folk songs and fine literature. After failing to protect the castle against Venetians, Rugina was exiled. It was a dark night when she abandoned the castle and took for the Shashica bank heading to Himara; she ended up in Corfu, where she died in desperation.

The most ubiquitous name of Kanina characters is undoubtedly Donika Arianiti, the daughter of Prince Gjergj Arianiti, a war hero of anti-Ottoman resistance during the 15th Century. The history alludes that her wedding day was celebrated in this castle. The folk memory tells stories that locate the nuptial ceremony between Donika and Skanderbeg in Kanina.

One of them tells that: “During the wedding day Himara captains came bearing gifts for the couple. They escorted the bride until the city of Kruja. ” To recall this historical day, in April this year, at a time that matches real events, a cultural activity was organized in the grave castle of Kanina.

“Skanderbeg Wedding Day” was a simulation where the royal couple was played by two young Arbëresh, who exchanged their vows just like Donika and Skanderbeg did centuries ago.

So history repeating, the castle of Kanina is, to this day, a preferred destination for tourists seeking to learn about culture and history in Vlora. A local proverb says that Vlora cannot be understood without Kanina and vice-versa. Naturally, this article describes this trip that was a “spark” to write these lines that serve to enrich the “touristic passport” of this culture monument.

Nr 27 TRAVEL 2018

19

SPECIAL GUEST Flora Xhemani Baba

Anthony Melchiorri:

Albania

a big surprise for me 20

Ai erdhi në Shqipëri si një i ftuar i veçantë i Adriatik Tours LLC me seli në Nju Jork, një operator që ka më pak se një vit që ka marrë përsipër misionin e vështirë të çeljes së koridoreve mes Shqipërisë dhe përtej Atlantikut. Koha e qëndrimit ishte shumë e shkurtër, ndarë mes aktivitetesh të shuma, që janë të kuptueshme për një personalitet si ai.

Anthony Melchiorri

Hospitality expert President and Founder of Argeo Hospitality, Exec Producer and Host Hotelier ecornell.com Founder of Hotel Impossible, Extreme Hotels Creator of "Five Star Secrets" on the Travel Channel. www.anthonymelchiorri.com

Nr 27 TRAVEL 2018

21

P

rezantuesi dhe krijuesi i “Hotel Impossible” dhe “Extreme Hotels” në Travel Channel, me më shumë se 20 vjet eksperiencë në industrinë e mikpritjes, njerëzve, përmes emisionit të tij tashmë të njohur botërisht.

Vizita në Adriatik Hotel, ishte një “uau” për atë që ai gjeti në Shqipëri. Nuk di të them nëse kishte pritur të gjente formacione ushtarake në breg të detit apo skuadra që patrullonin rrugëve por kur e pyetëm se ç`kishte dëgjuar më parë për Shqipërinë, pohoi pa hezitim se shprehja më e degjuar në lidhje me vendin tonë, ishte “be safe”. Prandaj kur erdhi dhe pa hotele me pesë yje, një kryeqytet të gjallë si Tirana, një mikpritje si ajo që gjeti në Adritik Hotel, ai u shpreh me humor se Hotel Adriatiku nuk ishte nje terren i përshtatshëm për emisionin e tij.

Gjatë festimit të natës shqiptare në tarracën përballë detit, me muzikë dhe valle tradicionale shqiptare, ai shprehu admirimin e tij për mikpritjen shqiptare, të cilin ai e indentifikoi si shpirtin e Hotel Adriatik si dhe të të gjithë Shqipërisë në përgjithësi. “Është kaq e spikatur kjo mikpritje, saqë do t`ju rekomandoja fort të mos e humbisnit dhe të mos e rafinonit, mbajeni kështu siç e keni sepse është pjesa që ju identifikon më shumë. Unë nuk e dija se çfarë të prisja kur mbërrita këtu, nuk dija ç'pritshmëri të kisha për Shqipërinë, por ushqimi, njerëzit, hoteli, është përtej asaj që fjalët mund të thonë. E them gjithë kohën, nuk është ajo që thoni dhe që bëni ju, është mënyra sesi i bëni njerëzit të ndihen , është shpirti që ju bën të veçantë. Jo vetëm Shqipëria, por dhe Resorti ... Dhe po, do të kthehem përsëri… patjetër dhe shumë shpejt!

Ka kaq shumë gjëra që mund të bëjmë në Shqipëri. Ftesa e Nevilës ka qenë intriguese për mua, sepse ngaqë nuk dija asgjë për Shqipërinë, gjithçka që më tregoi ajo, zgjoi interes tek unë. Dhe paska patur të drejtë. Ju ndoshta nuk keni nevojë për emisionin tim, por me siguri ne mund të gjejmë shumë rrugë të tjera bashkëpunimi në fushën e mikpritjes, që është një minierë e pafund idesh.

Nevila Dudaj

Tourism expert CEO and Founder of Adriatik Tours LLC General Manager Adriatik Hotel www.adriatiktours.com www.adriatikhotel.com 22

T

he day that my phone rang and I was so much impressed, when I found out, that in two days a personality of the Tourism and Hospitality was coming to Albania to pay a short visit.

It was as such a wonderful surprise to hear that Anthony Melchiorri was interested to hear about Albania, and not only, but to visit the country as well.

With a special invitation from Mrs. Nevila Dudaj, the CEO of Adriatik Tours LLC, a Tour Company based in United States of America, representing the international sales office of Adriatik Hotel as well, Anthony committed to a Consultancy and PR agreement with Adriatik Tours LLC .

He committed to assist and offer his consultancy services to Adriatik Tours, to Market and PR Albania, as a new destination in the United States. For that specific reason he had to visit the country first and proceed afterwards.

Being one of the most famous TV personalities, the host and creator of Extreme Hotels & Hotel Impossible on Travel Channel with more than 20 years’ of experience in the hospitality industry, Anthony Melchiorri was impressed of what he found in Albania.

He spent three lovely days in Albania jammed packed with people and meetings, but he experienced the most particular hospitality, after all the countries and hotels he has visited during his life.

He was kind and friendly to everyone, he did compliment my job, our Albania Travel Magazine, and he appreciated the fact that I went at Adriatik Hotel , just to have an interview with him.

This experience for me was incredible….

Albania was the cherry on top, the most impressing surprise for him, because of the great potential, because of the people, because of the natural beauties, historic value and tradition. A whole new experience to discover.

Cheaper than our neighbors and more intriguing.

While celebrating Albanian Night in the terrace in front of the sea, with Albanian traditional music and dance he expressed his admiration about the hospitality of Albanian people, which he found out to be the spirit of Adriatik Hotel as well as of all Albania in general.

More particularly, giving a short testimonial he was showing his reasons for visiting : I came to the Adriatik Hotel to experience the beauty and luxury of this Historic hotel and to meet a lot of friends and Yes… I will highly recommend the Hotel.

I didn’t know what to expect where I got here, I didn’t know what to expect about Albania, but the food, the people, the hotel, it's beyond the words. I say it all the time, it’s not what you say, it’s how you make people feel, it is the spirit that makes you special. Not only Albania but the resort …

And Yes I will return back, I’m going to return …

Nr 27 TRAVEL 2018

23

Adriatik Hotel një Shqipëri e vogël TRADITA

luksoze me pesë yje

Imagjinojeni për një moment se keni ardhur në Shqipëri vetëm për pak kohë dhe nuk keni mundësi ta vizitoni atë, qoftë edhe për një tur të shkurtër, diku në një qytet afër hotelit ku po qëndroni. Le të supozojmë puna eshte arsyeja qe ju ka sjellë që të qëndroni në Hotel Adriatik, buzë bregdetit të Durrësit. Koha juaj e shkurtër nuk ju premton një vizitë turistike e përmes saj një njohje të Shqipërisë.

Imagine for a moment that you've just come to Albania for a while and you are not able to visit it, even for a short tour, somewhere in the city, near the hotel you're staying. Let's assume that your work is the reason that brought you to stay at the Adriatik Hotel, in the coastline of Durres. Your short time does not promise you a touristic visit and tours of different sites and cities in Albania.

Një tur kulturor brenda në hotel

A cultural tour inside the hotel

A e dini se një tur të tillë mund ta bëni edhe brenda ambienteve të hotel Adriatik? Duke qenë vetë një atraksion turistik, si një prej hoteleve më të vjetër në Shqipëri, me një moshë 60-vjeçare, Hoteli është sot në 24

Do you know that such a tour can also be done in the Adriatik hotel?

Being a tourist attraction as one of the oldest hotels in Albania, 60 years old , thanks to the management and the professional staff, makes this

Adriatik Hotel a small five stars luxury Albania

hotel unique in its kind, and you can consider this hotel as a little Albania. If you can’t visit the tourist spots of Albania ,you can visit them in every hotel room at Adriatik Hotel, as they are decorated with the most beautiful tourist sites in Albania. You can be sleeping at the edge of the Rozafa Fortress, beneath the beautiful and white windows of Berat, under the columns of Apollonia, between the magic of Butrint or near the Durrës Beauty Collection, images that have worn the walls of the rooms, instead of ordinary wall paper. Even a guide can accompany you to each room and convey the Albanian beauties with the right information. Here's where you can make a virtual cultural tour.

Albanian national identity

If we tell you that the halls of the hotel have the features of a museum, we would not exaggerate at all. Dozens of objects of various jewels of art and handicrafts have decorated the walls and windows of the hotel, conveying an overview of the Albanian national identity, through which many aspects of Albania's culture can be recognized. Handmade handicrafts, original paintings, old photographs from Albanian history, artwork scattered around the corner, national costumes from various parts of Albania give you enough time to get a little of our tradition and cultural identity , as if you were really in a museum, even with a guide.

Albanian Culinary

At this point, Adriatik Hotel is unique. In a five star standard hotel but that reaches the best of the traditional cuisine, the culinary staff carefully prepares each recipe for it to have the most distinctive features and come from a certain province of Albania, conveying through the recipe the culinary culture of the country. Modernity is not necessarily expressed through modern cuisine, it can be beautifully passed through elegant decoration but preserving the tradition and

sajë të drejtimit të një stafi profesionistësh, një strukturë e tillë e mirëmenduar, që mund të quhet pa frikë një Shqipëri e vogël. Ju vërtet nuk mund t`i shihni spotet turistike të Shqipërisë por po të doni, mund t`i vizitoni ato në çdo dhomë të hotelit pasi ato janë dekoruar me pamjet më të bukura të Shqipërisë turistike. Ju mund të jeni duke fjetur buzë Kalasë së Rozafës, poshtë dritareve të bukura e të bardha të Beratit, nën kolonat e Apollonisë, mes magjive të Butrintit apo pranë hireve të Bukuroshes së Durrësit, pamje të cilat kanë veshur muret e dhomave, në vend të letrës së zakonshme të murit. Madje një udhërrëfyes mund t`ju shoqërojë në çdo dhomë dhe t`jua përcjellë bukuritë shqiptare me informacionet e duhura. Ja ku e bëtë një tur kulturor virtual.

Nr 27 TRAVEL 2018

25

Identiteti kombëtar shqiptar

Nëse do t`ju thoshim se hollet e hotelit kanë tiparet e një muzeu, nuk do ta tepronim aspak. Dhjetëra objekte te zhanëreve të ndryshme të artit dhe artizanatit, kanë dekoruar muret dhe vitrinat e hotelit, duke përcjellë një pasqyrë të identitetit kombëtar shqiptar, e përmes të cilave mund të njihen shumë aspekte të kulturës së Shqipërisë. Objektet e punuara me dorë të artizanatit, pikturat origjinale, fotografitë e vjetra me temë nga historia shqiptare, veprat e artit të shpërndara bukur nëpër kënde kudo, kostumet kombëtare nga treva të ndryshme të Shqipërisë, ju japin kohë të mjaftueshme për të njohur pak nga identiteti kombëtar, si të ishit vërtet në një muzeum, madje edhe shoqërurar me ciceron.

Kulinaria shqiptare

Në këtë pikë Adriatiku nuk ka të dytë. Në një hotel të standartit me pesë yje por që ka shkuar deri në thelbin e brendshëm të kuzhinës tradicionale, stafi kulinar përgatit me kujdes çdo recetë, që ajo të ketë tipare sa më identitare dhe të vijë nga një krahinë e caktuar e Shqipërisë, duke përcjellë përmes recetës edhe kulturën kulinare të vendit. Moderniteti jo domosdoshmërisht duket shprehur përmes kuzhinës moderne, ai shumë bukur mund të përcillet përmes dekorimit elegant por duke ruajtur traditën dhe sidomos shijen e ushimit që serviret. Kështu, që nga buka e bërë vetë me grurë të rritur natyralisht në tokat shqiptare e deri tek bylmetrat dhe baza tjetër ushqimore, vjen në restorant nëpërmjet fermerëve dhe kultivuesve të vegjël nga ta gjitha krahinat e Shqipërisë, duke ju dhënë juve mundësi që përmes një menuje me disa korsi, të shijoni një tur kulinar nëpër krahinat e Shqipërisë.

Turizmi shëndetsor

Shqipëria ka shumë sektorë të turizmit shëndetsor, të cilat kanë filluar të zhvillohen vitet e fundit dhe janë të lidhura edhe më shëndetin, edhe me estetikën. Shumë burime te ujrave termale, ofrojnë kura qetësuese dhe do të kishin qenë një mënyrë shumë e mirë për të mbushur një ditë të udhëtimit tuaj. Por edhe në këtë pikë, mund t`ju vijë në ndihmë gjithë trajtimi estetiko-shëndetsor që ju ofron hotel Adriaktik me shërbimet SPA, të personalizuara, që fillojnë nga masazhet, e deri tek trajtimet me kripëra e minerale të ndryshme. Jo keq, apo jo?

Deti dhe natyra

E ku tjetër mund të shijoni panorama më magjepsëse sesa nga verandat dhe ballkonet e Hotel Adritik? Vendndodhja e tij buzë detit i jep mundësinë që ta shijoni atë në çdo moment të ditës e me të gjitha nuancat e mundshme të perëndimit. Vetëm shëtitjet pasditeve buzë detit, sidomos jashtë sezonit, janë një kurë falas për shëndetin tuaj, që do t`jua shtojë më shumë kënaqësinë e qëndrimit.

E shijuat udhëtimin në Shqipërinë e vogël me emrin Adritaik? Kur ta provoni vërtet, edhe pse është një shëtitje e shkurtër, do të jetë shumë herë më e bukur se ky përshkrim.

26

especially the taste of the served food. Thus, since the bread made of grain grown naturally in Albanian lands, up to the dairy and other organic food , comes to the restaurant through farmers and small growers from all parts of Albania, giving you the opportunity that through a menu with some lanes, enjoy a culinary tour through the provinces of Albania.

Yoga and Wellness at Adriatik Hotel

Albania is developing these services during the recent years, and are linked to health and aesthetics. Thermal waters, offer soothing cure and would have been a great way to fill a day of your journey. But even at this point, the whole wellness treatments and yoga packages, offered by the Adriatik hotel with personalized SPA services, ranging from massages, to various salt and mineral treatments, can come to your aid. Not bad, right?

Magical Sea View

Where else can you enjoy the most stunning scenery than at the verandas and balconies of Adriatik Hotel? Its seafront location gives you the opportunity to enjoy it at any moment of the day and with all the spectacular views of the sunset. Seaside walks along the shore, especially off-season, the fresh air, are a wonderful cure for your mind and body that will add value to your enjoyment.

If you love to take pictures, you can be sure to experience the most beautiful and different sunsets everyday.

Did you enjoy exploring a little Albania inside Adriatik Hotel ?

See you soon in Durres at Adriatik Hotel :

www.adriatikhotel.com RR. Pavaresia, Lagja 13, Plazh Durres, Albania

Nr 27 TRAVEL 2018

27

Antigonea

tempulli ende misterioz që mund të shijohet në çdo stinë the magical temple that can be enjoyed at every season

Kristina Fidhi

Vizitorët e apasionuar pas civilizimeve që po heshtin prej shekujsh, historisë, objekteve nga e kaluara por edhe natyrës mund ta vizitojnë qytetin antik të Antigonesë në cdo stinë.

Antigonea e vendosur përballë Gjirokastrës në kodrën e Jermës vijon dhe sot të jetë një ballkon natyral dhe strategjik mbi luginën e lumit Drino.

Antigonea prej shekujsh I ka tërhequr vizitorët si magnet. Gërmimet e nisura që prej viteve ’70 vetëm sa kanë gërvishtur të kaluarën e civilizimit që erdhi nëjetë prej mbretit Pirro të Epirit dhe ju kushtua gruas së tij Antigonës duke nisur prej vitit 295 p.k. Megjithëse ne park ende mungojnë teatri, forumi dhe shumë objekte me funksion publik rrënojat dhe gjetjet tregojnë një pjesë të historisë së qytetit qëPlutarku thotë se “u themelua nga dashuria e u shaktërrua nga urrejtja”.

Qyteza me shtrirje spektakolare, me mure masive mbrojtëse,me akropolin,nekropolin, me rrugët, shkallaret, kanalizimet, banesat, agoranë, lagjen e famshme të zejtarëve ku punohej qeramika, pëlhura, druri, guri e metalet nuk të mban një vizitor pasiv. Antigonea në të 50 hektarët e saj befason me sistemin hipodamik të ndërtimit, me larminë e objekteve, sidomos qeramikës dhe objekteve të përdorimit të përditshëm.

Qyteti antik i njohur si më moderni I periudhës kur jetoi nxit natyrshëm përfytyrimin mbi jetën në antikitet.

Vizitorët e kësaj vere thonë punonjësit e menaxhimit janë nga e gjithë bota.

Edhe mënyrat për ta arritur parkun janë po kaq të larmishme. Cdo kategori mund ta gjejë lehtësisht veten mes rrënojave.

28

Visitors who are passionate about history, antique objects, silenced civilizations, but also nature can visit the ancient city of Antigonea in every season.

Antigonea in on top of Jerma hill facing Gjirokastra city and is to this day a natural balcony and strategic point over Drino River valley.

For many centuries, Antigonea has attracted visitors like a magnet. Excavations that started since 1970s brought to life a civilization of the past that was led by Pyrrhus of Epirus and a city that he built to honour his wife, Antigone, in the 295 BC. Even though the theatre, forum, and many public facilities have not been discovered the ruins demonstrate that part of history that Plutarch describes as: “built for love, and destroyed by hate.”

The city has a spectacular layout with massive protective walls and active sites for visitors like the acropolis, the necropolis, roads, stairs, sewerage, houses, the agora, and the famous neighbourhood of artisans that produced objects of ceramic, fabric, wood, stone, and metal. Antigonea covers a land size of 50 hectares and has an impressive construction system, a wide collection of artefacts, especially made of ceramics for everyday use.

The ancient city was recognized as a modern civilization and the visitor can naturally grasp a reflection of the lifestyle that used to be.

The managerial staff said that visitors who came during this past summer were from all over the world. The park can be reached through various paths. Every type of visitor can easily find elements they can enjoy from the ruins.

Professional horse riders are the most frequent visitors in the park. Lisa and

Kalorësit profesionistë janë vizitorë të vazhdueshëm të parkut. Lisa dhe Yaron nga Florida në USA, e vizituan Antigonenë këtë fillim vjeshte me kuaj. Ata dhe miqtë e tyre nga Europa u ndjenë të befasuar me zbulimin. Të dy kanë kalëruar në shumë vende të botës por thonë se në Antigone qëndrojnë kaq pranë dhe kaq të prekshme shumë pasione, kuajt, antikiteti, bimësia e larmishme dhe habitati natyror I dhjetëra fluturave.

Christiani një kalorës rezistence nga Franca që rikthehet në Shqipëri për të kalëruar pas 5 vitesh thotë se krahasimisht me vizitën e tij të parë pak gjëra kanë ndryshuar në park dhe shpreson që kjo mbrekulli të promovohet dhe të zbulohet nga më shumë vizitorë. Sidoqoftë ai u ndie I kënaqur kur ndërsa ngjiste me kalë shpatin Jugor të Antigonesë vuri re praninë e më shumë shpendëve të rrallë qëflatronin mbi luginën e Drinos. Kjo luginë është fjetorja mëe madhe në Europëe skifterit kthetraverdhë.

Megjithëse parku ekziston prej dekadash Antigonea ende ju përket atyre që duan të evitojnë turmat dhe turizmin masiv.

Yaron are from Florida, USA and they visited Antigonea at the start of the autumn riding horses. They were joined by their European friends who were equally mesmerized with their discovery. They have both done horse riding in many places around the world, but they admit that in Antigonea collects many of their passions in one place; horses, antiquity, diverse flora, and a natural habitat of butterflies.

Christiani is a resistance equestrian from France, who came back to Albania to ride his horse after five years. He said that very few things had changed in the site since his last visit and he wished that more visitors came to explore this wonderful place. He felt pleased as he climbed the southern slope of Antigonea on horseback and noticed a greater number of birds fluttering over Drino Valley. This valley is the largest habitat in Europe to yellow claws hawks.

Despite being there for many decades, Antigonea is a site that refutes crowds and massive tourism.

Si shkohet atje:

How to get there:

1.

Nga Gjirokastra, mund të udhëtohet me transport publik deri në fshatin “Asim Zeneli”. Prej andej mund të ndiqet shtegu këmbësor që përshkon një pjesë të hapësirës rurale që rrethonte qytezën antike. Ngjitja me këmbë e një vështirësie mesatare është rreth 1 orë e 20 minuta. I njëjti shteg dhe mënyrë transporti mund të zgjidhet për kthimin.

2.

Nga Gjirokastra, mund të udhëtohet me transport publik deri në fshatin

1.

From Gjirokastra you can take public transportation until Asim Zeneli village. From there you can travel on foot along a rural area that surrounds the ancient civilization. Hiking on foot takes 1 hour and 20 minutes with a medium difficulty scale. The same path can be followed when returning.

2.

From Gjirokastra you can take public transportation until Asim Zeneli village.

Nr 27 TRAVEL 2018

29

“Asim Zeneli”. Planifikoni që një ditë më parë të prenotoni një ditë udhëtimi me kalë drejt Antigonesë dhe kthim nëse jeni kalorës me eksperiencë.

3. Nga Gjirokastra parku I Antigonesë mund të arrihet edhe me mjet 4x4 që mund të merret me qera në qytet. Edhe kjo mënyrëështë një eksperiencë unike.

I njëjti itinerar (rruga automobilistike) mund të përshkohet me bicikletë ose motocikletë.

4. Në Antigone mund të shkohet familjarisht edhe me veturë gjatë fundjavës.

Për fëmijët parku është një magji e vërtetë. Një piknik vjeshte në Antigone do të ishte një mundësi e shkëlqyer për t’ju larguar rutinës.

Vini re:

Mos e demtoni trashëgiminë e parkut duke marrë copa qeramike. Mbrojtja e cdo pjese te trashegimise materiale mund ti shërbente rindërtimit të objekteve.

Vizitorët e të gjitha displinave, moshave apo kategorive nuk janë të lejuar të ndezin zjarre për piknik.

Pas cdo organizimi këshillohet grumbullimi I mbeturinave dhe largimi I tyre nga parku për të lehtësuar menaxhimin.

Bileta në hyrje kushton 200 lekë për këmbësorët dhe 300 lekë për mjetet.

30

If you are experienced in horse-riding, make sure to book a horseback ride to explore the city of Antigonea.

3. Antigonea Park can be reached by a 4x4 vehicle that could be rented in Gjirokastra. This is another unique adventure. The same itinerary can be travelled by bike or motorcycle.

4. Antigonea trip is great for a family weekend gateway. The children will have fun in the park. An autumnal picnic is a brilliant way to escape routine.

Attention!

Do not violate the legacy of the park by taking ceramics away with you. Each piece that you find can be used to reconstruct the ancient objects.

Visitors of every age and category are not allowed to make fire for picnic.

Take your garbage with you when leaving the park. Don’t burden the managerial staff with your waste.

The entrance ticket is 200 lekë for visitors and 300 lekë for vehicles.

Adresa: Rruga kryesore, pranĂŤ BashkisĂŤ Kruje Tel: +355 69 772 1599 New, modern and classic at the same time, warm and hospitable, with a lot of tradition elements bus also a high standard value, Mervin Hotel will change your mind if you think about Kruja as a daily stop city. You will like to enjoy another view of the Castle and a wide open horizon in front of the Adriatic Sea

Nr 27 TRAVEL 2018

31

Kruja Aromë identiteti kombëtar…

PICS-TRIP DESTINACIONE

Si po shndërrohet qyteti i vogël ditor në një destinacion fundjave Elitjona Doko

Foto: Ridvan Topçiu ©

Kur vendos të udhëtosh dhe të përshkruash një qytet historik si Kruja, natyrisht, që të parën gjë që do përshtasësh është veshja praktike, për të ecur mbi kalldrëmet me gurë. Nga Tirana duhet rreth 40 minutame makinë për të mbërritur, ose 33 km, ndërsa nga Durrësi 36 km pak më shumë se 40 minuta udhëtim. Qyteti ndodhet në një lartësi prej 560 metrash mbi nivelin e detit, i pozicionuar në një shpat mali prej të cilit vizitorët kanë mundësinë të shikojnë një pamje mjaft të bukur drejt perëndimit në detin Adriatik.

Sapo hyn në këtë qytet edhe gurët “flasin” për histori, dhe mbajnë gjallë identitetin kombëtar dhe emrin e Heroit të gjithë shqiptarëve, Gjergj Kastriot Skndërbeut. Rrugës për në kala ndodhet Pazari i Vjetër 32

Visiting Kruja: Make sure to put on active wear to walk easily on the cobblestone streets of the historical city of Kruja. 40 min car ride from Tirana or 33 km distance meanwhile 40 min from Durrës or 36 km.

The city’s altitude is 560 m over the sea level, built on a mountain slope so visitors are presented with a panoramic view overlooking the Adriatic Sea at west direction.

As soon as you enter the city, the “stones” speak about history and national identity and the Albanian hero Gjergj Kastriot Skndërbeu. On the way to the castle there is the old medieval bazaar of Kruja, which has been entirely renovated by the American-Albanian Fund. It was constructed 400 years ago and during glorious days it had 150 opened shops which stretched until Picorri Lodging place, which is now home

Kruja a flavor of National identity

to the Municipality. Walking over the cobbles of the bazaar area you can count the cultural heritage values that fortunately have been preserved and are displayed in the “stone” city. Foreign visitors can find many interesting objects for souvenirs like artisanal art crafts made of filigree, alabaster, copper, silver, wood, rugs, antiques, which were masterfully crafted by the artisan workers living here. They have conserved this tradition from one generation into the next. Kruja is “the hospitality bed of Albania” where foreigners get to know centuries old history, in the biggest touristic attractions.

Kruja has a glorious history that is better documented than any other city in Albania. This city has a historical character with unmatched nationwide values. As our journey continues, the massive castle appears. Despite Ottoman invasions and several battles this giant has remained sturdy. It is located over a rocky hill and it is surrounded by mighty cliffs that serve as a natural protective fence. As you peacefully ponder and walk around, you get the impression that it only exists in history books. At the entrance, there is an elder playing the çifteli welcoming visitors with the sound of the instrument.

The small city is becoming a weekend destination mesjetar i Krujës, i cili prej pak vitesh në fakt, është bërë krejtësisht i ri me mbështetjen e fondacionit Shqiptaro-Amerikan. I ndërtuar rreth 400 vite më parë, pazari ka kaluar kohëtë lavdishme, kur brenda tij ishin të vendosur rreth 150 dyqane, deri në afërsi të hanit të Picorrit, aty ku ndodhet sot Bashkia e qytetit. Duke ecur mbi kalldrëmet që përshkojnë mes për mes pazarin, duket sikur numërohen një e nga një vlerat e trashëgimisë së pasur kulturore që fatmirësisht ka ardhur deri në ditët tona e gjallë dhe shpalosur më së miri mbi këtë qytet të gurtë. Këtu vizitorët e huaj apo vendas mund të gjejnë mjaft objekte dhe suvenire si punimet artizanale të filigramit, alabastrës, argjendit, bakrit, punimet e drurit, qilimat, antikuaret etj, të punuara mjeshtërisht nga duarartët e qytetit, artizanët, që e kanë trashëguar traditën nga të parët e tyre.

Në një farë mënyre Kruja është “oda shqitare e pritjes”, ku të huajt njihen me

According to historical data, Kruja Castle was built during the 5th and 6th Centuries and has an elliptic shape over a 2.25 ha surface. The defensive walls are supplemented by nine towers used for observation and signalizing wars. There are still some residential houses within the fortification walls and one of them has become the Museum of Ethnography. This house was built in 1764 and was the residence of Toptani Family, a wealthy family during that time. The house has two floors. The first floor was used for the economy of the house producing olive oil, glass, fabric, ceramics, breading livestock, and served as storage rooms for tools used in farming and the aforementioned occupations. We take the stairs to the second floor. There are a couple of doors here. On the left, there is the women’s room, the kitchen with the hearth and some old kitchen pots. The men’s room has also a fireplace; there are weapons and seating places.

The National Historical Museum “Gjergj Kastrioti, Skëndërbeu” the precious stone of Kruja’s crown.

I won’t mention the values of the Historical Museum of Kruja, being one of the best organized in Albania, highly valued by tens of nationalities that come to visit Kruja from around the world. I want to highlight the values of the staff working in this museum. Each and every one of them is a valuable contributor. They are dedicated workers who go above and beyond their duties to keep this institution running. The Museum of Kruja works as a family incessantly to attract visitors and tourists all year-round. Besides historical values, Kruja has a view of the mountains, fields, and the sea creating a wonderful panorama for a day or a lifetime. Kruja could be an interesting place to live for visitors coming to Albania to work or for tourism.

The view of Kruja, especially during clear starry nights is quite impressive.

From the top, you can see Rinas airport, Preza castle, Petrela castle, and Lezha; also your eye can grasp the Adriatic Sea, Durrës, Porto Romano, Patoku and Shëngjini. You are surrounded by a wonderfulendless space.

To the east of Kruja, there is Qafshtama that has become a great alpine

Nr 27 TRAVEL 2018

33

historinë më të ndritur, më të mirë dhe më të dokumentuar se të gjithë qytetet e tjerë shqiptarë, çka e bën atë një “kryeqytet” të vërtetë historik, që për nga vlerat që mbart dhe përcjell, nuk krahasohet me asnjë qytet tjetër.

Duke vijuar më tej udhëtimin shfaqet madhështore Kalaja, e cila në shekuj i ka rezistuar pushtimeve, sidomos atij Otoman. E vendosur mbi një kodër shkëmbore e rrethuar pothuajse nga të gjitha anët me shkëmbinj që përbëjnë në vetvete një fortesë natyrore, që kur e përshkon paqësisht, të jep ndjesinë që deri më tani e ke parë e lexuar vetëm në libra. Në derën e saj, pa hyrë brenda, qëndron një burrë i vjetër me çifteli në dorë, duke krijuar tingujt shoqërues të udhëtimit brenda Kalasë. Sipas të dhënave historike, Kalaja e Krujës u ndërtua gjatë shekujve V dhe VI dhe ka formë eliptike me sipërfaqe prej 2.25 hektarësh. Muret rrethuese janë të përforcuara nga nëntë kulla, të cilat shërbenin për vëzhgim dhe sinjalizim gjatë periudhave të luftrave.

Brenda mureve të kalasë gjenden ende disa shtëpi të banuara, njëra prej të cilave është përzgjedhur të jetë Muzeu Etnografik. Ai ka qenë një shtëpi e ndërtuar më 1764 nga familja Toptani, që përfaqësonte një familje të pasur në atë kohë në këtë zonë. Ajo është e përbërë nga dy kate, kati i parë përdorej

destination. Check pictures of Qafshtama and you will be enchanted by its remarkable autumnal landscape. If you want to spent an unforgettable weekend visit Shkreli Hotel Resort. This alpine structure was built in the midst of the national park and is surrounded byhealing waters and fresh air.

Kruja is a religious pilgrimage destination. You can follow the footsteps of Sarisalltik Saint and reach Tekke over the mountaintop, a blessed place visited by many. Pilgrimage is a branch of tourism with a future and could make Kruja dhesecond Lurde.

Kruja Hospitality

If you chose to visit Kruja meet its generous hospitality in one of the oldest homes located within the fortification walls. This house was restored by his owner, Alborent Rama. His idea to conserve the identity and the tradition of Kruja home was brilliant. This place is beautiful, simple and humble. At the entrance of the castle, a sign leads you to the right. Then, you follow a circuitous path surrounded by the fortification walls which eventually leads you to the destination. Once you enter, it feels as if you are visiting your grandmother in

për ekonomi të ndryshme familjare si: prodhimi i vajit të ullirit, i qelqeve dhe veshjeve, mbajtja e bagëtive të imta dhe punimi i qeramikës, mbajtja e mjeteve që shërbenin për punimin e tokës dhe për realizimin e punëve që sipërpërmendëm etj. Nëpërmjet disa shkallëve ngjitemi në katin e dytë ku na paraqiten disa dyer. Majtas kemi dhomën e grave, kur vinin miq pastaj vazhdojmë me kuzhinën ku ndodhet oxhaku si dhe enë të vjetra. Dalim dhe drejtohemi për në dhomën e burrave ku ndodhet një oxhak, armë lufte si dhe vendi ku uleshin burrat me rradhë deri tek kryefamiljari.

Muzeu Historik Kombëtar “Gjergj Kastrioti, Skëndërbeu”, guri i çmuar i kurorës krutane

Nuk dua ta ndalem tëk vlerat e Muzeut Historik të Krujës këtë herë, si muzeu më i pasur e më i organizuar në Shqipëri, vlerësuar lart prej dhjetëra kombësive të mijëra turistëve që vizitojnë Krujën pa pushim gjatë të gjithë vitit. Dua të ndalem tek vlerat e stafit që e drejton këtë muze. Të gjithë pa përjashtim janë ata që e bëjnë muzeun të ketë këtë vlerë që ka sot, Është e vështirë të gjesh një përkushtim të tillë që kalon shumë kufijtë zyrtarë të një pozicioni pune, duke e kthyer këtë grup pune në një familje. Puna e palodhur e këtij stafi bën që muzeu i Krujës, të jetë atraksioni turistik me shtrirjen kohore më të gjatë të vizitave turistike në Shqipëri.

Veç vlerave historike pozicioni i Krujës, mjedisi mali, kodrat, fushat, deti krijojnë një panoramë të mrekullueshme për ta soditur, pse jo edhe për të jetuar. Kruja mund të jetë një rezidencë interesante për shumë vizitorë që vijnë në Shqipëri për arsye pune apo për turizëm. Pamja që të shpërfaqet nga Kruja, në kohë të kthjellët, sidomos natën, në dritën e hënës e të yjeve, është shumë mbresëlënëse. Shihet fusha e gjerë, aeroporti i Rinasit, kalaja e Prezës, ajo e Petrelës dhe e Lezhës. Shihet deti Adriatik, Durrësi, Porto Romano, Patoku e më tej Lezha e Shëngjini. Është një mrekulli. Duket sikur fluturon mbi hapësira të pamata. Pak më në lindje të Krujës është pika turistike e Qafështamës që është kthyer në një perlë të turizmit malor. Shikoni fotot në rubrikën e destinacioneve dhe mahnituni me peisazhe të papërsëritshme vjeshte. Dhe nëse doni të kaloni një fundjavë të paharrueshme mes ajrit e ujit kurativ më të vlerësuar në Shqipëri, zgjidhni Shkreli Hotel Resort, një strukturë alpine moderne mu në zemër të parkut, që do t`ju bëjë ta shijoni Qafështamën ashtu siç ajo e meriton.

