6 тамыз 2016жыл пдф

Жамбыл облыстық қоғамдықсаяси газет

Ж

(АБАЙ).

А

БІРІҢДІ, ҚАЗАҚ, БІРІҢ ДОС, КӨРМЕСЕҢ, ІСТІҢ БӘРІ БОС.

А ҺАН Д

және

Сарысу ауданы

Мойынқұм ауданы

ЖАМБЫЛДА

Мойынқұм

Шу ауданы

Талас ауданы

Төле би

Жаңатас Қаратау

Жамбыл ауданы

Меркі ауданы

Байзақ ауданы

Т.Рысқұлов ауданы

Аса

Құлан

Жуалы ауданы

Қордай ауданы

Меркі

Қордай

Бауыржан Момышұлы

№91 (18285), Сенбі, 6 тамыз, 2016 жыл

ak-jol-taraz@rambler.ru

www. akjolgazet.kz

Газет 1922 жылғы 1 мамырдан шығады.

НДА ЖАҺА

ПРЕЗИДЕНТ

ЕЛБАСЫ РЕСМИ САПАРМЕН ТҮРКИЯҒА БАРДЫ

М е м л е к е т басшысы Түркия Ре спубликасының Президенті Режеп Тайип Ердоғанмен кездесті. Мемлекет басшылары шағын құрамдағы келіссөздер барысында екі жақты іс-қимылдың қазіргі ахуалын, сондайақ бірқатар басымдығы бар бағыттар бойынша ҚазақстанТүркия стратегиялық серіктестігін нығайту перспективаларын талқылады. Бұдан бөлек, тараптар халықаралық және өңірлік күн тәртібіндегі мейлінше өзекті мәселелер жөнінде пікір алмасты. Қ а з а қ с т а н Президенті Р.Ердоғанға қонақжайлылығы үшін алғыс айтты.

=ГЕРМАНИЯ «VOLKSWAGEN» КОМПАНИЯСЫНЫҢ БАСЫНА ҚАРА БҰЛТ ҮЙІРІЛДІ «Volkswagen» компаниясына қатысты тағы да шу шықты. Оңтүстік Корея билігі неміс концернін 14 миллион еуродан астам айыппұл төлеуге міндеттеді. Компания ауаға таралатын зиянды қалдықтар мен техникадан шығатын дыбыс деңгейі туралы жалған мәлімет берген. Сондай-ақ «Volkswagen» ел аумағынан 83 мың жеңіл көлікті кері қайтарып алуы тиіс. Сонымен қатар, Оңтүстік Корея өткен аптада «Volkswagen», «Аudi» және «Bentley» көліктерін сатуды тоқтатты. =ИРЛАНДИЯ ҚОЙ ҚЫРҚУДАН ӘЛЕМДІК РЕКОРДТЫ ЖАҢАРТТЫ Ирландияның солтүстігіндегі Килмакренан елді мекенінің тұрғыны Айвен Скотт жылдам қой қырқудан жаңа әлемдік рекорд орнатты. Тоғыз сағаттың ішінде ол 867 қойды қырқып үлгерді. Айвен Скотт жаңазеландиялық қой қырқушы Дон Кингтың 2007 жылы жасаған жетістігінен бір қойды артық қырықты. Айвен Скоттың рекордын әлемдік деңгейдегі үш төреші тіркеді. =АҚШ «SAMSUNG» АҚШ-ТА САТЫЛЫМ ЖАҒЫНАН «APPLE»-ДІ БАСЫП ОЗДЫ Солтүстік Америкада «Samsung» компаниясының смартфондары екі жылда алғаш рет «Apple» компаниясының сатылымынан асып түсті. Агенттік хабарламасында 2016 жылдың екінші тоқсанында «Samsung» өндірушілері Солтүстік Америка нарығының жартысына жуығын иеленгені айтылған. Бұл орайда «Samsung Electronics» пен «LG Electronics» компанияларының бірлескен үлесі 49 пайызға жеткенін айта кету керек.

А ЫЛД Б М А Ж =ТАРАЗ ҚОС ТҰРҒЫН ҮЙДІҢ ҚҰРЫЛЫСЫ АЯҚТАЛМАҚ «Арай» алқабындағы 80 пәтерлі екі тұрғын үйдің құрылысы қаражат жетімсіздігінен тоқтап тұрған болатын. Биыл «Нұрлы жол» бағдарламасы аясында қаражат бөлініп, құрылыс қайта жанданды. Қазір бірінші үйдің құрылысы 90 пайыз аяқталса, екінші үйдің құрылысы желтоқсан айында аяқталмақ. Құрылыс нысанында 170 жұмысшы еңбек етуде. =Т.РЫСҚҰЛОВ МАЛ АЗЫҒЫ МОЛ ДАЙЫНДАЛУДА

АРМЫСЫҢ, РИО-ДЕ-ЖАНЕЙРО!

БҮГІН РИОДА ОЛИМПИЯЛЫҚ ОЙЫНДАР БАСТАЛДЫ Б АС П А Н

А–

БА

ҚЫ Т Ш

ТАПСЫРЫС БЕРУШІЛЕР «ПИКОНЫ» ТАҢДАЙДЫ

Ы АМ

Ақылжан МАМЫТ, «Ақ жол».

Құрылысты жаңа технологиямен жүргізу, оған заманауи үлгідегі материалдарды қолдану – үлкен үнем мен тиімділікке қол жеткізетіні белгілі. Мұны мердігер компания – Тараздағы «Пико» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі ұзақ уақыттан бері іс жүзінде дәлелдеп келеді. Серіктестікте білікті мамандар шоғырланған.

КҮЛЛІ ӘЛЕМ ТАҒАТСЫЗДАНА КӨЗ ТІККЕН БАЙРАҚТЫ БӘСЕКЕ, ТӨРТЖЫЛДЫҚТЫҢ БАСТЫ ОЙЫНДАРЫ ДА БАСТАЛДЫ. БАЙРАҚТЫ ДОДАДА ТӘУЕЛСІЗ ҚАЗАҚСТАН­НАН 104 СПОРТШЫ СПОРТТЫҢ 26 ТҮРІ БОЙЫНША ТОПҚА ТҮСІП, МЫҚТЫЛАРМЕН ИЫҚ ТІРЕСТІРЕ ЖҮРІП, ҚАНЖЫ­ ҒАСЫН МАЙЛАУҒА КҮШ САЛЫП КӨРМЕК. БАҒЫ МЕН БАБЫ ҚОСА ШАПҚАН ҚАЗАҚСТАНДЫҚТАР ОЗА ШАУЫП БӘЙГЕ АЛЫП, ЖАСЫНДАЙ ЖАР­­ҚЫРАП ЖАТСА, ҚӘНЕ! СОНЫМЕН...

Дала төсінде, тау баурайларында шөп бітік шықты. Осы жылы барлығы 44 900 гектар алқаптың шөбін орып, жинап алу көзделіп отыр. Оның ішінде көпжылдық шөп жоңышқа 6 400 гектар алқапты алып жатыр. Жиі жауған жауыннан қалың шыққан жоңышқаның екінші орымы жүргізілуде. Шөпшілер уақытпен санаспай еңбек етіп, әзірленуге тиіс жемшөптің 75 пайызын дайындап үлгерді. =ҚОРДАЙ ҰЛАН-АСЫР АСТА ТОП ЖАРДЫ Ұлт азаттық көтерілісінің 100 жылдығына орай Алматы облысының Райымбек ауданында ұлан-асыр ас өтті. Ақ патшаның қара жұмысқа қазақ даласынан ер-азаматтарды шақыру жөніндегі жарлығына қарсы көтеріліс – ел тарихындағы қаралы кезеңнің бірі. Жиында тарихшылар, зиялы қауым өкілдері сол зұлмат кезеңді еске алды. Ата-баба әруағына арнап ас берілді. Қарқара жайлауында өткен ат бәйгесінде 16 шақырымдық топ бәйгеде және 25 шақырымдық кіші аламанда Қордай ауданынан қосылған қос жүйрік мәре сызығын бірінші болып қиып, «УАЗПатриот» автокөліктерін еншіледі.

Хан қасында уәзірі білгіш болса, Қара жерде кеме жүргізеді.

(Жалғасы 8-бетте).

«ҚАЗАҚСТАН-2050» СТРАТЕГИЯСЫ: АЗЫҚ-ТҮЛІК ҚАУІПСІЗДІГІ

«САМҒАУДАН» ҮЙРЕНЕТІН ҮЛГІ КӨП ЕРІНБЕЙ ЕҢБЕК ЕТСЕҢ, ЕСЕЛЕП ӨНІМ АЛАСЫҢ

Сексен адам жұмыс істейді, 10 бірлік техникасы бар. Кәсіпорын мамандары жоба жасауға белсене қатысады. Қажетті құрылыс материалдарының денін, оның ішінде инновациялық өнім – жылы блокты және бөлмелердің арасын бөлетін шағын қабырғаларды өздері шығарады. Нысандар металл каркастармен салынады. Мұндай үйлер 9 балл жер сілкінісіне төтеп береді. Сыртқы қабырғаларға жылы блоктар қаланады. Мұның өзі кірпіш және басқа да материалдармен салынатын үйлерге қарағанда жұмсалатын шығынды 15 пайызға дейін азайтады. Ғимараттың іргетасынан бастап, барлық жұмысын өздері атқарады. Инженерлік коммуникациялық жүйені жүргізуге қосалқы мердігерлерді қатыстырмайды. Бір қолдан шыққан ғимарат сапалы әрі сәнді болады.

Қордай ауданының Сарыбұлақ ауылдық округінде бау-бақша және көкөніс дақылдарын тамшылатып суарудың жаңа үлгідегі техно­ логиясын халықаралық деңгейде таратумен айналысатын израильдікукраиндық «АІК» және егістік зиянкестеріне қарсы химиялық препараттар шығарумен айналысатын «Август» компаниялары өкілдерінің қатысуымен облыстық семинар өткізілді. Облыс әкімдігі ауыл шаруа­шылығы басқармасы басшы­ сының орынбасары Мұрат Әсілбеков жүргізген жиынға облыстағы қант қызылшасын өсіретін аудандардың сала мамандары мен агроқұрылым жетекшілері қатысты.

(Жалғасы 2-бетте).

(Жалғасы 4-бетте).

ОБЛЫСТЫҚ МӘСЛИХАТ ДЕПУТАТТАРЫНЫҢ НАЗАРЫНА Алтыншы шақырылған Жамбыл облыстық мәслихатының кезектен тыс төрінші сессиясы 2016 жыл­ дың 12 тамызында облыс әкімдігінің мәжіліс залында (2-қабат) сағат 11.00-де келесі күн тәртібімен өтеді: 1. Жамбыл облысы әкімінің өзіне жүктелген функциялары мен міндеттерінің орындалуы туралы есебі.

2. Ұжымдық еңбек дауларының алдын алу, оларды шешу және еңбек қауіпсіздігі мен еңбекті қорғау жөніндегі кеңестің дербес құрамын бекіту туралы.

3. Кеден одағының техникалық регламенттерінің жобаларын әзірлеу және бейімдеу жөніндегі Жамбыл облысының өңірлік штабының құрамын бекіту туралы.

4. Жамбыл облысының агроөнеркәсіптік кешен саласында инновациялық жобаларды іріктеуді ұйым­ дастыру жөніндегі комиссия құрамын бекіту туралы.

5. Жамбыл облыстық мәслихатының кейбір шешімдерін жою туралы. * * * Облыстық мәслихат тұрақты комиссияларының бірлескен отырысы облыс әкімдігінің мәжіліс залында (2-қабат) 2016 жылдың 12 тамызында сағат 10.00-де өтеді. * * * Депутаттарды тіркеу 2016 жылдың 12 тамызы күні сағат 09.30-де басталады. Бағлан ҚАРАШОЛАҚОВ, облыстық мәслихаттың хатшысы.

2

www.akjolgazet.kz

6 тамыз, 2016 жыл

«100 НАҚТЫ ҚАДАМ»: БЕС РЕФОРМА – ҰЛТ ЖОСПАРЫ

ЖЕР ЖАННАТЫ АТАЛҒАН ӨҢІР Бахтияр КӨПБОСЫНОВ, Жуалы ауданының әкімі.

М е м л е к е т басшысы Нұрсұлтан Н а з а р б а е в ұсынған бес институционалдық ре форманы іске асыру мақсатында белгіленген «100 нақты қадам – баршаға арналған қазіргі заманғы мемлекет» Ұлт жоспары ел дамуының негізгі тетігі болып отыр. Ұлт жоспарын басшылыққа ала отырып, мемлекеттің экономикалық және саяси қалыптасуы мен дамуы жолында атсалысу – елдегі барша азаматқа артылар үлкен міндет. Ал мемлекеттік қызметшілер мен жергілікті атқарушы билік өкілдері үшін бұл жоспарды орындау – бұлжымас қағида. Онда қарастырылған экономикалық өсімді қамтамасыз етуге және ауданның экономикалық әлеуетін ұлғайтуға, әлеуметтік саланы дамытуға бағытталған жұмыстар бүгінде жер жаннаты аталған Жуалы жерінде мықтап қолға алынып отыр. Барлық салада мемлекет тарапынан қабылданған түрлі бағдарламалар негізінде соңғы жаңалықтар енгізіліп, соның негізінде ілгерілеуге қол жеткізілуде. Ауд а н н ы ң ау ы л ш а руа ш ы л ы ғ ы саласында бүгінде 3 жауапкершілігі шектеулі серікте стік, 3 өндірістік кооператив, 9 ауылдық тұтынушылар кооперативі, 2144 шаруа қожалығы жұмыс істейді. Олардың ішінде несие алып, жұмысын жоспарлы түрде жүргізіп, шаруасын жолға қойғандары да баршылық. Несие шаруашылықтардың көктемгі егісдала жұмыстарын жүргізуіне, тұқым, жанар-жағармай алуына да беріліп тұрады. Мәселен, үстіміздегі жылдың басынан бері аудан кәсіпкерлері 523,2 миллион теңге несие алып, жұмыс істеуде. Ауыл шаруашылығы техникасы жыл өткен сайын жаңартылуда. Оның басым бөлігі лизинг арқылы алынуда. Мәселен, соңғы бес жылда «ҚазАгроҚаржы» АҚ арқылы лизингке 51 дана МТЗ-82 тракторы, 14 комбайн және 15 трактор тіркемесі алынды. Шаруашылықтардың өз күшімен қолма-қол қаржыға алынғаны 25 дана МТЗ-82 тракторы, 12 комбайн, 15 трактор тіркемесі. Былтырғы жылдың өзінде 73 миллион теңгеге лизингке, 56 миллион теңге шаруалардың өз қаражатына түрлі 34 дана техника алынды. Ал биыл жыл басынан бері шаруалар 81,0 миллион теңгеге 13 жаңа трактор мен 6 дана ауыл шаруашылығы тіркемелерін с атып а лған. Міне, осылайша жылда жаңартып отырсақ, бірнеше жылда ауыл шаруашылығы техникаларының қуаты арта түсері сөзсіз.

Шаруалар мал басын арттыру мақсатында мемлекет ұсынған бағдарламаларды тиімді пайдалануға барынша тырысуда. Соның нәтижесінде төрт түлік мал басы жыл өткен сайын артып келеді. Бүгінде ауданда 237 065 бас қой-ешкі, 40,6 мың бас ірі қара, 10,5 мың бас жылқы, 119,2 мың бас құс бар. Жу а л ы н ы ң б і р к е з д е д а ң қ ы н аспандатқан картоп дақылын өсіру қайта қолға алынды. Соңғы жылдары картоп алқаптары ондаған гектарға артты. Былтыр ол 2100-ден астам гектарға егілсе, биыл – 2150 гектар алқапқа отырғызылды. Ауданда өз ісін ашқысы келетін іскер азаматтар да аз емес. Көпшілігін қаржы тапшылығы қинайды. Екінші деңгейдегі банктер кепілсіз несие бермейді. Дегенмен, аудан әкімдігі тарапынан олардың бизнесжоспар жасауына және жер алуына қолдау көрсетілуде. Аудан орталығындағы ірі кәсіпорынның бірі «Арна Астық» ЖШС

Жалпы, ауданда дене шынықтырумен және спортпен шұғылдануға ниет білдіргендер үшін барлық жағдай жасалған. Аудан орталығында бір орталық стадион, заманауи спорт кешені, футбол алаңдары, ауылдық жерлерде спорт секциялары мен алаңдары жұмыс істейді. Ауданның спорт саласын дамытуға биыл барлығы 19,3 миллион теңге, соның ішінде спорттық іс-шараларды өткізуге 2,8 миллион теңге, ұлттық және бұқаралық спорт түрлерін дамытуға 1,5 миллион теңге, ауданның құрама командасын облыстық жарыстарға қатыстыруға 6,5 миллион теңге қарастырылды. Ал ауданның мәдениет саласында бүгінде бір аудандық орталық, бір ауылдық балалар кітапханасы, 23 ауылдық кітапхана және бір аудандық, 8 ауылдық мәдениет үйі, 12 ауылдық клуб, бір жылжымалы «Зерде» автоклубы, сондай-ақ «Қызғалдақ» ән-би ансамблі, «Жуалы», «Мыңбұлақ» халық

біраз уақыттан бері жұмыс істемей тұр еді. Оны «Агро азық-түлік нанмен жабдықтау» ЖШС басқаруға алды. Серіктестік үш қоймаға жөндеу жұмыстарын жүргізіп, былтырдан бері жаңа астықты қабылдауда. Тағы бір қойманы күрделі жөндеуден өткізіп, мақта, мақсары және күнбағыс майларын шығаратын құрал-жабдықтар орнатуда, жем тартатын цехты іске қосты. Өңірде құрылыс саласы да жыл санап дамып келеді. 2005 жылдан бері ауданда 13 жаңа мектеп салынып, пайдалануға берілді. 23 балабақша мен 1 шағын орталық ыңғайластырылған ғимараттарда ашылып, бүлдіршіндер балабақшаларға баруда. Ертай ауылындағы 120 оқушыға арналған орта мектеп ғимараты өткен жылы пайдалануға берілсе, биыл Қошқарата ауылындағы 180 орындық орта мектептің құрылысы аяқталмақ. Жалпы, ауданда білім беру сапасы да жылдан-жылға көтеріліп келеді. Мектеп бітірушілердің ҰБТ қорытындысы бойынша аудан өткен жылы облыста 4-орын алса, биыл Тараз қаласынан кейінгі екінші орыннан көрінді.

театрлары және «Жаңабаевтар» отбасылық ансамблі тұрғындарға мәдени қызмет көрсетуде. «Ақбұлақ» бағдарламасы аясында Нұрлыкент, Қызыларық, Жылыбұлақ, Дарбаза ауылдарына ауызсу құбыры тартылып, тұрғындар сапалы ауызсуға қолдары жетіп отыр. Ауданға табиғи газ құбырларын тарту жұмыстары соңғы жеті-сегіз жыл бұрын қайта жанданып, ауданның оннан астам елді мекеніне газ кіргізілді. Әлі тағы да 19 ауылға газ кіргізу межеленіп отыр. Таяу болашақта осы бағытта жұмыстар жалғасатын болады. Соңғы кездері ауданда жеке тұрғын үй салушылар қатары да артып келеді. Ау ы л - а й м а қ т ы к ө р і к т е н д і р у де тұрақты назарымызда. Батырбек датқа е скерткіші мен ке сене сінің айналасы, «Жастар» аллеясы, «Жасай бер, Қазақстан» саябағы қоршалып, асфальт төселіп, тал-дарақтар мен сәндік ағаштар егіліп, көркейе түсті. Көшелерге орнатылған түрлі жарық түсіру аспаптары түнгі ауылдың ажарына ажар қосып тұр.

Аудан орт а лығындағы т ротуар, көпірлер ретке келтіріліп, сырланып, гүлдестелермен безендірілді. Көшелерге сән бергіш жарықтар орнатылды. Аудан орталығындағы Бауыржан Момышұлы ескерткішінің жанынан «Жұлдызы биік Жуалы» атты аллея орнатылып, онда жуалылық Еңбек ерлерінің, Халық Қаһармандарының портреттері қойылды. Аллеяның бір бетіне ашаршылық пен қуғын-сүргін құрбандарына, екінші жақ бетіне Ауған соғысы ардагерлеріне арналған ескерткіш-монумент орнатылды. Сол жолдың бойындағы «Бәйтерек» монументіміз де төңірекке әр беріп тұр. Осылайша бұл аумақ әрі тағылымды, әрі көрікті саябаққа айналды. Орталық алаңдағы сахна және рәміздер стеласын қайта жаңғыртуды көздеп отырмыз. Орталық аурухана маңайына автотұрақ жасалды. Осындай жұмыстар ауылдық округтерде де жүргізілді. «Өңірлерді дамыту» бағдарламасына сай оннан астам ауылдың орталық көшелері жарықтандырылды, бірнеше ойын алаңы салынып, аллеялар қайта жөндеуден өткізілді. Тағы бір маңызды бағыт – жол құрылысы мен жол жөндеу. Экономикалық күш-қуаты артқан біздің елімізде «Жол – экономиканың күретамыры» атты қағидатты берік ұстанып, соңғы жылдары бұл салаға қомақты қаржы бөле бастады. Мұның игілігін біздің аудан халқы да көруде. Автомобиль жолдарын жөндеуге облыстық бюджеттен 30,2 миллион теңге, аудандық бюджеттен 228,9 миллион теңге, бөлініп, ауқымды жұмыстар атқарылуда.

7,4 шақырым ауыларалық 6 жол және 97 шақырым 6 көше жолдары орта жөндеуден өткізу жоспарланған. Биыл облыстық «Егінжай–2016» шарасы Жуалы ауданында өткізілді. Облыстың ауыл шаруашылығы тауарларын өндірушілердің басын біріктірген осы алқалы жиынға аудан шаруашылықтары мен кәсіпорындары белсене атсалысып, өздерінің өндірістік әлеуетін паш етті. Шараға облыс әкімі Кәрім Көкірекбаев жоғары баға берді. Ауданда барлық салада өз кәсібінің білікті маманы атанып, еліміздің өсіпөркендеуі, гүлденуі жолында аянбай тер төгіп жүрген азаматтар аз емес. Жуалының аты сондай азаматтармен айбынды әрі асқақ. Биыл біз ел Тәуелсіздігінің 25 жылдығын атап өтудеміз. Ел өміріндегі о сынау мерейлі оқиға қарсаңында ежелден ынтымағы мен бірлігі жарасқан Жуалы жұрты жұмыла еңбек етіп, ортақ Отанымыздың өсіп-өркендеуіне лайықты үле с қо сатынына сенемін. Елбасы саясатының өзегі де осы. Жуалы ауданы.

ТӘУЕЛСІЗДІК –ТҰҒЫРЫМ! Табиғат АБАИЛДАЕВ, «Ақ жол». Әсілінде адамзат атаулының көкейінде елінің ертеңі атойлап тұрары хақ. Қалай десек те, өткенге үңілмей, бүгініңді, ертеңіңді бағдарлай, саралай, сараптай алмасың тағы да анық. Атырау-Алтай арасын жалғап жатқан алып сахараны, иен дала, құла дүзді маңдайына күрескерлік тағдыр мөрленіп жазылған бабаларымыздың ақ найзаның ұшымен, ақ білектің күшімен қ о р ғ ап , ұ р п а қ т а н - ұ р п а қ қ а есен-сау жеткізіп отырғаны әмбеге аян. Ықылым заманның өзінде елдің арайлы келешегін, бағдарлы болашағын ойлаған бабаларымыздың ұстанымы «Бір қолдың саласындай, бір атаның баласындай» болуға сайғаны тағы бар. Әлбетте, тәуелсіздік, еркіндік, азаттық ұғымдары тура лы сөз бола қалғанда өмірлері эпостық жырға айналып кеткен батырларымызды айтамыз, ұлы даланы көзінің қарашығындай қорыған хандарымыз бен билерімізге тоқт а ларымыз анық. Қасым ханның қасқа жолы мен Есім ханның ескі жолы алаш баласының асқақ арманын аласартпады, рухын өр, тәнін бекем етті. Қай заманда да «ешкімге соқтығыспай жәй жатқан» қазақ халқының ірі тұлғалары қарсы келген жаумен арпалысқаны да шындық. Оған дәлел «Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама» қасіреттері. Сол қанды қақтығыстардың, трагедиялардың бәрі де келешек ұрпақтың қамы үшін жасалған тәуекелдер. Ал «Тәуекел түбі – жел қайық» екенін терең түйсінетін бүгінгі ұрпақ азаттық жайлы әңгіме болған кезде алдымен бабалар рухына тағзым етері сөзсіз. Талай зұлматты жылдарды бастан өткерген алаш жұрты тәуелсіздік жолында жанын құрбан еткен, 1986 жылғы Же л т о қ с а н о қ и ғ а с ы н ы ң қаһармандарын қаперден шығармасы мәлім. Қылышынан қан бүркіген қызыл империяның лас саясаты жанарында ж а с ы н о й н а қ т а ғ а н Қ а й р ат Рысқұлбеков секілді ұлтына,

АЗАТТЫҚ – ҚАЗАҚҚА ҚОНҒАН ҒАЖАП-ҚҰТ еліне, айналып келгенде қаракөз қарындастарына қорған бола алатын текті ұлдардың қанатын қайырып, мертіктіргені қалай ғана сана төрінен өшсін? Тәу етер тәуелсіздік туралы ой толғай қалсақ, Қайрат сынды батырларды тілге тиек етуіміз де заңдылық қой. Тарих тегершігіне салып, таразылап қарасақ, 25 жыл, әрине, аз ғана уақыт. Ширек ғасыр дегеніңіз қылшылдаған жас жігіттің бұла күші бойына сыймай тұрған кез ғой. Десе де, осы бір жиырма бес жыл қазақ елі, алаш даласы үшін ғасырға бергісіз екені тағы мәлім. Соқтықпалысоқпақты сүрлеулерді бастан кешіріп, «тар жол, тайғақ кешу» жолдарды еңсерген қазақ елі алаш зиялыларының асқақ арманына қ ол же т к і зд і . Ме м л е ке т т і к рәміздеріміз айқындалды. Ширек ғасыр бедерінде мемлекетіміздің аспан түстес көк туы көк жүзін сан мәрте тілгілеп, көкте желбіреді. Мемлекетіміздің ұстынына айналған Ата Заңымыз бекіді. Ең бастысы... Ең бастысы – Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың тікелей б а с ш ы л ы ғ ы м е н Қ а р а ө т ке л тұсында ірге сі қаланған

ежелгі Ақмола жері тәуелсіз Қазақст анның Аст анасына айналды. Әлбетте, сол бір өтпелі кезеңде елорданы ауыстыру туралы шешімге «біртүрлі» қарап, сенімсіздік танытқандардың да қарасы байқалды. Олардың дені «Еліміздің әлеуметтік жағдайы түзелмей жатып, Астана ауыстыру өте қиын. Алматы елорда болып қала берсе жөн еді» дегенді алға тартты. Алайда, елдің еңселі болашағын ойлаған Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев өзінің кесімді шешімінің дұрыс екенін айқындай білді. Астана – бүгінгі таңда еліміздің мақтанышы, Еуразия жүрегіндегі армандар тоғысқан ару қалаға айналды. Есілдің бойына ел қондырған Елбасының төл туындысы Астана Қазақстанның әлем алдындағы бренді (бейнесі) д е с е к т е б о л а д ы . Ас т а н а еліміздің бағаналы ордасы, басты ордасы мәртебесін иеленген жылдар ішінде қарқынды түрде дамыды. Дәстүрлі діндер көшбасшыларының құрылтайы бірнеше мәрте Арқа төсіндегі гүл қалада өтті. Көптеген айтулы оқиғалардың тұсауы елордамызда кесілді. Талай ақындар мен

композиторлардың шабытын шарықтатқан арман қалаға жүздеген шығармалар, әндер арналды. Дәулеті тасқан қазақ елінің елордасы руханияттың алтын қазығына айналып келеді. Әлем елдері ренессанс дәуірінде атағы алысқа кеткен опера Отаны Италияны біледі. Миландағы «Ла Скала» театры аңызға айналғаны да аян. Сол бекзат өнердің өрісін кеңейту мақсатында Қазақстанның бас қаласында «Астана опера» опера және балет театрының бой көтеруі – дегдар өнерге деген құрметтің белгісі. Астана спорттық орталыққа да айналды. Мұнда бой көтерген «Сарыарқа» велотрегі, «Дәулет» спорт кешені, «Астана-Арена» стадионы сөзіміздің айғағы бола алады. Отыз мыңға жетеқабыл «Астана-Арена» футбол стадионының төбе сі қажет кезінде жабылатын құрылғымен қамтылған. Мұндай стадиондар төрткіл дүниенің «сен тұр, мен атайын» елдерінде ғана бер екенін пайымдасақ, Қазақстан да ат ағы алысқа кеткен мемлекеттермен иық тірестіруге ниетті екенін байқай түсеміз. 97 метр биіктікпен бой көтерген «Бәйтерегі» көкке ұмтылған

Астана – тәуелсіздік жылдарында Тәңірдің қазаққа тарту еткен үлкен сыйы. Біз Астанамен мақтанамыз! Айтып-айтпай не керек, егемендік алған жиырма бес жылдың бедеріндегі ең айтулы оқиғалардың бірі әрі бірегейі – Қазақ хандығының 550 жылдық мерейтойының кең көлемде аталып өтілуі болды. Керей мен Жәнібек хандар іргесін қалаған Қазақ хандығының айтулы тойы 2000 жылдан астам тарихы бар Тараз топырағында тойлануы да жүрегімізде мақтаныш сезімін маздатқаны анық. Бұл тарихқа, өткенімізге жасалған тағзым еді. Қазақтың төл тарихы тым тереңде жатқанын айқындаған айтулы мереке, ұлы оқиға Тараз төрінде үлкен табыспен өтті. Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың тікелей басшылығымен қолға алынған шараның лайықты деңгейде өтуіне облыс жұртшылығы бір кісідей атсалысты. Басқа тойлардан бөлек бұл тойдың мәнін жете түсінген еліміздің барлық облыстары бір кісідей жұмылып, Тараз топырағында қолтаңбаларын қалдырғаны көңілге демеу болды. Әр облыс пен Алматы, Астана қалалары шамаларынша атсалысып, Тараз қаласы сәулетінде өздерінің архитектуралық шешімдерін қалдырып кетті. Мұның өзі қазақ елі бірлігінің, берекелі тірлігінің қай дәрежеде екеніне өлшем бола алады. Әр ел өзінің жетістігімен мақтанатыны ақиқат. Тәуелсіздік жылдарында Қазақ елі әлеуметтік салада болсын, спортта болсын, руханиятта болсын толайым табыстарға қол жеткізгеніне ешкімнің таласы жоқ. Уақыт зымыран с екілді. Жүйткіп өте шығады. Ал тәуелсіздік тағылымы ұрпақтан-ұрпаққа жалғаса берері сөзсіз. Қазақ үшін, Қазақстан мемлекеті үшін ең ұлы байлық – тәуелсіздік. Сан ғасырлар бойы бабаларымыздың асыл арманына, биік мұратына қ о л ж е т к і з г е н а з ат е л д і ң бүгінгі ұрпағы шын мәнінде де бақытты екені рас. Ұлы даланың ұлағатты ұрпағы осы бір асыл байлығын, егемендігін көзінің қарашығындай қорғауы тиіс.

