Βιαννίτικες αθιβολές
έκδοση του
Πολιτιστικού Συλλόγου Άνω Βιάννου
Ο μήνας Απρίλιος ή Απρίλης Ονομασίες του μήνα Απρίλη Ο Απρίλης είναι ο τέταρτος μήνας του χρόνου κατά το Ιουλιανό και το Γρηγοριανό Ημερολόγιο, ο όγδοος κατά το Εκκλησιαστικό που αρχίζει τον Σεπτέμβριο, ο δεύτερος κατά το παλαιό ρωμαϊκό ημερολόγιο, και ο δέκατος στο αττικό ημερολόγιο ο οποίος ονομάζονταν Μουνιχιών και αντιστοιχούσε στο χρονικό διάστημα 24 Μαρτίου-22 Απριλίου του Γρηγοριανού ημερολογίου. Ο Απρίλιος περιλαμβάνει 30 ημέρες. Οι Λατίνοι τον ονόμασαν Aprilis απ' το aperio= ανοίγω (apertus= ανοικτός και Apertio= Άνοιξη) μια που όλη η φύση ξαναγεννιέται από το βαθύ χειμωνιάτικο ύπνο του χιονιού και τον αφιέρωσαν στη θεά Αφροδίτη. Απρίλης και άνοιξη, Απρίλης και Πάσχα είναι για τον ελληνικό λαό σχεδόν αξεχώριστα. Γι' αυτό τον είπαν και Ανοιξιάτη και Αϊγιωργίτη, απ' τη μεγάλη γιορτή που περιλαμβάνει, και Κερασάρη, εκεί που πρωτοβγαίνουν τα κεράσια. Η ελληνική παράδοση ονομάζει τον Απρίλη και «Λαμπριάτη», γιατί συνήθως το μήνα αυτό γιορτάζουμε το Πάσχα, τη μεγαλύτερη χριστιανική γιορτή της Ορθοδοξίας. Η περίοδος της Μεγάλης Σαρακοστής, με την ψαλμωδία των Χαιρετισμών, ολοκληρώνεται την Παρασκευή που στις εκκλησίες ψάλλουν τον Ακάθιστο Ύμνο και ακολουθεί η Ανάσταση του Χριστού.
Το έθιμο της «Πρωταπριλιάς» Κάθε χρόνο την 1η Απριλίου αναβιώνει το έθιμο με τα αθώα ψέματα. Πρόκειται για μία παιγνιώδη συνήθεια των ανθρώπων, με παγκόσμια διάσταση. Το έθιμο έλκει την καταγωγή του από τη Δύση και ρίζες του ανιχνεύονται στους αρχαίους Κέλτες, οι οποίοι συνήθισαν την Πρωταπριλιά που καλυτέρευε ο καιρός να βγαίνουν για ψάρεμα. Τις περισσότερες φορές γύριζαν με άδεια χέρια, αλλά οι ψεύτικες ιστορίες τους για μεγάλα ψάρια έδιναν κι έπαιρναν. Στον ελληνικό χώρο το έθιμο πρέπει να ήταν γνωστό από την εποχή των Σταυροφοριών. Η συνήθεια να λένε ψέματα δεν είναι άγνωστη στην Ελλάδα. Μάλιστα, αποτελεί, όπως υποστηρίζει ο λαογράφος Γεώργιος Μέγας, συνήθη μηχανισμό στην προσπάθεια εξασφάλισης της επιτυχίας μιας μαγικής ενέργειας ή ενός δύσκολου έργου, βάσει της αντίληψης ότι η ψευδολογία ξεγελά και εμποδίζει τις βλαπτικές δυνάμεις. Και το ψέμα της Πρωταπριλιάς είναι «ένα σκόπιμο ξεγέλασμα των βλαπτικών δυνάμεων που θα εμπόδιζαν την αγροτική παραγωγή», σύμφωνα με το λαογράφο Δημήτριο Λουκάτο. Στην Κομοτηνή λέγανε πως την Πρωταπριλιά το' χαν σε καλό να γελούν «για να γίνουν τα κουκούλια τους», τον καιρό που τρέφανε μεταξοσκώληκες για μετάξι. Χαρακτηριστικό του εθίμου της Πρωταπριλιάς στη χώρα μας είναι και το : «Έλα να πούμε ψέματα/ ένα σακί γιομάτο/ φόρτωσα ένα μπόντικα/ σαράντα κολοκύθια/ κι απάνου στα καπούλια του/ ένα σακί ρεβύθια». επιμέλεια σελίδας Χρυσούλα Γουρνιεζάκη
Απρίλιος 2013
σελίδα 7
Τα λουλούδια του Απρίλη Γλαδιόλα η ιταλική ή μαχαιρίδα Φυτό διακοσμητικό που συλλέγεται για την ομορφιά του. Το συναντάμε τον Απρίλιο σε καλλιεργημένα και χέρσα χωράφια, ελαιώνες και λιβάδια.