34

the village. There is a large front yard, lush with trees, stone walls, peaceful lighting, clean environment, water from the well and many elements from heyday but masterfully modernized for present day. We are at the heart of Kruja, the place that harbors our national identity, in the city of Skanderbeg.

There are only two rooms available for accommodation that charge reasonable prices. This is a modern Hostel arranged within the historical castle walls.

Hotel “Mervin” has a panoramic view and breathes fresh alpine air

This is a serious investment and has an impressive view right at the center of Kruja. Hotel “Mervin” has applied an architecture that is fit for the alpine region and hard mountainsbut with an enchanting view nonetheless. You can chooseamong 12 rooms to relax. The bar on the last floor offers an opportunity to eye the entire Kruja stretching until DurrësiCoast. The cultural service and dedication of the staff gives it a familiar setting that makes it easy to relax.

Inner design has been appropriately chosen to match the altitude. The inviting colors and peaceful details reflect the traditional and the modern. Enjoy your morning coffee at the top terrace where the sea, the sky and the mountain become one.

Kruja is a promising destination. It has history, archaeological objects, a castle, a museum, a medieval market place, the Albanopolisi ruins, and the Skanderbeg monument. Kruja is a place that attracts many Albanians and foreigners as well. Such investments and restorations have revived the

Kruja është edhe vend pelegrinazhi fetar. Gjurma e shenjtit Sarisalltik dhe Teqeja bektashiane, lart në mal, është një vend i shenjtë që ka rifilluar të vizitohet nga mijëra njerëz. Turizmi i pelegrinazhit është një degë që në një ardhme të afërt, mund ta kthejë Krujën në një Lurdes të dytë.

Kruja Hospitality, shtëpia e mikpritjes krutane

E nëse zgjedh të vizitosh Krujën, nuk mund të humbasësh pa parë nga afër një “vepër” aq të bukur sa Kruja Hospitality, një ndër shtëpitë e hershme që ndodhet brenda rrethimit të Kalasë. Ideja brilante për ta restauruar këtë shtëpi duke ruajtur identitetin dhe traditën krutane, që i lindi të “zotit” të kësaj shtëpie, Alborent Rama, është konkretizuar në një vend aq të bukur dhe piktoresk, sa vetë thjeshtësia e këtyre anëve.

Në hyrje të Kalasë, një tabelë të orienton në të djathtën tënde, duke ndjekur disa rrugica gjarpëroshe të rrethuara me muret fortifikuese të Kalasë, dhe të orientojnë drejtë këtij destinacioni. Kur hyn në të, fillimisht ndihesh sikur je kthyer në shtëpinë e gjyshes në fshat...

Oborri i madh, mbuluar me drurët dhe gjethet e hardhive, muret me gurë, ndriçimi i paqtë, pastërtia e ambinetit, pusi i ujit dhe gjithë elementët që të kthejnë pas në kohë por të sjella mjeshtërisht të moderuara në ditët tona. Jemi në zemër të Krujës, në qytetin e identitetit tonë kombëtar, në qytetin e Skënderbeut...! Janë vetëm dy dhoma ku mund të pushosh këndshëm dhe me pak shpenzime, por me shumë emocione që do të mbeten gjatë në kujtesën e pushimeve verore, por jo vetëm! një Hostel modern, brenda mureve që kanë mbajtur vesh historinë ndër vite!

originality of the city. They don’t harm the existing structures but addvalue and more accommodation rooms for visitors to stop longer. Conserving the original edifices is of outmost importance and connecting neighborhoods with roads, cobbles, or other forms is still a work in progress. We hope that “Mervin” Hotel would be a push to add more objects of architecture that will feature traditional attributes.

Kruja is not just a destination where you can spend a couple of hours on Saturdays or Sundays but it is a touristic package that could fulfill all your weekend expectations!

Hotel “Mervin”, aty ku relaksin ta fal panorama dhe ajri i pastër malor

Një investim serioz dhe me pamje mbresëlënëse ndodhet tashmë në qendër të Krujës, Hotel “Mervin”. Me një arkitekturë të ndërthurur me zonën malore dhe të ngurtë, por mbi të gjitha me një pamje mahnitëse.

Mund të zgjedhësh të akomodohesh në një prej 12 dhomave që ka godina, ndërsa pasi të mbërrini në këtë vend, duhet patjetër të shijosh relaksin! E gjithë Kruja deri në Gjirin e Durrësit shikohet me sy të lirënga bari i katit të fundit. Ndërsa shërbimi i kulturuar dhe përkushtimi i vetë përsonave që ekanëndërtuar këtë hotel, i jep atmosferë familjare dhe më të rehatshme qëndrimit në të. Arredimi është zgjedhur me kujdes për t`u përshtatur me lartësinë mbi nivelin e detit në të cilin ndodhemi, me ngjyra të paqta e të kuruara deri në detaje, jo vetëm moderne por edhe tradicionale të zonës krutane.Kafen e mëngjesit mund ta pini në katin e sipërm, aty ku pamja bëhet një me malin, detin dhe qiellin!

Kruja i ka premisat për të qenë madhështore në çdo kohë. Me këtë histori dhe objektet arkeologjike që e pasqyrojnë atë, kalaja, muzeu, pazari karakteristik, rrënojat e Albanopolisit dhe monumenti i Skënderbeut, etj., Kruja është në interesin e të gjithë shqiptarëve por sidomos të turistëve të huaj. Ndërtime dhe investime të tilla, jo vetëm qëe rikthejnë qytetin në origjinalitet, duke mos u dëmtuar në mënyrë të pariparueshme nga ndërtimet e reja por i shtojnë atij edhe ditënetët e qëndrimit. Kryesore është ruajtja e ndërtimeve karakteristike dhe lidhja e lagjeve me rrugë, kalldrëme apo forma të tjera. Këto i mungojnë shumë Krujës. Shpresojmë që hotel “Mervin” të jetë një shtysë për shtimin e objekteve me arkitekturë karakteristike.

E kuptuat tashmë besoj, se Kruja nuk është më një destinacion ku mund të bëni një xhiro disaorëshe në një të shtunë apo të diel pushimi por një paketë turistike që mund të përmbushë plotësisht pritshmërisë e fundjavës tuaj!

Nr 27 TRAVEL 2018

35

Shpeshherë ju kemi sjellë në revistën Travel destinacione nga të gjitha qoshet e Shqipërisë, duke ju shpjeguar gjerë e gjatë se çfarë të veçantash kanë secili, pse duhet të shkoni t`i vizitoni, kur është koha më e mirë për t`i vizituar dhe çfarë aktivitetesh mund të bëni atje. Dhe duke u përpjekur të jemi koherentë, kemi sjellë destinacione të përshtatshme për çdo stinë.

Këtë herë kemi vendosur më shumë sesa t`ju nxisim të shkoni atje, t`ju dhurojmë një album të bukur vjeshte, meqë edhe kjo vjeshtë ka qenë e gjatë dhe na ka dhëne mundësinë të vizitojmë shumë prej tyre. besojmë fort se kjo pjesë e revistës do të jetë ajo ku do të ndaleni më shumë!

Fotot

më të bukura të vjeshtës

që mund të realizoni ne dhjetë destinacione nëpër Shqiperi dhe Ballkan 36

We have often brought you on our Magazine travel destinations from all around Albania, explaining to you why should you visit them when it is the best time to visit and what activities you can do there. And trying to be coherent, we have brought appropriate destinations for each season.

This time we decided not inviting you to there, but to give you a beautiful autumn album, since this autumn has been long and has given us the opportunity to visit many of them.

We strongly believe that this part of the magazine will be where you will stop longer!

The Best

captures of the Fall

you could realize in 10 destinations across Albania and the Balkans Nr 27 TRAVEL 2018

37

38

Who did not visit Thethin in the fall, doesn`t know what autumn it is. And who does not know what the autumn is, there was no luck to feel the poetry.

These spectacular views of Thethi, the King of the Albanian Alps, should be enjoyed at least once in your life.

The best period for autumn photos in Theth: 15 October-10 November

Thethi

The most beautiful spots: Grunas Waterfall Blue eye The Church of Theth Bridge of the Ndërlysa Bathtubs of Ndërlysa Grunasi Canyon Fotot: Blue Albania ©

Kush nuk ka vizituar Thethin në vjeshtë, nuk e di se çështë vjeshta. Dhe kush nuk e di ç`është vjeshta, nuk ka pasur fatin të ndjejë poezinë.

Këto pamje spektakolare të Thethit, mbretit të Alpeve shqiptare, duhet t`i shijoni nga afër së paku një herë në jetë.

Periudha më e mirë për foto vjeshte në Theth: 15 Tetor-10 Nëntor Spotet më të bukura: Ujvara e Grunasit Syri i Kaltër Kisha e Thethit Ura e Ndërlysës Vaskat e Ndërlysës Kanioni i Grunasit

meri Travel Adresa Lagjia Partizani Rr. Europa Nr. 5 Rus Shkodër, Albania Ymeri Travel Tel: +355 69 819 3041 ymeritravel@outlook.com www.ymeritravel.com

Bileta Avioni Bileta Trageti Bileta Autobusi Paketa Turistike individuale & në Grup Rezervime Hoteli Siguracione

Nr 27 TRAVEL 2018

39

Rugova

Fotot: Shkëzen Rexha ©

Rugova është destinacioni më i bukur natyror i republikës së Kosovës, tempulli bjeshkatarëve në kërkim të aventurës, vendi i relaksit të pushimeve malore, për shkak të shumë resorteve alpine që janë ngritur kohët e fundit atje. Ndonëse është një zonë natyrore që mbulohet kryesisht me bimësi halorësh, Rugova e ka larminë e saj, që i siguron një vjeshtë të paharrueshme!

Rugova is the most beautiful natural destination of the republic of Kosova, a mountaintop temple in search of adventure, a place of mountain vacation, due to the many alpine resorts that have recently been built there. Though it is a natural area is mainly covered with coniferous vegetation, Rugova has its diversity, which provides for it an unforgettable autumn!

40

Boga

Lugina e Bogës mund të quhet ndryshe edhe Porta e Alpeve Shqiptare, sepse sapo ajo mbaron, diku në fund të Qafës së Thores, fillon rruga drejt Thethit. Ne edhe mund ta kursenim ketë buqetë fotosh, duke qenë se ju ofruam Thethin, por lugina bëhet aq e bukur në vjeshtë saqë autoritetet që merren me menaxhimin e destinacioneve kanë vendosur ballkone për ta shijuar panoramën që shfaqet para syve. A nuk është magjepsëse?

Boga Valley may be called the Albanian Alps Gate as well, because as soon as it ends, somewhere at the end of Qafë Thore (The Pass of Thore) , begins the road to Theth. We could even avoid this bouquet of photos as we offered Theth, but the valley is so beautiful in the fall that the managment destination authorities have set up balconies to enjoy the panorama that appears in front of the eyes.

Is not fascinating?

Fotot: Blue Albania ©

Nr 27 TRAVEL 2018

41

Fotot: Blue Albania ©

Qafështama Parku i Qafështamës, rreth 22 km në lindje të Krujës, është më së shumti i famshëm për Kroin e Nënës Mbretëreshë dhe për ajrin e shëndetshëm që u rekomandohet të sëmurëve me probleme të frymëmarrjes, për shkak të sasisë së lartë të oksigjenit dhe mineraleve të shumta që përmban uji i burimeve. Por a keni provuar ta vizitoni Qafështamën në vjeshtë? Jo? Ç`paskeni humbur!

The Qafështamë Park, about 22 km at the East of Kruja, is mostly famous for the The Mother Queen's Spring and for the healthy air that is recommended for the respiratory diseases because of the high amount of oxygen and minerals which contains the water of the springs. But did you try to visit Qafështam in the fall? No? What a waste!

42

Maksi dhe Lisa, ishin një çift gjerman që i takuam rastësisht teksa vizitonim Qafëshatmën. Ata udhëtonin me makinën e tyre vintage-style dhe në Park kishin mbërritur nga Burreli. Jo vetëm zona i kishte mahnitur por pothuajse i gjithë udhëtimi nëpër Shqipëri, që do ta vazhdonin në Krujë. Atë ditë do të qëndronin ne Shkreli Resort. Ne u propozuam t`i shkrepnim disa foto dhe ata pranuan. Fotot dolën aq të bukura saqë atypëraty e vendosëm se cila do të ishte ballina e numrit të radhës!

Max and Lisa, were a German couple who met us as we visited Qafashatma. They traveled with their vintage-style car and arrived in Park from Burrel. The area astonish them but also the entire trip around Albania was exiting, they said. That day they would stay at Shkreli Resort.

We proposed to shoot some photos and they accepted. The photos went so beautiful that we decided at that moment about the cover of this issue!

Nr 27 TRAVEL 2018

43

Kolonja

Eh, sa herë ju kemi folur për Kolonjën! Sa herë jua kemi sugjeruar Segmentin e Juglindjes! Nuk di ku të hedhësh sytë më parë, në Pogradec a, në Korçë a, Në Ersekë a, Në Leskovik a, apo në Përmet, duke admiruar rrugës Nemërçkën hijerëndë, Përmetin e vogël xhevahir, Grykën e Këlcyrës...

Po prisni, prisni se u larguam shumë. Nuk kemi kthyer te Farma Sotira.

Dhe po nuk u kthyet te Farma, zëre se s`keni qenë fare në Juglindje. Në Kolonjë jo e jo. A nuk e shikoni se çfarë mrekullie është në vjeshtë?

44

Fotot: Blue Albania ©

How many times have we talked about Kolonja! How many times we have suggested the Southeast Trail! You have so much to admire in Pogradec, Korca, Erseka, In Leskovik or in Përmet, Këlcyra Gorge ...

Wait, wait stop for a while. We didn`t stop at Farma Sotira. And if you did not go back to Farma, is tha same think you haven`t been in Kolonja. Do you see what miracle is in the fall here?

Fotot: Administrata e Parkut, Blue Albania ©

Laguna e Karavastasë Karavastaja ka tashmë se ç`t`ju tregojë në çdo stinë sepse popullata e zogjve është shtuar aq shumë, saqë dashamirësit e natyrës i keni aty me aparat e dylbi në dorë. Mirëpo seç fitojnë një magji lagunat në vjeshtë! Ajo bima e kripës që gjendet kudo nëpër tokat e lëna nga kënetat e dikurshme skuqet si të ishte koral dhe i jep një kuqëlim gjithë peisazhit. shtojini këtij edhe pelikanët, ose flamingot që kanë zënë vend në park, dhe ja ku i shijuat ca pamje që nuk të qëllon t`i shohësh përditë!

The Karavasta Lagoon already has what to offer you every season because the bird population is grown so much that the nature lovers are there with the binoculars in their hands. However, a magical view covers the lagoons in fall! The salt plant that is found everywhere in the lands left by the swamps of the past is bloodshot as if it were coral and gives it a ripple over the entire landscape. Considering this, add the pelicans, or the flamingos that have taken place in the park, and here you have some pictures that you can not see every day!

Nr 27 TRAVEL 2018

45

Bled, Slloveni Kishim marrë shumë herë ftesa për të vizituar Bledin, destinacionin natyror në zemër të Sllovenisë por gjithmonë dilte një punë më e rëndësishme dhe udhëtimi shtyhej për një herë tjetër. Keshtu në Dimër, në pranverë, në verë...

Dhe ja një dite të bukur të vjeshtës së tretë, më në fund u bëmë mbarë. Kishte qenë e duhura!

E gjithë Sllovenia ishte një befasi por Bledi ishte qershia mbi tortën e befasive.

A ishte i bukur? Shikojeni vetë!

Ishulli në mes të liqenit me kishën gotike dhe kështjella e Titos në majë të shkëmbit, dy perla që ia shtonin magjinë kësaj kësaj mrekullie natyrore.

Një herë tjetër, do t`ju flasim gjerë e gjatë për Slloveninë

46

Fotot: Blue Albania Š

We had received many invitations to visit Bled, the natural destination in the heart of Slovenia, but always some more important job and the trip was delayed for another time. So in winter, spring, summer ...

And behold, a beautiful autumn day, we finally became prosperous. It was was right!time!

All Slovenia was a surprise but Bled was the cherry on the cake of surprises.

Was it beautiful? Look at yourself! The island in the middle of the lake with the Gothic church and Tito's castle on the top of the rock, two pearls that bring magic to this natural miracle.

Nr 27 TRAVEL 2018

47

Razma Fotot: Blue Albania ©

Razma ka qenë ngahera joshja e çifteve që martoheshin në vjeshtë! Misterioze, plot me legjenda me zana e shtojzovalle, ajo i përmbush plotësisht pritshmëritë për të qenë një vend si në përralla.

Në çdo stinë është e bukur por ama, në asnjë stinë përveç vjeshtës nuk do të gjeni kaq shumë ngjyra të mbledhura bashkë!

Razma has been always the temptation of couples marrying in the fall! Mysterious, full of addicted legends, she fully meets the expectations of being a country like a fairytale. In every season is beautiful but there is no season except autumn where you will find so many colors collected together!

48

Birra artizanale shqiptare, nga bjeshkët e Pukës, drejt e në tavolinat tuaja

Puka!

the Albanian craft beer!

Darkat me miqtë nëpër lokale…

Drekat e turistëve nëpër restorante tradicionale…

Bisedat nëpër baret e shumta…

Pasditet dhe mbrëmjet nëpër plazhe…

Festat tradicionale kudo nëpër Shqipëri…

Ndeshjet e zjarrta të futbollit…

Turet e shumta nëpër natyrë Panairet e artizanatit…

Festat e të gjitha llojeve…

...bëhen më të bukura më Birra Puka!

Për të patur edhe ju birrën Puka në lokalin tuaj, bëhuni miq me mikun e natyrës Xhimi Begeja

+355 67 20 70 306

Nr 27 TRAVEL 2018

49

Kolashin Mali i Zi Rozafa Topalli

Vë bast se po t’ju them Kolashin, e di edhe batutën tuj të radhës… “Borë ë ë ë?!”

Vë bast se po t’ju them vjeshtë, do arrij të gjej dhe batutën tuaj vijuese… “Shi ë ë ë?!”

Por, po t’ju them Kolashin dhe vjeshtë; ngrohtësi dhe diell, do më besoni?!

Shopenhauer-i thoshte dikur: “-Kokëfortësia është vullneti i përdorur në vend të inteligjencës” … andaj mos u bëni kokëfortë; thyejini dogmat! Ja, kështu u bëmë bashkë ne “të pabindurit”, sepse kur nuk je i pasur apo afarist, njeriu bëhet vetvetiu aforist (amator i shprehjeve të urta). Me këto mend u nisëm ne. Bileta u pre: Podgoricë - Kolashin; 5 eu për 1 ore 20 min udhëtim.

Qyteti malor turistik, 954 m lartësi mbi nivelin e detit, nuk i linte gjë mangut një qyteti urban. Pedonalja e gjatë me fasadat e mbushura me lokale dhe plot gjallëri gjatë ditës, ishtë argëtimi i parë miklues 50

Fotot: Marjo Gjini © Thembra e akilit, ose Biogradsko Jezero (liqeni Biogradi) ndodhej vetëm 22 km larg qendrës. Pikërisht aty, shtrihej madhështor edhe një ndër 3 pyjet më të virgjëra të Europës, Parku Kombëtar Biograd (Biogradska Gora). Ai përbënte njëkohësisht dhe një ndër katër parqet kombëtare të Malit të Zi, i rrethuar prej lumenjve Tara dhe Lin. Ekzistonte mundësia të merrje edhe një varkë me rrema ose një kanoe për ta shijuar peisazhin nga liqeni. Ndërsa, pylli i mrekullueshëm të jepte opsionin e kampingut apo piknikut në natyrë. Pemët e larta dhe shtigjet e ngushta, që ndërthureshin tinzëah me njëra-tjetren, i dhuronin atij vend një frymë të izoluar, të qetë dhe shumë romantike. Arratisje nga grihja e përditshmerise! Më bësoni, ia vlen qoftë dhe një ditë, për t’i shtuar jetës ca momente të gjelbërta, plot oksigjen. Për kthimin në shtëpi?! Po sikur ta bënim në tren?

Një risi më shumë dhe ca euro më pak..Ç’prisni, diell ka akoma. Nisuni!

Nr 27 TRAVEL 2018

51

Mavrovë, Maqedoni

Karavastaja ka tashmë se ç`t`ju tregojë në çdo stinë sepse popullata e zogjve është shtuar aq shumë, saqë dashamirësit e natyrës i keni aty me aparat e dylbi në dorë. Mirëpo seç fitojnë një magji lagunat në vjeshtë! Ajo bima e kripës që gjendet kudo nëpër tokat e lëna nga kënetat e dikurshme skuqet si të ishte koral dhe i jep një kuqëlim gjithë peisazhit. shtojini këtij edhe pelikanët, ose flamingot që kanë zënë vend në park, dhe ja ku i shijuat ca pamje që nuk të qëllon t`i shohësh përditë!

52

The Karavasta Lagoon already has what to offer you every season because the bird population is grown so much that the nature lovers are there with the binoculars in their hands. However, a magical view covers the lagoons in fall! The salt plant that is found everywhere in the lands left by the swamps of the past is bloodshot as if it were coral and gives it a ripple over the entire landscape. Considering this, add the pelicans, or the flamingos that have taken place in the park, and here you have some pictures that you can not see every day!

Foto: Shkëzen Rexha ©

Nr 27 TRAVEL 2018

53

KRONIKE Natyra dhe njeriu. Mbi këto dy shtylla është ngritur Qendra e Vizitorëve të Parkut Kombëtar Theth, që u përurua të Premten e 2 Nëntorit 2018.

E konceptuar si një ekspozitë me 4 pavione, Qendra e Vizitorëve në Theth është e pajisur me një maket të territorit të Parkut Kombëtar në shkallën 1:10.000, një set prej rreth 10 tabelash informative, rafte, tavolina dhe stola tradicionalë të zonës, të gjithë të punuar me dru, si dhe një oxhak të thjeshtë, gjithashtu traditë e atyre anëve.

Në disa qendra vizitorësh, gati gjysma e tabelave informative përmban të dhëna për dukuri natyrore si krijimi i maleve, cikli i ujit etj, njohuri bazike këto që merren kryesisht në shkollën fillore. Madje ka raste kur vizitorëve nuk u jepet asnjë informacion për njerëzit që jetojnë brenda territorit të një Parku Kombëtar. Por Qendra e Vizitorëve Theth është një model që duhet ndjekur së paku për qendrat e reja që do të hapen. Krahas informacionit të hollësishëm dhe konkret për florën, faunën, pasurinë e madhe ujore, monumentet natyrore, si dhe historikun e Parkut Kombëtar të Thethit, tabelat e kësaj qendre vizitorësh ofrojnë të dhëna ekskluzive për njerëzit. Kështu, traditat, mënyra e jetesës, monumentet kulturore e madje edhe banesa popullore, tipike e Alpeve Shqiptare u ofrohet vizitorëve përmes tabelave informative përkatëse, maketeve të ekspozuara, por edhe përmes disa ideve kreative të realizuara me shunë përkujdesje.

Përveç maketit dhe hartës që plotësojnë më së miri funksionin e një qendre të tillë vizitorësh, dy janë veçantitë që e dallojnë Qendrën e Thethit nga afro 10 të tilla sa janë hapur deri tani: një triptik për Eposin e Kreshnikëve, i qendisur me dorë mbi tekstil, si dhe një mobilim druri i krijuar nga stilizimi i fjalës THETH. Në triptik janë paraqitur tre skena nga kënga “Fuqia e Mujit”, si dhe shkrimet përkatëse në gjuhën shqipe dhe angleze: “Eposi i Kreshnikëve” dhe “Songs of the Frontier Warriors”.

54

Kujtojmë se Eposi i Kreshnikëve u përkthye dhe u botua në anglisht në vitin 2004 nga albanologu Robert Elsie, i cili u shua vitin e kaluar dhe sipas amanetit të tij, tashmë prehet pikërisht në Luginën e Thethit.

Një tjetër informacion i dobishëm për vizitorët dhe eksploruesit e këtij Parku Kombëtar është harta gjigante e detajuar e Thethit, ku janë përfshirë të gjitha informacionet e mësipërme, shtigjet për ecje malore dhe gjatësia e tyre në kilometra, e madje edhe vendndodhja e mullinjve mesjetarë që ende përdoren nga banorët e fshatit.

Projekti i interierit të Qendrës së Vizitorëve Theth u realizua nga Organizata GO2, me mbështetjen e GIZ Shqipëri dhe Ministrisë së Turizmit dhe Mjedisit. Në ceremoninë e përurimit të kësaj qendre ishte i pranishëm edhe drejtori i Agjensisë Kombëtare të Zonave të Mbrojtura Zamir Dedej, Koordinatorja Kombëtare e Akademisë “100 Fshatrat” Elva Margariti, përfaqësuesit e GIZ Berthold Schirm dhe Shpresa Smajli, stafi lokal i Zonave të Mbrojtura, banorë të fshatit etj. Mirëpo edhe pse qendra menaxhohet nga Bashkia Shkodër dhe Administrata e Zonave te Mbrojtura të Qarkut Shkodër (AdZM),

Qendra një mo d

a e Vizitorëve Theth, o del për t’u ndjekur Krahas informacionit të hollësishëm dhe konkret për florën, faunën, pasurinë e madhe ujore, monumentet natyrore, si dhe historikun e Parkut Kombëtar të Thethit, tabelat e kësaj qendre vizitorësh ofrojnë të dhëna ekskluzive për njerëzit. asnjë përfaqësues i Bashkisë nuk ishte i pranishëm në këtë ceremoni.

Qendra e Vizitorëve në Theth është një ndërtesë moderne, por larg stilit tradicional të ndërtimeve në malet e veriut të Shqipërisë. Ndërtimi i saj filloi në vjeshtën e vitit 2016 me

synimin për të përfunduar në Janar 2017, mirëpo ky proces zgjati rreth 7 muaj përtej këtij afati. Për disa muaj të tjerë, ndërtesa qëndroi e mbyllur e më pas nisi të presë vizitorë, por pa u ofruar atyre informacion të plotë dhe as mjedisin e dëshiruar.

Thethi është i pari Park Kombëtar i Alpeve Shqiptare. Ai është shpallur pikërisht më 21 Nëntor 1966 dhe aktualisht bën pjesë në (projekt) Parkun Kombëtar Alpet Shqiptare.

Sipërfaqja e Parkut Kombëtar të Thethit është 2630 ha. Parku shquhet për biodiversitet të larmishëm, pasi është habitati i rreth 1500 llojeve të florës dhe i mbi 100 llojeve të faunës.

Në të njëjtën kohë, për shkak të frekuentimit të tij të hershëm nga disa udhëtarë të huaj që në mesin e shekullit XIX, Thethi është ndër fshatrat më të pasur me histori dhe tradita kulturore në krejt zonën e Dukagjinit. Një vit më parë, Thethi u shpall Qendër Historike nga Instituti i Monumenteve të Kulturës, si dhe u përfshi në listën e 100 Fshatrave.

Nr 27 TRAVEL 2018

55

PERSONAZH

Elitjona Doko

SAIMIR STRATI

ambassadori i veprave murale shqiptare Saimir Strati, ambassadori i veprave murale shqiptare Saimir Strati, është artisti shqiptar me famë botërore për krjimin e mozaikëve modernë, që padyshim bën krenar çdo shqiptar por jo vetëm, për talentin dhe arritjet e tij. Sa krenari të takoja një bashkëatdhetarin tim që e përfaqëson Shqipërinë kudo, me art, dhe vlera! Kur e kam takuar në Assisi të Italisë, një vit më parë po punonte ditë e natë për të reaizuar veprën e tij të radhës për t`u çertifikuar për të 11-tën herë në librin Guinness. Me ftesë të Massimo Falcinellit, Presidenti Priori Serventi 2018 në Assisi të Italisë, Strati realizoi një vepër artistike e punuar vetëm me gozhdë që u prezantua në 18 janar në Itali, me rastin e festës së Shën Antonio Abatit. Kur pashë studion e tij, që mbante si suvenir arritjet e tij nëpër botë, nuk hezitova të hyj dhe të realizoj një bisedë ashtu “shqiptarçe” në Itali. Më tregoi përzemërisisht dhe ton krenarie se i është dashur rreth një muaj e gjysëm punë intensive për realizimin e veprës monumentale në nder të figurës së Shën Maria degli Angeli. Strati u shpreh tepër enuziast për vlerësimet që po i bëhen punimeve të tij, duke theksuar se të tilla vlerësime rrisin emrin e Shqipërisë në botë. Ndërkohë, vazhdonte të punonte në qendër të Asizit mbi veprën e tij monumentale tërësisht me gozhdë. Në qendër të kësaj vepre është figura e shënjtores Maria Degli Angeli, dhe ka një sipërfaqe prej 26 m2, e vendosur mbi një strukturë mbështetëse prej rreth 1000 kg, për ndërtimin e të cilës janë dashur plotë 2 milionë gozhdë të madhësive dhe ngjyrave të ndryshme, për t`iu përshtatur portretit. Pas përfundimit, në 18 janar vepra murale tashmë shërben si shenjë dalluese ndaj shenjtorit të engjëjve në Assisi. Ndërsa për arstistin shqiptar, pas realizimit të kësaj vepre u dha certifikata e "Guinness Wolrd Record" nga GWR Ltd. Saimir Strati është kryesisht një artist që punon në mozaikë, duke përdorur materiale si gozhda, tapa, gurë qelqi nga deti, lëvore të vezëve, kompakt disqe, kafe, fasule, porcelan dhe pasqyrë, mes materialeve të tjera. Larmia e subjektit të artistit, materiale dhe teknika e dallojnë Saimir Stratin si të 56

Saimir Strati is an Albanian artist and world famous. He creates enormous contemporary mosaics. His achievements and talents make Albania proud. I was very thrilled to meet with my compatriot, who represents Albania everywhere he goes with his art and values. When I first met him in Assisi in Italy, one year ago, he was working every day to realize his latest work that would give him the 11th Guinness World Record. He was invited by the president of Priori Serventi 2018, Massimo Falcinelli, to create a nails mosaic in Assisi that was inaugurated on 18 January, celebrating the St. Antonio Abate day. When I first saw his studio in Italy, I noticed the trophies he had collected around the world and kept as souvenir, and I didn’t hesitate to go in and spark a conversation. He was kind and somehow proud that it took him one month and a half intensive work to realize the monumental mosaic in honor of St. Mary degli Angeli. Mr. Strati expressed with enthusiasm that the awards he had received for his work benefited the Albanian reputation in the world as well. Meanwhile, he continued to work in Assisi and created the monumental nail mosaic. The central figure of this mosaic is Saint Maria Degli Angeli. The mosaic is 26 m2 large, it is supported by a structure that weighs 1000kg, and the artist used 2 million nails of different shapes and sizes. The work was finished on 18January and this mural work serves as a mark to distinguish it from the angel saint of Assisi. After completing the work the Albanian artist received the "Guinness World Record" by GWR Ltd. Saimir Strati creates mosaics using various materials such as nails, corks, glass stones, egg shells, CDs, coffee beans, beans, porcelain and mirrors.

The artist is distinguished by his choice of subjects, materials and techniques and his traditional and contemporary standpoint. His approach leans toward reviving the old techniques and professionalism, while he mixes a variety of materials used daily and in the industry. In 2006, Saimir Strati initiated what later became a yearly tradition in Guinness World Record awards. He used industrial nails to create the portrait of Leonardo Da Vinci; 400kg nails in total over a 2x4m surface. The technique resembles digital photography, where each nail represents a pixel. The record was confirmed in Tirana on September 4th, 2006 as the largest nails mosaic to ever be built around the world. On July 26th, 2007 the artist created the image of a horse using 1.5 million toothpicks over a 4x2m surface. The work got him his second Guinness World Record and was confirmed by Antonio Gaudi on September 4th, 2007. The mosaic is 8m2 large and is placed at “Arbnori” International

SAIMIR STRATI

an ambassador of the Albanian mural art

qenit tradicional dhe bashkëkohor me qasjen e tij në ringjalljen teknikës së vjetër dhe profesionalizmin në antikitet dhe përzierja e materialeve të përditshme/industriale. Në vitin 2006, Saimir Strati filloi atë që është bërë një traditë vjetore për arritjet në Guinness World Record. Duke përdorur gozhda industriale, artisti ka rikrijuar portretin e Leonardo Da Vinçit, me rreth 400 kg gozhda mbi një sipërfaqe 2 x 4m. Teknika i ngjan fotografisë digjitale, ku secila gozhdë përfaqëson një piksel. Rekordi u konfirmua në Tiranë nga Guinness për 4 shtator 2006, si mozaiku më i madh me gozhdë në botë. Më 26 korrik 2007, artisti filloi ngjitjen e kruajtëseve të dhëmbëve, gjithsej 1.500.000 mbi një sipërfaqe 4 x 2m, për të krijuar imazhin e një kali. Puna ishte dedikuar për Antonio Gaudi, dhe u konfirmua më 4 shtator 2007, si mozaiku më i madh në botë me kruajtëse dhëmbësh. Mozaiku ishte 8m2 dhe shfaqet në Qendrën Ndërkombëtare të Kulturës “Arbnori”, Tiranë. Artisti punoi 40 ditë për të arritur këtë rekord. Në qershor 2008, Strati kontaktoi atë që është tani Ekphrasis Studio për të bashkëpunuar dhe për t'i ndihmuar të menaxhoj tentimin për rekordin e tij të tretë. Pas disa javësh të korrespondencës intensive me organizata të ndryshme në Barcelonë që dha pak interes, u vendos që ngjarja të zhvillohej në Tiranë. Më 20 korrik, Ekphrasis Studio rregulloi një marrëveshje me hotel Sheraton në Tiranë dhe më 8 gusht artisti filloi punimin për rekordin e tretë. Mozaiku kishte një temë mesdhetare, dhe përbëhej nga 229.764 tapa mbi një sipërfaqe prej 12.94m x7.10m, ose 91.87m2. Veprimtaria ndodhi gjatë 27 ditëve në Sheraton dhe u shoqërua me një ekspozitë të dy Rekordeve Botërore mëparshme, si dhe shtatë veprave të tjera të artit. Në nëntor 2009, për Ditën e Guinness World Record, Saimir Strati përfundoj mozaikun më të madh me furça për ngjyrosje; Mozaiku është bërë nga artisti në të gjithë Shqipërinë, në çdo qytet, dhe ai përfundoi atë në Tiranë.

Ai vendosi ta bëjë këtë vepër me madhësi gjigande për nder të Michael Jackson, pas vdekjes së tij. Ky ishte rekordi i katërt për të dhe Shqipërinë. Vepra më e madhe me vida përmban 235,500 vida

Cultural Center in Tirana. The artist worked for 40 days. In June 2008, Mr. Strati collaborated with what is now Ekphrasis Studio to begin his third world record attempt. After weeks of continuous correspondence with various organizations in Barcelona, which showed little interest, the process took place in Tirana. On 20 July, Ekphrasis Studio entered an agreement with Sheraton Hotel and on 8 August, the artists worked for his third Guinness Record. The mosaic has a Mediterranean theme and consisted of 229.764 corks over a surface of 12.94m x7.10m or 91.87m2. The creative process took 27 days of work in Sheraton Hotel and was followed by an exhibition of the two previous World Records and seven other works of art.

