12 қараша пдф 2016 ж

Ж

(АБАЙ).

А

БІРІҢДІ, ҚАЗАҚ, БІРІҢ ДОС, КӨРМЕСЕҢ, ІСТІҢ БӘРІ БОС.

А ҺАН Д

және

Сарысу Сар Сары С Са а ар ары рыс су у ауда ауд а ау уд уд да ан ны ы ауданы

Жамбыл облысты о амды саяси газет

Мой Мо М о ой йы й ын Мойынқұм ауданы а ауда ау у уд уда дан да

ЖАМБЫЛДА

Мойынқұм

Шу ауданы

Талас ауданы

Төле би

Жаңатас Қаратау

Жамбыл ауданы

Меркі ауданы

Байзақ ауданы

Т.Рысқұлов ауданы

Аса

Құлан

Жуалы ауданы

Қордай ауданы Қордай

Меркі

Бауыржан Момышұлы

№132 (18326), Cенбі, 12 араша, 2016 жыл

ak-jol-taraz@rambler.ru

www. akjolgazet.kz

Газет 1922 жыл ы 1 мамырдан шы ады.

НДА ЖАҺА

ПРЕЗИДЕНТ

АҚШ АМЕРИКАЛЫҚ ҒАРЫШКЕР ҒАРЫШТА ЖҮРІП ДАУЫС БЕРДІ

Ме м л е ке т б а с ш ы с ы Ко р е я Республикасына мемлекеттік сапарының қорытындысы бойынша отандық БАҚ өкілдері үшін баспасөз брифингін өткізді. Қазақстан Президенті Оңтүстік Корея көшбасшысымен келіссөздің жемісті өткенін жəне іскер топтар өкілдерімен кездескенін айтты.

– Олар Қазақстанға зор қызығушылық танытып, біздің делегациямызға айрықша ықылас білдірді. Сондай-ақ, тиісті құжаттарға, Корея үшін Қазақстанның Орталық Азиядағы стратегиялық мəнін айқындайтын бірлескен мəлімдемеге қол қойылды, – деді Нұрсұлтан Назарбаев. Қазақстан Президенті екіжақты ынтымақтастықтың сауда-экономикалық маңызын атап өтіп, корей бизнесінің Қазақстан экономикасына 10 миллиард долларға жуық қаражат салғанына жəне жаңа инвестициялар тарту жөніндегі жұмыстардың жалғасып келе жатқанына назар аударды.

– Біз корей компанияларының, соның ішінде LG компаниясының газ-химия кешенінің ірі жобасына атсалысуы жөнінде əңгімелестік, – деді Мемлекет басшысы. Нұрсұлт ан Назарбаев Қазақст ан өнеркəсібінің өңдеу секторының дамып, экономиканың əртараптандырылып жатқан кезеңінде Оңтүстік Кореямен өзара іс-қимылды жандандырудың ерекше мəні бар екенін айтты.

– Бұл сапар индустриялықтехнологиялық даму тиімділігін көрсететін маңызды елмен ынтымақтастығымызды тағы бір рет пысықтау үшін қажет болды,

Ха л ы қ а р а л ы қ ға р ы ш ста н с а с ы э к и п а ж ы н басқаратын америкалық ғарышкер Роберт Шейн Кимброу президенттік сайлауға ғарыштан дауыс берді. Ол бортта қалықтап жүріп сайлау бюллетенін толтырған. Белгілі болғандай, Техас штатының 1997 жылғы заңы америкалық ғарышкерлерге ғарыштан дауыс беруге мүмкіндік береді екен. Өйткені, NASA астронавттары – штаттағы ірі Хьюстон қаласының тұрғындары. БАЭ 140 ШАҚЫРЫМДЫ 12 МИНУТТА ЖҮРІП ӨТЕДІ Дубайда «Hyperloop One» деп аталатын жоғары жылдамдықты жаңа пойыз түрі шығарылмақ. Жоба авторларының жоспары бойынша аралығы 140 шақырым болатын Дубай мен Абу-Даби шаһарын аталмыш пойыз бар болғаны 12 минутта жүріп өтеді. Ел аузында «оқ-пойыз» атанып кеткен пойызды «Tesla Илон Маск» компаниясы әзірлеп жатқан көрінеді. Олардың айтуынша, пойыз сағатына 800 шақырымды жүріп өтеді.

Ы ЛД Б М А Ж

А

ТАРАЗ

ЖОБА ҚҰНЫ 2,8 МИЛЛИАРД ТЕҢГЕ «Айша бибі» кедендік бекеті орналасқан «Тараз-Өтмек Қырғызстан шекарасы» автожолына жанасатын жаңа «Тараз қаласы – Гродеково ауылы» автожолын салу қажеттілігі туындауда. Енді техникалық-экономикалық негіздеме жасауға облыстық бюджеттен қаржы бөлініп, мемлекеттік сараптама қорытындысы алынды. Жоба құны – 2,8 миллиард теңге. ҚОРДАЙ

«ТЕМІРЛАН» ЖАҢА ҚОНЫСҚА КӨШТІ

– деді Қазақстан Президенті. Соңында Мемлекет басшысы өзге елдермен өзара байланыстарды жетілдірудің мақсаты ең алдымен, отандық экономика үшін жаңа мүмкіндіктерді

іздестіру екеніне назар аударды.

– Менің шет елдерге 2016 жылдың соңындағы экономикалық сапарларым ж а қ с ы н ə т и же л е рм е н а я қ т а л уд а – жаңадан достар тауып, əріптестермен

бірге бағытымызды айқындадық. Бұл Қазақстан экономикасының дамуына да, бүкіл халықтың əл-ауқатының одан əрі жақсаруына да пайдалы, – деді Нұрсұлтан Назарбаев.

Сарыбұлақ ауылдық мектебінің бір бұрышын паналап келген «Темірлан» балалар бақшасы жеке ғимаратқа қоныс тепті. Бұл жекеменшіктен қайтарылып, өз мақсатында пайдалануға жабдықталған бұрынғы балабақша болатын. Оны жөндеуге республикалық бюджеттен 114 миллион теңге бөлініп, алматылық «Кубера СК» ЖШС құрылысшылары бүлдіршіндер мекемесін белгіленген мерзімде қалпына келтірді. Асханасы, жылыту қазандығы талапқа сай жаңғыртылды.

ӘКІМ БОЛ, ХАЛҚЫҢА ЖАҚЫН БОЛ!

САРЫСУ ӨҢІРІНІҢ БОЛАШАҒЫ ЗОР

ХАЛЫҚ СЕНІМІН СЕРІК ЕТКЕН «НҰР ОТАН» ПАРТИЯСЫ ТАРАЗ ҚАЛАЛЫҚ ФИЛИАЛЫНЫҢ ХVIII ЕСЕП БЕРУ-САЙЛАУ КОНФЕРЕНЦИЯСЫ ӨТТІ Жанғазы АХМЕТ,

«Ақ жол».

Сәулембай ӘБСАДЫҚҰЛЫ,

«Ақ жол».

БЕЙСЕНБІ КҮНІ АУДАН ӘКІМДІГІНІҢ МӘЖІЛІС ЗАЛЫНДА АКТИВ ЖИЫНЫ ӨТІП, ОНДА ОБЛЫС ӘКІМІ КӘРІМ КӨКІРЕКБАЕВ АУДАН ӘКІМІ БЕЙБІТБЕК ЖАЙЛЫБАЕВТЫҢ БАСҚА ЖҰМЫСҚА АУЫСУЫНА БАЙЛАНЫСТЫ ҚЫЗМЕТІНЕН БОСАТЫЛЫП, ОРНЫНА ҚР ПРЕЗИДЕНТІ ӘКІМШІЛІГІ ЖӘНЕ АУДАНДЫҚ МӘСЛИХАТ ДЕПУТАТТАРЫНЫҢ КЕЛІСІМІМЕН БАЛАБЕК НАРБАЕВТЫҢ АУДАН ӘКІМІ БОЛЫП ТАҒАЙЫНДАЛҒАНЫН АЙТЫП, ТАНЫСТЫРДЫ.

(Жалғасы 2-бетте).

ТАҒАЙЫНДАУ Жамбыл облысы əкімінің 2016 жылғы 10 қарашадағы №436 өкімімен Сарысу ауданының əкімі болып Балабек Жанбекұлы НАРБАЕВ тағайындалды Нарбаев Балабек Жанбекұлы 1963 жылы туылған, ұлты – қазақ, білімі – жоғары, 1990 жылы Жамбыл гидромелиоративтік-құрылыс институтын инженер-гидротехник, 2007 жылы М.Х.Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университетін экономист-менеджер мамандықтары бойынша бітірген. Еңбек жолын 1990 жылы «Тас-Өткел» дирекцияcы кəсіпорнының инженері болып бастаған.

1991-1995 жылдары «Жəнібек жəне К» фирмасының директоры,1995-2005 жылдары «Сұйытылған газ» АҚ-ның шебері, директоры, «Мұнай Сауда Ойл» ЖШС-ның мұнай базасының бастығы, 2005-2012 жылдары Жамбыл облысы əкімдігінің жұмыспен қамтуды үйлестіру жəне əлеуметтік бағдарламалар басқармасының «№2 Қарттар мен мүгедектерге арналған интернат үйі» жəне «Жүйке аурулар интернат үйі» коммуналдық мемлекеттік мекемелерінің директоры.

2012-2016 жылдары Тараз қалалық мəслихатының хатшысы қызметін атқарған.

«Нұр Отан» партиясының Тараз қалалық филиалының кезекті ХVIII есеп беру-сайлау конференциясында атқарылған жұмыстарға баға беріліп, алдағы міндеттер белгіленді. Күн тəртібінде төрт мəселе қаралды. Конференция жұмысына партияның өңірлік филиалының төрағасы, облыс əкімі Кəрім Көкірекбаев қатысты. Конференцияда «Нұр Отан» партиясы Тараз қалалық филиалы төрағасы, қала əкімі Нұржан Календеровтың аталмыш саяси ұйымның бағдарламалық мақсатмүддесі мен партия органдарының шешімдерінің жұртшылық арасында жүзеге асырылуына тікелей атсалысу мақсатында партияның жарғысы мен

нұсқаулық ережелерінің орындалу барысы жəне қалалық филиалдың екі жыл ішінде атқарған жұмыстары туралы есебі тыңдалды.

– Биыл егемен еліміздің дамуы мен өсіп-өркендеу жолдарын, жетістіктері мен жеңісті сəттерін бірге көріп келе жатқанымызға 25 жыл толып отыр. Тəуелсіз Қазақст ан өзінің ширек ғасырлық тарихында халықтың əлауқатын көтеруге, тұрмыс-жағдайын жақсартуға бағытталған іргелі жобалар мен маңызды бағдарламаларды сəтті іске асырды. Мемлекет пен жалпы қоғамда мызғымас тұрақтылықты қалыптастырды, саяси тұрақты мемлекет құруда орасан зор табыстарға қол жеткізді. «Нұр Отан» партиясы Тараз қалалық филиалының негізгі жұмысы Елбасы, Партия Төрағасының сарабдал саясатына

қолдау көрсету арқылы егемен еліміздің өсіп-өркендеуіне барынша үлес қосуға жəне қоғамдағы бірлік пен тұрақтылықты нығайтуға бағытталған. Осы орайда, «Нұр Отан» партиясы Тараз қалалық филиалының алдында ішкіпартиялық жүйелі жұмыстармен қатар, биік мақсаттарды көздейтін, ел дамуы үшін маңызды құжаттар мен ауқымды қоғамдық-саяси жұмыстарды іске асыру міндеті тұр. Партияның қалалық ұйымы осындай маңызы зор міндеттерді іске асыруға бар күш-жігерін жұмсайтын болады деп сіздерді сендіргім келеді, – деген Нұржан Календеров партия филиалының атсалысуымен шаһар ішінде атқарылған көптеген игі істерге де тоқталып, жемісті жұмыстар жалғаса беретінін жеткізді. (Жалғасы 3-бетте).

Айтулы достың малы бір, Кемедегінің жаны бір. ЖАЗЫЛЫМ – 2017

«АҚ ЖОЛДЫҢ» АҒАЙЫНҒА АЙТАРЫ КӨП

ТУ КЕ ТАР К І Д ІЗ ЕЛС У Ә Т

БУРЫЛ АУЫЛЫНДА ЖАҢА ЕМХАНА АШЫЛДЫ АУЫЛ ТҰРҒЫНДАРЫНА ҚУАНЫШ СЫЙЛАҒАН ІС-ШАРА «ЕЛІМНІҢ БАҚЫТЫН ТЕРБЕТКЕН ТӘУЕЛСІЗДІК» АКЦИЯСЫНА ҰЛАСТЫ

Қарлығаш ЕСБЕРГЕНОВА, «Ақ жол».

Есет ДОСАЛЫ.

«Ақ жол».

Ел Тəуелсіздігінің 25 жылдығы қарсаңында Бурыл ауылында жаңа емхана пайдалануға берілді. Əлеуметтік маңызы зор нысанның ашылу салтанатына облыс əкімінің орынбасары Ерқанат Манжуов қатысып, ауыл тұрғындарының қуаныштарымен бөлісті.

– Бүгін 12 мыңнан астам тұрғыны бар Бурыл ауылында жаңа медициналық мекеменің ашылуына куə болып отырмыз. Мұнда барлық мүмкіндіктер қарастырылған. Елді мекендерде осындай қажетті жаңа нысандардың бой көтеруі – Тəуелсіздігіміздің жемісі. Елбасы халықтың денсаулығын, білімін, əл-ауқатын жақсартатын барлық бастамаларға қолдау білдіріп отыр. Сол қолдауды біздің облыс тұрғындары да айқын сезінуде. Сіздерді осы қуаныштарыңызбен облыс əкімі атынан құттықтаймын. Ауыл тұрғындарына көрсетілетін медициналық қызметтің көңілден шығатынына, мұндағы мамандардың біліктілігіне сенемін. Мекеме жұмысына сəттілік тілеймін, – деді облыс əкімінің орынбасары.

Баспасөз – қоғамдық сананы қалыптастыратын қуатты құрал. Қалың бұқараға күнделікті жаңа лықт арды т аратумен қат ар, газетжурналдардың халық мəдениетін тереңдетіп, рухани əлемін байытуға бағытталған ұлт алдындағы маңызды міндеті бар. 95 жылдан бері жамбылдық оқырмандардың сенімді рухани досына айналып, өңірдің «аға басылымы» аталып кеткен «Ақ жол» газеті де мағына-мазмұнымен, сыр-сипатымен, жеделдігімен, жаңашылдығымен абырой биігінен түскен емес. Бүгінде «Ақ жолды» қолына алған əр адам одан өз керегін табары анық. Себебі, онда мемлекеттен бастап, облысымыздың, аудандар мен алыстағы ауылдардың жаңалығы сан алуан айдарлар аясында үзбей жарияланып отырады. Уақыт талабына сай түрлі-түсті бояуымен де көз тартатын газет іші тұнған қазына десек дөп түскендейміз.

(Жалғасы 3-бетте).

(Жалғасы 3-бетте).

2

www.akjolgazet.kz

12 араша, 2016 жыл

ҚУАТТЫ ӨҢІР – ҚУАТТЫ ҚАЗАҚСТАН

ОРТАЛЫҚ КОММУНИКАЦИЯЛАР ҚЫЗМЕТІ

КЕМЕЛ ЕЛДІҢ КЕЛБЕТІ – КӨРІКТІ ҒИМАРАТТАР Досмаханбет АЛИЕВ, облыс әкімдігі мемлекеттік сәулетқұрылыс бақылау басқармасының басшысы. Тəуелсіздік жылдары сəулет-құрылыс жұмыстарын бақылаудың мемлекеттік жүйесі құрылысы салынып жатқан нысандар мен кешендердің беріктігін, орнықтылығын жəне сенімділігін қамтамасыз ету жөніндегі мол тəжірибеге ие болды. Сонау 1991 жылдан бастап сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс саласының қызметі түбегейлі өзгерістерді қажет етті. Қазақстанның халықаралық байланыстары да кеңейе түсті. Сол кезеңнен бастап-ақ, инвестиция қажет бола бастады. Сондықтан да, бұрынғы кеңес одағы кезінде қабылданған құрылыс саласының талаптары жəне сол кезден бізге мұра болып қалған əдіс-тəсілді тəуелсіз елдің ерекшеліктерін ескеріп, үйлестіру қажеттігі туындады. Тоқсаныншы жылдардағы құрылыс нормалары мен ережелерінің көбісіне қайта өңдеу жұмыстары жүргізілді. Еліміздің нормативтік базасының құрылымын өзгерту жəне саудадағы, сонымен қат ар құрылыс с аласындағы техникалық кедергілерді жою мақсатында 2004 жылы күшіне енген Қазақстан Республикасының «Техникалық реттеу туралы» Заңы əзірленді. Сонымен, сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс саласындағы мемлекеттік жүйенің нормативтік құжаттары отандық талаптарға сəйкестендірілді. Қазақстан Республикасындағы сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс қызметтерін жүзеге асыру үдерісінде мемлекеттік органдар, жеке жəне заңды тұлғалар арасында пайда болатын қатынастарды реттейтін «Қазақстан Республикасындағы сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс қызметі туралы» Заңы 2001 жылы қабылданған жəне ол адамның толыққанды мекендеу ортасын жəне тіршілік əрекетін қалыптастыруға, елді мекендердің жəне елді мекен аралық аумақтардың тұрақты дамуына бағытталған.

Түзетулер ретінде мемлекеттік лицензияларды алу жұмыстары жеңілдетілді. Құрылыс саласын реформалау шеңберінде нормаларға, соның ішінде сарапшыларды лицензиялау жəне аттестациялау саласындағы заңнамалары, əкімшілік кедергілерді азайту, лицензияланған жұмыс түрлерін қысқарту, Е-лицензиялауды енгізу тəрізді өзгерістер жасалды. Сəулет-құрылыс қызметін лицензиялау жүйесіне «лицензия категориясы» түсінігі енгізілді. Жобалау қызметіне жəне құрылыс-монтаждау жұмыстарына лицензия беру жұмыстары үш санатқа бөлінген. Бірінші санатты лицензиясы I, II жəне III жауапкершілік деңгейлеріндегі нысандарда қызметтің лицензияланған түрлерін орындауға, е к і н ш і с а н ат т ы л и ц е н з и я с ы I I ж ə н е I I I жауапкершілік деңгейлеріндегі нысандарда қызметтің лицензияланған түрлерін орындауға, ал үшінші санатты лицензиясы II (техникалық

жағынан күрделі емес) жəне III жауапкершілік д е ң г е й л е р і н д е г і н ы с а н д а р д а қ ы зм е т т і ң лицензияланған түрлерін орындауға құқық береді. Аталған бөліністер тиісті біліктіліктері бар субъектілермен күрделі жұмыстарды орындау есебінен көрсетілетін қызметтің қажетті сапасын қамтамасыз етуге мүмкіндік жасайды. Дəл солай Е-лицензиялау да құрылған, осылайша лицензиаттың лицензияларымен тікелей байланыс минимумдалған. Бұл жағдайда өтініш беруші тікелей электрондық порталдан лицензияның формасын өз бетінше басып шығара алады. Сонымен қатар, халықтың ыңғайына қарай құрамдастырылған құжаттарды тапсыру халыққа қызмет көрсету орталықтары арқылы қағаз нұсқасында немесе «Е-лицензиялау» порталы арқылы қарастырылған. Бұл жағдайда лицензиарға тікелей жүгіну мүмкіндігі алынып тасталған. «Рұқсаттар жəне хабарламалар туралы» Қазақст ан Ре спубликасының Заңымен лицензияланған қызметтердің 30 пайызға дейінгі түрі, оның ішінде инженерлік жəне сарапшылық жұмыстар қысқартылған. Енді əрбір авторлық жəне техникалық бақылау сарапшысы аттестатты жеке-дара алады жəне оған құрылыстың сапасына дербес жауапкершілік жүктеледі. Одан бөлек «құрылысқа рұқсат» алу процедурасы қысқартылған. Егер бұрында құрылыс-құрастыру жұмыстарының өндірісіне мемлекеттік сəулет-құрылыс басқармасынан рұқсат алу талап етілген болса, ал бүгінгі таңда тапсырыс беруші мемлекеттік сəулет-құрылыс бақылауын жүзеге асыратын органды құрылысқұрастыру жұмыстарының өндірісі басталғанға дейін хабарлайды. Қазіргі құрылыс өнімдерінің (нысандарының) қауіпсіздігі мен сапасы мынадай талаптардан тұрады. Техникалық регламенттерде жəне құрылыс өнiмдерiне арналған стандарттау жөнiндегi қолданыстағы нормативтiк құжаттарда белгiленген қауiпсiздiк талаптарын сақтау; сəулет, қала құрылысы жəне құрылыс қызметi субъектiлерiн лицензиялау жəне мамандарды аттестаттау; құрылыстағы инвестициялардың негiздемесiне сараптама жүргiзу жəне жобалау (жобалау-смета) құжаттамалары; сəулет-құрылыс бақылауы жəне қадағалауы, техникалық жəне авторлық қадағалау; жобалау мен құрылыста пайдаланылатын өнімдердi стандарттау; сынақ-талдау зертханаларын

аттестаттау мен тiркеу, құрылыста пайдаланылатын өнiмдердi сертификаттау, сондай-ақ жаңа өнімдi, өндiрiс əдiстерiн, құрылыстағы жарақтарды техникалық бағалау; жобалау мен құрылыстағы метрологиялық қызмет; құрылысы аяқталған нысандарды пайдалануға беру мен қабылдап алуды ұйымдастыру; құрылыс техникасы мен технологиясын жетiлдiру; жер сiлкiну қаупi бар аймақтар нысандарына паспорттар беру; пайдаланылып отырған не құрылысы тоқтатылған жəне өзге де құрылысы аяқталмаған нысандардың жай-күйiн тексеру мен байқау, нормативтiк сипаттамаларды қамтамасыз ету мақсатында араласу арқылы қамтамасыз етiледi. Мемлекет басшысының «100 нақты қадам» – Ұлт жоспарының төрт қадамы (46-49) тікелей құрылыс саласын қамтиды. Құрылыс салуға рұқсат алудың үш сатылы қағидасын енгізу, жобалау алдындағы жəне жобалау-сметалық құжаттарды сараптамадан өткізуге монополиядан кезеңмен бас тартуды, құрылыстың сметалық құнын анықтаудың ресурстық əдісін енгізу, сонымен қатар ескірген құрылыс нормалары мен ережелерінің орнына еурокод жүйесін енгізу жоспарланып отыр. Елбасы атап көрсеткендей, Қазақстандағы құрылыс саласының дамуына құрылыс салуға рұқсат алу тежеу жасап келді. Бұрын құрылыс салушылар үшін бұл үрдіске бір жылға жуық уақыт кететін. Елімізде осы үрдісті елеулі қысқарту үшін стратегиялық құжаттың 46-қадамы ретінде рұқсат алу үрдісін қысқарту белгіленген. Сонымен қатар, «30-20-10» формуласы бойынша құрылыс салуға рұқсат алудың үш сатылы қағидасын енгізу қарастырылған. Яғни бірінші сатысы – сəулетжоспарлау тапсырмасын беру, мұнда өтініш берген күннен бастап 30 күнге дейінгі уақытты алатын болады. Екінші – эскиз-жобаны (дизайн-жоба) келісу – 20 күнге дейін, үшінші – рұқсаттың өзін 10 күнге дейін алады. Осындай көрсеткіштерге жету енді барлық аралық рұқсаттар мен лицензияларды алып тастаудың нəтижесінде мүмкін болады. Одан бөлек, сараптаманың бір бөлігі бəсекелес ортаға ауысатын болады. Ұ л т жо с п а р ы н ы ң 4 7 - қ а д а м ы н д а ат ап көрсетілгендей, алдын ала сараптамадан жəне жобалау-сметалық құжаттамасын өткізуге мемлекеттік монополиядан кезеңімен бас тарту – белгіленген жəне жобаларға сараптама жасауды бəсекелес ортаға тапсыру арқылы жүргізілмек. 48-қадамда құрылыстың сметалық құнын анықтаудың ресурстық əдісін енгізу қарастырылған. Құрылыстағы баға белгілеудің жаңа əдісін енгізу материалдардың, бұйымдардың, жабдықтардың жəне жалақының нақты нарықтық құнын ағымдағы бағалармен нысандарды салудың сметалық құнын анықтауға мүмкіндік береді, сонымен қатар жаңа материалдармен, жабдықтармен жəне технологиялармен сметалықнормативтік базаны жедел жаңартуды қамтамасыз етеді. Ұлттық жоспарда белгіленген реформалар, құрылыс саласындағы ескірген кеңестік жүйенің ауысуын қарастырады. 49-қадамда кеңес кезеңінен бері қолданыста болып келген ескірген құрылыс нормалары мен ережелерінің (ҚНжЕ-СНиП) орнына еурокод жүйесін енгізу қарастырылып отыр. Жаңа нормативтерді қабылдау арқылы инновациялық технологиялар мен материалдарды пайдалануға, құрылыс қызметтері нарығында қазақстандық мамандардың бəсекелестікке қабілеттілігін көтеруге, сонымен қатар құрылыс саласында қазақстандық компаниялардың шетелдік нарыққа шығуына мүмкіндік береді. Тəуелсіздік жылдарында Тараз қаласы мен аудандарда небір таңғажайып құрылыстар бой көтерді. Олардың меншік түріне қарамастан сапалы əрі құрылыс талаптарына сай болуын бақылау біздің басқарманың құзырында болғандықтан, тəуелсіздік жəдігерлерін қаланың да, ауылдың да ажарын арттырып, сəнді əрі көрікті болып бой көтеруін үнемі назарда ұстаймыз.

