4__

4

11 қазан, 2016 жыл

ӨМ ІР

М

ЕН

ІН ӨК

БІЛІМ МЕН БІЛІК

ауы

о л ж » қ г а зет А « ін

н ш і л екте е к з ро ы қ т ің

а ш й А бибi№24

ІШ

МИЛЛИОНЕР МҰҒАЛИМАЛАР Педагог мәртебесін арттыру бағытындағы қолға алынған шаралар жемісін беруде. Биыл бе сінші мәрте өткізілген республикалық «Үздік педагог» байқауында облысымыздың үш бірдей мұғалімі жеңімпаз атанып, әрқайсысы 2 миллион 121 мың теңге сыйақы алуы – соның дәлелі. Бір айта кететіні, үздік атанғандар – облыс орталықтарындағы таңдаулы мектептердің ұстазы емес, шалғай аудандарда еңбек етіп жүрген жандар. Тағы бір ерекше атап өтетіні, екі миллион сыйақыға қол жеткізген педагогтердің үшеуі де н ә з і к ­ж а н д ы л а р . «Үздік педагог» төсбелгісін иеленген

! а н а , і н е м і ш р еші

ЫР

ымен қолымды қимылдап, саусағ болды... , ай сп йы сы ен й Туған бауырымм от ба сы м ен бір рет қысқанда ен бе йб ақ ты ың – Ра сы м ен , м ат а- ан ам ды он м . А на м а да , ! – дедім. ы ад кешірдің бе, апа? н со ң, ан ам ар ал ас ты рм ра йы бұ п, рі көте Б ір ер се ку нд та м ы лд ат ты . әкеме де дауыс ті да ғд ы м а ік ғы қи ел нд кү еу сө йл н саус ағ ы н та ам ны ң м ен і ес ті п на ты ас қ ая де Бұ л жол ы ан ай на лд ы . Б ір мді болдым. Сол п құлап қалды. анам жүрегі ұста ім . Та с болы п жатқанына сені ж ат қа н кү йі лқ Мен ж ұм ы ст а ед егім кезекші қи м ы лс ы з сұ на аттанып та үр ры ж па ан са лғ к қа лі гі п мәң қаты надан қоңырау бі л бо п ж ы ла п, дәрігерлер ауруха ла бергені-ай... ке тт і. Е бі л- де саус ағ ы н сү йе н, шалғанда, еріп са на ға ж ет ті м . ан ам ны ң бе ті ан ам сү йм ек н ха ы ру ұр ау Б п . рд ім А лқ ы ны жараспай, жатыр екен. бе п ұмтылғанда, әжімдерінен ім м лқ дә сұ зе тұ тт уе ен ре м ке ім болы Анам а Күйеу ім. ер еует ке жет іп жиіркеніп, сүйгізбей, бетімді ал ініме қайта келд е К өз і ж ұм ул ы . К ыладым. ед ни ажырасып, төрк ешем, күйеуімнен дү ... ж Ал қазір жығылып, өкіре а! Тастамашы! қашушы едім. ан ж Бір үйде әкем, ш төртеуіміз тұра ы ул ая қы м бат, од ан – Тастамашы, ап тапқан балам нан ір ш і м ен і! од ан ағ ан ы н ұқ ты м . Ә ж ім і де ғы еш ы К нд ! ы і? ш қи ір ң ш ы ст ке і лм Мен Енді жоқ... бастадық. Жұмы әйтеуір қабағым бір ма қоңырау бо қазір-ақ бауыры н, барлық сондай сүйкімді еді. с а қ т а р ы ен М ба, білмедім, а ау самы арын аузым А л ж а н с ы з с рамаса екен шаламын, татула ай м ы н, те к ашылмайтын. Б қырынып ы аж ас н ж не ы ме ке ңд қа ік , әкем мәңгіл ж ағ да йы ы мд ы ас ж з Бірақ, бәрі де кө т. тосып отырса да рмай, алдымдағы п сә ледім сол ашшы, – де ті ді п зің де кө ты ақ ж а, қалс ін. Кеш еді... төге бердім. төгіп жіберетінм ә з е р кеш еді... ы ғ а с у а с тамақты итеріп, «Қарттар үйіне» ң ы Анамн рі ге р Тіпті, оларды лып, бо ад ы . Б ір ақ , дә ңғ ы Аты-жөнін атағысы келмеген м лд зі ы -ө м ен қи м ім өз ір ін де гі со тапсырып, а түсірген ді де ойлап бұ л ан ам ны ң өм айтып, «Соңғы қыз сырын қағазғ ҚЫЗЫ, шалқып өмір сүру қызметке Н ін КЕ ен минуттары ек п Амангүл БӘ яткерлік жүрдім. Жақсы су жаңа з ай ты п қа л» де те ді ің ер Назарбаев зи зд й сө пе өт ің мұғалімі. орналасып, көп әке-шешемді і. ед күбірл ы мектебін н мд ға лы О қо м. ң, ды се ір ал ш » «Джип – Апа! Мені ке , оларды барар Тараз қаласы. жан ұшыра. м ді де мінгізгім келмей спен жүргізіп – ! ы сш қы і не үшін жеріне автобу ны ме, Б ұ л с ө з д е р д мін. Бәлкім ге ір а өм на ы М н. ей қ қоятынмы айтқанымды білміл болсын деп, р едім, әйтеуір ең ж не а ке ш қоғамға ма, білм с өшпенділік кі е өзім й жемес үшін ст кеудемде бір өшпе ек көрдім. н өз-өзімді жегіде нам қинала йі ке а ж ін А .. әр н. Б ы . ы рм д лд ға ы бо айтқан ш кештім.