In November 2009, for Guinness World Record Day, Saimir Strati finished the largest mosaic created with paintbrushes. The artist took a tour to create this mosaic and finished it in Tirana. He created this massive work in honor of Michael Jackson after his death. It earned him and Albania the fourth Guinness World Record. He finished the largest screw mosaic with over 235,500 screws. The art piece represents a banknote with Homer’s face on the front. The work was exposed on Guinness World Record Day on November 18th, 2010 in Tirana. The banknote is built over a 9.4 m² surface.

He created the largest bean mosaic in 2011; the largest straw mosaic in July 26th, 2014 in Fier; the largest cork mosaic in 2014; and largest staple mosaic in 2017.

Saimir Strati created a giant staple mosaic of Mother Teresa where he used 1.5 million staples colored in brown and white over a 10 m² (107ft² 92 in²) surface. It took one month to complete before being revealed in the National Museum of Kosovo in the capital, Pristina, where it will remain permanently displayed. During this year, he entered the Guinness Book of Records for the 11th time becoming the most distinguished mural artist in the world for his monumental contemporary creations.

Nr 27 TRAVEL 2018

57

metalike në një vepër arti që përshkruan Homerin në një kartëmonedhë të krijuar në Tiranë, Shqipëri, e zbuluar në festimin e Ditës Botërore të Rekordeve Guinness më 18 nëntor 2010. E gjithë vepra e artit ka një sipërfaqe prej 9.4 m² 101.18 ft²).2011 - One World,One Family,One Coffee. 2012 - The Largest Bean Mosaic. 2014 - Largest drinking straw mosaic. Mozaiku më i madh i pipave për pije, me sipërfaqe prej 30.44 m² (327.65 ft²) është arritur në Fier, Shqipëri, më 26 korrik 2014. 2014 - The largest cork mosaic measures. 2017 - Largest staple mosaic.

Mozaiku më i madh me kapëse teli është i përbërë nga 1.5 milion kapëse të veçanta ngjyrë kafeje dhe të bardha dhe arrin sipërfaqe prej 10 m² (107ft² 92 in²). U deshën gati një muaj për të përfunduar, përpara se të zbulohej në Muzeun Kombëtar të Kosovës, Prishtinë, ku do të mbetet përgjithmonë. Ndërsa këtë janar Saimir Strati vendosi rekordin e 11 të punimeve të tij në librin Guinness, duke u bërë kështu përfaqësuesi më i njohur në mbarë botën për punimet e tij "murale", punimet e artit modern të veprave monumentale.

58

GUINNESS WORLD RECORD Rekordet Boterore Guinness 2006 - Mozaiku me i Madh me Gozhde Industriale (Leonardo Da Vinci), Tirane, Albania 2007 - Mozaiku me i Madh me Kunja Dhembesh (Shpirti i Lire), Tirane, Albania 2008 - Mozaiku me i Madh me Tapa Vere (Mesdheu), Tirane , Albania 2009 - Mozaiku me i Madh me Penela (Mikael Jackson) Tirane, Albania 2010 - Mozaiku me i Madh me Vida Industriale (Monedha e Artistit),Tirane, Albania 2011 - Mozaiku me i Madh me kokrra Kafe (Njebote, Nje Familje, Nje Kafe), Tirane Albania 2012 – Mozaiku me i Madh me Fasule ( Flamuri Shqiptar), Prishtine, Kosove 2014 – Mozaiku me i madh me pipa plastike (Te mbrojme Token) , Fier, Albania 2014 – Mozaiku me i madh me tapa, (Jose Saramago), Ponte de sor, Portugali 2016 – Mozaiku me i madh me kapse teli ( Nene Tereza ) , Prishtine, Kosove

Nr 27 TRAVEL 2018

59

REPORTAZH

PËRMET MOS E VET* Kastriot Faci

Kjo ishte shprehja që nuk na u nda nga goja gjatë të gjithë kohës që nga momenti i hyrjes në qytetin Përmetit, e derisa u kthyem në Shkodër. Kjo është shprehja që Sala, një nga shokët e mi e thoshte si me humor, por që për mua kjo shprehje ka shumë kuptim. Sapo jam kthyer nga vizita ime e dytë në Përmet, të mirëquajturin qyteti i trëndafilave, vizitë që e realizova me miqtë e mi më të ngushtë, pas katër vjetësh nga hera e parë që isha aty. Kujtoj që para katër vjetëve trotuaret ishin akoma me pllakat e sistemit komunist e më pati mbetur ndërmend gjatë edhe sllogani i qytetit, “Përveç detit, kemi gjithçka tjetër”. Por në atë kohë nuk shiheshin gjëkundi vizitorët e turistët. Paçka se per t`u ardhur në ndihmë banorëve të këtij qyteti të vogël, shoqata italiane Cesvi kishte formuar rrjetin e artizanëve të prodhimit me emrin “Pro Përmet”. Aty pashë që ndërtesat e xhamisë dhe kisha protestane thjesht ishin të ndarë nga një mur rrethimi i lehtë. *** Këtë herë e gjej krejt ndryshe Përmetin, tashmë është rindërtuar qendra e tij, në parkingun e hoteleve të qendrës ndodhen autobusët turistikë, pasagjerët e të cilëve kanë zaptuar të gjithë shtretërit e hoteleve të tij. Kjo në fakt është edhe arsyeja se pse neve na duhet të akomodohemi në Vila 60

This was the expression that we couldn’t stop uttering from the moment that we entered Përmet until we returned to Shkodra.

Sala, my friend used it constantly and for me it has great meaning. I have just returned from my second visit to the city of Përmet, the city of roses; a visit that I undertook together with some close friends, four years after my first visit there. I remembered that four years ago the sidewalks had the old communist tiles and the slogan of the city was etched in my mind: “Besides the sea, we have everything else.” During that time there weren’t many wandering visitors. The Italian association, Cesvi, had funded the network of artisanal goods “Pro Përmet” to help the citizens living in this small city. The mosque and the protestant church are divided by an unassuming fence. *** This time around, Përmet was different. Its center was rebuilt, touristic buses were parked in the central hotels, and the passengers had booked all the available beds. Thus, we took accommodation at Vila Culi, charging 1000 lekë per bed. The owners are a nice and generous couple.

They welcomed us with humor and they offered the rakia of Përmet and

Përmet is unmatched

plum gliko. Robert, my friend and a mountaineer whom I met at Taraboshi march in Shkodra, suggested that we go to Antigonea for dinner.

Culi, me çmimin prej njëmijë lekësh për shtrat. Të zotët, nje çift mjaft simpatik, zemërgjerë e me shumë humor, na gostitën me raki Përmeti dhe gliko kumbulle në shenjë mirëseardhjeje.

Dalim të hamë darkë te Antigonea, një nga lokalet e sugjeruara nga Roberti, një prej miqve të mi të malit, përmetar, të cilin e patëm njohur në marshimin e Taraboshit në Shkodër.

*** The next day, after we had our breakfast, we left the city and headed to the Thermal Waters of Bënja, 12 km away from Përmet. There we found other people, who were already enjoying the warm waters. We also went inside the round-shaped thermal baths and applied mud on our faces.

Meanwhile, tourists’ buses entered the scene. They were transporting local and foreign visitors, who had come to see Bënja. *** Alketi and I hiked at the cave on the side of Katiu Bridge. We were taken by the panorama which included the bridge, the thermal baths and the canyons. A rare beauty surrounded us. The hiking continued as

we reached a former army base and beyond, over the mountain slope, we noticed two tunnels. We were curious and we wanted to get closer and take a peek. Meanwhile, we received a phone call, reminding us that it was lunch time and we went to “Familjari” Restaurant right where we were, in Bënja. Eranda, one of the three sisters managing this restaurant, was waiting for us with a bright smile.

Nr 27 TRAVEL 2018

61

She is dedicated at her work. She used to play basketball with 24 Maji team of Përmeti city. The food and the service were exceptional, while we enjoyed jokes and laughs and the rakia of Përmeti. Once again Robert’s suggestions were right on the money. **** On the way to Bënja we stopped to see a group of young folks, who were being trained for rafting. There I noticed my friend, Robert.

He and his family live in a camp, Albturist Eco camping Përmeti, which is the only one in the city. He is a rather amicable and helpful guide and will accompany you during your stay in Përmet.

If you want someone trustworthy, who will help you explore touristic attraction of Përmet, please call him on 0694250444.

How was our trip? We said it in the title: Përmet is unmatched. So, let yourself be taken by surprise in the city of roses.

*** Të nesërmen, pas mëngjesit, nisemi nga qyteti me drejtim Ujrat Termale të Bënjës, 12 km larg Përmetit. Të tjerë kanë mbërritur më herët nga ne dhe po shijojnë ujrat e nxehta të vaskave. U futem në ujin termal dhe bejmë maska me balten e vaskës së rrethuar me mure me gure zalli në formë rrethore. Ndërkohë një e pas një po na behin autobusët e parkuar një natë më parë në qendër, pranë hoteleve. Ata po bëjnë transportin e turistëve vendas e të huaj, që si destinacion ashtu si ne, kanë Bënjën. *** Unë dhe Alketi, ngjitemi në shpellën në krah të urës së Katiut, ku kundrojmë urën e vaskat dhe malet e kanionet përreth. Bukurri e rrallë. Vazhdojmë e ngjitemi, pikërisht aty ku më parë kishte qenë një repart ushtarak, më tutje, në shpat mali janë dy tunele. Kureshtja na bën t`i ofrohemi dhe ti vizitojmë ata. Ndërkohë që të tjerët në bëjnë telefon, pasi po afron vakti i drekës, që sipas porosisë së Robertit, do ta hamë tek restorant “Familjari” po aty në Bënjë.

Me të mberritur aty, na mirëpret Eranda, njëra nga tri motrat që e menaxhojne lokalin, një grua që detyrën e merr seriozisht e na pret buzagaz. Mësojmë që ajo është ish-basketbolliste e ekipit 24 Maji, të qytetit të Përmetit.

Ushqimi dhe shërbimi shumë i mirë, i shoqëruar edhe me me batuta e histori humori dhe me raki të fortë Përmeti, na bën që dhe darkën ta rezervojmë aty. Roberti kishte të drejtë. **** Rrugës për në Bënjë ndaluam të shikonim nga afër një grup të rinjsh që po trajnoheshin për rafting. Aty dallova shokun tim përmetar Robertin. Pqr ju që jeni kuriozë, ai me familjen e tij jeton në të vetmin kamping në Përmet, në Albturist Ecocamping Përmeti. Ai është një njeri shumë i gjendur e që mund t’ju ndihmojë e t`ju shoqërojë edhe juve në eksplorimin e atraksioneve turistike të Permetit. Nese keni nevojë, ja ku e keni numrin e tij 0694250444.

Tani doni të na pyesni se si e kaluam ne me grupin tonë? E kemi thënë pra, që në titull: Përmet, mos e vet. Kurse ju, mos e humbni një vizitë në Përmet, qytetin e trëndafilave.

* Mos e pyet në dialektin shkodran, ka kuptim “mos pyet më se sa bukur ishte” 62

Vende për tu vizituar: Banjat e Bënjës Teqeja e Ali Postivan, Frashër Ngjitje në Trebeshinë-Dhëmbel-Nemërçkë Kishat e Kosinës dhe Leusës Bredhi i Hotovës, park kombëtar Kanioni Langaricës, - ujërat termale Guri i Qytetit Kanionet e Vjosës Rafting në Lumin e Vjosës Distanca: Distanca nga Shkodra 305 km Distanca nga Tirana 235 Km

Places to visit:

Bënja Thermal Waters Tekke of Ali Postivan, Frashër Hiking in Trebeshinë-Dhëmbel-Nemërçkë mountain range Kosina and Leusa Churches Hotova Pine tree, National park Langarica Canyon-thermal waters The city’s rock Vjosa Canyons Rafting in Vjosa River Distance: From Shkodra: 305 km From Tirana: 235 km

Rikth

! j a u ejmë buzëqeshjen t

Ortodonci me aparate fikse dhe të lëvizshme, me mjekë të specializuar të fushës Mbi 20 vjet eksperiencë ne Implantologji orale (metoda me mbjellje të dhëmbëve) Të gjitha shërbimet dentare me materiale cilësore dhe jetëgjata

Adresa: Rruga "Muhamet Gjollesha" nr 81, Tiranë, Albania Tel.1: +355 4 2258 429; Tel. 2: +355 4 2249 494 email: almirogurakuqi@hotmail.com; www.toti-gurakuqi.al Nr 27 16 TRAVEL travel 2018 2015

63 47 63

Tirana Escape Room është aktiviteti më i ri që i shtohet kryeqytetit.

Një lojë e njohur në mbarë botën, me fillesat e saj në Japoni në vitin 2007. Escape Room-et janë një nga eksperiencat më të kërkuara nga turistët, të cilët kërkojnë të luajnë një në çdo vend ku ata shkojnë, duke e kthyer dhe në një sfidë me veten e tyre.

Por çfarë është një Escape Room dhe pse duhet të jetë pjesë e listës së gjërave për t’u provuar?

Ashtu siç tregon dhe vetë emri, është një dhomë me një tematikë të caktuar, ku ti hyn dhe ke 60 minuta kohë për t’u “arratisur” prej saj.

Brenda gjenden enigma, gjëegjëza, indicie të ndryshme të cilat të ndihmojnë të kalosh në disa etapa gjatë lojës, deri në momentin final ku gjendet dhe zgjidhja për të dalë. Sot numërohen me mijëra dhoma anë e mbanë botës, ku tematikat janë nga më të ndryshmet; arratisje nga burgu, 60 minuta për të shpëtuar nga një apokalips, arratisje nga një anije kozmike pas një rrëmbimi alien, e shumë të tjera.

64

Escape Room është një lojë e cila luhet gjithmon në grup, numri minimal i personave është dy dhe ai maksimal ndryshon nga dhoma në dhomë. Po pse në grup? Sepse baza e kësaj loje është bashkëpunimi, dhe kjo tregohet shumë mirë me enigma të caktuara që gjenden brenda në dhomë. Gjithashtu vlen të theksohet që është një lojë e cila mund të luhet me kolektivin e punës, me familjen dhe me shoqërinë. Çdo rast është i mirë për të kaluar pak kohë me njëri-tjetrin, atëherë pse jo me një eksperiencë ndryshe?

Tirana Escape Room

Ju jeni një grup agjentësh sekretë të dërguar në Shqipëri për një mision special. Ju punoni për Shërbimin Sekret dhe jeni të infiltruar si turist ose një person vendas. Detyra juaj është të gjeni dosjen G452-1 e cila është e një rëndësie të veçantë, dhe në të gjenden informacione konfidenciale. Kjo dosje ndodhet në zyrën e Gjeneralit Kaman J. Bunker.

Ju do të pajiseni me një skedë, e cila do ju dorëzohet nga Game-Master

që gjithashtu është pjesë e Shërbimit Sekret.

MISIONI: Në zyrën e Gjeneralit K. J. Bunker ndodhet një dosje sekrete në të cilën ka informacione mbi të burgosurit politikë në burgun e Spaçit, Burrel gjatë viteve 1952-1953. Emri i dosjes: “LULËKUQE” VENDNDODHJA: Zyra e fshehur e Gjeneralit, e kamufluar si Tirana Escape Room – Rruga “Him Kolli”, Tiranë, Shqipëri E RËNDËSISHME: K. J. Bunker një pjesë të kosiderueshme të kohës se tij e kalon duke luajtur shah, e cila është dhe loja e tij e preferuar. Gjithashtu çdo të enjte, ora 18:30-19:30 ai preferon të bëj shëtitje në parkun e qytetit, duke kaluar nërpërmjet tuneleve nëntokësore, të cilat e lidhin atë me zyrën e tij sekrete. Sipas burimeve tona dosja ndodhet në zyrën e tij, dhe është e kërkuar dhe nga Shërbime Sekrete të tjera. Ju keni vetem një orë kohë përpara se ai të kthehet.

Ju rgen Burreli duhet gjithmonë një udhërrëfyes nëpër shtigjet e Shqipërisë Si çdohere, eksperiencat e bukura nisin krejt papritur dhe pa ndonje plan. Une jam Jurgeni, student i Universitetit te Mjekesise ne degen e Farmacise. Ajo eshte zgjedhja ime e pare dhe profesioni qe une do te bej ne te ardhmen time, por une punoj edhe si udherrefyes turisik. Ne jeten studentore perballesh me shume sfida dhe eshte nje moment kyc qe na pergatit per kapercimin e madh drejt jeteses si i rritur. Eshte nje periudhe ku ne te rinjte mundohemi te marrim vete ne dore frenat e jetes sone, qe do te thote me shume pavaresi dhe pergjegjesi mbi vete dhe per veten.

Nje nga sfidat me te medha te rinise eshte punesimi. Jo vetem per menyren se si eshte e organizuar shoqeria shqiptare por edhe per ate çfare ofron tregu. Gjithmone ka diskutime per faktin qe ne kalojme me shume kohe ne kafene se sa ne shkolle apo duke kerkuar pune, por nga ana tjeter e medaljes shume punedhenes nuk i japin nje mundesi energjive dhe ideve te brezit te ri. Ne kete aspekt une kam qelluar paksa me fat dhe kapa mundesine qe m`u ofrua.

Gjithcka nisi nje pasdite para nje viti kur ne nje emision televiziv degjova se po ofrohej mundesia per trajnime mbi profesione qe kishin te benin me fushen e turizmit. Duke qene student ne nje dege qe ka shume kerkesa dhe koha e lire nuk eshte aq e shumte, per kete arsye duhet shfrytezuar ne maksimum, vendosa qe te mos e le te me shpetoje kjo mundesi. Ajo ofrohej nga nje organizate e quajtur The HeadHundter ne bashkepunim me Qeverine Shqiptare, USAID dhe Ambasaden Suedeze. Se bashku ata ofronin trajnime per kamarier , banakier , kuzhinier dhe udherrefyes turistike.

Gjithmone kam patur pasion historine, gjeografine dhe mbi te gjitha natyren, prandaj vendosa qe t`i beja te gjitha bashke ne nje dhe te nisja trajnimin per udherrefyes turistik.

Per gati nje muaj bera pergaitjen teorike dhe me pas, nje muaj praktike prane Klubit Discover Albania. Per mua qe nje mundesi shume e mire punesimi sezonal, çdo vere nuk do te kete me sorollatje per te kerkuar pune. Nje pune stabel e cila ka brenda avnture dhe mbi te gjitha pasion dhe dashuri.

Pak nga pak keshtu nisi integrimi im ne Klub dhe puna si udherrefyes turistik. Fillimi eshte gjithmone i veshtire, asgje nuk eshte si ne trajnim dhe shpesh here duhet te improvizsh per te zgjidhur problemet qe te dalin para.

Asgje s`ka qene e lehte, ka pasur momente te veshtira por dhe shume te bukura. Me vone numri i udhetimeve filloi te shtohej, pervoja po ashtu. Kjo e fundit qe kyci per t`u pershtatur me udhetimet e radhes.

Kete vere kam pasur mundesine te vizitoj vende pafund, Per moshen qe kam eshte nje mundesi e arte per te perfituar nga keto pervoja. Kjo pune me ka dhene mundesine per te pare vende jashtezakonisht te bukura ne Shqiperi.

Vende qe me mahnisin sa here qe i shoh.

Me ka mesuar te njoh me shume kulturen dhe te shijoj kulinarine e krahinave te ndryshme te vendit tim. Te jep mndesine dhe per t`u socializuar me te tjeret. Kam njohur pa fund njerez dhe kam bere shume miq me te cilet kemi ndare mendimet dhe pershtypjet tona. Ka qene nje menyre per te shijuar

natyren tone te eger dhe te lire, per te provuar ndjesine e te lundruarit mbi liqene , per te ecur nen diellin e veres dhe per te biseduar per ore te tera nen shi, per te ngjitur lartesi dhe per te shijuar adrenalinen e ecjes buze humnerave, per te ndjere shijen e fitores kur ke ngjitur nje maje dhe pamjen e magjishme qe te ofrojne lartesite e Alpeve Shqiptare, per te qene ne vende qe jane shkelur me shekuj nga te paret tane, vende qe ne dukje ngjajne te renuara por qe guret e tyre thone histori pa fund, per te pare sa e madhe e njekohesisht sa e vogel eshte Shqiperia. Per te prekur gjithçka qe ti me pare thjesht e ke lexuar.

Qe te vogel me kane mesuar qe nuk eshte turp te punosh çfaredo lloj pune, mjafton qe te punosh me ndershmeri. Por nuk mund ta fsheh faktin se ate qe bej nuk do e nderroja me asnje pune tjeter. Eshte vetem fillimi i nje rrugetimi te gjate dhe emocionues. Te gjithe mund t`ia dalim te bejme ate qe deshirojme. Çelesi eshte te fillojme nga vetja jone. Leon Tolstoi ka thene: ”Te gjithe duan te ndryshojen boten, por asnje nuk do te ndryshoje veten".

Mjafton nje gjysem mundesie dhe vullneti per t`u perballur me te panjohuren. Nuk a problem edhe nese gabojme apo deshtojme, askush nuk eshte i perkryer. E rendesishme eshte te mesojme nga gabimet tona.

Por asgje nuk behet vetem, te gjithe kemi nevoje per mbeshtetje. Nje ambient te ngrohte, profesional, me njerez te qeshur, nga fusha te ndryshme por qe i mbledh nje qellim i perbashket, pasioni dhe deshira per t`u treguar te gjitheve se sa e bukur eshte Shqiperia jone. Kete e gjeta prane Klubit Discover Albania.

Tashme une jam nje prej tyre.

Shihem ne guiden e radhes…

Nr 27 TRAVEL 2018

65

66

Bashkëpuno

Discover Albania info@discoveralbania.al www.discoveralbania.al

Discover Albania si tour operatori i vetëm që shtrihet vetëm ne trevat shqipëtare, fton të gjitha agjensitë e udhëtimit të bashkëpunojnë me ne!

Nr 27 TRAVEL 2018

67

Team Building, udhëtimet ideale për skuadrat e mëdha

Team Building apo e quajtur ndryshe Staff Retreat percaktohen si aktivitete te cilat permiresojne marredheniet midis kolegeve dhe komunikimin.

Klubi Discover Albania ne menyre te vazhdueshme inkurajon kompanite ne realizimin e udhetimeve me koleget pikerishte per te permiresuar keto aspekte por dhe me shume. Me poshte do ju tregojme pse duhet te zgjidhni udhetimet Team Building në mënyrë që të kaloni kohë fantastike me ekipin tuaj.

Të gjithë kemi nevojë për një pushim, për të rimarrë veten dhe rifilluar me motivimin e duhur. Natyra ka një ndikim të jashtëzakonshëm ne motivimin tonë të përditshëm, sa më shumë kohë të kalojmë pranë natyrës, aq më pozitiv do të ndihemi. E ku ka më mirë – për motivimin e punonjësve – nëse këtë kohë e kalojmë me kolegët në një udhëtim të organizuar nga Kompania, ku punonjësit kalojnë pjesën më të madhe të kohës aktive!?

-Ndjenja e vlerësimit nga kompania.

Realizimi i staff retreat nga kompania do të rrise tek punonjësi ndjenjën e vlerësimit nga kompania. Në momentin që ajo tejkalon detyrimet e saj, duke u kujdesur edhe për marredhëniet mes kolegëve, krijimin e një ambienti te këndshëm dhe veçanërisht që stafi të jetë i kënaqur jo vetëm nga ana e karrierës por edhe me kompaninë dhe me kolegët rrit dukshem punen dhe atmosferen pozitive ne pune.

68

-Ndjenja e një ekipi të përbashkët drejt qëllimit kryesor të kompanisë.

Në team building staffi ndjehet i vlerësuar dhe më i afërt me kolegët dhe me kompaninë. Këto aktivitete sjellin forcimin e kulturës së brëndshme të kompanisë dhe mishërimin e vlerave të kompanisë tek punonjësit.

-Më pak konflikte, ose akoma më tepër konflikte të zgjidhura.

Fryma dhe komunikimi i përçuar është forcimi i mëtejshëm i marrëshënieve mes kolegëve dhe dëshmia e një përkushtimi të ndërsjelltë mes kompanisë dhe punonjësve.

-Mundësia për të zgjidhur çështje të ndërlikuara, larg ambientit të zakonshëm të punës.

Të ndodhurit mes kolegëve në një ambient më relaksues dhe me më pak tension, sesa në një ditë të zakonshme pune, çliron më tepër energji dhe ide të reja mes njëri tjetrit dhe ne raport me kompaninë.

Udhetimet qe mund te realizohen per kete tipologji jane te ndryshme.

Paketat më kryesore që ne kemi për udhëtime punë janë : • 1 Ditore • 2 Ditore • 3 Ditore • 4 Ditore Destinacionet varen kryesisht nga sezoni, Dimer/Vjeshte/Pranvere/Vere, përgjatë të gjthë vitit ne ju ofrojme zgjedhje të ndryshme të cilat përshtaten mësë miri për udhëtimet me kolegët.

• • • •

Razëm – Mrizi i Zanave Kosovë – Vendet më të bukura Ujvara e Sotirës – Më e bukura në Shqipëri Kepi i Rodonit – Magjia e Adriatikut

Tashme kjo tipologji udhetimi ka 5 vite qe realizohet nga Klubi Discover Albania dhe impakti tek kompanite dhe punonjesit ka qen vertet i mire.

Nga viti ne vite ne jemi permiresuar hap pas hapi e ne te njejten kohe gjithnje e me shume kompani po realizojne udhetime te tilla madje duke u rikthyer per te ribere udhetime te tilla pasi fryma e bashkepunimit eshte faktor kyc ne pune e nepermjet metodave te tilla rritet.

Kryesisht me te preferuarat jane Valbone, Thethi dhe Dhermiu.

Me poshte po ju listojme destinacionet e ndryshme per Team Building: • Lugina e Valbonës – Liqeni i Komanit me Traget • Theth – Zemra e Alpeve Shqiptare • Riviera Shqiptare – Shëtitje me Skaf • Liqenet e Lurës – Mbill një Pemë • Krorëz Kakome – Vizitë në plazhevet e fshehura • Gjirokastër Përmet – Histori dhe Kulturë • Dardhë/Voskopojë – Magjia e Pranverës

Klubi Discover Albania ka nje staf te specializuar per team buliding dhe nje program qe ne fokus ka pikerisht socializimin, zgjidhje konfliktesh, motivimin, vlersimi e aftesive te vecanta dhe frymen e grupit. Te gjitha keto elemente, te suportuar edhe nga logjistika japin rezultate mjaft te mira ne performancen e kompanise ne afatgjate.

Ndaj ne vazhdojme te inkurajojme gjithnje e me shume kompanite apo bizneset qe te shohin metoda te reja per ta bere ekipin e tyre te ndjehet i motivuar per te punuar dhe Team Building do te ishte menyra e duhur.

Nr 23 27 TRAVEL 2017 2018

69

Liqenet e Funarit Elbasani që nuk njihni Alma Mushi Ka ardhur vërtet koha që t`i kthejmë sytë nga natyra dhe jo për ta dëmtuar po për ta dashur. Keni dëgjuar ndonjëherë për Funarin dhe liqenet e tij?

Funari ndodhet vetëm 20 km nga Elbasani ose 25 km nga Tirana. Deri pak vite më parë Funari njihej pak dhe për të thuajse nuk flitej Por tashmë po kthehet në një destinacion turizmi duke shfrytëzuar bukuritë natyrore dhe afërsinë me dy prej qyteteve më të mëdha të vendit.

Katër rezervuare me ujë të smeraldtë i japin freski e bukuri kodrave mbuluar me pyje, duke e bërë një vend shumë tërheqës. Prej tre vjetësh këtu organizohet “Funar Fest”, një organizim që synon promovimin e turizmit, bazuar në bukuritë natyrore dhe të shkuarën historike.

Një lojë, piknik apo not mes ujit të kristaltë, është oferta e Funarit për çdo të apasionuar pas natyrës.

Por ndërsa Funari pret vizitorë, rruga që të çon atje nuk është në gjendjen e duhur.

Peisazhi krahasohet me pamjet që vijnë nga liqenet alpine në Zvicër apo vende të tjera. Por infrastruktura nuk ngjan aspak me atë të Zvicrës kështu që duhet të keni parasysh që nëse doni të shkoni në Funar, rruga nuk është e mirë.

Megjithatë duhet të keni parasysh që Albanian Sport & Tourism AST, organizon shpesh aktivitete në Funar dhe nëse doni të shkoni atje, mund t`u bashkoheni atyre.

70

It is really time to look back on nature and not to hurt her but to love her. Have you ever heard of Funar and its lakes?

Funari is located only 20 km from Elbasan or 25 km from Tirana. Until a few years ago, Funari was a little known and almost never talked But is now turning into a tourism destination by utilizing the natural beauty and proximity to two of the country's largest cities.

The four reservoirs of emerald water give freshness and beauty to the hills covered with forests, making it a very attractive place. For three years here is organized "Funar Fest", an organization aimed at promoting tourism, based on natural beauties and historical past.

A game, a picnic a kayak ride or swimming between crystalline water, is what Funar offesr for every nature enthusiast.

But while Funari awaits visitors, the road leading to it is not in the right condition.

The landscape is likened to sights coming from alpine lakes in Switzerland or elsewhere. But the infrastructure does not look like Swiss, so you have to keep in mind that if you want to go to Funar, the road is not good.

However, you should bear in mind that Albanian Sport & Tourism AST often organizes activities at Funar and if you want to go there, you can join them.

Funari Lakes The unknown Elbasan

Nr 27 TRAVEL 2018

71

ITINERARE

"Rrugë të reja, zakone të reja" shkruante rreth 100 vjet më parë autori britanik Gilbert K. Chesterton, mirëpo një shekull më pas, rruga që përdridhet përmes Shllakut, nga ura e Mesit deri në Koman, vazhdon të bartë të njëjtat halle: izolim dhe varfëri. E diktuar historikisht prej të parës, kjo e dyta është arsyeja e braktisjes së madhe gjatë tre dekadave të fundit, aq sa sot jepen tre shifra të ndryshme për popullsinë. Sipas Censusit 2011, zona ka 671 banorë, sipas Regjistrit të Gjendjes Civile 2015 ka 1899, ndërsa sipas administratorit të zonës 1970 banorë, prej të cilëve, më pak se 500 (120 familje) e kalojnë dimrin në Shllak, sepse pjesa tjetër, si shumica zonave rurale të Shqipërisë, ulen në lagjet informale përreth qyteteve. Gjysma e atyre që rrinë jetojnë me ndihmë sociale.

Dëshira për të çuar "zakonin" e ri të turizmit është arsyeja e disa udhëtimeve eksploruese në këtë territor padrejtësisht të harruar në mes të Komanit magnetik dhe luginave pjellore të tre lumejve që zbresin nga Alpet Shqiptare: Drinit, Shalës dhe Kirit. Pasi kalojmë urën e Mesit, të ngritur si për t'i bërë hije të vjetrës të ndërtuar në çerekun e tretë të shekullit XVIII, marrim djathtas drejt Drishtit të kalasë mesjetare, por duke mbajtur gjithnjë anën e majtë të luginës së Kirit. Në jug të fshatit, asfalti u thotë lamtumirë gomave të makinës, sepse 45 kilometrat në vazhdim janë vendevende me kalldrëm e pjesa tjetër shkëmbinj e dhé. Rruga që dikur shkelej nga autobusi i linjës dhe nga dhjetëra kamionë lindorë "Škoda", "Zis" e "Ifa" që zbrisnin lëndë drunore deri në zhveshjen e Cukalit, tash e 20 vjet mund të kalohet vetëm me makina 4x4, sepse vërshimet e ujërave hapin gropa deri në 70cm thellësi. Rrallëherë shihet ndonjë grup motoçiklistësh të huaj, për të cilët kjo rrugë është një parajsë e vërtetë.

Mëngjes vjeshte nga rruga mbi fshatin Ukbibaj: kodrat e Shllakut dhe liqeni i Vaut të Dejës, 2018

72

Irhan Jubica

Nr 27 TRAVEL 2018

73

Shtëpia e parë e fshatit të parë Ukbibaj është i pari i 7 fshatrave të Shllakut (bashkë me Vukaj, Barcollë, Kroni i Madh,Vukjakaj-Gegaj, Benë, PalajGushtë) dhe shtëpia e Balajve është e para e tij. Vëllezërit Nikollë e Lekë merren dhe kanë gjithçka që u duhet: kullë dykatëshe të rikonstruktuar e të mirëpajisur, tokë, bagëti, ujë dhe sidomos diell. Falë pozicionimit në jug, Shllaku dallon për klimë jo shumë të ashpër, çka favorizon kultivimin e thuajse të gjitha perimeve dhe pemëve frutore të brezit klimatik mesdhetar me përjashtim të agrumeve.

Lartësia mbidetare e Shllakut shkon nga 74 m (Liqeni i Vaut të Dejës) deri në 1734 m (Maja e Muleqithit në Cukal), ndërsa shtëpitë janë ndërtuar deri në 950 m lartësi. Më pak se 20% e mbi 200 shtëpive të Shllakut janë të tipit kullë, të ndërtuara me mure guri të gdhendur, si dhe të mbuluara me rrasa guri gëlqeror, e po kaq nuk kanë asnjë sistem të furnizimit me ujë, kanalizime apo tualete brenda tyre. Vendasit pretendojnë se një pjesë e këtyre kullave dy dhe trekatëshe janë ndërtuar prej mjeshtrave të ardhur nga Luma e largët qindra vite më parë, mirëpo sipas të dhënave që jepen në Planin e Përgjithshëm Vendor (PPV) Vau Dejës, më pak se 10 janë ndërtuar përpara vitit 1960. Thuajse të gjitha shtëpitë i fshihen rrugës falë bimësisë së dendur, kryesisht shkurreve të dëllinjave, mareve, shqopës, thanave, shtogut e shkozës, por edhe pyjeve me gështenja.

Me shumicë votash në krye të kësaj zone që prej disa mandatesh, administratori Hilë Kodra thotë se Shllaku ka 301 hektarë gështenja, prodhimi vjetor i të cilave shkon deri në 40 ton. E ndërsa ecim më tej, bri rrugës shohim grumbuj thasësh me gështenja të sapombledhura, që vendasit t'i lënë në dorë me çmim shumice prej 150 e madje edhe 100 lekë për kilogram që duket shumë i ulët në krahasim me çmimin e shitjes në dyqane, por jo dhe aq përderisa pemëve nuk u bëhet asnjë shërbim. Ndërsa dëllinjat, të kuqe e të zeza, shtogun, maret e shqopën nuk i mbledh më njeri.

