ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ, ΓΕΝΕΣΗ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ SABAUDIA
Η Sabaudia είναι σήμερα στην Ιταλία συνώνυμο του Ρασιοναλισμού, αναγνωρισμένο τέλος πάντων σαν πρωτοποριακό αρχιτεκτονικό ρεύμα που εντάσσεται ως αυτόνομη εθνική έκφραση εκείνο του ∆ιεθνούς Στυλ, το οποίο στην δεκαετία ’20 ξεσηκώνει τον παλαιό Νεοκλασικισμό, για να σβηστεί με την σειρά του απ’ την κοινοτοπία της μεταπολεμικής οικοδομικής έκρηξης. Στην Ιταλία λαθεμένα εκτιμημένο σαν χαρακτηριστική έκφραση του Ventennio 1 , υποβλήθηκε ένα είδος damnatio memoriae μέχρι την δεκαετία του ’80, όταν άρχισε η επανεκτίμηση από τους ιστορικούς της αρχιτεκτονικής, και ακόμη πριν στη Sabaudia, χάρη στην διανόηση της Ρώμης που της χαράζει την τύχη του παραθαλάσσιου τουρισμού. Για να αντιληφτεί και να τοποθετηθεί η γέννηση της Sabaudia, χρειάζεται να εξεταστεί στο πλαίσιο της εγγειοβελτίωσης του Agro Pontino 2 , η οποία αποτελεί την ακμή ενός εκτεταμένου πλάνου μεταρρυθμίσεων αγροτικών, κοινωνικών και τεχνικο-οικονομικών, που διεξήγαγε το Regime. Θεμελιώδης κανόνας της φασιστικής αγροτικής πολιτικής ήταν η εφαρμογή, και σε αυτό το πεδίο, των αρχών της συμμετοχής και της συνεργασίας των τάξεων (corporativismo) , αντίθετοι στο καθεστώς των συνεχών συγκρούσεων έμφυτοι στις μαρξιστικές και καπιταλιστικές ιδέες (πάλη των τάξεων). Σε αυτή την κοινωνικο-πολιτική όψη, το κράτος, για να αποκτήσει ταυτόχρονα το μέγιστο καλό για το Έθνος, πρέπει να αντιπροσωπεύει και προστατεύει ισόπαλα όλες τις κατηγορίες πολιτών, είτε είναι εργάτες είτε εργοδότες (Χάρτης εργασίας, 1927). Το αγροτικό θέμα εκείνη την περίοδο κατέχει σημαντική θέση στην εθνική κοινωνική εξέλιξη, τείνοντας να ενθαρρύνει την αγροτικότητα σε αντίθεση με το φαινόμενο του εκβιομηχανισμού και την σχετική αστυφιλία, ενταγμένο στην Ιταλία με ιδιαίτερα ταραχώδη τρόπο στις αρχές του 20 ου αι. Στην ίδια προνομιακή θέση της αγροτικής παραγωγής στα πλαίσια της εθνικής οικονομίας, εντάσσεται η Μάχη του σιταριού, που ανακηρύχτηκε τον Ιούνιο του ‘25, και εισήχθηκε στο εσωτερικό ενός οράματος εθνικής αυταρχίας για να επιδιώξει την επάρκεια παραγωγής του σίτου. Το 1931, μόλις έξη χρόνια μετά τα πρώτα μέτρα της νέας εθνικής αγροτικής πολιτικής, η Ιταλία καταφέρνει να διαγράψει ένα έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο 5 δις. λιρών και να ικανοποιήσει σχεδόν τελείως την ανάγκη της σε σιτάρι, φτάνοντας τα 81 εκατ. καντάρια παραγωγής. Τον ίδιο χρόνο η Ιταλία πέτυχε τη πρώτη θέση παραγωγής σίτου ανά εκτάριο: η αμερικανική παραγωγή που μέχρι τότε ερχόταν πρώτη, έφτανε 8,9 καντάρια ανά εκτάριο, ενώ η ιταλική ήταν σχεδόν διπλή, ζυγίζοντας 16,1 καντάρια ανά εκτάριο.
Για να εξασφαλίσει αυτό το εντυπωσιακό αποτέλεσμα, το κράτος εφάρμοσε δύο ξεχωριστές και παράλληλες κοινωνικο-οικονομικές διατάξεις: 1
με τις λέξεις Regime και Ventennio υπονοείται στην Ιταλία η περίοδος των δυο δεκαετιών (1922 ‐ 1943) της φασιστικής κυβέρνησης, σε αναλογία με την λέξη Επταετία στην Ελλάδα για το διάστημα της Στρατιωτικής Χούντας. 2 πεδιάδα νότια της Ρώμης
‐ 1 ‐