-СЕ З

ң ы т

Бәрінен баз

ІМ

қ

а аз

АЛТЫН СЫРҒА

Қ

Жұлдыз МОЛДАҒАЛИЕВА.

Қымбаттым

Сағынышым... Көңілі – нұр, сөзі – мәнді, жаны – мүсін! Сүргенің ғажап дедім бұл ғұмырды, Бір менің бағым үшін... Сүйенішім... Жүрегіме жүрегімен ие кісім... Төзімге ерік жетпей аңсай берем, Сезімге сен де мендей күйемісің?!

Азаматым... Жан жарамды дәрі-деммен жаза алатын... Маған алда қамқорлық жасай білсең, Аламанда алда боп, озады атым.. Бағынғаным... Сен бар жерде көңіл – жаз, жаным – жалын... Сіз дегенде мен бармын, дұрыс шығар Іздегенде жанымнан табылғаның... Қашанғы қара баста тұрмақ қырау?! Өзіңсіз жан дүнием жұмбақ мынау... Жаныма жақындығың мәңгілік қой, Бағыма жаратылған қымбаттым-ау... Тараз қаласы.

ЕҢ ЫҚПАЛДЫ БІРНЕШЕ ПРЕЗИДЕНТТІ ШАҢ ҚАПТЫРДЫ

Орамал

байқауы өтетін. 15 жыл бұрын математик Таңсық Анарбекова жүлделі екінші орынды иелен­ ген болатын. Енді міне, Анар әріптесіміз «Үздік педагог» атанып отыр», – дейді ол. Камила БОРАШОВА, журналист.

КЕЛІСТІ КЕЛІНДЕР

КӨБЕЙСІН

Шынар АСАНҚЫЗЫ, «Ақ жол». Сыртт ай қарағанда, бұл мәс еле ұс ақ-түйек сияқты көрінуі де мүмкін. Алайда, бүгінгі кейбір келіндердің олақтығы некенің бұзылуына, отбасылардың ажырасуына себеп болып отырғанын жо қ қ а ш ы ғ а р а а л м а й м ы з . Әуел бастан үй шаруасының ауыр жүгі келінге жүктелетіні жұрттың бәріне мәлім. Көпке топырақ шашпаймыз, жұмысын да атқарып, отбасындағы үй шаруасын да тап-тұйнақтай етіп тындырып жүргендер жоқ емес, әрине. Бірақ, сол бір кеменің желкенін түзу жая алмай отырғандар да бар. Б і р ке м е д е п отыр­ғанымыз – отбасы, ошағы.

Ы РТ П АҚ Й О Қ

Қойыртпақ – қатық, айран және басқа да сусындарға сүт қосу арқылы жасалатын тоқ сусын. Оны жолаушылар торсыққа құйып, қанжығаларына байлап жүрген. Қанжығадағы қойыртпақ көп шайқалады. Ол шайқалған сайын сусынның дәміне жақсы әсер еткен. Сондай-ақ, шайқатылып жүрген қойыртпақ қанша ашыса да, ашуы білінбеген.