Bide Mali dhe Muri i Turkut Ndalesa tjetër është aty ku ndahen rrugët për Cukal, Ndërmollnë dhe Log të Gegëve - te Muri i Turkut - një prej lagjeve të fshatit Vukaj, ku banojnë familjet e pakta myslimane të Shllakut me trashëgimi të lashtë katolike. Toponimi thuhet se shënon kufirin më të sipërm të ngjitjes së ushtrisë perandorake të Azisë së Vogël ndër malet e Gegnisë më shumë se katër shekuj më parë, kur katolikët u ngulën këtyre anëve për t'i shpëtuar pushtimit, por mendje të tjera thonë se kësi muresh guri të thatë janë thjesht kufij pronash.

Me thjeshtësi dhe racionalitet, ansambli i shtëpive të tërheq mbrapsht deri në 74

Mesjetë, ku njerëzit dhe bagëtitë ndanin mjedise të përbashkëta ose ngjitur me njëri-tjetrin. Ngjyra gri e çative të gurta vazhdon te muret, ndërsa stivat e druve të zjarrit që këtu ndizet 365 ditët e vitit, sikur i lidhin më shumë shtëpitë me tokën. Rruga e hapur privatisht nga familjet e Zbuqit, rreth 1 km më poshtë nuk kalohet as me fuoristradë, prandaj marrim shtegun që kalon përmes tokave, ku Bidja, kjo plakë e bukur 82-vjeçare, më e vjetra anëtare e familjes, korr misrin e fundit të vitit, pa u

mirëpret idenë e kthimit të kullës së tij në bujtinë, Bardhoku duket se dyshon nëse turistët do të vijnë për ta vizituar këtë zonë. Prandaj sa më shpejt vizitorët e parë të mbërrijnë në Shllak, aq më pak ai do të dojë ta braktisë tokën dhe shtëpinë për "me ra" në Shkodër.

Shllaku është një grumbull kodrash të palosura mbi njëra-tjetrën që nga brigjet e Drinit deri rrëzë Cukalit. Muri i Turkut është njëfarë kryqëzimi: majtas për Cukal, djathtas për në thellësi të Shllakut.

Duke zbritur në Ukbibaj, 2018

Në shtëpinë e Lekës, 2018

ndihmuar nga askush. A mund të quhet e varfër një familje që zotëron mbi 100 krerë dele, dhi e lopë, disa hektarë tokë bujqësore e dhjetëra rrënjë gështenja?

Këtë pyetje mund t'ia kenë bërë vetes edhe shoqëruesit në njërin prej udhëtimeve në këtë zonë, një grup studentësh amerikanë të Worcester Polytechnic Institute të nxitur nga një projekt hulumtues i GO2 për gjendjen e xhubletës në malësitë e Dukagjinit dhe të Mbishkodrës. Mirëpo këto të mira nuk kanë jetë pa ujin, të cilin familjet te Muri i Turkut duhet ta bartin në shpinë ose me gomerë që nga Burimi i Aheve, disa qindra metra në të majtë të shtëpive të tyre.

Ndër kullat më të bukura në krejt Shllakun është padyshim trekatëshja e Sadri Malit. Me fasadë të pastër, me portikë guri masiv deri në 1.5x50x40cm, edhe pse e pabanuar prej vitesh, kjo kullë duket si e sapondërtuar. Ajo ka dyer e dritare të vogla, frëngji diagonale në katin e tretë, dhe është e fundit e një kompleksi kullash ku bën pjesë edhe ajo e familjes Shqau. Pavarësisht se e

Qyteti i Shkodrës, parë nga Shllaku, 2017

Për rreth 10 kilometra rruga lidhet nyje, sidomos pranë Qafë së Livadhit, rreth 1000 metër mbi nivelin e detit. Ndërsa pak më tej, në 1360 metër lartësi, mbi rrëpira të shumta ngrihet Qafa e Erës, një kodër e zgjatur në drejtim të juglindjes prej nga shihet Liqeni i Vaut të Dejës në të majtë, ai i Komanit djathtas dhe përtej tij, fshatrat e madje edhe vetë qyteti i Pukës.

Kur nuk ka mjegull apo ré, asgjë s'e pengon pamjen deri në Kepin e Rodonit në Adriatik. E sigurisht as deri te Fusha e Liqenit 2 km në veri, të cilës AKZM i referohet gabimisht me emrin Fusha e Liqethit. E njëjta gjë duhet thënë edhe për Shpellën karstike rreth 75 m të gjatë e 10-12 m të gjerë në kreshtën e Cukalit.

Fusha e Liqenit në dy kohë Fusha e Liqenit, së bashku me Shpellën janë dy prej monumenteve natyrore të Shllakut. Në faqen zyrtare të Agjensisë Kombëtare të Zonave të Mbrojtura (AKZM) shkruhet se Fusha gjendet në

SHLLAK TOURISM can rescue itself through

only be passed by a 4x4 vehicle, because the water floods shape pits up to 70 m of depth. Groups of foreign motorcycles are rarely spotted, and for them this road feels like heaven.

The first house of the first village Ukbibaj is the first of the 7 villages of Shllak (together with Vukaj, Barcollë, Kroni i Madh, Vukjakaj-Gegaj, Benë, Palaj-Gushtë) and the house of Balaj is the first one. The two brothers, Nikollë and Lekë have everything they need and engage: a reconstructed and well – equipped two-storey Kulla (tower), land, livestock, water and especially plenty of sunny days. Due to its southern position, Shllak is not characterized by a severely harsh climate, which

Përgjatë shtegut për në kullën e Bardhokut, në Zbuq 2018

‘New roads, new ruts’ British author Gilbert K. Chesterton wrote around 100 years ago, but now a century later, the wriggling road along Shllak, from the new Mesi bridge to Koman, still bears the same problems: isolation and poverty. Historically dictated by the first one, while the second one is the reason of massive abandonment during the last three decades. Currently, there are given three different numbers on population. According to 2011 Census, the region has 671 inhabitants, according to 2015 Civil Registry there are 1899 inhabitants, while according to the administrator of the area there are 1970 inhabitants. Only 500 inhabitants (120 families) spend the winter in Shllak, because the rest settle in informal areas around the city of Shkodra, as it occurs in most of rural areas in Albania. Half of the remaining people rely on economic assistance.

The desire to bring this new ‘rut’ of tourism is the cause of some expeditions in this territory that is unfairly forgotten in-between the magnetic Koman and the three fertile valleys descending from the Albanian Alps: Drin, Shala and Kir. After passing through the new Mesi bridge, upraised as if to shadow the Old one built in the third quarter of 18th century, we head right towards the Drisht of Middle Ages castle consistently keeping the left side of Kiri valley.

On the southern part of the village, the asphalt waves goodbye to the car tires, because the next 45 km are cobblestone paved in some places and the rest is of rocks and soil. The road once passed by the bus line and dozens of eastern trucks 'Škoda', 'Zis' and 'Ifa' bringing down timber till peeling off Cukal mountain, now it can

favours the cultivations of all sorts of vegetables and fruit trees of the Mediterranean climate excluding citrus fruits. The altitude of Shllak ranges from 74 m (Lake of Vau Dejës) to 1734 m (Muleqithi Peak in Cukal Mountain), meanwhile the houses are built up to 950 m above sea level. Less than 20% of over 200 houses of Shllak - Kulla typology - are built of carved stone wall and covered with lime stone tiles. The same number of houses do not have any water supply systems, sewerage systems or toilet facilities indoors. The locals claim that some of these two and three storey Kullas are constructed by masons coming from the distant Luma hundreds of years ago, however according to the data provided in the Vau Dejës General Local Plan (GLP), less than 10 houses are established before 1960. Almost all the houses are tucked away from the road due to the dense vegetation, mainly juniper shrubs, strawberry tree, heaths, cornelian cherry, elderberry and hornbeam, and the forests of chestnut as well. With a majority of votes, Mr. Hilë Kodra, the person in charge of this area for a few mandates now, states that Shllak has 301 hectares of chestnuts, whose annual output is up to 40 tons. As we walk further, alongside the road we see a bunch of recently picked sacks of chestnuts, which the locals sell them for a cheap price around 150ALL or even 100ALL per kilogram. This is a very low price compared to the one found in the stores, but not so much considering the lack of maintenance and service provided to the trees. Meanwhile no one collects red and black junipers, elderberry, strawberry trees or heaths.

Nr 27 TRAVEL 2018

75

1200 m lartësi mbidetare, por në të gjitha hartat të vjetra e të reja, ajo shënohet në 1340 m mbi nivelin e detit. Gjithësesi, Fusha është një gropë glacio-karstike me perimetër rreth 3 km dhe sipërfaqe mbi 225.000 m2. Nga pallati trekatësh prej guri, furrës, barakave e ndërtesave të tjera të ngritura për dhjetëra punëtorët e shfrytëzimit të Cukalit deri në fund të viteve '80 të shekullit të kaluar, kanë mbetur vetëm gërmadhat. Në vend të tyre sot ngrihen disa ndërtesa të reja, kryesisht stalla që një pjesë e banorëve i përdorin për verim. Të hapura sikurse thuhet - nga policia - disa gropa të çuditshme mespërmes fushës, të cilat ndërpresin gjurmë që s'u përkasin gomave të makinave, janë prova se ky vend, sikurse disa zona të tjera në Dukagjin, nuk i ka shpëtuar aktiviteteve të paligjshme të viteve të shkuara.

Megjithatë për ata që dashurojnë ngjitjen e afro 400 metrave drejt 2 prej 9 majave më të larta - atë të Cukalit në perëndim dhe të Muleqithit (1735m) në veri, Fusha e Liqenit është vendi ideal për kamping.

pjesërisht edhe me Shalën e më gjërë.

Në anën verilindore të Malit të Cukalit, por në territorin e Temalit, ndodhet edhe një tjetër monument natyror, Shpella e Malagjisë, e gjatë 180m. Ajo përbëhet nga disa galeri dhe puse të thella të mbushura me ujë.

Janë rreth 16 km që duhen bërë sërish për t'u kthyer deri te Muri i Turkut për të marrë drejtimin e Lugut të Gegëve, njohur ndryshe edhe si Vukjakaj-Gegaj, qendra e Njësisë Administrative të Shllakut, njërës prej 6 njësive të Bashkisë Vau Dejës. Sapo kalojmë një kompleks blegtoral, për të cilin Alberti i ditur, një nga punonjësit e zellshëm të Bashkisë na tregon se pronari ka investuar dhe eksperimentuar në rritjen e viçave, pastaj të qingjave e së fundmi të derrave, shohim një fadromë që po zgjeron rrugën. Në pamundësi financiare për ta shtruar, më e pakta që mund të bëjë Bashkia është hapja e kanaleve anësore, si dhe mbushja e zgjerimi i përvitshëm i rrugës. Administratori thotë se Shllaku me sipërfaqe rreth 85km2, ka 75 km

e Gjeloshit të pafjalë, i cili sikurse një pjesë e grupit e ka për herë të parë këtë rrugë që sa vjen e bëhet më e bukur.

Fshati Benë në kufi me Temalin, mund të ketë burimin e ujit më të mirë në të gjithë Shllakun, mund të ketë përrenjtë e Stanit, të Mëllëzave, të Pishës, të Demcit e të Benës, por nuk ka pozicion dhe pamje më tërheqëse se Kroni i Madh, të ngritur mbi shpatet jugore të kodrave të gjëra nga 700-800m mbi nivelin e detit - një vend ideal për kamping, festa lokale e lojëra tradicionale që mund të tërheqin fort vizitorët e dashuruar me natyrën. Ahet e pishat e larta nuk janë prekur fare nga banorët, ndërsa Shpella e Ivonit dhe ajo e Bregut të Drinit, janë po ashtu të ruajtura. Më herët, zona është shfrytëzuar për kërkimin e mineraleve jometalore si mërkuri dhe magnezi, ndërsa në Majën e Bardhë të Cukalit, minerali i boksitit. Përroi i Vogël dhe ai i Pikës janë të vetmit në këtë fshat, e po aq janë edhe burimet me të cilat banorët mundohen t'i përballojnë nevojat për ujë të pijshëm dhe për vaditje.

Përmbledhje e itinerarit të ekspeditave në Shllak, 2017 dhe 2018

Meqenëse në krejt Shllakun mungon sinjalistika turistike, shtigjet për ngjitjen e këtyre dy majave nuk janë të shënuara, por gjurmët e tyre mund të gjenden në faqen wikiloc.com, si dhe me ndihmën e banorëve vendas. Ato kalojnë përmes shkurreve, hithrave e ferrave, por edhe luleshtrydheve. Maja e Cukalit ofron pamje befasuese të fushës së Shkodrës e deri në detin Adriatik, ndërsa maja e Muleqithit të mrekullon me Prekalin dhe luginën e Kirit deri në thellësi, e 76

rrugë, nga të cilat vetëm 18 km rurale, ndërsa pjesa tjetër kategorizohen si rrugë të brendshme. Pasi lëmë Kronin e Ftohtë dhe Barcollën, një rrugë të tillë marrim në kthesën e dytë djathtas.

Kroni i Madh është një kartolinë Lulja, mësuesja e shkollës 9-vjeçare të fshatit ka dalë të na prijë rrugën deri te Kroni i Madh. I bëjmë vend në makinën

Çatia me rrasa guri të kuq e një shtëpie njëkatëshe të fshehur mes pemëve është një tjetër befasi e bukur, ndërsa përgjatë rrugës deri te kulla e familjes Ahi shihen stiva rrasash guri të punuara për të mbuluar një strehë të re ose për të shpëtuar një të vjetër. Me fytyrën plot shend e verë, në oborr na pret Frani, një burrë rreth të gjashtëdhjetave. Pas tij vijnë e ëma dhe vjehrra, Pashka. Kështu, bëhemi dy palë mysafirë, por Frani shpirtgjërë ka vend për të gjithë. Dy krushkat e kanë

Bide Mali and Muri i Turkut (The Turkish Wall) The next stop is the crossroads to Cukal, Ndërmollnë and Logu i Gegëve, - at Muri i Turkut, one of the neighbourhoods of Vukaj village where live the fewest Muslim families settled in the Shllak area which has an ancient catholic heritage. It is said that the toponym marks the upper border of the Minor Asia’s Empire army climb along Ghegs mountains more than four centuries ago, at a time when Catholics where established in these areas to elude invasion, but other thoughts state that these kinds of dry walls are simply property borders.

Plainly and rationally, the ensemble of houses pulls you back to the Middle Ages, when people and livestock would either share a common space or live right next to each other. The gray color of the gable roof continues to the walls whilst the piles of firewood that burns the 365 days of year, strongly merging the house and soil. The road constructed with the initiative of the families of Zbuq, cannot be crossed with a Freelander, therefore we take the path among lands where Bide, this beautiful 82-year-old lady, the eldest in the family, harvests the last grain of the year without a second helping hand. May a family who owns over 100 sheep, goats and cows, several hectares of land and dozens of chestnut trees still be called poor? A group of American students from Worcester Polytechnic Institute encouraged by GO2’s research project on the state of Xhubleta in the highlands of Dukagjin and Mbishkodra, companions in one of our trips in the area, might have asked themselves the same question. But all of these benefits cannot

Bide Mali, 2018

will he want to abandon his house and 'sprawl' to Shkodra.

Shllak is a heap of hills folded one above the other in one of the banks of Drin River up to the foothills of Cukal Mountain. Muri i Turkut is a sort of crossroads: on the left leading to Cukal, on the right leading to the deepness of Shllak. The road is tied into nodes for about 10 kilometres, especially near Qafa e Livadhit (Col of Meadow), which is approximately 1000 meter above the sea level. Whereas a little further above numerous steep slopes at 1360 meters of altitude rises the Qafa e Erës (Col of Wind), a hill expanding towards southeast overlooking the lake of Vau Dejës to the left, Komani lake on the right and beyond it, the surrounding villages and even the city of Puka. In the absence of a misty and cloudy environment, nothing obstruct the view up to the Cape of Rodon in Adriatik. Certainly, they can not hinder the Fusha e Liqenit (Lake's Field) 2 km north, which the National Agency of Protected Areas (NAPA) wrongfully refers to as Fusha e Liqethit (Liqethi’s Field). This is also valid for the view of an approximately 75 m long and 10-12 m wide karst cave in the crest of Cukal.

Fusha e Liqenit in two times Fusha e Liqenit and the Cave are two of Shllak’s monuments of nature. In the official page of the NAPA, it is written that Fusha e Liqenit is located at 1200m above sea level, but in both new and old maps it is marked to be at 1340m above sea level. However, Fusha e Liqenit is a glacio-karst pit with a 3 km of perimeter and an area of more than 225.000 m2. From the three-storey stone building,

Kulla e Sadri Malit në Zbuq, bashkë me stallën e bagëtive.

Poshtë: Dera anësore e kullës dhe frëngjia e katit të tretë

Familje në Murin e Turkut, 2017

survive without water. The families of Muri i Turkut carry the water on the back or using donkeys from the Burimi i Aheve (Spring of Beeches), a few hundred meters on the left of their houses.

One of the best Kullas in the whole Shllak is without a doubt the three-storey building of Sadri Mali. Although inhabited for years, this Kulla with a plain façade, massive stone lintels up to 10,5x50x40 cm, seems as if it is recently built. It has small doors and windows, diagonal frengji on the second floor, and it is the last one of the ensemble of Kullas together with the Shqau family’s.

Despite welcoming the idea of turning his Kulla into a guesthouse, Bardhok seems very doubtful whether tourists would come to visit this area. So the sooner the first visitors arrive to Shllak, the less

the kiln, the hut and the other buildings of Cukal built until the end of the 80’s, there are only wracks left.

Nowadays new constructions are built up instead, mainly stalls that are inhabited by a part of the residents during summer. Opened up - as stated by the authorities - some strange pits throughout the field intercept with tire track that do not seem to be those of a car, are proof that this place, among other areas of Dukagjin, has not dodged the illegal activities in the past years.

However, for those who love climbing about 400 meters along two of the nine highest peaks - that of Cukal in the west and that of Muleqith (1735 m) in the north, Fusha e Liqenit is the ideal place for camping. Since in the whole Shllak there is a lack of tourist

Nr 27 TRAVEL 2018

77

marrë seriozisht intervistën e përbashkët për xhubletën, mirëpo komunikimi mes tyre krijon ilaritet të papërmbajtshëm tek ekipi i xhirimit.

Me Franin flasim për turizmin. Është tepër optimist dhe i vetëdijshëm për vlerat e kullës, të pronave dhe gjësë së gjallë që zotëron, e sidomos për gatishmërinë e familjes së tij për të qenë bujtina e parë në Shllak që do të mirëpresë vizitorët.

Livadhi më i madh se një fushë futbolli përmbi kullë mund të presë me dhjetëra kampera e po aq çadra vizitorësh, ndërsa ai vetë, bashkë me dy Lulet e jetës së tij nënën dhe gruan - por edhe me djalin e nusen do të gatuajnë dhe do të kujdesen për vizitorët. Si fillim, dhoma me oxhak në katin e dytë do të akomodojë së paku tre mysafirë, e me kohë, ai mund të lirojë edhe dhoma të tjera të kullës së madhe, duke menaxhuar më mirë hapësirat në përdorim. Sikurse Bardhoku dy fshatra më poshtë, edhe ai na e mbush tryezën plot me ushqime që do t'i pëlqenin çdo turisti: mish të pjekur keci, djathë, turshi, qepë, patate, bukë gruri dhe misri të gatuar vetë, e sigurisht raki dhe verë shtëpie. Oborri është plot me koshere bletësh, pula e derra. Falë larmisë së florës me gështenja, sherebelë, trumzë, salep e lisna (timus), i gjithë Shllaku është propozuar si Park Bletësh. Madje në PPV të Bashkisë Vau Dejës (2017) është propozuar edhe ngritja e një qendre "përpunimi, standardizimi dhe magazinimi" për gështenjën dhe bimët eterovajore në Shllak. Çfarë ushqimi më tradicional e më të sigurtë në origjinë do të kërkonte një vizitor gjatë qëndrimit këtu për dy-tre netë, teksa zbret nga Thethi a Valbona, ose para se të ngjitet për në Koman?

godinës së re të Njësisë Administrative të Shllakut, por edhe qendrës shëndetësore dhe shkollës 9-vjeçare të fshatit. Shkolla e mesme e hapur në vitin 1974 nuk ekziston më. Aktualisht Shllaku nuk ka asnjë shkollë të këtij niveli, prandaj adoleshentët e zonës i vazhdojnë studimet në Bushat ose në Shkodër, e kjo është një tjetër arsye e braktisjes masive që ka përjetuar edhe Temali përbri.

Terreni kushtëzon kalimin me makinë për në Palaj-Gushtë përmes Benës, megjithëse banorët kanë shtigjet e tyre, që shpeshherë fshihen prej gjelbërimit të përhershëm. Të tjera shtigje të këshillueshme për vizitorët janë: Benë Temal (12 km), Logu i Gegëve - Qafa e Erës (3 km) etj.

Të vendosura në shpatin juglindor të një kodre 130-650 m mbi nivelin e detit, shtëpitë e Benës, kryesisht njëkatëshe, ngrihen mbi tarraca që zbresin deri në përrua. Ndryshe nga pjesa tjetër e Shllakut ku dëndësia e banesave nuk i kalon 7 banesa/km2, ky është i vetmi vendbanim i mbledhur, ku fjala fshat apo lagje merr kuptim. Çdo fshat ka kishën e vet, por jo si Bena, ashtu sikurse çdo fshat ka burime me ujë të ftohtë, por jo si uji i Benës, që për vendasit është më i miri në Shllak. Përreth fshatit ka shpella, një ujëvarë që zgjohet në stinën e shirave, si dhe një mulli me ujë, i vetmi që ka mbijetuar nga mullinjtë e shumtë që kishte Shllaku.

Mirëpo i mbijetuari më i madh i Shllakut është martiri i Kishës Katolike, prifti françeskan Bernardin Palaj, i cili u shua më 2 Dhjetor 1946, në njërin nga 22

burgjet që diktatura hapi në Shkodër.

Në kohën e vet ishte njohësi më i mirë i folklorit të veriut të Shqipërisë, si dhe mbledhës i Këngëve të Kreshnikëve.

Po ashtu, të lindur ose me origjinë nga Shllaku ishin Ministri i Arsimit Hilë Mosi, përkthyesi i Homerit Gjon Shllaku, aktori Pjetër Gjoka, si dhe heroina 20-vjeçare e Kosovës, Marie Shllaku, ndërsa në Temalin e sipërm ka lindur autoriteti i padiskutueshëm i letërsisë moderne shqiptare - Martin Camaj, shtëpia e të cilit është shpallur formalisht monument kulture në vitin 2007.

Ç'(nuk) duhet bërë për turizmin në Shllak Shllaku dhe Temali janë shmangur nga Plani Kombëtar Sektorial i Turizmin në Rajonin e Alpeve Shqiptare (PKSTRASH), i miratuar nga Qeveria në fund të vitit 2017. Pas konstatimeve si një prej Njësive Administrative më të prapambetura brenda të ashtuquajturës "Zonë Bërthamë" të Alpeve Shqiptare, si dhe listimit të thuajse të gjitha rrugëve të kësaj Njësie si "Rrugë me çakëll dhe/ ose në gjendje të mjerueshme" (fq 144), në dokumentin "Analiza e Përgjithshme e Rajonit" të PKSTRASH, fq. 45, shkruhet se distancat dhe koha e udhëtimit është "...bazuar në matjet e kryera nga ekipi i Studimit në Google Maps. Këtu vihet re se koha e udhëtimit për shkak të kushteve jo të mira të rrugëve rritet mjaftueshëm, e cila e bën një destinacion jo shumë të dëshirueshëm". Fjala është pra, për një

Logu i Gegëve dhe gegët e mëdhenj Udha për në Vukjakaj-Gegaj apo Logun e Gegëve duhet marrë duke u kthyer përsëri për rreth 2km, deri në rrugën kryesore, ku na presin edhe 5km të tjera me kthesa të panumërta. Pa hyrë në qendër të fshatit, në njërën prej kthesave më të forta fshihen 3-4 ndërtesa të vjetra, të përdorura nga Ushtria Popullore e RPSSH, dita e krijimit të së cilës (10 Korriku i vitit 1973) ishte festa e vetme që kremtohej me poterë në Shllak përgjatë 30 viteve të ateizmit shtetëror. Ndërsa sot, fshatrat e kësaj zone festojnë ditët e shenjtëve katolikë, si Shën Llezhdrin më 10 Maj, Shna Rrokun më 15 Gusht, Shën Mhillin me 28 Shtator, Shën Ndreun më 28 Nëntor, Shën Gjonin, Shën Gjergjin, Shën Markun etj., e sigurisht Krishtlindjet dhe Pashkët.

Vjeshta ua ka përshpejtuar pjekjen domateve të vogla në kopështin e Ndue Pjetrit, kryeplakut të Logut të Gegëve që na pret përballë kishës së fshatit.

Me lejen e tij, dy-tre prej nesh i vjelim të gjitha, ndërsa ai, sipas zakonit, na shtron prapë për të ngrënë. Biseda sillet rreth 78

Mbi Koman, pa mbërritur te Qafa e Erës, 2017

Udhëtimi i parë drejt Cukalit, 2017

Fusha e Liqenit në verë, 2016

signs, the paths to climb these two peaks are not marked, but their tracks can be found on wikiloc.com and with the resident’s help also. The trail passes through bushes, nettles, thorns, and strawberries too. The peak of Cukal offers breathtaking views of the field of Shkodra to Adriatik sea, while Muleqith Peak fascinates you with a view of Prekal and Valley of Kir River down to its depth, and partially with Shala Valley and beyond.

In the northeastern side of Cukal Mountain, on Temal territory, there is another monument of nature, Cave of Malagjia, 180m long.

It consists of galleries and deep wells filled with water.

There are around 16 km of way back to Muri i Turkut and then some other kilometers to Logu i Gegëve also known as Vukjakaj-Gegaj, the center of the Administrative Unit of Shllak, one of the 6 units of the Municipality of Vau Dejës. As we pass through a livestock ensemble, for which the wise Albert, one of the most zealous municipality functionary informs us on the owner’s investment and experimentation on calf breeding, and later of lamb and pigs, we see a digger widening the road. Having a financial inability to build new roads, the least the municipality can do is to open side canals, filling and widening the road annually. The administrator tells us that Shllak with an area of 85 km2, has 75 km length of road, from which only 18 km are rural, while the other part is categorized as local road.

We took the second turn on the right to leave behind Kroni i Ftohtë and Barcollë.

Kroni i Madh is a postcard Lule, a secondary school teacher in the village, came to lead us the way to Kroni i Madh. We made space for her in the car of the candid Gjelosh, who is also travelling for the first time in the road which becomes more stunning as we move further. Next to Temal, Benë village might have the finest springs in the whole Shllak, might have the streams of Stan, Mëllezas, Pisha, Demci and Benë, and yet again there is no location and landscape view more captivating as Kroni i Madh, which is raised over the southern slopes of wide hills at 700-800 m above the sea level – an ideal place for camping, local festivals and traditional games that might allure visitors in love with nature. The high oaks and pines aren’t even tampered by the inhabitants, while Cave of Ivoni and the one of Drini River Banks are preserved as well. Earlier, this area was used to quest

for non-metallic minerals as mercury and magnesium, meanwhile at Maja e Bardhë (White Peak) of Cukal questing for the mineral of bauxite. Two streams, Përroi i Vogël and Përroi i Pikës are the only streams in the village. Residents also have only two springs to fulfil the needs for potable and irrigation water.

The roof of red stone tiles of a one-storey house tucked away among trees is the next pleasant suddenness, whereas along the road towards the Kulla of Ahi family, there are piles of stone tiles wrought to either be used for a new shelter or to preserve an old one. Waiting for us in the yard there is the delightful face of Fran, a man around his sixties. Later on, two old ladies appear: his mother holding the name of his wife - Lule, and his mother-in-law, Pashka. Thus, we become two pair of guests, yet the generous Fran has a place for all. The in-laws have taken the mutual interview on Xhubleta very seriously, nevertheless the conversation among them creates a sort of irresistible joy to the shooting team.

With Fran we talk about tourism. He is tremendously optimistic and aware of the values of Kulla, of the property and the livestock he owns, and especially how his family is willing to become the first guesthouse that welcomes visitors in Shllak. A meadow wider than a soccer field above Kullas can welcome dozens of campers and tends of visitors, while he himself together with the two Lule (Flowers) of his life – his mother and his wife – also with his daughter in laws can host and cook for the visitors. Firstly, the chimney room at the first floor will accommodate at least 3 guests, and over time, he might also make space in other rooms of the vast Kulla managing much better the spaces in use. As Bardhok from two villages earlier did, he also laid the table with all kinds of meals that would indulge any tourist: roasted goat meat, cheese, pickles, onions, potatoes, home baked wheat and corn bread, and certainly homemade raki and wine. The yard is full of bee hives, hens and pigs. Due to the rich diversity of flora with chestnuts, sage, thyme, salep and thymus, the whole area is proposed to be a Bee Park. Moreover, the establishing of a 'refinement, standardization and storage' unit for the chestnut and ether oil in Shllak is proposed in the GLP of Vau Dejës Municipality (2017). What other traditional meals and certified of its origin would a tourist want during his/her stay here for two or three days, while coming down from Theth, or Valbona, or before heading up to Koman?

Kroni i Madh është një kartolinë, 2018

Kulla e Fran Ahit, 2018

Fadroma e Bashkisë në rrugët e Shllakut, 2018

Shtëpitë në mes të pyllit, 2018

Nr 27 TRAVEL 2018

79

studim të kryer jo në terren.

I vetmi propozim që përfshin Shllakun është ai i për rikonstruksionin e "rrugës lokale" Drisht - Koman (PKSTRASH, Plani i Zhvillimit të Sektorit, fq. 140, tabela 14, pika 6), si pjesë e unazës së jashtme të Alpeve Shqiptare: Shkodër - (Postribë) - Koman - Grykëderdhja e Shalës - Dushaj - Bajram Curri - Tropojë e Vjetër - Sulbicë - Çerem - (Mali i Zi) - Vermosh - Tamarë - Koplik - Shkodër (fq. 133). Më tej, në "Fazat e zbatimit të projekteve prioritare & kostot e tyre", rehabilitmi i këtij segmenti prej 35 km, me kosto 6,300,000 lekë (fq. 178), është lënë pa asnjë afat kohor! Gjithashtu, asnjë propozim për shtigjet e ecjeve malore apo të biçikletave nuk e përfshin Shllakun.

Pavarësisht kësaj qasjeje jopërfshirëse, lindja e "zakonit të ri" të turizmit në Shllak duhet marrë me optimizëm nga pushteti vendor, e sidomos nga vetë banorët. Zona ka resurse të shumta: burime, përrenj, shpella e monumente të tjera natyrore, si dhe një biodiversitet të larmishëm. Në ujërat e Komanit dhe të Vaut të Dejës dallojnë krapi, mëlyshi, gjuhca etj, ndërsa në tokë ujku, dhelpra, thëllëza, mëllenja etj, mirëpo kjo faunë rrezikon të dëmtohet nga gjuetia e paligjshme jo vetëm e dhisë dhe e derrave të egër, por edhe e ariut të murrmë, e madje edhe e lundërzës! Prerja pa kriter e pyjeve, si dhe e shkuara jo shumë e largët e kultivimit të narkotikëve, e konfirmuar zyrtarisht nga policia, janë gjithashtu minuse për nisjen e turizmit në Shllak. Po ashtu, garancia për sigurinë që duhet të marrin vizitorët për të shëtitur lirshëm në krejt territorin e zonës, është thelbësisht më e rëndësishme sesa organizimi i shërbimit të heqjes së mbeturinave në këtë Njësi Administrative.

Vendosja e sinjalistikës vertikale rrugore, si dhe e asaj turistike janë tepër urgjente, sepse përtej Drishtit, vizitori është praktikisht i humbur në një territor pa asnjë shenjë konvencionale për vendet, rrugët, shtigjet, atraksionet natyrore, kulturore etj.

Turizmi në Shllak nuk mund të kuptohet pa një sensibilizim intensiv të banorëve për përfitimet që do të kenë duke ndjekur shembullin e malësorëve të Thethit, Valbonës e më gjërë, si dhe duke mësuar se si të joshin vizitorët e panumërt që marrin tragetin te tuneli i Komanit, vetëm qindra metra poshtë Benës, pa e ditur fare ekzistencën e Shllakut. Po ashtu, ekzistojnë praktika të larmishme të trajnimit për ngritjen e kapaciteteve akomoduese dhe të shërbimeve gastronomike. Falë distancës së afërt nga qyteti i Shkodrës, 16 km në perëndim (Ukbibaj) dhe 50 km në lindje (Koman), Shllaku mund të jetë një nga përfituesit e rritjes së numrit të vizitorëve të qytetit dhe atyre tranzit, duke ofruar një aventurë jo më pak emocionuese se ngjitja në Alpe. Kureshtja për një destinacion të panjohur, peizazhi mbresëlënës, terreni i parrezikshëm, dalja direkte pranë urës në Liqenin e Komanit, e sidomos mikpritja tradicionale janë përparësi që duhen shfrytëzuar në funksion të përmirësimit të jetës së banorëve vendas, të kthimit të të larguarve, e sigurisht të shenjimit të Shllakut si një destinacion autentik në hartën turistike të Shqipërisë.

80

Dy krushkat, Lulja dhe Pashka japin intervistë për xhubletën, 2018

Qafa e Livadhit, pa fjalë e pa fotoshop, 2017

Qafa e Erës, 2017

Logu i Gegëve nga lart, 2017

Kryq në Logun e Gegëve, 2017

Logu i Gegëve and the great Ghegs To go in Vukjakaj-Gegaj or Logu i Gegëve you have to turn back around 2 km up to the main road, where you travel throughout 5km road with countless curves. In one of the sharpest curves, before going into the center of the village, there are 3-4 old hidden buildings used by the People’s Army of PSRA (People's Socialist Republic of Albania). The establishment day of that building (10th of July 1973) was the only holiday celebrated enthusiastically in Shllak during the last 30 years of the atheist state. While nowadays, the villages of these areas celebrate the day of catholic saints, such as Shën Llezhdrin on the 10th of May, Shën Rrok on the 15th of August, Shën Mhill on the 28th of September, Shën Ndre on the 28th of November, Shën Gjon, Shën Gjergj, Shën Mark etc. and of course Christmas and Easter.

Autumn has precipitated the growth of the small tomatoes on Ndue Pjetri’s garden, the headman of Logu i Gegëve, that waits for us at the village’s church front. With his permission two or three of us collect them all, while he, as tradition wills, lays the table for us again. The conversation revolves around the new Administrative Unit building of Shllak, but also around the new health center and the secondary school of the village. The high school founded on 1974 does not exist anymore. Currently, Shllak has no such a school, therefore the teenagers of the area study in Bushat or in Shkodra, thus being another reason for the massive abandonment that has occurred on even on the neighbor village Temal.

The terrain limits driving to go in Palaj-Gushtë throughout Benë, although the residents have their own trails, which often are hidden in the permanent greenery. Other suggested trails to the visitors are: Benë - Temal (12km), Logu i Gegëve – Qafa e Erës (3km) etc.