Κρητική ίριδα Ενδημικό φυτό της Κρήτης. Το συναντάμε σε όλα τα υψόμετρα, από την θάλασσα μέχρι τα 1.400 μέτρα, ανάμεσα σε χαμηλούς θάμνους, σε πλαγιές λόφων και βραχώδεις γκρεμούς. Ανθίζει από τον Φεβρουάριο μέχρι το Μάιο, ανάλογα με το υψόμετρο. Είναι είδος με «καλλωπιστική αξία». Τα άνθη της Κρητικής Ίριδας είναι μεγάλα μπλε και ιώδη που περιέχουν λευκά και κίτρινα σχέδια. Η ρίζα της χρησιμοποιείται στη βιομηχανία αρωμάτων και οι ιδιότητες αυτές ήταν γνωστές από την αρχαιότητα. Την αναφέρουν ο Θεόφραστος και ο Πλίνιος.
Ίριδα Στην μυθολογία η ίριδα χρονολογείται από την αρχαία Ελλάδα, όταν η θεά Ίριδα, που προσωποποιούσε το ουράνιο τόξο, ενεργούσε ως σύνδεσμος μεταξύ ουρανού και γης. Λέγεται ότι οι μοβ ίριδες έχουν φυτευτεί πάνω από τους τάφους των γυναικών για να καλέσουν την θεά Ίριδα να τις καθοδηγήσει στο ταξίδι τους προς τον ουρανό. Οι ίριδες έχουν συνδεθεί με τη γαλλική μοναρχία κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, τελικά αναγνωρίζεται ως εθνικό τους σύμβολο. Το 25ο λουλούδι για την επέτειο γάμου, τα τρία πέταλα της ίριδας είναι όρθια και λέγεται ότι συμβολίζουν την πίστη, την ανδρεία και τη σοφία.
Φρέζια Το όνομά του από το γερμανικό γιατρό Friedrich Heinrich Theodor Freese, φρέζια με σχήμα καμπάνας τα άνθη τους και η μυρωδιά της είναι από τις πιο δημοφιλείς από τα αρωματικά λουλούδια. Η λευκή ποικιλία της είναι και η πιο αρωματική. Το 7ο λουλούδι για την επέτειο γάμου. Στη γλώσσα των λουλουδιών, η φρέζια λέγεται να συμβολίζει την αθωότητα και τη φιλία.
Πασχαλιά Η ιστορία της πασχαλιάς, σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, ξεκινά με μια πανέμορφη νύμφη τη Συρίνα. Ο Πάνας, ο θεός των δασών, γοητεύεται από την ομορφιά της και την κυνηγά στο δάσος. Τρομαγμένη από την αγάπη του Πάνα, η Συρίνα διαφεύγει μετατρέποντας τον εαυτό της σε αρωματικό θάμνο, το λουλούδι που τώρα ονομάζετε πασχαλιά. Το 8ο λουλούδι για την επέτειο γάμο. Η πασχαλιά θεωρείται προάγγελος της άνοιξης. Με την εποχή της άνθισής της σηματοδοτεί αν η άνοιξη θα είναι νωρίς ή αργά. Στη γλώσσα των λουλουδιών, τα μωβ άνθη πασχαλιάς συμβολίζουν τα πρώτα συναισθήματα της αγάπης, ενώ τα λευκά αντιπροσωπεύουν την νεανική αθωότητα.