ӨҢІРЛІК КОММУНИКАЦИЯЛАР ҚЫЗМЕТІ

БАҚЫЛАУ БОЛМАСА, КЕМШІЛІК КЕМІМЕЙДІ

Жанғазы АХМЕТ, «Ақ жол».

мониторинг жасалып, 5 мемлекеттік нысанға әкімшілік айыппұлдар салыныпты. Айта кету керек, заң бұзушылықтардың басым көпшілігі медицина саласына қатысты болып отыр.

– Жыл басынан бері медицина саласында 8 субъектіде метрологиялық талаптар бұзылған. Департамент тарапынан соңғы жылдары жүргізген барлық бақылаулар туралы айт ар болс ақ, ерекше назар аударатын жағдай, 2014 жылы жоспарға алынған 28 денсаулық сақтау нысандарының 27-сінде метрологиялық талаптарының бұзылғандығы тіркелсе, өткен жылы тексеріске алынған 16 медицина саласы нысанының 14-інде метрологиялық талаптар бұзылғаны анықталған. Ал ағымдағы жылдың бірінші жарты жылдығында барлығы 20 субъектіге тексеріс жүргізіліп, оның 8-інде талаптар сақталмаған. Осы үш жылдың ішінде облыстың медициналық мекемелеріне барлығы 6 миллионнан астам теңге айыппұл салынып, өндірілген. Бұл салада қан қысымын өлшейтін құралдан бастап барлық медициналық құрылғылардың көрсеткіштерінің дұрыстығы, адам өміріне, денсаулығына қаншалықты маңызды екендігі айтпасақ та түсінікті. Өкінішке қарай, кейбір сәттерде жекелеген денсаулық сақтау нысандары тарапынан олқылықтардың орын алуы қайталанып келеді. Сондықтан да, бұл мәселелер саладағы мамандардың қатаң бақылауында болу керек, – дейді М.Әбілхайырұлы. Жиын барысында сөз алған Қазақстан ст андартт ау институтының облыс бойынша филиалының директоры Асқар Мыңбаев «ҚазСтИн»-нің атқарған жұмысы мен алдыға қойған жоспарларын таныстырып өтті.

Инвестициялар және даму министрлігінің Техникалық реттеу және метрология комитеті облыс бойынша департаментінің басшысы Мейірхан Сатыбалдин, Қазақстан стандарттау Институтының облыс бойынша филиалының директоры Асқар Мыңбаев және аталмыш департаменттің бас маманы Марат Сармолдаев өңірлік коммуникация қызметінде өткен бринфингке қатысып, ағымдағы жылдың жарты жылдығында ат қ а р ы л ғ а н ж ұ м ы с т а р ғ а то қ т а л ы п , соңынан журналистер тарапынан қойылған сауалдарға жауаптар берді. Мейірхан Сатыбалдиннің айтуынша, департаменттің басты міндеті техникалық реттеу және өлшем бірлігін қамтамасыз ету саласында мемлекеттік саясатты жүргізу болып табылады. Департамент тамақ өнімі қауіпсіздігі саласын қоспағанда, техникалық реттеу саласына, мемлекеттік мет рологиялық, т ауарлардың шығу тегіне, еліміздің сәйкестікті бағалау с а л а с ы н д а ғ ы а к к р е д и т т еу т у р а л ы заңнамасының сақталуына, республика аумағына Еуразиялық экономикалық одаққа кірмейтін мемлекеттерден және елімізден сол мемлекеттерге бағалы тастар мен металдардан жасалған әшекей бұйымдарының кіріс-шығысына бақылау жүргізіп отырады. Мәселен, департамент тарапынан 2010 жылы 350 тексеріс жұмыстары жүргізілсе, 2016 жылы бұл көрсеткіш мораторийге байланысты 38ге азайған. Соның өзінде 61 пайыз заң бұзушылық орын алған. ҚР Мемлекеттік рәміздері лицензиаттары бойынша облыс аумағында 70-ке жуық мекеменің арасында

БАСПАНА – БАҚЫТ ШАМЫ

ТАПСЫРЫС БЕРУШІЛЕР «ПИКОНЫ» ТАҢДАЙДЫ

(Соңы. Басы 1-бетте).

жобалары жасалуда. Қаржы мәселесі оң шешілсе, алғашқы ғимараттың құрылысы күзде қолға алынады.

– Элиталы пәтерлерді бірден с ат ы п а л у ғ а к ө п а д а м н ы ң қалтасы көтермейді. Сондықтан д а , ол а р ғ а же ң і л д і кт е р д е қарастырылған. Пәтер алуға тілек білдірушілер әуелі тұрғын ү й қ ұ р ы л ы с ко о п е р ат и в і н е мүше болып, тапсырыс берген пәтерінің 30 пайыз қаржысын төлейді. Онда қоныстанғаннан кейін қалған ақшаны 18 ай мерзімде бөліп төлейтін болады. Бұл екі жаққа да тиімді, – дейді «Пико» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің директоры Анатолий Тимофеевич Пак. Әлемдік қаржы дағдарысы бұл кәсіпорынды да айналып өтпеген. Бұрынғы жылдарға қарағанда тапсырыс біршама азайған. Соған қарамастан, бірде-бір жұмыс орны қысқартылмаған. Анатолий Тимофеевич биыл жыл аяғына дейін 500 миллион теңгенің құрылысқұрастыру жұмысын атқарамыз деп нық сеніммен айтып отыр. Тараз қаласы.

Серікте стіктің жылына миллиард теңгенің құрылысқұрастыру жұмысын атқара алатын әлеуеті бар. Әлеуметтік н ы с а н д а рд ы с а л ат ы н ол а р жылына 5,5 мың шаршы метр тұрғын үйлерді іске қосуда. Ме м л е ке т т і к « Қ ол же т і м д і баспана – 2020» бағдарламасы аясында бірнеше тұрғын үйді пайдалануға берген. Олар соққан үйлер сәулеті және сәнімен ерекшеленеді. Элиталы екі бөлмелі пәтердің көлемі – 78, үш бөлмелі – 115 және төрт бөлмелі пәтерлер 140 шаршы метрді құрайды. Олар үйдің ауласын көріктендіріп, көгеріштендіріп, автотұрақ салып, бейнебақылау қондырғысына дейін орнатады. Сондықтан да, тапсырыс берушілердің дені «Пиконы» таңдайды. Үстіміздегі жылы кәсіпорын Тараз қаласында 25 пәтерлік элиталы тұрғын үйдің және Байзақ батыр көшесінде үлкен сауда орталығының құрылысын жүргізуде. Тұрғын үй қазан айында, сауда орталығы жыл соңына дейін ел игілігіне пайдалануға беріледі. Серіктестікке келесі жылы екі 50 пәтерлік тұрғын үйдің құрылысын жүргізуге тапсырыс түскен. Қазір олардың

Суреттерді түсірген Ақәділ РЫСМАХАН.

ТАҒАЙЫНДАУ Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің 2016 жылғы 26 шілдедегі №391 бұйрығымен Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестікті қорғау комитеті Жамбыл облысы бойынша департаменті басшысының орынбасары болып Жандос Қуатбекұлы Әзімов тағайындалды. Жандос Қуатбекұлы Әзімов Жамбыл қаласында 1984 жылы дүниеге келген. 2006 жылы М.Х.Дулати атындағы ТарМУ-дың қаржы құқығы мамандығы және 2008 жылы «Әулие Ата» университетінің құқықтану мамандығы бойынша оқып бітірген. Ол еңбек жолын 2006 жылы «МегаЦентрИнвест» ЖШС-ның менеджер болып бастаған. 2007-2008 жылдары «Вокзал – Сервис» АҚ-ның заңгері, 20082009 жылдары Жуалы аудандық сотының сот отырысының хатшысы, 2009-2011 жылдары №3 Тараз қалалық аумақтық бөлімінің сот орындаушысы болып қызметтер атқарған. Ж . Қ . Ә з і м о в 2 0 11 - 2 0 1 4 ж ы л д а р аралығында Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу агенттігінің

Жамбыл облысы бойынша департаментінің жетекші маманы, бас маманы, бөлім басшысы, 2014-2016 жылдар аралығында Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестікті қорғау комитеті Жамбыл облысы бойынша департаментінің бөлім басшысы қызметтерін атқарған. Ал 2016 жылғы 26 шілде күні Қазақстан Р е с п у бл и к а с ы Ұ л т т ы қ э ко н ом и к а минист рлігі жауапты хатшысының бұйрығымен Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестікті қорғау комитеті Жамбыл облысы бойынша департамент басшысының орынбасары қызметіне тағайындалды. Отбасылы, үш бала тәрбиелеуде.

ОБЛЫСТЫҚ МӘСЛИХАТТА

МАРАПАТТАЛДЫ

Облыстық мәслихаттың хатшысы Б.Қарашолақовтың өкімімен Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» Заңының 19-бабы 3-тармағының 7) тармақшасын негізге ала отырып мемлекеттік қызметтегі көп жылғы жемісті еңбегі және қоғамдық өмірге белсене араласқаны үшін: Жамбыл облысы әкімі аппаратының басшысы Рахманбердиев Рахматілда Сегізбайұлы Жамбыл облысының Құрмет грамотасымен марапатталды.

*

*

*

Облыстық мәслихаттың хатшысы Б.Қарашолақовтың өкімімен Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» Заңының 19-бабы 3-тармағының 7) тармақшасын негізге ала отырып ғылым және білім беру жүйесіндегі көп жылғы жемісті еңбегі, білікті мамандар дайындау ісіне қосқан қомақты үлесі үшін: М.Х.Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университетінің бірінші проректоры Абдуалы Асқар Бегадылұлы Жамбыл облысының Құрмет грамотасымен марапатталды.

6 тамыз, 2016 жыл

www.akjolgazet.kz

3

БИЛІК ЖӘНЕ БҰҚАРА ӨНЕРКӘСІП 2016 жылдың қаңтар-маусымында 162,4 млрд. теңгеге өнеркəсіп өнімдері өндірілді. Нақты көлем индексі – 103,2%.

2015 жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда кен өндіру өнеркəсібі жəне карьерлерді қазуда өндіріс көлемдерінің 3%-ға (15,7 млрд. теңге), өңдеу өнеркəсібінде – 10,7%ға (117,3 млрд. теңге) өсуі байқалады.

2016 жылы ИИДМБ шеңберінде жалпы инвестиция көлемі 15,7 млрд. теңгеге 380 жаңа жұмыс орны құрылатын 8 инвестициялық жобаны іске асыру жоспарлануда, оның ішінде құны 3,7 млрд. теңгеге 175 жаңа жұмыс орны құрылған 3

мəліметтері бойынша, 2016 жылдың қаңтар-наурызында өндірілген өнім көлемі 631,0 млрд. теңгені құрап, 2015 жылдың тиісті кезеңімен с а лыстырғанда 39,8%-ға өсті, жұмыспен қамтылғандар саны 4,0%ға төмендеген (128,3 мың адам).

2016 жылдың 1 шілдесіне шағын жəне орта кəсіпкерлік саласында жұмыс істейтін субъектілерінің саны 2015 жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда 2,0%-ға төмендеп, 60471 бірлікті құрады. Бұл фермерлік шаруа қожалықтарының ірілендірілуіне жəне жұмыс істемей тұрған жеке кəсіпкерлердің таратылуына байланысты болып отыр. «Бизнестің жол картасы – 2020»

1,0%-ға төмендеп, 1260,1 млн. тонна шақырымды құрады, жолаушылар айналымы 16,9%-ға артты (3758,0 млн. жолаушы шақырым). ЖОЛ Облыстың автомобиль жолдарының жалпы ұзындығы 5060 шақырымды, оның ішінде ре спубликалық мəндегісі 1056 шақырымды, облыстық мəндегісі 1943 шақырымды, аудандық 2061 шақырымды құрайды.

2016 жылдың І жарты жылдығында ж а қ с ы ж ə н е қ а н а ғ ат т а н а рл ы қ жағдайдағы облыстық жəне аудандық маңызы бар автомобиль жолдарының үлесі 74%-ды құрады.

жиналды немесе болжам 122,4%ға орындалды, оның ішінде республикалық бюджетке – 15,4 млрд. теңге (болжамға 119,0%), жергілікті бюджетке – 18,9 млрд. теңге (болжамға 125,4%). Жергілікті бюджетке түсімдер өткен жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда 1,6%-ға артық орындалған.

2016 жылдың маусым айында инфляция деңгейі 2015 жылғы желтоқсан айына қарағанда 104,8%ды құрады. Азық-түлік тауарлары бойынша тұтыну бағалары 4,2%-ға, азық-түлік емес тауарлар 4,4%-ға, ақылы қызметтер 5,8%-ға көтерілді. Облыста инфляция деңгейін тежеу бойынша жұмыстар жалғасуда. Тұрақтандыру қоры жұмыс істеуде,

əлеуметтік көмек, 173,9 млн. теңгесі – тұрғын үй жəрдемақысы, 720,5 млн. теңгесі – 18 жасқа дейінгі балаларға жəрдемақы, 26,3млн. теңгесі үйде оқытылып жатқан мүгедек-балаларға жəрдемақы ретінде төленді. «Өрлеу» жобасы шеңберінде 4 5 2 0 а з а м ат қ а ( 8 1 8 от б а с ы ) бюджеттік қаражаттан 51,9 млн. теңге төленген. Нəтиже сінде, кедейшілік шегінен төмен тұрып жатқан халық саны 2016 жылдың 1 шілдесінде 2369 адамды құрап, жылдың басымен салыстырғанда 40,5%-ға қысқарды. Үстіміздегі жылдың қаңтармаусымында 18830 адамға 216,4 млн. теңгенің қайырымдылық көмектері көрсетілді.

орындық орта мектеп құрылысы) жəне 4-еуі балабақша (Ұлттық қор қаражаты есебінен – Қордай ауданы, Масаншы ауылы, Я.Хуров көшесі, 6 «А» мекен-жайында 280 орындық балабақша, Сарысу ауданы, Жаңатас қаласы, Пушкин көшесі бойында 280 орындық балабақша, Тараз қаласы, «Салтанат» (4) мөлтек ауданында 280 орындық балабақша, жергілікті бюджет қаражаты есебінен – Т.Рысқұлов ауданы, Қарақыстақ (Каменка) ауылында 140 орындық балабақша), 5 білім (4-еуі – мектеп жəне 1 балабақша) нысанының құрылысын жүргізу қарастырылған. М е к т е п т е р ко м п ь ю т е р л і к техникамен қамтамасыз етілген. Бір компьютерге, орташа есеппен,

КӨП ТІРЛІК ТЫНДЫРЫЛДЫ, АЛДАҒЫ МІНДЕТ ТЕ АУҚЫМДЫ ОБЛЫС ӘКІМІ КӘРІМ КӨКІРЕКБАЕВТЫҢ ОБЛЫСТЫҚ МӘСЛИХАТ ДЕПУТАТТАРЫ АЛДЫНДАҒЫ ЕСЕБІНЕ

ТЕЗИСТЕР жоба іске асырылды («ОАҚК» ЖШС Меркі филиалы – шырын тазалайтын цехты қайта жанғырту, «Луговой ж ы л қ ы з ау ы т ы » Ж Ш С – м а л шаруашылығына арналған қоспажем өндірісі бойынша зауыт құрылысы, «ОңтүстікХалалТағамдары» ЖШС – Халал стандартына сай жоғары технологиялы ет өндірісін құру). АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ Жалпы өнім көлемі 47,3 млрд. теңгені құрады, нақты көлем индексі – 102,2%, оның ішінде өсімдік шаруашылығы өнімінің көлемі – 936,0 млн. теңге (НКИ – 129,2%), мал шаруашылығы – 46,3 млрд. теңге (НКИ – 101,8%). Агроөнеркəсіп кешенін қолдауға 2016 жылы 8,2 млрд. теңге субсидия қарастырылған, оның ішінде республикалық бюджеттен – 3,2 млрд. теңге, облыстық бюджеттен – 5,1 млрд. теңге. 01.07.2016 жылғы жағдайға 2,1 млрд. теңге бюджеттік қаражат игерілді, оның ішінде республикалық бюджеттен – 601,7 млн. теңге, облыстық бюджеттен – 1,5 млрд. теңге. Өсімдік шаруашылығында жемді дайындау жəне дəнді дақылдарды жинау жұмыстары аяқталуда. 2016 ж ы л д ы ң 3 т а м ы з ы н а ж и н ау ғ а жоспарланған жемдік дақылдар алқабының 405,0 мың гектары немесе 83,7%-ы орылды. 1150,4 мың тонна пішен дайындалды, бұл көзделген жоспардың 107,3%-ын құрайды, пішендеме – 11,4 мың тонна немесе 72,2%.

2016 жылғы 3 тамызда жинауға көзделген 247,9 мың гектар дəнді дақылдардың 189,9 мың гектары немесе 76,6%-ы жиналды. Орташа өнімділік 21,9 ц/га-ны құрады (2015 жыл – 15,8 ц/га). Мал шаруашылығында 46,4 мың тонна ет (тірі салмақта) өндірілді неме с е 2015 жылдың қаңт армаусымына – 102,2%, сүт – 137,7 мың тонна (102,1%), жұмыртқа – 42,4 млн. дана (82,4%), жүн – 4,7 мың тонна (101,5%). «Сыбаға» мемлекеттік бағдарламасының шеңберінде 2016 жылы 4546 МІҚ басын сатып алу қарастырылған (4400 сиыр жəне 146 бұқа). «Аграрлық не сие корпорациясы» АҚ-ның облыстық филиалымен 30 шаруа қожалықтарына 310,1 млн. теңге несие беріліп, ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерімен 1838 бас сатып алынды (1761 сиыр жəне 77 бұқа). «Алтын Асық» бағдарламасы бойынша 2016 жылы 20750 қой басын сатып алу қарастырылған, есепті кезеңде 445,1 млн. теңгеге 18776 бас сатып алынды, бұл жоспардың 90,5%ын құрайды. «Құлан» бағдарламасы бойынша 3025 жылқы басын сатып алу жоспарланса, есепті кезеңде 341,5 млн. теңгеге 1316 бас сатып алынды (43,5%). Асыл тұқымды репродуктор құру мақсатында облысқа шет мемлекеттерден 2451 асыл тұқымды МІҚ жеткізілген, оның ішінде 1200 басы есепті кезеңге алынды. ШАҒЫН ЖӘНЕ ОРТА КӘСІПКЕРЛІК Қ Р Ст ат и с т и ка ком и т е т і н і ң

б а ғ д а рл а м а с ы н ж ү з е ге а с ы р а бастағаннан бері жалпы сомасы 62,7 млрд. теңгені құрайтын 621 жобаға қаржылық көмек көрсетілді. «Пайыздық ставканы субсидиялау» құралы бойынша жалпы сомасы 52,4 млрд. теңгені құрайтын 498 жоба мақұлданды (2016 жылдың қаңтармаусымында – жалпы несие сомасы 9,0 млрд. теңгені құрайтын 59 жоба). «Банк несиелері бойынша кепілдік беру » құралы бойынша жалпы кепілдік сомасы 1,9 млрд. теңгеге 149 жоба мақұлданды, оның ішінде 2016 жылдың қаңтар-маусымында 98,4 млн.теңгеге 8 жоба. «Өндірістік (индуст риялық) инфрақұрылымды дамыту» құралы бойынша жалпы сомасы 10,1 млрд. теңгеге 68 жоба іске асырылды. « Гр а н т т ы қ қ а р ж ы л а н д ы ру » құралы бойынша аумақтық үйлестіру кеңесімен 95,3 млн. теңгеге 33 жобаны қаржыландыру мақұлданды. Бағдарламаның төртінші бағыты шеңберінде 3374 кəсіпкерлерге 6409 əртүрлі сервистік қызмет көрсетілді. Жалпы бағдарлама іске асырыла баст алғалы бері (2010 жылдан бастап) «Шағын жəне орта бизнесті топ-менеджментке оқыту» жобасы бойынша облыстың 87 кəсіпкері оқытылды, «Іскерлік байланыс» бойынша бизнес-тренингтен – 48 кəсіпкер, «Бизнес-насихат» жобасы бойынша жедел курстан бастап келе жатқан жəне жұмыс істеп жүрген 5340 кəсіпкер өтті. О б л ы с т ы ң с ы р т қ ы с ауд а айналымы 2016 жылдың қаңтармамырында 109,5 млн. АҚШ долларын немесе 2015 жылғы тиісті кезеңіне 61,7%-ды құрады, оның ішінде экспорт – 8,9 млн. АҚШ доллары (12,0%), импорт – 100,6 млн. АҚШ доллары (97,1%). Сыртқы с ауда айналымының с альдо сы теріс қалыптасты – 91,7 млн. АҚШ доллары. Сыртқы сауда айналымының қысқаруына 2015 жылғы тамыз айынан бастап облыстың негізгі сауда əріптесі Қырғыз Республикасының Еуразиялық экономикалық одағы (ЕАЭО) туралы келісімшартқа қосылуы ықпал етті.

2016 жылдың қаңтар-сəуірінде ЕАЭО елдерімен облыстың өзара сауда айналымы 35,9 млн. АҚШ долларын (90,8%) құрады, оның ішінде экспорт – 13,2 млн. АҚШ доллары (123,8%), импорт – 22,8 млн. АҚШ доллары (90,2%).

2016 жылдың қаңтар-маусымында бөлшек сауда айналымының көлемі 96,8 млрд. теңгені, нақты көлем индексі – 99,6%-ды құрады. Ағымдағы кезеңде көтерме саудасы 75,6 млрд. т е ң ге с ом а с ы н д а қ а л ы п т а с ы п , 24,2%-ға азайды, бұл сатып алу сұранысының төмендеуіне (2015 жылдың 20 тамызынан Қазақстанның теңге курсының еркін айналымға түсуі есебінен халықтық тұтыну т ау а р л а р ы н ы ң , ə с і р е с е ш е т е л мемлекеттерінен импортталатын тауарлардың қымбаттауы) байланысты. КӨЛІК 2016 жылдың қаңтар-маусымында көліктің барлық түрлерімен жүк тасымалдау 2015 жылғы қаңтармаусымымен салыстырғанда 1,7%-ға төмендеп, 38,7 млн. тоннаны құрады. Тасымалданған жолаушылар 3,7%-ға өсті (454,6 млн. адам). Жүк айналымы

ӘЛЕУМЕТТІК САЛА

Ағымдағы жылдың қаңтармаусымында негізгі капиталға салынған инвестициялардың жалпы көлемі 96,9 млрд. теңгені құрады, бұл 2015 жылғы тиісті кезеңімен салыстырғанда 3,4%-ға артық. Өсім Қытайға транзитті магистральды газ құбырының, Қаратау қаласындағы «Еврохим Қаратау» ЖШС-ның минералды тыңайтқыштар өндіретін зауыттың құрылысына, «Химпарк Тараз» АЭААҚ-ның инфрақұрылымын салуға инвестицияны тарту есебінен қамтамасыз етілді.

2016 жылдың қаңтар-маусымында құрылыс жұмыстарының (қызметінің) көлемі 30,8 млрд. т е ң ге н і , 2 0 1 5 ж ы л ғ ы қ а ң т а р м ау с ы м ы н д а ғ ы д е ң г е й і м е н салыстырғанда 71,7%-ды құрады. Бұл «Батыс Еуропа – Батыс Қытай» автобаны құрылысында құрылысмонт аж жұмыст ары көлемінің азаюына байланысты. Пайдалануға берілген тұрғын үйлердің жалпы көлемі 141,9 мың шаршы метрді құрады, 2015 жылдың тиісті кезеңінен 19,7%-ға артық. Оның ішінде жеке секторда – 130,4 мың шаршы метр жəне басқа мемлекеттік емес ұйымдар 11,5 мың шаршы метр тұрғын үйлерді тұрғызды. ОБЛЫС БЮДЖЕТІ 2016 жылдың 1 шілдесіне облыс бюджеті кірістер бойынша 105,2 млрд. теңгеге немесе жоспар 103,8%ға, өзіндік кірістер – 18,9 млрд. теңгеге (125,4%), трансферттердің түсімдері бойынша 86,3 млрд.теңгеге (100,0%) орындалды.

2016 жылдың қаңтар-маусымында облыс бюджетінің шығындары 101,8 млрд. теңгені (жоспар 98,7%ды) құрап, 2015 жылғы тиісті кезеңімен салыстырғанда 4,5%ға, оның ішінде білім саласында шығындар – 17,9%-ға, əлеуметтік көмек пен қолдау көрсетуде – 5,0%ға өсіп, денсаулық сақтау саласында 6,2%-ға төмендеді. САЛЫҚТАР 2016 жылдың қаңтар-маусымында бюджетке 34,3 млрд. теңге салықтар жəне басқа да міндетті төлемдер

тұрақтандыру қорына 3274 тонна тауар сатып алынды (601 тонна картоп, 859 тонна пияз, 214 тонна сəбіз, 30 тонна күнбағыс майы, 1135 тонна қант, 237 тонна ұн, 98 тонна сүт өнімдері, 74 тонна күріш, 63 мың дана жұмыртқа). Облыс бойынша жыл басынан бері 113 жəрмеңке өткізіліп, онда 603,6 млн. теңгенің нарық бағасынан төмен тауарлары өткерілді. ЕҢБЕК НАРЫҒЫ 2016 жылдың қаңтар-маусымында ж ұ м ы с п е н қ а м туд ы ң бе л с е н д і шараларымен барлығы 12777 адам қамтылды («Жұмыспен қамтудың жол картасы–2020» бағдарламасының қатысушылары құрамына енгізілген тұлғалардың саны – 4043), оның ішінде мемлекеттік жəне үкіметтік бағдарламалар, өңірлерді дамыту бағдарламалары шеңберінде жүзеге асырылып жатқан жобаларға – 852 адам («Жұмыспен қамтудың жол картасы–2020» шеңберінде – 436), м е м л е ке т т і к қ ол д ау ш а р а л а р ы қарастырылмаған жұмыс орындарына – 6073 адам («Жұмыспен қамтудың жол картасы–2020» шеңберінде – 1813) жұмысқа орналасты. Əлеуметтік жұмыс орындарына 1152 («Жұмыспен қамтудың жол картасы–2020» шеңберінде – 681), жастар практикасымен – 1267 («Жұмыспен қамтудың жол картасы–2020» шеңберінде – 714), ақылы қоғамдық жұмыс орындарына – 2864, кəсіби оқытуға 445 жұмыссыз ( « Ж ұ м ы с п е н қ а м т уд ы ң ж о л картасы–2020» шеңберінде – 275) жолдама алды. Шағын несие 124 адамға берілді (Жұмыспен қамтудың жол картасы–2020» шеңберінде – 124).

2016 жылдың 1 шілдесіне дейін уəкілетті органдарға 13215 жұмыссыз жүгінген, оның 9344-і жұмыспен қамтылды (жұмысқа орналасу деңгейі – 70,7%). Ресми тіркелген жұмыссыздық деңгейі 2016 жылдың 1 шілдесінде 0,8%-ды құрады. ӘЛЕУМЕТТІК ҚОРҒАУ 2016 жылдың 1 шілдесіне дейін 106,9 мың тұрғынға 949,1 млн. теңгеге əлеуметтік қолдау көрсетілді, оның 28,4 млн. теңгесі – атаулы

Д е н с аул ы қ с а қ т ау ж ү й е с і н қаржыландыруға 2016 жылы 38,7 млрд. теңге қарастырылды (2015 жылмен салыстырғанда 5,1%-ға кем).

2016 жылдың 1 шілдесіне дейін 19,1 млрд. теңге немесе есепті кезеңнің жо с п а р ы б о й ы н ш а қ а р ж ы н ы ң 99,6%-ы игерілді. Ағымдағы жылы республикалық бюджет қаражаты есебінен 250 ке л у ш і г е а р н а л ғ а н 2 е м х а н а құрылысын аяқтау жоспарлануда (Меркі ауданы, Меркі ауылы жəне Талас ауданы, Қаратау қаласы.). Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 2 дəрігерлік амбулаторияның (Байзақ ауданы, Бұрыл ауылында ауысымына 40 келушіге жəне Сарысу ауданы, Жайылма ауылында 20 келушіге арналған), 1 фельдшерлікакушерлік пункттің (Талас ауданы, С. Шəкіров ауылында 10 келушіге арналған), 1 медициналық пункттің ( М о й ы н қ ұ м ауд а н ы Қ и я қ т ы стансасында 5 келушіге арналған) құрылысы, Шу ауданы Шу қалалық ауруханасының қазандығы мен ас даярлайтын блогын жəне 2 дəрігерлік амбулаторияны (Т. Рысқұлов ауданы Луговой стансасында жəне Құмарық ауылында) газбен қамтамасыз ету қарастырылған. Бірыңғай ұлттық денсаулық сақтау жүйесі шеңберінде стационарлық денсаулық сақтау ұйымдарында төс ектік қорды оңт айландыру бойынша жүйелі жұмыстар ж ү р г і з і л уд е . Ат а п а й т қ а н д а , үстіміздегі жылдың 2 тоқсанында 3487 төсек оңтайландырылды (196 төсек қайта бейімделген, оның 153і тəулік бойғы стационарда, 43-і күндізгі стационарда, 130 төсек қысқартылды). Алғашқы медициналық көмек көрсететін барлық 19 мемлекеттік мекеме шаруашылық жүргізу құқығындағы кəсіпорындарға ауыстырылды.