Built on the southeastern mountain slope of a hill 130-650 m above sea level, houses of Benë, mainly one-storey, are established over the terraces that go down to the stream. Unlike the other part of Shllak where the density of the building doesn’t go above 7 buildings per km2, this is the only collective settlement, where the word village or neighborhood makes sense. Every village has its own church, but none as Benë, whereas every village has coldwater springs, but not similar to that of Benë, which is the best in Shllak for the locals. Around the village there are caves, a waterfall that wakes up during the rainy season, and a water mill, the only one that survived from the many that Shllak possessed.

But the greatest survivor of Shllak is the martyr of the Catholic Church, the Franciscan priest Bernardin Palaj, who passed away on 2nd of December, 1946, in one of the 22 prisons that the dictatorship established in Shkodra. During his time, he was the northern Albania’s folk expert, and collector of Songs of the Frontier Warriors. Moreover, born or originating from Shllak was the Minister of Education - Hilë Mosi, translator of Homer in Albanian language - Gjon Shllaku, actor - Pjetër Gjoka, and the 20-year-old heroine of Kosovo - Marie Shllaku, whereas in upper Temal, there was born the undisputable authority of modern Albanian literature - Martin Camaj, home of whom was formally announced a monument of culture in 2007.

What ought (not) to be done for the tourism in Shllak Shllak and Temal are evaded from the National Sectorial Tourism Plan in the Region of Albanian Alps (NSTPRAA), approved by the Government at the end of 2017. After the ascertains that this

Fshati Benë, 2016

area is one of the most outdated Administrative Units among the ones in the so called ‘Core Area’ of the Albanian Alps and the listing of all the roads of this Unit as ‘Roads with ballast and/or in a miserable condition’ (pg. 144), in the ‘General Analysis of the Region’ of NSTPRAA, pg. 45, states that the distance and travel time is ‘… based on the measurements taken by the Study team on Google Maps. Here, it is noticed that due to the poor condition of the roads the travel time increases sufficiently, which makes it not a very desirable destination’. It means that this is not a survey done in the field.

The ‘local roads’ reconstruction of Drisht-Koman is the only proposal that includes Shllak (NSTPRAA, Sectorial Development Plan, pg. 140, table 14, 6th item) as a part of the outer ring of Albanian Alps: Shkodra-Postriba-Koman-Estuary of Shala -Dushaj-Bajram Curri - Old Tropoja - Sulbica - Çerem -V ermosh - Tamara - KoplikShkodra (pg. 133). Furthermore, in the ‘Implementation phases of priority projects and theirs costs’, the rehabilitation of that 35 km road segment with a cost of 6,300,000 ALL (pg. 179), has been left without a deadline whatsoever! Likewise, none of the proposed walking or cycling trails in the mountains does not include Shllak.

Despite the excluding approach, the born of this ‘new rut’ of tourism in Shllak ought to be taken optimistically by the local government, and especially by the residents themselves. The area has numerous resources: springs, streams, caves and other monuments of nature, and a rich biodiversity. Carp, pike, small herring etc. are mainly distinguished in the waters of Koman and Vau Dejës, while on the land there is wolf, fox, quail, black bird etc. Fauna of that area, not only goat and wild boar, but also the brown bear and oyster are endangered by the illegal hunting!

Cutting of the forests with no criteria and the not so distant past of cultivation of narcotics, officially confirmed by the authorities are disadvantages as well for initiating tourism in Shllak. Additionally, the security for safety that the visitors ought to have in order to freely explore the territories of this area is fundamentally more important than the service arrangements of urban waste removal in this Administrative Unit. The placement of the vertical road signs and tourist signs are too urgent, because beyond Drisht the visitor is practically lost in a territory with no conventional signs of places, roads, trails, cultural and natural attractions etc.

Tourism in Shllak cannot be comprehended without an intensive awareness of the locals on the benefits they would have given that they follow the model of highlanders of Theth, Valbona and beyond, as well as to learn how to allure the countless visitor taking the ferry at the tunnel of Koman just some hundred of meters below Benë, unknowingly of Shllak’s existence. Moreover, there are various trainings on raising accommodation and gastronomic capacities.

Owing to the close distance with Shkodra city, 16 km west (Ukbibaj) and 50 km east (Koman), Shllak can be one of the beneficiaries of the increasing number of visitors from the city and transit visitors by offering an adventurous experience not less exciting as climbing the Alps. The curiosity for an obscure destination, the breathtaking landscape, the unhazardous terrain, the direct exit near the bridge of Komani Lake, and especially the traditional hospitality are the advantages that ought to be exploited to improve the lives of the local residents, the return of the ones moving away and by all means making Shllak an authentic destination in the tourism map of Albania.

Irhan Jubica

Nr 27 TRAVEL 2018

81

”VIA DINARICA” E FAMSHME PO SHTRIHET

82

EDHE NË KOSOVË DHE SHQIPËRI

Sadi Petrela

Famous ‘Via Dinarica’ is blazing a trail in Albania and Kosovo, too

Bjeshka e Gashit dhe Rreshkëza

Nr 27 TRAVEL 2018

83

"Bjeshkët e Namuna"- e kisha të paharruar këtë emër që kur e pata dëgjuar vite e vite më parë në mësimin e gjeografisë. Në sfondin e himnizimit për malet e mëmëdheut që na mëkohej në shkollë, ky emërtim, i ruajtur në dialektin origjinal verior - jo dhe aq i shpeshpërdorur në atë kohë - tingëllonte çuditshëm dhe ngacmonte fantazinë tonë fëminore.

Pse quhen kështu?! Ia bëj këtë pyetje Nazmiut, alpinist kosovar, sapo e njoh, ndërsa nisim të ngjitim Bjeshkët e Junikut, në një ditë të bukur vjeshte. Tashmë kemi lënë pas brezin e pyjeve të ahut dhe pishës dhe përshkojmë peizazhin frymëmarrës të brezin e kullotave alpine. Ecim mes shtigjesh malore në lartësi mbi 2000 metra, përgjatë luginash akullnajore që kalojnë mes majash të thepisura epike, të cilat herë-herë na fshihen pas reve.

Jemi në zonën kufitare, pranë pikës ku Kosova perëndimore takohet me skajin më verilindor të Shqipërisë dhe me skajin juglindor të Malit të Zi. Me një grup guidash malore nga Kosova e Shqipëria, (në Kosovë i quajnë bjeshkatarë) përshkojmë shtigje malore në një tur familjarizues tre-ditor nga Deçani në Junik. Jemi në malësitë që shënojnë krahun lindor të Bjeshkëve të Namuna dhe pranë Gjeravicës, majës më të lartë të Kosovës, 2656 metra mbi nivelin e detit. Nazmi Hasanramaj nga Prishtina, alpinist i pasionuar, pushtues i shumë majave malore, ndër të cilat edhe Everestit, majës më të lartë të botës, na prin.

Ai i njeh e i do shumë këto bjeshkë dhe në rrugëtim e sipër, ndan me ne plot entuziazëm informacione interesante për gjeologjinë, gjeografinë, hidrografinë, historinë, etnografinë, florën e faunën e deri edhe gatimet e zonës.

Pse pra këto bukuri mahnitëse kanë këtë emër - të nëmura - i njëjtë në shqip dhe serbokroatisht (prokletije)? "Nuk ka ndonjë studim shkencor- thotë Nazmiu - por sipas gojëdhënave, këto bjeshkë kanë mbetur kështu në kujtesën popullore pasi kanë qenë shumë të vështira për t'u jetuar dhe për t'u përshkuar.... shumë djem e vasha thuhet se kanë humbur jetën në këto anë".

84

Qafa e Rasës së Zogut

Kërshi i Ujkut

Hotel “Gjeravica”

“Via Dinarica” crosses Dinaric Alps, a massive mountain range in Europe, 1000 km long along eastern Adriatic coast. The Dinaric path stretches along seven neighboring countries in the heart of Western Balkans and it is a well-known mega journey in the world market of tourism and adventure. It is considered a paradise of nature with many activities like hiking, cycling, skiing, kayaking, and rafting among others.

FamTuri ynë është pjesë e një projekti për promovimin e një oferte të re turistike, për t'i zhvilluar këto shtigje në standardin e duhur duke i bërë pjesë të brand-it të famshëm "Via Dinarica". Pa dyshim Bjeshkët e Namuna të Kosovës dhe Shqipërisë do jenë pjesë me interes të veçantë të Via Dinarica-s. Mjafton të përmendim se majat e këtij segmenti të ri janë më të lartat në Malet Dinarike.

Koridori "Via Dinarica" përshkon Alpet Dinarike, një nga vargjet malorë më masive të Europës me mbi 1000 km shtrirje përgjatë brigjeve lindore të Adriatikut.

Shtegu dinarik i përshkon ato

duke kaluar në zemër të Ballkanit Perëndimor dhe duke lidhur shtatë vende fqinje; ai është një megaudhëtim me emër në tregun botëror të turizmit të aventurës. Është konsideruar parajsë e natyrës dhe përveç aktiviteteve si ecje, çiklizëm, ski, kajak, rafting dhe të tjera, u ofron vizitorëve përvoja interesante të traditave dhe zakoneve lokale, si edhe shijet e veçanta e të pasura të kuzhinave lokale. Në fshatrat malore janë ndërtuar dhe po ndërtohen ditaditës "bujtina dhe mëngjez", si dhe shtëpi të vogla që ofrojnë strehim, ushqim, si dhe aktivitete të lehta në natyrë.

Prestigjozja National Geografic Traveler

Liqen i vogël akullnajor mes malesh

"Bjeshkët e Namuna" literally means the cursed mountaintops. I heard this label for the first time in my geography class. Schools taught us the hymns and songs dedicated to these mountains that were labeled based on the Gegh dialect, which even though is rarely used now; it sounded strange and aroused our childish fantasy during those years.

Why are these mountains “cursed”?! I ask Nazmi, a

mountaineer from Kosovo, during a beautiful autumn day as we start climbing Juniku Mountain. We leave behind the belt of beech and pine woods and we hike on an open field landscape that fills our lungs with the smell of pasture and clean air. We walk on mountain paths over 2000 m altitude, along icy valleys that lay under epic sharp summits which intermittently hide behind clouds. We are at the border area where western Kosovo meets with Albania to the northeast and Montenegro to the southeast.

Together with alpine groups from Kosovo and Albania we cross mountainous paths in an organized tour that takes us from Deçan to Junik. We are in the eastern wing of Bjeshkët e Namuna, close to Gjeravica, which is the highest peak in Kosovo at 2656 m altitude above the sea level. Our mountaineer is Nazmi Hasanramaj from Pristina, who is an avid climber who has conquered many mountain peaks, including the highest in the world, Mt. Everest. He loves these mountain summits and he shares plenty of information with us on geology, geography, hydrograph, history, ethnography, flora and fauna and the traditional local cuisine.

Why such an obnoxious name for such a beautiful landscape– the cursed summits (të nëmura in Albanian and prokletije in Serbo Croatian)? Nazmiu explains that there isn’t any scientific study done but according to storytellers these summits have taken this name because they are harsh to live, and many men and women have lost their lives while trying to cross them.

FamTuri project is developing a new touristic strategy and is equipping these trails with the right standards, which will ultimately become part of the famous "Via Dinarica" brand.

Undoubtedly, the Cursed Summits (Bjeshkët e Namuna) of Kosovo and Albania will be an interesting part of Via Dinarica. It is worthy to mention that the peaks on this segment are the highest in the Dinaric Mountains.

"Via Dinarica" crosses Dinaric Alps, a massive mountain Nr 27 TRAVEL 2018

85

e vlerësoi "Via Dinarica-n" mes destinacioneve më të mira në botë për vitin 2017; ajo u shpall shtegu më i mirë disa vite rrjesht: në 2014 nga revista ‘’Outside magazine’’, më 2015 nga ‘’Past Magazine" dhe në vitin 2016 nga revistat "Wanderlust" dhe "The Best of the World", si dhe nga gazeta britanike "The Guardian".

Ndalim në Qafën e Sylbicës, nga ku, në greminën e thepisur nën këmbët tona, shohim luginën e krijuar nga Lumi i Gashit dhe pamjet spektakolare të majave përtej kufirit, në Shqipëri. Pas një viti e

Kalojmë pranë një numri stanesh të reja, të ngritura rishtas prej druri në trajtën e shtëpive alpine, që tregon interesin e banorëve të zonës për të investuar. Këto stane mjaft mirë mund të shërbejnë edhe si shtëpi pritje (guest house) për turistë.

Mbërrijmë në Hotel "Gjeravica" që është baza mbështetëse e turit tonë.

Qëndrojmë pranë vatrës së zjarrit dhe teksa bisedojmë duke shijuar ushqime tradicionale të zonës, Isufi na sqaron se biznesi i tij shkon mjaft mirë. Me siguri kur të vijmë këtu në udhëtimin tjetër, do ta gjejmë plot me shokë.

edhe më pranë turizmin e zhvilluar prej vitesh në Mal të Zi. Po ashtu, kjo zonë do të lidhet më mirë me zonat e tjera të Alpeve Shqiptare, tashmë destinacione të konsoliduar si Valbona dhe Thethi, apo me destinacione të reja në zhvillim si Curraj i Epërm e deri në malësitë e Kelmendit. Së fundmi, Fondi Shqiptar i Zhvillimit ka drejtuar procesin e konceptimit, hartimit dhe përgatitjen një Masterplani për zhvillimin e turizmit në zonën e Alpeve të Shqipërisë. I miratuar tashmë nga Këshilli Kombëtar i Territorit, ky Masterplan parashikon

Afër Qafës së Zogut

gjysëm kur projekti të përfundojë, do kemi shtigje të reja të markës "Via Dinarica Shqiptare", "Via Dinarica Albanica" - siç me shaka i quan një pjesëtare e grupit. "Via Dinarica do të zgjatet me 50 km shtigje për biçikleta dhe 25 km shtigje për këmbësorë për secilën anë të kufirit Kosovë - Shqipëri që do takohen në këtë zonë ku jemi, në vijën Qafë Sylbicë - Padesh. ... Pasi kemi udhëtuar për dy ditë në shtigjet më të reja së shpejti të markës "Via Dinarica", vijmë rrotull duke zbritur në Gropën e Erenikut.

86

"Këto bjeshkë të mahnitshme mbase duket se nuk po e meritojnë më emrin që kanë, përkundrazi duhet të quhen Bjeshkët e Bekuara. A thua të ndodhë? Më vijnë këto mendime ndërsa dëgjoj bisedat entuziaste ndanë zjarrit. I "provokoj" miqtë bashkëudhëtarë, me të njëjtën pyetje.

Pas një çasti reflektimi marr prej tyre përgjigjen që shpresoja. "Ndoshta jo dhe aq shpejt, por në atë rrugë jemi!"

Dhe ata sjellin plot argumenta.

Vitin e ardhshëm do të përfundojë rruga e re automobilistike që lidh Deçanin më Plavën, duke sjellë

një qasje tërësore integruese dhe të qendrueshme në menaxhimin e turizmit. Në 15 vitet e ardhshme në Alpet e Shqipërisë numri i turistëve do të shumëfishohet; po ashtu, kohëzgjatja aktuale e sezonit turistik, prej 5 muajsh në 2016 pritet të shkojë në 10 muaj. Komunitetet e këtyre anëve nuk jetojnë në një gjendje ekonomike që të përputhet me pasurinë që i rrethon - konstaton Masterplani. "Kështu e ka nisur edhe Zvicra vite e vite më pare" thotë dikush teksa shtyn edhe ca urët e zjarrit në vatër.

range in Europe, 1000 km long along eastern Adriatic coast. The Dinaric path stretches along seven neighboring countries in the heart of Western Balkans and it is a wellknown mega journey in the world market of tourism and adventure. It is considered a paradise of nature with many activities like hiking, cycling, skiing, kayaking, and rafting among others. It offers interesting experiences to visitors presenting them with the local traditions and mores and inviting them to enjoy the rich tastes of their cuisine.

Guesthouses and mountainous huts are being continuously constructed in these villages offering shelter, food and easy outdoor activities.

The prestigious National Geographic Traveler valued "Via Dinarica” among the best destinations in the world for 2017 and it has been awarded the best path for several years in a row. I has been featured at ‘’Outside magazine’’ in 2014; ‘’Past Magazine" in 2015; "Wanderlust" and "The Best of the

We reach Hotel "Gjeravica" that is our accommodating destination. We plant ourselves in front of the fire hearth and while we converse we taste the traditional food of the area. Isufi tells us that his business is going pretty well.

Surely, during our next visit we will find plenty of friends staying here.

“These mesmerizing mountain ranges don’t deserve the name that is given to them-cursed mountains- because they are rather blessed. Do you think they are going to change this?” Thoughts like this go through my mind, while I listen to the enthusiastic conversations close to the fire. I raise this question up for discussion among my friends.

After a reflection moment I get some answers. “Maybe, but not soon, but we are heading in that direction!” and plenty of arguments ensue. Next year, the new automobile road that connects Deçan with Plava will be ready, bringing, thus, the developed Montenegrin tourism much closer to

Drejt majave

Afër Qafës së Sylbicës

Plaqica e Junikut

FamTour group

World" in 2016 and the British newsletter "The Guardian".

Let’s stop at Sylbica mountain slope, a steep abyss is under our feet and Gashi River valley offers a spectacular panoramic view of mountaintops that belong to the nextdoor country. After one year and a half the project will be concluded and we will have new paths opened and branded “Albanian Via Dinarica.” The path will become 50 km longer and will include bicycle path, another 25 km hiking path will stretch between Kosovo and Albania which will meet at this point, at Sylbica slope in Padesh region.

After a two-day-journey exploring new paths that will soon be included in "Via Dinarica" trail, we make a round turn descending from Gropa Erenikut. On the way, we saw several animal barns recently constructed with wood. They resembled alpine houses. We noticed that the locals living in the area have been investing. These barns could also be used as guesthouses for tourists.

us. This region will better connect with other areas of the Albanian Alps such as Valbona and Thethi, which are wellknown; and Curraj i Epërm and Kelmendi, which are less explored for now. Lastly, the Albanian Development Fund has designed the conceptual process and strategy that will lead the development of tourism in the Albanian Alps area. The strategic plan, which was approved by the National Council of Territory, estimates an inclusive total approach and stable management in tourism. In the upcoming 15 years, the number of tourists in the Albanian Alps will multiply by manifold and the touristic season is expected to increase from 5 months (2016) to 10 months. The communities living in these areas don’t have the economic revenues that match the beauties that surround them. This is how Switzerland started many years ago. This will hopefully be the destiny of Albania, too.

Nr 27 TRAVEL 2018

87

TRAVELLER

Një vit pas vizitës në Kosovë, në thanë se duhej të vizitonim Shqipërinë.

Nisëm të kërkonim për fotografi dhe u bindëm menjëherë. E vizituam Shqipërinë dhe padyshim se ai mbetet udhëtimi i preferuar i vitit. Arsyet? Natyrë e bukur, ecje të jashtëzakonshme malore, qytete historike, mot i ngrohtë, byrekë të shijshëm dhe çmime të lira ... Çfarë tjetër mund të kërkoni në pushime?

Kur ishim në Kosovë, të gjithë na thanë që duhet të vizitonim Thethin pasi të kalonim në këmbë, duke bërë hiking përmes maleve që vazhdonin përtej Prizrenit. Në të vërtetë nuk kishim dëgjuar për Thethin deri asokohe, por kur vendosëm për të vizituar Shqipërinë, u obsesionuam prej shtigjeve për ecje malore në Theth. Nuk jemi më të mirët në ecje malore, por ta provoje këtë gjë në Theth ia vlente vërtet.

Nga Thethi në Valbonë Shtigjet mes Thethit dhe Valbonës janë absolutisht mahnitës,e prandaj inkurajojmë KËDO që viziton Shqipërinë që ta vizitojë këtë rajon të bukur. Niveli i vështirësisë së ecjes malore është mesatar. Nuk do t'ju këshillonim të mbanit me vete çanta të mëdha apo këpucë të papërshtatshme, sepse ndonjëherë rruga është mjaft e pjerrët.

Kulla e Ngujimit është kulla e gjakmarrjes. Veriu i Shqipërisë kishte vendosur ligjet e veta që njihen me emrin Kanun, i cili përcakton etikën ndaj dënimeve për vrasje. Historikisht, kjo përfshinte aftësinë për të marrë gjakun (megjithëse vetëm burrat mund të vriteshin; jo gratë, të moshuarit, fëmijët, apo virgjëreshat e betuara). Në përgjithësi kulla është e fortifikuar, megjithatë ajo është përdorur për të negociuar falje gjaqesh, të cilat mund të zgjasnin me breza. Gjakmarrja u ndalua gjatë komunizmit dhe tani kulla është një atraksion turistik.

Në Shqipëri ka dy sy të kaltër: një në Veri dhe një në Jug. Ne nuk arritëm të vizitonim Syrin e Kaltër në Jug, por Syri i Kaltër i Thethit ishte absolutisht i bukur (edhe pse akull i ftohtë).

Zona rurale në Shqipërinë Veriore Është pothuajse e pamundur të bësh një fotografi të një fshati shqiptar pa përfshirë një foto të një bunkeri.

88

SHQIPËRIA Kjo grua po kalonte Lumin e Thethin me një ton dru mbi shpinë. Ishim pak nervoz për të kaluar mbi ato tuba, por ajo na bindi se ishte lehtë edhe pse shoqëruesja jonë, Lavdia dhe ne mbaheshim te njëri-tjetri për siguri.

Vlerësohet të ketë mbi 173,000 bunkerë në Shqipëri për shkak të paranojës së Enver Hoxhës që do të shpërthente një luftë me Jugosllavinë ose Bashkimin Sovjetik.

Liqeni i Komanit është një nga atraksionet më të mëdha në Shqipërinë Ve-

riore. Kisha supozuar se liqeni kishte ekzistuar në mënyrë natyrale për një kohë të gjatë dhe kur pamë fotografi të bukura të liqenit të Komanit, u bindëm kur organizatori i udhëtimit tonë drejt Thethit na rezervoi bileta trageti për rrugën e kthimit. Në të vërtetë, Liqeni i

me dy sy të kaltër

Mbërritja nga Thethi në Valbonë

Komanit është një rezervuar i formuar artificialisht në vitet 1980. Tragetin e Komanit do ta quanim më shumë anije turistike sesa traget, përderisa ai çan ujin ngadalë duke ju mundësuar shijoni pamje të mrekullueshme të Shqipërisë.

Shkodra është një nga qendrat kulturore të Shqipërisë dhe një qytet i bukur në mënyrën e vet, pasi të hyni në qendrën e tij historike. Është plot me kafene të admirueshme, bare të gjalla dhe dyqane komode. Në mbrëmje, qendra kthehet një pasarelë për vendasit me veshje të bukura, që dalin për shëtitje. Ata që shkojnë në Theth ose në Mal të Zi me shumë gjasa do të kalojnë nëpër Shkodër me autobus, kështu që merrni një ditë ose dy shtesë për ta eksploruar siç duhet këtë qytet, pasi është më i hijshëm sesa prisinim

dhe aty shërbehet ushqim i shijshëm.

Tirana, Berati Është pothuajse e pamundur të shmangësh Tiranën, kryeqytetin e gjallë të Shqipërisë. Qyteti është shumë modern, por ne na pëlqeu Piramida. Ajo u ndërtua në nder të Enver Hoxhës dhe u projektua nga e bija. Piramida përdoret pjesërisht për transmetime televizive, edhe pse pjesa më e madhe është e braktisur. Për ata që e duan arkitekturën postkomuniste, fotografimi i Tiranës do të jetë një përvojë më vete.

Berati është një qytet në Shqiperinë Jugore i njohur nga UNESCO dhe absolutisht BEFASUES. Qyteti vlerësohet të jetë mbi 2.000 vjeçar dhe shumë e quajnë "Qyteti i Një Mbi Një Dritareve".

E thënë në mënyrë komike, nëse qëndroni në një nga bujtinat historike (ne qëndruam në një bujtinë në Kala për 30

euro nata), praktikisht ju mund të ecni në çatinë e një shtëpie tjetër. Të gjitha rrugicat e Beratit janë absolutisht mahnitëse dhe Kalaja është çmimi që fitohet për t’ia dalë deri atje. Kini parasysh se kodra deri në Kalanë e Beratit është e thikët dhe e gjatë, prandaj mos u ngarkoni shumë, ose merrni valixhe me rrota. Gjithashtu Berati ka shumë mace të adhurueshme.

Karen Alexis Ertrachter & Jacob Wade Turner

Berati

Nr 27 TRAVEL 2018

89

Në Voskopojë Në Voskopojë e paharruar Në çdo ditë dimri ashtu siç e do tradita...

Hotel Royal Në V çdo ditë dimri çdo ditë dimri Ë Në ashtu siç e do tradita...

Hotel Royal është është ajo bëhetçdoçdd është ajo bëhet një festë Në Voskopojë njëVoskopojë festëe paharruar një festë Në e paharruar Në Në Voskopojë Në Natural food, comfort, friendly hospitality and Në dishes, all based on grill.

The products are not to many but the dishes, all based on grill.

The products are not to many but the royal_v_hotel@yahoo.com çdo ditë dimri çdo ditë dimri dishes, all based on grill.

The products arenot not çdo ditë dimri iç e do tradita... dishes, all based on grill.

The products taste is delicious and you will come back to experience again the are Hotel Royal delicious and youewilldo come backHotel to experience again the ashtu siç tradita...

Voskopoje Royal Hotel taste is Royal Royal Hotel VOSKOPOJË o tradita... taste delicious andyou youwill willcome comeback backtotoexpe ex pleasure, if you Hotel Royal taste isiscome delicious and 63here once.

Voskopoje Royal Hotel same pleasure,same if you come here once.

Voskopoje Royal Hotel VOSKOPOJË është është samepleasure, pleasure,ififyou youcome come hereonce. once. same here ajo bëhet është ajo bëhet ajo bëhet ashtu esiç enjëdofestëtradit Ho njëe festë paharruar paharruar Adresa: Vosk e paharruar Në një festë Tel:Hotel +355 (0)6 Në www.royalvo Adresa: Voskopojë-Korçë, Albania e do tradita...

Adresa: Voskopojë-Korçë, Albania Hotel Royal skopojë-Korçë, Albania Adresa: Voskopojë-Korçë, Albania Adresa: Voskopojë-Korçë, Albania royal_v_hote Në Voskopojë Tel: +355 (0)682020911; 0684088797 VOSKOPOJË Adresa: Voskopojë-Korçë, Albania Në Vos Tel: +355 (0)682020911; 0684088797 Në Voskopojë )682020911;Tel: 0684088797 Në Voskopojë Në Vosk Tel: +355 (0)682020911; 0684088797 Në Në Voskopojë +355 (0)682020911; 0684088797 Hotel Royal www.royalvoskopoja.com Në Voskopojë Në Voskopojë Tel: +355 (0)682020911; 0684088797 www.royalvoskopoja.com ajo bëhetNatural food, comfort, voskopoja.com Natural food, comfort, friendly hospitality and above all, tastefull www.royalvoskopoja.com www.royalvoskopoja.com Natural food, comfort, friendly hospitality andabove aboveall,a royal_v_hotel@yahoo.com friendly hospitality and above all, tastefull Vosko www.royalvoskopoja.com Natural food, comfort, friendly hospitality and royal_v_hotel@yahoo.com Natural food, comfort, friendly hospitality and above tastefull tel@yahoo.com dishes, all based on grill.

The products are not to many but the royal_v_hotel@yahoo.com food, comfort, hospitality andditë above all,all, tastefull çdo dimri çdo ditë dimri royal_v_hotel@yahoo.com dishes, all based on grill.Natural The products areçdo not çdo tofriendly many but the dishes, all based on grill.

The products are not tomany man Adresa: Voskopojë-Korçë, Albania e p royal_v_hotel@yahoo.com ditë dimri ditë dimri çdo ditë dishes, all based on grill.

The products are not to dishes, alland based on grill.

The products areçdo nottoagain to many but the ditë taste is dishes, delicious you will come back tothe experience the çdo ajo bëhet ditë dimri all based on grill.

The products are not many but the e paharruar Voskopoje Royal Hotel taste is delicious and you will come back to experience again çdo ditë dimri VOSKOPOJË taste is delicious and you will come back to experienc taste is delicious and you will come back to experience opoje Royal Hotel Hotel Royal taste delicious and youTel: willcome come back experience again 63 Voskopoje Royal Hotel pleasure, if63you come here once. +355 (0)682020911; 068408879 taste isisdelicious and you will back totoexperience thethe Voskopoje Royal Hotel Voskopoje Royal Hotel same pleasure, ifsame you come here once. ështëagain

Tel: +355and (0)682020911; 0684088797 ral food, comfort, friendly hospitality above tastefull Tetë tjera: bar panoramik, restorant me ambiente dhe verore, sallë konfeballkanase dhe atëdimërore europiane.

Royal Hotel is loca kushte mjaft komode me nje all, arredim bashkëkohor, pajisura me sistem Adresa: Albania www.royalvoskopoja.com es, all based on grill. The products are not toVoskopojë-Korçë, many but the Adresa: rencash, kënd çlodhjeje , dhe parkim i garantuar.

Organizon shëtitje të ndryshme ofKorça, 1350 m dh ab Voskopojë-Korçë, Albania Te tjera: bar panoramik, restorant me ambiente dimërore Natural food, comfort, friendly hospitality and above all, tastefull ngrohjeje, ballkone panoramike, etj.

Cmimi: 3000-5000 lekë dhoma. , is friendly hospitality and above all, tastefull Adresa: Voskopojë-Korçë, Albania delicious and you will comeroyal_v_hotel@yahoo.com back to+355 experience again the 0684088797 Adresa: Voskopojë-Korçë, Albania turistike si : ekspedita dhe shëtitje malore (hikingare dhe treeking) ,but sporte dimërore si oms (45 beds) furni Tel: (0)682020911; dishes, all based on grill.

The products not to many the rencash, kënd çlodhjeje , dhe parkim i garantuar.

Organizon The products are nothere to many butnjë themenu të pasur tradicionale Tel: (0)682020911; 0684088797 ofron tëski zonës, të alternuara me kuzhinën erill. pleasure, if youRestoranti: come once.

Tel: +355 (0)682020911; dhe snowboard dhe0684088797 sporte verore: 4 X 4 tours & safari.

Tel:+355 +355 (0)682020911; 0684088797 rooms with very com taste is delicious and you willmountainbike, come back to experience again the you will come back to experience the www.royalvoskopoja.com Voskopoje Royal Hotel www.royalvoskopoja.com turistike si :once. ekspedita dhe shëtitje malore (hiking dhe treekin ballkanase dheagain atë europiane. www.royalvoskopoja.com temporary furnishi same pleasure, if you come here Natural food, comfort, friendly hospitality and abo www.royalvoskopoja.com come here once.

Natural food, comfort, friendly hospitality and Natural food, comfort, royal_v_hotel@yahoo.com ski dhe snowboard dhe sporte verore: mountainbike, 4 X 4 tou e, Hotel Royal Voskopoja ndodhet në Voskopojë, Te tjera: bar panoramik, restorant me ambiente dimërore dhe verore, sallë konferoyal_v_hotel@yahoo.com stem, panoramic Natural food, comfort, frb royal_v_hotel@yahoo.com dishes, all based on grill.

The products are not tono dishes, all based on grill.

The products are royal_v_hotel@yahoo.com 0 m mbi nivelin e detit.

ALL rooms.

-Korçë, Albania dishes, all based on gri rencash, kënd çlodhjeje , dhe parkim i garantuar. Organizon shëtitje të ndryshme Adresa: Voskopojë-Korçë, Albania dishes, all based on gril taste is delicious and you will come back to e Location: and With an Voskopoja taste is delicious youalpine willstructure, comeRestaurant: back to exper Hotel të mobiluara me stil.Voskopojë-Korçë, Hoteli dhoma Voskopoje meAlbania Adresa: Albania offers Royal(hiking Hotel Adresa: Voskopojë-Korçë, turistike si ofron : ekspedita dhe shëtitje malore dheVoskopoje treeking) ,Royal sporte dimërore si Royal same Hotel ispleasure, located in Voskopojë, in thehere district taste is delicious and yo if you come once.

0911; 0684088797 taste is delicious and yo alternating m bashkëkohor, të pajisura me sistem 63 Voskopoje Royal Hotel same pleasure, you come once.

Tel: +355 (0)682020911; 0684088797 ofKorça,if1350 m above sea here level. Capacity: 20 ro- with Ba Voskopoje Royal Tel: +355 (0)682020911; skilekë dhe snowboard dhe0684088797 sporte verore: mountainbike, 4 X 4 tours & safari.Hotel +355 (0)682020911; 0684088797 same pleasure, ifyou youWith Others: panoramic oms (45 beds) furnished with style.

The hotel offers .ja.com Cmimi:Tel: 3000-5000 dhoma. same pleasure, if coc Location: rooms with very comfortable conditions with asummer conwww.royalvoskopoja.com www.royalvoskopoja.com and room tradicionale të zonës, të alternuara me kuzhinën Natural food, comfort, friendly hospitality and above all, tastefull Royal Hotel is www.royalvoskopoja.com Natural food, comfort, friendly hospitality above all, tastefull temporary and furnishing, equipped with heating syhoo.com angle, andand guarant royal_v_hotel@yahoo.com ofKorça, 1350 Natural food, comfort, friendly hospitality abm stem, panoramic balconies, etc.

Price: 3000-5000 royal_v_hotel@yahoo.com

NëV Në çdo çdo

d, comfort, friendly hospitality and above all, tastefull me ambiente dhe verore, konfebased on grill.dimërore The products are not sallë to many but the im i garantuar.

Organizon shëtitje të ndryshme icious and you will come back to experience again the malore dhehere treeking) sure, if (hiking you come once. , sporte dimërore si e: mountainbike, 4 X 4 tours & safari.

tourist walk expe oms (45as beds) f ALL rooms. (hiking and with treeking area, Location: With an alpine structure, VoskopojaRestaurant: offers a rich menu of traditional rooms ver Royal Hotel is located in Voskopojë, in the districtalternating with Balkan and European cuisine. snowboard and furn sum temporary winter ofKorça, 1350 m above sea level. Capacity: 20 ro-Others: panoramic bar, restaurant with 4 Tours & Safari. stem, panoram and summer rooms, conference room, recreation (45Royal beds) furnished with style.

The hotel offersangle, and guaranteed parking. Organizes various Vendodhja: Me një strukturë alpine,oms Hotel Voskopoja ndodhet në Voskopojë, ALL rooms. rooms with very comfortable conditions with a connë rrethin e Korcës lartësinë 1350 ndodhet m mbi nivelin e detit. tourist walk as expeditions and mountain activities Vendodhja: Me një strukturë alpine, HotelnëRoyal Voskopoja në Voskopojë, Restaurant: of temporary equipped heating and 20 m dhoma (45 shtretër) mobiluarafurnishing, me stil. Hoteli ofron with dhoma me sy-(hiking and treeking), winter sports like skiingalternating në rrethin e Korcës nëKapaciteti: lartësinë 1350 mbi nivelin e detit. të with 4x stem, panoramic balconies, etc. Price: 3000-5000snowboard and summer sports: mountainbike, kushte mjaft komode me nje bashkëkohor, të pajisura 20 dhoma (45 shtretër) të mobiluara mearredim stil. Hoteli ofron dhoma me me sistem Others: panor Location: Kapaciteti: With an alpine structure, Voskopoja 4 Tours & Safari. rooms. mjaftinkomode me bashkëkohor, të pajisura me sistem ngrohjeje, ballkone panoramike, etj.ALL Cmimi: 3000-5000 lekë dhoma.

