Beleggen in familiebedrijven
Pascal Bogaert, opticien: "Als ik eerder in mijn leven financieel advies had ingewonnen, dan stond ik nu al verder."
Favoriete beleggingen: tips van twee experts
De waarde van actuele Belgische kunst
Opticien Pascal Bogaert heeft een afspraak met Diederik Vandendriessche, vennoot bij Pareto. Dat is een onafhankelijke vermogensbeheerder die zijn klanten met raad en daad bijstaat rond fiscaliteit, pensioen, vermogen en nalatenschap.
Wie?
Pascal Bogaert (54) is eigenaar van een bloeiende optiekzaak in het centrum van Aalst. Hij begon zijn carrière bij een opticien aan de overkant van de straat, en nam die zaak over in 2005. Het begin was bij momenten moeilijk, blikt Pascal terug. “Het eerste jaar ging ik soms even voelen of de winkeldeur niet op slot was, zo weinig klanten kwamen er over de vloer. Maar ik zat niet stil. Ik afficheerde allerlei acties en verspreidde brochures in de stad.”
Gaandeweg vonden klanten de weg, en ze bleven komen. Nadat de overnameprijs was afbetaald, kreeg Pascal de kans om aan de overkant van de straat een eigendom te verwerven waarin de huidige zaak zich bevindt. Later kon hij het aanpalende pand aankopen, de winkel uitbreiden en meteen ook investeren in een aantal appartementen voor verhuur. De grote, volledig vernieuwde winkel ging open in 2019, net voor corona het winkelbezoek aan banden legde. “Toen heb ik wel eens gezucht. ‘Oh my god, wat heb ik nu weer gedaan’”, lacht Pascal. “Maar het ligt in mijn karakter om altijd op zoek te gaan naar nieuwe mogelijkheden om te groeien.”
De coronatijd was spannend. “Een net geopende winkel moeten sluiten op een moment dat je cashflow zodanig laag is: toen hebben we een krediet moeten afsluiten om uit de rode cijfers te blijven. Gelukkig heb ik de aflossing van mijn vastgoedlening zes maand lang kunnen uitstellen. Maar eens we terug konden opstarten, werd 2021 een absoluut topjaar”.
Opvolging
Pascal runde de zaak jarenlang in zijn eentje, maar sinds 2019 wordt hij bijgestaan door zijn
enige dochter, Stephanie (25). Onlangs kreeg hij het blije nieuws dat hij grootvader wordt. Een goed moment om na te denken over de toekomst. En om uit te kijken naar iemand die Stephanie niet alleen tijdens haar zwangerschapsverlof kan vervangen, maar ook nadien het team kan versterken.
Hoe ziet Pascal de toekomst van zijn zaak en de opvolging? Is het verstandiger om met zijn eigen vermogen of met de vennootschap te investeren, en waarin dan wel? Over dat soort zaken willen Pascal en zijn adviseur het vandaag hebben. “Dat is wat wij doen”, legt Diederik Vandendriessche uit. “Concrete adviezen geven aan onze klanten om strategisch te optimaliseren, altijd binnen de grenzen van wat fiscaal en wettelijk mogelijk is. Wat is je doelstelling, wat wil je wanneer bereiken? Hoe bouw je zo efficiënt mogelijk vermogen op? En wil je dat op termijn opmaken, of aan de volgende generatie overdragen? Eigenlijk helpen wij ervoor zorgen dat onze klanten beslissingen nemen. Want er is niets zo erg als tien jaar twijfelen, niets veranderen en geen knoop doorhakken – tenzij een verkeerde beslissing nemen, natuurlijk,” lacht Diederik. “In het kader van vermogensopbouw is het van
cruciaal belang om net iets minder belasting te betalen, net iets meer rendement te halen, en de juiste hefbomen te creëren via kredieten. Zo kan je een veel groter eindresultaat bereiken met ongeveer dezelfde inspanning.” Pascal knikt. “Aan het begin van je carrière weet je niet zoveel en durf je niet zoveel. Als ik eerder in mijn leven financieel advies had gehad, had ik sneller gehandeld: sneller verhuizen, sneller vergroten, en dan had ik nu al verder gestaan, want met elke stap – de verhuis, de uitbreiding – groeide de omzet met 30%. Omdat klanten nu eenmaal liever naar een mooiere en grotere winkel komen. Dat is meteen mijn boodschap aan de jongere generaties: durf gewoon te ondernemen."
Successie
Wat brengt de toekomst? Pascal Bogaert: “Ik wil zeker tot mijn 65ste blijven werken en ook daarna nog. Waarschijnlijk blijf ik tot mijn 75ste actief, maar tegen die tijd zal ik het wat rustiger aan willen doen en bijvoorbeeld een paar dagen in de week niet werken. Mijn dochter wil de zaak graag voortzetten. Mijn belangrijkste doel is dat de zaak verder groeit, met misschien op termijn een tweede optiek op een andere locatie. Dat ik een goed draaiende zaak aan
mijn dochter kan overlaten en met een gerust gemoed op pensioen kan gaan.”