ӘКІМ БОЛ, ХАЛҚЫҢА ЖАҚЫН БОЛ! ОБЛЫСТЫҚ ӘКІМДІКТЕ

ИГІЛІКТІҢ ҮЛКЕНІ ИНВЕСТИЦИЯ ТАРТУДАН БАСТАЛАДЫ ОБЛЫСТА ШЕТЕЛДІК ИНВЕСТОРЛАРДЫҢ ҚАТЫСУЫМЕН ҚҰНЫ 3,3 МИЛЛИАРД 388 МИЛЛИОН АҚШ ДОЛЛАРЫН ҚҰРАЙТЫН 11 ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ЖОБА ЖҮЗЕГЕ АСЫРЫЛУДА өткізілді. Қазіргі уақытта облыста шетелдік Маржан РАҚАЙ, инвесторлардың қатысуымен құны 3,3 «Ақ жол». миллиард 388 миллион АҚШ долларын Мемлекет басшысының тапсырмасына құрайтын 11 инвестициялық жоба жүзеге сай облысқа инвестиция тарту жəне асырылуда, – деді облыс басшысы. осындай ахуалды жақсарту бойынша Бұдан əрі шетелдік инвесторлар тарту өңірлік кеңес құрылған болатын. Аталған нəтижелері тура лы жəне облыстың кеңестің алғашқы отырысы облыс əкімі Индустрияландыру картасы жобаларына Кəрім Көкірекбаевтың төрағалығымен өтіп, жасалған мониторинг, коммуналдықмемлекеттік мекемелердің аясында онда төрт мəселе қаралды.

– Қазіргі уақытта облысымыз инвестиция инвесторлар мен кəсіпкерлерге қызмет тарту бойынша Қытай мемлекетімен көрсететін орталық құру, инвесторлар тарту экономикалық байланыс жасауды қуаттауда. жəне инвестициялық ахуалды жақсарту Өткен жылдың басында облыс делегациясы бойынша өңірлік кеңестің ережесін бекіту, Қытайдың Шэньси провинциясының облысқа инвестиция тарту жөніндегі Сиянь қаласында болып, кəсіпкерлік стратегияны бекіту мəселелері кеңінен кеңе ске қатысты. Кеңе с барысында талқыланды. облыстың инвестициялық жобалары мен Бірінші кезекте облыс əкімдігінің мүмкіншіліктері көрсетілді. Қазіргі уақытта к ə с і п к е р л і к ж ə н е и н д у с т р и а л д ы Қытай инвесторларының қатысуымен инновациялық дамыту басқармасының жалпы сомасы 5,1 миллиард АҚШ долларын басшысы Болат Есімбеков өңірдегі құрайтын 14 инвестициялық жобаны жүзеге инвестициялық ахуал бойынша баяндама асыру қарастырылуда. Тізімде жүзеге жас ап, содан кейін бірқат ар тиісті асырылатын тағы 51 жоба бар. Осы жылдың басқармалар мен барлық аудан əкімдері маусым айында Қытай делегациясы аталған мəселе бойынша дайындықтарын облысқа келіп, өңірімізде Қазақстан-Қытай хабарлады. Сонымен қатар, отырыс барысында бірлескен индустриялық аймағын құру мақсатында Сиянь тоқыма корпорациясы қ а р а ш а а й ы н ы ң 2 5 - с і к ү н і ө т е т і н мен облыс əкімдігі арасында меморандумға инве стициялық форумға дайындық қол қойылды. Бұдан басқа, Франция жəне жұмыстары пысықталып, облыстағы Вьетнам елдерінің өкілетті елшілерінің, ірі кəсіпорын басшылары мен басқа да сондай-ақ Иран, Белоруссия, Израиль кəсіпкерлерге, аудан əкімдері мен басқарма елдері делегацияларымен де кездесулер басшыларына нақты тапсырмалар берілді.

САРЫСУ ӨҢІРІНІҢ БОЛАШАҒЫ ЗОР (Соңы. Басы 1-бетте).

– Бұрынғы əкімнің атқарған қызметіне т ағатын еш мінім жоқ. Ауданның экономикасы мен əлеуметтік саласының дамуына айтарлықтай еңбек сіңірді. Алайда оны тəжірибе жинақтаған ұйымдастырушы ғана емес, ауыл шаруашылығы саласының білгірі, ғылым кандидаты ретінде жақында ғана босаған облыстық жер қатынастары басқармасының басшысы қызметіне тағайындауды ұйғардым, – деген өңір басшысы ауданның жаңа тағайындалған əкіміне бұрын шаруашылық, өндіріс салаларында қызмет еткен, соңғы жылдары Тараз қалалық мəслихаттың хатшысы қызметінде халықпен қоян-қолтық етене араласа жұмыс істеп, өзін көрсеткен азамат ретінде сенім білдіретінін жеткізді. Кəрім Нəсбекұлы жиын барысында ауданның жаңа басшысына таяу уақытта жүзеге асырылуға тиіс нақты жұмыстарды т апсырып, оның ішінде «ЕуроХим» компаниясымен бірлесе жұмыс істеп, аудан тұрғындарын ауызсумен қамтамасыз ету мəселесін түбегейлі шешудің маңызы зор екенін атап көрсетті. Өңір басшысы жүктеген тапсырмалардың – 114 шақырымдық Жаңатас-Түркістан темір жолы мен 44 шақырымдық Жаңатас-Шаян тас жолын салу мен көрші Оңтүстік Қазақстан облысының Бəйдібек ауданынан газ құбыры жүйесін тарту жұмыстары ауданның ғана емес облыстың логистикалық ахуалын жақсарта түсетіні анық. Облыс əкімі К.Көкірекбаев одан əрі Ресей Федерациясының Санкт-Петербург қаласындағы «Гипс» компаниясы Жаңатас қаласының инфрақұрылымын қайта жаңғырту туралы шеберлік-жобасын жасап, оның Қазақстан мен Ресей Үкіметтері тараптарынан мақұлданғанына да тоқталды. «Аталған жоба жүзеге асқан жағдайда,

сəн-салтанаты келіскен коттедждер мен бірқатар əлеуметтік нысандар салынып, жаңатастықтар «ақылды қалада» тұратын болады. Ауыл шаруашылығы саласында да азық-түлік өнімдерін өндірудің, оны ұқсатып, өңдеу ісінде жаңа мүмкіндіктер ашылады», деді. Өңір басшысы аудан əкімі мен активтің, халық қалаулыларының біріге атқаратын жұмыстарының нəтижесінде ірі жобалардың ойдағыдай жүзеге асатынына сенім білдірді. Актив жиынында Жаңатас қалалық ардагерлер кеңесінің төрағасы Байтуған Рыспанов, қала тұрғыны Нұржан Есмаханов ауданның бұрынғы басшысының атқарған жұмыстарына оң баға беріп, жаңадан тағайындалған əкімнің қызметіне жеміс тіледі. Жиында аудан əкімі Балабек Нарбаев өзіне көрсетілген зор сенімді ақтауға барынша күш салатынын жеткізсе, Бейбітбек Жайлыбаев аудан халқына бірлесе отырып қол жеткізген табыстары үшін алғыс айтты. Актив жиынынан соң облыс əкімі «Нұр Отан» партиясы Сарысу аудандық филиалының ХVІІ е с еп беру-с айлау ко н ф е р е н ц и я с ы н а қ а т ы с т ы . О н д а ұйымдастыру мəселесі қаралып, аудан əкімі Балабек Нарбаевты конференция делегаттары партияның аудандық филиа лының төрағалығына бірауыздан сайлады. Конференцияда облыс əкімі, «Нұр Отан» партиясы облыстық филиалының төрағасы Кəрім Көкірекбаев қорытынды сөз сөйлеп, ел Тəуелсіздігінің 25 жылы ішінде атқарылған жұмыстарға талдау жасап, алдағы уақытта атқарылуы тиіс жұмыстарды да атап көрсетті. Жаңатас қаласы, Сарысу ауданы. Суретті түсірген Ақəділ РЫСМАХАН.

МЕКТЕПТЕ МЕМЛЕКЕТТІК ЕМТИХАН... АЛ ТЕСТІЛЕУ ПУНКТТЕРІНДЕ ҰБТ Ардақ ҮСЕЙІНОВА, «Ақ жол».

2017 жылдан бастап ұлттық бірыңғай тестілеудің форматы өзгеретін болды. Бір сөзбен айтсақ, мектеп бітірушілердің «машақаты» арта түседі. Яғни, түлектердің орта білімін аттестаттау жəне жоғары оқу орнына түсу емтихандары екі бөлек өткізіледі. Білім жəне ғылым министрлігінің бақылау комитеті төрағасының орынбасары Нұрбек Оршубековтің айтуынша, енді 11- сыныптың оқушылары орта білім аттестатын алу үшін мектепте 5 пəн бойынша мемлекеттік емтихан тапсырады екен. Былай қарасаңыз, орыстардың рыстардың «барлық жаңа нəрсе бұрынғы

ұмытылған ескі» деген тəмсіліне саяды. саяды Бірақ, Бірақ бүгінгі оқу бағдарламасын кеңестік кезеңдегімен салыстыруға келмейтінін ескерсек, бұл осыдан 13-14 жыл бұрынғы түлектер тапсырған сынақ емес екенін түсінуге болады. Қалай десек те, тестілеу төңірегіндегі енгізілген өзгерістер мен жаңа талаптың тиімді-тиімсізін енді уақыт көрсетеді. Себебі, бұл жүйені сала мамандары жан-жақты талқылап, қабылдап қойды. Ал ол қалай өтеді?

– Елімізде ҰБТ 13 жыл бойы оқушылардың білімін саралайтын механизм ретінде жұмыс жасап келді. Осы жылдар ішінде тестілеуге 1 жарым миллион түлек қатысты. Бұған дейін ата-аналар тарапынан бірыңғай жүйе туралы теріс пікірлер көп айтылды. Соның ең негізгісі – «Тест сұрақтарын оқушылар жаттап алады, оған түлектер өз біліміне сеніп емес, бағының жанғанын тілеп барады. Яғни, бұл бітірушінің мектепте алған білімін шынайы саралайтын жүйе емес» дегенге сайды. Тест тапсырмалары, оны өткізу барысында туындаған дау-дамайлар өз алдына. Сондықтан, биыл біздің министрлік ҰБТ-ның жаңа форматын жасап шығарды. Енді мектеп бітірушілер аттестат алу үшін білім ошақтарында арнайы емтиханнан өтеді, сонан кейін жоғары оқу орнына түсу үшін тест тапсырады, – дейді Нұрбек Оршубеков. Білім жəне ғылым министрлігінің мектепке дейінгі жəне орта білім департаментінің директоры Жаңыл Жонтаева бітіруші түлек ең алдымен қазақ тілі мен əдебиетінен еркін тақырыпта эссе жазатынын, екінші пəн Қазақстан тарихынан емтихан тапсыратынын айтады.

– Тарих пəнінен оқушыға теориялық жəне шығармашылық бағыттағы сұрақтар қойылады. Үшінші тапсырмасында түлектер картамен жұмыс жасайды. Ал үшінші пəн – алгебрадан жазбаша бақылау жұмысын тапсырады. Мұнан соң оларға қазақ немесе орыс тілінен (орыс мектептері қазақ тілінен, қазақ мектебіндегілер орыс тілінен) тест сұрақтары беріледі. Ең соңғы емтихан оқушылардың өздері таңдаған пəнінен өтеді. Мемлекеттік емтихандар 1-15 маусым аралығында өтеді. Мұнан кейін түлектер жоғары оқу орнына түсу үшін ҰБТ тапсырады. Ол 20 маусым мен 1 шілде аралығында болады, – дейді департамент директоры. Мемлекеттік емтиханның жайы осындай. Ал ҰБТ-ға тоқталсақ, тест тапсырмалары 125 сұрақтан 120-ға қысқарады екен. Бітіруші түлектің білімін саралайтын сынақ 5 пəннен құралады. Оның 3-еуі міндетті, оған өзі таңдаған 2 пəн қосылады. Тестілеуге бұрынғыдай 3 сағат 30 минут уақыт беріледі. Өзгермегені – ҰБТ еліміз бойынша бұрынғыдай 165 тестілеу өткізу пунктінде өтетіні. Шекті деңгей де сол – 50 балл. Бір өзгешелігі, тест тапсырмалары мектеп бітірушілердің таңдауына қарай, математикалық жəне гуманитарлық бағыттарға сəйкес дайындалатынында. Себебі, қазір оқыту үрдісінде оқушылар жоғары сыныптарда осы екі бағыттың бірін таңдап, соған сай сол пəндер тереңдете оқытылады.

ТАҒАЙЫНДАУЛАР ҚР Мемлекеттік қызмет істері жəне сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл Агенттігінің 2016 жылғы 10 қарашадағы № 47 бұйрығымен Қазақстан Республикасының Мемлекеттік қызмет істері жəне сыбайлас жемқорлыққа қарсы ісқимыл Агенттігі облыс бойынша департаментінің басшысы – Əдеп жөніндегі кеңестің төрағасы қызметіне Мақсұт Ыбрайханұлы НƏЛІБАЕВ тағайындалды. Нəлібаев Мақсұт Ыбрайханұлы 1961 жылы туылған, үйленген, білімі – жоғары, 1983 жылы Жамбыл гидромелиоративтік құрылыс институтын, 1995 жылы – ҚР Қарағанды ІІМ жоғары мектебін бітірген. Еңбек жолын 1985 жылы «Кызылордаремводстрой» трестінің инженері болып бастаған.

1988-1998 жылдары Қызылорда облысында ішкі істер органдарында қызмет атқарған.

1998-2014 жылдары Қызылорда, Қарағанды, Ақмола, Жамбыл облыстары бойынша Экономикалық қылмысқа жəне сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес департаментінің (қаржы полициясы) бастығы, Қазақстан Республикасы Экономикалық қылмысқа жəне сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттігі (қаржы полициясы) сыбайлас жемқорлық туралы істерді ашу жəне оның алдын алу департаментінің бастығы, Қазақстан Республикасы Экономикалық қылмысқа жəне сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттігі (қаржы полициясы) ақпараттық-талдау департаментінің бастығы, Қазақстан Республикасының Мемлекеттік қызмет істері жөніндегі агенттігінің Қызылорда облысы бойынша аумақтық басқармасының басшысы – Тəртіптік кеңес төрағасы, 2015-2016 жылдары Қазақстан Республикасының Мемлекеттік қызмет істері жəне сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл Агенттігінің Маңғыстау жəне Оңтүстік-Қазақстан облыстары бойынша департаменттерінің басшысы лауазымдарын атқарған.

Жамбыл облысы əкімінің 2016 жылғы 10 қарашадағы №435 өкімімен облыс əкімдігінің жер қатынастары басқармасының басшысы болып Бейбітбек Шындалыұлы ЖАЙЛЫБАЕВ тағайындалды Жайлыбаев Бейбітбек Шындалыұлы 1971 жылы туылған, ұлты – қазақ, білімі – жоғары, 1994 жылы Алматы зоотехникалық мал дəрігерлік институтын зооинженер жəне 2009 жылы Жамбыл гуманитарлықтехникалық университетін экономист мамандықтары бойынша бітірген, ауыл шаруашылық ғылымдарының кандидаты. Еңбек жолын 1997 жылы Т.Рысқұлов ауданында «Ақбұлақ» АҚ-да зоотехник-селекционер болып бастаған.

1999-2004 жылдары Т.Рысқұлов аудандық ауыл шаруашылығы бөлімі бастығының орынбасары, 2004-2005 жылдары Т.Рысқұлов аудандық шағын жəне орта кəсіпкерлікті қолдау комитетінің төрағасы, 2005 жылдары аудан əкімінің бас инспекторы, 2005-2006 жылдары аудан əкімі аппаратының жетекшісі, 2006-2011 жылдары аудандық ауыл шаруашылығы бөлімінің бастығы, 2011-2012 жылдары аудан əкімдігінің кəсіпкерлік жəне ауыл шаруашылығы бөлімінің бастығы, 2012-2015 жылдары Т.Рысқұлов ауданы əкімінің орынбасары, 2015 жылдың мамыры мен шілдесі аралығында облыс əкімдігінің ауыл шаруашылық басқармасы басшысының орынбасары болған.

2015-2016 жылдары Сарысу ауданының əкімі қызметін атқарған.

3

www.akjolgazet.kz

12 араша, 2016 жыл

ЖАЗЫЛЫМ – 2017

Тәуелсіздік жылдары түлеген ауылдар

ШЫРАЙЛЫ ШАҚПАҒЫМ МЕНІҢ Жанғазы АХМЕТ, «Ақ жол».

Жуалы ауданындағы Шақпақ елді мекенінің бүгінгі мамыражай, берекелі тіршілігіне көз сүйсінеді. Жер жəннаты аталған Жуалы ауданына қарасты бұл ауылдық округтің орталығы – Шақпақата ауылы. Қаратаудың Құлан тау жоталары мен Алатаудың баурайын жайлап жатқан ауылдық округтің Тəуелсіздік жылдары жеткен жетістіктерін, жемісті тірлігін байқау қиын емес. Оған Елбасының сарабдал саясаты, бір кездегі үш жыл қатарынан жарияланған «Ауыл жылдарының» əсері болғаны анық. «Өңірлерді дамытудың – 2020» бағдарламасының пайдасын да шақпақтықтар көріп келеді.

Ау ы л д ы қ о к р у г ке қ а р а с т ы Ш а қ п а қ а т а , Т. Д ү й с е б а й ұ л ы , Ы н т ы м а қ , А м а н с а й ау ы л д а р ы жəне Шақпақ пойыз жол стансасы тұрғындарының дені ерте бастан егіншілікке бейім. Сулы да нулы өңірде 250-ге жуық шаруа қожалық болса, олардың басым көпшілігі дəнді дақылдармен қатар, картоп, көкөніс, мақсары жəне алма бақ өсіріп, көлкөсір өнімге қол жеткізуде. Солардың қатарындағы «Қазақстан-Жуалы» өндірістік компаниясы, «Жібек жолы», «Арна» шаруа қожалықтары өздеріне қажетті техникаларын жыл сайын жаңартып, толықтырып, он шақты жұмыс орнын ашып отыр. Науқан кезінде олардағы жұмысшылар саны, тіпті, екі-үш есе арта түседі. Аймақт ағы шаруа лар кейінгі жылдары мал шаруашылығымен

айналысуға да ерекше ынталылық танытуда. Бүгінгі таңға дейін мұндағы шаруалардың төртеуі – «Сыбаға», біреуі – «Құлан» бағдарламасымен қомақты несиеге қол жеткізіп, өз ж ұ м ы с т а р ы н ж а н д а н д ы р уд а . Айт алық, «Қуаныш», «Сұрым», «Қажыгелдин» шаруа қожалықтары «Сыбаға» бойынша ет, сүт бағытында ірі қара санын арттырса, «Дулат» шаруа қожалығының жетекшісі Ерболат Əлменбетов осы бағдарлама шеңберінде 24 миллион теңге қаржы алып, 140 ірі қараны бордақылауда. Ал «Нұр» шаруа қожалығының басшысы Рахметулла Балтабаев мемлекеттік «Құлан» бағдарламасы арқылы 29 бие, 2 айғыр алып, алдағы уақытта ұлттық сусынымыз қымыз саудасын жандандыруға ниетті. Аудан орталғынан он шақырым қашықтықтағы ауылдық округте бүгінгі таңда 4400-дей тұрғын бар болса, олардың ішінде жергілікті тұрғындармен бірге орыс, əзірбайжан жəне өзге де ұлт өкілдері аз емес. Тұрғындардың тату-тəтті тіршілігі еліміздегі бейбітшіліктің бір көрінісі десек, артық айтпаймыз. Округте екі

орта, бір негізгі мектеп балаларды білім нəрімен сусындатып отыр. Мұнда

барлығы мыңнан аса бала білім алуда. Солардың негізгісі – Шақпақата ауылындағы Қ.Сағындықов атындағы үш қабатты білім ордасы. Аталған мектеп директорының оқу-ісі жөніндегі орынбасары Нұрғазы Сапиев ауыл оқушыларының білімі жоғары екенін, түрлі облыстық, республикалық пəн олимпиадаларында көзге түсіп жүрген зерек балалармен мақтана алатынын айтты. Сондай-ақ, екі балабақша бүлдіршіндерге мектепке дейінгі білім жəне тəрбие беруде. Оларда барлығы 200-ге тарта бүлдіршін тəрбиеленуде. Сонымен қатар, орталықтағы бокс залында елуге жуық спортты серік еткен жасөспірімдер жаттығып, өз шеберліктерін жетілдіріп жүрсе, бір дəрігерлік амбулатория , екі медициналық пункт халықтың денсаулығына жіті назар аударуда. Сəулеті жарасқан үш мешіт тұрғындарды имандылық жолға бастауда. «Қазпошта» бөлімшесі де тұрғындардың шалғаймен хат-хабар алысуына, жаңалықтар жаршысы болған мерзімді басылымдардың уақтылы таралуына оң ықпал е туд е . Е ге м е н д і к ж ы л д а р ы бо й көтерген бұл нысандардың барлығы ау ы л д ы ң ш ы р а й ы н а р т т ы р ы п , шақпақтықтардың игілігіне жарап тұр. Округке қарасты елді мекендер көшелерінің соңғы жылдары күрделі, а ғ ы м д а ғ ы ж ө н д еул е рд е н ө т і п жатқаны да – жақсы жаңалықтардың бірі. Былтыр облыстық бюджеттен 42 миллион теңге қарастырылып, Шақпақата мен Ынтымақ ауылдарының арасын жалғайтын 3 ш а қ ы р ы м д ы қ жол ғ а а сф а л ьт төселінсе, биыл «Өңірлерді дамыту» бойынша 3 миллион 700 мың теңге бөлініп, С.Есімұлы атындағы көшенің 650 метрлік бөлігі күрделі жөндеуден өткен. Қазіргі таңда республикалық қазынадан 13 миллион теңге қарастырылып, 1,417 метрді құрайтын С.Есімұлы атындағы көшеге асфальт төселуде. Ауылдардағы төрт көшеде т ү н м е з г і л і н д е эл е к т р ж а р ы ғ ы жарқырап тұр. Жуалы ауданы.