Royal Hotelkushte is located Voskopojë, innje thearredim district and summer r Restaurant: menu me of traditional ofKorça, 1350 m aboveballkone sea level.

Capacity: 20etj. ro-Cmimi: ngrohjeje, panoramike, 3000-5000 lekëtradicionale dhoma. tëoffers Restoranti: ofron një menu të pasur zonës,atërich alternuara kuzhinën area, angle, and gua oms (45 beds) furnished with style.

The hotel offers alternatingme with Balkan and European cuisine.

Restoranti: ofron një menu të pasur tradicionale të zonës, të alternuara kuzhinën ballkanase dhe atë europiane. tourist walk as rooms withballkanase very comfortable conditions with a conOthers: panoramic restaurant with winter dhe atë europiane.

Te tjera: bar panoramik, restorant me ambiente dimërore bar, dhe verore, sallë konfe(hiking and tree temporary furnishing, equipped with heating syandi verore, summer recreation Te tjera: bar panoramik, restorant me ambiente dhe sallërooms, konfe- conference rencash, kënd çlodhjeje , dimërore dhe parkim garantuar.

Organizon shëtitje tëroom, ndryshme snowboard and stem, panoramic balconies, etc. Price: 3000-5000 angle, andtëguaranteed parking. , dhe parkim i garantuar.

Organizon shëtitje ndryshme Adresa: Voskopojë-Korçë, Albania turistike si : ekspedita dhe shëtitje malore (hiking dhe treeking) , sporteOrganizes dimërore sivarious ALL rooms.rencash, kënd çlodhjeje 4 Tours & Safar Adresa: Voskopojë-Korçë, Albania turistike : ekspedita dhe shëtitje maloredhe (hiking dheverore: treeking) , sporte tourist walkdimërore as expeditions mountain activities Restaurant: offers asirich menuTel: ofski traditional area, +355 (0)682020911; 0684088797 dhe snowboard sporte mountainbike, 4 X 4sitours &and safari.

Tel: +355 (0)682020911; 0684088797 ski dhe snowboard dhe sporte verore: mountainbike, 4 X 4 tours & safari. (hiking and treeking), winter sports like skiing and alternating with Balkan and European www.royalvoskopoja.com Vendodhja: Me cuisine. një strukturë alpine, Hotel Royal Voskopoja ndodhet në Voskopojë, Natural food, comfort, friendly hospitality and above all, tastefull Others: www.royalvoskopoja.com panoramic bar, restaurant with winter snowboard and summer sports: mountainbike, 4x et në Voskopojë, royal_v_hotel@yahoo.com në rrethin e Korcës në lartësinë 1350 m mbi nivelin e detit.

Natural food, comfort, dishes, friendly all hospitality and above tastefullare not to many but the and summer rooms, conference room, recreation based on grill.

Theall, products royal_v_hotel@yahoo.com 4 Tours & Safari.

Kapaciteti: 20 dhoma (45 shtretër) të mobiluara me stil.

Hoteli ofron dhoma me dishes, all based Location: on grill.

The are not to will many but the angle, and guaranteed parking. Organizes various taste isproducts delicious you come back to experience again the With an alpine and structure, Voskopoja Voskopoje kushte mjaft komode me nje Royal arredimHotel bashkëkohor, pajisura sistem fron dhoma me tasteWith istëdelicious and you will come back to experience again tourist walk as Voskopoje expeditions and mountain activities Location: an alpineme structure, Voskopoja Royal Hotel ispleasure, located in Voskopojë, in thehere district Royal Hotel same if you come once.the ngrohjeje, ballkone panoramike, etj. Cmimi: 3000-5000 lekëindhoma.

Royal same Hotel ispleasure, located Voskopojë, in1350 thehere district and (hiking and treeking), winter sports like skiing sistem ifofKorça, you come once. m above sea level. Capacity: 20 ro-

Ashtu e doe tradita myze ashtusiçsiç do tradita ashtu siç e do do ashtu siç e do tradita...

Ashtu e doe tradita myzeqare ashtusiçsiç do tradita... është është ashtu siç e do tradita do tradit Hote Hot Ho është e paharruar është është Në Voskopojë një festë një festë ajo bëhet NëNë Voskopojë Në Voskopojë një festë Voskopojë Në Voskopojë një festë Në njën Nëçdo ditë një njëfestë festë VOSKOPOJË dimri Voskopoje Royal Hotel çdo ditë dimri çdo ditë dimri çdoNë ditëdimri dimri çdo ditë ashtu siç e do tradita...

Në Hotel Royal ashtu siç e do tradita...

VOSKOPOJË e paharruar Hotel Royal VOSKOPOJË Në Në VOSKOPOJË është është e e Ashtu siç e do tradita myzeqare është Ashtu e doe tradita myzeqare ajo bëhet ajoHotel bëhet është është siç e do tradita... ashtusiçashtu siç do tradita...

Royal Hotel Royal njëdo festë ashtuNë siçVoskopojë e siç do tradita... ashtu enjëbëhet tradita... doeajopaharruar tradita... do tradita..

Hotel Royal Hotel R Hotel Royal Hotel R e paharruar festë Nëajonjë festë njënjëfestë festë bëhet ajoajobëhet bëhet ajoaj Në ashtu siç e do tradita...

Hotel Royal Në POJËVOSKOPOJË Në e paharruar e paharruar çdo ditë dimri Në eepaha Ashtu siç e do tradita myzeqare VOSKOPOJË ajo bëhet e paharruar ashtu siç e do tradita...

Hotel Royal e paharruar pah VOSKOPOJË VOSKOPOJË ashtu siç e do tradita... do tradita...

Hotel Royal Hotel Royal e paharruar Në Voskopojë ashtu siçNëe Voskopojë doështëtradita... ajoHotel bëhet Royal ajoajobëhet bëhet KOPOJË çdo ditë dimri VOSKOPOJË e paharruar ajo bëhet çdo ditë dimri VOSKOPOJË VOSKOPOJË VOSKOPOJË VOSKOPOJË eepaharruar një festë paharruar VOSKOPOJË është Në Voskopojë është VOSK ashtu s e paharruar as njëditëfestëdimrinjëNë OSKOPOJË çdo festë VOSKOPOJË VOSKOPOJË Nëështë shtu siç e do tradita...

Hotel Royal Në ashtu s VOSKOPOJË ashtu siç e do tradita...

Royal një festëRoyal ashtu siç e doHoteltradita...

Hotel ajo bëhet ajo bëhetNëajo bëhet VOSKOPOJË eRoyal paharruar VOSKOPOJË eHotel paharruar ashtu siç e do tradita...

VOSKOPOJË e paharruar ajo bëhet e paharruar

dishes, all based on grill. The products are not to many but the taste is delicious and you will come back to experience again the same pleasure, if you come here once.

çdo ditë dimri Në Voskopoje siç eRoyaldoHoteltradita...

Hotel Royal ajo bëhet e paharruar është htu siç e do tradita...

Hotel Royal ajo bëhete paharruar një festë e paharruar ajo bëhet e paharruar Në

ashtu siç e do tradita...

Hotel Royal

ofKorça, 1350 m above sea level.

Capacity: 20 ro- same Restoranti: ofron një menu të zonës, të alternuara me kuzhinën pleasure, ifyou you come hereonce. once.

Royal Hotel snowboardVoskopoje and summer sports: mountainbike, 4 x të pasur tradicionale oms (45 beds) furnished with style.

The hotel offersifonce. . pleasure, come here same pleasure, you come here Vendodhja: Merooms njëpleasure, strukturë alpine, Hotel Royal Voskopoja ndodhet në Voskopojë, oms (45 beds) furnished with style.

The hotel offers same ififsame you come here once.

4 Tours & Safari. ballkanase dhe atë europiane. with very comfortable conditions with a con63 Adresa: Voskopojë-Korçë, Albania ara me kuzhinën rooms withnë very comfortable conditions with a con-1350 m mbi nivelin e detit. rrethin e Korcës në lartësinë

www.royalvoskopoja.com royal_v_hotel@yahoo.com

furnishing, equipped with heating syTe tjera: bar panoramik, restorant me temporary ambientefurnishing, dimërore equipped dhe temporary verore, konfewithsallë heating sy-

stem, panoramic balconies, Price: 3000-5000 Kapaciteti: 20shëtitje dhoma shtretër) të etc. mobiluara me stil. Hoteli ofron dhoma me Tel: +355 (0)682020911; 0684088797 dresa: Voskopojë-Korçë, Albania rencash, kënd çlodhjeje , dhe parkim stem, i garantuar.

Organizon të (45 ndryshme panoramic balconies, etc.

Price: 3000-5000 Adresa: Voskopojë-Korçë, Albania ore, sallë konfeALL rooms.

Adresa: Voskopojë-Korçë, Albania mjaft komode nje arredim bashkëkohor, të pajisura me sistem ALL(hiking rooms.kushte Adresa: Voskopojë-Korçë, Albania turistike si : ekspedita dhe shëtitje malore dhe treeking) , sporte me dimërore sirich menu el: +355 (0)682020911; 0684088797 Restaurant: offers a of traditional area, www.royalvoskopoja.com tje të ndryshme Tel: (0)682020911; 0684088797 Restaurant:ngrohjeje, offers menu of traditional area, ballkone panoramike, Cmimi: 3000-5000 Tel: (0)682020911; ski+355 dhe snowboard dhe0684088797 sporte verore: mountainbike, 4 Xa4rich tours & safari.

Tel:+355 +355 (0)682020911; 0684088797 with Balkanetj. and European cuisine. lekë dhoma. food, comfort, friendly hospitality and above all, tastefull alternating withNatural Balkan and alternating European cuisine. ww.royalvoskopoja.com orte dimërore si Restoranti: një menu të pasur të zonës, alternuara me kuzhinën www.royalvoskopoja.com www.royalvoskopoja.com Others: panoramic bar, tradicionale restaurant with winter royal_v_hotel@yahoo.com Natural comfort, friendly and above all,të tastefull Others:food, panoramic bar, ofron restaurant withhospitality winter www.royalvoskopoja.com Natural food, comfort, friendly hospitality and above all, tastefull afari.

Natural food, comfort, friendly hospitality andabove above tastefull yal_v_hotel@yahoo.com and summer rooms, conference room, recreation oskopojë, dishes, allatë based on grill.

The products are not to many but the royal_v_hotel@yahoo.com ballkanase dhe europiane. and summer rooms, conference room, recreation Natural food, comfort, friendly hospitality and all,all, tastefull royal_v_hotel@yahoo.com dishes, all based on grill.

The products are not tonot many dishes, allangle, based grill. products to many butthe the andon guaranteed parking.

Organizes various royal_v_hotel@yahoo.com angle, and Te guaranteed parking.

Organizes various dishes, allThebased onaregrill.

Thebut products arekonfenot to many but the tjera: bar panoramik, restorant me ambiente dimërore dhe verore, sallë

dishes, allwill based onexperience grill.

The products many taste isisdelicious and you come back to experience again the are not to tourist walk as expeditions andwill activities delicious and you come back toshëtitje experience again thebut the With an alpine structure, Voskopoja walkLocation: as taste expeditions and mountain activities tastetourist is delicious and you will come back tomountain again the VoskopojeVoskopoje Royal Hotel rencash, kënd çlodhjeje , is dhe i garantuar.

Organizon të ndryshme Royal Hotel ispleasure, located in Voskopojë, in parkim the district (hiking and treeking), winter sports likeyou skiing and taste delicious and you willcome come back toexperience experienceagain again same if you come here once. and (hiking and treeking), winter sports like skiing Vendodhja: Me një strukturë alpine, Hotel Royal Voskopoja ndodhet në Voskopojë, taste is delicious and will back to thethe 63 Royal Hotel same pleasure, if you come here once. same pleasure, if you come here once. ofKorça, 1350 m above sea level.

Capacity: 20 rosnowboard andshëtitje summer sports: mountainbike, 4x si :sports: ekspedita dhe (hiking dhe treeking) , sporte dimërore si Voskopoje Royal Hotel snowboardturistike and summer mountainbike, 4 x malore alpine opoja structure, Voskopoja oms (45 beds) furnishedsame with style.pleasure, The hotel offers if you come here once.

oma Voskopoje me Royal Hotel Voskopoje Royal Hotel

same pleasure, if you come hereVoskopojë-Korçë, once.

Adresa: Adresa: Voskopojë-Korçë, Albania ndodhet nëAlbania Vendodhja: Me një strukturë alpine, Hotel Royal Voskopoja Vendodhja: Me një strukturë alpine, Hotel Royal Voskopoja ndodhet0684088797 nëVoskopojë, Voskopojë, +3551350 (0)682020911; 0684088797 Tel:nivelin +355 në rrethin e Korcës në Tel: lartësinë m mbi e(0)682020911; detit. në rrethin e Korcës në lartësinë 1350 m mbi nivelin e detit. www.royalvoskopoja.com Kapaciteti: 20 dhoma www.royalvoskopoja.com (45 shtretër) të mobiluara me stil. Hoteli ofron dhoma me Kapaciteti: 20 dhoma (45 shtretër) të mobiluara me stil. Hoteli ofron dhoma meNatu royal_v_hotel@yahoo.com kushte mjaft komode me nje arredim bashkëkohor, të pajisura me sistem royal_v_hotel@yahoo.com dishe kushte mjaft komode me nje arredim bashkëkohor, të pajisura me sistem ngrohjeje, ballkone panoramike, etj. Cmimi: 3000-5000 lekë dhoma. ngrohjeje, ballkone panoramike, etj. Cmimi: 3000-5000 lekë dhoma. taste Natural food, comfort, friendly hospitality and above all, tastefull Royal Hoteltë alternuara Restoranti: ofron një menu tëVoskopoje pasur tradicionale të zonës, kuzhinën Voskopoje Royal me Hotel Restoranti: ofron një menu të pasur tradicionale të zonës, të alternuara me kuzhinën sam dishes, all based on grill. The products aredhenot manyAdresa: but theVoskopojë-Korçë, Albania ballkanase atëto europiane. ballkanase dhe atë europiane.

Te tjera: bar panoramik, restorant me ambiente dimërore dhe verore, sallë konfetaste is delicious and you will come back topanoramik, experience again theambiente Tel: +355 0684088797 Te tjera: bar restorant me(0)682020911; dhe verore,tësallë konferukturë alpine, Hotel Royal Voskopoja ndodhet në Voskopojë, rencash, kënd çlodhjeje , dhe parkim i garantuar.dimërore Organizon shëtitje ndryshme once.

-Korçë, Albania same pleasure, if you come here www.royalvoskopoja.com rencash, kënd çlodhjeje , dhe parkim i garantuar.

Organizon shëtitje të ndryshme turistike si : ekspedita dhe shëtitje malore (hiking dhe treeking) , sporte dimërore si ë0911; 1350 m mbi nivelin e detit.

N 7lartësinë 0684088797 royal_v_hotel@yahoo.com turistike si :Voskopoja ekspedita shëtitje malore (hiking dhe4 Xtreeking) , sporte ski Royal dhe snowboard dhedhe sporte verore: mountainbike, 4 tours & safari. dimërore si di Vendodhja: Me një strukturë alpine, Hotel ndodhet në Voskopojë, aoja.com (45Vendodhja: shtretër) tëMe mobiluara me stil.

Hoteli ofron dhoma me njëfood, strukturë alpine, Hotel Royal Voskopoja ndodhet në mountainbike, Voskopojë, 4 X 4 tours & safari. ski dhe snowboard dhe sporte verore: Natural comfort, friendly hospitality and above all, tastefull ta në rrethin e Korcës në lartësinë 1350 m mbi nivelin e detit.

Natural food, comfort, friendly hospitality and above all, tastefull me nje arredim bashkëkohor, të pajisura me sistem Voskopoje Royal Hotel hoo.com në rrethin edishes, Korcës lartësinë 1350 m mbi e detit. all në based on grill. The products are nivelin not to many but the ofKorça, 1350 m above sea level. Capacity: 20 roingandhe treeking) sporte dimërore si hotel offers th alpine structure, Voskopoja oms (45 beds), furnished with style. The located4 inXVoskopojë, in comfortable the district conditions with a connbike, 4 tours & safari. rooms with very m abovetemporary sea një level.strukturë Capacity: rofurnishing,20equipped heating sy- Voskopoja ndodhet në Voskopojë, dhja: Me alpine,with Hotel Royal furnished with panoramic style. The hotel offers etc. Price: 3000-5000 stem, balconies, thin e Korcës në lartësinë 1350 m mbi nivelin e detit. ry comfortable conditions with a conALL rooms.

Location: With an alpine structure, Voskopoja nishing, equipped with heating syiteti: 20 Hotel dhoma (45 ashtretër) tëtraditional mobiluara stil. Hoteli ofron dhoma me Restaurant: offers rich menu of Royal is in European Voskopojë, inarea, theme district micLocation: balconies, etc.

3000-5000 WithPrice: anlocated alpine structure, Voskopoja alternating with Balkan and cuisine. e mjaft komode me nje arredim bashkëkohor, të pajisura me sistem Royal Hotel 1350 ispanoramic located in Voskopojë, in thewith district ofKorça, m above sea level.

Capacity: Others: bar, restaurant winter 20 roffers a rich menu of traditional area, jeje, ballkone panoramike, etj.

Cmimi: 3000-5000 lekë dhoma. ofKorça, 1350 m above sea level.

Capacity: 20 roand summer rooms, conference room, recreation oms and (45European beds) furnished with style. The hotel offers th Balkan cuisine. oms (45 beds) furnished with style. The hotel offers angle, and guaranteed Organizes various ranti: ofron një menu tëparking. pasur tradicionale të zonës, të alternuara me kuzhinën ramic bar, restaurant with winter rooms with very comfortable conditions rooms with very comfortable conditions with aactivities con- with a contourist walk as expeditions and mountain rooms, conference room, recreation nase dhe atë europiane. temporary furnishing, equipped with heating sy(hikingfurnishing, and treeking), winter sports like skiing temporary equipped with heating sy-and aranteed parking. Organizes various snowboard and summer sports: mountainbike, 4 x stem, panoramic balconies, etc.

Price: 3000-5000 stem, panoramic balconies, etc.

Price: 3000-5000 ra: bar panoramik, restorant me ambiente dimërore dhe verore, sallë konfes expeditions and mountain activities 4 Tours & Safari.

ALL winter rooms. eking), sports like skiing and

ALL rooms. sh,Restaurant: kënd çlodhjeje , dhe parkim i garantuar. Organizon shëtitje të ndryshme offers a rich menu d summer sports: mountainbike, 4 x of traditional area, Restaurant: offers a rich menu of traditional ke si : ekspedita dhe shëtitje malore (hiking dhearea, treeking) , sporte dimërore si cuisine. ari. alternating with Balkan and European alternating with Balkan and European cuisine.

Others: panoramic bar, restaurant with winter e snowboard dhe sporte verore: mountainbike, 4 X 4 tours & safari. and summer rooms, conference recreationwith winter Others: panoramic bar, room, restaurant angle, and guaranteed parking. Organizes various and summer rooms, conference room, recreation tourist walk as expeditions and mountain activities angle, and guaranteed parking.

Organizes various (hiking and treeking), winter sports like skiing and snowboard and summer sports: mountainbike, 4 x Location: tourist walk as expeditions and mountain activitiesWith an alpine structure, Voskopoja 4(hiking Tours &and Safari. and is located in Voskopojë, in the district treeking), winter sports like skiing Royal Hotel ofKorça,41350 snowboard and summer sports: mountainbike, x m above sea level. Capacity: 20 rooms (45 beds) furnished with style. The hotel offers 4 Tours & Safari.

rooms with very comfortable conditions with a contemporary furnishing, with heating sy95 Nr 17 equipped TRAVEL 2015 stem, panoramic balconies, etc. Price:2013 3000-500063 Nr 11 TRAVEL 95 Nr 17ALL TRAVEL rooms. 2015 63 of traditional area, NrRestaurant: 11 TRAVEL 2013 offers a rich menu

në rrethin e Korcës në lartësinë 1350 m mbi4 Tours nivelin e detit. & Safari.

4 Tours & Safari. ski dhe snowboard dhe sporte verore: mountainbike, 4 X 4 tours & safari. in Voskopojë, in the district strict rooms with very comfortable conditions with a conkuzhinën 9 Nr 17 TRAVEL 2015 sea level. Capacity: 20 roKapaciteti: 20 dhoma (45 shtretër) të furnishing, mobiluara me ofron dhoma me 0e rotemporary equipped withstil. heatingHoteli syVendodhja: Me një strukturë alpine, Hotel Royal Voskopoja ndodhet në Voskopojë, ffers ed with style. The hotel offers stem, panoramic balconies, etc. Price: 3000-5000 Nr 11 TRAVEL 2013 63 kushte mjaft komode me nje arredim bashkëkohor, të pajisura me sistem lë konfeconALL rooms. ortable conditions with con95 17 TRAVEL 2015 në arrethin e Korcës në lartësinë 1350 m mbi nivelin Nr e detit.

Restaurant: offers a rich menu of traditional gdryshme syequipped with heating sy63 Nr 11 Hoteli TRAVEL 2013 ngrohjeje, ballkone panoramike, etj.

Cmimi: 3000-5000 lekëarea, dhoma. Location: With an alpine structure, Voskopoja alternating with Balkan and Europeanme cuisine.

Kapaciteti: 20 dhoma (45 shtretër) të mobiluara me stil. ofron dhoma 5000 onies, etc.

Price: 3000-5000 Royal Hotel is located in Voskopojë, in the district mërore si Others:tradicionale panoramic bar, restaurant withtë winter Restoranti: ofron një menu të pasur të zonës, alternuara me kuzhinën ofKorça, 1350 m above sea level. Capacity: 20 rokushte mjaft komode me nje arredim bashkëkohor, të pajisura sistem and summerme rooms, conference room, recreation area, ich menu of traditional area, oms (45 beds) furnished with style. The hotel offers angle, and guaranteed parking.

Organizes various ballkanase dhe atë europiane. .n and European cuisine. ngrohjeje, ballkone panoramike, etj. Cmimi: 3000-5000tourist lekëwalk dhoma. rooms with very comfortable conditions with a conas expeditions and mountain activities interrestaurant with winter bar, temporary Temenu tjera: panoramik, ambiente dimërore sallë furnishing, konfe- equipped with heating syRestoranti: ofron një të bar pasur tradicionalerestorant të zonës, tëme alternuara mesports kuzhinën (hiking and treeking), winter like skiingdhe and verore, ation conference room, recreation stem, panoramic balconies, etc. Price: 3000-5000 snowboard and summer sports: mountainbike, 4 x ructure, ballkanase dhe atë europiane. rencash, kënd çlodhjeje , dhe parkim i garantuar.

Organizon shëtitje të ndryshme drious parking.Voskopoja Organizes various ALL rooms.

4 Tours & Safari. vities opojë, in the district activities tions and mountain Restaurant: offers asirich menu of traditional area, Te tjera: bar panoramik, restorant me ambiente dimëroremalore dhe verore, sallë konfeand turistike si : ekspedita dhe shëtitje (hiking dhe treeking) , sporte dimërore el.

Capacity: ro-skiing and winter sports20like alternating with Balkan European cuisine. e,yle.

4 xThe hotel offers rencash, kënd çlodhjeje , dhe parkim i garantuar. Organizon shëtitje të ndryshme 95 Nr 17 TRAVEL 2015andNr mer sports: mountainbike,Vendodhja: 4x 95 17 Others: panoramic 2013 bar, restaurant with winter2015 Me një ski strukturë Hotel Royal Voskopoja ndodhet në Voskopojë, dhe alpine, snowboard dhe sporte verore: mountainbike, 4 Voskopojë, X 4 tours & safari.

63 TRAVEL Nr 11 TRAVEL nditions with a con63 Vendodhja: Me një strukturë alpine, Hotel Royal Voskopoja ndodhet në 63 Nrroom, 11 TRAVEL and summer rooms, conference recreation 2013 63 shëtitje në rrethin e Korcës në lartësinë 1350 m malore mbi nivelin(hiking e detit. dhe treeking) , sporte dimërore si si : ekspedita dhe d with heating sy- turistike në rrethin e Korcës në lartësinë 1350 m mbi nivelin e detit. angle, and guaranteed parking. Organizes various c. Price: 3000-5000 Kapaciteti: 20 dhoma shtretër) të mobiluara me stil. Hoteli X ofron dhoma&me ski dhe snowboard dhe(45 sporte verore: mountainbike, 4 tours safari.

Kapaciteti: 20 dhoma (45 shtretër) të 4mobiluara me stil.

Hoteli ofron dhoma me tourist walk as expeditions and mountain activities kushte mjaft komode me nje arredim bashkëkohor, të pajisura me sistem (hiking and treeking), winter sports like skiing and kushte mjaft komode me nje arredim bashkëkohor, të pajisura me sistem u of traditional area, ngrohjeje, ballkone panoramike, etj. Cmimi: 3000-5000 lekë dhoma. snowboard and summer sports: mountainbike, 4 x ropean cuisine. ngrohjeje, ballkone panoramike, etj.

Cmimi: 3000-5000 lekë dhoma.

Restoranti: ofron një menu të pasur tradicionale të zonës, të alternuara me kuzhinën 4 Tours & Safari. aurant with winter Location: With an alpine structure, Voskopoja Restoranti: me kuzhinën 95 ofron një menu të pasur tradicionale të zonës, të alternuara Nr 17 TRAVEL ballkanase dhe2015 atë europiane. ce room, recreation Royal Hotel is located in Voskopojë, in the district ballkanase dhe atë europiane. g. Organizes various Te tjera: bar panoramik, restorant me ambiente dimërore dhe verore, sallë konfe63 Nr 11 TRAVEL 2013 Location: With an alpine structure, Voskopoja ofKorça, 1350 m above sea level. Capacity: 20 romountain activities Te bar panoramik, restorant me ambiente dimëroreindhe verore, sallë konferencash,Hotel kënd çlodhjeje , tjera: dhe parkim i garantuar.

Organizon shëtitje Royal Hoteltëisndryshme located Voskopojë, in the district Me strukturë alpine, Royal rencash, Voskopoja ndodhet në Voskopojë, and portsnjë like skiing With an alpine structure, Voskopo oms (45 beds) furnished with style.Location: The hotel offers kënd çlodhjeje , dhe parkim i garantuar.

Organizon shëtitje të ndryshme turistike si : ekspedita dhe shëtitje malore (hiking dhe treeking) , sporte dimërore si Vendodhja: Me një strukturë alpine, Hotel Royal Voskopoja ndodhet në Voskopojë, ofKorça, 1350 m above sea level. Capacity: 20 ros: mountainbike, 4 x Nr 17 TRAVEL 2015 Korcës në lartësinë ski 1350 mbi nivelin e një detit. turistike si : ekspedita shëtitje malore (hiking dhenë treeking) sporteThe dimërore si comfortable conditions Vendodhja: Me strukturë alpine,dhe Hotel Voskopoja ndodhet Voskopojë, Hotel is located in Voskopojë, in theVoskop distri Location: an9563alpine structure, rooms with very with aWith condhe m snowboard dhe sporte verore: mountainbike, 4 Royal X 4 tours & safari.

Nr Royal 11 TRAVEL 2013 oms (45 beds) furnished with,style. hotel offers 63 ë, Albania në rrethin e Korcës në lartësinë 1350 m mbi nivelin e detit.

Vendodhja: Me strukturë alpine, Hotel Royal Voskopoja ndodhet në Voskopojë, nënjë rrethin eski Korcës në lartësinë 1350 m mbi nivelin eme detit. dhe snowboard dhe sporte verore: mountainbike, 4 X 4 tours & safari.

0 dhoma (45Vendodhja: shtretër) tëMe mobiluara me stil.

Hoteli ofron dhoma temporary furnishing, equipped with heating syofKorça, 1350ismlocated above in seaVoskopojë, level. Capacity: 20 ro Royal Hotel in the dist rooms with very comfortable conditions with a connjë strukturë alpine, Hotel Royal Voskopoja ndodhet në Voskopojë, Vendodhja: Me një strukturë strukturë alpine, Hotel Royal Voskopoja ndodhet në Kapaciteti: 20 dhoma (451350 shtretër) tëme mobiluara me Hoteli ofron dhoma me 0684088797 Kapaciteti: dhoma (45 shtretër) tëMe mobiluara stil.temporary Hoteli ofron dhoma me në 20 rrethin ebashkëkohor, Korcës në lartësinë m mbi nivelin e stil. detit. stem, etc. Price: 3000-5000 Vendodhja: një alpine, Hotel Royal Voskopoja ndodhet nëVoskopojë, Voskopojë, oms (45 beds) hotel offer ofKorça, 1350furnished m above with sea style. level. The Capacity: 20 furnishing, equipped withpanoramic heating sy-balconies, komode menë nje arredim të95 pajisura mem sistem rrethin e Korcës në lartësinë 1350 mbi nivelin e detit.

Nr 17 TRAVEL 2015 kushte mjaft komode me nje arredim bashkëkohor, të pajisura me sistem në rrethin elekë Korcës në lartësinë 1350 msistem mbi nivelin e etc. detit. kushte mjaft komode me nje arredim bashkëkohor, të95 pajisura me ALL rooms. stem, balconies, Price: 3000-5000 mllkone rooms with veryfurnished comfortable a con Kapaciteti: 20 dhoma (45 TRAVEL shtretër) tënë mobiluara me stil.

Hoteli ofron me oms (45 beds) withconditions style. Thewith hotel off Nretj.

11 Cmimi: TRAVEL 2013 panoramike, 3000-5000 dhoma.

Location: With anpanoramic alpine structure, Voskopoja në rrethin e63 Korcës lartësinë 1350 mdhoma. mbi nivelin edhoma detit.

Nr 17 2015 ngrohjeje, ballkone panoramike, etj.

Cmimi: 3000-5000 lekë Kapaciteti: 20 dhoma (45 shtretër) të2013 mobiluara stil.

Hoteli ofron dhoma meoffers ALL rooms.

Royal shtretër) Hotel is me located in alternuara Voskopojë, inme the district a rich menume oftemporary traditional area, Kapaciteti: 20 dhoma (45 të mobiluara me stil.

Hoteli ofron dhoma furnishing, equipped with heating 63 Nr 11 TRAVEL ballkone panoramike, etj.

Cmimi: 3000-5000 lekë dhoma.

Location: With anRestaurant: alpine structure, Voskopoja rooms with very comfortable conditions with a sy co Restoranti: ofron një menu të pasur tradicionale të zonës, të kuzhinën kushte mjaft komode me nje arredim bashkëkohor, të pajisura me sistem m fronngrohjeje, një menu të pasur tradicionale të zonës, të alternuara me kuzhinën Kapaciteti: 20 dhoma (45 shtretër) të mobiluara me stil.

Hoteli ofron dhoma me ofKorça, 1350 m above sea level.

Capacity: 20 roRestaurant: offers a rich menu of traditional area, Royalme Hotelsistem is located in Voskopojë,with in theBalkan district and European kushte mjaft komode me nje arredim bashkëkohor, të pajisura alternating cuisine. ballkanase dhemjaft atëtradicionale europiane. stem, panoramic balconies, etc. Price: kushte komode me nje arredim bashkëkohor, të pajisura me sistem temporary furnishing, equipped with 3000-500 heating oms (45 beds) furnished with style.

The kuzhinën hotel offers Restoranti: ofron njëballkone menu të pasur të zonës, të alternuara me ngrohjeje, panoramike, etj.

Cmimi: 3000-5000 lekë dhoma. he atë europiane. ofKorça, 1350 m above sea level.

Capacity: 20 roalternating with Balkan and European cuisine. mjaft komode me nje arredim bashkëkohor, tëOthers: pajisura mehotel sistem Tekushte tjera: bar panoramik, restorant merooms ambiente dimërore dheconditions verore, sallë panoramic bar, restaurant with winter balconies, etc. Price: 3000-50 with very comfortable with akonfeconngrohjeje, ballkone panoramike, etj. Cmimi: 3000-5000 lekë dhoma.

ALL rooms. oms (45 beds) furnished with style.

Thewinter offers stem, panoramic ngrohjeje, ballkone panoramike, etj. equipped Cmimi: lekë dhoma. ballkanase dhe atëme europiane.

Others: panoramic bar, restaurant with temporary furnishing, with3000-5000 heating syRestoranti: ofron njëHotel menu të pasur zonës, tëshëtitje alternuara kuzhinën panoramik, restorant ambiente dimërore dhe verore, sallëtë konferencash, kënd çlodhjeje , dhetradicionale parkim i garantuar.

Organizon të ndryshme 22 and summer rooms, room, recreation rooms with very me comfortable conditions with a con-conference Restaurant: ndodhja: MeRestoranti: një strukturëofron alpine, Royal Voskopoja ndodhet në Voskopojë, Nr Nr 17 T ngrohjeje, ballkone panoramike, etj.

Cmimi: 3000-5000 lekë dhoma. offers a rich menu of traditional are një menu të pasur tradicionale të zonës, të alternuara me kuzhinën stem, panoramic balconies, etc.

Price: 3000-5000 ALL rooms. and summer conference room, recreation turistike si : ekspedita dhe shëtitje (hiking dhe ,rooms, sporte dimërore si equipped temporary furnishing, with heating me sy- parking.

Restoranti: një malore menu të pasur tradicionale të zonës, tëand alternuara kuzhinën Te tjera: bar panoramik, restorant me ofron ambiente dimërore dhe verore, sallë konfeNr 11 drrethin çlodhjeje , ballkanase dhenë parkim i garantuar.

Organizon shëtitje tërooms. ndryshme dhe atë europiane. angle, guaranteed Organizes various 63treeking) ALL e Korcës lartësinë 1350 m mbi nivelin e detit. alternating with Balkan and European cuisine.

Restoranti: ofron menu të pasur të zonës, tëetc. alternuara me kuzhinën stem, panoramic Price: 3000-5000 angle, guaranteed parking.

Organizes various Restaurant: offers a rich menu of traditional ar dheeuropiane. snowboard dhe sportenjë verore: mountainbike, 4 Xaand 4tradicionale tours & safari. ballkanase dheskiatë Restaurant: offers rich menu of traditional area,balconies,

SKOPOJË

ng dhe treeking) , sporte dimërore si te dimërore dheWith verore, sallë structure, konfeLocation: an alpine Voskopoja Royal is located in ndryshme Voskopojë, in the district bike, 4 XHotel 4 tours &tësafari. tuar.

Organizon shëtitje

(hiking treeking) , sporte dimërore si ohor, të dhe pajisura me sistem he verore, sallë konfentainbike, 4 X 4 tours safari.