2016 жылдың қаңтар-маусымында 2 0 1 5 ж ы л ғ ы т и і с т і ке з е ң і м е н салыстырғанда (ДСДРО алдын ала мəліметтері бойынша) жаңадан пайда болған қатерлі ісік аурулары жəне психикалық бұзылу ауруларының деңгейі өскен, туберкулезбен ауру, нашақорлық, қант диабеті жəне қан айналымы жүйесі ауруларына шалдығу деңгейі төмендеген. 3 ана өлімі тіркелген. Білім беру жүйесін қаржыландыруға биыл 89,9 млрд. теңге қарастырылып, 1 шілдеге дейін 49,0 млрд. теңге неме се есепті кезеңнің жоспары бойынша қаражаттың 99,7%-ы игерілді. Үстіміздегі жылы құрылысы 2015 жылы басталған 10 білім нысанының құрылысын жүргізуде. Оның 6-ауы мектеп (республикалық бюджет есебінен – Тараз қаласында 1000 орындық орта мектеп құрылысы, Ұлттық қор қаражаты есебінен – Б а й з а қ ауд а н ы , Т ү й м е ке н т ауылындағы 300 орындық орта мектеп құрылысы, Тараз қаласы Құмшағал стансасында 300 орындық орта мектеп құрылысы, жергілікті бюджет есебінен – Жуалы ауданы, Қошқарата ауылында 180 орындық орта мектеп құрылысы, Т.Рысқұлов ауданы, Əбжапар ауылында 150 орындық «Қызылту» орта мектебі құрылысы, Талас ауданы, Есейхан ауылында 120

10 оқушы, ауылдық жерде де 10. Жалпы облыстың барлық мектептері интернет желісіне қо сылған, 138 мектепте 690 интерактивті тақта орнатылған, кең ауқымды интернет желісіне 436 мектеп немесе 97%-ы қосылған, 73 білім нысанында (оның 51-і – ауылдық мектеп) электронды оқыту жүйесі енгізілген.

2016 жылдың 1 шілдесіндегі мəлімет бойынша, облыстағы 430 мектепке дейінгі ұйымда (265 балабақша, 165 шағын орталық) 45,7 мың немесе 1-6 жасқа дейінгі балалардың 53,7%-ы тəрбиеленуде, бұл 2015 жылғы тиісті кезеңімен салыстырғанда 2,9%-ға артық.

2016 жылы мəдениет саласын қаржыландыруға 4,7 млрд. теңге бюджет қаражаты қарастырылып, 2016 жылдың 1 шілдесіне дейін 2,5 млрд. теңгесі игерілді. Жамбыл Жабаевтың 170 жылдығына орай республикалық «Тыңда, дала, Жамбылды!» атты жыршы-термешілер байқауы өтті. Мерейтойлық күнге орай ұлы ақын Ж.Жабаевтың ескерткішінде «Жыр алыбы – Жамбыл» атты əдебиəуендік кеш өткізілді. «Хұснихат» əдебиетті қолдау қорымен бірлесіп, е л і м і з ге т а н ы м а л же р г і л і кт і ақындардың өнерін телеарна арқылы насихаттау, қазақ поэзиясын дамыту мақсатында «Бір əуен, бір өлең» атты əн-жыр кеші, С.Томановтың 60 жылдығына орай «Адасып жүрген ақ бөкен едім» атты жас ақындардың республикалық жыр мүшəйрасы, «Ұлы дала сазы» республикалық дəстүрлі музыка фестивалі, «Əнжырым саған, туған ел!» атты ІІ халықаралық Алтынбек Қоразбаев атындағы əн конкурсы өткізіліп, « Жа ң а е с і м – 2 0 1 6 » о бл ы с т ы қ кастингі ұйымдастырылды. Тəуелсіздігіміздің 25 жылдығына о р а й же р г і л і кт і а қ ы н - с а з ге р Болатбек Əбішевтің «Қазағым» атты шығармашылық əн кеші, «Спорт – денсаулық кепілі!» атты мəдениет қызметкерлері арасында кіші футболдан жарыс, облыстық «Ең үздік ауылдық мəдениет үйі, клуб–2016» байқауы ұйымдастырылды. Ағымдағы жылы спорт саласына 6,1 млрд. теңге қарастырылып, 1 шілдеге дейін 3,8 млрд. теңгесі игерілген. Облыс тұрғындарының 289,4 мыңнан астамы немесе 26,0%ы дене шынықтыру жəне спортпен жүйелі түрде шұғылданады. ҚОҒАМДЫҚ ҚАУІПСІЗДІК 2016 жылдың қаңтар-маусымында жалпы тіркелген қылмыстар саны (9256) өткен жылғы тиісті кезеңмен салыстырғанда 9,2%-ға төмендеген. Аса ауыр қылмыстар (85) 16,4%-ға жəне ауыр қылмыстар (812) 20,1%-ға артты. Биыл қаңтар-маусым айларында облыста 603 жол-көлік оқиғасы тіркеліп, онда 78 адам қаза болды, 968 адам əртүрлі жарақат алды. Тіркелген жол-көлік оқиғалар саны 2015 жылғы тиісті кезеңімен салыстырғанда 4,3%-ға (2015 жылы – 578), жарақат алғандар 7%-ға (2015 жылы – 905) артып, қаза болғандар 36,1%-ға (2015 жылы – 122) төмендеген.

4

www.akjolgazet.kz

6 тамыз, 2016 жыл

«ҚАЗАҚСТАН-2050» СТРАТЕГИЯСЫ: МЕЖЕ МЕН МІНДЕТ «ҚАЗАҚСТАН-2050» СТРАТЕГИЯСЫ: АЗЫҚ-ТҮЛІК ҚАУІПСІЗДІГІ

ЖОБА Тараз қаласы

«САМҒАУДАН» ҮЙРЕНЕТІН ҮЛГІ КӨП ЕРІНБЕЙ ЕҢБЕК ЕТСЕҢ, ЕСЕЛЕП ӨНІМ АЛАСЫҢ (Соңы. Басы 1-бетте). Құрманбек ƏЛІМЖАН, «Ақ жол».

– Қант қызылшасы – елімізде негізінен Жа м б ы л ж ə н е А л мат ы о бл ы с т а р ы аумағында өсірілетін дақыл. Бірақ, оның көлемі кеңестік кезеңдегіден көп кеміп кеткені сонша, осы екі облыстағы қант зауыттары отандық шикізатпен небəрі төрт пайыз ғана қамтамасыз етілуде. Қалғанының барлығы сырттан əкелінетін қант құрағынан өндіріледі. Осы күндері солтүстік облыстарда қант бағасының еселеп қымбаттап жатқаны мəлім. Сондықтан да еліміздің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуде бұл стратегиялық дақылды көптеп өсірудің маңыздылығы арта түседі. Осы мақсатта биылдың өзінде қант қызылшасы тақырыбына Жамбыл, Байзақ, Меркі аудандарында семинарлар өткізілді. Қордайдағы бүгінгі басқосудың мақсаты – «Самғау» шаруа қожалығының тəжірибесінде қант қызылшасын өсірудің бірегей технологиялық кешенімен таныстыру. Мұнда топырақты өңдеуден бастап, тұқым себу, агротехникалық шараларды жүргізу, тамшылатып суара отырып минера лдық қоректендіру шараларының біртұтас жүйесі қалыптасқан. Осының арқасында мұнда қол еңбегі мейлінше азайтылып, барынша мол өнімге қол жеткізіліп отыр, – деді Мұрат Əсілбеков. «АІК» компаниясының бас агрономы Валентин Дьяченко мен өсімдік қорғау жөніндегі маманы Виктор Гребенюк семинарға қатысушыларға егіншілікте о з ы қ т е х н о л о г и я н ы қ о л д а н уд ы ң артықшылықтарын түсіндірді. Компания құрылғалы бері он бес жылда Украина мен Молдовада, Ресейдің еуропалық бөлігінде, Қазақстан мен Өзбекстанда егіншілерге ылғал үнемдеудің жаңа əдістерін игеруіне көмектесіп келеді. Еліміздің солтүстік облыстарында негізінен

картоптан, ал оңтүстік өңірде көкөністің түр-түрлерінен тамшылатып өсіру арқылы еселеп мол өнім алуға болатынын іс жүзінде дəлелдеп жəне жергілікті диқандарға үйретіп жүрген компанияның қордайлық шаруашылықт ардың бірқат арымен іскерлік байланыс орнатқандарына биыл төртінші жыл екен. Егер 2013 жылы

дағдыланған шаруашылық былтыр өңірде алғашқылардан болып қант қызылшасын да тамшылатып суаруға тəуекел етті. Түрлі сылтаулармен қызылша өсіруден бас тартатын шаруашылықтардың «Самғаудың» тəжірибесінен үйренері баршылық. Былтыр бұлар барлығы 45 гектарға қызылша өсірсе, оның 10 гектарында тамшылатып

агроқұрылымдардағы олардың тамшылатып суару жүйелері қолданылған жалпы егістік көлемі 600 гектарды, былтыр 1200 гектарды құраса, биыл тағы еселеп асқан. Оның ішінде «Самғау», «Нөсер», «Алмаз», «Щенхо», «Благовещенка», «Қазақстан–2030», «Қалдыбайтегі» тəрізді шаруа қожалықтарының үлесі бар. Семинардың «Самғау» шаруа қожалығының тамшылатып суарылып жатқан қант қызылшасы егістігінде өткізілуі cебепсіз емес. Бұл қожалықтың алқаптары соңғы жылдары озық технология жетістіктерінің өзіндік көрмесіне айналғандай. Бұған дейін «АІК» компаниясымен бірлесе дəндік жүгері мен пиязды тамшылатып суаруға

суару технологиясын қолданған. Бұған да «АІК» компаниясы көмекке келді. Арнайы техниканың болмауынан жүйектер жүгері тұқым сепкішімен 60 сантиметрлік аралықта с ебілгеніне қарамаст ан, тəжірибелік алқапта өнімділік көрсеткіші гектарына 700 центнерден айналған болатын. Биыл шаруа қожалығы қант қызылшасы егістігінің көлемін 91 гектарға арттырып, оны түгелімен тамшылатып суару технологиясымен өсіруде. Вегетациялық мерзімнің ортадан жаңа ауғанына қарамастан, мұндағы техникалық дақыл мол өнімнен үміттендіреді. Оны мамандар қазірдің өзінде 600 центнерден деп есептеп шығарды. Алда қызылша қазығына дейін əлі бір жарым-екі айдай уақыт барын

ескерсек, нəтиже бұдан да жоғары болары сөзсіз. Бұрынғыша қолмен жекелеп, арамшөбін отауды қажет қылмаған егісте осылай қант қызылшасы бітік өнімімен қуантуының сыры неде? Шаруа қожалығының басшысы Евгений Трубников мұны барынша байыпты түсіндіріп берді. Біріншіден, қожалық биыл жыл басында «Оңтүстік» əлеуметтіккəсіпкерлік корпорациясы арқылы лизингке су жаңа екі қызылша тұқым сепкішін жəне екі «Rootster 604» қызылша комбайнын сатып алған. Соның арқасында қызылша тұқымы былтырғыдай алпыс емес, 45 сантиметрлік жүйекаралықта себілді. Ал күзде қызылша қазығын былтырғыдай қопсытқышпен қазып, қолмен жұлып еме с, арнайы комбайнмен жүргізетін болады. Екіншіден, жүйектер бойымен тартылған тамшылатып суару түтіктері арқылы бір мезгілде қажетінше минералдық қорек те берілуде. Өсімдік аурулары мен зиянкестеріне жəне арамшөпке қарсы тиімділігі жоғары «Борей», «Бицепс гарант», «Хакер» гербицидтері осы плантацияның ерекшелігіне қарай арнайы түзілген бағдарламамен тиісті мерзімінде, қажетті мөлшерде беріледі. Бұрынғыдай егістіктің ортасында кетпен көтеріп жүйектерді жекелеп, арамшөбін отап, су айдап жүрген ешкім көрінбесе де, осы замандық озық технологиямен мол өнім алуға боларына бұл айқын дəлел. Технологиялық кешеннің артықшылығы дегеніміз – осы. Е. Трубниковтің иелігіндегі «Нөсер» шаруа қожалығында 55 гектар қант қызылшасы жəне барлығы 220 гектар дəндік жүгері егістігі де осылай тамшылатып өсірілетіндіктен бітік өнімімен қуантуда. Семинар ұйымдастырушылары қант қызылшасын өсірушілерді субсидиялау мен лизингке техника алудың жəне шикізатты қ а б ы л д ау о р ы н д а р ы н а т ап с ы руд ы ң жетілдірілген шарттары туралы да кеңінен түсініктеме берді. Қордай ауданы.

РЕЙД

ЖАҢА ОҚУ МАУСЫМЫНА ДАЙЫНДЫҚ ҚАЛАЙ? Наурызбек САРША, «Ақ жол». Жаңа оқу жылына бір айдан аз ғана уақыт қалды. Өңірдегі білім нысандары оған дайын ба? Ағымдағы жөндеу жұмыстары аяқталды ма? Күрделі жөндеуге бөлінген қаржы тиімді игерілді ме? Осыны білу үшін «Нұр Отан» партиясы облыстық жəне Тараз қалалық филиалдары партиялық б а қ ы л ау ко м и с с и я л а р ы н ы ң мүшелері Тараз қаласындағы білім нысандарына рейд өткізді. Мемлекеттік бюджеттен бөлінген қаражаттың тиімді жұмсалуын бақылауды, құрылыстың сапасын қ а д а ғ а л а уд ы м а қ с а т е т к е н партияның облыстық, Тараз қалалық филиалдары партиялық бақылау комиссиясының мүшелері жəне құрамында облыстың құрылыс, жолаушылар көлігі жəне автомобиль жолдары басқармасының, энергетика жəне тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, құрылыс, сəулет жəне қала құрылысы, мемлекеттік сəулет-құрылыс бақылау, қалалық білім бөлімінің өкілдері бір топ Тараз қаласындағы бірқатар білім нысандарының ағымдағы жəне күрделі жөндеу жұмыстарымен танысып, атқарылған жұмыстарды саралады.

Тараз қаласы əкімдігінің білім бөліміне қарасты 106 мекеменің 58-і – мектеп, бірі – кешкі мектеп, 43-і – балабақша. Сонымен қатар, 1 психологиялық-медициналық-

педагогикалық консультация орталығы мен 3 қосымша білім беру ұйымы бар. 2016-2017 оқу жылында 1 жаңа мектептің құрылысы аяқталып, пайдалануға беріледі деп күтілуде. Бұл – «Кірпіш зауыты» алқабындағы 300 орындық орта мектеп.

– Бұл көптен бері шешімін т аппай келе жатқан мəс еле болатын. Енді, міне, жаңа мектеп бой көтерді. Құрылыс жұмыстары аяқталуға жақын. Осы 1 қыркүйек – Білім күнінде пайдалануға беріледі. Ол – «Құмшаға л» шағын ауданындағы №19 негізгі мектептің ғимараты. Бұл жерде 600 оқушы білім алатын болады.

Қазіргі уақытта жаңа оқу жылына дайындық жұмыстары жүріп жатыр, – дейді қалалық білім бөлімі басшысының орынбасары Уалихан Байдуанов.

Тараз қаласында 8 білім мекемесін күрделі жөндеуден өткізу үшін бюджеттен 1 миллиард 223 миллион

теңге қаражат бөлінген екен. Соның бірі – Ы.Сүлейменов атындағы №37 мектеп. Комиссия мүшелері осындай құрылыс жұмыстарымен танысты. Белгілі болғаны – 1 қыркүйекке дейін күрделі жөндеу жұмыстары аяқталмайды екен. Ғимарат қазан айына дейін пайдалануға беріледі деп жоспарланып отыр. Оған дейін оқушылар жақын маңдағы №26 мектепте уақытша оқи тұратын көрінеді. 480 балаға арналған мектептің жөндеу жұмыстарына республикалық бюджет есебінен 131 миллион 479 мың теңге бөлініпті.

– № 3 7 м е кт е п ке к ү рд е л і жөндеу жұмыстарын 23 маусымда бастадық. Қазір құрылыс басында

52 жұмысшы бар. «Арманұр» ж ау а п ке р ш і л і г і ш е к т еул і серіктестігі жұмысты сапалы істеуге мəн береді. Терезелердің барлығы пластикке ауыстырылды. Жаңа шатыр жабылды. Жалпы, жұмыс көлемінің 80 пайызын орындадық, – дейді құрылыс басшысы Əлібек Орынбаев. Күрделі жөндеу жұмыстары жүргізіліп жатқан білім нысандарында құрылыс ж ұ м ы с т а р ы а я қ т а л м ау ы н а байланысты №7 жəне №24 гимназияның, №32, 37, 56 орта мектептің оқушылары да уақытша басқа мектептерде оқытылады екен. Мектептердің жаңа оқу ж ы л ы н а д а й ы н б о л м ау ы – т е н д е р д і ң ке ш ө т к і з і л у і н е байланысты көрінеді. Қазір осы мəселеге байланысты ата-аналар арасында түсіндіру жұмыстары жүргізілуде. Рейд барысында жұмысшы тобының мүшелері құрылысы жүріп жатқан №7, 21 балабақшалар жəне №24, 37, 32 мектептердегі құрылыс жұмыст арымен де танысты. Аталған мекемелердің ешқайсысы жаңа оқу маусымына дайын емес. Бəрінің айтатын уəждері – тендердің кеш өткізілуі.

«Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саласындағы мемлекеттік көрсетілетін қызметтер регламенттерін бекіту туралы» Жамбыл облысы əкімдігінің 2016 жылғы 31 наурыздағы №91 қаулысына өзгерістер мен толықтыру енгізу туралы «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару жəне өзін-өзі басқару туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 23 қаңтардағы Заңына жəне «Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы» 2013 жылғы 15 сəуірдегі Қазақстан Республикасының Заңына сəйкес Жамбыл облысының əкімдігі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ: 1. «Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саласындағы мемлекеттік көрсетілетін қызметтер регламенттерін бекіту туралы» Жамбыл облысы əкімдігінің 2016 жылғы 31 наурыздағы №91 қаулысына (нормативтiкқұқықтық актiлердiң мемлекеттiк тiркеу тiзiлiмiнде №3058 болып тiркелген, 2016 жылғы 17 мамырда «Əділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде жарияланған) мынадай өзгерістер мен толықтыру енгізілсін: көрсетілген қаулымен бекітілген «Мемлекеттік тұрғын үй қорынан берілетін тұрғын үйге немесе жеке тұрғын үй қорынан жергілікті атқарушы орган жалдаған тұрғын үйге мұқтаж азаматтарды есепке алу жəне кезекке қою, сондай-ақ жергілікті атқарушы органдардың тұрғын үй беру туралы шешім қабылдауы» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламентінде: 9 тармақтың 1) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын: «1) Мемлекеттік корпорацияның инспекторы құжаттарды қабылдайды жəне тиісті құжаттарды қабылдағаны туралы қолхат немесе қызмет алушы стандарттың 9 - тармағында көзделген тізбеге сəйкес құжаттардың толық емес топтамасын жəне (немесе) қолдану мерзімі өтіп кеткен құжаттарды ұсынған жағдайда стандарттың 3 қосымшасына сəйкес нысан бойынша құжаттарды қабылдаудан бас тарту туралы қолхат береді – 20 (жиырма) минут ішінде»; мынадай мазмұндағы 9-1 тармақпен толықтырылсын: «Мемлекеттік корпорация бір ай бойы нəтиженің сақталуын қамтамасыз етеді, содан кейін оларды стандарттың 2 қосымшасына сəйкес нысан бойынша талап етілмеген құжаттарды уəкілетті органға жіберу тізілімімен көрсетілетін қызметті алушыға одан əрі сақтау үшін береді. Бір ай өткен соң көрсетілетін қызметті алушы өтініш жасаған кезде Мемлекеттік корпорацияның сұратуы бойынша көрсетілетін қызметті беруші бір жұмыс күні ішінде көрсетілетін қызметті алушыға беру үшін Мемлекеттік корпорацияға дайын құжаттарды жібереді.»; көрсетілген регламенттің 2 қосымшасы осы қаулының 1 қосымшасына сəйкес редакцияда жазылсын. көрсетілген қаулымен бекітілген «Мемлекеттік кəсіпорынның немесе мемлекеттік мекеменің тұрғын үй қорынан тұрғын үйге мұқтаж азаматтарға тұрақты пайдалануында коммуналдық тұрғын үй қорынан берілген тұрғын үйдің немесе жергілікті атқарушы орган жеке тұрғын үй қорынан жалдаған тұрғын үйдің болуы (болмауы) туралы анықтама беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламентінде: 5 тармақтың 1) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын: «1) көрсетілетін қызметті берушінің кеңсе қызметкерімен мемлекеттік қызметті көрсету үшін қызмет алушымен ұсынылған құжаттарды қабылдау, тіркеу жəне оларды қызмет берушінің басшысына жіберу, қызмет алушы стандарттың 9-тармағында көзделген тізбеге сəйкес құжаттардың толық емес топтамасын жəне (немесе) қолдану мерзімі өтіп кеткен құжаттарды ұсынған жағдайда қызмет беруші стандарттың 2 қосымшасына сəйкес нысан бойынша құжаттарды қабылдаудан бас тарту туралы қолхат беру 10 (он) минуттың ішінде;»; көрсетілген регламентке қосымша осы қаулының 2 қосымшасына сəйкес редакцияда жазылсын.

2. «Жамбыл облысы əкімдігінің энергетика жəне тұрғын үйкоммуналдық шаруашылық басқармасы» коммуналдық мемлекеттік мекемесі заңнамада белгіленген тəртіппен: 1) осы қаулының əділет органдарында мемлекеттік тіркелуін; 2) осы қаулының мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін он күнтізбелік күн ішінде оны ресми жариялауға жіберуді; 3) осы қаулының Жамбыл облысы əкімдігінің интернет-ресурсында орналастырылуын; 4) осы қаулыдан туындайтын басқа да шаралардың қабылдануын қамтамасыз етсін.

3. Осы қаулының орындалуын бақылау облыс əкімінің бірінші орынбасары Б.Орынбековке жүктелсін.

4. Осы қаулы əділет органдарында мемлекеттiк тiркелген күннен бастап күшiне енедi жəне оның алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі. Облыс əкімі

К. КӨКРЕКБАЕВ ɀɚɦɛɵɥ ɨɛɥɵɫɵ ԥɤɿɦɞɿɝɿɧɿԙ 2016 ɠɵɥԑɵ «___»________ ʋ____ ԕɚɭɥɵɫɵɧɚ 1 ԕɨɫɵɦɲɚ «Ɇɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ɬԝɪԑɵɧ ԛɣ ԕɨɪɵɧɚɧ ɛɟɪɿɥɟɬɿɧ ɬԝɪԑɵɧ ԛɣɝɟ ɧɟɦɟɫɟ ɠɟɤɟ ɬԝɪԑɵɧ ԛɣ ԕɨɪɵɧɚɧɠɟɪɝɿɥɿɤɬɿ ɚɬԕɚɪɭɲɵ ɨɪɝɚɧ ɠɚɥɞɚԑɚɧ ɬԝɪԑɵɧԛɣɝɟ ɦԝԕɬɚɠ ɚɡɚɦɚɬɬɚɪɞɵ ɟɫɟɩɤɟ ɚɥɭ ɠԥɧɟ ɤɟɡɟɤɤɟ ԕɨɸ, ɫɨɧɞɚɣ-ɚԕ ɠɟɪɝɿɥɿɤɬɿ ɚɬԕɚɪɭɲɵɨɪɝɚɧɞɚɪɞɵԙ ɬԝɪԑɵɧ ԛɣ ɛɟɪɭ ɬɭɪɚɥɵ ɲɟɲɿɦԕɚɛɵɥɞɚɭɵ» ɦɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ɤԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬ ɪɟɝɥɚɦɟɧɬɿɧɟ 2 ԕɨɫɵɦɲɚ Ɇɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ԕɵɡɦɟɬ ɤԧɪɫɟɬɭɞɿԙ ɛɢɡɧɟɫ-ɩɪɨɰɟɫɬɟɪɿɧɿԙ ɚɧɵԕɬɚɦɚɥɵԑɵ

Ԕɵɡɦɟɬ ɚɥɭɲɵ

Ɇɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ɤɨɪɩɨɪɚɰɢɹɧɵԙ ɢɧɫɩɟɤɬɨɪɵ

ԕԝɠɚɬɬɚɪɞɵ ԕɚɛɵɥɞɚɣɞɵ ɠԥɧɟ ɬɢɿɫɬɿ ԕԝɠɚɬɬɚɪɞɵ ԕɚɛɵɥɞɚԑɚɧɵ ɬɭɪɚɥɵ ԕɨɥɯɚɬ ɧɟɦɟɫɟ ԕɵɡɦɟɬ ɚɥɭɲɵ ɫɬɚɧɞɚɪɬɬɵԙ 9-ɬɚɪɦɚԑɵɧɞɚ ɤԧɡɞɟɥɝɟɧ ɬɿɡɛɟɝɟ ɫԥɣɤɟɫ ԕԝɠɚɬɬɚɪɞɵԙ ɬɨɥɵԕ ɟɦɟɫ ɬɨɩɬɚɦɚɫɵɧ ɠԥɧɟ (ɧɟɦɟɫɟ) ԕɨɥɞɚɧɭ ɦɟɪɡɿɦɿ ԧɬɿɩ ɤɟɬɤɟɧ ԕԝɠɚɬɬɚɪɞɵ ԝɫɵɧԑɚɧ ɠɚԑɞɚɣɞɚ ɫɬɚɧɞɚɪɬɬɵԙ 3- ԕɨɫɵɦɲɚɫɵɧɚ ɫԥɣɤɟɫ ɧɵɫɚɧ ɛɨɣɵɧɲɚ ԕԝɠɚɬɬɚɪɞɵ ԕɚɛɵɥɞɚɭɞɚɧ ɛɚɫ ɬɚɪɬɭ ɬɭɪɚɥɵ ԕɨɥɯɚɬ ɛɟɪɟɞɿ - 20 (ɠɢɵɪɦɚ) ɦɢɧɭɬ ɿɲɿɧɞɟ

Ʉԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɛɟɪɭɲɿɧɿԙ ԕɵɡɦɟɬɤɟɪɿ

Ʉԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ

ԕԝɠɚɬɬɚɪɞɵ ԕɚɛɵɥɞɚɣɞɵ, ɬɿɪɤɟɣɞɿ ɠԥɧɟ ɤԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɛɟɪɭɲɿɧɿԙ ɛɚɫɲɵɫɵɧɚ ɠɿɛɟɪɟɞɿ - 20 (ɠɢɵɪɦɚ) ɦɢɧɭɬ ɿɲɿɧɞɟ

ɛԝɪɵɲɬɚɦɚɧɵ ɞɚɣɵɧɞɚɣɞɵ ɠԥɧɟ ɤԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɛɟɪɭɲɿɧɿԙ ɠɚɭɚɩɬɵ ɦɚɦɚɧɵɧɚ ɠɿɛɟɪɟɞɿ - 20 (ɠɢɵɪɦɚ) ɦɢɧɭɬ ɿɲɿɧɞɟ

Өрттің тигізетін залалы аса ауыр. «Тілсіз жаудан» адам өмірі де қиылып жатады. Материалдық шығыны миллиондап емес, миллиардтаған теңгемен өлшенетін алапат өрттер де кездеседі. Қалада, ауылдарда адамдардың бейқамсыздығынан, қасақана от қоюдан, басқа да түрлі жағдайлардан тұтанып жататын от-жалындарға өртке қарсы қызмет жауынгерлері дер кезінде жетіп, орны толмас ауыр қайғының, өлшеусіз шығынның алдын алады. Ал орман мен далада шығатын өртті ауыздықтау оңай емес. Дегенмен, сырт ө ң і рл е р д е т и і с т і қ ұ р ы л ы м д а рд ы ң бақылауында. Облыстық төтенше жағдайлар департаменті мемлекеттік өрт бақылау бөлімінің бастығы Мақсат Акимбаевтан алған мəліметке қарағанда облыстық төтенше жағдайлар департаменті, облыстық табиғи ресурстар жəне табиғат пайдалануды реттеу басқармасы жəне аудан əкімдерімен бірлесіп, орманды-далалық алқаптарда өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша мақсатты жұмыстар атқарып жатқан көрінеді. Облыс əкімімен мемлекеттік орман қорларының аумағында жəне олармен

шекаралас орналасқан ауылдық мекендердің өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі бірлескен алдын алу мен ескерту ісшараларының жоспары бекітілген. Осы жоспарға сəйкес биылғы 25-28 сəуір аралығында барлық аудандарда орман өрт командаларын, ауылдық округтердің ерікті өрт сөндіру жасақтарын, өртке қарсы қызмет бөлімшелерін жəне басқа да ынталы құрылымдарды қатыстыра отырып, шартты орман жəне дала өрттерін сөндіруге бағытталған бірлескен 14 өрт-тактикалық оқу-жаттығу шаралары өткізілген. Облыс əкімдігінің 2016 жылғы 11 сəуірдегі «2016 жылдың өрт қауіпті маусымында Жамбыл облысы аумағында өрттердің алдын алу жəне жою жөніндегі ісшаралар жоспары» қаулысымен бекітілген талаптарды орындау мақсатында да бірқатар шаралар атқарылған. Ауылдық аймақтарда 2368 адамнан құралған 271 ерікті өрт сөндіруші құрылымдар ұйымдастырылған. Облыс тарапынан «тілсіз жаудың» алдын алуда жəне ауыздықтауда атқарылып жатқан жұмыстар аз емес. Тіпті, өрт қауіпсіздігін əуеден де бақылауға мүмкіндік бар. Бұқаралық ақпарат құралдарында өрттің алдын алу туралы үгіт-насихат жұмыстары жүйелі түрде жүргізіліп келеді. Билборд, басқа да сақтандыру көрнекіліктері

орнатылған. Алайда, М.Акимбаев кейбір өңірлерде өртке қарсы құрылымдардың «тілсіз жауды» сөндіруге арналған тиісті техникамен жəне құрал-жабдықтармен жабдықталу деңгейі əлі де төмен екенін айтты. Мəселен, Талас, Жамбыл, Қордай жəне Мойынқұм аудандарында ерікті өртке қарсы құрылымдарды жауынгерлік киіммен, байланыс құралдарымен жабдықтау жұмыстары мүлде жүргізілмеген. Ал М о й ы н қ ұ м , Жу а л ы ж ə н е С а р ы с у аудандарында өртті сөндіруге арнаған бейімделген техниканың саны өте аз, шамамен əр ауылда бір ғана техникадан бар. Ол бұзылып қалған жағдайда дала өртін сөндіру мүмкін емес. Талас, Байзақ, Жамбыл, Т.Рысқұлов, Шу, Мойынқұм жəне Жуалы аудандарындағы ерікті өртке қарсы құрылымдар аспалы өрт сөндіргіштермен жабдықталмаған. Байзақ, Меркі, Талас, Шу, Мойынқұм жəне Сарысу аудандарында өрт мотопомпасымен қамтамасыз етілмеген. Биыл облыс бойынша далалы алқаптарда 157 гектар жерді қамтыған 30 жану оқиғасы тіркелсе, оның 24 гектар алқапты шарпыған 6-ауы Шу ауданында орын алыпты. Жамбыл ауданында 10 гектар алқапта 5 рет, Байзақта 14 гектар 5, Қордайда 56 гектар 4, Мойынқұмда 9 гектар 3, Жуалыда 7 гектар 2, Таласта 22 гектар 2, Т.Рысқұловта

12 гектарда 2 рет от-жалын бұрқ еткен. Тіпті, облыс орталығында да 3 гектар алқапта бір рет жану оқиғасы тіркелген. Əйтеуір, даладағы «тілсіз жау» мемлекеттік өртке қарсы қызмет, ерікті азаматтардан жасақталған құрылымдар арқылы дер кезінде сөндіріліпті. Орман қоры аумағында 31,5 гектар алқапты қамтыған 2 өрт оқиғасы орын алған, абырой болғанда, шығын жоқ. Жуалы ауданы, Шақпақата ауылдық округіне қарасты Тəттібай ауылы манында шабындық жəне шоңышқалық алқап өртенген. Биыл көктен ылғалдың мол түсуінен шабындық алқаптарда, сай-сала, арықатыздарда табиғи шөп мол шықты. Қыс қамын жазда ойлаған шаруа қауымы о сы табиғат сыйына шалғы тартып, мал азығының қамын жасауда. Бірақ, ауылдардағы үйлердің маңындағы шөп жинайтын орындар жиі өртенуде. Бұл да алаңдатарлық жағдай. «Өрт – тілсіз жау», одан сақтану үшін əрбір азаматтың аса қырағылығы қажет. Өртке қарсы шараларды қай жерде болсын мінсіз орындағанда ғана орны толмас өкініш орын алмайды, ешкім бақытсыздыққа ұшырамайды, қайғықасіреттен аман болады.

ɦɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ԕɵɡɦɟɬ ɤԧɪɫɟɬɭ ɧԥɬɢɠɟɫɿɧ ɧɟɦɟɫɟ ɦɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ɬɭɪɚɥɵ ɞԥɥɟɥɞɿ ɠɚɭɚɩɬɵ

ɂɹ

ɀɨԕ Ԕԝɠɚɬɬɚɪɞɵ ԕɚɛɵɥɞɚɭɞɚɧ ɛɚɫ ɬɚɪɬɭ ɬɭɪɚɥɵ ԕɨɥɯɚɬ

Ԕԝɠɚɬɬɚɪ ɞɵ ԕɚɛɵɥɞɚԑɚ ɧɵ ɬɭɪɚɥɵ ԕɨɥɯɚɬ

ɪɟɟɫɬɪɞɿ ɠɚɫɚɣɞɵ ɠԥɧɟ ԕԝɠɚɬɬɚɪɞɵ ԕɵɡɦɟɬ ɛɟɪɭɲɿɝɟ ɷɥɟɤɬɪɨɧɞɵԕ ɬԛɪɞɟ ɠɿɛɟɪɟɞɿ1 (ɛɿɪ) ɠԝɦɵɫ ɤԛɧɿ ɿɲɿɧɞɟ

ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɚɥɭɲɵԑɚ ɦɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ԕɵɡɦɟɬ ɤԧɪɫɟɬɭ ɧԥɬɢɠɟɫɿɧ ɧɟɦɟɫɟ ɦɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ԕɵɡɦɟɬ ɤԧɪɫɟɬɭɞɟɧ ɛɚɫ ɬɚɪɬɭ ɬɭɪɚɥɵ ɞԥɥɟɥɞɿ ɠɚɭɚɩɬɵ ɷɥɟɤɬɪɨɧɞɵԕ ɬԛɪɞɟ ɛɟɪɟɞɿ – 5 (ɛɟɫ) ɦɢɧɭɬ ɿɲɿɧɞɟ

ɪɟɫɿɦɞɟɣɞɿ ɠԥɧɟ ɛɚɫɲɵԑɚ ԕɨɥ ԕɨɸ

ԕɨɥ ԕɨɣɵɥԑɚɧ ɦɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ԕɵɡɦɟɬ ɤԧɪɫɟɬɭ ɧԥɬɢɠɟɫɿɧ ɧɟɦɟɫɟ ɦɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ԕɵɡɦɟɬ ɤԧɪɫɟɬɭɞɟɧ ɛɚɫ ɬɚɪɬɭ ɬɭɪɚɥɵ ɞԥɥɟɥɞɿ ɠɚɭɚɩɬɵ Ɇɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ɤɨɪɩɨɪɚɰɢɹɧɵԙ ɢɧɫɩɟɤɬɨɪɵɧɚ ɷɥɟɤɬɪɨɧɞɵԕ ɬԛɪɞɟ ɠɿɛɟɪɟɞɿ - 20 (ɠɢɵɪɦɚ) ɦɢɧɭɬ ɿɲɿɧɞɟ

ԛɲɿɧ ɠɿɛɟɪɟɞɿ - 25 (ɠɢɵɪɦɚ ɛɟɫ)

ɦɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ԕɵɡɦɟɬ ɤԧɪɫɟɬɭ ɧԥɬɢɠɟɫɿɧ ɧɟɦɟɫɟ ɦɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ԕɵɡɦɟɬ ɤԧɪɫɟɬɭɞɟɧ ɛɚɫ ɬɚɪɬɭ ɬɭɪɚɥɵ ɞԥɥɟɥɞɿ ɠɚɭɚɩԕɚ ԕɨɥ ԕɨɹɞɵ ɠԥɧɟ ɤԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɛɟɪɭɲɿɧɿԙ ɠɚɭɚɩɬɵ ɦɚɦɚɧɵɧɚ ɷɥɟɤɬɪɨɧɞɵԕ ɧɟɦɟɫɟ ԕɚԑɚɡ ɬԛɪɿɧɞɟ ɠɿɛɟɪɟɞɿ – 1 (ɛɿɪ) ɠԝɦɵɫ ɤԛɧɿ ɿɲɿɧɞɟ

ɤԛɧɬɿɡɛɟɥɿɤ ɤԛɧ ɿɲɿɧɞɟ

ɒɚɪɬɬɵ ɛɟɥɝɿɥɟɪ: - ɦɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɤԧɪɫɟɬɭɞɿԙ ɛɚɫɬɚɥɭɵ ɧɟɦɟɫɟ ɚɹԕɬɚɥɭɵ; - ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɚɥɭɲɵɧɵԙ ɠԥɧɟ (ɧɟɦɟɫɟ) ɪԥɫɿɦɿɧɿԙ (ɿɫ-ԥɪɟɤɟɬɿɧɿԙ); - ɬɚԙɞɚɭ ɧԝɫԕɚɫɵ; - ɤɟɥɟɫɿ ɪԥɫɿɦɝɟ (ɿɫ-ԥɪɟɤɟɬɤɟ) ԧɬɭ.

ɀɚɦɛɵɥ ɨɛɥɵɫɵ ԥɤɿɦɞɿɝɿɧɿԙ 2016 ɠɵɥԑɵ «___»________ ʋ____ ԕɚɭɥɵɫɵɧɚ 2 ԕɨɫɵɦɲɚ «Ɇɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ɤԥɫɿɩɨɪɵɧɧɵԙ ɧɟɦɟɫɟ ɦɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ɦɟɤɟɦɟɧɿԙ ɬԝɪԑɵɧ ԛɣ ԕɨɪɵɧɚɧ ɬԝɪԑɵɧ ԛɣɝɟ ɦԝԕɬɚɠ ɚɡɚɦɚɬɬɚɪԑɚ ɬԝɪɚԕɬɵ ɩɚɣɞɚɥɚɧɭɵɧɞɚ ɤɨɦɦɭɧɚɥɞɵԕ ɬԝɪԑɵɧ ԛɣ ԕɨɪɵɧɚɧ ɛɟɪɿɥɝɟɧ ɬԝɪԑɵɧ ԛɣɞɿԙ ɧɟɦɟɫɟ ɠɟɪɝɿɥɿɤɬɿ ɚɬԕɚɪɭɲɵ ɨɪɝɚɧ ɠɟɤɟ ɬԝɪԑɵɧ ԛɣ ԕɨɪɵɧɚɧ ɠɚɥɞɚԑɚɧ ɬԝɪԑɵɧ ԛɣɞɿԙ ɛɨɥɭɵ (ɛɨɥɦɚɭɵ) ɬɭɪɚɥɵ ɚɧɵԕɬɚɦɚ ɛɟɪɭ»ɦɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ɤԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬ ɪɟɝɥɚɦɟɧɬɿɧɟ ԕɨɫɵɦɲɚ

ӨРТ – ТІЛСІЗ ЖАУ

Амангелді ƏБІЛ, «Ақ жол».

ԝɫɵɧɵɥԑɚɧ ԕԝɠɚɬɬɚɪɞɵ ԧԙɞɟɣɞɿ,

ԕɵɡɦɟɬ ɤԧɪɫɟɬɭɞɟɧ ɛɚɫ ɬɚɪɬɭ

Тараз қаласы.

ОРМАН МЕН ДАЛАНЫ ЖАЛЫН ШАРПЫМАСЫН

Ʉԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɛɟɪɭɲɿɧɿԙ ɠɚɭɚɩɬɵ ɦɚɦɚɧɵ

Ɇɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ԕɵɡɦɟɬ ɤԧɪɫɟɬɭɞɿԙ ɛɢɡɧɟɫ-ɩɪɨɰɟɫɬɟɪɿɧɿԙ ɚɧɵԕɬɚɦɚɥɵԑɵ Ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɚɥɭɲɵ

Ʉԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɛɟɪɭɲɿɧɿԙ ɤɟԙɫɟ ԕɵɡɦɟɬɤɟɪɿ ɦɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɤԧɪɫɟɬɭ ԛɲɿɧ ԕɵɡɦɟɬ ɚɥɭɲɵɦɟɧ ԝɫɵɧɵɥԑɚɧ ԕԝɠɚɬɬɚɪɞɵ ԕɚɛɵɥɞɚɭ, ɬɿɪɤɟɭ ɠԥɧɟ ɨɥɚɪɞɵ ԕɵɡɦɟɬ ɛɟɪɭɲɿɧɿԙ ɛɚɫɲɵɫɵɧɚ ɠɿɛɟɪɭ, ԕɵɡɦɟɬ ɚɥɭɲɵ ɫɬɚɧɞɚɪɬɬɵԙ 9-ɬɚɪɦɚԑɵɧɞɚ ɤԧɡɞɟɥɝɟɧ ɬɿɡɛɟɝɟ ɫԥɣɤɟɫ ԕԝɠɚɬɬɚɪɞɵԙ ɬɨɥɵԕ ɟɦɟɫ ɠԥɧɟ (ɧɟɦɟɫɟ) ԕɨɥɞɚɧɭ ɦɟɪɡɿɦɿ ԧɬɿɩ ɤɟɬɤɟɧ ԕԝɠɚɬɬɚɪɞɵ ԝɫɵɧԑɚɧ ɠɚԑɞɚɣɞɚ ԕɵɡɦɟɬ ɛɟɪɭɲɿ ɫɬɚɧɞɚɪɬɬɵԙ 2 ԕɨɫɵɦɲɚɫɵɧɚ ɫԥɣɤɟɫ ɧɵɫɚɧ ɛɨɣɵɧɲɚ ԕԝɠɚɬɬɚɪɞɵ ԕɚɛɵɥɞɚɭɞɚɧ ɛɚɫ ɬɚɪɬɭ ɬɭɪɚɥɵ ԕɨɥɯɚɬ ɛɟɪɭ - 10 (ɨɧ) ɦɢɧɭɬɬɵԙ ɿɲɿɧɞɟ

Ʉԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɛɟɪɭɲɿɧɿԙ ɛɚɫɲɵɫɵ

ɦɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɤԧɪɫɟɬɭ ԛɲɿɧ ԕɵɡɦɟɬ ɚɥɭɲɵɦɟɧ ԝɫɵɧɵɥԑɚɧ ԕԝɠɚɬɬɚɪɞɵ ԕɚɪɚɭ ɠԥɧɟ ɦɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɛɟɪɭ ɛɨɣɵɧɲɚ ɠɚɭɚɩɬɵ ɨɪɵɧɞɚɭɲɵɧɵ ɚɣԕɵɧɞɚɩ, ԕԝɠɚɬɬɚɪɞɵ ɠɨɥɞɚɭ – 5 (ɛɟɫ) ɦɢɧɭɬɬɵԙ ɿɲɿɧɞɟ

ɂɹ ɀɨԕ ԕԝɠɚɬɬɚɪɞɵ ԕɚɛɵɥɞɚɭɞɚɧ ɛɚɫ ɬɚɪɬɭ ɬɭɪɚɥɵ ԕɨɥɯɚɬ ɦɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ԕɵɡɦɟɬ ɤԧɪɫɟɬɭ ɧԥɬɢɠɟɫɿɧ ɛɟɪɭ - 10 (ɨɧ) ɦɢɧɭɬɬɵԙ ɿɲɿɧɞɟ

ɦɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ԕɵɡɦɟɬ ɤԧɪɫɟɬɭ ɧԥɬɢɠɟɫɿɧɟ ԕɨɥ ԕɨɸ ɠԥɧɟ ɨɧɵ ɤԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɛɟɪɭɲɿɧɿԙ ɤɟԙɫɟɫɿɧɿԙ ԕɵɡɦɟɬɤɟɪɿɧɟ ɬɿɪɤɟɭɝɟ ɠɿɛɟɪɭ - 5 (ɛɟɫ) ɦɢɧɭɬɬɵԙ ɿɲɿɧɞɟ

ɒɚɪɬɬɵ ɛɟɥɝɿɥɟɪ: - ɦɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɤԧɪɫɟɬɭɞɿԙ ɛɚɫɬɚɥɭɵ ɧɟɦɟɫɟ ɚɹԕɬɚɥɭɵ; - ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɚɥɭɲɵɧɵԙ ɠԥɧɟ (ɧɟɦɟɫɟ) ɪԥɫɿɦɿɧɿԙ (ɿɫ-ԥɪɟɤɟɬɿɧɿԙ); - ɬɚԙɞɚɭ ɧԝɫԕɚɫɵ; - ɤɟɥɟɫɿ ɪԥɫɿɦɝɟ (ɿɫ-ԥɪɟɤɟɬɤɟ) ԧɬɭ.

Ʉԧɪɫɟɬɿɥɟɬɿɧ ԕɵɡɦɟɬɬɿ ɛɟɪɭɲɿɧɿԙ ɠɚɭɚɩɬɵ ɨɪɵɧɞɚɭɲɵɫɵ

ԕԝɠɚɬɬɚɪ ɬɨɩɬɚɦɚɫɵɧ ɡɟɪɞɟɥɟɭ, ɦɟɦɥɟɤɟɬɬɿɤ ԕɵɡɦɟɬ ɤԧɪɫɟɬɭ ɧԥɬɢɠɟɫɿɧ ԥɡɿɪɥɟɭ - 5 (ɛɟɫ) ɠԝɦɵɫ ɤԛɧɿ ɿɲɿɧɞɟ

6 тамыз, 2016 жыл

www.akjolgazet.kz

5

ЕРТЕҢ – КӨЛІК ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРІ КҮНІ ӘЗІЛ ӘҢГІМЕ

ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯ ЖЕМІСІ Темір жол қызметінің жолаушыларды жеткізуден өзге атқаратын үлкен жұмысы – жүк тасымалдау. Сауда-саттық пен тауар айналымының, шикізат пен кен тасымалдауда темір жолдың алар орны ерекше. Жыл өткен сайын жүк тасымалдау көрсеткіші де артып келеді. Мысалы, Жамбыл бөлімшесінде жүк айналымы осы жылдың алты айлық қорытындысы бойынша жоспар 3,2 пайызға немесе 307,876 миллион тонна километрге артығымен орындалған. Жүк тиеу көлемі өткен жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда 7,1 пайызға артты. Ал тиелген жүктің 28,9 пайызын химиялық тыңайтқыш құрап, мұнай, цемент, өндірістік шикізат, қант жəне тағы басқа маңызды жүктерді тиеу көлемі артығымен орындалды. Ал жүк вагонының өнімділігі өткен жылмен салыстырғанда 11,4 пайызға өскен. Жол бөлімшесінде осы жылдың бірінші жарты жылдығында 1679 ауыр салмақты пойыз жөнелтіліп, онда жоспардан тыс 870,032 мың тонна жүк тасымалданды. Айналымның есебінен еңбек өнімділігі де артып отыр. Көрсеткіштердің артығымен орында луы ке стенің толыққанды орындалуына жəне рейстік пойыздар кестесінің жергілікті жүктің уақтылы таратылуы мен тапсырылуына, «Мойынты – Шу» телімі бойынша ауыр салмақты пойыздар өткізу үшін KZ8A сериялы локомотивтердің пайдаланылуына, ауыр типті машиналарды пайдалануға, қызметкерлерді оқыту əдістемесінің жақсаруы мен мамандардың біліктілік деңгейінің артуына байланысты болып отыр. Жо л б о й ы н д а ғ ы қ ау і п с і зд і к –

Көлік қызметкерлері күні қарс аңында Құрметті теміржолшы, «Құрмет» орденінің и е ге р і , Жа м б ы л о бл ы с т ы қ мəслихатының депут аты, «Қазақстан темір жолы» Жүк тасымалы» АҚ филиалы – ЖТ Жамбыл бөлімшесінің Шу торабы бойынша ардагерлер алқасының т ө р а ғ а с ы , Ш у ауд а н ы н ы ң Құрметті азаматы, теміржолшы Тұрсынбай Нұрғалиұлы Халықпен жүздесудің сəті түсті. Өзінің саналы ғұмырын болат жолға арнаған еңбек ардагері 48 жыл темір жолда үздіксіз еңбек етті. Өткен ғасырдың сексенінші жылдарының басында вагон депосын басқарған Тұрсынбай Нұрғалиұлы кейінгі жылдары «Теміржолсу-Шу» ЖШС-ында 27 жыл басшылық қызметте болды. Бір айта кетерлігі, сонау Кеңе с үкіметі тұсында теміржолшыларға «Құрметті теміржолшы» атағы оңайлықпен берілмейтін-ді. Онда да бұл ат а қ қ а о л ке зд е қ о з ғ а л ы с қауіпсіздігін еңсеруде апаттың алдын алғандар, болмаса салада үздіксіз ұзақ жыл еңбек еткен майталман мамандар ғана лайықты болып табылатын. Ал өзіне қандай қатал талап қойса, қарамағындағылардың да сондай биік үдеден шығуын талап ете білген ардагер теміржолшы Тұрсынбай Нұрғалиұлы «Құрметті теміржолшы» төсбелгісін 2003 жылы кеудесіне тақты. Бұл болат жолда ширек ғасырға жуық еңбек еткен Тұрс екеңнің ада л еңбегіне берілген баға болатын.

– Елбасы Нұрсұлтан

«ИТТІҢ АРҚАСЫНДА САҒАН ҮЙЛЕНГЕНІМ-АЙ, Ә!» Уалихан САҒЫНХАНОВ. ТИГУ-дың тəрбие бөлімінің бас маманы.

жүк тасымалы саласында маңызды мəселе. Жыл басынан бергі алты айда жол бөлімшесі бойынша қозғалыс қауіпсіздігінің бұзылуы өткен жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда 8 оқиғаға немесе 40 пайызға азайған. Жұмыстағы ақау санын төмендетуге қозғалыс қауіпсіздігі саласында ісшаралардың тиімділігін арттыру жəне объективті баға беру, жол берілген қозғалыс қауіпсіздігінің бұзылуын жою бойынша тиісті жұмыс жоспарының сапалы орындалуы жəне олардың пайда болу себептерін анықтау, қауіпсіздік талаптарын мүлтіксіз орындау есебінен қол жеткізіліп отыр. Қауіпсіздік ш а р а л а р ы н к ү ш е й ту ма қ с ат ы н д а қызметкерлердің біліктілігін арттыру мен тəжірибелік сабақтар ұйымдастыру жолға қойылған. Сонымен қатар, жүк пойызына малдың темір жол бойына шығып кетуі көп кедергі келтіруде. Мұндай жағдайға

жол бермеу үшін темір жол стансалары маңында тұратын тұрғындармен 93 ке зд е с у ө т к і з і л д і , жо л п о л и ц и я бөлімшесі, əскериленген темір жол күзеті қызметкерлерімен 112 рет станса жолдарына рейдтік тексеру жүргізілді. Соның нəтижесінде, 47 тəртіп бұзу оқиғасы анықталып, оның ішінде 39 азаматқа жауапкершілігі туралы ескерту берілсе, сегізіне 47000 теңге айыппұл салынды. Қауіпсіздікті күшейту мақсатында темір жол аумағында жүрудің қауіпті екенін ескертетін 11 белгі қойылып, 23 белгі қайта жаңартылды. Жамбыл магистральды желі бөлімшесі жолды жақсарту мақсатында да біршама жұмыстар атқаруда. Мысалы, «СДМ80» машинасын пайдалана отырып 4,756 шақырым жолға күшейтілген орташа жол жөндеу жұмысы жүргізілді. Шаруашылық əдіспен 5,3 шақырым рельс жəне 5 ескі бұрмалы бағыттама

жиынтығы ауыстырылды. Жолды күтіп ұстау үшін 1 жəне 2 типті 6960 дана жаңа ағаш шпал төселді. Шаруашылық əдіспен 40,3 шақырым мал қоршауы тұрғызылды. Пойыздар қозғалысының жылдамдығын арттыру жолды жөндеуде сапалы жаңа тəсілді қолдануды талап етеді. Бұл бірінші кезекте жаңа, жоғары технологиялық өнімдерді пайдалануды қажет етеді. Бұл мақсатта да бөлімше бірқатар жұмыстар атқаруда. Осы жылдың алты айлық жұмысын қорытындылай келе, Жамбыл жол бөлімше сі бұдан əрі де пойыздар қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, жұмыс технологиясын жақсартуға жəне пайда лану көрс еткіштерінің орындалуына бағытталған мақсатты шараларды жүргізе береді. Берік АҚШАЛОВ, «Қазақстан темір жолы» Жүк тасымалы» АҚ филиалы – Жүк тасымалы Жамбыл бөлімшесінің директоры.

БОЛАТ ЖОЛДЫҢ ТАРЛАНЫ Назарбаевтың жүргізіп отырған салиқалы саясатының арқасында еліміздің даму жолы даңғылға айналды. Əсіресе, Қазақстанның темір жол саласындағы өрлеу бағыты тіпті қарқынды. Астанада өзіміздің тепловоздар мен электровоздар құрастырыла б а с т а д ы . Жол ау ш ы л а р тасымалымен айналысып

арқылы өтеді. Өткен жылы мың шақырым қашықтықта жатқан «Бейнеу–Жезқазған», «АрқалықШұбаркөл» жаңа темір жол т армақт ары іске қо сылып, оның игілігін ел көруде, – дейді Құрметті теміржолшы.

– Болат жолда талай жылдар бойы тынымсыз еңбек еткен жандардың бірі – облыс əкімі

отырған «Тұлпар Тальго» вагоны да өзімізде құрастырылады. Таяу күндері бұл вагондар қайта жаңғыртылып шығарылмақ. Шу стансасы тоғыз жолдың торабына орналасқан. Алматы, Бішкек, Ташкент, Батыс пен Шығысқа, О ң т ү с т і к п е н С ол т ү с т і к ке ағылып жатқан пойыздар Шу

К ə р і м К ө к р е кб а е в . К ə р і м Н ə с бе к ұ л ы е л і м і зд е т е м і р жолдың даму кезеңінде көп тер төкті. Ол темір жолдың барлық сатысынан өтті. Талай асуларды бағындырды. Бүгінгі күні де аймақ басшысы бұл сала қызметкерлерінің атқарып жатқан жұмыстарын назардан тыс

қалдырған емес. Ол Шу өңіріндегі темір жолдың өркендеуіне зор қолдау көрсетіп отыр. Шу темір жол торабына су жүйе сінің жүргізілуіне, жолдардың жөнделуіне ықпал етті. Шу ауданының бүгінгі əкімі Рүстем Рысбайұлының да темір жол саласының мамандарына үлкен сенім артуы сала қызметкерлерін қанағатт андыруда, – дейді Тұрсынбай Нұрғалиұлы. Əңгіме арасында Құрметті теміржолшы қазақ халқының к ө р н е кт і п е р з е н т і , бе л г і л і Мемлекет жəне қоғам қайраткері, Алаш ардақтысы Тұрар Рысқұловтың Түрксіб темір жолы құрылысын жүргізудегі еңбегін аса бір құрметпен еске алды. Тарихқа алтын əріптермен жазылған ол құрылыстың ел экономикасын арттыруға, шулық теміржолшылардың əлеуетін үстемелеуге негіз болғаны анық. Тұрсынбай Нұрғалиұлы Т.Рысқұловтың 1930 жылдары ағылшындар ұсынған «Меркі– Бішкек–Алматы» темір жол торабын салу жөніндегі ұсыныстарын қолдап, Мəскеуге дейін шығып, батыл қадамдар жасағанын ерлікке балайды. Сонымен қатар, Шу жəне Шоқпар жеріне темір жол тораптарын тартуға ұсыныс жасау, көзсіз ерлік жасаумен пара-пар емес пе? Өйткені, ол заманда бүгінгідей

техника жоқ, барлығы қол күшімен атқарылатын. Ал темір жол құрылысын жүргізу деген сол шақта қиынның қиыны болатын.

– Шу вокзалында қарамақарсы бағыттарда жүк жəне жолаушылар пойыздары ерсіліқарсылы заулайды. Тəулік бойы мұнда тынымсыз қозғалыс. Бұл көбіне қарияларға, мүмкіндігі шектеулі жандарға, жас балаларға қауіп тудыруы мүмкін. Мен облыстық мəслихаттың депутаты ретінде осы мəселені көтеріп келемін. Яғни, тұрғындарға қауіпсіз болу үшін вокзалда жерасты жолдарын неме с е жоғарыдан көпір салу керек. Бұл мақсаттағы ойларымды жүзеге асыру үшін жобаларым да дайын, – дейді облыстық мəслихаттың депутаты Тұрсынбай Халық.

Ерман ƏБДИЕВ, журналист. Шу ауданы.

БІРІНШІ БАЙЛЫҚ – ДЕНСАУЛЫҚ

ТАҒДЫРЫНА МОЙЫМАҒАН САЛТАНАТ Біреу шіріген бай болса, біреу тақыр кедей. Біреудің дені сау, енді бірі таңға көз ілмей, жанына батқан сырқатын сылып тастай алмай күн кешеді. Тегінде сап-сау адамның жазым болып, мүгедекке айналғаны қиын. Əп-сəтте сағы сынып, өмірден баз кешіп кете жаздайды. Қиындықпен күресіп, ауруынан айығып, аяғынан тұру – ілуде біреудің ғана қолынан келетін іс. Салтанат Сəдуақасова – сол аздың бірі. Тағдыр қанша жерден тəлкекке салса да, бойындағы қайратын жиып, қиындықты жеңе білген, сонысымен көпке үлгі болған жан.

9-сыныпта оқитын Салтанат Сəдуақасоваға дəрігерлер ревматоидты арт рит диагнозын қойғанда қатты күйзелген. Бірақ, жастықтың буымен ол денсаулығына аса мəн бермеп еді. Ақыры асқынған дерт оны 23 жасында ІІ топ мүгедегі атандырды. Педагогикалық институтты қызыл дипломмен аяқтап, арманға қол созған бойжеткеннің маңдайына тағдыр арбаға таңылуды жазды ма, деген. Себебі, дəрігерлер соны меңзеді. Өмірге құлшынысын арттырудың орнына өлімге кескендей болған. Дəрігерлер «Сіз

енді жүре алмайсыз. Өйткені, ешқандай ем сіздің аурудан айығуыңызға көмектесе алмайды» дескен. Əйтсе де, ол бұған мойынсұнған жоқ. Аурумен ашық күресті. Ол қаладан жырақта орналасқан, қарбалас тірліктен бейқам ауылдағы ту ы с т а р ы н а б а руд ы ж ө н с а н а д ы . Адамдардың өзіне аянышпен қарағанын қаламады. Ал ол жақта өзін еркін сезінеді. Тас қала мен таныстардан шеттеп, ауылға жол тартуының себебі де осы. Əкесі мүгедектер арбасын сатып алғанда да одан үзілді-кесілді бас тартып, арбаға таңылып отырғысы келмейтінін ашық жеткізген. «Арбаға таңылсам, өз болашағыма өзім балта шапқаным» дегенді естіген əке жүрегі де атқақтап, қызының қайсарлығына іштей сүйсініп, оған балдақ əкеліп береді. Бұл кезде ол орнынан тұра алмайтын да еді. Төсекте жатып, балдақтың көмегімен жүруді ойлап, талпынатын. Ақыры, балдаққа сүйеніп, бірде құлап, бірде тұрып ұзақ күнге таяқ тастам жер жылжитын болды. Жақындары оның бұл əрекетін құптап, демеу көрсетті. «Сенің қолыңнан бəрі келеді» деген сөзді өзіне жұбату үшін емес, орнынан жұлқына көтерілу үшін

айтылғанын ол сезетін. Астана мен Тараз қалаларындағы емдеу мекемелерінде үздіксіз ем қабылдап, аяғынан тұрды. Қазірдің өзінде феталды жасушаларды трансплантациялау үшін жылына екі рет Астанаға қатынап тұрады.

– Алғаш аяғыма тұрғанымда өмірге жаңадан келгендей күй кештім. Өмірден үмітімді үзбей, күрескенім нəтиже берді. Мен орнымнан тұрдым. Балдақпен жүре алатын халге жеттім. Кейіннен балдақты да тастадым, – дейді ол. Бұл күнде Салтанат отбасын құрған. Қазіргі таңда облыстық жұмыспен қамтуды үйлестіру жəне əлеуметтік бағдарламалар басқармасының қолдауымен жүзеге асырылып отырған «НұрБала» жобасының үйлестірушісі болып жұмыс істейді. Алғашқыда «Жас мүгедектер қауымдастығына» барып жұмыс істеуді аталған басқарманың мамандары ұсынған көрінеді. Ал қауымдастықтың бұл күнде жұмысы жемісті, қоғамнан өз бағасын алған.