ОРАМАЛ – ҚАСИЕТТІ ДҮНИЕ ҒОЙ. ОЛ ҚАШАННАН ОТБАСЫНЫҢ, БЕРЕКЕНІҢ, МЕЙІРІМ МЕН ТАЗАЛЫҚТЫҢ СИМВОЛЫ БОЛҒАН. БОЛА ДА БЕРЕДІ. ӨКІНІШКЕ ҚАРАЙ, БҮГІНДЕ ОРАМАЛ ДЕГЕН ҰҒЫМНЫҢ АУҚЫМЫН ТАРЫЛТЫП АЛҒАНДАЙМЫЗ.

Келіндер орамал тартуды үлкендердің алдындағы әйтеуір бір парыз санаса, кейбіреулеріміз жай ғана тамаққа шашымыз түспеуі үшін ғана тағатынымыз жасырын емес. Біле білсек, орамал – бәрінен биік ұғым, киелі дүние. Жауласқан жандарды бітімге келтіріп, татуластыру мақсатында да екі ердің арасына әйел-ананың ақ жаулығы тасталынған. Талай ағаларымыз көрші ауылдан танып-білмейтін қыздарды алып қашып келгенде көнбей, тасыраңдап тұрған небір адуынды қыздардың ауылдың ең үлкен кейуанасы келіп алдына ақ жаулығын тастағанда амалсыз тағдырына мойынсұнып, келін боп қалып қалғанын да көзіміз көрген. Кейін сол жеңгелеріміз әп-әдемі келін болып, ұрпақ өрбітіп, әулеттің шырағын жақты. Міне, осының бәрі орамалдың қасиеті шығар бәлкім... Жанар ОРАЗЫМБЕТ, журналист.

Жоба жетекшісі: Ардақ ҮСЕЙІНОВА ardak_31@mail.ru

М. Мақатаев атындағы тірек мектебінің шығармашылық тобының жетекші әдіскері Шәмшат Смағұлова аталған тәуелсіздік жылдарында осы білім ошағының екі мұғалімі ең үлкен табысқа қол жеткізгенін айтады. «Бұрын ұстаздар арасындағы үздіктерді анықтайтын «Жыл мұғалімі»

ОТАН ЖӘНЕ ОТБАСЫ

К

Ж

табысты мұғалімдер – Жамбыл ауданындағы Б.Бесбаев атындағы орта мектептің қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі Зухра Үсенбаева, Шу ауданындағы М.Мақатаев атындағы тірек мектебінің география пәнінің мұғалімі Анар Баетова, Қаратау г у м а н и т а р л ы қ - т е х н и ка л ы қ колледжінің арнайы пәндер оқытушысы Нұрхат Асанова. «Біз әріптесіміздің жетістігіне қуанамыз. Парламент Сенатының депутаты Дариға Назарбаеваның қолынан «Үздік педагог – 2016» төсбелгісі мен 2 миллион 121 мың теңгенің сертификатын алып, Елордадан үлкен жетістікпен ора лған Зухраны мектеп д и р е к т о р ы Ә . Аб р а л и е в а бастаған ұстаздар мен оқушылар күтіп алып, құрмет көрсетті», – дейді Б.Бесбаев ат ы н д а ғ ы о рт а м е кт е п т і ң мұғалімі Гүлбану Жаппарова.

ӘЙ

Қазақ ежелден қызын еркін, ерке етіп өсірген. Қазір еркінсіген еркелігін отбасы құрғанда да тастай алмайтындар көбейген. Олай дейтінім, қазірде келіндер ата-енесімен бірге тұра алмайды, тұрса «тынысы» тарылады-мыс. Бейнебір өздері қартаймайтындай. Бұл жас келіндердің отбасын құрудың жауапкершілігін түсінбейтінін көрсетеді. Табалдырық аттаған соң, сол шаңырақтағы үлкендердің ақыл-пайымын парақтап, санасып отыруың керек. Ата-анаңның түтетіп берген отын ары қарай лаулату, шаңырақты шайқалтпау сенің қолыңда. Бірақ, базбіреулер бұл жауапкершілікті сырып қойып, өмірде тек өз сүйгенімен серілік құрып өтсем, менен асқан бақытты жан жоқ деп ойлайды. Сондықтан да, менмендікке басып, оп-оңай отбасын тастап, соңынан жарын ертіп тайып тұрады. Қош... Сайып келгенде, мұның бәрі тәрбиеге, имандылыққа байланысты. Әрине, қазақтың ке л і н д е р і н қ а р а л ауд а н аулақпыз. Шүкір, ата-енесінің а лғысын а лып отырған келіндер де баршылық. Б і р а қ , ә л і от б а с ы н құрмаған қыздардың «Келешекте тұрмыс құрсам, ата-енем­ мен бірге