Diederik Vandendriessche: “Ik zie een aantal mogelijkheden. Je kan de vennootschap op termijn aan je dochter verkopen, dan beschik je over voldoende middelen om met pensioen te gaan. Een andere optie is de naakte eigendom te schenken aan je dochter met behoud van vruchtgebruik. Daaraan zijn een aantal voordelen verbonden. De schenking van een familiebedrijf dat niet voornamelijk een patrimoniale vennootschap is, is vrij van
Diederik
Vandendriessche:
"Voor vennootschappen wordt vastgoed fiscaal gestimuleerd."
schenkbelasting. Op die manier vermijd je ook erfbelasting, mocht je voortijdig komen te overlijden. Binnen de vennootschap kan je dochter zichzelf een loon uitbetalen. Als jij de aandelen behoudt, hou je ook de controle over de vennootschap, maar kan je je dochter als zaakvoerder laten optreden voor het dagelijks beheer. En je kan de
winst ofwel in de vennootschap houden, ofwel aanwenden om meer vastgoed te verwerven, ofwel (een deel) via de liquidatiereserve aan jou privé uitkeren.” (zie kaderstuk)
Zet je geld aan het werk
Met zijn goed draaiende zaak houdt Pascal elk jaar wat winst over. “Het is belangrijk om dat geld aan het werk te zetten,” zegt Diederik. “Dat geldt trouwens ook voor heel wat van het geld dat op spaarboekjes geparkeerd staat.”
Pascal heeft een uitgesproken voorkeur voor investeren in vastgoed, liever dan beleggen op de beurs. Hij beheert zijn huurappartementen zelf, tot en met het eigenhandig uitvoeren van kleine herstellingsingrepen.
Diederik: “Als je een vennootschap hebt en je wilt in vastgoed investeren, adviseer ik meestal om dat niet privé maar via de vennootschap te doen. Dit omwille van een combinatie van factoren waaronder de grotere spaarcapaciteit in de vennootschap gecombineerd met successieplanning én met behoud van controle. Residentieel vastgoed in België heeft de afgelopen decennia in de meeste gevallen ook een veel zekerder rendement opgeleverd dan aandelen. Je geniet niet alleen van het huurrendement, maar ook van de mogelijke meerwaarde bij verkoop. Als belegger in vastgoed kan je, anders dan bij beleggen
op de beurs, gebruik maken van een hefboomeffect: met 20% eigen inbreng voor een opbrengsteigendom kan je 80% via een krediet financieren. Bovendien wordt vastgoed fiscaal gestimuleerd voor vennootschappen: de kosten van de lening, de registratierechten en de notaris zijn aftrekbaar. De waarde van de constructie kan je fiscaal afschrijven. Bovendien wordt een deel van de afbetaling door de huur gefinancierd.”
Denk tijdig aan de planning rond privévastgoed
Naast zijn winkel en de appartementen bezit Pascal ook een eigen appartement aan zee. Als hij alles op zijn beloop laat, zal Stephanie dat uiteindelijk erven. Maar dan zijn er wel stevige erfbelastingen van toepassing, zeker voor een enig kind. Want de tarieven lopen op tot 27% voor de schijf boven 250.000 euro. “Er is een oplossing om minder te betalen via een schenking in schijfjes”, legt Diederik uit. “Ik zou adviseren om daar zo snel mogelijk mee te beginnen. Je schenkt dan een percentage van de woning tot een waarde van maximaal 150.000 euro, waarop een schenkbelasting van 3% van toepassing is. Tussen elke schenking moet minstens drie jaar verlopen zijn, vandaar dat het kwestie is om daar tijdig mee te beginnen.”
Winsten van een vennootschap kunnen privé uitgekeerd worden via een bezoldiging of een dividend, maar dat is fiscaal minder interessant. Beter is het om na het betalen van de vennootschapsbelasting (een deel van) de winst toe te wijzen aan de liquidatiereserve. Daarvoor betaal je een bijzondere aanslag van 10%. Wanneer je minstens vijf jaar wacht om deze liquidatiereserve naar de privé uit te keren, betaal je daarop nog eens 5% roerende voorheffing. Als je dat eerder doet, betaal je 20% roerende voorheffing.
Welke effecten zijn koopwaardig en waarom? We vroegen het aan twee analisten.
eDreams Odigeo
Dit online reisbureau is een prijsbreker in vliegtuigtickets, autoverhuur en vakantiepakketten. Door de overgang naar een abonnementgebaseerd model sijpelt elke euro mooi door naar de onderste lijn van de resultatenrekening en stroomlijnt het bovendien de seizoensgebonden factoren (inherent in de reisindustrie). eDreams is nog in groeimodus, maar tegelijkertijd ook op het kantelpunt waarbij het aandeelhouders kan belonen met aandeleninkoopprogramma’s of dividenden. eDreams noteert aan 6x FY25 EV/EBITDA. Ter vergelijking: het sectorgemiddelde ligt rond de 12, terwijl eDreams betere groei- en winstvooruitzichten heeft. Het is nu wachten op een re-rating door de markt.