– «Жас мүгедектер қауымдастығында» жұмыс бастау менің екінші тынысымды ашқандай болды. Ол жылдары балдақпен

жүретін едім. Негізінен, мүмкіндігі шектеулі балалардың ата-аналары балаға шектен асқан аяныш сезіммен қарап, қамқорлық танытады. Бұл – үлкен қателік. Өйткені, аянышпен қарау адамның жігерін құм етеді. Бізде екі топ бар. Бағдарламаға алғашқы пəндер енген. Балалардың толыққанды білім алуы үшін үйде оқыту жүйесі қарастырылған. Ұйым оқу курсын тəмамдаған балаларға арнайы сертификат береді. Негізінен, аурушаң балалар көбіне оқу бағдарламасынан қалып қояды. Бірақ, біз оларға қосымша білім беруді де үрдіске айналдырдық, – дейді жоба үйлестірушісі. Бірлестік мамандары мүмкіндігі шектеулі балалардың ата-анасымен тығыз қарымқатынас орнатқан. Он жасқа дейін үнемі қадағалауда болады. Соның арқасында бүгінде 25 бала орта мектептерде білім алуда. Салтанат Сəдуақасованың ерік-жігерінің мықтылығы осыдан көрінеді. Ол өзін ғана емес, өзгені де өмірге құлшындыра алады. Асылзат ЖҰМАБАЙ, журналист.

Қызықбек – өзі қызық жігіт. Жасы 33-ке жеткенше үйленбей жүріп алды. Өзіңіз ойлаңызшы, Құдай-ау, қылшылдаған кезінде қай жігіттің үйленгісі келмейді дейсің. Жігіт атаулының бəріне арман-мақсат болған осы бір қадам Қызекеңді оңайлықпен қызықтырмай-ақ қойды. Анау, шиеттей бала-шағасы бар құрдастарына бір сəт көз салып қойса болады ғой. Əй, қайдам! Қызықбекте ондай ой-ниет мүлдем байқалмайды. Жұмысы дейсіз бе? Жо-жоқ, кешіріңіз, жұмыстың көкесі осы Қызекеңде. Білдей бір банкте бас маман. Жалақысы бір емес, екі отбасын асырауға жетіп жатыр. Ол жағынан мəселе туындаған жоқ. Бірақ, бұл жігіттің неге

үйленуге ниеттенбейтіні біз үшін жұмбақ дүние. Жер бетіндегі барлық əке-шешенің арманы ұлын аяқтандырып, ұрпақ өрбіту болса керек. Мұның ата-анасы да келіннің келуін ұзақ, ұ-за-ақ жылдан бері есікке емініп, терезеге телміріп күтіп жүр. Көлік дүр ете қалса: «Оһо, келін келе жатыр!» – деп елеңдеп, қуанып қалады. Қанша телміріп, қанша елеңдесе де келіннің келетін түрі көрінбейді. Отыздан асып бара жатқан жігіт асықпаса, келіннің өзі кіріп келмейді ғой. Бір күні кешкілік... иə, бір күні кешкілік əкесі қаһарына мінді. Өмірі бұлай ашуланып көрмеген кісі. Қабағынан қар жауып қатуланған күйінде Қызықбекті шақырып алды.

– Əй, əй, айналайын! Əй, осы сенің бұл жүрісің қай жүріс, а, қай жүріс? Еркек болып жаралдың ғой. Жаралдың. Қашанғы күтеміз, ə? Қашанғы? Шыдауын шыдап келеміз. Шыдамның да шегі бар емес пе? Əлде... Əлде сенің он екі мүшең бүтін емес пе? Əлде сен... Құдай-ау, қалай айтсам екен? Əлде сен, келінге дайын емессің бе? Кінəратың болса, қаралып, емдел. «Ұлы сөздің ұяттығы жоқ» деген, деп ашудан қалшылдады дейсің. Əкенің ашуын анасы да қостады: – Əкең жөн айтады. Қашанғы сарылып тосамыз? Естіген елден, көрші-қолаңнан ұят болып бітті əбден. Ал түкті ойламай, сенің жүрісің мынау, саған əйел қажет болмаса, бізге келін керек, айналайын, – деп күйіп-пісті. Басқа-басқа, ата-анасының мына айқайы, мынау жан күйзелісі Қызықбектің миының қиын жеріндегі тамырларына ток жүріп өткендей əсер етті. Əке-шешенің орынды уəжіне бас изеп, тұншығып, тынысы тарылғандай күй кешті. Əке ашуы басылды-ау деген тұста сыртқа қарай бет алған. Көшеге тыныстауға шыққан бойда «Үйлену керек!» деді өзіне-өзі. «Үйлену керек!». Осы жаста қай қызға сөз айта алады. Отыздан асқан шағында қай бойжеткеннің тілін таба алады. Жастау кезінде ештеңе ойламай жүре бергеніне өкінгендей. Төңірегін түгел... түгел ұмытқан. Кенет сол аяғының қара саны тызылдап қоя бергені. «Арс» ете қалған ит даусы қоса естілді. Ауылдың ең қабаған иті сол аяғының артқы қара санының етін оңдырмай жұлып алған екен. Сол жерден жедел жəрдеммен ауруханаға жеткен. Дəрігерлердің емінен соң, беті бері қарады. Аяқ дұрысталды. Ендігі уайым – үйлену. Аяқтан басқа уайымы жоқ Қызықбек ауруханада жатқан қыздарға көз салып қоятын қылық шығарды. Қаралау екен деп біреуін ұнатпады. Түрін езіп ішетіндей. Мынаусының бойы сонша ұзын дейді. Енді бірі көріксіз. Кенет, иə кенет. Дəлізді биік өкше аяқ киімімен тықылдатып жап-жас қыз өте шықты. Сұлу! Көрікті! 18-19 жаста болар əрі кетсе. Өзінің түріне қарамай Қызықбектің сол қызға есі кетті. Есі кеткенде біржолата құлап түсті. Күндіз күлкіден, түнде ұйқыдан қалды. Сөйлесуге жас қыздан ұялды. «Көке, ұялсаңызшы» десе не дейді? Осы азаппен екі күн дөңбекшіді. Үшінші күн дегенде тəуекелге бел буып əлгі қызбен танысты. Есімі – Əсемгүл. Əсем десе, əсем ғой енді. Мұның бағына орай екеуі ə дегеннен сөйлесіп кетті. Қыз бұған «көке» де демеді, «жəке» де демеді. Жəй ғана «сіз» деп сызылып тұрды. Құдай сəтін салса қиын ба? Əлгі өзінен 14 жас кіші қыз бұған кетəрі болмай шықты. Сол ауруханада екеуі табысты. Ауруханадан шыға сала «Көке, апа! Мен үйленемін. Келіндеріңіз дайын» дегенде, Қызықбектің ата-анасы байғұс жүректері жарыла жаздаған. Қуаныштары қойындарына сыймады. «Біздің балаға ес кірді. Көлеңкесі екеу болатын болды» деп көршілерге айта жүрді. «Ерте-кеші жоқ, мұнысы дұрыс екен» деп көршілері де мəз болысты. Арада үш күн өткенде жалғыз көлік бебеулеп аулаға кірді. Көптеген жылдар бойы күттірген келін келді, міне! Егде тартқан жеңгелер орамал салып əуре. Өзі жас, Құдай-ау, мына келін жап-жас қой! Шуылдаған əйелдердің алғашқы сөзі осы болды. Осылай ата-ана арманы орындалды. Қызықбек екі нəрестелі болды. Сəбилер ата-апасына ермек. Жалықтырмайды. Қызекең сол жұмыста, банкте. Ерте кетеді, кеш келеді. Жұмыстың аты – жұмыс. Жұмыс болған соң, ұжымдастар болған соң, отырыс, қуаныш, туылған күн болады. Қызекең түн жарымында қызып келетінді шығарды. Жап-жас келіншегі есік ашады.

– Қайда жүрсің? – дейді.

– Отырыс болды. Əріптестермен жүздеттік,.. – дейді бұл. Келіншек сенбейді. Келесі жолы Қызекең тағы кешігеді.

– Қайда жүрсің, түнделетіп? – дейді жап-жас келіншегі.

– Отырыс болды. Əріптестермен жүздеттік... аздап, – дейді бұл. Келіншек шыдамайды.

– Өтірік! Өтірік! Сен, сен оңбаған, жүргіш əйелдерден келдің, – дейді долданып. Ол күні бұл отауда береке болмайды. Қызекең аң-таң. Шынын, Құдайдың шынын айтып келіншегіне жақпады. Басы қатып отыр. Келесі бір жолы тағы кешікті.

– Қайдан келдің? – деді əдемі, жас келіншегі. Енді бұл шыдамады. Тарс кетті.

– Қатындарға бардым, жүргіш қатындардан келдім, – деді ызаға булығып. Келіншегі бірден жуасыды. Сол күні ұйқысы да тыныш болды. Бұдан кейін жұмыстан кеш келсе, айтар сөзі дайын. «Басқа келіншектерден келдім» дейтін болды. Ондайда келіншегі қарсы сөз айтпайды. Мұның «шындықты» айтқанына көңілі толады. Мұндай күндер де ұзаққа бармайды екен. Бір күні Қызекең жас келіншегімен ренжісіп, қалды. Екеуі бір-біріне талай ащы сөздер айтты. Бір-бірін аяған жоқ. Əсіресе, жігіт қатты кетті. Қызекеңнің «шындықты» айтамын деп шыдамы таусылған екен. Жуастың ашуланғаны қиын екен ғой, кім білген?

– Əй, əй, қатын, – деді қатты ашуланып, – əй, қатын, – деді тағы ызаланып. – Білесің бе? Осы бар ғой. Тып-тыныш жүрген кезімде саған қайдан жолықтым, ə? Саған қайдан ғана жолығып едім, ə. Е, е, е, е! О, о, о, о, о! Иттің... Иə, иттің арқасында саған жолыққан екенмін-ау! Иттің... Иттің арқасында саған үйленгенім-ай, ə!

P.S. «Ит үреді, керуен көшеді» деген сөз бар. Құдайға шүкір, Қызекең бала-шағасы, отбасымен тұрып жатыр. Ұл-қыздары өсіп, жетіліп келеді... Тараз қаласы.

6

6 тамыз, 2016 жыл

www.akjolgazet.kz

ӘДЕБИЕТ

КӨШЕСІМЕН ПУШКИННІҢ... АБАЙҒА ДЕЙІН (ДОС КҮНДЕЛІГІНЕН КӨШІРІЛГЕН ХИКАЯТ)

Арғынбай БЕКБОСЫН

...Ол «тіл мен жағына сүйенген» дегенге келіңкіремегенімен тумысынан тым сөзуарлау əрі ойда жоқты оқыс сұрай салуға үйір де болатын. «Ол» деп отырғаным – жас күндерден бірге өскен құрдасым Ескермес қой. Өзінің беймазалау – мүмкін онысы дұрыс, пайдалы да шығар – əдетін əлі де, жасымыз о-о... жетпістен асқанда да тастай қоймапты. Тастамағаны сол, Тараздың тарлау болғандықтан тыныштау Пушкин көшесінде серуендеп жүргенімде кездейсоқ кездесе кеткен ол қол алыса салысымызбен мені бірден сауылдаған сауалдарының астына алды. Денсаулық, отбасы, күнделікті тіршілік жайы, зейнетақының өсу-өспеуі, оның жетіп яки жетпей жатқаны жөніндегі кезекші сұрақтардан өзге менің Украинадағы Президент сайлауының қорытындыларына, Иранның ядролық программасына, АҚШ Президенті Барак Обаманың дағдарысты еңсеруге бағытталған əрекеттеріне байланысты пікірлерімді білгісі келетінін білдіре келіп, ақыр соңында жер климатының шамадан тыс жылынуы салдарынан əлемдік су тасқыны болу-болмауы туралы не ойым бар екенін сұрады... Ал керек болса!.. айткенде де кейбір сұрақтарына өз түсінігім бойынша жауап беріп, жалма-жан қалжың мен шынның құймасынан қару жасап алдым да, «қарсы шабуылға» шықтым.

– Қымбаттым... сенің Маркстікіндей ғана аласа бойыңа орнатылған мына байғұс басыңдағы анау селеу шашың... осындай қиқы-жиқы, керексіз сұрақтардан ағарып кетті деп ойламаймысың, а?.. Мұнымнан жасқанған «жауды» көрмедім, қайта шапқа түртіп шабындырып алсам керек, түтей жөнелді. Шапшаң сөйлегеннен бе, даусы да шапылдаңқырай шықты.

– Қа-алайша керексіз?!.. Құдай-ау, соны да көрмеймісің, мына дүниеде бəрі де байланысып, матасып-шатасып кеткен жоқ па: планеталық климатта да, геосаясатта да, глобалдық экономикада да, ғылымбілім, теологияда да, технологияда да?! Келісесің ғой? Солай ғой!.. Ендеше біздің Австралияда да, тіпті, анау Багам аралдарында да шаруамыз болуға керек. Өйткені олардың бəрі де дəл кəзір ...бойы Энгельстікіндей сорайған сен екеуміз үстіне жайғасып алып əңгіме соғып отырған Жер шарында!.. Ал енді, қадірлім, сен айта қойшы, қанеки: сенің шашың əлі осындайосындайды ойламаудан ағармаған ба?.. Қосыла шыққан қатты күлкімізден тар, тыныш көшенің екі беті қосыла жаңғырыққандай болды. Арқа-жарқа күлкіден арқа кеңіп кеткендей халде өзара сөзді создық. Əңгіме биылғы қыстың түсініксіз мінезіне, əдеттен тыс аужайына ауысты: Қазақстанның шығысы мен терістігін қар басып салып, сары аяз сақылдаса, күңгейінде күн жып-жылы, нағыз көктемдегідей, мезгіл-мезгіл қар орнына жаңбыр жауып қояды... Ауа райының осылайша құбылып тұрған құбылысын біз де едəуір аударыстырып отырған марғаулау күйімізде Ескермес кенет бірдеме боп қалғандай маған жалт бұрылып, қадала қарап сөйлеп кетті.

– Қане, сен маған шыныңды айтшы: Астанадан Таразға не себепті қайтып келдің, сонда қалып қоюға да болмас па еді?.. Ə, тоқта, тоқта, əуелі толық тыңдап ал мені... Астананың аты – Астана. Жылдан-жылға жайнап келе жатқан əдемі қала, саяси орталық. Үлкен интеллектуалдық орта жəне бар. Білуімше, сенің бірталай əріптестерің – бұрынғы депутаттар, чиновниктер сонда біржолата орнығып қалған да көрінеді. Ал сен болсаң... əлде... əлде туасы түстіктің тірі пендесі болғандықтан терістіктің қақаған аязына шыдай алмадың ба? Қане, маған осының турасын айтшы? – сұрағын нықтай түскені ме, сұқ саусағын омырауыма тіреп қойды.

– Жо-оқ… мен енді саған туралап емес, жанамалап жауап берейін, – дедім мен күле сөйлеп. – «Будулайдың оралуының» шын себебін білуге ынтық екенсің, тыңда ендеше, – Ескерместі осылай əңгімеге еліктіре түспек боп мəн-жайды айтуды алысырақтан асықпай сабақтадым. – Мүмкін, ақылың айни қойған жоқ қой сенің, есіңде болар, 2005 жылы 30 сəуірде Таразға Президент Назарбаев келді емес пе?.. Иə, келген. Əне сонда онымен «Достық» үйінде интеллигенцияның, этнос өкілдерінің кездесуіне мен де шақырылғам. ...Қо-ош, сонымен кең залдағы ұзын үстелдің айналасында отырмыз. Бір уақытта Нұрсұлтан Əбішұлы да кеп кірді. Жылы шыраймен бас изеп сəлемдесіп төрдегі оқшау орынға жайғасты. Мен отырған тұсқа тым жақын. Көзіміз ұшырасып қалып еді, Президент маған ойда жоқта ескі танысын жолықтырғандай көңілдене үн қатты: – О-о, сіз де осында, Таразда екенсіз ғой!

– Иə, Нұреке, – дедім мен.

– Тұрақты тұрасыз ба?

– Иə… Президенттің көзқарасынан, мүмкін маған солай көрінген шығар, мұнда оралуымның мəнісін білгісі келетіндей рай танығандай болдым да, жөн айтуға көштім.

– Нұреке, өзіңіз, бəлкім, физикадан Ньютонның əлемдік тартылыс туралы заңын жақсы білетін боларсыз... Адам жанында да сондай бір заң, туған жерге деген тартылыс заңы бар сияқты. Жəне де оның күші жыл өткен сайын арта түсетін көрінеді. Менің де сол заңға бағынуыма тура келді... Президент түсінді мені. Ал сен... кəрі қырт, менің айтқандарымнан бірдеңе ұға алдың ба? – деп қалжыңмен аяқтадым əңгімемді.

– Иə, иə... со-о-лай екен-ау, кəрі данышпан... – Ескең əдетінде жоқ сабыр-саябыр тапқандай біраз үнсіз отырды да, кенеттен жұлып алғандай, – Енді айтшы сен... туған өлкеде əсіресе... сені ерекше не, қай жерлер тартты? – деді.

– Əрине, ең алдымен туған ауыл – Қарасу… Талас өзені, Алатау мен Қаратау, Мойынқұм... Жəне, əрине, Тараз... Осы аз ба саған?..

– Аз емес. Тү-үсі-нікті. Солай, солай... Тараз, Тараз... Есіңде ме, бала кезімізде талай көрген «Два бойца» деген кино?.. Дұрыс, ұмытпапсың. Сонда бір əдемі əн болатын еді ғой, ə... ə, Марк Бернес айтатын... Иə, иə, онда былай деп келетін: «Я вам не скажу за всю Одессу, вся Одесса очень велика-а...». Рас, біздің Тараз ондай велика-а емес... Ə-ə, кішкентай да емес. Сондай үлкен де емес, кішкентай да емес Таразда... саған əсіресе қай жер, айталық, қай көше ыстық, алыста жүрсең əрдайым аңсайтын?

– О-о, сұрамайтының жоқ-ау сенің!.. Тəпелтектер əрі қу, əрі қазымыр келеді деуші еді. Жə, жарайды... мəселен Рощинская көшесі... 21...

– Ə-ə, түсіндім, түсінікті!.. Сонау бозбала кезде баяғы ояз Каллаурдан қалған «Роща» дейтін бақта оңаша талай-талай қыдырған сабаз болдың ғой! Əрине, жалғыз емес!..

– Босқа бөсе бермеші… Мен онда досым Асанбай екеуміз Күлшат əпкеміздің қолында, қазаққа жиен Мырзарахым дейтін өзбектің кішкентай тамын пəтерші ретінде жалдап тұрғамыз.

– Басқа қайда пə-əтершіледің? Мүмкін…

– Мүмкін емес. Басқа еш жерде де… Ал мына... Пушкин көшесімен Абайға дейін жексенбіден өзге Құдайдың құтты күні жүретінбіз.

– Айтпақшы, сен педучилищеде оқып едің-ау. Ал ол болса осы көшенің...

– Пушкин, 32… Абаймен бұрышта. Əне, ана-ау жақта болатын, – деп қолыммен Абай даңғылымен қиылысты нұсқадым. – Енді оның орнында түрлі түсті шыныбетон үлкен бірдеме қорбиып тұр ғой. Жек көрем мен ол ғимаратты!.. Біздің балауса шағымыздың, алаңсыз алтын күндеріміздің күллі іздерін сол құбыжық жұтып жібергендей болады да тұрады маған!.. Ескерткіш Пушкинді де соған қаратып қойғанын қайтерсің!

Қ

– Ол ғимараттың еш кінəсі жоқ, – деді Ескермес байсалдана, қызынып кеткен маған басу айтқандай болып. – Е-е, ұлы мəртебелі Уақыт қой... Уақыт ол, құрметтім!..

– Солай ойлайсың ба?.. – Сұраудан гөрі құптағандай боп осылай деген менің əлгіндегі көтеріңкі көңілім əлденеден кенет сылқ түскен сияқтанды да жүдеулеу бір күйге көше бердім. Қыс пен көктем тоғысындағы кешкіріңкіреген мезгілде сызды ауада ызғырық пайда болды... Көп ұзамай Ескерме с екеуміз қошт асып, əрқайсымыз өз жөнімізге кеттік. Ол қоналқаға өзіміздің Байзақ ауданындағы Сарыбарақ маңында балалары ашқан фермаға бармақ екен... Арада бірнеше күн өтіп Пушкин көшесіне тағы да жолым түсті. Ерте көктемнің қаһарлы қалпынан жаңылып биыл қырық құбылған қыстан кейінгі сағынышты, жып-жылы шуақты күні төбеде күлімдеп тұр. Нақ «Ата-анадай елжірер күннің көзі...» деп Абай ата айтқандай... Көңіл күйім де соған өзінен-өзі үйлесіп, көтеріліп алғандай. Біртүрлі, тіпті, əндеткім келе ме қалай?.. Ішкі жақтағы кейде өзіңе де тіл ала бермейтін дүние де соны тілейтіндей... Есіме əркез қалтама сап жүретін кішкене радиоқабылдағыш түсті. Түймедей тетігін бастым. Əн естілді. Құлаққа таныс əн. Гагаринге арналған, жиі айтылатын əн. Қазір айтып тұрған Лев Лещенко тəрізді.

– Он сказал: «Поехали!» Он взмахнул рукой. Словно вдоль по Питерской, Питерской Пронесся над Землей... Əн ғана емес, əдеміліктің өзі ме дерсің! Əуеннің жетелеуіндегі бейнелі сөз тізбектері қалайша жеңіл, бейне бір қасаттау қарды оңай тіле жол салған шананың қос табанындай еркін ентелей сырғиды! Əсіресе «по Питерской, Питерской»... Мен осы... сан рет – біресе СССР Журналистер одағының съездері мен пленумдарында, біресе Қоғамдық ғылымдар академиясында əр мезгіл айлап оқуда бола жүріп, Питер көшесіне табан тигіздім бе екем?.. Есімде жоқ... Əйтсе де «по Питерской, Питерской» деген сөздер миымнан шығар емес. Неліктен екенін қайдам, əлден уақытта оны өзгертіңкіреп іштей «по Пушкинской, Пушкинской...» деп алдым да сəлден соң «көшесімен Пушкиннің, Пушкиннің...» деп қазақша қайталай бастағанымды байқамай да қалдым... Пушкин көшесі... Сүйікті көшем менің! Жас дəуреннің куəсі, белесі, елесі ғой бұл! Мұны бойлай жүргендегі əрқилы жан толқыны əлі күнге толқытып, жүрек шіркінді уылжыта елжіретіп, жанарға ыстық жас үйіретін шақтар сирек те болса туып қалады... Міне, тағы да көз алдымда өткен замандардың кіреукелі шымылдығын сырып тастап, авансценаға бүгінгі жастар пысқырмайтын да жұпыны ғана, қазіргінің көзімен қарағанда олпы-солпылау киімдер киінген қыздар мен жігіттер топ-тобымен шыға бастады. Қазір Өмір аспанының жұп жазбайтын жұлдыздарындай боп көрінгенімен, сəлден соң-ақ темірдей қатаң да, жұмақтай жұмсақ та бола алатын Тағдыр атты кереметтің тарау-тарау жолына түсіп кете баратын таныс, қимас ыстық жүздер... «Жүздер» демекші, қыздардың бірінде де бүгіндегі баттастыра макияж жасағанда ару, онсыз да мүлде ажарсыз, бейшара боп қалатын бикештердің бетіндегі əлеміш бояудың өзі түгіл ізі де жоқ... Əне, менің ең жақын досым Асанбай Бекболатов маған күле қарап, сұр кепкасын бұлғады. Ұзын бой-тұлғасы сымбатты, беткелбеті кескінді, үлкен қара көздері жалт-жұлт етеді... Тоқта, тоқта... тоқтай қал... Ау, оның күнделігі менде əлі күнге сақтаулы емес пе?! Сүйікті дос күнделігі. Əріптері əдемі жазумен тып-тығыз етіп толтырылған, сарғыштау мұқабасының сыртына қиғаштай «Мəңгілік досым Арғынбайға мəңгі сақтауға!» делінген жалпақ қалың дəптер... Үйге жетуге асықтым... * * * 25 июль 1955 жыл ...Жалғыз сиырға қора-жай салуды бітірдім-ау əйтеуір бүгін! Енді қандай қысың болса да қорқынышты емес Зеңгібабаға. Бəрін өзім істедім: балшық илеп шикі кірпіш құйдым, кептірдім, қабырғаны қаладым, төбені жабуға керек қары мен шабақ дайындау үшін бір кезде əкем жарықтық отырғызған теректердің екеуін кесіп, қабығын аршып күнге əбден қақтадым. Қамысты қыста-ақ іргедегі Қарасу көлінен орып жиып қойғам. Рас, аздап анам көмектесті. Бірақ негізінен ақыл айтып үйретумен. Əйтпесе əсіресе соңғы жылдары əртүрлі дерт-дербез жабыса берген колхоздың қарт қызылшашысының шамасы неге келе қойсын. Ол кісінің сол ауруының кесірі ғой, көршілес Буденновка селосындағы орта мектепті бітіргеннен кейін Алматыға барып, ондағы тау-кен, металлургия институтына түсуге ұмтылмағаным да. Айтпақшы, менің көптен көздеп армандағаным ол институт емес-ті. Жоғары кластарда оқыған жылдардың бəрінде де бар ойым ұшқыш-истребитель болу еді. Ал ол «ауруды» үш мəрте батыр Иван Кожедубтың «Отанымды қорғаймын» кітабынан жұқтырғам. Ойдағыны іске асыруға əрекет те басталған. Свердлов аудандық комсомол комитетіне Чкалов əскери-авиация училищесіне жолдама беруді өтініп арыз жаздым, аудандық военкоматта дəрігерлік комиссиядан өттім. Бəрі осылай ретімен жүріп жатқанда ойламаған жерден тас қамалдай тосқауылға кездестім... Мектептегі алғашқы мемлекеттік емтиханды «беске» тапсырып қуанып келген мені анам... қабағы қарс жабылған, мүлде көңілсіз күйде қарсы алды.

– Не, ауырып қалдың ба? – дедім түрінен секемденіп.

– Ау… ру бар ғой... бірақ ол бүгін жүректің өзінде тұр, – деп анам маған салқын, біртүрлі сынай қарады.

– Не, не дейсің?..

– Ə… ə... əңгіме былай, балам... – əуелі мұңдылау, жұмсақ шыққан дауыс жылдам қатайды. – Айырплан дейтінді біржолата ұмыт енді!.. «О-о, менің жоспарларымды біліпті ғой!.. Кімнен естіді екен?.. Достарымнан, олардың ата-аналарынан естіді ме?..»

– Ұмыт. Үлкен баламызды қарғыс атқыр соғыс жалмады... Енді... енді сенен басқа кімім бар менің?! «О, Алла, осымды аман қыла гөр!» деп жүргем жоқ па күндіз-түні Құдайдан тілеп!..

– Апа-ау, қазір соғыс жоқ қой! Бейбітшілік. Ұшып жүргендер аз ба?..

– Ұшса ұша берсін басқалар. Сен ұшпайсың. Ол айырплан құлап қалса ше?.. Құдай сақтасын!.. Онда не болмақ?.. Жо-о... жоқ, сен ұшпайсың. Қасымда боласың, мен əкең кеткен о дүниеге жөнелгенше... Ə-ə, жерде де істейтін адамға жұмыс жетіп артылады... Анамның бұлжымас ұйғарымы, дəлірек айтқанда, үкімі осылай болған соң, не амал? Аспанға апарар арманға қош айттым. Алматыға баруды да жылы жауып қоюға тура келді, қаражат жағы қинады. Əрі ондағы оқудың бəрі тегін тамақ, тегін киім беретін, тіпті, жолпұлыңды да төлейтін əскери ұшқыштың оқуы емес. Күнкөріске жарап тұрған жалғыз сиырды сату ойға да кіріп шыққан жоқ. онымен... август айының аяғында қолға оқу-жаттығу самолетінің штурвалын емес, колхоздың екі атты жəшік арбасының делбесін ұстауға тура келді. Бірден сұр бұлт, сұп-суық жаңбырымен ызбайлана басталған күзде қырманнан қамбаға тұқымдық бидай, одан соң сатылы, ырдуан арбамен қыстауларға шөп тасыдым. Колхоз жұмысынан тыс үйіміздің оны-пұны тірлігін де тындыра жүрдім. Қыста бұзаулауға тиіс буаз сиырымызға жемшөпті жеткілікті ғып дайындадым. Мұның бəрі мен үшін ешқандай қиындық келтірген жоқ. Бала күннен таныс, үйреншікті іс бəрі де. Ал... ал жан күйім... О-о, оған оңай соққан жоқ. Жертабандатып тастайтындай салмақ түсті. Армандарымның баршасының арқауы шетінен бырт-бырт үзілгендей. Жарқын болашақ деп жүргенім қайда-а қою тұманға қымтана оранып алып, жол-жобасы белгісіз бір құрдымға құрып, зымзия жоғалғандай... Маған осындай бағыт-бағдары, ештемеге ықыласы жоқ енжар хал-күй бұйыртқан алғашқы ай да өте шыққан. Бір күні кешқұрым колхоздың жылқы базында сельсоветтің шабарманы Қойлыбай ақсақал жолықты.

– Өзіңді тапқаным жақсы болды ғой, Асанбай айналайын... Ертең азанда ауылкеңесте болшы, – деді ол кісі.

– Неменеге, ата?

– Оны білмедім, шақырып жатыр ғой… ...Шақырған сельсовет секретарі, менің соғыста қаза тапқан ағам Əбдіəшімнің құрдасы əрі досы Смет Жəпеков аға екен. Майдангер, ұрыста жараланған. Мен бұрын да байқағам: сөйлегенде тістері ақсиып

С

аздап кекештенеді, көзін де жиі жыпылықтата береді. Контузияның салдары десетін. Бұл жолы да сөйтіп сөйледі.

– Біз се-сені өзіміздегі же-тіжылдық мектепке се-секретарь-счетовод болса деп едік. Бірақ директор қ-қарсы!.. Басқа біреуді алам дейді... Міне, саған х-хат... Михайловкаға, р-райисполкомға барасың да, Өтеулин жолдасқа т-тапсырасың...

– Мен сиыр базға комбикорм жеткізуім керек еді...