ТӘУЕЛСІЗДІККЕ ТАРТУ

БУРЫЛ АУЫЛЫНДА ЖАҢА ЕМХАНА АШЫЛДЫ АУЫЛ ТҰРҒЫНДАРЫНА ҚУАНЫШ СЫЙЛАҒАН ІС-ШАРА «ЕЛІМНІҢ БАҚЫТЫН ТЕРБЕТКЕН ТӘУЕЛСІЗДІК» АКЦИЯСЫНА ҰЛАСТЫ

(Соңы. Басы 1-бетте). Бурыл ауылдық ардагерлер кеңесінің т ө р а ғ а с ы С а д ы Қ у ат б е ко в ау ы л тұрғындарының мемлекеттің қамқорлығы мен қолдауына риза екенін жеткізді. Жаңа нысанның лентасы қиылған соң ақ жаулықты əжелер шашу шашып, тұрғындарға жаңа нысанды аралап көруге мүмкіндік туды. Ерқанат Манжуов жаңа емхананың құрылысы сапалы жүргізілгеніне ризашылығын білдірді. Ауылдық емхананың бас дəрігері Ғалия Есеева БАҚ өкілдеріне қысқаша сұхбат беріп, емдеу мекеменің жаңа ғимаратқа қоныстанғанын, нысан құрылысын «Қаратау Құрылыс-2030» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі жүргізгенін, облыстық қазынадан 167 миллион 137 мың теңге қаражат бөлінгенін, бүгінде мұнда 5 дəрігер, 22 мейірбике еңбек ететінін айтып өтті. Мұнан соң Тəуелсіздіктің 25 жылдығына орай жаңа мекеменің ауласына 25 тал отырғызылды. Оған облыс əкімінің орынбасары Ерқанат Нұрбапаұлы да қатысты. Ау ы л т ұ р ғ ы н д а р ы н а қ у а н ы ш сыйлаған шара «Елімнің бақытын тербеткен Тəуелсіздік» атты акцияға

ұласты. Акцияда ауданда тұратын орыс, түрік, неміс ұлт өкілдері келушілерге ұлттық тағамдарынан дəм ұсынып, ашық аспан астындағы музей экспонаттары қойылған, аудан аумағындағы бірқатар үздік кəсіпорын, шаруа қожалықтардың жетістіктері көрсетілген көрмені тамашалады. Көрмеде Сарыкемерден бүркіті мен құмай тазысын ала келген құсбегі Данияр Нарбек көпшіліктің назарын өзіне аударды. Сондай-ақ, ел Тəуелсіздігінің 25 жылдығына орай облысымыздың 25 жылда қол жеткізген жетістігін насихаттауға арналған жылжымалы көрменің тұсаукесері өтті. Онда облыс əкімінің орынбасары Ерқанат Манжуов сөз сөйлеп, жиналғандарды еліміздің басты мерекесімен құттықтады. Жылжымалы көрменің жұмысына сəттілік тілеп, бұл көрме жұмысы өзге аудандарда да жалғасын табатынын айтты. Акция барысында ұлттық спорт ойындары көрсетіліп, патриоттық көріністер ел назарына ұсынылды. Арулар мың бұрала билеп, домбыра шанағынан күмбірлеп күміс күй төгілді. Шара соңы аудан өнерпаздарының концерттік бағдарламасына ұласты. Байзақ ауданы. Суретті түсірген Ақəділ РЫСМАХАН.

МЕРЕКЕЛЕРГЕ АҚШАНЫ ҚАЙДАН АЛУҒА БОЛАДЫ? Көп ұзамай біз бірқатар үлкен мерекелерді тойлаймыз. Сыйлық дайындау, іздеу жəне қысқы демалысты қалай өткізу керектігін ойлаумен жыл сайынғы дүрлікпе басталады. Жалпы айтқанда, көп шығын күтіп тұр, бірақ əдетте ойлағанымызды іске асыру үшін қажетті барлық сома қолымызда болмай қалады. Əрине, таныстардан қарыз ала тұруға болады, бірақ мерекелер қарсаңында достар мен туыстар тура осы жағдайды бастан кешеді. Ал банктен кредит ресімдеу нұсқасы артық төлеу пайызының жоғары болғандығынан көпшілік одан қашады. Сондықтан Банк ВТБ (Қазақстан) өз клиенттерін қуантуға бел буды жəне осы мереке алдындағы кезеңде кредиттердің мөлшерлемесін төмендетуге шешім қабылдады! Банктің жаңа жыл қарсаңындағы акциясы 2016 жылғы 31 желтоқсанға дейін жалғасады жəне қамтамасыз етілмейтін тұтынушылық кредит қана емес, сонымен бірге қомақты сома алуға болатын, жылжымайтын мүлік кепілге қойылатын

Пак. – Кепілді қарызды теңгемен, жылжымайтын мүлікті кепілге қою арқылы 50 000 000 теңгеге дейінгі соманы 12 айдан 10 жылға дейінгі мерзімге, кредитті төлеу қабілетін бағалаусыз қарастыру мүмкіндігімен алуға болады. Қолма-қол

қарыздар да арзандады.

– Бүгін Банк ВТБ (Қазақстан) жеке тұлғаларға арналған кредиттік өнімдердің толық желісін ұсынады, олардың ішінде ең танымалы – «Қолмақол ақшалай кредит» жəне «Кепілді тұтынушылық кредит», біз дəл осылардың мөлшерлемесін төмендеттік, – дейді Банк ВТБ (Қазақстан) АҚ ЕҰ Тараздағы филиалының директоры Валерий

ақшалай кредит 5 000 000 теңге немесе 700 000 ресей рубліне дейінгі көлемде ұлттық валютада 5 жыл немесе ресей рублінде 4 жыл мерзімге беріледі. Бұл өнімнің артықшылығы кепіл, кредитті қарастыру ү ш і н ко м и с с и я ж ə н е сақтандыру жоқ. Жаңа акцияның аясында «Кепілді тұтынушылық кредит» бойынша с ы й а қ ы м ө л ш е рл е м е с і жылдық 3%, ал «Қолма-

қол ақшалай кредит» жылдық 4% төмендетілді. Бұл ойға алғанның барлығын іске асыру үшін тамаша мүмкіндік! Жақындарымызға жақсы с ы й л ы қ т а р с ат ы п а л у, балаларға е стен кетпе с демалыс ұйымдастыру, автокөлік өзгерту, əсіресе егер е скі автокөліктің пеші істен шыққан болса жəне т.с.с. Жалпы а лғанда, өзіңізге жəне жақындарыңызға нағыз мереке жасау! Банк ВТБ (Қазақстан) өз клиенттеріне барынша жақсы демалыс тілейді жəне ыңғайлы қызмет көрсету шарттарын ұсынады: қарыз алу үшін үйден шықпай-ақ, жай ғана банк сайтында орналасқан нақты нысанды толтырып, алдын ала өтініш бе ру ге б ол а д ы , м ұ н д а кредит калькуляторының көмегімен қарыз бойынша ай сайынғы төлемдердің болжамды сомасын есептеуге болады. «Мөлшерлемелер төмендетілген» акциясы бойынша егжей-тегжейлі кеңесті сіз Тараз қаласы, Қазыбек би көшесі, № 111 « А » ү й м е к е н жайы бойынша Банк ВТБ (Қазақстан) АҚ ЕҰ кеңсесінде немесе ұялы телефоннан 5050 нөміріне телефон шалу арқылы алуыңызға болады.

«АҚ ЖОЛДЫҢ» АҒАЙЫНҒА АЙТАРЫ КӨП (Соңы. Басы 1-бетте). Мерзімдік баспасөз басылымдарына жазылу – əр оқырманның азаматтық белсенділігінің көрінісі. Ал ардақты ана тілімізде жарық көріп, облыстың мерейін асқақтатуға зор үлесін қосып келе жатқан абыройлы «Ақ жол» газеті əр шаңырақтан табылса, нұр үстіне, нұр болмақ. Осы орайда, газеттің бас редакторы Көсемəлі Сəттібайұлы бастаған шығармашылық топ жазылым науқаны негізінде облысымыздың өркен жайған шырайлы Шу ауданына атбасын бұрып, оқырмандарымен кездесті.

Жиын барысында аудан оқырмандары Тəуелсіздіктің 25 жылдығы төңірегінде толғанып, өңірдің айнасы саналатын «Ақ жол» газетіне жазылу Мемлекет басшысы ұстанған саясатты қолдап, ұлтқа деген жанашырлықтың белгісі болатындығын тілге тиек етті. Кездесуде облыстық «Ақ жол» газетінің директор-бас редакторы шулықтарға деген ыстық ықыласын білдіріп, осы ауданнан түлеп ұшып, ел мақтанышына айналған тұлғалар туралы да сөз қозғап, олардың тағылымды жолдары аға басылымда жарық көріп келгендігін айтты. Əңгіме барысында, соңғы уақытта газет ұжымында жастардың қарасы көбейгендігі, жастар легімен бірге жаңа айдарлар мен тартымды тақырыптардың саны артқандығы да сөз болды. Оқырмандары үшін газетті тағылымды, ғибратты етіп шығару жолында журналистер шығармашылық ізденістерін аяған емес. Соның нəтижесінде əдебиет пен өнер айдынына жетелейтін «Пырақ», беймəлім əлемнің таңғажайыптары мен құпиясы сөз болатын «Тылсым дүние», жастар шығармашылығына арналған «Маздақ», қыз-келіншектерге арналған «Айша бибі», оқырмандардың ұсыныс-тілектері тізбектелетін «Оқырман отауы», спортсүйер оқырманға «Алаш-Арена», сатираға арналған «Шөкеңнің шошаласы» беттері оқырманға үздіксіз жол тартуда. Бұдан бөлек газетте саясат, экономика, əлеуметтік жағдай, құрылыс жұмыстары, индустрия салаларындағы жаңалықтар əртүрлі айдарларда көрініс тауып отырады. Заман талабына сай жандана түскен басылымның бүгінде интернеттегі сайты да белсенді түрде жұмыс істеп тұр. Сондай-ақ, қызықты бейнероликтер, сюжеттер мен сұхбаттарға толы «Ақ жол ТД» айдарының көрермендері де күн санап көбейіп келеді. Газеттің бас редакторы кездесуде келелі əңгіме өрбіте келе, «Əркім өз жұмысының биік нəтижесі көргісі келеді. Біздің жұмысымыздың нəтижесі – оқырмандарымыздың көптігімен өлшенеді. Оқырманның көп болуы – рухани қазынасы бай, күнделікті тұрмыстан бөлек мəдени өмірді бағалай білетін, интеллект тұрғысынан биік халқымыздың бар екенін айғақтайды», деп сөзін қорытындылады. Кездесу барысында аудан тұрғындары арасында «Ақ жолды» асыға күтіп, құмарлана оқитындар аз емес екендігі айқын аңғарылды. «Облысымыздағы қазақ баспасөзінің қара шаңырағы – «Ақ жол» газеті өзінің салиқалы ойын салмақтап жеткізуінен ешуақытта танған емес. Өңірімізде жасы да, жасамысы да қалыс қалмай оқитын үлкен басылымның бірі бұл. Сондықтан, шулық оқырмандардың сіздердің газетке деген ықыласы айрықша. «Ақ жолда» зерделі сөздің зергерлері, сұлу сөздің сүлейлері де көп. Оқимыз, оқыған сайын жаңа дүниелермен танысып жатамыз», – деп «Жастар орталығы» КММ-нің дін істері жəне ақпараттық талдау бөлімінің аға кеңесшісі Медет Атайбеков ойын ортаға салды. Сондай-ақ, «Қазпошта» АҚ Шу аудандық филиалының директоры Жексен Сүлейменов, «Жастар орталығы» КММ-нің нұсқаушысы Байжан Емберді, Рио Олимпиадасына қатысушы, атақты балуан Нұрмахан Тінəлиевтің анасы Жұмакүл Рəтжанқызы да айбынды басылымға алғысын жаудырып, жұмыстарына табыс тіледі. Кездесуге жиналған шулық оқырмандар келесі жылға 2050 дана «Ақ жол» газетіне жазылуға сендірді. Шу ауданы. Суретті түсірген Петр НОРКИН.

ХАЛЫҚ СЕНІМІН СЕРІК ЕТКЕН «НҰР ОТАН» ПАРТИЯСЫ ТАРАЗ ҚАЛАЛЫҚ ФИЛИАЛЫНЫҢ ХVIII ЕСЕП БЕРУ-САЙЛАУ КОНФЕРЕНЦИЯСЫ ӨТТІ (Соңы. Басы 1-бетте). Бұдан соң, жарыссөз кезегіне жазылған Қайрат Жетібаев, Мұрат Бердалиев, Парида Мамедова, Марина Усинова, Қасымхан Төлендиев өз сөздерінде атқарылған істер туралы ойларын ортаға салып, өз-ұсыныс пікірлерін білдіріп, партия филиалының есептік кезеңдегі жұмысына қанағаттанарлық деген баға берді. Бұдан соң «Нұр Отан» партиясы облыстық филиалының төрағасы, облыс басшысы Кəрім Нəсбекұлы сөз алып, партияның маңызды бастамалары мен халық сенімін ақтау жолында жүргізіліп жатқан жұмыстарға тоқталды.

– Биыл ел өмірінде қоғам дамуында жаңалығы мол жыл болып отыр. Жыл басында Парламент Мəжілісі мен мəслихаттар депутаттарының сайлауын сəтті өткіздік. Ел Тəуелсіздігінің 25 жылдығын атап өтудеміз. Ширек ғасыр ішінде біз алдымызға əлемнің ең дамыған 30 елінің қатарына кіру мақсатын қойдық. «Қазақстан – 2050» Стратегиясын, «Нұрлы жол» мемлекеттік инфрақұрылымдық даму бағдарламасын қабылдадық. Индустриялықинновациялық дамудың екінші бесжылдығын, «100 нақты қадам» – Ұлт жоспарын жүзеге асыра бастадық. Тəуелсіздік жылдарында облысымыз ауқымды жетістіктерге қол жеткізді. Ширек ғасыр ішінде 2,8 миллион шаршы метр тұрғын үй, 136 білім, 162 денсаулық сақтау, 302 спорт нысандары салынды. 229 елді мекен ауызсумен қамтамасыз етілді, газдандырылған ауылдар саны 158-ге жетті, жақсы жəне қанағаттанарлық жағдайдағы автомобиль жолдарының үлесі 41-ден 75 пайызға өсті, «Батыс Еуропа – Батыс Кытай» халықаралық дəлізі іске қосылды. Тараз қаласындағы əуежай халықаралық стандартқа сай қайта жаңғыртылды. Тəуелсіздік жылдарында «Қазфосфат» ЖШС химия өнеркəсібі дамып, металлургия саласында Тараз металлургиялық зауыты іске қосылды, қант зауыттары қайта жанданды. Амангелді кен орнында табиғи газ өндіру басталды, натрий цианидін өндіретін «TalasInvestment Company» серіктестігінің бірегей зауыты іске қосылды, «Химпарк-Тараз» арнайы экономикалық аймақ жобасы іске асырылуда. «ЕуроХим-Удобрение» компаниясының құны 2,0 миллиард долларды құрайтын минералды тыңайтқыштар зауытын салу мегажобасы облысымызды ерекше өркендете түспек. Қайта жаңартылатын қуат көздері нысандарын іске қосуда облысымыз Қазақстанда көш бастап келеді. Құрметті «нұротандықтар»! Біз партия ұйымдары жұмысының тиімділігін арттыра отырып, шын мəніндегі халықтық партия екенімізді іс жүзінде дəлелдеуіміз қажет. Бұдан басқа ой да, жол да болуы мүмкін емес. Халқымызда «Елің қуатты болса, бағың тұрақты болады» деген дана сөз бар. Елбасы Нұрсұлтан Əбішұлы Назарбаев: «Елімізді əлемнің ең қуатты 30 елінің қатарына қосу – алдымыздағы үлкен, ұлы мақсат. Бұл «Нұр Отанның» болашаққа жол сілтейтін темірқазығы болуға тиіс» деп айтқан болатын. Ендеше мен де сіздерді партия мəртебесі, абыройы үшін жұмыла жұмыс істеуге шақырамын. Тараз қалалық партия филиалының атқарған жұмыстары жəне бағындыратын биік белестері алда деп есептеймін. Ең бастысы, біз ел сенген, ел сенім артқан Көшбасшы партияның мерейін арттыруға тиіспіз, – деді өңір басшысы. «Нұр Отан» партиясы Тараз қалалық филиалының төрағалығына Кəрім Нəсбекұлы Нұржан Календеровтің кандидатурасын ұсынып, делегаттардың қолдауымен қайта сайланды. Сондай-ақ, конференция барысында көпшілік даусымен партияның қалалық филиалы Саяси кеңесінің мүшелері жəне облыстық филиалының XVIII есеп беру-сайлау конференциясына делегаттар сайланды.

4

12 араша, 2016 жыл

www.akjolgazet.kz

ТАРИХ. ТАҒЫЛЫМ.ТӘУЕЛСІЗДІК

ҰЛТ ТАРИХЫ ЖӘНЕ ҰЛЫ ТҰЛҒАЛАР ОБЛЫС ӘКІМДІГІ ІШКІ САЯСАТ БАСҚАРМАСЫНЫҢ ҰЙЫМДАСТЫРУЫМЕН РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ҒЫЛЫМИ-ТӘЖІРИБЕЛІК КОНФЕРЕНЦИЯ БОЛЫП ӨТТІ Есет ДОСАЛЫ, «Ақ жол».

Соңғы 25 жыл ішінде еліміздің жан-жағынан Алматыға келген жастар қаланың тілін де, жүзін де өзгертті. Қазіргі таңда Алматыда дүкендерде, банктерде, басқа да мекемелерде қаракөз қандастар жұмыс істейді. Кеңестік кезеңде Алматыда бір ғана қазақ орта мектебі болған, ал қазір қаладағы барша мектептің жартысынан астамы – қазақ мектептері. Биыл қазақ тілінің мемлекеттік тіл мəртебесін алғанына – 27 жыл. Тіл жалғастығы – өмір жалғастығы. Демек, ана тіліміздің тағдырын шешетін

Тіл білімі институтының аға ғылыми қызметкері, филология ғылымдарының докторы Зейнеп Базарбаева «Мемлекеттік тіл – рухани тəуелсіздіктің басты тірегі» тақырыбында əсерлі баяндама жасады. Ол ел Тəуелсіздігінің 25 жылдығы қарсаңында қазақ тілінің биік тұғырға көтерілуі үлкен маңызға ие болып отырғанына ана тілі арқылы ұлттық руханиятымызды, мəдени мұраларымызды, материалдық құндылықтарымызды келешек ұрпаққа жеткізе алатынымызға тоқталды.

– Рухани Тəуелсіздіктің басты негізі – мемлекеттік тіл. Ол – Тəуелсіз елдің негізгі рəміздерінің бірі. Жақында «Егемен Қазақстан» газетінде Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың «Ұлы дала ұ л а ғ ат т а р ы » е ң бе г і н е н а л ы н ы п , мемлекеттік тіл туралы ой-пікірлері берілді. Онда Президент «Қазақ елі барда, қазақ тілі де өмір сүреді. Өседі. Өркендейді. Ұлтымыздың ұлы тілі – мəңгілік!» деген тұжырымды ой айтты. Бұл жерден Елбасының төл тіліміздің мəселесін ешқашан ұмытпай, қадағалап отырғанын көреміз.

1989 жылғы 21 қыркүйекте Тіл туралы тұңғыш Заң қабылданды. Онда қазақ тілі – мемлекеттік тіл болып жазылды. Бұл халқымыздың Тəуелсіздік жолындағы алғашқы жеңісі болатын. Көп ұзамай халықаралық «Қазақ тілі» қоғамы құрылды. Бұл қоғамның жұмысы жалпыхалықтық сипат алып, ұлттық, тілдік сананы оятуға түрткі болатын талай шараны жүзеге асырғаны белгілі. Жұрт сүйіп оқитын басылымдар қатары «Ана тілі» газетімен толыққаны үлкен жетістік болатын. Бұл басылымның ашылуына, аяғынан тұрып кетуіне академиктер Əбдуалы Қайдар, Өмірзақ Айтбаев үлкен үлестерін қосты. Елімізде жүздеген қазақ ба лабақша лары, пер зентхана лар, мектептер ашылды. Қазақ тілінің жанашыры Өмірзақ Айтбаев: «Ғылым қашанда интернационалды құбылыс. Ол қай тілде болса да, қай ұлттың өкілі қатысса да, ортақ идея арқылы жалғаса дами береді. Ғылым барлық тілде дами алады. Олай болса, мəселенің тетігі тілімізді дамытуды ғылым дəрежесіне көтеруде болып тұр» деген еді сол тұста. Мемлекеттік тілді ғылыми тілге айналдыру мақсатында диссертациялар қазақ тілінде жазылатын болды. Қазақ тілінде жарияланған ғылыми мақалалардың саны өсті. Қазіргі қазақ тілінің қолданысын кеңес заманымен салыстырсақ, үлкен айырмашылық көрінеді. Бір ғана Алматы қаласын алайықшы. Алматыда туып-өскен адамдар осы айырмашылықты жақсы сезеді. Бір ерекше айта кететін жайт, Алматы тұрғындарының басым бөлігі – Алматыда өмірге келмегендер екен. Қазіргі алматылықтар өткен ғасырдың 1 9 6 0 - 1 9 8 0 ж ы л д а р ы А л м ат ы ғ а облыстардан, еліміздің түкпір-түкпірінен білім алуға, еңбек етуге келгендер. 80 жылдары Алматыға бір таныс француз азаматы келген болатын. Ол көшелерді аралап көріп, «Мен қазақ тілінің үнін, интонациясын естімей жүрмін, қазақша сөйлейтіндер бар ма?» деп сұрап, таңданатын. Сол кісі дəл қазіргі таңда біздің елімізге келсе, олай таңданбас еді.

