CAC105 Koste Rekeningkunde
Veronderstel jy moet R350-00 per uur vir arbeid betaal. Dit sluit die koste verbonde aan die werktuigkundige se salaris in. Maar dit sluit ook oorhoofse koste in wat gewoonlik nie afsonderlik aangetoon word nie. Die oorhoofse koste sluit koste in vir gereedskap en toerusting, huur, versekering, ensovoorts. Dit is ʼn manier om oorhoofse koste toe te ken, en dit word ingesluit in die bedrag wat kliënte moet betaal. Die motorhawe sal ook ʼn bruto wins insluit op die onderdele wat hulle gebruik om jou motor te herstel. Hierdie bruto wins dek die koste vir die aankoop en instandhouding van die onderdele inventaris, werknemerslone, versekering en bergingskoste. 1.8.2
Proseskostestelsels
Proseskostestelsels word gebruik waar ʼn groot hoeveelheid identiese of soortgelyke produkte in groot hoeveelhede vervaardig word. Voorbeelde hiervan is motorvervaardiging of ʼn groot gemeganiseerde produksiefasiliteit. Daar word gesê dat die koste deur ʼn rekeningkundige stelsel vloei. Dit is omdat koste akkumuleer soos die produk deur die verskillende stadiums van produksie vorder. Hierdie stelsel werk soos volg: •
Voordat produksie begin, is geen koste aangegaan nie. Werkers is gereed om die produk te vervaardig, die voorraad wat benodig word in die produksieproses is in die voorraadbergingskamer en die vervaardigingsaanleg bevat al die hulpbronne wat nodig is om die vervaardigingsaksie uit te voer.
•
Eerstens word die materiaal vanaf die voorraadbergingskamer gehaal na die vervaardigingsaanleg. Die rekeningkundige afdeling dra die koste van die voorraaditems oor na die werk-in-prosesrekening – die produk het nou ʼn waarde.
•
Vervolgens begin die werkers die rou materiaal omskep in ʼn produk. Soos arbeid by die proses gevoeg word, dra die rekeningkundige afdeling die salariskoste oor na die werk-in-prosesrekening, wat die waarde van die produk verhoog.
•
Oorhoofse koste/bokoste word toegeken aan die produk, gebaseer op die kostemetode wat gebruik word. Soos produksie vorder, vermeerder die arbeids-, materiaal- en oorhoofse koste/bokoste.
•
Ten slotte word die totale produk- of werkkoste oorgeplaas na die voltooide produkte.
•
Wanneer die produk verkoop is, word die koste oorgedra na koste van goedere verkoop.
Die volgende is ʼn voorbeeld van ’n proseskostestelsel:
STUDIE-EENHEID 1: INLEIDING TOT KOSTE REKENINGKUNDE
Bladsy 29