– Онда басқа б-біреу барады... Рысбайға айтылған...

– Рысбай аға бригадиріміз ғой. Ол да майдангер, бір көзінен айырылған... ...Райисполком, қазақша толық аты «Аудандық атқару комитеті» деген көрінеді, мен 1951 жылғы 15 июньде комсомол билетін алған ұзын үйге орналасқан екен. Председателі Арыстан Өтеулин, қасқалау, үлкен қой көзді, кең келбетті кісі қысылғаннан терлеп те кеткен мені жылы қабылдады. Қолмен жазылған сала құлаш хатты кей жерлерінің астын қызыл қаламмен сызып, ыждаһатпен оқып болған соң, алдындағы кішкене қоңырауды басып хатшысын – орта бойлы, толықша орыс келіншегін шақырып алды да: – Пусть зайдет товарищ Лапин, – деді. Кабинетке кеп кірген қара костюмді, ақ сары жүзі суықтау, сұйық сары шашын оңға жылтырата қайырып тастаған ұзын орыс қызметкер председательмен əлденелерді сөйлескен соң, орнынан көтерілді де маған: – Пойдем ко мне, – деді. Ұзын коридордың түкпіріндегі шағын кабинетке кірісімен түрегеп тұрған күйі қара телефон арқылы əлдекіммен қысқа қайырым сөйлесті де, сөздерінен ештеме түсінбеген маған əлгіндегідей емес, жылы қабақпен қарап, қазақша: – Сен... ертеннен бастап мектептин секретарьсчетоводы, – деді де, қолымды қысты. – Успехов тебе, молодой человек!.. ...«Мынау райисполком дейтін өкімет мекемеде өңшең мейірімді, ғажап кісілер отырады екен-ау өзі!» деп таңдана əрі риза бола ойладым... Есесіне мені директор мұздай суық раймен қабылдады. Бұл өзі бір, бұрындары да байқайтынмын, елулер шамасындағы, ат жақты бет-əлпеті қара сұр, биік маңдай астына бірдеңеден қашып кеп тереңіректе тығылғандай шүңірек көздерінен кісіні тітіркендіретіндей жағымсыз бірдеңелер бір ұшқындап, бір өшіп тұратын адам еді. Өңкиген ірі тұлғасына мүлде қонымсыз жіңішке жарықшақ дауыс іркіліссіз ысылдады.

– Бірден айтайын, сен ...се-ен... бүкіл канцелярия жұмысын жүргізетін жəне мұғалімдердің айлық жалақысын есептеп, ауданнан ақша əкеп тұратын секретарь-счетовод қана болмайсың, сонымен бірге завхоздың, старший пионервожатыйдың, мектеп қабырға газеті редакторының міндеттерін де атқарасың. Əгəр да... соның біреуін ақсататын болсаң, алдын ала ескертем, сені жұмыстан босату туралы мəселе қоям... Менің құлағым шыңылдап кетті. «Оһ, мені қайда əкеп тыққансыз, Смет аға-ау?! Мынадай тозақтан арбам мың есе артық еді ғой!.. Күнде мына күңгірт, қуықтай кабинетте мына айдаһар – директордың нақ алдында қоянның көжегіндей қайтіп қалтырап отырмақпын?!..». Басым айналып бара жатқандай. Ол халдің қаншаға созылғанын да аңғармаппын. Бірақ бір кезде жанымның бір түкпірінде ыстық ыза пайда бола кетіп, ол сəт сайын бұрқылдай қайнап бара жатқанын анық сезіндім.

– Жұмыс істеймін! – деп қалдым. Даусымның қатты шығуы өз алдына онда, өзім де қайран қалдым, қарсы жақтың жағын қарыстыратындай металл да аз емес еді. иректор ештеме деме с е де, шұңғыл көздерімен мені сиқырлағысы келгендей көпке дейін назарынан босатпады... Жұмысты таңның атысынан күннің батысына дейін тастамадым. Ə дегеннен мектептің қыстық отынын дайындаудан бастадым. Ол отын – қурай, жусан, жантақ секілді түрлі шөп. Колхоздың трактор, шөп шабатын машина бөлгені үлкен көмек болды. Қарақойыннан шөпті сатылы арбамен өзім тасып, мектеп жанына маялап жиюға Дəулеткелді ата жəрдемдесті. Ал есепшіліктің əліппесін аудандық оқу бөлімінің бас бухгалтері шешен Вахид Усманович пен оның орынбасары еврей апай Мария Львовна үйретті. Əр айдың аяққы күндерінде мойныма асып жүретін қара сөмкемді ақшаға сықа толтырып жол-жөнекей кездескен көлікпен аудан орталығынан келетін мені көргенде, мұғалімдердің қуанғанын көрсең!.. Күні кешегі оқушы маған олардың мұнысы біртүрлі қызық сияқтанды. Одан да қызығы – алғашқы отыз сомдық жалақымды алақанына салғандағы анамның қуанғаны!

– Міне, менің Асантайым шешесін асырауға жарады, тəубе, тəубе!.. – деп өзінің абысынажындарына əжептəуір мақтанып та алды. Пионер ісімен де шұғылдандым. Отряд, үздік оқушылардан актив ұйымдастырдым. «Ақəділдің жолымен» деген атпен қабырға газетін шығардым. Ақəділ Суханбаев – Совет Одағының Батыры, өзіміздің қарасулық, туысқанымыз. Колхоз да 45-жылдан бері сол батыр ағамыздың атымен аталады. Жұмысты қанша тырысып істегеніммен, директордан бір ауыз жылы сөз естімедім. «Оның жаны сіресіп жатқан мəңгілік мұз шығар, əйтпесе, мен несін алдым?..» деп назалана ойлайтынмын кейде. Содан да болар, өзім де оны бастық ретінде де, үлкен кісі ретінде де сыйлағым келмеді. Мен ғана емес, байқаймын, мұғалімдердің көбісі-ақ, əсіресе жастаулары сыйламайды. Химбиолог Ертай Мəдімаров бірде, тіпті, елдің көзінше: «Сіз – шала сауаттысыз ғой, ешқандай да академиялық біліміңіз жоқ, сол бұрынғы Орынбор рабфагінің деңгейінде қалғансыз! БК (б) П тарихының қысқаша курсынан басқа не білесіз?!» деп салды. Сол сəтте мен директорды адам ретінде қатты аяп кеттім. Бірақ ол мені ешқашан да аямапты. Көп кешікпей соған көзім жетті. ...Февральдың аяғы мен марттың басында қалыңдығы бір метрден асатындай қар басып салды. Балалар мектепке бару былай тұрсын, үйлерінен аттап шыға алмай қалды. Жергілікті активтен маза кетті: 5 мартта Жоғарғы Советтің сайлауы, жұрттың жалғыз кандидат академик Нəйла Базановаға бір кісідей дауыс беруі қалай болады? Сайлаушыларды үгіттейтін үгітшілер қатарында жасым он сегізге толмағандықтан, дауыс бермейтін мен де бармын... «Сайлаумен басқалар айналыссын, ал сен мектеп ауласын қардан тазарт!». Директордан осындай бұйрық алдым. Ал мектеп əжептəуір үлкен, еңселі екі үйден тұратын. Ауланың ауқымы да аз емес. Соған жатпай-тұрмай қатты шаршағаныма қарамастан, қардан «қала» тұрғыздым. Əсіресе, шатырдың қарын күреу қиын болды. Жиіжиі сырғып құлаймын. Бір жақсысы – үйінді қарға түсем, сүйекке зақым келген жоқ. Тағы бір қиындық – күнге шағылысқан аппақ қардан көзім қарықты. Жас сорғалап, көзімді аша алмай қалғанымда – фельдшер, ересен семіздіктен қарнының астынан жалпақ сары былғары белдік буынып жүретін, гренадердікіндей бурыл мұртты Поликовскийге рахмет, сол бір мезгілмезгіл тамызатын сұйық дəрі беріп, жағдайым жақсарғандай болды. Сөйтіп жүргенімде бір күні таңертең директор ысылдай сөйлеп, мен күтпеген тапсырма берді: – Енді ауладағы туалетті тазала.

– А… а?..

– Несіне таңданасың? Оның іші əбден былығып кетіпті.

– Мен онда баратын жолды аршыдым ғой. Ал əжетхананың ішін тётя Дуня тазалайды. Кеше ол солай деген...

– Жоқ, сен тазалайсың!.. Менің көзалдым қарауытып кетті.

– Жоқ, тазаламаймын!

– Мен тазалайсың деген соң, тазалайсың!.. Мына масқара қорлық үстінде бұрынғыдай ұзын арба қамшым болғанда ысқырта шықпыртар ма едім, кім білсін, тек қолымдағы жалпақ ағаш күректі күресінге атып ұрып, бірден сельсоветке қарай тартқанымды өзім де байқамай қалдым. Қарсы алдымнан қар суыра соққан суық желдің де түк əсері жоқтай бетім оттай жанып, жұдырығым тас түйіліп, тісім шықырлап келеді... Смет аға орнында жоқ екен. Есесіне председательдің өзі бар боп шықты. Бой-бітімі шағын ғана қара торы өңді, жас шамасы менің анамнан сəл ғана кіші Зияда апа да көп өмірін алғаш мақта, одан соң қызылша плантациясында өткізген. Жұрттың айтысынша, отыз сегізінші жылы Москвада Калининнің қолынан

Д

«Құрмет белгісі» орденін алған. Соңғы бірер жылдан бері сауаты ликбездік қана болғанымен, біздің Қарасу ауылкеңесін басқарады... ен атқақтаған жүрек дүрсілімен алыса тұрып болған жайды үзіп-жұлып, тұтығып əрең баяндадым. Зияда апаның жүзі бұрынғыдан да қарайып, түнеріп кеткен секілденді.

– Жəке, маған ана... а директорды тезірек келтіріңізші, – деді бөлмеге кірген Қойлыбай атаға.

– Əй, со қызталақты... – Кіжіне күбірледі қария шығып бара жатып. Біраздан соң бір қырындап жүретін əдетімен есіктен көлденеңдей директор кірді. Жасанды жымиыспен Зияда апаға үн қатты: – Сау-сəлеметсіз бе, Зияда Амановна! – Бұрыш жақта отырған мені көзі шалғанда жымиысын жиып ала қойды. Зияда апа да əрең шыдап отырса керек, бірден тарс кетті.

– Ей, əдепсіз қаныпезер неме!.. Сенің сəлеміңе жауап беруді өз басыма қорлық санаймын. Сəлемнен садақа кеткір, білдің бе?! Енді сен айтшы маған: мына баланың əкесі Сталинградтағы қырғында қаза тапқанда қайда болдың, а?.. Бұл баланың туған ағасы Украинадағы ұрыста мерт болғанда қайда жүрдің, а?.. Бұл баланың туысқан ағасы Суханбаев кеудесімен пулеметті жапқанда сен қайда едің, а?.. Ақыр соңында менің Құдай қосқан қосағым Ералы Берлиннің тап түбінде ажал құшқанда не бітіріп жүрдің сен, а?.. Айт, қане!..

– Ы… ы... бала оқытып жүрдім ғой... – деп мыңқылдады директор.

– Оқыттың!.. Қорлаумен, азаптаумен оқытқан екенсің ғой сен!.. Мына бала кешегі мектеп оқушысы емес пе еді?.. Отан үшін қаза тапқан жауынгердің ұлын қорлауға кім саған право берді?! Мерт болған батыр солдаттың інісінің намысына тиюге кім право берді? Жəне... жəне кəрі əрі ауру колхозшының жалғыз тұяғын қорлауға саған право берген кім, а?.. Айт, қане, кім?!

– Мен… мен тəртіп болса деп ем... – Директордың ысылы тым əлсіз шықты.

– Ə, тəртіп деймісің?! Көрсетем мен саған тəртіптің көкесін! Ертең райкомға, жолдас Сандыбаевқа барам да, сенің оңбағандығыңды айтып, қараңды өшіртем бұл ауылдан!..

– Кешіріңіз… кешіріңіз, Зияда Амановна... Түсіндім... енді мұндай жағдай қайталанбайды... Расында да қайталанған жоқ. Бірақ бəрібір ол динозаврдың жанындағы мəңгі мұз ерімеген қалпында қала берді... Қымбаттым, менің жүрек құпиямды сақтайтын жалғыз сырласым – күнделігім менің! Бүгінге осы да жетер, ə?.. Түн ауғалы қашан. Ұйқы айналдыра бастады... Қош, ертеңге дейін!..

М

26 июль 1955 жыл Жылға жуықтаған секретарь-счетоводтық қызметімнің жырына нүкте қойылатын болды. Өйткені анам екеуміз ақылдаса келіп менің Абай атындағы Жамбыл педучилищесіне оқуға түскенім дұрыс деп таптық. Бір жақсы жері – биыл онда жеделдетілген топқа орта мектеп бітіргендерді қабылдайды екен.

– Екі жыл деген немене, əне-міне дегенше өте шығады да, Жүзжасар құсап мұғалім боласың, балам, – деп анам тəтті қиялға кетті. – Жамбыл Алматы, не басқа бір қала сияқты алыс емес. Демалыс күндері үйге кеп тұруыңа болады. Құдай қырсықтан сақтаса, мен де азық-ауқат апарып тұрармын... Мен жөнінде қам жеме, ел ішіндемін ғой, өзіңе əзір бол...

– Апа, сен егер тағы ауырып қалсаң, жағдайыңды Смет ағаға айт, о да үлкен ұлың сияқты ғой, көмектесер, – дедім мен де білгенімше ақылымды айтып. – Зияда апаға да. Жақсы, қайырымды кісілер ғой.

– Ə-ə, аурудың беті аулақ… алда-жалда егер... өзімнің де ойымда болар олар, – деді де, қуақылана күліп сөзін көңілдене жалғады. – Мен үшін емнің үлкені – үйге келін түсіру ғой!.. Амандық болса оқуыңды да бітірерсің, үйленерсің, сонан соң кішкентай-кішкентай немерелер келіп, əкең марқұмның шаңырағы астында жұлдызшалардай жарқырар. Құдай соған жеткізсін!.. Анамды тыңдай отырып мен де көңілденіп кеттім. Бірақ ол жақын болашақта əлі өзіме белгісіз бір қызға үйленемін-ау дегеннен емес, өмірінде талай тауқыметті көрген анамның қуана қиялдауын құптағандықтан еді. Тегінде менің мұғалімдікті қалауым – анамның арман қылуынан ғана тумаған шешім. Мектепте жұмыс істеген жылға жуық уақыт ішінде балаларға, əсіресе тілі тіпті қызық бірінші кластағыларға өте үйір боп кеткем. Мұздай, суық, өңірейген директормен бірге титтей қаракөлеңке кабинетте отырғанда еңсем езілгендей болса, үзіліс қоңырауы сылдырасымен сыртқа атып шығып, кішкентай достарыммен əңгімеге кірісетінмін. О, олардың əңгімесі, кейде үлкеннің де ойына келмейтін нəрселерді айтып қалуы, шыншылдығы, əділдігі ғажап-ақ! Содан да кейде балалық пен даналықтың арасы бір-ақ қадам сияқты-ау деп ойлағаным бар. Бəрінен де кереметі – балалармен шүйіркеден соң көңіл күйім өзгеріп сала беретін. Күллі дүние сұрқайлау түстен əп-сəтте арылып, күлімдеп, мөлдіреп тұра қалатындай еді. «Мен сендермен мəңгі бірге болармын енді, мына көрікті дүниенің кішкентай иелері!» дейтінмін іштей ерекше риза, толқыған шақтарда... ...Бүгін мектепке барып өзіме тиісті барлық іс қағаздарын, печать пен штампты оқу ісінің меңгерушісі ұлты қырғыз Асан Жұмағазиев ағайға өткіземін. Директор жақында, оқу жылының аяғына таман орнынан босатылып, басқа бір жаққа қатардағы мұғалімдікке жіберілген. Зияда апа қуып шықты деген де сөз болған мектепте. Мүмкін. Ол кісі ешбір жөнсіздікке төзбейтін нағыз коммунист қой. Əділдіктің тірегі де сондай адамдар шығар. Əйтпесе... Мен бүгін тағы да анамның айтуымен жаздық шолақ жең көйлек сатып алуым керек. Ол үшін велосипедпен Буденновкаға бару қажет. Буденновка... Екі-үш күн бұрын ол жақтан туысқан қарындасым Ақжарқын келіп, жұмбақ бір раймен күле тұрып маған үш тал роза гүлін жəне бүктеулі қағаз ұсынды.

– Бұл гүлің ненің құрметіне? – дедім таңданып.

– Мұны кластасым Мəриям беріп жіберді, менен сенің оқуға жүргелі жатқаныңды естіген... Жалпы ол кейінгі кездері сен туралы көбірек сұрайтын боп жүр!

– деді Ақжарқын жымың-жымың етіп.

– Несіне күлесің? Сұраған екен – жауап бер. Сұрағанның несі айып?! – дедім қарындасымның мына мінезін жақтырмай. Əйткенмен өзім қатты қайран қалдым. Ол жапжас, талдырмаш, əп-əдемі қызбен таныс болатынмын. Кездесе қалсақ сəлемдесетінбіз. Жəне де ол ешқашан маған көз тоқтатып қараған да емес. Енді, міне... Қағазда төрт-бес-ақ сөз жазылыпты: «Асанбай аға! Сізге шын жүректен сəттілік тілеймін. Мəриям». «Шын жүректен...». Өз жүрегім шым ете қалғандай болды. Түсініксіз...

– Ра-ах-мет... – дедім кімге алғыс айтқанымды өзім де анық айырып жатпастан... «Ал енді бүгін онымен кездессем қалай болады? Қайда тұратынын білем ғой, - деп ойлай бастадым.

– Кездессек... алғыс айтудан басқа не демекпін?.. Ол не дейді?.. Жүрегімнің шым еткені несі?.. Жо-оқ, мен алдымен өз-өзімді түсініп алуым керек... Одан да бұрын оқуды ойлау – міндет!.. Сонымен ертең жолға шығамыз. Арғынбай Бекбосынов екеуміз. Ол – құрдасым, жақын туысым. Жуастау, көп сөйлемейтін, жаны таза бозбала. Ең бастысы – өте сенімді. Ол екеуміз ортақ туысқан əпкеміз Күлшаттың пəтерінде тұрмақпыз. Сонымен алда – қабылдау емтихандары. Оның бастиондарын тіке шабуылмен алуға тырыспақпыз. Сөйтіп, алға!..»

10 август 1955 жыл. Емтиханды оңдырмадым! Бас-аяғы алты күнде үш пəннен тапсырғандықтан оқулықтарды парақтап та үлгермедім. Əрі десең бір жылдық жұмыс талай тақырыптарды есімнен шығарып үлгеріпті. Нəтижесінде – үш үштік баға. ...Ауладағы қара тақтаға оқуға қабылдау туралы бұйрық іліне бере күтумен жүрген бəріміз жапатармағай сонда жүгірдік. Қуанышты дауыстар да шыға бастады. Машинкаға басылған тізімді көзбен бірнеше рет тінтіп шықсам да, өз фамилиямды көре алмадым. Жоқ, жоқпын!.. Арғынбай қабылданыпты, оның бір төрттігі бар еді. Үндеместен қолын қыстым. Ол болса мені жұбата бастады. Бозарыңқы жүзі мен сəл дірілдеген демінен жанашыр аяушылық танылғандай. Ал өзім болсам алғашында ештеменің парқын оншалықты біле қоймайтындай халде мəңгіріп қалсам

керек. Ой дегенің біраздан соң ғана біріндеп келе бастады. Бірінен-бірі өтер өткір əрі удай ащы ойлар жүректі тілгілеуге, улауға, жұлмалауға кірісіп кетті... Енді не?.. Не болмақ?.. Қайтпекпін?.. Ауылға қайтсам – қай бетпен?.. «Асанбай институт тұрмақ училищеге де түсе алмапты, миғұла!..». Осындай оспадар сөздер анамның құлағына жетсе, ол байғұстың жан күйі не болмақ?.. Мен оны осылай қуантайын деп пе едім?!. О-о, қандай масқара!.. Əлде... əлде бұл қариялар жиі айтатын пешене, менің пешенемдегі жазу ма екен?.. Онда... онда одан аттап кете алмайсың демеуші ме еді... Кенет есіме тоғызыншы класс оқушысы Мəриям түсті. «Шын жүректен сəттілік тілеймін...». Кездесе қалса оның бетіне қалай қараймын?.. Ал қазір өз бетім өртеніп тұр...

– Оқасы жоқ, Асанбай, бұрынғы орныңда тағы бір жыл істей жүріп мықтап дайындаласың, қаражат та жинап алып, Алматыға, институтқа бір-ақ тартасың. Мен сенің қабілетіңе сенем... – бұл тағы да Арғынбай ғой мені тыныштандыруға əрекет қып тұрған.

– Қойшы сол Алматыны!.. – дедім қатқыл үнмен қолымды сілтеп. Алматының да жазығы бардай. – Темір жол оқуына – ЖДУ-ға барам, оқып жүр ғой онда Көкөзектен Шора Шалтабаев. Паровоз айдаймын!.. Бұл ойдың табан астында миыма қайдан сап ете қалғанына өзім де таңдандым.

– Жақсылап ойлан, Асанбай, – деген Арғынбай даусында реніш бар секілді.

– Ойланбаймын. Солай шештім. Масқара болып ауылға бармаймын. Түсіндің бе?!. Алған бетімнен сирек қайтатын қайсарлығымды білетін Арғынбай енді бірдеңе деуді артық көрсе керек, үнсіз қалды.

– Документтерімді алам, – дедім де, бұрылып кете бардым. Секретарьша Ереськина орнында екен. Алғаш көргенімде сұңғақ бойлы, сымбатты, аса сұлу, керіскедей келіншектің көркіне қайран қалсам да, бұл жолы көңіл мүлде аударылмады.

– Саған не керек еді, жас жігіт? – деді ол тым салқын раймен.

– Документтерімді алайын деп едім...

– А… а... өтпеген екенсің ғой... Фамилияң кім?

– Бекболатов.

– Бек… бо... латов... Бекболатов?.. А... а... қазір, қазір, тоқтай тұр... – Секретарьша алдындағы көп қағазды сапырылыстыра ақтарып жатып, арасынан күлгін сиямен жазылған жазулары жайылып кеткен сорғыш қағазды алып шықты. Сұлу жүзі жылып кеткендей, қып-қызыл помадалы еріндері аппақ мінсіз тістерін мейлінше айқындай көрсетіп үн қатты: – Қане, Бекболатов, директордың міндетін атқарушы Еникееваға кіре қойшы!.. – деп қара брезентпен қапталып, қалпақты шегелермен тізқатар шегеленген жарма есікті нұсқады. лкен кабинеттің түкпіріндегі үстел басында ақ сары жүзді, қысқа қиылған жирендеу шашты, кішкентай ғана егделеу апай отыр екен.

– Менің фамилиям – Бекболатов. Сізге кір деп еді, – дегенді еш кібіртіксіз, іштей ширығып тұрғандықтан, командирге рапорт берген солдаттай қатқылдау, тақылдата айтып шықтым.

– Ə… ə... Бик... бу... латов... Кане, син утыршы узиң, – деді апай қазақша сөйлесе де, татаршаға бұрыңқырап.

– Біз сені резервке қоссақ деп едік. Келісесің бе?

– Резерв деген не?.. – Мен бұл сөздің əскери жəне саяси мағыналарын ғана білетін едім: резервтегі армия, комсомол-партияның резерві деген сияқты.

– Резерв – бұл... ə... ə... қалай десем екен?.. Қане, мен саған былайша түсіндірейін. Мəселен, біз конкурстың қорытындысымен алпыс студент қабылдадық қой. Енді соның оқу процесі барысында біреулері бір жаққа, айталық, армияға кетеді немесе олай болмай-ақ қойсын, қатты ауырып қалады, яки қысқы сессияда құлайды, ондай да боп тұрады... Міне, сондайда студенттер құрамы резерв арқылы толықтырылады... Түсінікті ме енді саған?

– Аздап түсіндім… Сонда, резерв студент емес қой?

– Иə, студент емес… Болашақ студент болуы... мүмкін... Көңлімнің терең түкпірінде өте-өте əлсіз де болса үміт ұшқыны жылт-жылт еткендей. Оны мына жұдырықтай ғана, жас шамасы менің анамнан аса көп кіші емес татар апай шақпақ тасты шаққандай шығарып отыр.

– Рахмет, келісемін, – дедім даусым көңілді шығып.

– Енді мен не істеуім керек?

– Бүрсігүні студенттер Жамбыл ауданындағы «Пионер» колхозына... сельхозработаға барады. Сенің солармен бірге баруыңа да, əйтпесе оқудың басталуын үйіңде күтуіңе де болады.

– Жоқ, мен барамын, – дедім сеніммен.

– Онда… в добрый путь, Бикбулатов!.. Арғынбай сыртта, есік алдында күтіп тұр екен. Менің əлденеге мəз, қанаттанған көңіл күйімді өңімнен таныса керек, құшақтай алып жөн сұрады: – Қане, не, не болды?.. Құттықтауға болатын сияқты ғой өзі!

- Мен сендермен бірге боламын! – дедім де, болған жайды түп-түгел баяндап шықтым.

– Ой, аз… заа... мат! Құттықтаймын! Енді жұбымыз жазылмайды!.. – дос қуана арқамнан қақты...

Ү

22 август 1955 жыл ...Бүгін тура он күн біздің – жиырма бес студент пен студент емес менің колхоз орталығы Шайдана аулынан бес-алты шақырымдай жердегі айнала төңірегі күз кеп қалса да балауса құрақ, көк шалғынды тоғайдан көрінбейтін Диханбай – баз дейтін қыстауға кеп тұрақтағанымызға. Үлкен мал қорасына тақау жападан-жалғыз тұрған үйдегі ортасын кішкене дəліз бөлетін айғыз-айғыз қара сылақтан кейін əк көрмеген екі бөлмеге жайғасқанбыз. Оның үлкендеуіне сəндірек киінген он бала, байқауымша, негізінен қалалықтар, екінші шағындауына үстеріне əйтеуір табылғанын ілген, аудандардан жиналғандарға Жезқазған облысынан келген екеу қосыла орналастық. Қалалықтарға матрацтар да табыла кетсе, біз сабан үстіне жайылған ескілеу қара киізді төсеніш еттік. «Ə, жарайды осы да... қыстап қалмаспыз мұнда» деп Ақыртөбе жақтан келген Қапар есімді қатарымыз өзгемізді жұбатқан. Бізді колхоздың көзі қазақ арасында сиректеу ұшырайтын көк, өңі қызыл сары, жасы қырықтар шамасындағы бригадирі Үштəн дейтін аға (кейін білсек, шын есімі Үшкемпір екен) қарсы алды. Үстіндегі көнелеу кителіне, омырауындағы гвардиялық значокқа, орден-медаль планкаларына қарағанда майдангер көрінді.

– О-һо, сендер толық бір взвод екенсіңдер ғой, – деді ақ темір тістері күнге шағылыса жарқырай күліп, – сендерге, əрине, мен, гвардия старшинасы командовать етем. Ал помкомвзводқа, яғни менің көмекшіме өз іштеріңнен біреуді тағайындауымыз керек. Қане, кімді ұсынасыңдар?.. Жауап бола қоймады. Əлдене уақытта үнсіздікті біреудің тамағын жұмсақтау қырнай, ақырын жөткірініп қалғаны бұзды. Бригадир дыбыс шыққан жаққа, ондағы салмағын екі аяғына кезек алмастырып тұрған айқабақ, қызыл шырайлы, аздап қарны да бар, менен екі-үш жас үлкендеу, сəнді жасыл күртелі жігітке бұрылды.

– Сенің атың кім? – деп сұрады одан бригадир.

– Сағи Қираев, жолдас старшина!

– Гвардия старшинасы, – деп түзетті бригадир. – Вот, сен боласың маған көмекші. Сағи жүзінде ризалық күлкісі ойнап, тағы да жұмсақ үнмен «ы-һым», «ы-һым...» деп қойды.

– Взводтың, яғни студенттер отрядының міндеті: сүрлем үшін орылған жүгерінің паясын аңыздан жинап, ырдуан арбамен а-на-ау үлкен шұңқырдың жанына əкеп түсіру, одан соң агрегатпен майдалап турап, шұңқырды толтыру, үстін ауыр трактормен басып нығыздау, аздап тұздау, содан соң сабанмен жауып, бетін балшықпен сыбап тастау. Түсінікті ме?.. Түсінікті болса, бұл жұмыс біткен соң басқа фронтқа ауысасыңдар. О-о, біздің колхоздағы жұмыс тұтас полкке де жетеді! Қалай, сендерге бəрі түсінікті ме?

– Түсінікті ғой, əрине, – деді мығым, аласа бойлы, шашын кірпідей етіп қидырған, достары «Щеткабас» деп те əзілдеп қоятын, қастарының арасы қосылып кеткен Өтеп есімді сарысулық студент. – Сіздің... командовать ететініңіз де түсінікті. Ал енді мына Қираев... ыһы... – Өтеп желкесін қасыды, – Қираев немен айналысады?

– Ол сендерді ауқатпен қамтамасыз етеді, значить, орталықтан азық-түлік əкеліп үш мезгіл бəріңе үлестіреді.

– Тү-үсінікті, майлылау жер екен ғой... значить...

– деп түйді Өтеп.

– Сі-із... жолдас гвардия старшинасы, оның қарнына қарасаңызшы, парс етіп жарылып кетуі мүмкін ғой! – деп қыңырайта сөз қыстырды кіпкішкентайлығына қарамастан, пып-пысық луговойлық Молдабай сұқ саусағымен Қираевты нұсқап тұрып. Балалар ду күлді. Қираев өзіне ғана таныс бір биді билегендей аяғын қозғалақтата берді. Бригадир де күлді.

– Оған алаң болмаңдар, балалар. Қарынды жармаймыз. Қай ауызға қанша кететінін мен өзім де бақылайтын боламын!.. Тағы да ду күлдік. Бригадир балаларды əр ырдуан арбаға екі-екіден бөлді. Он екі экипаж болдық. Менің сыңарым жақында ғана танысқан, Талас ауданынан келген Жамалбай есімді, өзімнен бір жас үлкен студент болды. Айтқандай, танысуымыз да қызық. Жамалбай менің Свердлов ауданынан екенімді білгеннен кейін «Қай рудансың?» деп сұрады.

– Ру?.. – деп алғаш таңдансам да, білгенімше жауап бердім: – Мен сəмбетпін.