болашақ қоғамның тұлғалары арамызда, өсуде. Елімізде бүкіл рухани, мəдени болмысымызды ана тілімізде дамытуға, ұлттық салт-санамызды жаңғыртуға қажетті жағдай жасалған. Соңғы кезде қазақ тілінің мəртебесі мемлекеттік тіл ретінде биікке көтеріліп, отанымызда да, шет елдерде де ықпалы артты. Енді мемлекетіміз əлемдік өркениетке ілесу жолында жаңа міндеттерді сезініп отыр. Мемлекет басшысы «Жаңа əлемдегі жаңа Қазақстан» атты Жолдауында «Қазақстан халқы бүкіл əлемде үш тілді пайдаланатын жоғары білімді ел ретінде танылуы тиіс. Бұлар: қазақ тілі – мелекеттік тіл, орыс тілі – ұлтаралық қатынас тілі жəне ағылшын тілі – жаһандық экономикаға ойдағыдай кірігу тілі» деп атап көрсеткен болатын. Өз ана тілін терең меңгерген, сонымен қатар, бірнеше халықтың тілін білетін ұрпақты тəрбиелеуіміз керек. Бұл – заман талабы. Білім мен ғылымның, инновацияның, жалпы Қазақстанның дамыған жағдайында Елбасы біздің алдымызға үш тілді меңгеру қажеттілігін қойды. Тілдердің үш тұғырлылығын да уақыт талап етіп отыр. Білім, ғылым, экономиканың жəне жалпы бəсекелестіктің қарыштап дамып отырған кезеңінде Елбасымыз 2025 жылдан бастап əліпбиімізді латын қарпіне көшіру қажеттігін көтерді. Ұлт Көшбасшысы балаларымыздың б ол а ш а ғ ы ү ш і н о с ы н д а й ш е ш і м қабылдауға тиіс екенімізді, бұл əлеммен бірлесе түсінісуімізге, ағылшын тілі мен ғаламтор тілін жетік игеруімізге мүмкіндік беретінін атап көрсетті. Осы мəселенің тарихына келетін болсақ, 1992 жылы Түркияда халықаралық конгресс өткен болатын. Оған ыдыраған Кеңес мемлекеттерінің түркі тілдес халықтары шақырылған. Күн тəртібінде түркі халықтарының жазуын латын графикасына көшіру жайы қаралған болатын. Қазақстандықтар бұл ойға үйренгенше, біздің көрші ағайындар: өзбек, əзірбайжан, түркімендер латын жазуына көшіп те алды. Латын əрпіне көшу мəселесі көп аспектілі жəне тарихи маңызы бар бастама. Бұл мəселені ойдағыдай жүзеге асыру үшін елдегі экономикалық, саяси, əлеуметтік, мəдени жағдайларды да ескеру қажет. Біздің ел жастарының əлеуеті өте жоғары. Сондықтан, біздің елдің студенттері мен мектеп оқушылары əлемдік олимпиада, ғылыми жоба жарыстарында, түрлі спорттық жарыс, əн-өнер байқауларында жеңімпаз атануда. Қазақ жастарының əлемде болып жатқан жаңашылдықты, өркениет

жолындағы өзгерістерді тез меңгеріп ала білетіндері қуантады. Қазірдің өзінде ұялы телефонда, компьютерде, əлеуметтік желіде, ғаламторда латын алфавиті кеңінен қолданылады. Латын графикасына көшу мəселесін бірінші болып қолдаған – ғалымдар мен тілшілер. Олар өздерінің мамандығына қатысты бұл идеяның сəтті жүзеге асуы қажет екенін өте жақсы түсінеді. Қазақ тілінің мемлекеттік мəртебесіне лайық қолданылуы, жаһандану үдерісі мен өмірдің компьютеризациясы жəне ақпараттық технологиялары – мемлекетіміздің латын графикасына көшу мəселесінің маңыздылығын арттырады. Əліпби реформасының практикалық мəні зор. Қазіргі қазақ əліпбиінің 42 əрпінен гөрі мектептегі оқушыларға 26 латын əріпін меңгеру оңайлау. Латын графикасының басқа да тиімділіктері бар. Тіл саясаты – қоғамдағы тұрақтылық кепілі. «Өзге тілдің бəрін біл, өз тіліңді

құрметте» деген қанатты сөз еліміздегі барша тұрғындардың ұстанымына айналса дейміз. Үш тілді білу жас ұрпақтың білім кеңістігінде еркін самғауына да жол ашады, – деді Зейнеп Базарбаева. Бұдан соң Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық институтының проректоры, тарих ғылымдарының докторы Ғабит Кенжебаев «Қазақстанның ғылыми – педагогикалық əлеуеті» тақырыбында баяндама

қоғамындағы шынайы интеллектуалды – рухани күшке айналды. Еліміз тəуелсіздік алған тұста осы заманғы бəсекеге қабілетті мамандар даярлау мен жоғары білім беру ісін дамыту ең алдымен еліміздегі жоғары мектептердің ғылыми-педагогикалық қуаттылығына байланысты екендігі дұрыс түсіндірілді. Бірақ, қоғамда орын алған экономикалық қиыншылықтар жо ғ а р ы о қ у о р ы н д а р ы н б і л і к т і к а д р л а р м е н ж а с а қ т ау с а я с а т ы н да айналып өтпеді. Мəселен, 1991 жылы ғылыми атақ дəреже сі бар кадрлармен жақсы қамтамасыз етілген оқу орындарының қатарында Қазақ мемлекеттік университеті (62,3 пайыз), Қазақ химия-технология институты (63,5 пайыз), Жамбыл жеңіл жəне тамақ өнеркəсібі институтының Алматы филиалы (62,3 пайыз) болды. Өкінішке қарай, елімізде қалыптасқан жаңа жүйеге сай жас ұрпақты тəрбиелейтін ұстаздар қауымын даярлайтын педагогикалық жоғары оқу орындарындағы кадрлардың сапалық құрамы өте төмен еді. Мұндай жағдай Ақтөбеде – 24, Арқалықта – 25, Атырауда – 20, Жезқазғанда – 16,8, Талдықорғанда – 20, Ақмолада 20 пайыз шамасында ғана болды. Д емек, ғылыми-педагогика лық интеллигенция əлеуетін жетілдіру əрқашанда өзекті мəселелердің бірі болып қала берді. 1991-2005 жылдары еліміздің жоғары оқу орындарындағы ғылыми-педагогикалық кадрлардың с андық көбеюі 24264-тен 43382 адамға дейін ұлғайған екен. Ал ғылым докторы мен кандидаттарының саны да бірнеше есеге өскенін байқаймыз. А л а й д а , ғ ы л ы м д о кто рл а р ы м е н кандидаттарының жалпы сандық өсімі біршама жақсы болғанмен, олардың барлық оқытушылар арасындағы үлес салмағы азайып кетті. Мəселен, 1991 жылы жоғары мектептердегі барлық ғылыми-педагогикалық кадрлардың 39 пайызының ғылыми дəрежесі бар болса, бұл көрсеткіш 2005 жылы 36 пайызға төмендеп кеткені байқалды. Қазақстан жоғары мектептерінің ғылыми-педагогикалық кадрлармен қамтамасыз етілу жағдайы уақыт талабына толық сай болмады. ХХІ ғасырдың басында жоғары оқу орындарының профессор – оқытушылары арасындағы ғылым кандидаттарының үлес салмағы – 29,4, ғылым докторларының үлесі 6,6 пайыз ғана болды. Сонымен, ғылыми педагогикалық зиялылардың əлеуметтік бейнесіндегі тенденциялар жалпы алғанда алға басушылықты меңзейді. Бұл арзан байлық емес. Соны ұтымды пайдалану арқылы Қазақстанның тəуелсіздігін нығайтуға мол мүмкіндік ашылмақ. Осы интеллектуалдық əлеуеттің ғылымишығармашылық күш-қуаты ғылымитехнологиялық жетістіктерге қол жеткізіп қоймай, сонымен бірге болашақ иегерлері саналатын жас мамандарды сапалы даярлау арқылы қияға құлаш сермеуге де тарихи алғышарттар жасайды. Демек, алаштың ұлы тұлғаларының рухы тіпті де төмендемейді, олардың есімдері жаңарып, жасара бермек. Қазақтың зиялы қайраткерлерінің өмірі тыңғылықты зерттеп, зерделеуге жəне аялап қастерлеуге лайық. Бұл – ауқымы мол, көлемі кең, түбі терең мөлдір бұлақтай таза жəне еліміздің өскелең, жас ұрпақтарына тамаша үлгі боларлық ғажап ғұмыр. Ел Тəуелсіздігінің ширек ғасырлық мерекесі құтты болсын, жамбылдықтар!, – деді Ғабит Кенжебаев.

Суреттерді түсірген Ақəділ РЫСМАХАН РЫСМАХАН..

Облыс əкімдігі ішкі с аяс ат басқармасының ұйымдастыруымен М.Х.Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университетінің мəжіліс залында «Ұлт тарихы жəне ұлы тұлғалар» тақырыбымен өткізілген республикалық ғылыми-тəжірибелік конференция ел Тəуелсіздігінің 25 жылдығына арналды. Жиынға ардагерлер, ТарМУдың оқытушы-профессорлық құрамы, с т уд е н т т е р , м ұ ғ а л і м д е р , з и я л ы қауым жəне БАҚ өкілдері қатысты. Конференция жұмысын ҚР Еңбек сіңірген қайраткері, облыстық «Қазақстан-Тараз» телеарнасының директоры Мейрамбек Төлепберген ашып, жүргізді. «Тарих жəне тұлға» тақырыбында баяндама жасаған ҚР Білім жəне ғылым министрлігі Ш.Уəлиханов атындағы тарих жəне этнология институтының директоры, тарих ғылымдарының докторы Хангелді Əбжанов өз сөзін адам баласы Қазақстан даласын осыдан 1 миллион жыл бұрын мекендей бастаған екен деген қызық деректен бастады. Сондай-ақ, ол қазақтың арғы дəуірден тамыр тартқан ел тарихындағы тұлғалар жалғастығы үзілмегенін, Парсы əскерін шөл далада адастырған Шырақ та, күй атасы Қорқыт та, ғылым қуған əлФараби де, азаттық жолында құрбан болған Махамбет, Кенесары, кешегі Желтоқсанда қазақтың намысын жаныған Қайрат Рысқұлбеков те шынайы тұлғалар екеніне тоқталды.

– Тұлғаны тұлға еткен шешім алғашқыда арман, қиял түрінде көрініс береді. Бұл – утопиялық идея. Оның келесі сатысы – ықтималды идея. Утопиялық идеялардың басым бөлігі түбінде жүзеге асады. Өйткені, оның бастау бұлағында өмірлік қажеттілікті терең ұғынған, орасан жауапкершілікті мойнына а лған тұлға тұр. Тұлға тұғырының биік əрі көрнекті өлшемі халқының санымен, сол халықтың халықаралық қатынастар мен сыртқы саясаттағы бəсекеге қабілеттілігімен айқындалатынын тарих əлденеше рет дəлелдеген. Мəселен, 1994 жылы Елбасы ел астанасын Ақмолаға ауыстыру туралы депутаттар алдында ұсыныс айтқанда жұрттың бəрі оны утопиялық идея деп қабылдады. Ал артынша не болды? 1997 жылы еліміздің астанасы Ақмолаға көшірілгенде утопиялық идея ықтималды идеяға айналды. Мəселен, ХІХ ғасырда он жыл бойы Еуразияның сайын даласын азаттық ұранымен дүбірлеткен, Ресей империясының патшасын сескендіріп, жандаралдарын үрейге бөлеген Кенесары ханды Қазақстаннан тыс жерде ғалыммамандар ғана білетін болса, ал Кенесары көтерілісінен мыңдаған жылдар бұрынғы бағыт-бағдары мүлде айқындалмаған, құлдардың көсемі болған, Спартак əлем тарихынан ойып орын алған тұлғалар қатарында тұр. Бұл жерде мəселенің мəнісі – саны аз халықтан да адамзат өркениетіне олжа салатын, теориялық жəне шығармашылық тұрғыдан жаңа нəтиже туындататын тұлғалар шығатынында. Алайда, ол тұлғаның мойындалуы əлемдік тарихта халқының бағындырған биігіне қатысты екен. Тұлғалар жаңсақ баспай тұрмайды. Бірақ, ұлты үшін ұлы идея ұсынып, ерен істің басы-қасында тұратын болғандықтан оларға қоғам əрқашан кешіріммен қараған.

1991 жылдың 16 желтоқсанында мемлекеттік Тəуелсіздігіміз жарияланысымен азаттықты қорғау, халықаралық жанжалдар мен қақтығыстарға арандап қалмау ең өзекті мəселеге айналды. Жас мемлекет талай сынақпен бетпе-бет келді. Сыртқы саясатты жүргізуде тəжірибесі мардымсыз, кəсіби дипломатиялық и н т е л л и ге н ц и я с ы қ а л ы п т а с п а ғ а н ортада бар жауапкершілік Президентке түсті. Ел тағдырына алаңдаған Елбасы тыңнан түрен салған тұлға ретінде мəрт қадамдарға бел буды. Біріншіден, ол азаттыққа қолы жеткен қазақ елі өз аумағындағы ядролық қару-жарақтан бас тартатынын жариялады. Сондайақ, Елбасының ерен еңбегімен ұлттық Қарулы Күштер жүйесі қалыптасты. Оны қаржыландыру, əскери-техникалық жабдықтау, интеллектуалдық жəне кадрлық əлеуетін ұлғайту, халықаралық байланыстарын əртараптандыру бір сəтке үзілген емес. Содан бері қаншама өрлеу жолдарынан өттік. Елімізде түбегейлі реформалар жүзеге асты. Жаңа астанамыз Арқа төсін сəнге бөледі. Мемлекетіміздің ендігі көздегені – əлемдегі ең дамыған 30 елдің қатарына кіру. Тұлғатану – Отан тарихы тереңіне бойлаудың кілті. Онда халықтың даналығы, тарихтың сабағы, қоғамның болмыс-бітімі, уақыт пен кеңістіктегі мəңгі қозғалыстың ізі, идея мен ілгерілеу тəжірибе сі жатыр. Қазақст анның интеллектуалдық тарихын жазуға кірісетін уақыт жетті, – деді Хангелді Əбжанов. Мұнан соң Білім жəне ғылым министрлігі А.Байтұрсынов атындағы

жасады. Ғалым өз баяндамасында қазақ зиялылары қай кезде де өз халқының адал ұлдары, туған жерінің жүрегі, халқының тірегі бола білгенін айтып, сөз сабақтады. Ол Елбасының: «Ұлттық мүддеге қызмет етудің тарихи ұлы үлгілерін шын мəнінде көрсетіп берген əйгілі тарих қайраткерлерінің, мемлекет басқарушыларының тұтас легі біздің көз алдымызда. Олар қазақ мемлекеттігін дамытудың жолдарын жиырмасыншы ғасырдың бас кезінде-ақ көрсетіп берген болатын. Біз асқақ сезімге бөлене отырып, ұлттық əрекетшілдігімізге қатысты ғасыр басында Алаш қайраткерлері бастап берген жолнұсқалар ғасыр соңында жалғасын тапты деп айта аламыз» деген сөзін негізге ала отырып, ойларын жан-жақты терең тұжырымдармен жалғастырды.

– Өзінің даму сатысында Қазақстанның жоғары білімі тек қана қаржылық жəне материалдық-техникалық базасының нығаюына ғана еме с, кадрлармен қамтамасыз етілуіне де тəуелді еді. Яғни ғылыми педагогикалық кадрлар жоғары мектеп əлеуетінің негізгі бас құрамдас бөлігі саналды. Ал алаш зиялыларының көпшілігі ХХ ғасыр басындағы жоғары оқу орындарының қалыптасуының басы-қасында жүрді. Олар студенттерге дəріс оқып, ағартушылық жұмыспен айналысты. Яғни, Қазақстанның білім беру жүйесін дамытуда алаш қайраткерлерінің еңбегі де ұшан-теңіз. Мəселен, 1928 жылы шаңырақ көтерген ҚазПИ үшін оқытушылар құрамын кəсіби біліктілігі жоғары ғылымипедагогикалық кадрлармен толықтыру аса өзекті мəселе болды. Дəл осы кезде институтта А.Жұбанов, Х.Досмұхамедов, Т.Жүргенов, О.Жандосов, С.Сейфуллин, Б.Алманов, І.Қабылов сынды қазақ халқының көрнекті өкілдері оқытушылық қызмет атқарды. Қазақстан зиялылар қауымының сандық өсімі ұзақ жылдар бойы оның сапалық өсімімен салыстырғанда алда жүрді. Оқытушылар арасындағы ғылыми атақ дəрежелері бар мамандар саны аз болды. Үкіметтің ғылыми-педагогикалық қызметке неғұрлым қабілетті шығармашылық күштерді тарту қажеттігі туралы нұсқауларын жүзеге асыра отырып, Қазақстан жоғары оқу орындары ө з қ ат а рл а р ы н жо ғ а р ы д ə р е же л і кадрлармен қамтамасыз етуде үлкен ұйымдастыру жұмыстарын жүргізді. Соның нəтижесінде 60-жылдардың а я ғ ы н д а ғ ы л ы м и - п е д а го г и ка л ы қ интеллигенцияның қалыптасу үрдісі аяқталды. 1940-1970 жылдары жоғары оқу орындарының саны 20-дан 44-ке дейін, ғылыми қызметкерлер саны 1,1 мыңнан 11,9 мың адамға дейін өсті. Олардың əрбір бесіншісінің ғылым докторы немесе кандидаты деген ғылыми атақ дəрежесі болды. Сөйтіп, ғылыми педагогикалық интеллигенция қазақ

* * * Конференция барысында залдағы тыңдармандар тарапынан төл тіліміздің мəселелері, үш тұғырлы тіл, латын əліпбиіне көшу шаралары туралы бірқатар сұрақтар қойылды. Оған алматылық ғалымдар жан-жақты, түсінікті жауаптар қайтарды. Ғалымдардың жауабы латын əліпбиіне көшу жəне үш тұғырлы тіл саясаты уақыт талабы екендігіне, əлемдік өркениет көшінен қалмауымыз қажеттігіне сайды. Бір қуанарлығы, залдан студент жастар суырылып шығып, өздерінің көңілін мазалаған сауалдарын еркін қоя білгені. Конференция жұмысын қорытындылаған Мейрамбек Төлепберген «Тəуелсіз Қазақстанның қайраткер əйелдері» тақырыбына тоқталып өтті. Ол өз сөзінде Чехия мемлекетінде министр қызметін қазақ қызы атқарғанын, сырт елдерде саяси қызметтерде болған Зифа Əуезова, Мəдина Жарбосынованың есімдері қашанда асқақ екеніне, тіпті, Біріккен Ұлттар Ұйымында қызмет атқарған Ұлдана Бақтыгереваның есімі тарихқа алтын əріппен жазылатынына тоқталды. Кешегі Ұлы Отан соғысында ерлік көрсетіп, ел қорғаған қазақтың батыр қыздарын, бүгінгі таңда əскери қызметте биіктеп, генерал атанып отырған қазақ қыздарының бар екенін мақтанышпен айтты. Бүгінгі таңда 8 мың қыз-келіншек əскери салада еңбек етеді екен. Министр, еліміздің жоғары оқу орындарын басқарып отырған нəзік жандыларды атап өтті. Таразды «мемлекеттікті бастаған, ұлттық дəстүрді сақтаған қала» деп бағалады. Сондай-ақ, ол осы конференцияны жоғары деңгейде ұйымдастырған облыс əкімдігі ішкі саясат басқармасына алғыс білдіріп, Алматыдан арнайы келіп баяндама жасаған, құнды ойларымен бөліскен, еліміздің Тəуелсіздігі мерекесіне орай өткізілген шараға атсалысқан ғалымдарға рахметін айтты. Көпшілікке ой салған бұл конференция көпшілікті зор əсерге бөледі.

5

12 қараша, 2016 жыл

ТӘУЕЛСІЗ ЕЛ ТҮЛЕТКЕН, ҚҰТТЫ ӨҢІРДІҢ БІРІСІҢ, ЖАМБЫЛ ЖЕРІ КИЕЛІМ, ТАСИ БЕРСІН ЫРЫСЫҢ! ҚУАТТЫ ӨҢІР – ҚУА ТТЫ Мәден МҰСАЕВ, аудан әкімі.

ҚАЗ АҚ СТ

АН

ОБЛЫС ОРТАЛЫҒЫНА ЖАҚЫН ОРНАЛАСҚАН АУДАНЫМЫЗ ЖЫЛ ӨТКЕН САЙЫН ЖАҢАРЫП, ТОЛАЙЫМ ТАБЫСТАРҒА ҚОЛ ЖЕТКІЗУДЕ. ТӘУЕЛСІЗДІКТІҢ ШИРЕК ҒАСЫРЫНДА АУДАН ЭКОНОМИКАСЫ ДАМЫП, ТҮРЛІ САЛАЛАРДА ОБЛЫСТЫҚ КӨРСЕТКІШТІ КӨТЕРМЕЛЕУГЕ ОҢ ЫҚПАЛ ЕТУДЕ. ТОҚСАН САЙЫН ШЫҒАРЫЛАТЫН ӘЛЕУМЕТТІК-ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУ КӨРСЕТКІШТЕРІНЕ КӨЗ ЖҮГІРТЕ ОТЫРЫП, АУДАННЫҢ ДАМУ­ ДЫҢ ДАҢҒЫЛ ЖОЛЫНА ТҮСКЕНІН АНЫҚ АҢҒАРУҒА БОЛАДЫ.

БҮГІНГІДЕН ЕРТЕҢІМІЗ НҰРЛЫ БОЛАДЫ

Мысалы, жыл басынан бергі тоғыз айдың қорытындысында ауданның өнеркәсіп кәсіпорындары 5 миллиард 435,8 миллион теңгенің өнімін өндіріп, өткен жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда өсім 23,0 пайызды құраған. Ал нақты индекс көлемі 120,1 пайызға жетті. Қол жеткізген өсім «Амангелді газ өңдеу зауыты» жауапкершілігі шектеулі серікте стігінде өндірілген өнім көлемінің 2015 жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда 427,2 миллион теңгеге немесе 58,8 тоннаға, «КнауфГипсТараз» ЖШС-ында 222,1 миллион теңгеге немесе 105,7 тоннаға, «БиномСтройДеталь»

ЖШС-ында 94,8 миллион теңгеге немесе 1,3 мың тоннаға, «Суперфарм» ЖШСында 217,6 миллион теңгеге немесе 5 миллион 416 мың данаға артуының арқасында көбейіп отыр. Үдемелі индустриялық-инновациялық дамыту бағдарламасы шеңберінде 2016 жылы жалпы құны 6 миллиард 725 миллион теңгені құрайтын 3 жоба жүзеге асырылуда. Олардың ішінде «Оңтүстік халал тағамдары» ЖШС ет комбинаты пайдалануға дайын, сондай-ақ жақын күндері гипс өнімдерін өңдейтін «ҚазУпакТрейд» ЖШС-ның құрылыс жұмыстары өзінің мәресіне жетпек. Бұл жобалардың аудан экономикасына тигізер оң ықпал етері анық.

2016 жылдың үш тоқсанында «Бизнестің жол картасы – 2020» бағдарламасының бірінші тетігіне сай 358,7 миллион теңгеге 9 жоба пайыздық ставканы субсидиялау оң шешімін тапса, 1 жоба 3 миллион теңге көлемінде гранттық қаржыландыруға ие болды. Бұған қосымша 6 жобаның құжаттары аймақтық үйлестіру кеңесіне ұсынылып, шешімі күтілуде. Осы жылдың қаңтар-қыркүйек айлары аралығында мемлекеттік бюджетке 2 миллиард 414 миллион теңге салық және басқа да міндетті төлемдер жиналды. Бұл болжамдалған көлемнен 132,2 пайызға артық, ал 2015 жылдың сәйкес мерзімімен салыстырғанда 105,2 пайызға көп. Сонымен қатар, бюджет шығыстарының игерілуі 97,5 пайызды құрады. Ауд а н т ұ р ғ ы н д а р ы н ы ң н е г і з г і бөлігі ден қойған ауыл шаруашылығы саласында да жағдай қалыпты. Ауыл шаруашылығы өнімінің жалпы көлемі 2016 жылдың 9 айында 17 миллиард 072,6 миллион теңгені немесе өткен жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда 109 пайызды құрады. Ал нақты көлем индексі 100,1 пайызға жетті. Бүгінгі күнге дейін 1200 гектар алқапта егіліп өсірілген қант қызылшасының 169 гектары немесе 14,0 пайызы жиналып, жалпы түсім 3 711 тоннаны құрады. Әр гектардан түсім 219,6 центнерге жетті. Жалпы, 2 737 тонна қант қызылшасы қант зауытына өткізілді. Қорытынды нәтижесі шығарылар күн жақын. Ағымдағы жылдың қаңтар-қыркүйегі аралығында өсімдік шаруашылығы өнімінің көлемі 9 миллиард 908,3 миллион теңгені құрап, өткен жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда 2 пайызға өсті. Сондай-ақ, мал шаруашылығы өнімінің

көлемі 20,7 пайызға артып, 7 миллиард 153,8 миллион теңгені құрады. «Сыбаға» мемлекеттік бағдарламасы шеңберінде биыл 455 мүйізді ірі қара малын сатып алу қарастырылып, есепті кезеңде нақты 1045-і бас сатып алынды. Жоспар 129,6 пайызға артық орындалды. «Алтын асық» бағдарламасы бойынша ағымдағы жылы 1675 қой сатып алу қарастырылып, есепті кезеңде 64,9 миллион теңгеге 2587 ұсақ мал сатып алынды. Жоспар 54,5 пайызға артық орындалды. «Құлан» бағдарламасы бойынша 400 жылқы сатып алу жоспарланып, есепті кезеңде 17,7 миллион теңгеге 63 мал сатып

алынды. Жоспар 15,7 пайызды құрап отыр. Сонымен қатар, «Ырыс» бағдарламасы бойынша тапсырмалар да толығымен орындалды. Жыл басынан бері 9 айда бөлшек сауда тауар айналымы 1158,1 миллион теңге немесе 113,1 пайызды құрады. Есепті

кезеңде бөлшек сауда айналымының жалпы көлемі өткен жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда толықтай орындалғанымен, нақты көлем индексі төмендеп отыр. Негізінен сауда айналымының нақты көлем индексін есептегенде, бағаның тұтыну индексі инфляция деңгейі негізге алынады. Ал қазіргі уақытта экономикада орын алған жағдайға байланысты тауар бағасының тұрақсыздығына сәйкес тұтыну индексі де жоғары болып отыр. Осы жылдың 9 айында негізгі капиталға салынған инвестицияның жалпы көлемі 16 миллиард 155,3 миллион теңгені немесе 2015 жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда 95,4 пайызды құрады. Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың тапсырмасымен облыс басшылығының басты назарында тұрған мәселе – тұрғындарды жұмыспен қамту шаралары о ң ш е ш і м і н т а буд а . Ж ы л б а с ы н а н бері қыркүйек айына дейін жұмыспен қамтудың белсенді шаралары жүргізілуі арқасында барлығы 1711 адам, оның ішінде, «Жұмыспен қамтудың жол картасы – 2020» бағдарламасы бойынша 738 адам жұмыспен қамтылды. Қазан айына дейін уәкілетті органға 1839 азамат қайырылып, оның 1294-і жұмысқа орналастырылды.