00-5000 lekë dhoma. dimërore dhe &verore, sallë konfente shëtitje të ndryshme g)të, zonës, sporte dimërore si euar. të alternuara me kuzhinën Organizon shëtitje të ndryshme

l Royal Voskopoja ndodhet në Voskopojë,

bi nivelin e detit. ndodhet në Voskopojë, yal Voskopoja biluara me stil. Hoteli ofron dhoma me elin e detit. ndodhet këkohor,në tëVoskopojë, pajisura me sistem ra me stil.lekëHoteli i: 3000-5000 dhoma.ofron dhoma me oteli ofron dhoma me ionale të alternuara me kuzhinën hor, tëtëzonës, pajisura me sistem ra me sistem yal Voskopoja ndodhet në Voskopojë, 00-5000 lekë dhoma. dhoma. biente dimërore dhe verore, sallë konfevelin e detit. lternuara me kuzhinën e të zonës, të alternuara meme kuzhinën arantuar.

Organizon shëtitjedhoma të ndryshme ra me stil.

Hoteli ofron

stem, panoramic balconies, etc.

Price: 3000-5000 oms beds) with hotel offers ofKorça, 1350 m above sea style. level. The 20 roski dhe dhetradicionale sporte mountainbike, 4 Xcomfortable 4sports: tours &(45 safari. snowboard and summer mountainbike, 4 x furnished offersoffers a verore: rich menu oftemporary traditional area, Restoranti: ofron njësnowboard menuRestaurant: të pasur zonës, të&alternuara me kuzhinën furnishing, equipped with heating rooms with very conditions with a syconRestaurant: atë rich menu oftemporary traditional area, furnishing, equipped withCapacity: heating rooms with very comfortable conditions with a sycon4 Tours Safari.

ALL rooms.

With alpine structure, Voskopoja rooms with very comfortable conditions with aalpine, conoms (45 beds) furnished with style.

The hotel offers alternatingLocation: with Balkan andan European cuisine. stem, panoramic balconies, etc.

Price: 3000-5000 Vendodhja: Me një strukturë Hotel Royal Voskopoja ndodh temporary furnishing, equipped with heating syalternating with Balkan and European cuisine. ballkanase dhe atë europiane.

Royal Hotel is located in Voskopojë, in the district stem, balconies, etc.

Price: 3000-5000 Restaurant: offers a winter rich menupanoramic oftemporary traditional area, furnishing, equipped with heating syVendodhja: Me një strukturë alpine, H temporary furnishing, equipped with heating syOthers: panoramic bar, restaurant with rooms with very comfortable conditions with a conALL rooms. stem, panoramic balconies, etc.rrethin Price: 3000-5000 ofKorça, 1350 m above sea level.

Capacity: 20 ronë e Korcës në lartësinë 1350 m mbi nivelin e detit.Hotel Roy alternating with Balkan and European cuisine.

99 Nr 22 TRAVEL 2017 Others: panoramic bar,Restaurant: restaurant with winter and summer rooms, conference room, recreation stem, panoramic balconies, etc.

Price: 3000-5000 95 Nr 17 TRAVEL 2015 ALL rooms.

Vendodhja: Me një strukturë alpine, temporary furnishing, equipped with heating syTe tjera: bar panoramik, restorant me ambiente dimërore dhe verore, sallë konfeoffers aoffers rich an menu of traditional area, stem, panoramic balconies, etc.

Price: 3000-5000 ALL rooms.

Location: With alpine structure, Voskopoja oms (45 beds) furnished with style.

The hotel Nr 11 në TRAVEL 2013 3000-5000 Others: panoramic bar, restaurant with winter rrethin Korcës në lartësinë m angle, and guaranteed parking.

Organizes various 63 991350 Nr 22 TRAVEL 2017 ALL rooms. and summer rooms, conference room, alternating with Balkan and European cuisine. stem, panoramic balconies, etc.

Price: Kapaciteti: 20 dhoma (45 shtretër) të mobiluara me95stil.

Nre63 17 TRAVEL 2015 Restaurant: offers atë menu traditional area, Restaurant: offers astructure, rich menu of traditional area, Royal Hotel isrich located in of Voskopojë, in theVoskopoja district Location: With an alpine rooms with very conditions with arecreation conrencash, kënd çlodhjeje , dhe i garantuar. shëtitje ndryshme në rrethin Korcës në lartësinë m Hoteli mbi nivo ALL rooms.

22 TRAVEL 2017 90 andcomfortable summer rooms, conference room, recreation touristparkim walk as expeditions andOrganizon mountain activities 95 991350 NreNr 17 TRAVEL 2015 Restaurant: offers a rich menu of traditional area, Others: panoramic bar, restaurant with winter 63 Nr 11 TRAVEL 2013 ALL rooms. angle, and guaranteed parking.

Organizes various alternating with Balkan and European cuisine.

63 temporary furnishing, equipped with heating syofKorça, 1350 m above sea level.

Capacity: 20 roRoyal Hotel isOrganizes located invarious inkomode the districtmecuisine.

17 TRAV kushte nje arredim bashkëkohor, të Nr pajisura me 63 shtretër) Nr20 TRAVEL 2013 (45 alternating with Balkan and European Kapaciteti: dhoma të s angle,dhe andand guaranteed parking. and treeking), winter sports like skiing Restaurant: offers amjaft rich menu ofoftraditional area, alternating with Balkan and European cuisine. turistike si : ekspedita dhe63(hiking shëtitje treeking) ,and sporte dimërore siVoskopojë, Kapaciteti: 2011 dhoma (45 shtretër) tëNr mobilua summer rooms, conference room, recreation Restaurant: offers a winter rich menu traditional area, stem, panoramic balconies, etc. mountain Price: Others: panoramic bar, restaurant with oms (45 beds) furnished with style.

The hotel offers ofKorça, 1350 m above sea level.

Capacity: 20 rotourist malore walk as(hiking expeditions activities 11 TRA and summer sports: mountainbike, 43000-5000 x and tourist walk asand expeditions mountain activities 63 snowboard Others: panoramic bar, restaurant with winter Others: panoramic bar, restaurant with winter ngrohjeje, ballkone panoramike, etj.

Cmimi: 3000-5000 lekë dhoma angle, and guaranteed parking.

Organizes various ALL rooms. alternating with Balkan and European cuisine. alternating with Balkan and European cuisine. rooms with very comfortable conditions with akushte conrooms, conference room, recreation oms beds) furnished with style.

The hotel offers ski dhe snowboard dhe sporte verore: 4and Xtreeking), 4 summer tours &(45 safari. mjaft komode me me nje arredim bashkëko kushte mjaft komode nje arredim b 4(hiking Tours & Safari. and (hiking winter and winter sports like skiing and andmountainbike, treeking), sports like skiing

ajo bëhet VOSKOPOJË e paharruar urs & safari.

l_v_hotel@yahoo.com

sa dishes, all based grill. The products are Hoteli not to many butdhoma the Kapaciteti: 20 dhoma (45 shtretër) tëon mobiluara me stil. ofron me anoramike, etj. Cmimi: 3000-5000 lekë taste is delicious andshtretër) you willdhoma. come back to experience again the Kapaciteti: 20 dhoma (45 të mobiluara me stil.

Hoteli ofron dhoma me taste delicious and you cometëback to experience again the mjaft komode me njeisarredim bashkëkohor, pajisura me sistem Royalkushte Hotel menu të pasur tradicionale të të alternuara mewill kuzhinën same pleasure, ifzonës, you here once. kushte mjaft komode me njecome arredim të pajisura me sistem same pleasure, ifbashkëkohor, you come here once. ngrohjeje, ballkone panoramike, etj. Cmimi: 3000-5000 lekë dhoma. uropiane. ngrohjeje, ballkone panoramike, etj. Cmimi: 3000-5000 lekë dhoma.

Restoranti: një menu të pasur zonës, të alternuara me kuzhinën mik, restorant me ofron ambiente dimërore dhe tradicionale verore, sallëtë konfeRestoranti: ofron një menu të pasur tradicionale të zonës, të alternuara me kuzhinën eje , ballkanase dhe parkimdhe i garantuar.

Organizon shëtitjehospitality të ndryshme atë europiane.

Natural food, comfort, friendly and above all, tastefull dhe atë europiane. dishes, all restorant based on grill.me products aredimërore not tosimany dhe but the a dheballkanase shëtitje (hiking dhe treeking) , The sporte dimërore Te tjera:malore bar panoramik, ambiente verore, sallë konfeVendodhja: Me Te tjera: bar panoramik, restorant me ambiente dimërore dhe verore, sallë konfetaste is delicious and you will come back to experience again the he sporte verore: mountainbike, X 4 tours & safari. l Hotel në rrethin e Ko rencash, kënd çlodhjeje , 4dhe parkim i garantuar.

Organizon shëtitje të ndryshme same pleasure, if parkim you come here once. rencash, kënd çlodhjeje , dhe i garantuar.

Organizon shëtitje të ndryshme Kapaciteti: 20 turistike siçlodhjeje :malore ekspedita dhe shëtitje malore (hiking dhe treeking) ,walk sporte dimërore si rencash, kënd ,(hiking dhe parkim i me garantuar.

Organizon shëtitje tërooms. ndryshme ballkanase dhe atë europiane. tourist as expeditions and mountain activities kspedita dhe shëtitje dhe treeking) , sporte dimërore si Vendodhja: Me një strukturë alpine, Hotel Royal Voskopoja ndodhet në Voskopojë, Te tjera: bar panoramik, restorant me ambiente dimërore dhe verore, sallë konfeALL Others: panoramic bar, restaurant winte paciteti: 20 dhoma (45 shtretër) të mobiluara stil.

Hoteli ofron dhoma me tourist walk as expeditions and mountain activities alternating with Balkan and European cuisine. turistike si : ekspedita dhe shëtitje malore (hiking dhe treeking) , sporte dimërore si alternating with Balkan and Europeanwith cuisine.

Vendodhja: Me një strukturë alpine, Hotel Royal Voskopoja ndodhet në Voskopojë, ballkanase dhe atë europiane.

Te bar panoramik, restorant me dimërore sallë konfekushte mjaft ko Restaurant: asirich menu of traditional (hiking and treeking), winterkonfesports like skiing and skikomode dhe snowboard dhe verore: mountainbike, 4verore, Xwinter 4offers tours & safari.

Others: panoramic bar, restaurant with winter si :tjera: ekspedita dhe shëtitje dhe treeking) , sporte dimërore board dhe sporte verore: mountainbike, 4malore Xnë 4 tours & safari.

Te tjera: bar panoramik, restorant me ambiente dimërore dhe verore, sallë në rrethin ebashkëkohor, Korcës lartësinë 1350 m mbi nivelin edhe detit. andarea, (hiking and treeking), sports skiing rencash, kënd çlodhjeje ,sporte dhe parkim iambiente garantuar.

Organizon shëtitje ndryshme and summer rooms, conference room, with recreatio shteturistike mjaft menë nje arredim të(hiking pajisura me sistem alternating withtë Balkan andlike European cuisine.

Others: panoramic bar, restaurant win rrethin e Korcës në lartësinë 1350 m mbi nivelin e detit.

95 Nr 17 TRAVEL 2015 and summer rooms, conference room, recreation Te tjera: bar panoramik, restorant me ambiente dimërore dhe verore, sallë konfesnowboard and summer sports: mountainbike, 4 x rencash, kënd çlodhjeje , dhe parkim i garantuar.

Organizon shëtitje të ndryshme ski dhe snowboard dhe sporte verore: mountainbike, 4 X 4 tours & safari. snowboard and summer sports: mountainbike, 4 x Others: panoramic bar, restaurant with winter ngrohjeje, ball angle, and guaranteed parking.

Organizes variou ski dhe snowboard dhe sporte verore: mountainbike, Xmobiluara 4guaranteed tours &With safari.

20 dhoma (45 shtretër) tëdhe me stil.

Hoteli ofron me të ndryshmeand summer rooms, conference room, recreat rencash, kënd çlodhjeje , 4të parkim i an garantuar.

Organizon shëtitje angle, and parking.

Organizes various turistike siKapaciteti: : ekspedita dhe shëtitje malore (hiking dhe treeking) , sporte dimërore si 63 Nr 11 TRAVEL 2013 grohjeje, ballkone panoramike, etj.

Cmimi: 3000-5000 lekë dhoma.

Location: alpine structure, Voskopojadhoma Kapaciteti: 20dhe dhoma (45 shtretër) mobiluara me stil.

Hoteli ofron me të ndryshme 4the Tours & Safari. and rooms, conference room, recreation 4as Tours & isSafari. tourist walk expeditions and mountain activities Royal Hotel located insummer Voskopojë, in district dhoma Location: With an alpine structure, Voskopoja rencash, kënd çlodhjeje ,(hiking dhe parkim itours garantuar.

Organizon shëtitje turistike si :tëekspedita shëtitje malore dhe treeking) ,and sporte dimërore si tourist as expeditions and mountain activitie kushte mjaft komode me nje arredim bashkëkohor, të pajisura me sistem storanti: ofron njëdhe menu pasur tradicionale të zonës, të alternuara me kuzhinën ski snowboard dhe sporte verore: mountainbike, 4 X 4 & safari. angle, guaranteed parking.

Organizes variousdimërore si turistike si : ekspedita dhe shëtitje malore (hiking dhe treeking) , sporte angle, walk and guaranteed parking.

Organizes vario and (hiking and treeking), winter sports like skiing Restoranti: ofr ofKorça, 1350 m above sea level.

Capacity: 20 rokushte mjaft komode me njeisarredim bashkëkohor, të pajisura me sistem Royal Hotel located in Voskopojë, in the district tourist walk as expeditions and mountain activities and treeking), winterand sports like skiing an ski dhe snowboard dhe sporte verore: mountainbike, 4 X 4 tours & safari. oms (45 beds) furnished with style.

The hotel offers turistike si : ekspedita dhe shëtitje malore (hiking dhe treeking) , sporte dimërore(hiking si snowboard and summer sports: mountainbike, 4x ngrohjeje, ballkone panoramike, etj.

Cmimi: 3000-5000 lekë dhoma. llkanase dhe atë europiane. tourist walk as expeditions mountain activit ski dhe snowboard dhe sporte verore: mountainbike, 4 X 4 tours & safari. (hiking and treeking), winter rooms3000-5000 with very comfortable conditions with a con-sports like skiing and 4 Tours & Safari. ngrohjeje, ballkone panoramike, etj.

Cmimi: lekë dhoma.

Location: With an alpine structure, Voskopoja ballkanase dhe snowboard and summer sports: mountainbike, Vendodhja: Me një strukturë alpine, Hotel Royal Voskopoja ndodhet në Voskopojë, ofKorça, 1350 m above sea level.

Capacity: 20 roski dhe snowboard dhe sporte verore: mountainbike, 4 X 4 tours & safari. temporary furnishing, equipped with heatingsports: sy- kuzhinën Restoranti: një menu të pasur tradicionale zonës, të alternuara me snowboard and summer mountainbike, 4x (hiking and treeking), winter sports like skiing 4a tjera: bar panoramik, restorant me ofron ambiente dimërore dhe verore, sallë konfeGuida natyrore e Shqipërisë 328 Royalnjë Hotel is located in Voskopojë, inpanoramic thetë district Restoranti: ofron menu të furnished pasur tradicionale zonës, të alternuara me kuzhinën stem, balconies, Price: 3000-5000 4Voskopoja Tours & Safari.

4 Tours &etc.

Safari.

Location: With antëalpine structure, Voskopoja Location: With an alpine structure, oms (45 beds) with style.

The hotel offers Te tjera: bar pa snowboard and summer sports: mountainbike, në rrethin e Korcës në lartësinë m nivelin e detit. ncash, kënd çlodhjeje , ballkanase dhe parkim iofKorça, garantuar.

Organizon shëtitje të ndryshme dhe atë1350 europiane.

1350 mmbi above sea level.

Capacity: 20 roALL rooms.

Royal Hotel is located in Voskopojë, in the district ballkanase dhe atë europiane.

Restaurant: offers a rich menu of traditional area, Royal Hotel is located in Voskopojë, in the district Location: With an alpine structure, Voskopoja rooms with very comfortable conditions with a con4 Tours & Safari.

Location: With an alpine structure, Voskopoja oms (45 beds) furnished with style.

The hotel offers istike siKapaciteti: : ekspedita dhe shëtitje (hiking dhe treeking) , sporte dimërore si Te tjera:malore barshtretër) panoramik, restorant me ambiente dimërore dhe verore, sallë konfe20Te dhoma (45 të mobiluara me stil.

Hoteli ofron dhoma me rencash, kënd alternating with Balkan and European cuisine. 20 roofKorça, 1350 m Hotel above level.

Capacity: tjera: bar panoramik, me dimërore dhe verore, sallë konfeRoyal issea located in Voskopojë, in theVoskopoja district Location: With alpine structure, rooms with very comfortable awith conOthers:with panoramic bar,an restaurant with temporary equipped heating syofKorça, 1350 mwinter above sea level.

Capacity: 20 rodhe snowboard dhe sporte verore: mountainbike, 4furnishing, X 4 tours &conditions safari.

Royal Hotel is located in Voskopojë, in the district rencash, kënd çlodhjeje ,restorant dhe parkim iambiente garantuar.

Organizon shëtitje të ndryshme Location: With an alpine structure, Voskopoja oms (45 beds) furnished with style.

The hotel offers kushte mjaft komode me nje arredim bashkëkohor, të pajisura me sistem and summer rooms, conference room, recreation temporary furnishing, equippedi garantuar. with heating syofKorça, 1350 mlocated above in sea level.

Capacity: roRoyal Hotel is Voskopojë, in the20 district turistike si : ek rencash, çlodhjeje , dhe parkim Organizon shëtitje stem, panoramic balconies, etc.

Price: 3000-5000 Royal Hotel is ndryshme located inroVoskopojë, inhotel theVoskopoja district Location: With anwith alpine structure, rooms withPrice: very comfortable conditions with conoms (45 beds) furnished style.

The offers angle, and guaranteed parking.

Organizes various turistike kënd si : ekspedita dhe shëtitje malore (hiking dhe treeking) , sporte dimërore si ofKorça, 1350 matë above sea level.

Capacity: 20 rostem, panoramic balconies, etc.

3000-5000 oms (45 beds) furnished with style.

The hotel offers ofKorça, 1350 m above sea level.

Capacity: 20 tourist walkdhoma. as expeditions and with mountain activities ngrohjeje, ballkone panoramike, etj.

Cmimi: 3000-5000 lekë turistike si : ekspedita dhe shëtitje malore (hiking dhe treeking) , sporte dimërore si temporary furnishing, equipped heating syofKorça, 1350 m above sea level.

Capacity: 20 roRoyal Hotel is located in Voskopojë, in the district ski dhe snowbo ALLrooms. rooms.

ALL ski dhe snowboard dhe sporte verore: mountainbike, 4furnished Xwinter 4(45 tours & safari. rooms with very comfortable conditions a conrooms with very comfortable conditions awith conoms beds) furnished style. Thewith hotel offers oms beds) with style. hotel offers andThewith (hiking(45 and treeking), sports like skiing

TRAVEL suplement

Dita e Agroturizmit Ferma "Pema e JetĂŤs" Bujtina Lord Bajron Soap Arcadia

Nr 27 TRAVEL 2018

91

Dita e Agroturizmit,

ose oferta turistike e Reçit, fshatit të gështenjave, shpellave dhe natyrës së mrekullueshme

Sa herë që flitet për agroturizëm, vetvetiu na çohet zemra peshë, sepse prej vitesh tashmë kemi vënë theksin mbi zhvillimin e kësaj dege të turizmit, e cila është edhe nga më të rëndësishmet në ekonominë shqiptare, sepse ndikon drejtpërdrejt në zhvillimin e zonave rurale. Dhe dihet që zonat rurale janë pjesa më pak e zhvilluar e Shqipërisë, që ka vërtet nevojë për një mbështjetje të madhe.

Prandaj dhe e pritëm me kënaqësi ftesën për të marrë pjesë në festën tashmë tradicionale “Dita e Agroturizmit” në Reç, jo aq për të festuar një ditë, sesa për të parë nga afër punën që po bën projekti Agro-Tourism Albania i financuar nga USAID Albania, Ambasada Suedeze në Tiranë dhe të implementuar nga CEED Albania, për zhvillimin e strukturave pritëse dhe fermave agroturistike në Veriun e Shqipërisë. Janë gjashtë të tilla (shih informacioni për projektin Agro-Tourism Albania) por ne patëm fatin të vizitonim nga afër njërën prej tyre, pikërisht bujtinën “Rruga e Mullirit”, që ndodhet në fshatin Reç.

92

Whenever we talk about agrotourism, we get exited because we have already emphasized the development of this tourism branch, which is also the most important in the Albanian economy, because it has a direct impact on the development of rural areas. And it is known that rural areas are the least developed parts of Albania, which really need support.

That is why we welcomed the invitation to participate in the now traditional " Agritourism Day " in Reç, not only to celebrate this day, than to look closely at the work done by Agro-Tourism Albania Project, a USAID and Swedish Embassy funded project, implemented by CEED Albania, for the establishment of agrotourism business models in North of Albania. There are six farms (see below information for the Agro Tourism Albania project) but we were fortunate to visit one of them, namely the "Mill Trail", located in the village of Reç.

Malesia e Madhe is the part of the Albanian Alps that is probably not known and

Agritourism Day or the tourist offer of Reç, a village of chestnuts, caves and wonderful nature

visited as Thethi and Valbona, and it is itself divided into two profoundly distinct regions where Kelmendi, Vermosh and Lepushës seem to be most visited then Shkreli, which includes Razma, Reç or Dedaj, villages that have only recently begun to enter in the tourist vocabulary. But Shkreli, the region called the Albanian Alps Gate, is an area with such special features that it is entirely outside the alpine clichés that you may have had the opportunity to visit until today. So, it is time to introduce something different.

Have you ever visited Rec? It is a seemingly small village but with a considerable stretch that surrounds the magnificent forest of chestnut trees, encircling it with one neighborhood in every corner. Reci is famous for its centuries-old chestnut trees, except for the lavender and sage medicinal herbs, and for its numerous caves. The village has preserved some traditional festivals very well, such as Chestnut and Liberation Day, which today can fit very well with the tourist events. But a bigger celebration has already filled Reci's autumn with animation and activities; Agrotourism Day, organized and supported by CEED Albania and other actors working in this region of the North, making it possible for Rec, but not only, to unfold his entire tourist offer with the best local food, products, with the most beautiful outfits and music, where Xhubleta, the Alps jewel that adheres to UNESCO as the most ancient dress in the world, reigns.

Showing village values in the form of a fair gives it a golden opportunity to show what it can offer throughout the year, starting from local products, the wonderful nature that surrounds and gives to the enthusiasts of nature the opportunity to fully enjoy each season (the autumn is the most beautiful for us). The new agritourism model creates opportunities for tourists to include the area on weekend plans for more activities and not just daily.

The festivities were impressive. Hundreds of tourists and guests had the opportunity to enjoy the beauty of the village and joined the dance groups to celebrate together. The best dishes were presented at the fair tables, where local producers had brought their products. This year for the first time we had the opportunity to see the offer of the first agritourism model of the area. What belongs to the area of Reç is the Guesthouse " Mill Trail", turned into a small enterprise with the help of the "Agro Tourism Albania" project. We had previously tasted the hospitality, offered so generously by the owners, not only through warm communication, but also through the local dishes, part of the delicious dinner with the products of the area and a healthy breakfast, which are so much in need of tourists who will take long paths for exploration.

The Agro Tourism Albania project had managed to adapt this farm into agritourism during a short time, with small alpine motifs, wooden rooms, where there was nothing missing to make this structure of high standards. The owner had exposed all the traditional ornaments, embroidery, carpets, old dresses, which she had enriched and other crafts that she did in that spare time that was left out of many farms work and had turned the agrotourism into a house full of flavor and traditions. Dishes were

Malësia e Madhe është ajo pjesë e Alpeve shqiptare që ndoshta nuk njihet e vizitohet sa Thethi e Valbona, madje edhe vetë ajo është e ndarë në dy krahina thellësisht të spikatura ku Kelmendi, me Vermoshin e Lëpushën, ngjan se është më i vizituar se Shkreli, që përfshin Razmën, Reçin apo Dedajn, fshatra që vetëm vitet e fundit kanë filluar të hyjnë në fjalorin turistik. Por Shkreli, kjo krahinë që quhet edhe Porta e Alpeve Shqiptare, është një zonë me karakteristika aq të veçanta, saqë del krejtësisht jashtë klisheve alpine që mund të keni pasur rastin të shijoni deri më sot. Prandaj ka ardhur koha t`ju propozjmë diçka ndryshe.

E keni vizituar ndonjëherë Reçin? Është një fshat në dukje i vogël por me një shtrirje të konsiderueshme që i rri si kurorë pyllit madhështor të gështenjave, duke e rrethuar atë me nga një lagje në çdo cep. Reçi është i famshëm pikërisht për gështenjat e tij shekullore, përveçse për bimët mjekësore të livandos e sherebelës, dhe për shpellat e tij të shumta. Fshati ka ditur të ruajë shumë mirë disa festa, siç është ajo e Gështenjës dhe Festa e Çlirimit, që sot i shërbejnë shumë mirë eventeve turistike. Por një festë më e madhe e ka mbushur tashmë vjeshtën e Reçit me gjallëri e aktivitete; Dita e Agroturizmit,

Nr 27 TRAVEL 2018

93

organizuar e mbështetur nga CEED Albania dhe aktorë të tjerë që punojnë në këtë rajon të veriut, që në bashkëpunim me autoritetet lokale, bën të mundur që Reçi dhe jo vetëm, të shpalosë gjithë ofertën e tij turistike në një tryezë të madhe feste, me ushqimet më të mira të zonës, produktet lokale, veshjet dhe muzikën më të bukur, ku mbretëron Xhubleta, xhevahiri i Alpeve që aderon të hyjë në UNESCO si veshja më e lashtë në botë.

Shpalosja e vlerave të fshatit në formën e një panairi, i jep atij një mundësi të artë për t`u treguar pjesëmarrësve se çfarë mund të ofrojë ai gjatë të gjithë vitit, duke filluar nga produktet lokale të rritura në mënyrë organike, natyra e mrekullueshme që e rrethon e që u jep mundësinë dashuruesve të natyrës ta shijojnë plotësisht në çdo stinë (vjeshta për ne është më e bukura), bujtinat që sapo kanë filluar të ndërtohen, krijojnë mundësi që turistët ta përfshijnë zonën në planet e fundjavës për më shumë aktivitete e jo vetëm ditore.

Dita e Agroturizmit

Festa ishte mbresëlënëse. Qindra turistë e të ftuar patën mundësi të gëzonin mes bukurive të fshatit e të mirave të festës dhe iu bashkuan grupeve të kërcimit për të festuar së bashku. Gatimet më të mira zunë vend në tryezat e panairit, ku prodhuesit lokalë kishin sjellë produktet e tyre më të mira. Këtë vit për herë të parë patëm mundësinë të shohim edhe ofertën e strukturave të para agroturistike të zonës. Ajo që i përket zonës së Reçit është pikërisht Bujtina “Rruga e Mullirit”, një ferme e vogël e Familjes Markaj, e përshtatur në një një sipërmarrje te vogël me ndihmën e projektit “Agro-Tourism Albania”. Ne e kishim provuar më parë shijen e mikpritjes, ofruar aq bujarisht nga te zotët e shtëpisë, njërin përmes komunikimit të ngrohtë, të cilin besojmë se do ta shijojnë shumë edhe turistët e nesërm të “Rrugës së Mullirit” e tjetrën përmes duarve të saj të arta, që na kishin gatuar një darkë të shijshme me produktet e zonës e një mëngjes të shëndetshëm, për të cilin kanë aq shumë nevojë turistët që do të marrin shtigjet e gjata për eksplorim. Projekti Agro Tourism Albania kishte arritur që për një kohë të shkurtër të përshtaste shtëpinë e familjes Markaj në një bujtinë, me dhoma të vogla druri me motive alpine, ku nuk mungonte asnjë element që e bën një strukturë të ketë standarte të larta. E zonja e Agroturizmit nga ana e saj kishte nxjerrë nga sënduqet të gjitha zbukurimet tradicionale, qëndismat, qilimat, veshjet e vjetra, të cilat i kishte pasuruar edhe me punëdore të tjera që i bënte në atë pak kohë të lirë që i mbetej nga punët e shumta dhe e kishte kthyer bujtinën në një shtëpi plot shije e aromë tradite. Gatimet e saj ishin të mrekullueshme e ne që e njohim mirë ushqimin e Alpeve, nuk u çuditëm shumë nga kjo, sepse e dimë që sekreti qëndron tek natyraliteti.

Por nga ana tjetër, mezi po prisnim të mësonim se ku do të qëndronte ajo e veçanta, që nuk e gjenim dot në pjesën tjetër të strukturave të Alpeve. Dhe nuk kishte si të ndodhte ndryshe, përveçse të ishte një ushqim me bazë frutin e fshatit; Gliko gështenjash! Nuk e besoni? Atëherë shkoni e provojeni vetë!

Jo më shumë se një kilometër larg qendrës së fshatit, bujtina arrihet përmes një rruge të bukur, të cilën ne e shijuam mes penelatave të arta të vjeshtës e që gjatë pjesës tjetër të vitit është e zhytur në gjelbërim. Dhe kur deshëm të dimë se pse quhet “Rruga e Mullirit”, i zoti i shtëpisë na shpjegoi se vetëm 15 minuta larg, ndodhen rrënojat e mullinjve të shumtë, ku dikur bluante drithin e gjithë zona e Shkrelit. Sot ato mund të kthehen në një atraksion turistik dhe bashkë me kanionet e shpellat e shumta të fshatit, janë mënyra më e mirë për ta kombinuar qëndrimin me aktivitete.

Shumë punë është dashur që një apo më shumë fshatra të përfshira në këto projekte, të hyjnë në “ingranazhin” e zhvillimit si zona ku mund të shkohet për turizëm. Reçi për fat të mirë, ia ka arritur. Turizmi ditor është mjaft i zhvilluar, dy-tre restorantet në qendër të fshatit mbushen rregullisht çdo fundjavë. Tashmë shpresojmë që jo vetëm restorantet por edhe shtigjet e zonës të mbushen me turistë dhe do të ndodhë patjetër sepse një grup njerëzish po punon me shpirt që punët të shkojnë mbarë.

Dhe nuk është vetëm Reçi.

Hidhini një sy informacionit mbi aktivitetin e deritanishëm të projektit, për të mësuar se ku tjetër mund të shkoni e të shijoni një udhëtim si ky që shijuam ne në Reç. Të jeni të bindur se çdonjëra prej këtyre strukturave ka të veçantën e saj. Dhe e dini pse? Sepse qëllimi kryesor i këtij projekti është që të ndërtohet turizëm i qëndrueshëm përmes autenticitetit të zonave të ndryshme të Shqipërisë, pra, të nxirret në pah ajo që e dallon nga të tjerat. Që ju kur të shkoni atje, të përjetoni çdoherë një përvojë ndryshe.

Dhe na lexoni në numrin e ardhshëm. Sapo kemi filluar një udhëtim të gjatë e të bukur.

Mbi projektin Agro Tourism Albania Projekti “Agro Tourism Albania” është një iniciativë e mbështetur nga USAID dhe SIDA dhe e implementuar nga CEED Albania.

Objektivi i projektit është përmirësimi i kushteve të jetesës së banorëve në zonat rurale të Shkodrës, Malësisë së Madhe dhe Pukës nëpërmjet punësimit në sektorin e agroturizmit.

Projekti do të mbështesë krijimin e modeleve të përsëritshme të agroturizmit, duke i ofruar mbështetje financiare dhe asistencë teknike disa prej fermave ekzistuese në të tria bashkitë.

Gjashtë destinacionet Agroturizmi “Devin”, fshati Qerret, Pukë

Ne largohemi nga Lezha dhe shkojmë drejt Pukës ku, në fshatin Qerret, gjejmë Agroturizëm "Devin", një biznes tipik familjar i kthyer në Agroturizëm që rregullisht mirëpret turistët. Aktivitetet këtu përfshijnë çdo gjë, nga ture në fermë dhe deri në korrje të frutave dhe perimeve. Më e rëndësishmja këtu është që ju keni mundësinë të bëheni vërtet pjesë e familjes.

94

wonderful, and we know the alpine food well, we were not surprised, because we know that the secret lies in its genuineness. On the other hand, we were eager to learn where the special one would stand, which we could not find in the rest of the Alps guesthouses. And it could not be otherwise; Chestnut dessert! Unbelievable?

Then go and try it yourself!

Not more than a kilometer away from the village center, the agritourism is reached through a beautiful road that we enjoyed through the golden autumn colors, which during the rest of the year is hidden in greenery. And when we wanted to know why the name “Mill Street”, the owner explained that just 15 minutes away, there are the ruins of many mills, where once were used by the area of Shkrel to process their grains. Today they can be just as well turned into tourism attractions and along with the numerous canyons and caves of the village, they are the best way to make the stay vivid.

More work has to be done to involve more villages get involved in tourism development which tourists can visit. Rec fortunately, is one of them which has achieved it. Daily tourism is highly developed, two to three restaurants in the center of the village work at full capacity every weekend. We already hope that not only the restaurants but also the trails of the area will be filled with tourists and it will happen because a group of people are doing everything to make things work.

And it's not just Reci.

Take a look at the current activity of Agro Tourism Albania to find out where else you can go and enjoy a trip like the one we enjoyed in Reç. Be sure that each of these models has its own specialty. And do you know why? Because the main purpose of the project was to build sustainable tourism through the authenticity of different areas of Albania. If you go there, you always will experience a different experience.

Read about it in the next issue. We have just started a long and beautiful journey.

About the Agro Tourism Albania project The "Agro Tourism Albania" project is an initiative supported by USAID and SIDA and implemented by CEED Albania.

The objective of the project is to improve the living conditions of the inhabitants in the rural areas of Shkodra, Malësia e Madhe and Puka through employment in the agrotourism sector.

The project will support the establishment of replicable agro-tourism models, providing financial support and technical assistance to some of the existing farms in the three municipalities.

Six destinations Agritourism "Devin", village Qerret, Puka

We left Lezha and drove to Puka where, in the village of Qerret, we find Agroturism "Devin", a typical family business turned into Agritourism which regularly welcomes tourists. Activities here include everything from farm tours to fruit and vegetable picking. The most important thing here is that you have the opportunity to become a part of the family activities.

Agritourism "Little Hazelnut"

It is located in the neighborhoods of Puka town, having the perfect location for exploring both the city and the village. During a walk in the city you can visit its park with a pleasant lake and a bicycle runway, the Puka Ethnographic Museum, the Migjeni statue and the Puka brewery where you can try its unique taste

Agritourism "Mill Trail", Reç, Malësia e Madhe

You can feel the warm welcome while walking into "Mulliri Trail", located next to the "Chestnut Forest" in Reç, Malësi e Madhe. The landlord helps us collect chestnuts, as they are currently in season, while his wife starts baking breadcrumbs, made with fresh

Agroturizëm “Lajthiza e Vogël”, Pukë

ndodhet në lagjet e qytetit të Pukës, duke patur në këtë mënyrë vendndodhjen perfekte për eksplorimin si të qytetit, ashtu dhe të fshatit. Gjatë një shëtitjeje në këmbë në qytet mund të vizitoni parkun e tij që ka një liqen mjaft të këndshëm si dhe një pistë bicikletash, Muzeun Etnografik të Pukës, statujën e Migjenit si dhe fabrikën e birrëes “Puka” ku ju mund të provoni shijen e saj unike.