– Сə-əмбет?.. Ондай ру жоқ. Сонда сен... өз руыңды білмейтін болдың ғой, – деді Жамалбай бір түрлі көңлі толмағандай, тіпті, мені аяғандай. Соған қарамастан, оның «білмейтін болдың ғой» дегені шамыма тиіп кетті де: – Қалайша білмеймін?!.. Мен – сəмбет, демек, үйсінмін, – деп шарт ете қалдым.

– Е-е, тоқтай қал... Біз бəріміз де үйсінбіз, ал одан түрлі рулар тарайды. Мəселен, мына мен сарыүйсінмін...

– Ал мен жай ғана үйсінмін: сары да емеспін, қара да емеспін. Жалпы, цветной емеспін! Білдің бе енді?

– Жоқ, қымбаттым... Үйсіннен кейін рулар болады... Оның мына ақылдымсуы менің «жыныма» тиейін десе керек: – Сəмбеттердің өз руы бар!.. Міне, солай!.. – деп салдым. Осылай деп шорт кессем де, миымның түкпіртүкпірін шапшаң шарлап тінте бастадым. Ақыры, біраз азаптанған соң əкемнің інісі Тілебек көкемнің бірде: «Асанбай, əрдайым есіңде болсын: біз, сəмбеттер, шымыр руына жатамыз, оның арғы жағы дулат...» дегені ол кісінің өз даусымен құлағымда жаңғырықты.

– Менің руым – шымыр, оның арғы жағы – дулат... – дедім Жамалбайға жайбарақат, тіпті, ептеп маңызданыңқырап.

– Оп-по-о!.. Міне, енді бұл – басқа əңгіме! – деді ол көңілді кейіппен қолымды алып. – Төр дулаттан, өр дулаттан екенсің ғой, бəсе.

– Төрі, өрі несі?.. – дедім тағы да алаң болып.

– Төр дейтіні, шамасы, дулаттардың сонау Ташкенттен бермен қарай Алматыдан асқанша негізінен Алатау етегіндегі атыраптарды қоныстануынан шығар. Тау деген төр ғой... Ал өр дегенінің мəнісін... шынында мен де білмейді екенмін... Білмедім, – деді Жамалбай ойлы пішінде.

– Ə, жарайды, кейін бірдеңе етіп білерміз, – деп күліп мен де жаңа танысымның қолын алдым... Міне, енді екеуміз қос өгіз жегілген ырдуан арбадамыз. Бұрын білмеппін, өгіз дегенің бір қиянпұрыс, өте ақымақ жануар болады екен. Əсіресе, жаздың ыстығында. Оларға ой-қырын, арық-атызың бəрібір, қойып кете барады тура танкіге ұқсап. Жөнге салып айдаудың өзі қиямет. Мен өзім ауылда айдаған екі атты арбамды елжіреп еске алдым. Онымен жүйтку рахат еді-ау! Əсіресе, анам айтатындай, баяғыда кəмпескеге кеткен біздің үй жылқысы ішіндегі бөрте айғырдың қос тұқымын қосарлап жеккендегіні айтсаңшы, шіркін!.. Ал енді əліге дейін күні өгізге қарап қалған бұл қандай колхоз?! Өзі тағы «Пионер» аталады! Пионер дегенің əр нəрсенің бастауышы емес пе? Ал онда бəрі ретті болмақ: кіршіксіз ақ көйлек, қып-қызыл жалын тəріздес галстук, қос таяқшасы бар барабан, ақыр аяғында жалт-жұлт еткен күмістей горн... Міне, мен мұны түсінемін, өзім де аға пионервожатый болдым емес пе... Енді мынау қандай, қайдағы «Пионер»?! Антұрған ақымақ өгіздер айдағаныңа көнбей өкіреңдеп, кейде, тіпті, ирелеңдете шаптыра жүріп, ожарлана сойдақтаған сайын, шамасы, осылай сөгінсем керек... Сөгінуді қойшы, арбаны қатты аяймын, оны оп-оңай қиратып алуға болады ғой... «Пионердің» өгіздеріне деген осындай ренішті есептемегенде жұмысымыз жап-жақсы басталды. Дəм-тұзы тоқжарау күйде жүрерліктей екен. Кішкентай ғана қартаңдау Шəрия апай дəу қара қазаннан ожаумен біздің ақ қалайы табақшамызға ыстық борщ құяды. Өз міндетіне құнжыңдай кіріскен Сағи бармақтың басындай ғана бір түйір ет пен жіңішке екі тілім бөлке нан береді. Оны гвардия старшинасы қадағалайды. Ал енді тамаққа деген тəбетіміз таза ауада жұмыс істегендіктен де керемет еді. Тоймасақ та, лаж жоқ, қанағат тұттық. Əйтсе де, арада төрт-бес күн өткенде тап осы тамаққа байланысты жəне оны бригадир «Потемкин» броненосеціндегі бунт» деп атаған бір қолайсыз оқиға болды. Əдетте бізге астан кейін бір кружка қара шай үшін бір ас қасықтан құмшекер таратылатын. Сағи болса өз достары-қалалықтарға нанды да, құмшекерді де ептеп артығырақ бере бастады. Бірақ сол «ептеп» байқалмай қалған жоқ. Əділетсіздікке адымен қарсы шыққан ең кішкентайымыз Молдабай болды.

– Сен «бастық» əркімге əртүрлі көзбен қарайсың ба, немене?.. Сағи қып-қызыл боп кетті. Шамасы «көз» деген сөзі шамына қатты тиді ғой деймін: оның көзі ептеп қитарлау еді.

– Сен не деп оттап тұрсың, ауылдың жалаңаяғы?!..

– Ол орнынан жұдырығын түйе тұрып Молдабайға тақай берді. Мен жақындау едім, араларына көлденең тұра қалдым.

– «Ауылдың жалаңаяғы» деген не сөз?!. – дедім Сағиға үнім тұншыққандай.

– А, саған не?... Сенің не шаруаң бар?! Сен студент те емес, бізге жабысқан бір қаңғыбассың ғой!..

– А-аһ, солай ма?!. – Сағиды құлақ шекеден бар пəрменіммен шапалақпен тартып жібергенімді өзім де байқамай қалдым. Тəлтіректесе де құламады. Оның қарсы қимылын күтпестен шап беріп құшақтап, бала кезден таныс қазақша күрестің бір тəсілін қолданып, жерге ыңқ еткізіп алып ұрдым. Осыны күтіп тұрғандайақ айнала арпалыс басталып кетті. Мен болсам Сағидың үстінде жатып сол қолыммен алқымын қыссам, оң қолыммен оның қолының бұлшық етін мыжғыладым. Онысы, таңғалғаным, болбырап тұр.

– Қане, енді сен айтшы, қаланың оңбағаны: кім ауылдың жалаңаяғы, кім қаңғыбас, а?!.. – дедім даусым кісі шошитындай тарғылданып. лқымы қып-қызыл боп ісініп кеткен Сағи қырылдай бастады. Бетіне қарасам, шет жаққа алақтайды. «Аһ, оңбаған мені ұруға бірдеңе іздеп жатыр екенсің ғой!..» Осылай ойлай сала бетінен пергілейін десем, көзінің біреуі шарасынан шыға маған қадалып қапты: «Аһ, қитар көз сайтан...». Оны аяп кеттім...

– Тоқтатыңдар төбелесті!.. – деген сөздер ту сыртымнан күркірей естілді. Бұл Үштəн аға еді. Бағынуға тура келді. Жаппай алыс-жұлыстың ең бастапқы себебін естіген ол қарқылдай күлді.

– А-ай, жігіттер-ай... Сендерді мен педучилище студенттері деп жүрсем, «Потемкин» броненосецінің матростары екенсіңдер ғой! Естеріңде ме, ондағы көтерілістің борщтағы құрттан шығып, соңында бірінші орыс революциясына ұласқаны?.. Иə, иə... солай ол... – бізді көлеңкеге өз төңірегіне алқақотан отырғызған Үштəн аға бəрімізді тез табыстырып та тастады. Сағи Молдабай екеумізден кешірім сұрады.

– Төбелесуге болмайды, жігіттер... Рас, біз де төбелескенбіз. Бірақ өзді өзіміз емес, фашистермен... Тек біздің дивизиямыз Берлинге кірмегені өкінішті болды да, əттең!.. Маршал Жуков ептеп қулық жасап кетті ғой, қанша дегенмен Сталинге жақын жүретін ол. Принципінде Берлинді маршал Коневтің фронты алуға тиіс тұғын, мен сонда болдым емес пе?.. – Майдангер өзінше кеткен есеге соғыстан бері он жыл өтсе де өкінетін секілді. Берлинді Жуков емес, Конев алғанда Рейхстагқа туды Егоров пен Кантария емес, өзім тігетін едім-ау деп дəмеленді ме екен?.. Несі бар, ондай абырой орыс пен грузинге ғана тиісті боп па?..

– Асанбай, сен ертең жұмыс екенін ұмытқан жоқсың ба? – Жамалбайдың ұйқылы үні күнделік дəптерден бас көтертті... Аздан соң мен де ұйқыдағы онбестің қатарына қосыламын...

А

(Жалғасы бар).

6 тамыз, 2016 жыл

7

www.akjolgazet.kz

ЖАРНАМА

ЖАРНАМА

ТАРАЗ ҚАЛАСЫНЫҢ ТҰРҒЫНДАРЫ МЕН ҚОНАҚТАРЫ!

ҰЛТТЫҚ БАНК ШЫҒАРАТЫН МОНЕТАЛАР ТУРАЛЫ Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі өзінің эмиссиялық қызметінің шеңберінде коллекциялық жəне естелік монеталардың көптеген түрлерін шығаруды жəне оларды халыққа ұсынуды жалғастырып келеді. Коллекциялық (естелік) монеталар – шектеулі таралымда жəне белгілі бір датаға немесе оқиға тақырыбына байланысты шығарылған жоғары сападағы алтын жəне күміс монеталар. Капсулада шығарылатын инвестициялық алтын монеталардан басқа, коллекциялық монеталар кəдесыйлық ораумен шығарылады, сонымен қатар олар мөлшері, таралымы, құйманың сынамасы жəне массасы туралы мəліметтері бар Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің мемлекеттік, орыс жəне ағылшын тілдеріндегі нөмірлік сапа сертификатымен жабдықталған. Тақырыптың өзі əртүрлі болуы мүмкін: сəулет, табиғат, спорт, махаббат, ескерткіштер, есте қалатын оқиғалар мен тұлғалар жəне т.б. «Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы» 1995 жылғы 30 наурыздағы Қазақстан Республикасының №2155 Заңына сəйкес Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі 2016 жылғы 17 маусымда «proof» сапасымен номиналы 500 теңгелік «Шығыс күнтізбесі» м о н е т а л а р с е р и я с ы н а н « Тау ы қ ж ы л ы » алтын жəне күміс ескерткіш монеталарын айналысқа шығарады. 2017 жылғы 28 қаңтарда шығыс күнтізбесі бойынша тауық жылы кіреді. Монеталар он екі қырлы нысанда жасалған. Күмістен жəне алтыннан жасалған екі монетаның бет жəне сырт жағындағы бейнелері бірдей. Монеталардың бет жағында (аверсінде) орталық бөлігінде аспан əлеміндегі жұлдыздар картасында жұлдыздар шоғырының мифологиялық символдары бейнеленген жəне монета дайындалған металды, оның сынамы мен массасын (күмістен жасалған монетада –

«Ag 925 31,1 gr», алтыннан жасалған монетада – «Au 999 7,78 gr») білдіретін жазу бейнеленген. Монетаны айналдыра жалпақ күңгірт жиек ж ү р г і з і л ге н , о н ы ң ү с т і н д е м о н е т а н ы ң номиналын білдіретін «500 ТЕҢГЕ» деген ойып жазылған қаусырма бар, мемлекеттік тілде «ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ», ағылшын тілінде «REPUBLIC OF KAZAKHSTAN» деген жазу жəне күннің стильдендірілген бейнесі. Монеталардың сырт жағында (реверсінде) орталық бөлікте шығыс күнтізбесі бойынша 2017 жылдың символы – тауық бейнеленген жəне Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің логотипі орналасқан. Монетаны айналдыра жалпақ күңгірт жиек жүргізілген, оның үстіне монетаның соғылған жылын білдіретін «2017» ойып жазылған қаусырма бар, мемлекеттік тілде «ШЫҒЫС КҮНТІЗБЕСІ», орыс тілінде «ВОСТОЧНЫЙ КАЛЕНДАРЬ» жəне ағылшын тілінде «ORIENTAL CALENDAR» деген сөздер ойып жазылған. Күңгірт жиектің ішкі жағына шығыс күнтізбесінің қалған он бір символы орналасқан. Монеталардың бет жəне сырт жағындағы бейнелер мен жазулар бедерлі. Қыры (гурты) тегіс, бедерсіз жəне жазусыз. Монеталар: 1) 925 сынамды күмістен жасалған, массасы –31,1 гр, сипатталған шеңберінің диаметрі – 38,61 мм, дайындау сапасы – «proof», таралымы – 3 мың дана; 2) 999 сынамды алтыннан жасалған, массасы –7,78 гр, сипатталған шеңберінің диаметрі – 21,87 мм, дайындау сапасы – «proof», таралымы – 1 мың дана. Номиналы 500 теңгелік ескерткіш монеталар Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында көрсетілген құнымен төлемнің барлық түрлері бойынша, сондай-ақ шоттарға, салымдарға, аккредитивтерге есептеу үшін жəне аударым

жасау үшін қабылдануға міндетті, Қазақстан Республикасының барлық банктерінде шектеусіз ұсақталады жəне айырбасталады. «Тауық жылы» ескерткіш күміс жəне алтын монеталары «Шығыс күнтізбесі» монеталар сериясын жалғастыратын жетінші монеталар жұбы болып табылады. Монеталардың дизайны Қазақстан Республикасы Президентінің 2003 жылғы 25 қыркүйектегі №1193 Жарлығымен бекітілген Ұлттық валюта – Қазақстан теңгесі банкноттары мен монеталары дизайнының тұжырымдамасына сəйкес əзірленген.

«Proof» сапасымен жасалған ескерткіш монеталар коллекциялық құны бойынша сатуға арналған. Олар кəдесыйлық ораумен шығарылады жəне Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің мемлекеттік, орыс жəне ағылшын тілдеріндегі нөмірлік сапа сертификатымен жабдықталған. Қымбат металдан жасалған коллекциялық монеталарды сатып алған кезде, монеталарды күту жəне сақтау ережелерін қолдану қажет. «Рroof» сапасындағы монеталарды жасау кезінде бетін айнадай жылтыр жəне бейнені күңгірт бедерлі қылатын əдіс пайдаланылады. Монеталардың алғашқы тазалығын сақтау үшін, оларды капсулаға салып жабады. Капсуланың ішінде қалыптасқан микроклиматты сақтау үшін, оны ашуға болмайды. Капсула ашылып, оған ауа кірсе, тотықтану үдерісі күшейеді. Монеталарға тиген кезде, оларда із қалады. Алтын монеталар тотықтанбайды. Бірақ, жоғары сапалы коллекциялық алтын монетаны ашып, оны қолмен ұстасаң, онда із қалады жəне жалтырағы жойылады. «Рroof» сапасындағы күміс жəне алтыннан жасалған Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің коллекциялық монеталарының бағалары, түрлері жəне сатып алу тəртібі туралы мəліметті Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің http://nationalbank.kz ресми

ЖАМБЫЛ ОБЛЫСЫ ӘКІМДІГІНІҢ СӘУЛЕТ ЖӘНЕ ҚАЛА ҚҰРЫЛЫСЫ БАСҚАРМАСЫНЫҢ 2016 ЖЫЛЫ МЕМЛЕКЕТТІК КӨРСЕТІЛЕТІН ҚЫЗМЕТТЕРІ ТУРАЛЫ Жамбыл облысы əкімдігінің сəулет жəне қала құрылысы басқармасы коммуналдық мемлекеттік мекемесі (көрсетілетін қызметті беруші) «Жамбыл облысы əкімдігінің дін істері басқармасы» коммуналдық мемлекеттік мекемесімен келісім бойынша Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрінің 2015 жылғы 23 сəуірдегі №147 бұйрығымен бекітілген «Ғибадат үйлерін (ғимараттарын) салу жəне олардың орналасатын жерін айқындау туралы шешім беру» жəне «Үйлерді (ғимараттарды) ғибадат үйлері (ғимараттары) етіп қайта бейіндеу (функционалдық мақсатын өзгерту) туралы шешім беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандарттары негізінде əзірленген мемлекеттік көрсетілетін қызметтер регламенттері облыс əкімдігінің 2 5 . 0 6 . 2 0 1 5 ж . № 1 3 8 қ аул ы с ы м е н қабылданып, мемлекеттік көрсетілетін қызметтер регламенттері облыстың əділет департаментінде мемлекеттік тіркеудің тізіліміне 29.07.2015. №2704 санымен енгізілген. Мемлекеттік қызмет жеке жəне заңды тұлғаларға тегін жəне қағаз

нысанында көрсетіледі.

– «Ғибадат үйлерін (ғимараттарын) салу жəне олардың орналасатын жерін айқындау туралы шешім беру»; – «Үйлерді (ғимараттарды) ғибадат үйлері (ғимараттары) етіп қайта бейіндеу (функционалдық мақсатын өзгерту) туралы шешім беру». «Ғибадат үйлерін (ғимараттарын) с а л у, ол а рд ы ң о р н а л а с ат ы н же р і н айқындау туралы шешім беру» жəне «Үйлерді (ғимараттарды) ғибадат үйлері (ғимаратт ары) етіп қайт а бейіндеу (функционалдық мақсатын өзгерту) туралы шешім беру» регламенттерінің 2-тармағы 5- тармақшасына сəйкес белгіленген тəртіп бойынша рұқсат беріледі. Бекітілген мемлекеттік қызмет регламенттері облыс əкімдігінің ресми www.zhambyl.gov.kz веб-с айтында жəне көрсетілетін қызмет түрлері uag. zhambyl.gov.kz интернет-ресурстарында жəне басқарманың стендтерінде орналастырылған. Мемлекеттік қызмет көрсетілетін

стандарттар Қазақстан Республикасының Мəдениет жəне спорт министірінің www. din.gov.kz, интернет ресурстарында орналастырылған; Қазақстан Республикасының Жер кодексінің заңнамалық актілеріне 2016 жылғы 29 наурыздағы №479V КР З енгізілген өзгерістер мен толықтыруларға байланысты «Тұрғындарының есептік саны жиырма мың адамнан асатын елді мекеннің егжей-тегжейлі жоспарлау жобасы немесе бас жоспарлары жəне тұрғындарының саны жиырма мың адамға дейінгі елді мекеннің егжей-тегжейлі жоспарымен біріктірілген бас жоспарлары (немесе тұрғындарының саны бес мың адамға дейінгі елді мекендерді дамытудың жəне құрылыс салудың оларды алмастыратын схемасы) болмаса, құрылыс үшін жер учаскелерін беруге тыйым салынады» Мемлекеттік қызметті көрсетушінің мекен-жайы: Тараз қаласы, Желтоқсан көшесі №78, ғимараттың 7-қабатында орналасқан жəне байланыс телефоны: 8(7262) 43-78-80.

«ҚАЗТРАНСГАЗ АЙМАҚ» АҚ ЖАМБЫЛ ӨНДІРІСТІК ФИЛИАЛЫ

келесі мүліктерге сауда-саттық өткізілетіні туралы хабарлайды: №1 лот – үш бөлмелі пəтерге арналған қонақ бөлме жиһаз жинағы, бағасы 506136,76 (бес жүз алты мың бір жүз отыз алты теңге 76 тиын) теңге, ҚҚС-мен. №2 лот – төрт бөлмелі пəтерге арналған қонақ бөлме жиһаз жинағы, бағасы 506136,76 (бес жүз алты мың жүз отыз алты теңге 76 тиын) теңге, ҚҚС-мен. №3 лот – үш бөлмелі пəтерге арналған балалар бөлме жиһаз жинағы, бағасы 174173,12 (бір жүз жетпіс төрт мың бір жүз жетпіс үш теңге теңге 12 тиын) теңге, ҚҚС-мен. №4 лот – төрт бөлмелі пəтерге арналған балалар бөлме жиһаз жинағы, бағасы 174173,12 (бір жүз жетпіс төрт мың бір жүз жетпіс үш теңге 12 тиын) теңге, ҚҚС-мен. №5 лот – үш бөлмелі пəтерге арналған ас бөлме жиһаз жинағы, бағасы 171298,98 (бір жүз жетпіс бір мың екі жүз тоқсан сегіз теңге 98 тиын) теңге, ҚҚС-мен. №6 лот – төрт бөлмелі пəтерге арналған балалар бөлме жиһаз жинағы, бағасы 171298,98 (бір жүз жетпіс бір мың екі жүз тоқсан сегіз теңге 98 тиын) теңге, ҚҚС-мен. №7 лот – төрт бөлмелі пəтерге арналған кіреберіс бөлме жиһаз жинағы, бағасы 101169,86 (бір жүз бір мың бір жүз алпыс тоғыз теңге 86 тиын) теңге, ҚҚС-мен. №8 лот – жатын бөлме жиһаз жинағы (Венеция), жаңғақ түсті, бағасы 354008,31 (үш жүз елу төрт мың сегіз теңге 31 тиын) теңге, ҚҚС-мен. №9 лот – жатын бөлме жиһаз жинағы (Вольтера), жаңғақ түсті, бағасы 353203,56 (үш жүз елу үш мың екі жүз үш теңге 56 тиын) теңге, ҚҚС-мен. №10 лот – жатын бөлме жиһаз жинағы (Джульета), жаңғақ түсті, бағасы 354094,54 (үш жүз елу төрт мың тоқсан төрт теңге 54 тиын) теңге, ҚҚС-мен. №11 лот – жұмсақ жиһаз жинағы, құрамы 1 диван, 2 жұмсақ орындығымен, 3+1+1, былғары, бағасы 117685,94 (бір жүз он жеті мың алты жүз сексен бес теңге 94 тиын) теңге, ҚҚС-мен. №12 лот – үш бөлмеге арналған жұмсақ жиһаз жинағы, бағасы 320754,47 (үш жүз жиырма мың жеті жүз елу төрт теңге 47 тиын) теңге, ҚҚС-мен. №13 лот – төрт бөлмеге арналған жұмсақ жиһаз жинағы, бағасы 320754,47 (үш жүз жиырма мың жеті жүз елу төрт теңге 47 тиын) теңге, ҚҚС-мен. Сауданың өткізу түрі: ашық сауда. Сауданың өткізу тəртібі: ашық сауда. Саудаға қатысу үшін конверттер келген қатысушылардың немесе өкілдерінің өздері келген кезде ғана ашылады. Тендерлік құжаттарға қойылатын талаптар: 1) Тендерлік комиссия төрағасының атына тендерге қатысушының еркін түрде жазған арызы.

2) Тұлғаны растайтын куəлігі немесе паспорты, заңды тұлғалар үшін заңды тұлғаны растайтын куəлік көшірмесі немесе мемлекеттік тіркеу туралы анықтама.

3) Кепілдік төлемін растайтын түбіртек.

4) Өкілетті тұлғаны растайтын құжат.

5) Заңды тұлғалар үшін: нотариалды куəландырылған заңды тұлғаның жарғысы (барлық өзгерістер мен толықтырулар). Тендерге қатысу үшін ақы көлемі: сатылуға қойылған

мүліктің көрсетілген сомасының 10%-ы. Тендерге қатысу үшін кепілдік төлемді растайтын төлем тапсырмасы, тендер болғанға үш күнтізбелік күнге ерте тапсырылады. Тендерлік комиссия төрағасы – Б.Д. Мұртазаев. Тендерлік өтінімдер келесі мекен-жайда қабылданады: «ҚазТрансГаз Аймақ» АҚ Жамбыл өндірістік филиалы, Тараз қаласы, Қолбасшы Қойгелді көшесі, №177, Заң бөлімі, 2-қабат, 212-бөлме. Өтетін мерзімі: 25 тамыз 2016 жыл, сағат 17.00-ге дейін. Конверттерді ашу жəне тендерге қатысу, өтінімдерді қарастыру, тендерлік комиссиясының отырысы келесі мекенжайда өтеді: «ҚазТрансГаз Аймақ» АҚ Жамбыл өндірістік филиалы, Тараз қаласы, Қолбасшы Қойгелді көшесі, №177, Заң бөлімі, 2-қабат, 212-бөлме. Өтетін мерзімі: 26 тамыз 2016 жыл, сағат 10.00. Өтінімдер тігулі, беттері нөмірленген жəне соңғы беті қол қойылып, мөрмен бекітіледі (жеке тұлғаларға қарастырылған жағдайда). Тендерге қатысушыға қосымша баға ұсынымы бойынша бағаны төмен түсіруге жəне тендерлік конвертті ашуға мүмкімшілік беріледі. Өтінім конвертке салынып мөрленеді, беткі жағында тендерге қатысушының толық мəліметі, мекен-жайы, пошталық мекенжайы жəне сатушының толық мəліметі, мекен-жайы міндетті түрде көрсетіледі: «ТЕНДЕРГЕ ҚАТЫСУ САТУ ТУРАЛЫ ӨТІНІМДЕ ЖАМБЫЛ ӨНДІРІСТІК ФИЛИАЛЫНЫҢ «ҚазТрансГаз АЙМАҚ» АҚ МҮЛКІ ЖƏНЕ 2016 жылдың 26 тамызы сағат 10.00-ге дейін ашылмауы тиіс. Тендерге қатысушы құжаттардың түп нұсқасын жеткізуі жəне ТҮПНҰСҚА деген белгісі болуын қамтамасыз етуі тиіс. Қазақстан Республикасының заңнамасына сəйкес өтініш орыс тілінде жасалады. Тендерге қатысушы өтініштің төлемін қамтамасыз етуі үшін кепілдік ақшалай төлемді келесі бантік шотқа салады: «ҚазТрансГаз Аймақ» АҚ Жамбыл өндірістік филиалы, БСН 070241004881, ИИК КZ556010161000180781, «Қазақстан Халық Банкі» АҚ, БСК НSBKKZKX. Қатысушының кепілдік салымы сатып алу келісімшартын жасасушының қаражат есеп шотынынан саналатын болады. Өтініштер тендерлік комиссиямен салыстырмалы түрде ұтып алушыны анықтау үшін қарастырылатын болады. Тендерге қатысу үшін өтініштер ашылған күннен бастап 10 (он) күнтізбелік күн аралығында қарастырылады. Тендерлік комиссия өтініштерді бағалап, салыстырмалы түрде анықтап, ең жоғарғы баға иесіне тоқталады. Егер де тендерге қатысушылар бірдей баға берген жағдайда, тендерлік талаптарға сəйкес, өтінішті ерте тапсырған тұлға анықталады. Қосымша бағалық ұсыныстар берген жағдайда қосымша жоғарылау əдісіне берілетін уақыт тендер жарияланған сəттен 5 (бес) минуттан аспауы тиіс. Ұтып алушыға ұтып алғаны туралы хабарлама берілген күннен бастап сатып алу келісімшартын жасауға берілетін уақыт 10 (он) күнтізбелік күн.

интернет-ресурсындағы «Ұлттық валюта» бөлімінде жəне «Фейсбук» интернет-желісінде «Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің естелік монеталары» ашық тобынан https:// www.facebook.com/groups/1574062989553921/ алуға болады.

Монеталарды Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің барлық филиалдарынан сатып алуға болады, Жамбыл облысында мына мекенжай бойынша: Тараз қаласы, Қазыбек би көшесі, №137 үй. Анықтама телефоны: 8 (7262) 45-16-60, 45-09-92. Балжан АБДУЛЛАЕВА, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Жамбыл филиалының жетекші инспекторы.

КӘСІПКЕРЛЕРДІҢ НАЗАРЫНА! Жамбыл облысының кәсіпкерлер палатасы «Агроөнеркәсіп кешені субъектілерін ақысыз негізде ақпараттандыру» бюджеттік бағдарламасы аясында облысымыздың ауыл шаруашылық тауар өндірушілеріне арналған оқыту семинарларын өткізуді жоспарлап отыр. Осыған орай 2016 жылдың шілде – қыркүйек айлары аралығында облыстың 8 базалық шаруашылығында өсімдік шаруашылығының 5 бағыты бойынша 25 семинар өткізіледі. «Дәнге арналған жүгері» бағыты бойынша семинарлар келесі шаруа қожалықтарында өтеді: 1. «Қызыл диқан» ӨК (Жамбыл ауданы).

2. «Самғау» ШҚ (Қордай ауданы). «Майлы дақылдар» бағыты бойынша «Жамбыл облысы жағдайындағы майлы дақыл өндірісінің тиімділігі» тақырыбындағы семинар келесі шаруа қожалығында өтеді: 1. «Жайық» ШҚ (Жуалы ауданы). «Қант қызылшасы» бағыты бойынша семинарлар келесі шаруа қожалықтарында өтеді: 1. «Қазақ егіншілік және өсімдік шаруашылығы ғылыми-зерттеу институты» ЖШС (Жамбыл ауданы).

2. «Адлер» ШҚ (Байзақ ауданы).

3. «Самғау» ШҚ (Қордай ауданы).

4. «Сыпатай батыр» ЖШС (Меркі ауданы). «Жеміс-жидек және жүзім» бағыты бойынша семинар келесі шаруа қожалығында өтеді: 1. «Меркі» ЖШС (Меркі ауданы). «Көкөніс және бақша дақылдары» бағыты бойынша семинар келесі шаруа қожалығында өтеді: 1. «Бірлік үстем» ШҚ (Шу ауданы).

Қатысуға ниет білдірген шаруалар Жамбыл облысының кәсіпкерлер палатасына төмендегі телефон бойынша хабарласуына болады: 8 (7262) 55-59-12 (Руслан Рахымбаев).

«ЖАМБЫЛ ОБЛЫСЫ ƏКІМДІГІНІҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ БАСҚАРМАСЫ №1 ҚАЛАЛЫҚ ЕМХАНАСЫ» ШЖҚ МКК

келесі медициналық көмек түрі жəне формасы бойынша ТМККБК орналастыру туралы хабарлайды:

Медициналық көмек түрі

Профилактика

Медициналық көмек формасы

Жамбыл облысында «Қазақстанның үздік тауары - 2016» аймақтық көрме-байқауы биыл 12 тамыз күні Тараз қаласындағы «Arai plaza» бизнес орталығында өтеді. Байқауға облыс бойынша 76 тауар өндіруші қатысуға ниет білдіріп отыр. Қатысушылар үш аталым бойынша бақ сынайтын болады: «Өндірістік мақсаттағы үздік тауарлар», «Халыққа арналған үздік тауарлар» жəне «Үздік азық-түлік тауарлары». Көрме-байқау соңы жəрмеңкеге ұласады. Тауарлар арзан, жеңілдетілген бағамен сатылады. Өтетін орны жəне уақыты: Тараз қаласы, Төле би даңғылы, 93 «А», «Аrai plaza» бизнес орталығы. Көрме-байқаудың басталу уақыты: сағат 10.00. Жəрмеңкенің басталу уақыты: сағат 13.00. Анықтама телефоны: 8 (7262) 55-59-14.