Жұмысқа орналасу деңгейі – 70,4 пайыз. Ауданда ресми т і р ке л ге н ж ұ м ы с с ы зд ы қ деңгейі 4,5, ал кедейшілік деңгейі 0,1 пайызды құрап отыр. Биылғы кешенді жо спар бойынша 2097 адамды жұмыспен қамту қарастырылған. Бұл жоспар қазан айында 61,7 пайызға орындалды. Кешенді жо спар шеңберіндегі іске асырылып жатқан мемлекеттік бағдарламалар аясында жұмыспен қамтуды жыл соңына дейін толығымен орындауды қамтамасыз ететін боламыз. Есепті кезеңде құрылыс жұмыстарының біршама төмен көрсеткішке ие болып отырған жағдайы бар. Оның басты себебі – «Батыс Еуропа – Батыс Қытай» автомагистралі мегажобасы құрылысының аяқталуына байланысты. Денсаулық саласына келер болсақ, 100 мың адамға шаққанда туберкулезбен ауырғандар көрсеткішінің коэффиценті 42,5 промильді құрап, өткен жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда 30,8 пайызға артты. Аурудың өршуінің басты себебі – науқастардың әлеуметтік жағдайының төмен болуымен және жалпы скринингтік тексеру жұмыстарының кеңінен жүргізілуіне байланысты. Скринингтің ауруды ертерек анықтауға тигізер септігі мол. Б ү г і н д е ауд а н д а ғ ы м е к т е п к е дейінгі білім беретін 18 балабақшада және 18 мектеп базасындағы шағын орталықтарда барлығы 3277 бүлдіршін тәрбиеленуде. 1 және 6 жас аралығындағы бүлдіршіндерді мектепке дейінгі тәрбиемен қамту көрсеткіші 54,8

пайызды құрады, кезекте 1160 бала тұр. Мектепке дейінгі тәрбиемен қамту көрсеткішін жоғарылату мақсатында қабылданған қадамдық іс-жоспарға сәйкес ағымдағы жылдың қазан айында Бесағаш ауылындағы Абай атындағы орта мектептің жанынан ашылған 75 орындық «Күншуақ» шағын орталығынан қосымша 25 орындық 1 топ ашылды. Бұдан бөлек, желтоқсан айында Еңбек ауылындағы Еңбек орта мектебінің жанынан 25 орындық 1 шағын орт а лық ашу жо спарлануда. Осының нәтижесінде жыл соңына дейін көрсеткіштің орындалуы қамтамасыз етілетін болады. Тұрғындардың тұрмысын жақсартып, әлеуетін арттыру жолында әлі де талай жұмыс жасалуы керек. Сондықтан, жеткен жетістіктермен тоқырап қалмай, тұралап тұрған салаларға серпін беруге тиістіміз. Біз міне, осы мақсатта барынша күш-жігерімізді аямай еңбек етудеміз. Жамбыл ауданы.

АМАНГЕЛДІ ГАЗ ӨҢДЕУ ЗАУЫТЫНЫҢ АДЫМЫ КЕҢ

Аудан орталығы Аса ауылында 2005 жылы басталған «Амангелді газ өңдеу зауытының» құрылысы 2010 жылы аяқталған болатын. Зауыттың жобалық құны 3 000,0 миллион теңгені құрады. 33 гектар аумақты алып жатқан осынау өндіріс орнында бүгінде 372 адам еңбек етуде. Олардың орташа айлық жалақылары 110 мың теңге көлемінде. Аудандағы алдыңғы қатарлы өндіріс орны болып табылатын зауыт жұмысының негізгі мақсаты – мұнай өнімдерін шығару, шикізатты өңдеу болып табылады. Кәсіпорында АИ-80 маркалы бензин, дизель отыны, керосин, мазут және жеңіл дестилятор шығарылады. Зауыт жылына 200 мың тоннаға дейін өнім өндіру әлеуетіне ие. Мұнда алғаш шикізат Қызылорда облысындағы «Құмкөл» және Ақкөл кен орындарынан жеткізілді. Зауытта 2015 жылы 181 400 тонна немесе 2 121,4 миллион теңгенің өнімі, ал 2016 жылдың 9 айында 163 700 тонна немесе 1 1 898,8 миллион теңгенің өнімі өндірілді. 2015 жылы кәсіпорын 145 700,0 мың теңге, 2016 жылдың 9 айында 137 500,0 мың теңге салық төледі. Бүгінгі күні «Амангелді ГӨЗ» Ж Ш С Та л а с ауд а н ы н д а ғ ы г а з кенішінен тыс, сондай-ақ «Құмкөл» және «Шалқар» кен орындарынан

мұнай шикізатын алып тұруға қазіргі экономикалық жағдайға, мұнай өнімдерінің құбылмалы бағасына сәйкес қысқа мерзімді келісімшарттар жасасқан. Қаңтар-қыркүйек айлары аралығында мұнда 163,7 мың тонна мұнай шикізаты өңделді. Оның ішінде, бензин, дистилятор, мазут, дизель отындары бар. Жамбыл ГРЭСімен мазут жіберуге 50 мың тоннаға келісімшарт жасалған. «Бүгінгі күні өнім түрлерін көбейту мақсатында жылына 40 мың тонна жоғары октандық бензин шығаратын тұрақтандыру блогы және сыйымдылығы 4160 тонналық сұйытылған газ сақтау қоймасын салу жобаларын іске асыруды қолға алудамыз. Тұрақтандыру блогы бойынша Қытай мемлекетінің «Джунда» консорциумымен инвестиция тарту және 100 мың то н н а м ұ н а й ш и к і з ат ы н а л у бойынша келісім жасастық. Осы айда зауыттың тұрақтандыру учаскесінің және қысымдалған газ сақтау қоймасының құрылысын аяқтауды жоспарлап отырмыз. Сауда нарығында тұрақтандырылған жеңіл дистилятқа сұраныс жоғары, ал оны алу жолы қысымдалған газ өнімінен айыру үдерісімен байланысты. Аталған инвестициялық жобаны іске асыру

кәсіпорынның өнім өндіру көлемін кеңейтуге және 10 жұмыс орнын ашуға мүмкіндік береді. Зауыттың қазіргі уақыттағы шикізат қоры 14 мың тоннаны құрайды. Бізде қазір 372 адам жұмыс істеуде, дағдарыс жағдайына байланысты жұмысшыларды қысқарту жағдайына жол берілмеді. Еңбекақы мен салықтар бойынша да қарыздар жоқ. Жалпы, жобаның құны шамамен 2 миллиард теңге екенін жоғарыда айтып өттік. Биыл шамамен 1 миллиард 200 миллион теңгенің жаңа нысандары іске қосылып, қабылданды. Осы жұмыстардың нәтижесінде зауыт келешекте жобаны іске асырған соң, блок өнімінен пропан және бутан газдарын өндіруді көздеп отыр. Құрылыс жұмыстарының бүгінгі күнге 60 пайызы жүргізілген. Құрылысты жалпы жыл соңына дейін бітіру жоспарлануда. Сондай-ақ, Аса және Ақбастау ауылдық округтері аумағындағы шаруа қожалықтарынан 55 гектар жер сатып алу жолдары қарастырылуда. Бауыржан ДАЙЫРБАЕВ, «Амангелді ГӨЗ» ЖШС директоры. Жамбыл ауданы.

ИМАНДЫЛЫҚ ИІРІМДЕРІ

ЖҮРЕККЕ НҰР ҚҰЙҒАН ЖАҢА МЕШІТ

Ел Тәуелсіздігінің 25 жылдығына орай жуырда аудан орталығы Аса ауылынан жаңа мешіт ашылып, тұрғындар игілігіне берілді. Оның ашылу салтанатында облыстық ардагерлер кеңесі төрағасының орынбасары Сансызбай Жорабеков, Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының облысымыздағы өкіл имамы Данияр қажы Әлмұхамедұлы қатысып, салиқалы сөзімен көңіл баурап, қасиетті Құран кітапты аудандық мешіттің бас имамы Ғайырфулла қажы Қуанышбекұлына тарту етті. Әбдінұр Әсілбеков, Мақұлбек Байгелдиев, Сембек Сейдазимов, Тұрсынхан Нұрбаев сынды ауданның Құрметті азаматтары осынау салтанатты жиында аудан тұрғындарына бар жылы лебізін арнап, өңірдің өркендеуіне тілектестіктерін білдірді.

– Жаңа мешіттің ашылуы – ауданымыздың рухани өміріндегі елеулі оқиға, ізгілік шарасы деп білеміз. Соңғы жылдары қалың қауымның көптеп көмектесуінің және имандылыққа ден қойған жекелеген азаматтарымыздың жомарттығының арқасында жер-жерде мешіттер саны көбейіп келеді. Қазіргі таңда елді мекендердің әрқайсысында бір-бір мешіт бар. Мешіт құрылысына атсалысып, сауапты істен шет қалмай, өз үлесін қосқан әрбір азаматқа үлкен рахмет айтамын, – деген аудан әкімі Мәден Мұсаев осы құрылысқа демеушілік көрсеткен «ҚазУпакТрейд» компаниясының басшысы Нұрлан Алжанқұловқа, Қазақстан Республикасының Еңбек Ері, «Қазфосфат» ЖШС-ның бас директоры Мұқаш Ескендіровке, «Азиатский газопровод» компаниясының басшысы Ғалымжан Сағынтаевқа, «АрайСтройМаркет» ЖШС-ның басшысы Арман Еділбаевқа, «КнауфГипсТараз» кәсіпорнының басшысы

Мырзабай Бекназаровқа, «АлтайсГруп» компаниясының басшысы Әлімбек Жұмабаевқа, «Амангелді Газ өңдеу зауытының» басшысы Оралбай Исақаевқа, кәсіпкер Қанат Тілебаев пен «Таң» ЖШС-ның басшысы Жамбыл Бегмановқа, мешіт ішін безендірген әрлеуші-дизайнер Алмас Билаловқа Алғыс хаттар табыс етті. Сонымен қатар, игілікті іске атсалысқан түркиялық азамат, «Ассанабил» қайырымдылық қорының төрағасы Саид Баюмиге де құрмет көрсетілді. Дүйсенбек ОРМАНОВ, журналист. Жамбыл ауданы.

«ҚАЗАҚСТАН-2050» СТРАТЕГИЯСЫ: АЗЫҚ-ТҮЛІК ҚАУІПСІЗДІГІ

АҚБҰЛЫМ АЛМА БАҚТЫҢ ОТАНЫНА АЙНАЛМАҚ

Ақбұлымның алмасы бүгінде облысқа ғана еме с, өзге өңір тұрғындарына да әбден таныс. Жеміс-жидек өсіруге ден қойып, шаруашылықтарын шалқытуды көздейтін бағбандар, әсіресе, алма өсіруге ерекше ықылас танытып отыр. Осы мақсатта бірқатар ауылда түрлі технологияларды қолдануы арқылы интенсивті бақтар өсірілуде. Соның бірі – «Шайқорық бағы» ауыл шаруашылығы кооперативі. Жамбыл ауылдық округінің Танты ауылында 10 отбасы биыл бастама көтеріп, бірігіп жаңа қожалық ашқан еді. Оған Альтаир Досымбеков жетекшілік етуде. Интенсивті б а қ т ы ң к ө л е м і 11 7 ге к т а рд ы құрап отыр. Оның 50 гектарына жеміс ағаштары отырғызылған. «Ауыл шаруашылығын қаржылай

қолдау қоры» АҚ арқылы 10 лизинг алушының 50 гектар жерге интенсивті алма бақ отырғызу өтініштері мақұлданып, Польша мемлекетінен «Айдоред», «Голден Делишес», «Гала-Маст», «НатальиГала» сұрыпты алма көшеттері әкелініп, отырғызылған. Жобаның жалпы құны 718,3 миллион теңгені құрайды. Жоба аясында 30-40 адамға жаңа жұмыс орындары ашылмақ. Осындай ірі істің бірін 2014 жылы «Сады Востока» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі қолға алған болатын. Бүгінде мұнда 20 адам жұмыспен қамтылып отыр. Серіктестіктің алма бағында басқа да алуан түрлі жеміс-жидектер өсіріледі. Ауыл шаруашылық техникасымен жеткілікті жарақтандырылған серік­

тестік барлық жұмысты ешкімнің көме­гін­сіз өз күшімен атқара алады. Былтыр Польшадан екі жылдық вируссыз алма көшеттерін әкеліп, оны 24 гектар жерге отырғызған шаруашылық биыл сол көшеттердің әр гектарынан 3-5 тонна өнім жинады. Ал бұл жобаның жалпы құны 132,9 миллион теңгені құрайды. Жалпы, ауданда мұнан өзге де алма бақтары бар екенін және алдағы уақытта бұл бағыттағы жұмыстарға шетелдік инвесторларды тарту көзделіп отырғанын ескерсек, жеріміз жуық арада алма бақтың «отанына» айналатыны анық. Аманалы ҚҰРБАНОВ, аудандық ауыл шаруашылығы бөлімінің басшысы. Жамбыл ауданы.

ЕЛ МЕН ЕС Бауы Бауыржан у МОМЫШҰЛЫ, аты а аңызға айналған батыр, майдангер-жазушы. майд др. П По приезду они интересовались преж прежде всего как устроился полковник Б.Мо Б.Момышұлы. В это время я принимал ванн ванну, отсутствовал. Г Главный врач повел их в мою комнату, отк открыл и показал как я устроился в отд отдельном люксовом номере. Увидев на пи письменном столе пищущую машинку, по полдюжины авторучек, кучу бумаг и

сартша айтқанда сіздерге катта рахмад... Облыстың бірінші бастығы айтты ғой, қымбат уақытын бөліп келгеніне бұл кісіге де рақмет. Ендігі айтайын дегенім – Талдықорған биыл ғана бөлініп облыс болды. Біздің қазекең ат қойғыш келеді. Талдықорған деп атын бекер қоймаған екен. Шынында зəулім-зəулім теректерің көп екен. Оларды мен өз көзіммен көрдім. «Көрген көзге жазық жоқ» деген сөзді мен емес ата-бабамыз шығарған. Богатство создается народом, трудящимся; богатство создается кровью и жизнью сыновей и обильно пролитным потом. Если не было бы таких трудящихся, народа – не было бы обкома партии. Если не было

– Не жазып жүрсіз?

– К ө р ге н - б і л ге н д е р м е н ө т ке н кеткендер. Менің темаларым...

– Ол өте дұрыс екен. Ол да бізге өте керек, – деп бастырмалатып сөзімді аяқтатпады. «Е, бұл кісі асығып отыр екен ғой» деген оймен тілімді тарттым. П р е д с е д ат е л ь м а ғ а н Р а х ы м ж а н Қошқарбаевтың арызын көрсетті.

– Мен сізбен осы жағынан ақылдасайын деп шақырып едім, – деді мен оқып шыққан соң.

– Его личное заявление не служить основанием...

– Қазақшалап сөйлеңіз.

– Архивтан дəлелдейтұғын материалдар керек. Оларсыз килікс еңіз, ұялып

бəрін дұрыс айтып тұр, бірақ байқаған боларсыз, аздап толқу үстінде, – деді сыбырлап.

– Меніңше, Анна Михайловна, сіз одан да гөрі толқу үстіндесіз, – дегенімде ол шынтағымды қысып, жымиып күліп қойды. Сол сəт есіме Қаныш Имантайұлының Ермұхан туралы: – Ол жігіт – талапты, білімді жастарымыздың бірі. Болашақта одан күрделі еңбек күтуге болады, – деген сөзі түсті.

– Жақсы қорғады. Сөз жоқ, тақырыбын ұлғайтып үлгергенін оппоненттері де, басқа сөйлеушілер де мойындай бағалады, – деді жолдас академик Кəрім Мыңбаев.

– Мүдіріп қалар ма екен деп қорқып

Оңғарбектің өңі қашып кетті. Көзімді аларта қарап: – Ей, шырағым доктор, Ермұханды мына тойыңа мен шақырғам жоқ, сен шақырғансың. Бұл жігіт жаламен жабылған қара жаулығынан құтылдым ба, құтылмадым ба деп арамызға жаңа қосылып отыр. Түсінсең, бұл жалғыз саған емес, маған да келіп отыр. Тойымды бұзды деп ойласаң, рұқсат бер, біз кетейік! Оңғарбек орнынан ұшып тұрды.

– Бауке, бұл не дегеніңіз, өзім шақырғаным рас, – деді сасқалақтап.

– Ең құрметті қонақтарым сіздерсіздер. Осыдан кейін тыжырынғанмыжырынғандардың үні өшті. Еркін отырдық.

АЛАШТЫҢ АЛЫПТАРЫ БӘЙКЕН ӘШІМОВ Əшімов Бəйкен – Талдықорған облысының обком секретары. Кіруге рұқсат сұрадым... Кірдім...

– Менен жасың кіші шығар?

– Иə, кішімін.

– Онда сені жолдас деп жалпақтар жайым жоқ... Алматыдан, шынымды а й т с а м , қ а ш ы п ке л д і м , ж ұ м ы с істетпейді. Келесі жылы Лениннің 100 жылдығы, соғыстың 25 жылдығына даярланудамын.

– Бауке, сөзіңізді бөлейін.

– Иə.

– ЦК КПСС осы туралы кең атап өтуге қаулы алды, оны да атап өтіңіз.

– Сіз мені танымайсыз, секретарь обкома жолдас.

– Бауке, не деп отырсыз? – деп абыржыды.

– С і з д і ң а т ы ң ы з Б ау ы р ж а н , фамилияңыз Момышұлы емес пе?

– Міне, танымағаның осы.

– Ойбай-ау, енді, сізді қалай танимын, үйретіңізші? – деді.

– Ал қазақ дейтін халық бар, олар мал бағады, ет жейді, сүт ішеді... бірақ та жауынгер халық. Оған менің документім бар. Мысалы, 4 рет Совет Одағының батыры Маршал Советского союза Жуков былай дейді: «Мне часто задают вопросы, какие у меня глубокие впечетления и тяжелые осадки в годы ВОВ». Он отвечает сам на этот вопрос: – Это сражение под Москвою под главным командованием И.В.Сталина. Как вы знаете, я был его первым заместителем, – дейді Жуков. Қазақ халқы өз тарихында ондай шайқасқа қатысып көрген емес бұрын. «Елдің атын ер шығарады» деген сөз бар. Біздер, қазақтар, əбден Отанның басына қиын жағдай түскен кезде, Москваның түбіндегі шайқаста «Біз қазақпыз» дегенді жанымызбен де, қанымызбен де, арымызбен де айта білдік. «Біз қазақпыз» дегенді біз ұялмастан, қызармастан бүкіл жер жүзіне айқайлап айттық. Бұған куə – тарих, халық. Бұған куə – түнде ұйқы, күндіз күлкі көрмеген еңбегіміз. Бұған куə – өлген, жарақаттанған, аяғымен келіп, мүгедек болып таяғымен қайтқан немістер – фашистер. Бұған куə – достарымыз бен дұшпандарымыз да... Жаңа мен айттым ғой, қарағым, менің денсаулығым жағынан алып бара жатқан еш нəрсе жоқ дедім. Алматыдан қашып келдім дедім ғой. Шақырған үш датаға мен құрқол бара алмаймын.

– Мне нужно рабочее место. Тауып берсең, рақмет айтамын. Отказ берсең, өкпелемеймін. Мен кедей қазақ емеспін. Ақшасын төлеуге жараймын. Он обалдел, нажал на кнопку, явилась его секретарша Лидия Ивановна. – Срочно соедените меня с первым секретарем Кировского райкома партии, если нет его, тогда с председателем р а й и с п ол ком а , – д е п б ұ й ы рд ы . Секретарь жылдам екен. Райисполкоммен сөйлесті: – Сүлеймен, мен Бəйкенмін ғой. Менің алдымда Баукең отыр, полковник, жазушы Бауыржан Момышұлы, ертең бізде областной актив болады ғой. Соған сіз обязательно келесіз. Партактив біткен соң, Баукең Айнабұлақт а бажасының үйінде, сол кісіге барасыз. Бүрсігүні өзіңіз лично өз машинаңызбен ертіп барып, Баукеңді курортқа орналастырасыз. Чтобы были созданы все условия для работы, для лечения, – деп орысшалап айтты. – Я сам через 2 дня приеду на курорт Капал-Арасан и лично буду проверять как устроился Баукең. ІІ

На второй день моего прибывания на курорте прибыли первый секретарь обкома партии Байкен Ашимов, председатель областного исполкома З а бу ру в н ы й , п е р в ы й с е к р е т а р ь Кировского Райкома Комсомола Б.Бекеев, председатель Кировского райисполкома Сүлеймен Кибраев и

рукописей, они удивились.

– «Ей, мына кісі шынымен жұмыс істегелі келген екен ғой!» – воскликнул первый секретарь обкома... Когда я возвращался в номер, они по дороге встретили меня.

– Бауке, сіздің рұқсатыңызсыз, жатқан жеріңізге кіріп шықтық. Вас устраивает этот номер?

– Я очень благодарен главному врачу, меня вполне устраивает этот номер.

– Создайте все условия для товарища полковника, писателя, чтобы он хорошо отдыхал, лечился и работал, – деді первый секретарь главному врачу. Потом, обращаясь ко мне, сказал: – Бауке, не керек болс а, маған да, райкомға да, райисполкомға да қысылмастан айтып отырыңыз. Сіз бізге əр жылы келіп жүрген кісі емессіз. Сізді күтіп ала алмасақ, бізге ұят болады ғой... Біз курортты аралап шығайық, мына кісіні танисыз ба?

– Жоқ, танымаймын.

– Бұл – ақсақал Бекең Жидебаев дейтін кісі, – деп ақ мұртты шалмен мені таныстырды. Бұл кісі осындағы колхоздың бастығы болады. Колхоздың шамасы жаман емес, алдыңғы қатарлы колхоздың біреуі... Бұл кісінің жасы 65-те. Пенсияға шық десек, тіл алмастан осы уақытқа дейін еңбек етіп жағаласып жүр...