Ж АЙ ЕЛДЕР

Журналист ұзақ жылдар теңіз флотында қызмет еткен отставкадағы капитаннан сұхбат алып отыр: – Айтыңызшы, жолдас капитан, с і з т ә ж і р и бе ң і зд е қ а н д а й ү л ке н дауылдармен кездестіңіз? Қарт капитан біраз ойланып отырып: – Әйелім жаңадан тазалап шыққан ас үйге балшыққа батқан етікпен кіріп барғанымда ең үлкен дауыл болған еді!.. * * * Күйеуі жұмысқа кетіп бара жатып әйеліне: – Сен менің жейдемді тазалап койдың ба?

– Әрине тазаладым.

– Ал шалбарымды ше?

– Иә, тазаладым. – Ал аяқ киімімді ше? Әйелі: – Не, онда да қалта бар ма?

Маржан РАҚАЙ marzhan-rakai@mail.ru

тұрмаймын. Лажы болса сен де енесіз отбасын құруға тырыс» д е ге н с ө зд е р і н е с т і ге н д е , жағаңды ұстайсың. Неге бүгінгі қоғамда ата-ененің дәрежесі төмендеп кеткен?

– Кейбір келіндердің атае н е с і н ж а ғ ы м с ы з ке й і п ке айналдырып айтқан жөнсіз сөздері қоғамда осындай ой қалыпт астырды. Бір үйдің болашақ келінін тәрбиелеп отырған кез-келген ана қызына «Тұрмыс құрған соң, бізден гөрі ата-енеңе жақын бол. Ол кісілерді өз әке-шешеңдей сыйла» деп құлағына сіңіріп отыру керек. Әйтпесе, онсыз да Қарттар үйі көбейіп, адамдардан мейірім кеткен заманда жастардың бұлайша секең қағуы қауіпті, – дейді көп балалы ана Бағила Жамбылбекова. Расында, бұрын ата-енеге деген құрмет, сыйластық жоғары еді. Менің апам бала күнімде о дүниелік болған. Сондықтан да, апам туралы анамнан көп сұраймын. Анам енесінің өзіне жасаған жақсылығын көп айтады. «Жол-апатынан кетті ғой. Әйтпесе, өзі ширақ, денсаулығы мықты кісі еді. Көп жасағанда ғой деп армандаймын», – деп сағыныштан көз жасына ерік беріп, жылап қалады кейде. Сонда іштей ойланамын, шіркін, қазір де енесін ойлап, жүрегі тебіренетін келіндер бар ма екен?!

ЕР ЛЫ ӘЗІЛД

* * * Бір сұлу қыз көшеде кетіп бара жатып, сүрініп кетіпті. Сол маңда тұрған 3-4 жігіт мұны көріп қарқылдап күліп жіберіпті. Киімін қағып, орнынан тұрған қыз жігіттерге қарап: – Бұл маңда ер адамның болмағаны қандай жақсы болды, әйтпесе ұят болар еді, – депті. * * * Шал мен кемпірдің жаңа түскен келіні есік алдын сыпырмайды екен. Шал мен кемпір өзара келісіп: «екеуміз таласайық, сен «мен сыпырамын» де, мен «жоқ, мен сыпырамын» дейін, мүмкін келін ұялғаннан «мен сыпырамын» дейтін шығар», – депті. Сөйтіп шал мен кемпір сыпырғыны алып таласа бастапты. Мұны көрген келіні келіп: «Не болды, неге таласып жатырсыздар?! Ата, бір күн сіз сыпырыңыз, бір күн енем сыпырсын», – деген екен.

Ернар БАЛҒАБАЕВ massgrand@mail.ru