Еске алу Е

БІР ӘУЛЕТТІҢ АҚЫЛШЫСЫ ЕДІ Ардақты əже, аяулы ана, бір əулеттің ақылшысы бола білген Зура Əбдірəсілқызы өткен жылы 90 жасқа қараған шағында өмірден озған еді. Бар саналы ғұмырын қазақ əйеліне тəн еңбекқорлықпен, төзімділікпен өткізген аяулы ананың өмірі ауылдастарының көз а лдында өтті. Сарысу ауданының Өндіріс ауылында ері Мұстафамен бірге жастайынан еңбек етті. Қоғам байлығы үшін аянбай еңбек еткен ерлердің қатарында Зура ананың жары бейнеткеш Мұстафа Əбдіқұловтың есімі де ерекше аталады. Өсіп-өнген ұл-қыздан 11 немере мен 9 шөбере көріп, бақытты ғұмыр кешті. Қашанда бар ниеті ел-жұрттың амандығы, тыныштығы болатын. Өмірден түйгені мол абзал ана ұрпағына адал болды. Зымыраған күндерде тоқтау деген жоқ екен. Анамыздың жүзін көрмегелі сынаптай сырғып, жылға жуық уақыт өтіпті. Бір Алладан ардақты анамыздың жатқан жері жайлы, топырағы торқа, алды пейіш, арты кеніш болсын деп тілейміз. Анамыздың рухына бағыштап Сарысу ауданы, Өндіріс ауылы, Ғ. Мұратбаев көшесі, №43 үйде 12 тамыз күні қонақасын, 13 тамыз күні сағат 10.00-де жылдық асын таратамыз. Еске алушы: ұл-қызы, күйеу баласы, келіні жəне немере-шөберелері.

ХАБАРЛАНДЫРУ «ТЕМІР ЖОЛ-ЖЫЛУ» МЕМЛЕКЕТТІК КОММУНАЛДЫҚ КƏСІПОРНЫ

ҚР Ұлттық экономика министрлігі Табиғи монополияларды реттеу жəне бəсекелестікті қорғау комитетінің Жамбыл облысы бойынша департаментінің 2016 жылғы 29 шілдедегі №85-НҚ бұйрығына сəйкес, «Темір Жол - Жылу» МКК-ның жылу энергиясын өндіру, беру, бөлу жəне онымен жабдықтау қызметтерінің тарифі өзгеріп, 2016 жылғы 10 тамыздан бастап 2017 жылғы 10 тамызға дейінгі мерзімге қолданысқа енгізілетінін хабарлайды:

1) жылу энергиясын өндіру, беру, бөлу жəне онымен жабдықтау жөніндегі қызметтеріне арналған орташа-босату тарифі 1 Гкал үшін ҚҚС-сыз 7468,93 теңге мөлшерінде, оның ішінде: заңды тұлғаларға 1 Гкал үшін ҚҚС-сыз 13440,42 теңге мөлшерінде бекітілді; 2) тұрғындарға жылу беру маусымында 1 Гкал үшін ҚҚСсыз 3476,81 теңге мөлшерінде, жалпы алаңның 1 шаршы метрі үшін ҚҚС-сыз 91,34 теңге мөлшерінде, ыстық сумен жабдықтау үшін төлемақы айына 1 адамнан ҚҚС-сыз 643,23 теңге мөлшерінде бекітілді.

Денсаулықты қорғау жəне нығайту, салауатты өмір салтын қалыптастыру, тиімді жəне пайдалы тағамдармен тамақтану мəселелері бойынша кеңес беру. Жанұяны жоспарлау бойынша кеңес беру. Созылмалы ауруларды басқару бағдарламасына сəйкес аурулар мен олардың жанұя мүшелерін өзін-өзі бақылауға, өзіне-өзі жəне өзара көмекке үйрету.

ОБЛЫС ТҰРҒЫНДАРЫНЫҢ ЕСІНЕ ЕСІНЕ!!

2016 жылғы 10 маусымда Алматы қаласының Алматы 2 «Денсаулық» консультативті-диагностикалық медициналық пойызы жолға шықты. Аталған медициналық пойыз республикамыздың 5 облысының шағын стансалары мен оларға таяу орналасқан елді мекендердің тұрғындарына қызмет көрсету үшін аттанып отыр. «Денсаулық» консультативті-диагностикалық медициналық пойызы облысымызға 6 -13 тамыз аралығында келеді. Медициналық пойыз 6 -13 тамыз аралығында облыс елді мекендеріне мына кестеге сəйкес қызмет көрсетеді:

Стансалар Бурное Сұрым Күркіреу Су Ақтаутас Рзд.Тамды (рзд.80)

Келуі күні уақыты Жуалы ауданы 06.08.2016 21-20 08.08.2016 20-35 09.08.2016 20-50 Талас ауданы 10.08.2016 23-50 11.08.2016

23-30

күні

Кетуі уақыты

08.08.2016 09.08.2016 10.08.2016

20-15 20-30 19-15

11.08.2016

21-30

13.08.2016

20-00

Облыстық төтенше жағдайлар департаментінің мемлекеттік тіл жəне ақпарат тобы.

8

6 тамыз, 2016 жыл

Спорт

Спорт

Спорт

АЛАШ – АРЕНА «АҚ ЖОЛДЫҢ» СПОРТ АЛАҢШАСЫ

АРМЫСЫҢ, РИО-ДЕ-ЖАНЕЙРО!

СИРЕК МАМАНДЫҚ ИЕСІМЕН СҰХБАТ

ЖЕКЕ ДЕТЕКТИВ ЖАУАПКЕРШІЛІГІ ҚАНДАЙ?

БҮГІН РИОДА ОЛИМПИЯЛЫҚ ОЙЫНДАР БАСТАЛДЫ Табиғат АБАИЛДАЕВ, «Ақ жол». (Соңы. Басы 1-бетте). Атлант мұхитының арғы бетінде орналасқан Бразилия төрінде О л и м п и а д а н ы ң а ш ы л у с а л т а н ат ы жоғары деңгейде өтті. «Марио Филью» стадионында 80 мың жанкүйердің көз а лдында ұйымдастырылған ашылу салтанатын риолықтар аса ұзақ уақыт тосты. Иә, Латын Америкасындағы ең танымал шаһарлардың бірі Рио-де-Жанейро халқы бұл Олимпиада ойындарын өз көздерімен көруді ілгеріден-ақ армандап келеді. Сексен жылдың бедерінде бес мәрте Олимпиада ойындарын өткізу үшін барын салған бразилиялықтар төрт мәрте жолдары болмай, тауы шағылса да, үмітін үзбеді. Ақыры бесінші мүмкіндіктен Олимпиада ойындарын өткізу бақытына ие болды.

XXХI жазғы Олимпиада қалашығында алдымен ту көтерілу рәсімі өткізілді. Шара барысында алғаш болып Қазақстанның туы көкке көтерілді. Ту көтерілу рәсімінде еліміздің сайыпқырандарымен қатар, Испания, Түркия, Сейшель аралдары және Чад Республикасының өкілдері де қатысты. Олимпиада гимні шырқала салысымен алғаш болып еліміздің көк байрағы көтерілгені бізді айрықша қуантты. ҚР Мәдениет және спорт вице-министрі Сәкен Мұсайбеков бұл сәйке стікті жақсылыққа балап отыр. Дуы басым дода барысында да көк туымыз бірнеше мәрте көкте желбірейді деген тәтті ой жетегіне біз де берілдік. Қай Олимпиада ойындары болсын, қазақ жанкүйерлері күрзі жұдырықты былғары қолғап шеберлерінің жолына үлкен үмітпен қарайтыны рас. Тәуелсіздік жылдарында айтулы аламанның бәрінен де алтын жүлдемен қайтып жүрген саңлақтарымыздың алғашқы қарсыластары да анықталды. Сонымен, 49 келі салмақ дәрежесіндегі үмітіміз Біржан Жақып жарысты екінші кезеңнен бастайды. Оның қарсыласы н а м и б и я л ы қ М ат т и а с Х а м у н ь е л а мен әзірбайжандық Руфат Хусейнов арасындағы шайқастың жеңімпазы болмақ. Сол жұптың жеңімпазынан Біржан басым түссе, ширек финалда өзбекстандық боксшы Хасанбой Дусматовпен кездесуі ықтимал. Ал 52 келі салмақ дәрежесінде сынға түсетін жамбылдық оғлан, Азия чемпионы Олжас Сәттібаев бірінші кезеңде Пуэрто-Рико елінің боксшысы Хесус Цинтронмен қолғап түйістіреді. Алла қаласа, Олжас алғашқы айналымнан соң, екінші кезеңде әзірбайжандық Элвин Мамишзадемен шаршы рингте күш сынасады. Ал бұл салмақтағы тағы екі мықты боксшы ресейлік Миша Алоян мен кубалық Иосбани Сото Вейтиа екінші себетке түсіп отыр.

56 келі салмақ дәрежесінде ел намысын қорғайтын Қайрат Ералиев те жарысты

алғашқы кезеңнен бастайды. Бірінші ке зд е суд е ә з і р б а й ж а н д ы қ Д ж а в и д Шалабиевпен жұдырықтасатын Қайрат Ералиевтің де себетінде өзбек боксшысы тұр. Қайрат бірінші қарсыласынан өткен жағдайда Муроджон Ахмадалиевке қарсылас атануы ғажап емес. 60 келі салмақта бақ сынайтын Берік Әбдірахманов алғашқы кезеңде америкалық Карлос Зенон Балдере спен шаршы алаңда жолығады. Боксшыларымыздың ішіндегі «сүт кенжесі», он тоғыз жасар оғлан Абылайхан Жүсіповке жеребе оңай түсті дей алмаймыз. 64 келіде топқа түсетін Абылайхан алдымен ағылшын Пэт Маккормактың әуселесін байқап көреді. Одан өтіп жатса, оны екінші кезеңде шаршы алаңда кубалық Ясниер Толедо күтіп тұр. Үкілеп үміт артып отырған ұлттық құраманың капитаны, 69 келі салмақтағы өреніміз Данияр Елеусіновке жеребе ойдағыдай түсті. Жарысты екінші айналымнан бастайтын Даниярға екінші айналымда ағылшын Джош Келли мен египеттік Мохаммед Валид жұбының жеңімпазы қарсылас атанбақ. Ал соңғы әлем чемпионатында атой салған Мохаммед Рабби екінші себетте. 75 келі салмақтағы саңлағымыз Жәнібек Әлімханұлына бірінші айналымда ұлыбританиялық Энтони Фаулер қарсы шығады. 81 келіде жарыс жолына шығатын Әділбек Ниязымбетовте жүлде алатын мүмкіндік мол. Екінші айналымда додаға қосылатын Әділбек тек жартылай финалда ғана өзбек Елшод Расуловпен жолығуы мүмкін. Ал кубалық Ла Круз екінші себетте тұр. Әділбек екеуі тек ақтық сында жолыға алады. 91 келі салмақтағы боксшымыз Василий Левит те додаға екінші айналымнан араласады. Қытайлық Ю Венгкаймен шаршы алаңда кім мықтыны анықтайтын Левит тек жартылай финалда шын мықтымен шайқасуы керек. Ол – кубалық Савон. Ресейік Тищенко мен италиялық Руссо екінші себетте бақ сынамақ. Олимпиада ойындарына екінші айналымнан кірісетін алыбымыз Иван Дычко үшін екінші айналымда «ескі жауы» қарсылас болады деп болжануда. Алматыда өткен әлем чемпионатында Дычконы айқын жеңген әзірбайжандық Магомедрасул Меджидов морокколық Мохаммед Аржауидің аптығын басса, Дычко екеуі кім мықты деген сауалға жауап іздейді. Иванға қарымта қайтаратын мүмкіндік бар. Арулар арасындағы бәс екеде де бұрымдыларымыздың қарсыластары белгілі болды. 51 келі салмақтағы Жайна Шекербекова екінші айналымда м о р о к ко л ы қ н е м е с е ф р а н ц и я л ы қ боксшылардың жеңімпазымен рингте кездеседі. 75 келідегі Дариға Шәкімова бірінші кезеңде канадалық былғары қолғап шеберімен қолғап түйістірмек. Айтулы аламанда ел намысын қорғайтын боксшыларымызға Алла жар болсын дейміз. Бәрінің де арманы асқақ. Сол арманға жетулеріне тілектеспіз.

МОТОШЕРУ ТАРАЗҒА ТАБАН ТІРЕДІ

Есет ДОСАЛЫ, «Ақ жол».

Ел Тәуелсіздігінің 25 жылдығына және Рио-деЖанейро Олимпиадасының ашылу құрметіне орай Алматыдан шыққан Дмитрий Петрухин бастаған б а й ке рл е рд і ң м а қ с ат ы Қазақст анның бірнеше қаласын аралап өту еді. Олар әр қалаға аялдап, сол аймақтан Олимпиадаға қатысатын спортшыларды насихатт ауға арна лған акцияларға қатысып, төрт жылда бір өтетін маңызды додада ел намысын қорғайтын спортшыларға құрмет көрсетті. Мотошерушілер еліміздің жүрегі – Астанада да болды. Еліміздің бірнеше тарихи шаһарларына табан тіреді. Кеше бұл мотошеруді

ұйымдастырушылар Тараз қаласына да келіп жетті. Оларды «Тараз-Арена» спорт кешені алдында облыс әкімдігі дене шынықтыру және спорт басқармасы басшысының орынбасары Н ұ р ж а н Жо л д а с б е ко в б а с т а ғ а н с п о рт ш ы л а р , белсенді жастар, студенттер қарсы алды. Отыз күн сапар шегіп келе жатқан мотошерушілердің ұйытқы болуымен Олимпиадаға қатысушы спортшыларды қ ол д ау ма қ с ат ы н д а өткізілген акцияны спорт ардагері Төлеген Серкебаев сөз сөйлеп ашты. Ол Риоде-Жанейрода өтетін дүбірге біздің облыстан 5 саңлақ қатысуға аттанып кеткенін айтып, ел намысын қорғайтын оғландарға с ә т т і л і к т і л ед і . С од а н

Қанат ТІЛЕПБЕРГЕН, «Ақ жол». Соңғы кезде біздің елде де жеке детектив туралы айтыла бастады. Біз тақырыпқа қалам тартпай тұрып облыстық ІІБ баспасөз хатшысына хабарласып, «Тараз қаласында детектив агенттігі бар ма?» деп сұрағанымызда, күткен жауабымызды ала алмадық. Содан интернетті «қопарып» жатып Алматыда тіркелген детективтердің б е с - а л т ау ы н а х а б а р л а с т ы қ . Ақырында кеңсесі Астана қаласында орналасқан «Aibalta» тыңшылық агенттігінен бір «Шерлок Холмс» табылды. Қолдан келгенше Дулатпен ( ж а с ы р ы н ат ы ) ә ң г і м е л е с т і к . Тапсырмамен іссапарда жүретін тыңшыны «қолға түсіру» де оңайға соқпады.

– Қоғамдық тәртіпті қадағалау – полицияның міндеті. Детектив – кәсіптің бір түрі. Тәуелсіз қазақ елінде ең алғаш жеке агенттік ашып, тапсырыс берушіге ақылы түрде қызмет көрсеткен тыңшы бар ма?

– Ең алғашқы агенттік Алматы қаласында ашылған болатын. Ал Астана қаласында тұңғыш рет 2006 жылы «Aibalta» деген агенттік ашып, қызметімізге мұқтаждарға ақылы түрде қызмет көрсеткен мен боламын.

– Детектив болуға қандай адам лайықты? Оның бойында қандай қасиеттер болуы керек?

– Қазақстан Республикасының азаматы құқық қорғау органдарында

жұмыс істеуге дағдыланған болса, кәсіби қабілеті жетіп тұрса сол детектив болуға лайықты.

– Оқырманға түсінікті болу үшін детектив қызметі мен полиция қызметінің ара-жігіне тоқталсаңыз.

– Детектив тапсырыстың құпия әрі жедел ашылуына барын салады. Содан кейін детектив ашқан ісін сотқа жолдамайды, сараптаманың қорытындысын тапсырыс берушіге өткізеді. Ал учаскелік полицейлер мен криминалистер болған оқиғалармен жұмыс істейді. Күніне қаншама заң бұзушылық орын алып жатыр? Оған үлгеру, үлгермеу деген мәселе бар.

– Детективтің құқықтары мен міндеттері қандай?

– Құқықтары мен міндеттері Қ а з а қ с т а н Р е с п у бл и к а с ы н ы ң қ ол д а н ы с т а ғ ы з а ң н а м а с ы м е н реттеледі.

– Детектив жинаған айғақтарын сараптайтын арнайы орталық бар ма? Саусақ таңбасы, шаш үлгісі, қан талдамасын қалай анықтайсыздар?

– « Ш е р л о к Хо л м с т а р » – к р и м и н а л д ы қ п ол и ц и я м і н е з

дактилоскопиясымен жұмыс істеуге әбден машықтанған адамдар. Біз оқиға болған жерден қылмыс үстiнде қолданылған немесе айғақты заттардың іздерін жинау барысында оларды талдап қорытынды шығарамыз. Мысалы, ұрлық отбасында болған, бірақ ата-аналар полицияға барғысы келмейді. Біз барлық отбасы мүшелерінен саусақ таңбасын (сейф, есік тұтқасы, шкаф) аламыз. Айғақты қылмыс орнынан іздеу керек. Ал клиентке жиналған м ат е р и а л д а р д ы с а л ы с т ы р ы п , тексеріп, қорытындысы шыққаннан

кейін барып береміз. Отбасында болған жағдайды қолға алғанда мүлде қателесуге болмайды.

– Оқиға орнында куәгерлер суреттеп берген күдіктіні полиция тапқан соң оны бөлімшеге апарып тергеуге құқылы. Сіздер күдіктілермен қалай жұмыс істейсіздер? Заңды түрде не рұқсат етілген, неге тыйым салынған?

– Б ұ л с ұ р а қ қ а ж ауап бе р е алмаймын.

– Тілшінің құралы: фотоаппарат пен дыбыс жазатын диктофон. Полицияның құралы: кісен мен тапанша. Детективтің құралы не?

– Біздің құралымыз – сақтық, салқынқандылық.

– Қоғамдық тәртіпті сақтау құзыры полицияға жүктелген. Қызметі де тегін. Сөйте тұра сіздерге де тапсырыс берушілер б а р ш ы л ы қ . А з а мат т а р н е ге а қ ы л ы қ ы зм е т ке ж ү г і н ед і ? Детективтердің қызметі қаншалықты маңызды?

– Басына іс түскен адам полицияға хабарласқан кезде жәбірленуші

уақытын жоғалтады. Ал тыңшылар алған ісіне дереу кірісіп, жұмыс істеуді бастайды.

– Ты ң ш ы л ы қ ж а л ғ ы з жортатын «қасқырдың» жұмысы ма әлде топтық жұмыс па?

– Тыңшылық жалғыз жортатын «қасқырдың» жұмысы деп есептеймін.

– Оқиға ізін зерттеп жүріп үлкен іске тірелсеңіздер, ары қарай іс жүргізуге кедергілер тап болып, материалдық, кадрлық шамаларыңыз жетпесе, оны ІІБ хабарлауға міндеттісіздер ме?

Әлде бұл кәсіби құпия болып жабулы қазан күйінде қала ма?

– Міндеттімін. ІІБ хабарлауға тиіспін.

– Сіздер тапсырыс алсаңыздар, алыс және жақын шетелдерге де шыға береді екенсіздер. Әр елдің заңы басқа. Қарама-қайшылық туындамай ма? Кәсіби тыңшы болғандықтан, сіздер баратын е л д і ң з а ң ы н б і л е с і зд е р д е п ойлаймын. Салыстырмалы түрде айтыңызшы, біздің қолданыстағы заңымыз пісіп жетілген бе?

– Б ұ л с ұ р а қ қ а ж ауап бе р е алмаймын.

– Шетелде жүріп Х қатысты анықтаманы ресми сұрастырғанда қандай қиыншылықтар туындайды? Көрші елдердің тыңшы агенттерімен байланыста жұмыс жасайсыздар ма?

– Әдетте сол елдің детективі арқылы қажетті ақпаратты алуға болады.

– Заңда детектив болу үшін жасы отыз беске толған, арнаулы органдардың жедел немесе тергеу

көзге «қаһарман» болып көрінуіміз мүмкін. Ал біз үшін тапсырма – бар болғаны жұмыс. Көркем әдебиеттегі детективтік жанр – ол өз алдына бір бөлек әлем. Әдебиетте оқиға автордың көркемдеуімен шиеленісіп отырады. Ал өмірде бәрі шынайы факторға келіп тіреледі.

– Тапсырыс берушінің сеніміне кіру үшін қандай кепіл бересіздер? Сіздің агенттігіңізді басқа агенттікпен салыстырғанда несімен ерекшеленеді?

– Мақс атымыз клиенттен ақшалай сыйақы алу ғана емес. Клиент мүддесін қорғау бірінші кезекте тұрады. Тапсырыс беруші орындалған жұмысқа қанағаттанса, біз де марқайып қаламыз.

– Интернетте елімізде кәсіби тыңшылар әлі қалыптаспаған деген сыңар езу пікірлер кездеседі. Өзіңіз тыңшы ретінде осы уақытқа дейін қандай тапсырыспен жұмыс істеп үлгердіңіз?

– Біздің жұмысымыз Х тұлғамен құпия түрде жүргізіледі... Ашылған істе басымдылық жеке тұлға бойынша ақпарат жинау, биографиялық мәлімет суыртпақтау, із-түссіз жоғалған адамды іздестіру, жасырынып жүрген борышкерді табу, қарыз алып бой тасалаған Х мекен-жайын анықтау, алаяқтықты әшкере ету. Отбасылық кикілжіңдер (көзге шөп салу, балашағаның бос уақытын қалай өткізуін сырттай бақылау, нашақорлыққа әуес пе әлде тәрбиелі ортада жүр ме?). Іске қатысты Х суретке түсіру, белгілеген нүктені (1-3 сағат) сырттай торуылдау. Бизнестегі сатқын серіктесті анықтау. Құпияны сыртқа тасушы жайлы нақты факт жинау.

– Әңгімеңізге рахмет. Тараз – Астана – Тараз.

Мекен-жайымыз: 080000, Тараз қаласы, Ы. Сүлейменов көшесі, 5, Баспасөз үйі.

Меншік иесі: «ЖАМБЫЛ ОБЛЫСТЫҚ «АҚ ЖОЛ» ГАЗЕТІНІҢ РЕДАКЦИЯСЫ» ЖАУАПКЕРШІЛІГІ ШЕКТЕУЛІ СЕРІКТЕСТІГІ

кейін мотошерушілердің топ жетекшісі Дмитрий Петрухин сөз алып, көрсетілген құрмет үшін көпшілікке алғыс білдірді. Мүмкіндігінше с п о р т ш ы л а р ғ а қ о л д ау көрсеткендерін, О л и м п и а д а ғ а қатысушыларға жеңіс тілеп, көпшілікті қазақстандық спортшыларға жанкүйер болуға шақырды. Келесі сәтте қол күресінен үш дүркін әлем чемпионы Дмитрий Трубин, каратэдодан Азия ойындарының чемпионы Гузалия Гафурова олимпиадашыларға тілектерін арнап, мотошеру жалауына естелік қолтаңба қалдырды. Дмитрий Петрухин жамбылдық байкерге Олимпиада құрметіне арналған жалауды тапсырды.

ДЕТЕКТИВТІ ШЫҒАРМА – ШЫТЫРМАН ОҚИҒАЛЫ ҚЫЛМЫСТЫҢ ӘДЕБИ ҚАЛЫПҚА ТҮСКЕН ТҮРІ. АЛ ЖАЗУШЫ ОНДА ҚЫЛМЫС ҚҰПИЯЛАРЫН ЛОГИКАЛЫҚ ПАЙЫМДАУЛАР АРҚЫЛЫ АШУҒА КҮШ САЛАДЫ. БАСТЫ КЕЙІПКЕР РЕТІНДЕ ІЗ КЕСУШІ ЗАҢ ҚЫЗМЕТКЕРІ НЕМЕСЕ ТЫҢШЫ, БАРЛАУШЫЛАР МЕН ҚЫЛМЫС ӘЛЕМІНІҢ «СЕРКЕЛЕРІ» ТАҢДАЛАДЫ. ШИЕЛЕНІСКЕН ОҚИҒАЛАР АРҚЫЛЫ ЕКІ ЖАҚТЫҢ АШЫҚ ТА АСТЫРТЫН КАҚТЫҒЫСТАРЫНАН СОҢ ҚЫЛМЫС ӘШКЕРЕЛЕНЕДІ. ЖЕКЕ ДЕТЕКТИВТЕРДІҢ ЖАРҚЫН БЕЙНЕЛЕРІН ТУДЫРҒАНДАР АМЕРИКАН ЖАЗУШЫСЫ ЭДГАР АЛЛАН ПО («АЛТЫН ҚОҢЫЗ», «МАРИЯ РОЖЕНІҢ СЫРЫ», «ҰРЛАНҒАН ХАТ»), АҒЫЛШЫН ЖАЗУШЫСЫ УИЛЬЯМ УИЛКИ КОЛЛИНЗ («АҚ КИІМДІ ӘЙЕЛ», «КИЕЛІ ТАС»). ӘЛЕМГЕ ӘЙГІЛІ ШЕРЛОК ХОЛМСТЫ КЕЙІПКЕР ЕТКЕН АРТУР КОНАН ДОЙЛ ШЫҒАРМАШЫЛЫҒЫ ДЕТЕКТИВТЕР БОЛМЫСЫН ЖАҢА БЕЛЕСКЕ КӨТЕРДІ.

бөлімшелерінде он бес жыл еңбек өтілі болған азамат лицензия ала алады деп көрсетілген. Осы салада «оң қол» етіп алу үшін білікті кадр тапшылығы сезіле ме?

– Біздің ортада ең мықты кәсіби мамандар жұмыс жасайды. Детектив «органның» жілік майын шаққан, әр сатыдан өткен, қылмыскер психологиясын «жатқа» білетін, қылмыскер құсап ойлана алатын маманға ғана ортамыздан орын табылады.

– Қызмет барысында қару қолдануға рұқсат бар ма?

– Жоқ. Қару колдануға болмайды.

– Сіздердің жұмыстарыңызды бақылайтын орган бар ма? Кімге есеп бересіздер?

– Бұл сұрағыңызға да жауап бере алмаймын.

– Басыңыздан өткен қызық оқиғамен бөліссеңіз.

– Детективтің өмірі кинодағыдай шытырманға толы еме с. Сырт

Телефондар/факс: бас редактордың қабылдау бөлмесі – (қаланың коды – 8-726-2) 43-17-07. Жарнама – 43-32-50. Электрондық пошта: ak-jol-taraz@rambler.ru. Газеттің сайты: akjolgazet.kz

ДИРЕКТОР – БАС РЕДАКТОР Көсемәлі СӘТТІБАЙҰЛЫ

Бас редактордың бірінші орынбасары – Ақылжан МАМЫТ – 43-17-08; Бас редактордың орынбасарының міндетін атқарушы – Әділбек БАҚҚАРАҰЛЫ – 43-50-73; Жауапты хатшының міндетін атқарушы – Қанат ТІЛЕПБЕРГЕН – 45-15-26; БӨЛІМДЕР: Саясат – Баймаханбет АХМЕТ – 43-31-62;

Әлеумет – Ардақ ҮСЕЙІНОВА – 43-33-08; Мәдениет – Табиғат АБАИЛДАЕВ – 45-48-09; Сайт (www.akjolgazet.kz) – Алмаз ОРМАНОВ – 43-17-13; Жарнама – Жүрсінгүл ЖАҚЫП – 43-32-50; Компьютер орталығы – Ернар БАЛҒАБАЕВ – 43-26-90; Бухгалтерия – 43-17-12.

МЕНШІКТІ ТІЛШІЛЕР: Талас, Сарысу – Сәулембай ӘБСАДЫҚҰЛЫ – 8 (726 44) 5-06-68, 87777590076; Қордай – Құрманбек ӘЛІМЖАН – 8 (72636) 4-74-34, 87016489927; Т.Рысқұлов, Меркі – Нұрболат ӘЛДИБЕКОВ – 87022943547, 87473598371; Шу – Қарлығаш ЕСБЕРГЕНОВА – 87753184048; Мойынқұм – Уалихан ЖАЙЛАУ – 87024705735.

«ЖАМБЫЛ ОБЛЫСТЫҚ «АҚ ЖОЛ» ГАЗЕТІНІҢ РЕДАКЦИЯСЫ» ЖАУАПКЕРШІЛІГІ ШЕКТЕУЛІ СЕРІКТЕСТІГІ. ЖСК KZ04319E010000374569, БСК ABKZKZKX, СТН 211500070391, КБЕ 17, КНП 858, БСН 030940003725, «БТА БАНК» АҚ ЖАМБЫЛ ФИЛИАЛЫ. ИНДЕКСІ: ЖЕКЕ ЖАЗЫЛУШЫ ҮШІН – 65457, МЕКЕМЕ ҮШІН – 15457. Редакция авторлардың көзқарасы, жарнама мазмұны үшін жауап бермейді. Жарияланбаған хатқа жауап қайтарылмайды. А – материалдың жариялану ақысы төленген.

Газетті есепке алу туралы №12327-Г куәлікті 2012 жылғы 1 наурызда Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрлігі берген.

Нөмірдің кезекші редакторы Жанғазы АХМЕТ

ТАРАЛЫМЫ: 19787 АПТАЛЫҚ ТАРАЛЫМЫ: 59331

Газет аптасына үш рет шығады. Газет редакцияның компью­терлік орталығында теріліп, беттелген. Қалыбы Жамбыл «Сенім» ЖШС баспа орталығында жасалып, көбейтілді. 080012, Тараз қаласы, Төле би көшесі, 22-үй. тел.: 43-32-83. Тапсырыс 757