– Ей, Бəйеке, менің сендерге қандай зияным бар. Жоспарды өздерің бересіңдер, орындайтын біздер ғой. Менен құтыла алмай жүрсіңдер ме? – деп шал бұлқынып үн қатты.

– Беке, ренжімеңіз. Сіз сияқты шалдарымыз көп болса, əлдеқашан-ақ байып кетер едік. Сізді зейнеткерлікке қимастан айтып тұрған сөзім ғой, көңіліңізге алмаңыз.

– Иə, қарағым, сөйтіп айтсаңшы, – деп шал қуанып кетті.

– Беке, батырды үйіңізге ертіп барып, шайыңызды беріп əңгімелесіңіз. Біз 30 минуттан кейін сіздің үйге барамыз. Газ-69-бен шалдың үйіне бардым. Жақсы сары кемпірі бар екен. Балашағасы, немере, шөбересі бір қорада орналасқан, өскен-өнген жандар екен...

– Батыр, жоғары шығыңыз, – деп ізетпен мені төрге отырғызды...

– Батыр, шаймен бастайсыз ба, коньякпен бастайсыз ба?

– Қонақ қойдан жуас, май берсең де жей береді дегенді мен шығарғам жоқ, сіздің ата-бабаңыз шығарған, – деп мен күлдім.

– Онда коньяктан бастайық, – деп шал екі рюмкаға коньяк құйды. Екеуіміз де қағып с а лдық... 30 минуттан кейін басқа қонақтар келді. Менің байқағаным, обкомның аты – обком екен. Барлығы да қалжыңдап отырды. Бірінші тосты обкомның бірінші секретары көтерді. Орысшалап сөйледі: – Среди нас присутствует знаменитый полковник Советских вооруженных сил, имя которого известно не только в Советском Союзе, но и зарубежом – всеми нами уважаемый Бауржан Момышұлы. Среди нас присутствует один из крупных партийных работников республики, бывший заведующий отделом науки и культуры ЦК КП Казахстана, теперь д и р е кто р и н с т и ту т а п р и Ц К К П Казахстана, доктор исторических наук Серикбай Бейсембаев. Разрешите мне поднять тост за их здоровье... Мы встали, хлопнули, налили рюмки коньяков. Доктор наук притронулся губами своей рюмки и отложил в сторону (Я его знал раньше, как отъявленного пьяницу, признаться, удивлен его отказом от коньяка)... После этого говорили в мой адрес всякие нелепые дифирамбы, поднимали тосты за мое здоровье. Признаться мне весьма неприятно было. Хозяин дома облокотился ко мне.

– Бауке, сіз де бір сөз айтсаңызшы?

– Я го в о р и л н а р у с с ком и н а казахском языках. Уважаемый хозяин, қадірлі жеңгем, адал ниеттеріңе, адал тамақтарыңа, ақ дастарқандарыңа сансыз рақмет... Сіздер мені сыйлап шақырғандарыңызға рақмет. Бірақ та шынын айтсақ, сіздер мені емес, менің халқымды сыйлап шақырдыңыздар – оны

бы тщеславного Советского воинства – не было бы гвардии полковника Бауыржана Момыш-улы...

1970 году предстоят не сколько знаменательных исторических дат: 100-летие со дня рождения В.И.Ленина – Ленин велик!.. 25-летие победы вооруженных сил Советского Союза над фашистской Германией (Я это говорю как воин).

– Товарищ гвардии полковник, ЦК нашей партии, эти даты решили отметить очень серьезно, – бросил реплику первый секретарь обкома.

– Благодарю вас за информацию, – дедім мен – хочу закончить свое слово. Короче говоря я желаю, притом искренно желаю, трудовых успехов всем трудящимся вашей области. Я – муж, отец, дедушка. У Вас тоже есть дети. Поэтому, как аға баласы (мен ұлы жүзбін), по традициям наших предков разрешите мне дать ақ бата: – О, Алла тағала, Сіздің барыңыз рас болса, біздің бала-шағамызға, Абайдың басын бергін, Жамбылдың жасын бергін, Сəкеннің сəнін бергін, Күлəштің əнін бергін, Исатай-Махамбеттің атағын бергін, Бауыржан Момышұлының шатағын бергін. Громкие хохоты, смех и бурные аплодисменты... Жылқы айғырларының арасында жұмыртқасы ішінде болатындарын ауыл шаруашылық ғылымында внутряк дейді. Ал образно выражаясь, біздің партия қызметкерлерінің көбі – внутряктар. Олармен Құдай ешкімді дастарқан басына отырғызбасын. Мен өз басымнан соны көп кешірдім. Обком, райком жиналып, мені қонаққа шақырды. Сондағы сезгенім – адал тамақ, адал дастарқан, ақ ниет дейтін олар отырған жерде бола бермейді екен. Емін-еркін отыру жоқ. Бірін-бірі іштей аңдып отырған кісілер...

– Адал асты арам істейді екенсіңдер, ақ дастарқанды қара істейді екенсіңдер, ақ ниеттің бетіне түкіреді екенсіңдер, – дедім маған сөз бергенде. Бұдан былай аштан өліп, көштен қалсам да, обком мен райкомның үйінен дəм татпаймын. Маналы бері не ішіп, не жегеніме түсінбестен отырмын. Бұдан былай мені қонаққа шақырушы болмаңыздар, рақмет. Отырғандар ха-ха-ха деп өтірік күлісті. Мен ішімнен күлдім.

ЖҰМАБЕК ТӘШЕНОВ Телефон сыңғыр ете қалды. Мен алдым.

– Тəшенов жолдас, сізді сағат 12-де қабылдамақ. Жоғарғы Советтің президиумының председателі Ж.Тəшеновты естігенім болмаса, көрген кісім емес. Верховный Советке бардым. Тап мені күтіп отырғандай-ақ, помощнигі алдымнан шығып, ізетпен кезексіз мені тіптен-тіке председательге ендірді. Кең кабинеттің төрінен алдымнан орта бойлы, тығыншық сары жігіт орнынан тұрып, жеңіл қадаммен алдымнан шықты. Амандастық. «Тақтың» алдындағы столға қарама-қарсы отырдық.

– Бауке, халіңіз қалай?.. – деген сұрақтардан сөзін бастады председатель. Мен жауап қаттым.

– Денсаулық қалай?

– Онша мақтанарлық емес... – деп бастай бергенімде ол столдағы бір седеп түймені басты. Помощнигі жетіп келді.

– Немедленно позвоните Ерастову. Чтоб он прикрепил полковника к больнице Совета Министров...

– На Ерастова не жалуюсь...

– Если нужно, пусть его положать в больницу в правительственную палату. Идите. Помощнигі кетті. Мен не айтарымды білместен, сасқалақтап: – Благодарю Вас, – деппін.

– Сіз арақ ішесіз бе?

– Ішемін.

– Сізге пиво да ішуге болмайды. Темекі тартасыз ба?

– Тартамын.

– Көп тартасыз ба?

– Көп тартамын.

– Оныңызды қойыңыз. Сіз бізге өте керек адамсыз. Не істеп жүрсіз?

– Жазып жүрмін.

қалуыңыз мүмкін.

– Бұныңыз өте дұрыс ақыл. Оны қалай табамыз?

– Іздеу керек.

– Сіз іздесеңіз қайтер еді?

– Іздейін.

– Қаражатты мен бергізейін.

– Жоқ. Мен қаражат алмаймын.

– Бұныңыз не?

– Таба алмасам ше?..

– Жоқ. Сіз табасыз. Сіз таппағанда кім таппақ оны?

– Мен іздестірейін. Тапсам дұрыс, таппасам – ешқандай міндеттемені мойныма алғым келмейді...

– Келістік. Сіз іздестіресіз, сіз табасыз.

– Жарайды. Бірақ та мен ақшадан аулақпын.

– Жарайды. Ал енді сіз туралы да көп хаттар бар. Сізді неге Герой Советского Союза емес деп жазады менің атыма...

– Это компентенция правительства.

– Мен үкімет бастығымын...

– В ы вс е го л и ш ь п р ед с ед ат е л ь п р е з и д и ум а В е р хо в н о го С о в е т а Республики...

– Я заместитель Ворошилова...

– Оны мен білемін.

– Сіз менің атыма арыз, өмірбаяныңызды толық етіп жазыңыз. Барлық көрсеткен ерліктеріңізді жазыңыз. Мен ол мəселені Ворошиловтың алдында көтеремін...

– Жоқ. Мен еш нəрсе жазбаймын. Мен туралы жазылғандар аз емес.

– Онда соларды қарастыралық. Оларды қайдан табуға болады?

– Мен ол жағын білмеймін. Тағы біраз сөйлестік.

ЕРМҰХАН БЕКМАХАНОВ ...1943 жыл. Полк командирі кезім. Таныс-біліс емес Анна Михайловна маған хат жазып, «Қазақ ССР тарихының» бірінші томын салып жіберіпті. Оқып шықтым. Жетістігі мен кемшілігін, яғни алған əсерімді жазып жібердім. Жауабымды алып, қатты риза болыпты. Сол жылдың 9 декабрь күні Москвадағы «Əдебиетшілер үйінде» менімен кездесу болды. Оны генерал-лейтенант А.А.Игнатьев басқарды. Мен жазбасыз 45 минуттай сөйледім. Сұрақтарға жауап бердім. Менен кейін Школовский, Лавренов, Стасов, Панкратова, біздің Қазақстаннан И.Тəжиев, Ə.Шəріпов, С.Аманжолов сөйледі. Кеш аяқталысымен, қасыма жастары ұлғайған екі апай келді. Олардың бірі – Анна Михайловна Панкратова, екіншісі – В.И.Лениннің тұсындағы Орталық партия Комитетінің секретары болған Елена Дмитриевна Стасова екен. Біраз əңгімелесіп болған соң, тарқай бастадық. Шашы аппақ, ап-арық Анна Михайловна қолдары дір-дір етіп, тілдей қағазды қалтама салды. Былай шыға «Бауыржан, уақытың болса, жолығып əңгімелесейік. А.М.Панкратова» деген жазуды оқыдым. Соңына адресін жазыпты. Арада алты ай өткенде мен Анна Михайлованың үйінде болдым. Қызы бар екен. Шай іштім. Əңгімеміз «Қазақ ССР тарихының» төңірегінде болды. Оны зерттеуге қалай кіріскенін айтты. Əйтеуір Қазақстан туралы жақсы əсерде екен. Сөзін тыңдай отырып, терең ұғымды тарихшыларымыздың алдыңғы легіндегі кісілердің бірі-ау деп ойладым. Мені де зейін қойып тыңдай білді.

– Алматыда кездесіп, азды-көпті əңгімелескен адамдарымның ішінде ееркше əсер қалдырған, əрі үміт күттірген Ермұхан Бекмаханов болды. Сіз оны танитын ба едіңіз?

– Жоқ.

– Бұл көрікті жас жігіттің (менің шамалауымша жуық арада) нағыз ғалым, тарихшы болатынына əбден көзім жетті, – деп өз сөзін дəлелдеп, көп сыр шертті.

1946 жыл. Анна Михайловна мені Ермұханның докторлық диссертациясын қорғау процесіне шақырды. Вера Павловна екеуміз трамваймен (сол кезде Москвада такси жоқ еді) кешігіңкіреп бардық. Барсақ, жап-жас (кейін білдім, сонда Ермұхан отыз бір жаста екен), сұлу қазақ жігіті мінбеде докторлық диссертациясын қорғап, сөйлеп тұр екен. Бұл – менің мұндай жиынға тұңғыш қатысуым. Анна Михайловна ымдап, бізді қасына шақырып отырғызды.

– Ермұхан Бекмаханов – осы жігіт. Ол

едім. Оңай дейсіз бе, москвалық өңкей азулы, ірі ғалымдардың алдында, – деді химия ғылымдарының докторы Ерден Əзірбаев.

– Ол мүлде қағазға қарамай сөйледі, шешен екен, – деді РСФСР-дің еңбек сіңірген өнер қайраткері Вера Павловна. Ертесіне Анна Михайловна мені «Гранд Отель» мейрамханасына ертіп барды. Ермұхан шаршап отыр екен. Əңгіме онша үйлесіңкіремеді. Ол кезде карточка жүйесі. Менің карточкам полковниктікі. Елу процент жеңілдігі жəне ол бойынша азық-түлік кезектен тыс беріледі.

– Анна Михайловна, Ермұхан Бекмаханов қорғауын атап өтпек пе?

– Сіз естіпсіз ғой. Менің қосқаным, – деп үш мың сомдық карточкамды жəне бір жарым мың сом ақша бердім. Анна Михайловна қатты қуанды. Біраз отырғаннан кейін желеу тауып, орнымнан тұрдым.

– Бауыржан, маған «Кавказ жазбалары» блокнотыңды қалдырып кетші. Ертең қайтарамын, – деді Анна Михайловна. Мен сол кісіге əскери командирлік дəптерімді тапсырып, қош айтыстым. Ертеңіне мені Бас штаб Подольскіге жұмсады. Ермұханның тойында бола а л ма д ы м . Ү ш к ү н н е н ке й і н А н н а Михайловна ЦДСА-дағы бөлмеме келді.

– Мен сіздің жазбаларыңызбен толық танысып шықтым. Ермұханға да оқып бердім. Оған сіздің рұқсатыңызсыз оқығаныма кешірім өтінемін. Ол өткенде сіздің тез кетіп қалғаныңызға қатты өкінді... Мен Тəуке хан, Бірінші Петр, Цеван Рабдан, Галдан Церен, Абылай хан туралы екеуміздің арамызда болған əңгімені айтқанымда, тыңдап, таңқалды. Анна Михайловна, мен Ермұханның ХVІІ-ХVІІІ ғасырлардағы қазақ халқының тарихы жөніндегі біліміне таңқаламын, – дедім. Мұның дұрыс. Ол өте адал, білуге құмар... материалдарды өте мұқият, тиянақты зерттейді... Өкінетініміз сол, архивтік документтердің бəрі қолымызға тие бермейді, – деп күрсінді. Қысқасы, Анна Михайлованың бізге жəрдемі көп тиді. Өте ақылды кісі еді. Ермұхан қаралы азапқа душар болып қамалғанда, ол кісі қатты қайғырды, қолынан келген көмегін аяған жоқ. Тиісті орындарға барып, оны ақтап түрмеден босатты. Мұны мен ұстаз бен шəкірттің арасындағы ғана қарым-қатынас деп емес, ерлік деп білемін... Еркін отырдық. Оңғарбек Бердібаев соғыс кезінде менің қарамағымда полк дəрігері болған кісі еді. «Москва» қонақ үйінде докторлық диссертация қорғағанына байланысты той істеді. Дастарқанды Сəбит Мұқанов басқарды. Той енді қыза бергенде, Ермұхан төбе көрсетті. Отырғандардың біразы: – Əй, сен мынаны неге шақырдың?!

– дегендей сұрланып, тыжырына қалды. Төрге шық деген ешкім жоқ. Қасымда Тілеш Шойынбаев отыр еді.

– Тілеш, қарағым, орныңнан тұр, – деп, Ермұханды қасыма отырғыздым. Бұл қылығым тыжырынғандарға ұнаған жоқ. Намысым, ашуым қозып, рұқсатсыз сөз сөйледім.

– Қарағым, профе ссор, – дедім орнымнан тұрып, Ермұханға қарап.

– Мен Тынық мұхиттан Орта теңізге, Шығыстан Батысқа дейінгі аралықты шарлап шыққандардың біреуімін. Ойлы-қырсыз, тау-тассыз, жыражылғасыз жерді мен көргенім жоқ. Бұл айтылғанның астарына түсінерсің, шырағым. Сен тарихшысың. Қазақ халқының да өз заманында өзіне жарастық қару-жарағы, қолбасшылары болғаны рас. Ол өткен заманды сен менен гөрі жақсы білесің... Біздің заманда Əліби Жангелдин деген кісі болған. Оның ықпалымен Амангелді Иманов қол бастап, майданға шыққан.

– Əй, Бауыржан, сен бізге лекция оқып тұрсың ба, ей?! – дейді Сəбит маған жақтырмай.

– Сəбе, кешіріңіз, лекцияны сізге оқып тұрғам жоқ, профессорға оқып тұрмын. Мен атаған кісілер туралы сіздің пікіріңіз елдің бəріне мəлім ғой. Оны профессор да оқып шыққан. Ал менің пікірлерімді оқып шыққан жоқ. Естісін деп əдейі айтып тұрмын.

ТАРИХШЫНЫҢ ӨКІНІШІ 1966 жылдың көктемі. Ермұхан екеуміз Қазақ ССР Министрлер Советінің ауруханасында қатар палатада жаттық. Көңілін сұрамақ болғанымда, дəрігер Анна Павловна (фамилиясын ұмыттым): – Ол кісінің үстіне кіруге жұбайынан басқа ешкімге рұқсат жоқ. Сіз дұрыс түсініңіз, жағдай осыған мəжбүр етті, – деді. Арада біраз күн өткенде: – Б ау к е , і н і ң і з г е ж о л ы ғ ы п шықсаңызшы. Мен дəрігерден рұқсат алдым, – деп əйелі палатама еніп, қинала үн қатты. Ішімнен: «Келін күдерін үзген халде екен ғой», – деп шошып қалдым. А қ ха л ат к и і п , Е рм ұ ха н н ы ң палатасына ендім. Кірсем, ет пен сүйегі қалған (бірақ сыры кетсе де, сыны кетпеген), жатыр екен.

– Бауке, дəрігер сізге ғана рұқсат беріпті ғой. Ассалаумағалейкум, – деп зорлана жымиып, қолын созды. – Елу жас не, Бауке? Көп ой қап барады... Үлгере алмай кетіп барам, кешіріңіз, – деді. Бұл маған тарихшының алдындағы өкінішіндей сезілді...

ӨМІРДЕ ДЕ СҰЛУ ЕДІ... ...Сағат күндізгі екі. Үйде жазу жазып отыр едім, дəрігер Анна Павловна телефон соқты.

– Бауыржан, Ермұхан Бекмаханович...

– Түсінікті. Ол бізге ұзақ жасауға əмір етеді, – дегенімде, дəрігердің даусы дірілдеп: – Иə, солай, Бауыржан, – деді. Марқұмды жерлеп, қайтып келеміз. Жолда: – Байқадыңыз ба, табытта ол тірі адамдай, сұлу күйінде жатты, – деді Анна Павловна.

– Түсінгеніңізге рақмет. Ол өмірде де сұлу еді, – дедім мен.

ЕРЕКЕҢ ЕЛ АРДАҚТЫСЫ Алпысыншы жылдары түскен бір суретке қарап отырып, Ермұхан ағайды есіме алдым. Ол кісімен менен көп жыл бұрын таныс-біліс болған əйгілі Ілияс Есенберлиннің мына бір сөздерін жадымда берік сақтаппын. «Ермұхан Бекмаханов менің қазақ тарихын зерттеп білуіме соншалық əсер етті, өйткені бұл ғалым қазақ елінің ХІХ ғасыр мен ХХ ғасыр басындағы экономикасы, əлеуметтік құрылысын зерттегенде, Кенесары қозғалысына б а й л а н ы с т ы н а қ т ы л ы м ат е р и а л жетіспейтін жəне соны толықтыруға Орткомның жəрдемдесуін сұрапты. Сол жұмысты Жұмекең Дінмұхаммед Ахметұлы арқылы маған жүктеді. Соғыс уақыты болса да, Ортком Бекмахановқа б а р ы н ш а б ол ы с т ы. К ө б і н е ə уе л і Петропавлда, кейін Омскіде болып жүрдім. Ортком қызметкері неге сонша архивте көп отырады деген сезік болмау үшін, кейбір архив материалдарын қонақ үйіне алдырып оқимын. Отарлау саясаты қалай жүргенін, Орынбордан бастап, бекіністердің не үшін тездетіп салынғанын əбден түсіндік. Негізгі сүйенген ұстанымымыз – ұлттық намыс, Сталиннің орыс халқы туралы жəне «бізді ата-баба аруағы қолдасын» деген сөзі еді. Біз де өзіміздің тарихи қаһармандарымызды дəріптеуіміз керек болды. Осы принцип кейін Бекмахановты ұлтшыл деп кінəлауда тілге тиек болды... Кенесары қозғалысы туралы жинаған материалды машинкаға бастырып, бір данасын өзім алып отырдым. Екі данасын тікелей бастығым Дінмұхаммед Ахметұлына табыс етемін. Ол кісі Шаяхметовке көрсеткеннен кейін ғана Ермұханға береді. Сөйтіп, келесі іссапарының бағытын Бекмаханов белгілеп, Димекең қолына жазып береді, ол маған тапсырады, міне, сөйтіп жүріп тарихшы болып алдым».

12 араша, 2016 жыл

www.akjolgazet.kz

ТӘУЕЛСІЗДІК – ТҰҒЫРЫМ!

ЖАРНАМА

ЖАСТАР ЖЕТІСТІГІМІЗДІ БАҒАЛАЙ БІЛЕДІ аға ұрпағы, Жуалы өңірінің ардагерлері де Елбасы Нұрсұлтан Əбішұлының өлшеусіз еңбегін жоғары бағалап, елде жүргізіліп отырған салмақты да салиқалы

Жеңістің 71 жылдығын атап өттік. Осы жылдар ішінде ардагерлердің қатары да сиреді. Бүгінде ауданда Ұлы Отан соғысына қатысқан небəрі 6 ардагер бар. Ал еңбек

Жарас МҰРАТАЙ, аудандық ардагерлер кеңесінің төрағасы, облыстың Құрметті азаматы. Еліміз тəуелсіздіктің 25 жылдық белесінде ғасырға бергісіз жолдан өтіп, əлемге танылды. Ең бастысы, қазақ елінің шекарасы шегенделіп, салиқалы саясат ұстанған іргелі мемлекетке айналды. Осы уақыт аралығындағы толағай табыстар мен жарқын жетістіктерді сөз еткенде көңіліміз марқайып, ең алдымен бірлігі жарасқан қазақтың татулығы еріксіз ойға оралады. Тамырсыз ағаш болмайтыны сияқты, тағдырсыз халық болмайды. Қазақ халқы талай зұлматты кезеңдерді жеңіп, болашағына сеніммен қараған халық. Тарихтың тереңіне көз салсақ, Ұлы Отан соғысында қаншама адамзат сұм соғыстың құрбаны болды. Отан қорғау жолында жуалылық азаматтар да жеңісті жақындатуға зор үлестерін қосты. Даңқты батыр жерлесіміз Бауыржан Момышұлының сөзімен айтсақ, бұл жеңіс бізге арзанға түскен жоқ. Бір ғана Жуалыдан аттанғандардың ішінде 2636 азамат майдан даласында көз жұмса, ал 1342 жерлесімізге туған жердің дəм-тұзы бұйырып, елге жеңіспен оралды. Дана халқымыз «Өткен күннен алыс жоқ, келер күннен жақын жоқ» деген. Биыл Ұлы

майданында тер төккен 504 тыл еңбеккері ортамызда жүр. Ə л бе т т е , а с қ а р а л ы а сул а рд ы бағындырып, тəуелсіздігімізді тұғырлы ету əсте оңай болған жоқ. Еңселі еліміздің

саясатын үнемі қолдап келеді. Кеңес одағы ыдырап, елдегі өндіріс орындары жабылып, жұмыссыздық жайлаған қиын тұста да ақсақалдар қауымы ұстамдылық пен көрегендік танытты. Тəуелсіздіктің

ҚАДІРМЕНДІ ӨНЕРСҮЙЕР ҚАУЫМ!