Agroturizmi “Rruga e Mullirit”, Reç, Malësia e Madhe

Mikpritja e ngrohtë ndihet sapo hyn në Agroturizmin "Rrugën e Mullirit", që ndodhet ngjitur me "Pyllin e Gështenjave" në Reç, Malësi e Madhe. Kreu i familjes, na ndihmon të mbledhim gështenja, pasi ato janë aktualisht në stinë, ndërsa bashkëshortja e tij, fillon pjekjen e bukës së misrit, e bërë me misër të freskët. Këtu, si në të gjitha fermat e tjera, harron se ekzistojnë pazaret ushqimore, sepse i gjithë ushqimi i nevojshëm është prodhim i vetë fermës.

Agroturizmi “Kantina e Koplikut”, në Koplik, Malësia e Madhe

"Kantina Kopliku", është ndalesa e radhës e këtij turneu, që ndodhet vetëm 15 minuta me makinë nga fshati Reç, në Koplik. Një çift i qeshur, na mirëpresin me ngrohtësi. Pak para perëndimit të diellit, ata na çojnë në katin e dytë të punishtes ku ne shijojmë një gotë verë të Kallmetit (një varietet kombëtar i preferuar) duke vështruar mbi vreshtat e bukura të rrushit dhe Liqenin e Shkodrës.

corn. Here, as in all other farms, almost everything is produced in the farm.

Agrotourism "Koplik Canteen" in Koplik, Malësia e Madhe

"Koplik Canteen" in Koplik, is the next stop of this tour, which is only 15 minutes drive from Reç village. The smiling couple, warmly welcome us. Shortly before sunset, they take us to the second floor of the building where we enjoy a glass of wine of Kallmet (a favorite national variety) looking over the beautiful grape vineyards and the Lake of Shkodra.

Agritourism "Marku"

Another stop of our tour was Agritourism "Marku", in Ganjollë, village of Guri i Zi in Shkodra. Living in Italy for a long time, the owners had the opportunity to know the successful agritourism enterprises there. Then the family relocated to Albania where with the help of the Agro-Tourism Albania project they had the opportunity to turn their experience into a business that really turns hospitality into an art form.

Agritourism "Shega", Muriqan, Shkodër

The last stop is in Agritourism "Shega" in Muriqan. The farm echoes in a kind of Garden of Eden, an idyllic place where you can just sit there and enjoy the surroundings. The family treats us with fresh pomegranate juice, the main attraction of the farm, which name has derived from. We do not need to spend time searching for best pomegranates on the farm, we just collect them together with other fruits and vegetables.

Agroturizmi “Marku”, Ganjollë, Guri i Zi

Një tjetër ndalesë në turneun tonë është në fermën “Marku” , në fshatin Ganjollë të Guri i Zi në Shkodër. Pas emigrimit në Sicili, çifti që jeton në këtë fermë, u njoh me ndërmarrjet e suksesshme të agroturizmit atje. Pastaj, familja u zhvendos në Shqipëri ku me ndihmën e Projektit “Agro-Tourism Albania” pati mundësinë që të kthejë përvojën e tyre në një biznes që me të vërtetë ka kthyer mikpritjen në një formë arti.

Agroturizmi “Shega”, Muriqan, Shkodër

Ndalesa e fundit është në Agroturizmin “Shega” në Muriqan. Ferma bën jehonë në një lloj Kopshti të Edenit, një vend idilik ku njeriu ulet vetëm në atë që natyra ka për të ofruar. Familja na shërben me lëngun më të mirë të freskët të shegës që kemi shijuar ndonjëherë, duke bërë drejtësi në emrin e vënë fermës. Nuk na nevojitet kohë për të kërkuar për shegë më të mirë në fermë, marrim dhe i mbledhim ato së bashku me fruta dhe perime të tjera.

Nr 27 TRAVEL 2018

95

Njihuni me fermën agroturistike që po sjell në Shqipëri kultura të reja të ushqimit me kilometër zero

Pema e Jetës

96

vendi që ju sjell më pranë natyrës

Dhjetëra hektarë tokë e mbjellë me pemë, perime, lule e kultura të ndryshme bujqësore. Produkte që po kujdesen t`i rrisin sa më natyralisht, duke shmangur pesticidet dhe duke përdorur plehërimet organike. Fruta në çdo stinë e madje edhe fruta të rralla që vështirë se do t`i gjeni diku tjetër, perime kopshti por edhe sera nën kujdes profesional. Kultura të lashta si ulliri, që do t`i sjellin këtij vendi lëngun e jetës dhe traditën e lashtë ilire.

Qindra kafshë e shpendë, që rriten në ambient të hapur, me ushqim organik dhe nën ajrin e pastër të Kodrave të Shkallnurit.

Jemi tek ferma agroturitike Pema e Jetës, një sipërmarrje që ka zënë vend në kodrat e bukura të Shkallnurit dhe që mund ta gjeni shumë kollaj fare pranë rrugës kombëtare Plepa - Tiranë, rrugë që synon shumë shpejt të kthehet në një itinerar turistik. Një investim i familjes Bujari, që e sheh si kontribut për agroturizmin shqiptar, përmes metodave të kultivimit të bujqësisë dhe blegtorisë organike, me impakte sa më të vogla në mjedis.

Gjithë baza ushqimore me prejadhje bujqësore dhe blegtorale synon të shkojë drejt ciklit të mbyllur. Ky investim dhe të tjerë si ky, është ajo që i duhet fshatit dhe në përgjithësi zonave rurale, për të nxitur rritjen ekonomike të pjesës më të varfër të Shqipërisë, që është popullsia e fshatit.

Që të të kuptohemi njëherë e mirë; AGROTURIZËM nuk do të thotë një restorant në fshat që ofron gatime tradicionale, zogj fshati dhe produkte organike. Ai është turizëm gastronomik. Agroturizëm do të thotë të kesh një sipërfaqe të madhe toke, ta kultivosh, të mbjellësh, të rrisësh gjë të gjallë, pra ta kthesh në një fermë dhe produktet t'i ofrosh drejt e në tryezë, po në fermën tënde.

Edhe sikur kjo fermë të mos i plotësojë 100% kërkesat e klientelës për produkte që rriten brenda perimetrit të saj, ajo mund të mbledhë produktet e fshatarëve të zonës, duke siguruar gjithmonë ushqim të freskët në sasi të mjaftueshme, zahire në stinët me prodhim të pakët e sidomos cilësi të lartë e produkte të rritura në kushte natyrale. Vetëm një mekanizëm i tillë që e ka vërtetuar suksesin e formulës në shumë ferma të tjera, mund ta vërë në lëvizje rritjen e mirëqenies së kësaj pjese të popullsisë.

Arturi, i zoti i fermës synon që cikli i mbyllur i saj të mos përfshijë vetëm prodhimin e ushqimit por edhe mënyrën e rritjes, duke filluar që nga barishtet e pemët, e deri tek kafshët e shpendët. Ai po synon ta shtojë numrin e kafshëve në atë nivel që plehu i tyre organik të mjaftojë për të plehëruar tokën e fermës e gjithashtu po kultivon aq shumë kultura bujqësore sa të jenë të mjaftueshme për të ushqyer gajllesat, pa përdorur ushqim industrial. Zgjerimi i fermës në të ardhmen do të përfshijë shumë hektarë të tjerë, aq sat ë ha syri rreth e qark, me pyje Paulonia dhe Bli, Ullinj të tjerë e pemë frutore, me qëllim që restoranti i fermës të fundksionojë me stinë. Ai është i ndërgjegjshëm që procesi do të jetë i gjatë dhe një prej politikave të zhvillimit që ka ndër mend të ndjekë, është nxitja e fshatarëve të zonës për të rritur e kultivuar bimësi e blegtori në mënyrë organike, dhe të vijnë t`i shesin në fermë. Por nga ana tjetër, edhe klientët që vijnë në restorant mund të blejnë produkte të fermës kur

ato prodhohen me shumicë dhe tejkalojnë kërkesën e klientëve që vijnë aty.

Arturi kujdeset gjithmonë ta shmangë fjalën “bio” nga fjalori i fermës, duke e zëvendësuar atë me “organike”. Asnjë element kimik nuk hyn në mjediset e fermës përveç gurkalit ose sulfatit të bakrit, me të cilin spërkaten kryesisht pemët e perimet. Për dezinfektimin e perimeve ai përdor lëngun e hudhrës.

Nuk e kishit dëgjuar asnjëherë? Me një kilogram hudhra mund të përgatiten njëqind litra dezinfektant për bimët dhe është plotësisht organik. Ka edhe shumë metoda të tjera të cilat ai nuk mban aspak sekret dhe thotë se i ka mësuar nga shumë miq italiantë të moshuar, të cilët kanë një përvojë shumë të gjatë në kulturën agroturitike dhe i japin këshilla të vlefshme që biznesi i tij të ketë sukses.

Restorani me gatime tradicionale Organike por edhe tradicionale. Kështu janë pjatat e shumta e të larmishme që zenë vend të tryezat e restorantit të thjeshtë, të përshtatur në mënyrë aq harmonike me të gjithë pamjen e fermës. Njerëzit nuk duhet të vijnë

këtu për salltanete por për të ngrënë shijshëm e shëndetshëm thotë Dori, bashkëshortja e Arturit, e cila është angazhuar tërësisht, ashtu siç ka bërë në fakt edhe pjesa tjetër e familjes Bujari. Sepse edhe Dorarti djali i vetëm i familjes i është përkushtuar gjithashtu fermës me kohë të plotë, madje mban barrën më të rëndë, atë të përballjes drejtpërdrejt me klientët. Edhe Ajvi, vajza që jeton e punon në Angli bashkë me të fejuarin përpiqet që të kontribuojë duke kërkuar ide të reja që mund t`i shërbejnë fermës që të ecë sa më mirë. Kurse Valeria, vajza e vogël e shtëpisë është si të thuash qershia mbi këtë tortë agroturistike, sepse ajo ka ideuar logon e Pemës së Jetës, me dy duart që mbajnë ngrohtë një bimë të vogël që po rritet.

Fakti që në një kohë të shkurtër fundjavat tona u mbushën plot, do të thotë që jemi në rrugë të mbarë edhe me gatimet tona. Ky është edhe qëllimi ynë kryesor. Ne gatuajmë me stinë dhe duam që edhe klientët ta kuptojnë e ta mbështesin këtë. Gjithçka bëhet këtu, që nga buka e deri tek zahiretë dhe nuk është një proces i thjeshtë. Por duke qenë se njerëzit janë të kënaqur, është një mund që ia vlen.

Ture në fermë Mjedisi i pastër e plot oksigjen, gjelbërimi e ngjyrat e çdo stine, pemët frutore, kafshët e shumta e jo vetëm ato që mbarështohen por edhe sorkadhe, lepuj, pëllumba e gjallesa të tjera, e kthejnë këtë fermë në një vend ku mund të vihet për vizitë, për të njohur jetën e fshatit e shumë procese që jo vetëm turistët mund t`i kënaqin por mund t`i njohin edhe fëmijët e shkollave.

Ja pra, mirësevini tek Pema e Jetës, atje ku gjendeni jo vetëm më pranë natyrës por edhe më pranë njerëzve të punës, të cilës përmes proceseve ne dukje të thjeshta, ju njohin jo vetëm me Pemën e jetës por edhe me vlerat e vërteta të jetës.

Nr 27 TRAVEL 2018

97

Agritourism "Tree of Life" We bring you closer to nature

“Uva spina” and Ribes, different varieties of Olives, some of them for oil nad others for table consume, nuts, almonds, season vegetables in our fields, as well as in greenhouse. Everything cultivated by us. Also our pride and joy is the vineyard with over 3000 vines partly authoctonus from Albania, as well as Italiant selections of grapesfor our wine and the Albanian Raki In out farm we supply our restaurant with fresh vegetables and meat, in particular our Jersez Cows, our sheep, our goats and pigs. In the forest near of our stables we have our wild pigs (boars) whoos meat will be offered in the future in the restaurant. Other farm animals such as chickens, ducks, and gooses, enrich our garden as well as add flavor and natural delicacy to our dishes.

Come to feel the puls of life at our natural Farm!

The “Tree of Life” farm is located on a hill near the village Shkallnur, at the outskirts of Durres-Ndroq-Tiranë. It is easily reachable from Durrës, as well as from Tirana. It offers a breathtaking view of the bay of Durrës and the horizon, which unfolds 360 grades view. We offer you a relaxing, quiet and spiritualy pleasurable environment in the middle of our green fields.

In our farm you will find all types of vegetables and fruits that can be grown on the Mediterranean region, as well as other varieties outside the Mediterranean.

We will amaze you with our different varieties of peaches named “platikarpa”, with a particular taste and rich in flavor, as well as “Nashi”, of Asian origin, full o juice and scent. We also have many types of forest berries such as 98

A e dini pse quhet "Pema e Jetës"?

Sepse është e vetmja fermë sot për sot që kultivon frutin "GOJI" (Goxhi), bima me prejardhje nga Kina që po pushton tregjet e Europës dhe që quhet "Pema e Jetës", prej vlerave të jashtëzakonshme shëruese dhe ushqimore. Emri i saj vjen nga latinishtja dhe per herë të parë u kultivua në Kinë. Goxhi është i pasur në vitaminë C, fibra, proteina, antioksidantë, i varfër në yndyrna, vlera që në raport me produktet e tjera që i ofrojnë këto të mira të shëndetit, është tre-kater fish më i lartë. Mjafton vetëm 15 gr të këtij fruti në ditë dhe keni marrë sasinë e mjaftueshme të vlerave ushqimore që ju nevojiten.

Why is called "Tree of Life?

This question comes naturally in mind out of curiosity for our name. We named our agritourism “Tree of Life” because we are the only farm in Albania where the fruit of GOJI can be found.

This name comes from the Latin language and was first discovered in China.

Goji is rich in vitamin C as well as fibers and proteins and also it is low in fat. It also fights harmful fats in our body. The fruit is also rich in antioxidants, that`s the reason is not recommended more than 15 gr per day each person

Pema e Jetes pema_e_jetes_agriturizem

Shkallnur, Durrës, Albania; Tel: +355 68 90 53 000 +355 69 21 50 130; +355 68 36 40 999 pemaejetesagroturizem@gmail.com

Nr 27 TRAVEL 2018

99

“Një mikpritje Bajroneze Në Tepelenën e Vezirit Ali”

Është ndoshta steriotipi më i madh i bërë për një qytet, të cilin historia e njeh si vendin e legjendave, luftës, fustanellës, labçes arbërore, burrave me hap të rëndë e hije mali. Tepelena, kushdo duhet ta njohë dhe ta dijë, dhe kjo nuk është një krekosje që buron nga provincat.

Ajo është po aq e brishtë, po aq frymëzuese sa 200 vjet më parë, ku Lordi Bajron, do t`i tregonte gjithë botës mikpritjen e një vendasi si Ali Pashë Tepelena...

E kush do ta mendonte, as unë sigurisht!

Tanimë Aliu me legjendat e tij ka vdekur atje mbi një ishull, në Janinë, e s’kemi më një Vezir që të presë e përcjellë lordë, konsuj, ambasadorë... por ama kemi një Lord të ri, që të pret si Aliu dikur në sarajet e tij.

100

There are some stereotypes associated to the city of Tepelena.

History recognizes it as the place of legends, wars, fustanella-s, labçe dialect, and men with a heavy tread and grave countenances.

Tepelena is a must see place to explore and adventure and this isn’t just a provincial show off. It is subtle and inspiring just like 200 years ago, when Lord Byron would boast to the whole world about the hospitality of Ali Pashë Tepelena. Who would have thought! Now, Ali is buried together with his legends in an island in Ioannina and we don’t have a vizier to welcome lords, consuls, and ambassadors but nonetheless we have a new Lord that offers hospitality akin to the one Aliu practiced in his court.

Lord Byron - Tepelene lordbyron_tepelene Majkosh, Tepelene, Albania +355698208842 collakuanila@yahoo.com www.lord-byron-al.book.direct

Bayronic hospitality

in Tepelena of Ali Vizier Ata janë një çift i kthyer nga metropoli Tiranë dhe duket se e kanë ndarë mendjen. Për ta Tepelena është rezidenca e tyre e fundit. Kanë vendosur të “bëjnë” Tepelenën, madje kur i pyet për marrëzinë të thonë: “Ne jemi të vetëdijshëm se njeriu i vetëm nuk mund të ndryshojë botën, por ama oborrin e shtëpisë çdokush mund ta ndryshojë...”. Kjo i ka motivuar që të largohen nga zhurma, pluhuri, kaosi trafikut dhe ndrydhja shpirtërore që të bën, si i thonë fjalës, “të marrësh malet”.

They are a couple who have migrated back from the capital city. It seems that their minds are set, Tepelana is their last residence.

They have decided to contribute in Tepelena and when asked about the reason they reply: “We are aware that alone you can’t change the world, but change starts from your own home.” This spirit has taken them away from the noise, pollution, chaotic traffic and spiritual numbness.

Lordi Bajron, ishte frymëzimi më thelbësor që do t`i shkonte këtij qyteti, për t`u bërë brand-i, i ngrehinës së parë turistike në Tepelenën e vogël, pikërisht aty ku Lord Bajroni ka pushuar e shëtitur me kalë, gjatë ditëve të qëndrimit në Tepelenën e Aliut, rijetëzuar këto kujtime edhe

Lord Byron was the brand inspiration that would make this city a landmark. The first touristic dwelling in Tepelena would be erected right where Lord Byron did horse riding and spent leisure time during his stay with Ali Pasha. His vacations were depicted also in Eduart Lir’s famous paintings, another English poet who visited Tepelena and Albania in 1848.

në pikturat e famshme të Eduart Lir, një tjetër poet anglez që vizitoi Tepelenën dhe Shqipërinë më 1848.

Nr 27 TRAVEL 2018

101

Ky çift ambasadorësh turistikë, Dukagjini dhe Anila, po bëjnë gati dy vjet që ofrojnë për mysafirët e Tepelenës, atë që rrallëkush do ta mundësonte, kur vjen fjala për ushqim cilësor, gatim profesional dhe ambiente që të ngrohin zemrën. Nuk është rasti për një restorant të zakonshëm, por për një manastir natyror, i cili gjendet i rrethuar mes lumenjve të kristaltë të ujrave të Vjosës e Bënçës, që të rrinë përqark dhe të ledhatojnë me fëshfërimën e tërkohshme. Aty mund të gjesh gjithçka, një hapësirë e gjithë plotë me pemë si të ishte një Eden, ku mëngjesi përshfaq rrezet e diellit mbi Golik, një mal 1800 metra të lartë, që fle sipër Vjosës e zgjohet nga zogjtë. Aty ushqimi dhe kuzhina ka një ndërthurje delikate mbi traditën Tepelenase dhe servirjen e një copëze Toskane, gastronomi Italiane, e sjellë nga mjeshtëri i Gambero Rosso, lënë në arrati parkun e liqenit të Tiranës, për “parkun e Bajronit të Tepelenës”, Xhino (Dukagjini). Do të mjaftonte një klik i lehtë në Booking. com “Lord Bajron Stek & Stefood House” dhe review- t, një breshëri komplimentash nga gjithë bota, vlerësimi 9.4, thuajse ekselent. Sidoqoftë kjo nuk mjafton, aty mund të kapesh me malin dhe të përqafosh retë e Këndrevicës ose ndonjë çmenduri tjetër, sikurse është ajo e Kurveleshit, nga Bujtina mbi kanion, në honet e çmendura që vetëm zoti di të krijoi, a thua të jenë prerë në thik, deri tek zbritja në detin e Borshit, një aventurë e paharrueshme për vetëm një fundjavë... E pra miq, ku ka më mirë se në Tepelenë, aty ku siç se pret, e gjen !

Mos ngurroni, Dukagjini dhe Anila ju presin, mjafton një prenotim i vetëm apo grup, si ta doni dhe... aventura sapo ka filluar, na shkruani sërish për përshtypjet tuaja, jemi të bindur se ju kemi thënë shumë pak, duhen sytë tuaj për ta besuar !

Mirë se të vini, Lord Bajron ju pret !

Gazetar: Aleksandër Toti

102

Dukagjini and Anila have offered for nearly two years for the visitors of Tepelena a rare service with scrumptious foods, professional cuisine, and cozy surroundings that warm the heart. The couple have built not just an ordinary restaurant but a natural monastery surrounded by crystal clear waters of Vjosa and Bënça and the gentle everlasting rustling sound of the trees. You can find everything here, a large land rich and lush one can imagine the Garden of Eden. Morning light showers over Golik Mountain, the 1800 m massive that sleeps over Vjosa and is woken up by chirping birds.

Here the cuisine is a fine bond between the traditional Tepelena food and Italian gastronomy from Tuscany region brought by Gambero Rosso. The master chef moved from the Great Park of Tirana to Byron Park in Tepelena.

A simple click in Booking.com at Lord Bajron Stek & Stefood House and there is an overwhelming amount of good reviews that has given the place an excellent rating of 9.4, almost perfect. The adventure continues; you can touch the peak and hug the clouds of Këndrevica or some other type of intense activity such as going to Kurvelesh, over the canyons, the insane God-created gorges until descending to Borshi coast; this is a weekend to remember. What other place could be more enticing then Tepelena, where you get what you don’t expect!

Don’t hesitate; Dukagjini and Anila are waiting for you. You just need to book, alone or in a group, and your adventure is ready to start. Write to us about your experience after visiting this place. We are sure that our words cannot be enough to describe what you must see for yourselves.

Welcome, Lord Byron is waiting for your visit!

Nr 27 TRAVEL 2018

103

Soap Arcadia

kopshti i mrekullive të Anxhelës Na pëlqejnë shumë njerëzit që e duan natyrë dhe mjedisin, Jemi gjithmonë pozitivë e të prirur t`i tregojmë historitë e tyre me shumë dëshirë.

Dhe kemi pikërisht një mikeshë të natyrës, që duam t`jua njohim edhe juve, një person e cila mbështet të ardhurat e saj tek pasioni që ka për për kujdesin vetjak. Anxhela Panxhi dhe filozofia saj ëstë #ikigai. Deri ani kjo nuk tingëllon shumë si diçka shqiptare, ne e dimë këtë por ajo bën një kombinim shumë të mirë të slloganit “mendo lokalisht dhe vepro lokalisht”. Ajo i jep punës së saj nota lokale dhe ndërkombëtare, duke u marrë me përgatitjen e krijimeve e produkteve të përkujdesit vetjak të cilat ajo i disponon gjerësisht në Shqipëri, në tërë Balkanin, Belgjikë, Hollandë, Gjermani dhe në tërë botën. Ajo është themeluese e Soap-arcadia Home-magic Crafts tetë vite më parë, dhe Herb-Arcadia Superfood Tirana.

Po përse Anxhela e quajti biznesin e saj Soap Arcadia?

Sapuni është produkti i parë i përdorur për pastrim, dhe arcadia do të thotë një kopësht gjithmonë i gjelbër ku njerëzit jetojnë në harmoni me njëri tjetrin dhe natyrën.

Dhe është përbërësi etik që shoqëron tërë punën e saj.

- Dua që tërë krijimet e mija të jenë të qëndrueshme, autentike, të vetdijshme, dhe që përfshijnë çdo person në gjetjen e asaj se cfarë i përshtatet më shumë duke kombinuar një rutinë të brendshme dhe të jashtme. çdo person që ajo ndihmon me krjimet e saj, kalon një fazë fillestare konsulence në mënyrë që të përcaktojë se çfarë i duhet këtij personi. Gradualisht ajo i prezanton me një rutinë të stilit të jetesës që adreson shkakun e një problemi të lëkurës. Pra asgjë standarte nuk aplikohet kur i kërkoni një sapun apo krem për fytyrën. - Po thotë ajo, secili është i ndryshëm, dhe duhet trajtuar në mënyrë të tillë. Ajo e bën këtë bazuar në parimet e shkencës së ajurvedës, dhe traditave lokale mbi kujdesin e lëkurës dhe përkujdesin vetjak në përgjithësi. Për këtë arsye ajo ka zhvilluar linjën e saj të superfoods. Ajo ka studiuar Holstic Health & Beauty dhe vazhdon ende të studiojë. Çfarë të entuziamon më shumë rreth kësaj? - Unë gjej përbërësit më të mirë që vendi ynë ofron, dhe shumë 104

Here we have a woman that makes her own living upon her passion for self care. Anxhela Panxhi and her philosophy is #ikigai. So far that doesn’t sound so much of an albanian. We know, but she makes a very good combination in her small business of the slogan ’’think globally act locally’’. She gives to her work local and international vibes. And does handcrafted self care creations and products, which so far she makes widely available in Albania, all Balkans Belgium, Holland, Germany and around the world. While we ask her why she uses self care term and not cosmetics, she explains that self care has the personalised approach, the personal contact, the reachable. She is founder of Soap-arcadia Home-magic Crafts 8 years ago, and Herb-Arcadia Superfood Tirana. - Why did you name your business Soap Arcadia? She says that the soap is the first ever cleansing product, and arcadia means an evergreen garden where people live in harmony with each other, and in harmony with the nature. And it this the ethical component that she gives to all her work. - I want my creations be sustainable, authentic, mindful and that involve each person int to getting more aware of what suits them, combining the inside out to their self care routine. Each person she helps with her crafts and creations goes through a first phase of consultancy in order to define what this person really needs. Gradually she introduces them into a lifestyle routine that makes people address the root cause of a skin issue. So nothing standart is applied to you when you ask her a soap or a face cream. Yes she says, everyone is different and so must be treated differently. She does that based on principles of ayurvedic science and local traditions about skin care and self care in general. That is also why she has developed her own line of superfoods. She has studied Holistic Health and beauty and is still studying about. What does make you excited about this? -Well you know i get best ingredients Albania can provide, and many more i get in bio organic events in countries that score high in environmental activism. I get my ingredients from locals

të tjerë i gjej në evente bio- organike në vende që janë shumë përpara në aktivizmin ambiental. Përbërësit vijnë nga biznese të vogla rreth botës të cilët dua t`i ndihmoj dhe ata të më ndihmojnë mua duke më dhëne elementë që janë rritur në mënyrë të qëndrueshme, me përgjegjësi dhe me impaktin më të vogël ekologjik. Pra t`u jap klientëve të mi eko-luks të vërtetë. - Po kjo është fantastike. A mund të na flasësh për krjime specifike?

Nga krijimet më të shitura janë kremi i fytyrës eco-luxe, pastruesi delikat, dhe eliksiri i flokëve. Unë e kam filluar këtë pasion i cili më vonë u shndërrua në një profesion me kohë të plotë duke përgatitur locione trupi. U desh ca deri sa sapuni i parë përfundoi. Që prej atëherë nuk mund të resht së krijuari receta të reja, duke i testuar tek miqtë e mi dhe të afërmit, dhe duke i përmirësuar gjatë gjithë kohës. Deri më tani kam arritur kërkimet e mia, të cilat aplikohen ndryshe në persona të ndryshëm. - Përse është pastruesi delikat më i kërkuari? - Ky është pastrues i cili nuk e largon nivelin e nevojshëm të yndyrës nga fytyra. Largon papastërtitë por nuk është agresiv, është delikat.

- Cili është vizioni yt afatgjatë?

- Jam duke punuar mbi një qendër ekologjike në Belgjikë dhe Shqipëri, dhe nëpërmjet saj të udhëzoj shumë të tjera në tërë Ballkanin, sjelljen e bimëve dhe çajrave nga Ballkani në vendet e veriut, sjelljen e dijes së pionierëve nga Hollanda e Belgjika në tërë Ballkanin. Dua të them, njerëz që japin mësim rreth natyrës, nxitjes së një biznesi të gjelbër dhe ndërlidhjen e shumë talenteve.

SoapArcadia është vetëm një pjesë e një serie eventesh.

Faleminderit shumë. Travel Magazine do të jetë po ashtu pjesë e këtij rrugëtimi.

all around the world, i want to help them and they help me by giving me elements that are grown in sustainability, and responsibly outsourced with the least environmental impact. So getting my Cidesco degree with definitely help me get the rarest ingredients and have access personally into seeing how they grow the plants, be part of the harvest and therefore offering my clients the best. So giving them real eco luxury. Waw that sound great :) -Can you talk us more about specific creations? One of my top sold craft is the eco luxe face cream, the delicate facial cleanser and the hair elixir. I started this passion which was later made a full time profession by doing body lotions. It took me a while to finish my first soap. Ever since i can’t stop but creating new recipes, testing them with my friends and relatives and improving them all the time. So far i have come up with my own researches that apply to different individuals. Why is the delicate facial cleanser the most asked? -This is a kind of cleanser that cleanses and does not strip the amount of the necessary oil from the face. It removes the dirt but is not aggressive, it is delicate. What is your longer run vision? I am working now to having an ecolodge in Belgium and Albania, and through that guide many more throughout the balkans, bringing all herbs and teas of balkans to the northern countries and bringing the knowledge of the pioneers from Holland and Belgium all over balkans. I mean people who know and teach about nature, growing a green sustainable business, and connecting the dots of many talents. Soap-arcadia is a hallmark of a chain events.

Thank you so much. Travel Magazine will also be part of this journey. Thank youu :)listic Esthetician

+355 69 40 29 229

Anxhela Panxhi

Holistic Beauty Crafter Holistic Esthetician +355 69 40 29 229

LinkedIn - AnxhelaPanxhi

Facebook https://www.facebook.com/soaparcadia/ Gmail: anxhela.panxhi@gmail.com #TiraNatural #ecoself #ethical ✓ #soaparcadia #herbarcadia #the7pages ✓ #naturalliving #healthy #sospa ✓ #greennerd ✓ #tiranatural ✓ #somesortofgreenrevolution ✓

Nr 27 TRAVEL 2018

105

Tourist Village Llogora,Vlorë, Albania; Reception: +355693344400; e-mail: info@llogora.com facebook: http://www.fb.com/llogora; milingonat: http://www.milingonat.com/pages.php?pageid=1 Fshati Turistik Llogora ndodhet në zemer të Parkut Kombetar Llogora. Ajo ka një siperfaqe prej 1.2 ha. Në brëndësi të saj ndodhen 16 vila druri, hotel 4 katësh me pishinë të brëndshme, Beer Club, Tavernë, Restorant, Bar, fushë basketbolli, sallë konferencash dhe 2 salla të vogla të cilat mund të përdoren për festa të vogla familjare ose mbledhje.

Në stinen e verës kur temperaturat janë të larta në qytetet e tjera të shqipërisë, në Llogora temperatura gjatë ditës është 10 gradë Celcius më e ulet, ndersa gjatë natës arrin 10-12 gradë Celcius. Kjo ju jep një freski gjatë gjithë ditës dhe një gjumë të ëmbël gjatë natës. Ndërsa në periudhën e dimrit Fshati Turistik Llogora mbulohet nga dëbora. Në brëndësi të territorit tonë shetisin të lirë drera dhe sorkadhe të cilat ju bejnë pushimet tuaja akoma më magjike.

Hiking te organizuara nga Fshati Turistik Llogora (Lartesia 1688 metra)

Tourist Village Llogora,Vlorë, Albania; Reception: +355693344400; e-mail: info@llogora.com facebook: http://www.fb.com/llogora; milingonat: http://www.milingonat.com/pages.php?pageid=1

Fshati Turistik Llogora ndodhet në zemer të Parkut Kombetar Llogora. Ajo ka një siperfaqe prej 1.2 ha. Në brëndësi të saj ndodhen 16 vila druri, hotel 4 katësh me pishinë të brëndshme, Beer Club, Tavernë, Restorant, Bar, fushë basketbolli, sallë konferencash dhe 2 salla të vogla të cilat mund të përdoren për festa të vogla familjare ose mbledhje. ë stinen e verës kur temperaturat janë të larta në qytetet e tjera të shqipërisë, në Llogora temperatura gjatë ditës është 10 gradë Celcius më e ulet, ndersa gjatë natës arrin 10-12 gradë Celcius. Kjo ju jep një freski gjatë gjithë ditës dhe një gjumë të ëmbël gjatë natës. Ndërsa në periudhën e dimrit Fshati Turistik Llogora mbulohet nga dëbora. Në brëndësi të territorit tonë shetisin të lirë drera dhe sorkadhe të cilat ju bejnë pushimet tuaja akoma më magjike.

Tourist Village Llogora,Vlorë, Albania; Reception: +355693344400; e-mail: info@llogora.com facebook: http://www.fb.com/llogora; milingonat: http://www.milingonat.com/pages.php?pageid=1

Fshati Turistik Llogora ndodhet në zemer të Parkut Kombetar Llogora. Ajo ka një siperfaqe prej 1.2 ha. Në brëndësi të saj ndodhen 16 vila druri, hotel 4 katësh me pishinë të brëndshme, Beer Club, Tavernë, Restorant, Bar, fushë basketbolli, sallë konferencash dhe 2 salla të vogla të cilat mund të përdoren për festa të vogla familjare ose mbledhje. te organizuara Fshati Turistik Llogora Në stinennga e verës kur temperaturat janë të larta në qytetet e tjera të shqipërisë, në Llogora temperatura gjatë ditës është 10 gradë Celcius më e ulet, ndersa gjatë natës arrin 10-12 gradë Celcius. Kjo ju jep një freski gjatë gjithë ditës dhe (Lartesia 1688 metra) një gjumë të ëmbël gjatë natës. Ndërsa në periudhën e dimrit Fshati Turistik Llogora mbulohet nga dëbora. Në brëndësi të territorit tonë shetisin të lirë drera dhe sorkadhe të cilat ju bejnë pushimet tuaja akoma më magjike.

Hiking

Hiking te organizuara nga Fshati Turistik Llogora (Lartesia 1688 metra)

72

Shërbimet tona Sauna Hidromasazh Hamam (banjo turke) Estetike SPA Fushë Minigolfi Hiking të organizuara në Parkun e Llogorasë

Nr 25 TRAVEL 2018

Llogora National Park, Vlore, Albania Tel.: +355693344400; e-mail: info@llogora.com www.llogora.com 106

Llogora Tourist Village

62

& Travel Discover the dreams...

Our services for 2019: Sea Lines to Corfu and Parga Luxury bus Servises and bus tours Car rentals Varied shore excursion program Modern air-conditioned motor coaches Tailor-made excursions to guest specification Local official multilingual tourist guides Family excursion Vip and luxury tours Corporate & group/incentive excursion Local offices in all key destinations MINI JEEP SAFARI JEEP SAFARI ADVENTURE Off Road Adventure Albanian Night Address: Rruga Mitat Hoxha, Mbi portin Detar SarandĂŤ, Albania Tel: 0035585226057 | Fax: 0035585225117 Mob: 00355672022004 | Mob: 00355692073711 info@finikas-lines.com | finikaslines@yahoo.com marinamaritime.sa@gmail.com

www.finikas-lines.com

Let`s travel together...

Rent a car Nr 27 TRAVEL 2018

107

the magazine of the albanian regions

Nr. 27 / 2018

A look in the history through

Kanina Castle of Vlora The still unknown

ancient Antigonea How Kruja is becoming

a Weekend Escape the tourist offer of Reç is

Agritourism Day

The best Fall captures

in Albania & Balkans

inalbania for great experiences Max & Lisa a German couple in QafĂŤshtama Park