қаз-қаз басқан қадамын нығайтуға үлес қосты. Əлі де сол бағыттан айнымай, ел дамуы мен ұрпақ болашағы жолында ізгі істер атқарып келеді. Ауданда 50 мыңнан астам халық бар. Оның ішінде ардагерлердің алар орны айрықша. Соғыс жəне еңбек ардагерлерінің, зейнеткерлердің тыныс-тіршілігін жанжақты қадағалап, қоғамдық іс-шараларға тартуды аудандық ардагерлер кеңесі мен кеңестің бастауыш ұйымы қолға алған. Аудан бойынша барлық елді мекенде 73 бастауыш ұйым жұмыс істейді. Бұл ұйымдардың жанынан жастармен жұмыс жүргізу жөніндегі комиссиялар құрылған. Ардагерлер тұрақты түрде жастармен, мектеп оқушыларымен кездесіп, көрген-түйгендерін, өмірлік бай тəжірибелерімен бөлісіп, ақыл-кеңес беруден жалыққан емес. Соның нəтижесінде ауданымызда үлкенді сыйлайтын, патриот, өр рухты жастар өсіп келеді. Еліміздің болашағы жастардың қолында десек, бұл тұрғыдағы игі жұмыстарды одан əрі ширата түсетін боламыз. Қазақ – қашанда сабырлы халық. Тəуелсіздік – біздің мəңгі қадір тұтатын бойтұмарымыз. Заман өтеді, буын алмасады. Құндылықтарды қадірлеу, барды бағалау секілді қазақи қасиеттерді аға буын өкілдері жастарға үйретіп келеді. Сондықтан, жас ұрпақ Тəуелсіздіктің қадіріне жетіп, ата-бабаларымыздың жанкешті ерліктері мен ерен еңбектерін бір сəтке де ұмытпауы керек. Жуалы ауданы.

БАҒДАРЛАМА ЖӘНЕ БҰҚАРА Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 30 қаңтардағы бұйрығымен ауыл шаруашылығы жануарларын бірдейлендіру қағидалары бекітілді. Бұл – арнайы дерекқорға ауыл шаруашылығы жануары т у р а л ы м ə л i м е т т е р е н г i зу, ветеринариялық паспорт беру, таңбалау арқылы жануарларға жеке нөмiр беру жəне есепке алу рəсiмi болып табылады. Ауыл шаруашылығы жануарларын бірдейлендіру тапсырысы бойынша бүгінгі күнге дейін облысқа жеткізілген құлақ жапсырмалары түйеге – 1480, бұзауға – 152 931 жиынтықты, қозы мен лаққа – 1 491 595, шошқаға 65931 дананы құрап отыр. Облыста бұл іс тиісті деңгейде жүргізілуде. «Ветеринария туралы» Заңның 35-бабы, 2-тармағында «Жылқы жануарларын бірдейлендіру мал иелері есебінен жүргізіледі немесе жылқы малына салынатын чиптерді мал иелері өз қаражаты есебінен сатып алулары тиіс» деп көрсетілген. Осыған орай, облыс бойынша жылқы малын

ЗАҢ БАРШАҒА ОРТАҚ бірдейлендіру үшін қажетті жеке нөмірлерінің эмиссиясы алынып, осы бағытта жұмыс жүргізу үшін басқарма тарапынан «Тараз-Нұрпласт» ЖШС-мен өзара келіссөз жүргізілген. Ауыл шаруашылығы жануарларын электронды бақылау үшін қазіргі таңда малды міндетті түрде бірдейлендіру қажеттігі жəне қолданылатын бұйымдар мен атрибуттар туралы түсіндіру мақсатында облыс аумағындағы шаруа қожалықтары арасында кездесулер өткізілді. Бүгінгі күні «ТаразНұрпласт» ЖШС жылқы малын бірдейлендіруге арналған чиптерді алуға аудандардан тапсырыс түсуде. Сондай-ақ, мал өсірумен айналысатын облыс тұрғындары жануарлар ауруларының, оның iшiнде жануарлар мен адамға ортақ аурулардың алдын алуда, оның таралуына жол бермеуде «Ветеринария туралы» Заңда көрсетілген міндеттерді білулері

АЛТЫНШЫ ШАҚЫРЫЛҒАН ЖАМБЫЛ ОБЛЫСТЫҚ МӘСЛИХАТЫ ШЕШІМ Тараз қаласы

№5-9

7 қазан 2016 жыл

Мемлекеттік денсаулық сақтау секторы ұйымдарының ауылдық жерде жəне қала үлгісіндегі кенттерде жұмыс істейтін медицина жəне фармацевтика қызметкерлеріне коммуналдық қызметтерге жəне отынға арналған шығыстарды бюджет қаражаты есебінен өтеу мөлшерін белгілеу туралы «Халық денсаулығы жəне денсаулық сақтау жүйесі туралы» 2009 жылғы 18 қыркүйектегі Қазақстан Республикасы Кодексінің 182-бабының 3-тармағының 2) тармақшасына сəйкес, Жамбыл облыстық мəслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ: 1. Мемлекеттік денсаулық сақтау секторы ұйымдарының ауылдық жерде жəне қала үлгісіндегі кенттерде жұмыс істейтін медицина жəне фармацевтика қызметкерлеріне коммуналдық қызметтерге жəне отынға арналған шығыстарды бюджет қаражаты есебінен жылына бір рет 2 (екі) айлық есептік көрсеткіштен кем емес мөлшерінде өтеу белгіленсін.

2. Осы шешімнің орындалуына бақылау жасау облыстық мəслихаттың құқықтық тəртіп, əлеуметтік-мəдени салалар, гендерлік саясат жəне қоғамдық ұйымдармен байланыс мəселелері жөніндегі тұрақты комиссиясына жүктелсін.

3. Осы шешім əділет органдарында мемлекеттік тіркелген күннен бастап күшіне енеді жəне оның алғашқы ресми жарияланған күннен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі. Облыстық мəслихаттың сессия төрағасы А.Сансызбай

Облыстық мəслихаттың хатшысы Б.Қарашолақов

Шешім Жамбыл облысының әділет департаментінде 2016 жылдың 1 қарашасындағы нормативтік-құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №3199 болып енгізілді

АЛТЫНШЫ ШАҚЫРЫЛҒАН ЖАМБЫЛ ОБЛЫСТЫҚ МӘСЛИХАТЫ ШЕШІМ Тараз қаласы

№5-8

7 қазан 2016 жыл

Жамбыл облыстық мəслихаты аппаратының қызметтік куəлікті беру Қағидаларын жəне оның сипаттамасын бекіту туралы «Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызметі туралы» 2015 жылғы 23 қарашадағы Қазақстан Республикасы Заңының 30-бабының 4-тармағына сəйкес ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ: 1. Қоса беріліп отырған: 1) осы шешімнің 1-қосымшасына сəйкес Жамбыл облыстық мəслихаты аппаратының қызметтік куəлікті беру Қағидалары; 2) осы шешімнің 2-қосымшасына сəйкес Жамбыл облыстық мəслихаты аппаратының қызметтік куəліктің сипаттамасы бекітілсін.

2. Осы шешімнің орындалуын бақылау Жамбыл облыстық мəслихаты аппаратының басшысына жүктелсін.

3. Осы шешім алғаш ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі. Облыстық мəслихаттың сессия төрағасы А.Сансызбай

Облыстық мəслихаттың хатшысы Б.Қарашолақов

Шешім Жамбыл облысының әділет департаментінде 2016 жылдың 31 қазанындағы нормативтік-құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №3198 болып енгізілді

жəне орындаулары тиіс. Заңның 25-бабына сəйкес жеке жəне заңды тұлғалар мал шаруашылығы қора-жайларын, ветеринариялық ережелер мен нормативтерге сəйкес ұстауға, қоршаған ортаның ластануына жол бермеуге, ауыл шаруашылығы жануарларын бiрдейлендiрудi қамтамасыз етуге, жануарлар қырылған, бiрнеше жануар бiр мезгiлде ауырған немесе олар əдеттен тыс мiнез көрсеткен жағдайлар орын алғанда хабарлауға жəне ауру деп күдiк келтiрiлген кезде ветеринария саласындағы мамандар келгенге дейiн жануарларды оқшаулап ұстау жөнінде шаралар қолдануға, ветеринариялық-санитариялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін өз иеліктеріндегі малға уақтылы вакцина егуге жəне олардың диагностикасын қамтамасыз етуге міндетті. Сонымен қатар, жаңадан сатып алынған жануардың, алынған төлдің, оның (олардың) сойылғаны

неме се өткізілгені туралы жергілікті ветеринариялық қызмет көрсету мекемелеріне хабарлауы керек. Еліміздегі талаптар бойынша ветеринариялық анықтама беру тəртібі немесе ветеринариялық нысандардың (жануарлар, жануарлардан алынатын өнімдер мен шикізат жəне тағы басқалары) тасымалдануы ветеринариялық тиісті ережеге сəйкес жүргізіледі. Жануарлар туралы мəліметтер негізінде ветеринариялық анықтама, жануарға, жануардан алынатын өнім (ет, ет өнімдері, сүт, сүт өнімдері тағы басқалары) мен шикізатқа (жүн, тері, мүйіз-тұяқ, жыланның уы жəне тағы басқалары) беріледі жəне өтініш беруші қайырылған күні ресімделеді. Барлық берілген ветеринариялық анықтамалар туралы мəліметтер «Е-лицензиялау» мемлекеттік д е р е к т е р қ о р ы а қ п а р ат т ы қ жүйесіне енгізіледі. Сонымен қатар, жануардың,

Жамбыл облыстық мəслихатының 2016 жылғы « 7 » қазандағы №5-8 шешіміне 1-қосымша Жамбыл облыстық мəслихаты аппаратының қызметтік куəлікті беру Қағидалары 1. Жалпы ережелер 1. Осы Жамбыл облыстық мəслихаты аппаратының қызметтік куəлікті беру Қағидалары (бұдан əрі – Қағидалар) Жамбыл облыстық мəслихаты аппаратының (бұдан əрі – Аппарат) қызметтік куəліктерді беру тəртібін белгілейді.

2. Мемлекеттік қызметшінің қызметтік куəлігі (бұдан əрі – Қызметтік куəлік) оның мемлекеттік лауазымы мен лауазымдық өкілеттіктерін растайтын құжат болып табылады.

3. Қызметтік куəлік осы шешіммен бекітілген сипаттамаға сəйкес.

4. Тиісінше ресімделмеген, жарамдылық мерзімі өткен, түзетілген жəне тазартылған куəлік жарамсыз болып саналады.

2. Қызметтік куəлікті беру тəртібі 5. Аппарат қызметшілерінің қызметтік куəлігіне – Жамбыл облыстық мəслихаты хатшысының қолы (бұдан əрі – Хатшы) қойылып беріледі.

6. Қызметтік куəлік қызметшілерге лауазымға тағайындалған, лауазымы ауысқан жəне бұған дейін берілген куəліктің мерзімі өткен, жоғалған немесе бүлінген жағдайда беріледі. Қызметшілер алған қызметтік куəлік үшін осы Қағидаларға қосымша келісілген нысаны бойынша Аппараттың мемлекеттік қызметшілеріне қызметтік куəлікті беруді есепке алу журналына қол қояды (бұдан əрі – есепке алу журналы).

7. Қызметтік куəліктер жəне қызметтік куəлікті беруді есепке алу журналы Аппараттың Персоналды басқару қызметінің сейфінде сақталады (бұдан əрі – Персоналды басқару қызметі).

8. Мемлекеттік қызметке алғаш қабылданған мемлекеттік қызметшіге қ қызметтік куəлікті тапсырған кезде пайдалану жəне оны сақтау с тəртібі бойынша түсіндіру жүргізіледі. Осы Қағидалардың 6-тармағында көзделген қызметтік куəлікті аауыстыру кезінде бұрын берілген қызметтік куəлікті Персоналды басқару б қызметінің қызметтік куəлікті беруге жауапты қызметшісі қайтарып алады.

9. Персоналды басқару қызметкері жыл сайын, 1 қаңтардағы жағдай бойынша, қызметтік куəліктердің есептік деректерге сəйкестігіне салыстырып тексеру жүргізеді.

10. Қызметтік куəліктерін толтыру, ресімдеу, есепке алу, беру, сақтау жəне жою тəртібін жалпы бақылауды Персоналды басқару қызметі жүзеге асырады.

11. Қызметтік куəлік жоғалған немесе бүлінген жағдайда, оның иесі дереу Персоналды басқару қызметіне жазбаша (еркін) нысанда хабарлайды жəне бұқаралық ақпарат құралдарына хабарландыру береді.

жануарлардан алынатын өнім мен шикізат орнын қолайсыз аймақ деп белгіленуі, ол жердегі жануарлардың инфекциялық аурулары бойынша эпизоотиялық жағдайдың өзгеруі, жануардың жеке нөмірінің болмауы, өнім мен шикізаттың, көлік құралының ветеринариялық қағидалар мен талаптарға сəйкес келмеуі сияқты жағдайлар кездескенде өтініш берушіге ветеринариялық дəрігер анықтама беруден дəлелді жазбаша түрде бас тартады. Ал былғары-үлбір шикізатына ветеринариялық анықтама жануардың жеке нөмірі көрсетілген белгі болған жағдайда беріледі. Ветеринария саласындағы заңдылықтарды бұзғаны үшін жеке жəне заңды тұлғалар Қазақстан Ре спубликасы «Əкімшілік құқық бұзушылықтар туралы» Кодексінің 406-бабына сəйкес жауапкершілікке тартылады. Төрехан ҚОЙЛЫБАЕВ, облыс əкімдігі ветеринария басқармасы мемлекеттік ветеринария инспекциясы бөлімінің басшысы.

12. Қызметтік куəлікті жоғалтудың, бүлдірудің, сондай-ақ оны басқа адамдарға берудің немесе мақсатқа сай пайдаланбаудың əрбір фактісі бойынша Персоналды басқару қызметі қызметтік тергептексеру туралы өкім шығуынан кейін он күнтізбелік күн мерзімінде қызметтік тексеру жүргізеді, оның нəтижелері бойынша Аппараттың тəртіптік комиссиясы кінəлілерді тəртіптік жауапкершілікке тарту туралы мəселені қарайды.

13. Жоғалған қызметтік куəліктер бұқаралық ақпарат құралдары арқылы жарамсыз деп жарияланады, бұл туралы Персоналды басқару қызметі хабардар етіледі. Жоғалғанның орнына жаңа қызметтік куəлікті қызметтік тексеру жүргізілгеннен кейін Персоналды басқару қызметі береді.

14. Жұмыстан босатылған кезде қызметкер қызметтік куəлікті Персоналды басқару қызметіне тапсырады. Қызметтік куəлікті тапсырған кезде кету парағына қызметтік куəлікті беру үшін жауапты адамның қолы қойылады.

15. Қызметшілер жұмыстан босатылған не бүлінген кезде тапсырған қызметтік куəліктер еркін нысандағы тиісті жою туралы акт жасала отырып, бір жылда бір рет жойылуға жатады. Жамбыл облыстық мəслихатының 2016 жылғы «7» қазандағы №5-8 шешіміне 2-қосымша

1. Қызметтік куəліктің мұқабаларының көлемі 19 см х 6,5 см (ашып көрсетілген түрінде), қаракөк түсті, экобылғарыдан немесе жоғары сапалы жасанды былғарыдан болуы.

2. Қызметтік куəліктің сыртқы бетінің ортасында алтын түсті Қазақстан Республикасы Мемлекеттік Елтаңбасының бей несі орналасқан, одан төмен «КУƏЛІК УДОСТОВЕРЕНИЕ» деген типографиялық қаріппен жазба жазылады.

3. Қызметтік куəліктің ішкі жағында ақ түс аясында шеңберде орналасқан күн мен қалықтаған қыранның жасырын формасын қолдана отырып көгілдір түсті қорғаныштық тангир бейнеленген. Жоғарғы бөлігінде «ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ЖАМБЫЛ ОБЛЫСТЫҚ МƏСЛИХАТЫНЫҢ АППАРАТЫ», «АППАРАТ МАСЛИХАТА ЖАМБЫЛСКОЙ ОБЛАСТИ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН» деген жазулар орналастырылған.

4. Сол жағында: көлемі 2,5 х 3,5 см фотосурет (түрлі-түсті), тиісінше мəслихат хатшысының қолымен жəне елтаңбалы мөрмен расталған қазақ тіліндегі мəтін.

5. Оң жағында: Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасының бейнесі, елтаңбаның төменгі жағында көкшіл түсті «ҚАЗАҚСТАН» деген жазу жəне орыс тіліндегі мəтін. Төменгі жағында қызметтік куəліктің жарамдылық мерзімі (екі жыл мерзімге беріледі) көрсетіледі. Жамбыл облыстық мəслихаты аппаратының қызметтік куəлікті беру Қағидаларына қосымша

Қызметтік № куəліктің нөмірі

Тегі, Аты, Жөні (бар болған жағдайда)

Атқаратын лауазымы

Берілген күні

Алғаны жөнінде жеке қолы

Қызметтік куəлікті ауыстыруы жəне тапсырғаны, (тағайындалуы, лауазымының өзгеруі, мерзімінің өтуі, жұмыстан босатылуы, жоғалуы туралы белгі)

Нысан

Қызметтік куəлікті жою (актінің нөмірі мен күні)

Ағымдағы жылдың 17 қарашасы күні Талас ауданының орталығы – Қаратау қаласындағы Ұлбике ақын атындағы мəдениет орталығында Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген мəдениет қызметкері, əнші-термеші Алтынбек Оразбеков атындағы облыстық əнші-термешілер конкурсы өтеді. Келем деушілерге есік ашық. Басталуы сағат 11.00-де. Ұйымдастыру комитеті.

АШЫҚ ЕСІК КҮНІ ӨТЕДІ ҚР Ұлттық Банкі Жамбыл филиалы 2016 жылдың 15 қарашасы күні сағат 15.00-де, ұлттық валюта – Теңге күніне арналған ашық есік күні өтетіндігін хабарлайды. Ашық есік күні Тараз қаласы, Қазыбек би көшесі, №137 үйде орналасқан ҚР Ұлттық Банкі Жамбыл филиалы ғимаратында өтеді. Сұрақтарды келесі телефондар бойынша қоюға болады: 45-78-68, 45-59-81.

АВТОМОБИЛЬ КӨЛІГІМЕН ЖҮК ТАСЫМАЛДАУШЫЛАР НАЗАРЫНА! Жамбыл облысы бойынша көліктік бақылау инспекциясы автомобиль көлігі саласындағы инспекцияда көрсетілетін мемлекеттік қызметтер туралы ақпаратты жүргізушілердің назарына ұсынады: 1. «Халықаралық автомобиль тасымалдарын жүзеге асыруға рұқсат беру куəлігін жəне рұқсат карточкасын беру».

2. «Қазақстан Республикасының аумағы арқылы ауыр салмақты жəне ірі көлемді көлік құралдарының (шетелдік көліктерді қоса алғанда) жүріп өтуі үшін арнайы рұқсат беру».

3. «Қазақстан Ре спубликасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сəйкес Қазақстан Республикасының тасымалдаушыларына шет мемлекет аумағы арқылы жүріп өтуге рұқсат беру».

4. «1, 6 жəне 7-сыныптағы қауіпті жүкті тасымалдауға арнайы рұқсат беру». Аталған мемлекеттік көрсетілетін қызметтерге қатысты мəселелер бойынша Тараз қаласы, Қ. Жалаири көшесі, №1 үй мекен-жайында орналасқан «Жамбыл облысы бойынша көліктік бақылау инспекциясы» РММ-ның 34-21-41, 34-20-40 телефондары немесе Халыққа қызмет көрсету орталықтары арқылы толық мəлімет алуға болады.

СУДЬЯЛЫҚҚА КАНДИДАТТАРДЫҢ ТАҒЫЛЫМДАМАДАН ӨТУІ ҮШІН ІРІКТЕУ КОНКУРСЫНА ҚАТЫСАТЫН, ОБЛЫС АУМАҒЫНДА ТҰРАТЫН ҮМІТКЕРЛЕРДІҢ ТІЗІМІН ЖАРИЯЛАЙМЫЗ Судья лауазымына аудандық жəне оған теңестірілген соттарында тағылымдамадан өтетін кандидаттар: 1. Салтанат Кыдырбековна Чарипбекова – 1981 жылы туған, Жамбыл облысының тумасы, Қордай аудандық соты кеңсесінің бас маман-сот мəжілісінің хатшысы.

2. Тукибаев Дидар Уланбекович – 1989 жылы туған, Жамбыл облысының тумасы, Жамбыл облысы бойынша Соттар əкімшісінің құжаттамалық қамтамасыз ету басқармасының бас маманы. Барлық сауалдар мен қараулар бойынша Жамбыл облысы бойынша соттар əкімшісінің персоналды басқару бөліміне (кадр қызметі) 8 (7262) 99-91-33 телефоны арқылы хабарласуға болады.

АЛҒЫС АЙТАМЫЗ Қазақ ССР-нің Құрметті жолшысы, СССР жəне Қазақстан Республикасының алты медалімен марапатталған, Жамбыл облысының жол саласында 53 жыл жемісті еңбек еткен Фатима Əліқызы Батчаеваны 90 жасқа толуымен құттықтаған жəне қолдау көрсеткен барша азаматтарға алғысымызды айтамыз. Олардың арасында əсіресе А.Тайпақов, М.Естаев, А.Раев, М.Катаев, Г.Қалымбетова, З.Малаева, Г.Романова (Ресей), В.Маковский (Ресей), И.Тимко (Канада), Э.Крапп (Германия), В.Шнайдер (Германия), Н.Гудериян (Германия) жəне В.Брукерге (Германия) шын жүректен рахмет айтып, оларға зор денсаулық, мол бақыт, ұзақ өмір жəне игілік тілейміз. Ризашылық білдіруші Батчаева, Мұсабаева, Тансықпаева, Əденова жəне Секербековтың ұрпақтары.

НАЗАР АУДАРЫҢЫЗ, АУКЦИОН!

Жамбыл облыстық мəслихаты аппаратының қызметтік куəлік сипаттамасы

Жамбыл облыстық мəслихаты аппаратының мемлекеттік қызметшілерінің қызметтік куəлікті беруді есепке алу журналы

7

«ТАРАЗ» ƏЛЕУМЕТТІК-КƏСІПКЕРЛІК КОРПОРАЦИЯСЫ» ҰЛТТЫҚ КОМПАНИЯСЫ» АҚ ЖАМБЫЛ ОБЛЫСЫНЫҢ БАЙЗАҚ АУДАНЫНДА ОРНАЛАСҚАН КӨЛЕМІ 6,0 га ЖЕР ТЕЛІМІН САТУҒА АУКЦИОН ӨТКІЗЕДІ Лот – жер телімінің орналасқан жері: Жамбыл облысы, Байзақ ауданы, Ботамойнақ ауылдық округі. Бастапқы бағасы 7 426 000 (жеті миллион төрт жүз жиырма алты мың) теңге. Бағаны жоғарылату əдісі бойынша аукцион 2016 жылғы 7 желтоқсанда сағат 11.00-де электронды веб-порталда www. gosreestr.kz мекен-жайы бойынша өтеді. Жер телімінің көлемі 6,0 га, ақшалай түрде 7 426 000 теңге. Сатушы: «Тараз» ƏКК» ҰК» АҚ, телефон: 8 (7262) 54-61-76. Орналасқан жері: Тараз қаласы, Қ. Қойгелді көшесі, 173. Өтінімдер қабылданатын мерзім аяқталғанша аукционды өткізу шартымен, керекті құжаттармен электронды веб-порталда www.gosreestr.kz адресі бойынша танысуға болады. Кепілдеме жарна, бастапқы бағаның 15 пайызы, «Ақпараттық есеп орталығы» АҚ есепшотына төленеді (БСН 050540004455, ИИК KZ529261501102032004, «Казкоммерцбанк» АҚ, БИК KZKOKZKX, КНП 171, Кбе 16). Хабарлама жарияланған күннен бастап www.gosreestr.kz адресі бойынша қатысушылар тіркеуден өтіп жəне өтінімдер қабылданып, аукционға екі сағат уақыт қалғанда қабылдау тоқтатылады. Аукционға тіркеуден өткен жəне кепілдік жарнаны төлеген тұлғалар ғана қатысады.

Ескертпе

Ескертпе: Жамбыл облыстық мəслихаты аппаратының, мемлекеттік қызметшілерінің қызметтік куəліктерін беруді есепке алу журналы тігіліп, нөмірленіп жəне Персоналды басқару қызметі қызметшісінің қолымен жəне «Жамбыл облыстық мəслихатының аппараты» мемлекеттік мекемесінің мөрімен расталады.

Жарамсыз деп табылады 2010 жылдың 26 қарашасында Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен Құралай Орынбайқызы Интиеваның атына берілген №264294 «Күміс алқа» алқасының куəлігі жоғалуына байланысты жарамсыз деп табылады.

8

12 араша, 2016 жыл

БӘРЕКЕЛДІ! Д

Жайылманың жас ұландары жарады Есет ДОСАЛЫ, «Ақ жол». Жа й ы л м а – ө н е р д і ң қ ұ т ы қонған ауыл. Осы өлкеде көптеген өнер адамдары дүниеге келіп, От анымыздың мəдениеті мен өнерінің өркендеуіне үлес косып келе жатқаны мəлім. Бүгінде Жайылма ауылдық балалар өнер мектебі сол аға буынның ізін басып өсіп келе жатқан ұрпақтың өнерін шыңдауда. Ұжымды білікті маман Əмірəлі Əбенов басқарады. Ел Тəуелсіздігінің 25 жылдығына орай республикалық «Балдəурен»

ЫР М Д Ғ ТА

Жастықтың оты жалындап, Жас жүректе жанған шақ. Талаптың аты арындап, Әр қиянға салған шақ. АБАЙ.

орындау аталымы бойынша бойын Олжас Төлен жүлделі бірінші орынды еншілесе, домбырамен күйді шебер орындаған Əсел Сақтағанова екінші орыннан көрінді. Домбыраның шанағынан күй күмбірлеткен Ба лнұр Қа лқаман мен Ұлпан Аманжолова үшінші орындарға лайық деп танылды. Шəкірттердің жетістіктеріне қолөнер пəні мұғалімі Қанат Байулиев, баян пəнінің мұғалімі Жанар Сабырбаева, домбырашылар Айнұр Қойлыбаева, Жансая Рахымжанова, Динара Қуандықованың қосқан үлестері қомақты. Жайылмадағы жеңімпаз жəне жүлдегер шəкірттер диплом, кубоктармен марапатталды.

балалар шығармашылығы орталығының ұйымдастыруымен өткізілген «Тəуелсіз елдің ұ л а н ы м ы н » ат т ы б а й қ ау ғ а Жайылмадан бес бірдей өнерпаздың қатысуы өнер мектебінің нəтижелі жұмысын байқатады. Бұл байқау көркемсөз драма, вокал, би, дəстүрлі əн, бейнелеу өнері, қолөнер жəне өзге де аталымдар бойынша өтті. Өнер додасында бақ сынаған əр оқушы жас ерекшеліктеріне сəйкес кіші, орта, үлкен топтарға бөлініп, сынға түсті. Нəтижесінде қолөнер бағыты бойынша Баққожа Амангелдин бас жүлдені олжалады. Ал аспапта

ЕН ТӘУЕКЕЛ

Сарысу ауданы.

ӨНЕР МЕН ӨРЕН

Талапты -

й ып, қала өзім тауағына ы н О « : алм ұлы Абылай егін, бойына, с гілеп беремін. БЕТТІҢ БАТАСЫ салу кер дозаны да бел ады, сосын е лайықты бақылауда бол салдыра беруг а а с д т н п ы а о алп п, с Бір дік. лдында а қайты ауылын , – деп отыр. Ан салдырып көрсті. «МЕН СЕНДЕРДІ ИНТЕРНЕТ » ө ы ы с е д а г а р м л т а о б , АЛМАСТЫРА АЛМАЙТЫН БЕЛСЕНДІ і қажет сантиме геге сын ХМЕТ мың тең зінде бойы 1-2 янып отыр. Енді. Жомарт, азы А қ жол». ө о Жанғ д ТҮРДЕ ЖАН-ЖАҚТЫ ДАМУҒА, ң е «А із лар Соны арап, үмітім ақсы бо йміз. СПОРТПЕН, ӨНЕРМЕН АЙНАЛЫСУҒА, Соған қ ты таба алсақ жлұшын берсе де0 жасқа т о -3 а н қ 9 е ж 2 р к а а і с р д тү қа ШЕТ ТІЛДЕРДІ ҮЙРЕНУГЕ, су үдеріс қазір 28 мды жан ен басқа келе қайыры дің айтуынша, ө. Ал Қожамқұл і жеңгесі тəлкегі мп қарсы тұрып олардың р ы д ОТАНДЫҚ ЖӘНЕ ӘЛЕМДІК д ғ р н й а Т айы с. С Дəріге на жүреді еке лмайды, – де тке қасқ а аз еме ӘДЕБИЕТТІҢ ТЕРЕҢ МҰРАЛАРЫН тауқыме андар арамызд . Ол бүгінде 12 дейін ға т жоғалтуға бо нжесі. л аның ке ған. л а б де. Уақы жатқан жсулық Қожамқұ болса да, бойын.

4 ТАНЫП-БІЛУГЕ ШАҚЫРАМЫН. ы лан дағ т а Кенже. мқұл – отбасынері үйленіп-жайол 1-сыныпқа бірі сары-ге толған азамадей, өспей қалғағы СЕНДЕРДІҢ БӘРІҢ ЛАЙЫҚТЫ а л , е ж е 7 к м ін о т 2 п л к Қ ік а е -ə д с р ы і а ім Ал жас лкен ағ есі ерте н жүрег жасөспір ралы ӨМІРДІҢ, ӘЛ-АУҚАТТЫҢ, ЖАҢА ланыкі. Өзінен ү зейнетте, ал əклыпты. Кенетте көрген жастағы а кішкентай баайды. Біз бұл тугесі д ӨМІР САПАСЫНА ҚОЛ ЖЕТКІЗУДІҢ Анасы –ылы қайтыс бо жансыз денесінісік соның Дауысы 28 келіден аспіп, алдымен жеңтелефон ы ғ е іл о д б барар ж алған əкесінің алған, мидағы олжайтын ТЕК ЕҢБЕК АРҚЫЛЫ ҒАНА КЕЛЕТІНІН ге зіне бар-ж беттерінен ұлдың өүрлі мəліметтер р қ о м тоқтап қ ты шошынып қ ы мүмкін деп бқұлдың өлең т а м ж а о л а ғ ЕСТЕ САҚТАУЛАРЫҢ КЕРЕК». одан Қ п, ол жайлы т с , е г бала қат нан пайда болу і Кенже Қожам қын, ширақ, е ж Кен асты рласы р а а б қ а а х н салдарыі анасы. Жеңгесейді. Өнерге жа ордағы ы ы аудан уылдағы арқыл қ. у с ы р а С а көрінед қабілеті бар д есе, ол ғаламт дің суретін НҰРСҰЛТАН НАЗАРБАЕВ. қанықтымқұл Байкеев ге келген. Сол йін оқыпты. е а жазатынүйрік екен. Əсіры ұзын жігіттерлкім, өзімде ір д ж м о а ө Қ ында ыныпқ л ауылына л -с ы 9 у а е əзілге ж імі келісті, бой ын көрінеді. Бə д а л ған. Шаға орта мектебін ындағы Буры а м л а е дене бітдағанды ұнатат маны шығар. асын Шағала н Байзақ аудан епті толық бітіренгенімен т т монтаж болсам деген ар тердің бəрі отбйленсем, е т к н е е и ін м н Кей ған ол алғастыруға ті. р а д у сондай қатарлы жігітоларға қарап ү н. а с БАСТАУ қоны жде ж кіндік бермеп мен, оған д е л – Өзім ыр. Мен де с л даймы о к п арман етіме қарап, т е а Оқуын нсаулығы мүм жиі ауырғаны мəн бермепті. д ж а п с л ы о р п б құ і мені оған де кезінде басым Қожамқұл аса ыған ол а, түр-əл ғам көп бала-ша зіргі жағдайым орқамын. Көбіс ы, – оқ ы Бала ызбалықпен с қ а д ж қ а а қ а ал қ ына ейін Бірақ а қырындауғ сы деп қ балалық, 8-9-сыныпқа д датпай ауырғанатып алады. здарғ , мектеп оқушы . ы қ ң ы н Алайда н басының шы ерімін нашарл пты бітіріп, іп ай Со кішкентожамқұл күмілжы биік, арманы игізген. кейінне ысты сабақ үлг екенін 9-сыны -ақ білген. əсерін т 12-13 жастағы ым – 1 Қ ой і , і р а д е д й с к н ір е а а а а б қ д с л н у а е н берер лм бай Бой суы інде ар кезд зінің на Бойы бо мқұлға қолұшыса, дəрігер қалыпта нан бойым бүг болып қалған. ,5 келі, – дейді л жігіт ө е құжат тапсырсеруден өтіп еніп, А а л й ы ж ы г т Бала күндер өтті жылдам ой, қалай, салдар дыкімен бірде салмағым – 28 асқақ Қомды жандар табалдырып, колледжедициналық текер менен күдік рып алар нтиметр, ал л л а Дос көңілі болушы еді айнадай. а р б е б е –М а іг қайыры əріні ертерек с уар д н р з а ə е рын ғ іпті.

32 са мда д үсірді. Сол к . Дəрігерлер ұ , ы . б р н в т а т е е қ е ы Топырақта ойнап күнді батырып, м т к қ а а й айтқан д на мүмкіндік тмегі т ж ұл Ба ыдан біраз у рлерге көрін ияға талды анадағы қ қ ф м а ы а р н г ж а о о м ы е Қ с Жүруші едік ештеңені ойламай. то сауығуыкені, көптің кө ауа, əріг ұл о хан ені Аст ісік бар рді. Қожамқ болып, білікті дамадан Жангел деп, тауып миымда іркеуге алып, м рталыққа жібе еді. Өйт рдың дертіне д ды қо атыда ы бір бағдарл көріп, оны із құлдың й еу т ы а м р л е л м я д л А и о г талайла на ем болып б р і і у а ғ Жас шыбықты «мініп» алып бір-бірден, еарнада деген дəрігерд туынша, Қожам бар екен. ейрохираған ота жасауғ елсенді, қажетт н л н е Т сырқаты баршаға аян. Жарысқандай болушы едік дүлдүлмен. Бірақ м ік мидың ең б қты, сондықта у Абылайұлы . Дəрігердің ай туге мүмкіндіклион жатқаны е л Іс ы л ы з а . т и Сол бір шыншыл, шұғылалы шақтардың, екен лып ш едек болып қ ығып кемшілікті тү нің өзіне 5 м о л б о е ж д ін г ү ем ғы Сағындырып, тез өтерін кім білген! бөліг рлер. Бір астаса м бойындал үшін алғашқыт. «алып т бар» деді дəрігеік өспейді е о , ж қ а ангелхан а қ үрлі ір т а і Б іс қауп арлығы, ол қараж эндокринолог Ж-аяқ тексерді, тге ің й н е е д Ештеңеге көңіл бөлмей ертеңгі, м е г л т ң о н е з , , а т ө р т н о ң с е қуан с а м ы с б н ге Жалаң аяқ жазда кезіп өлкемді.

– Профе Қожамқұлды ысқасы, бойын бар екен. екен. Деыма, физикалық е, ім у іл т ылайұлыар тапсырды. Қ уіне мүмкіндіксы 120 даму е Алғаш рет көрші қызға көз салдық, б ж А ал ғыдан ардың ла етіл р ұ т р Алғаш рет жүрек шіркін өртенді. са аптамсекілді өсіп, ж жыл бойы ампу ангелхан гармонд с р Ж е ір . т т б е іт н аж жіг дұры үшін оға е салу қ Бірақ ол ге тұратын екп Жалаң аяқ жазда кездік өлкемді, ң мың те

Қызықтадық жаңа туған əр төлді. Кеттік енді мақсат іздеп алыстап, Көтеріп ап арман атты желкенді.

Елдар БОРАНБЕК, студент. Тараз қаласы.

Л МӨ

СЕЗІМ ДІР

Жапырақ...

Мен жапырақты жек көремін. Анашым көше тазалықшысы, ол осы айда қатты жүдеп кетті. Көшені бүгін сыпырып қойса, ертесі тағы жапырақ жауып қалады. Əбден титықтады... Жапырақты жек көремін! Жапырақ анамның маңдайынан аққан тер секілді. Əр рет ағаштан түскен жапырақты көрсем анамның маңдайынан аққан тер көз алдыма келеді. Жапырақ ақындарға ұнайтын шығар, бірақ, маған ол жауып жатқан сор сияқты. Шіркін, жапырақ түспейтін болсашы!..

СҮЙЕР ҰЛЫҢ БОЛСА, СЕН СҮЙ, СҮЙІНЕРГЕ ЖАРАР ОЛ!

Балалық бал күндер-ай!

Àëûï Àìàíæîëîâ

Майра ИТҚҰЛОВА, Қ.Сарымолдаев атындағы балалар үйінің əдіскері.

ЗДЕЙДІ

ЫНДА ТОП ЖАРУДЫ КӨ

ЕКТЕР АРАС ЖАС БОКСШЫ ЕНДІ ЕРЕС Нұрсұлтанның балалығы Қарақалпақ елінің Қараөзек өңірінде өткен. Отбасының тұңғышы болғандықтан, атасы – Қозыбақ пен əжесі – Нағжан бауырына басыпты. Ата-əжеге еркелеп, батыл, мінезді бала болып өсті. Балалық шағын ауыл балаларымен алысып, алаңсыз өткерді. Он жастан асқанда мектептегі түрлі спорттық үйірмелерге барып, 15 жасында қолына былғары қолғап киді. Мектептегі спорт саласының мамандары əуелі мұның физикалық əлеуетін, дене тұрқын жоғары бағалады. Ə, дегенде, спортты денінің саулығы үшін қажетсінгенімен, оқушылар арасында екі-үш мəрте жетістікке жеткен

Р.S: Бұл шығарма Қытайдың WeChat желісінде жарияланған қазақ баласының үй тапсырмасы екен. Оқушыларға күз туралы шығарма жазып келу тапсырылған көрінеді. Бүгінде əлеуметтік желі оқырмандарының жүрегін елжіреткен шығарманы Сіздермен бөлісуді жөн көрдік.

Жоба жетекшісі: Ардақ ҮСЕЙІНОВА ardak_31@mail.ru

соң, боксқа аңсары ауа түсті. Інісінің бұл қадамына, əсіресе, ағасы Нұрбол ерекше қуанған. Теледидардан Бақтияр Артаевтың, Серік Сəпиевтің жеңістерін көрген сайын «Сəті түссе, осы інімді тараздық бапкер Нұрлан Ақүрпековке тапсырамын, сол кісі баптайды» – деп ой түйетін ол іштей. «Бітер істің басына, жақсы келер қасына» дегендей, 2012 жылы оның отбасы Таразға қоныс аударады. Нұрбол дегеніне жетіп, боксқа бейім інісін белгілі бапкер Нұрлан Ақүрпековке табыстайды. Тəжірибелі бокс маманына алдымен Нұрсұлтанның бойының ұзын болғаны (екі метр) ұнайды. Нұрлан

бапкердің сол жылдары Жамбыл жерінен ауыр салмақтағы боксшы шықса деген армантілекпен лайықты үміткерді іздеп жүрген кезі. «Ұрыста тұрыс жоқ» деп, жаттығуды бастап жібереді. Нұрсұлтан еңбекқорлығымен, жауапкершілігімен ерекшеленді. Ала таңнан қара кешке дейін жаттығу залынан шықпай, тер төгеді. Нұрлан тəлімгерге де керегі сол. Шүмектеп төккен тер жемісін бермей қоймасы анық. Нұрсұлтан жастар арасында біраз жетістіктерге жетті. Көп ұзамай ересектер қатарына қосылып, еліміздің алдыңғы қатарлы боксшыларымен қолғап түйістіретін дəрежеге көтерілді. Тіпті, елдің қошеметіне бөленіп

Маржан РАҚАЙ marzhan-rakai@mail.ru

жүрген Руслан Мырсатаевпен де тең дəрежеде жұдырықтасып, көзге түскені бар. Ересектер арасында бірнеше халықаралық турнирлерде топ жарды. Былтырғы ел чемпионатында қола жүлдегер атанды. Биыл да Нұрсұлтанның бағы жанған жыл болды. Əуелі Алматыда өткен Халық Қаһарманы Қ.Рысқұлбековті еске алуға арналған халықаралық турнирде жеңімпаз атанды. Содан кейін, қазан айында Тайланд елінде өткен студенттер арасындағы əлем чемпионатында алтыннан алқа тағынды. М.Х.Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университетінде грант жүйесімен оқимын. Университет ректоры Махметқали Сарыбеков, кафедра меңгерушісі Сұлтан Қасымов, бапкерім Нұрлан Ақүрпеков ағаларға алғысымды білдіремін. Алда да ел сенімін ақтауға күш саламын», – дейді боксшы Нұрсұлтан. Ал бапкері Нұрлан Ақүрпеков: «Нұрсұлтанның бір жақсы қасиеті – айтқан тілді алатыны, сыннан қорытынды шығаратыны. Дер кезінде тез ойланып, дұрыс шешім қабылдайтыны. Студенттер арасында əлем чемпионы атануы – үлкен жеңіс. Бұл жеңіс ел Тəуелсіздігінің 25 жылдығына тамаша тарту болды деп ойлаймын. Енді біз Павлодар қаласында осы қарашаның 19-ы күні басталатын бокстан ересектер арасындағы ел чемпионатына қызу дайындық үстіндеміз. Еліміздің аса ауыр салмағында қазір Иван Дычкодан бөлек Қамшыбек Қоңқабаев, Нұржан Бекзатов, Əли Бабаев секілді үздік боксшылар бар. Соған қарамастан, Құдай қаласа, сəтін салса жүлдегерлер қатарынан көрінуге күш саламыз», – деді. Алдағы уақытта Керекуде өтетін ел чемпионатында Нұрсұлтан Аманжолов жақсы қырынан танылса дейміз. Е.ЖАҢАБАЙҰЛЫ, журналист.

Әсем ӨТЕПБЕРГЕНОВА a7_utepbergenova@mail.ru

Мекен-жайымыз: 080000, Тараз қаласы, Ы. Сүлейменов көшесі, 5, Баспасөз үйі.

Меншік иесі: «ЖАМБЫЛ ОБЛЫСТЫҚ «АҚ ЖОЛ» ГАЗЕТІНІҢ РЕДАКЦИЯСЫ» ЖАУАПКЕРШІЛІГІ ШЕКТЕУЛІ СЕРІКТЕСТІГІ

Қ.Сарымолдаев атындағы №1 балалар үйінде 16 үйірме жұмыс істейді. Жоғары санатты, білікті педагогтер жетекшілік ететін үйірмелердің жұмысы нəтижесіз емес. Салтанат Нақыпованың т ə л і м і н а л ғ а н « Ж і бе к» бе й н е л еу ө н е р і үйірмесінің шəкірттерінің қалалық, облыстық, республикалық, халықаралық байқаулардан жүлделі оралуы – соның дəлелі. Дарынды балалар мен жасөспірімдердің шығармашылығына қолдау көрсету, əн-би, көркемсөз, бейнелеу өнері арқылы ұлттық құндылықтарымызды мейлінше қадірлеп, құрметтеуге ықпал ету, талантты балалардың өнерін насихаттау мақсатында Тараз инновациялықгуманитарлық университетінде ұйымдастырылған «Жүйріктен жүйрік озар жарысқанда» атты республикалық жас таланттар байқауында да балалар үйінің өнерпаздары топ жарды. Ре спублика лық «Ба лдəурен» ба ла лар шығармашылық орталығының ұйытқы болуымен өткен өнер додасында да біздің мекеменің жеткіншектері бейнелеу өнері жəне көркемсөз аталымы бойынша көзге түсті. Атап айтқанда, Салтанат Абдувахабқызының шəкірттері Руслана Яроваяның «Менің отбасым», «Бəйтерек», Анастас Калпакидидің «Алтын балық», «Бақыт құсы» атты еңбектері бас жүлдеге лайықты деп табылса, Мария Бруеваға «Су асты əлемі», «Күннің батуы» атты картиналары үшін бірінші орын берілді. Ал Фариза Оңғарсынованың «Мұқағали Мақатаев туралы жыр», «Туған жер» атты өлеңдерін оқыған Жұлдызай Сымбат та көркемсөз аталымы бойынша бас жүлдені жеңіп алып, мерейімізді үстем етті.

Телефондар/факс: бас редактордың қабылдау бөлмесі – (қаланың коды – 8-726-2) 43-17-07. Жарнама – 43-32-50. Электрондық пошта: ak-jol-taraz@rambler.ru. Газеттің сайты: akjolgazet.kz

ДИРЕКТОР – БАС РЕДАКТОР Көсемәлі СӘТТІБАЙҰЛЫ

Бас редактордың бірінші орынбасары – Ақылжан МАМЫТ – 43-17-08; Бас редактордың орынбасарының міндетін атқарушы – Әділбек БАҚҚАРАҰЛЫ – 43-50-73; Жауапты хатшының міндетін атқарушы – Қанат ТІЛЕПБЕРГЕН – 45-15-26; БӨЛІМДЕР: Саясат – Баймаханбет АХМЕТ – 43-31-62;

Әлеумет – Ардақ ҮСЕЙІНОВА – 43-33-08; Мәдениет – Табиғат АБАИЛДАЕВ – 45-48-09; Сайт (www.akjolgazet.kz) – Алмаз ОРМАНОВ – 43-17-13; Жарнама – Жүрсінгүл ЖАҚЫП – 43-32-50; Компьютер орталығы – Жанна БЕЙСЕНҚҰЛОВА – 43-26-90; Бухгалтерия – 43-17-12.

МЕНШІКТІ ТІЛШІЛЕР: Талас, Сарысу – Сәулембай ӘБСАДЫҚҰЛЫ – 8 (726 44) 5-06-68, 87777590076; Қордай – Құрманбек ӘЛІМЖАН – 8 (72636) 4-74-34, 87016489927; Т.Рысқұлов, Меркі – Нұрболат ӘЛДИБЕКОВ – 87022943547, 87473598371; Шу – Қарлығаш ЕСБЕРГЕНОВА – 87753184048; Мойынқұм – Уалихан ЖАЙЛАУ – 87024705735.

«ЖАМБЫЛ ОБЛЫСТЫҚ «АҚ ЖОЛ» ГАЗЕТІНІҢ РЕДАКЦИЯСЫ» ЖАУАПКЕРШІЛІГІ ШЕКТЕУЛІ СЕРІКТЕСТІГІ. ЖСК KZ04319E010000374569, БСК ABKZKZKX, СТН 211500070391, КБЕ 17, КНП 858, БСН 030940003725, «БТА БАНК» АҚ ЖАМБЫЛ ФИЛИАЛЫ. ИНДЕКСІ: ЖЕКЕ ЖАЗЫЛУШЫ ҮШІН – 65457, МЕКЕМЕ ҮШІН – 15457. Редакция авторлардың көзқарасы, жарнама мазмұны үшін жауап бермейді. Жарияланбаған хатқа жауап қайтарылмайды. А – материалдың жариялану ақысы төленген.

Газетті есепке алу туралы №12327-Г куәлікті 2012 жылғы 1 наурызда Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрлігі берген.

Нөмірдің кезекші редакторы Ардақ ҮСЕЙІНОВА

ТАРАЛЫМЫ: 18351 АПТАЛЫҚ ТАРАЛЫМЫ: 55053

Газет аптасына үш рет шығады. Газет редакцияның компьютерлік орталығында теріліп, беттелген. Қалыбы Жамбыл «Сенім» ЖШС баспа орталығында жасалып, көбейтілді. 080012, Тараз қаласы, Төле би көшесі, 22-үй. тел.: 43-32-83. Тапсырыс 1090