In de aandelenmarkt trekken de winnaars van 2023 ook in Q1 2024 de kar: AI-gerelateerde Amerikaanse aandelen, inclusief (ook Europese) semi-conductoren, Nasdaq en Japanse aandelen. Het verschijnsel waarbij de recente winnaars ook in de nabije toekomst de markt ‘outperformen’ wordt ook wel ‘momentum investing’ genoemd. Bij Nagelmackers zijn we van mening dat het huidige beurssentiment voldoende sterk is om de huidige trend nog even aan te houden. De iShares MSCI World Momentum Factor ETF is vandaag ons favoriete instrument om daarop in te spelen. Belangrijke disclaimer: dit instrument kan zich zeer volatiel gedragen bij een trendommekeer; daarom is het tactisch relevant om het te combineren met andere strategieën om risico's te diversifiëren.
Alphabet
Alphabet blijft dit jaar achter op andere Magnificent 7-bedrijven omdat men vreest dat het achterloopt in de AI-race. Toch zet Alphabet hier snel de nodige stappen in. We denken dat de situatie beter is dan de markt ze inschat. Bovendien blijft Google de absolute marktleider in de sector van zoekmachines en dit levert sterke kasstromen op. De belegger krijgt er met Youtube ook nog eens een succesvol social media platform bij. Terwijl Apple het steeds moeilijker heeft om de iPhone te verkopen, ziet Alphabet een sterke vraag naar de Pixel smartphones. Tenslotte moet Google Cloud één van de hoekstenen van de toekomst worden.
Schneider Electric
Schneider Electric is een wereldspeler in energiebeheer en industriële automatisatie. Het levert oplossingen die cruciaal zijn in de energietransitie.
Het bedrijf kan profiteren van enkele langetemijntrends en vertaalt dat in een record orderboek. Door een sterkere focus op software moeten de inkomsten ook meer voorspelbaar worden. Aandeelhouders worden beloond met een dividend dat al 13 jaar op rij verhoogd wordt.
NatWest Group plc (NWG)
In onze allocatie naar bedrijfsobligaties geven we bij Nagelmackers de voorkeur aan financiële instellingen, onder meer omwille van de relatief hogere ‘credit spreads’ dan die van cyclische bedrijven. We prefereren hierbij ‘subordinated’ (achtergesteld) papier van bepaalde financiele instellingen. NatWest Group plc (NWG) is zo’n instelling, met sterke kapitaal- en liquiditeitsratio’s. Een interessante uitgifte is onder meer die met vervaldag op 28-02-2034: een gemiddeld rendement tot de vervaldatum van 4,8% (coupon 5,76%) en een BBB-rating. Let wel, een individuele obligatie moet altijd in de context van een gediversifieerde portefeuille beschouwd worden, in combinatie met andere lijnen over verschillende looptijden en sectoren, in het kader van een gediversifieerd risicobeheer.
Thermo Fisher
Thermo Fisher speelt een centrale rol in de gezondheidssector. Het levert analytische instrumenten, laboratoriumapparatuur, chemicaliën en reagentia aan farmaceutische bedrijven, ziekenhuizen en onderzoeksinstellingen. De producten worden gebruikt voor diagnostica, DNA-analyse, ontwikkeling van medicijnen en veel meer. Ruim 80% van de omzet komt van dienstverlening en verbruiksgoederen, inkomsten die voorspelbaar zijn. Door de hoge rentevoeten stonden de investeringen in de sector op een laag pitje. De voorspelde renteverlagingen moeten de vraag opnieuw versnellen.
Met meer zichtbaarheid en openheid gaat Nagelmackers de uitdaging aan om de meest veelbelovende marktsegmenten te veroveren. Yves Van Laecke, Chief Commercial Officer, onthult de strategie die de oudste bank van België zal volgen om deze uitdaging aan te gaan.
Het afgelopen jaar was zeer gunstig voor Nagelmackers. Kunnen we spreken van een uitzonderlijk jaar?
Yves Van Laecke: “Inderdaad, maar voor de transparantie moet ik wijzen op de drie pijlers waarop onze bank rust. De balanspijler, die ongeveer 4 miljard euro vertegenwoordigt, betreft de cliëntendeposito's. Dit segment profiteerde van een nog steeds zeer gunstig monetair beleid van de Europese Centrale Bank. En het was juist dit ‘ECB-effect’ dat uitzonderlijk was. Anderzijds groeide de off-balanspijler, die bijna 5 miljard bedraagt en de beheerde activa van de bank omvat, vorig jaar met 11%. Dit weerspiegelt het echte beheerwerk van onze teams. Dan is er nog de derde pijler, die van kredietverlening, die ongeveer 3 miljard euro bedraagt.”
Wat verwacht u voor 2024?
“We moeten realistisch zijn. Als, zoals men overweegt, de Centrale Bank haar referentierente verlaagt, zal de eerste pijler terugkeren naar een meer gebruikelijk niveau. Daarom zullen we ons voortaan meer focussen op private banking, maar ook op bedrijfskredieten. Dit is een niche waarin er een aanzienlijke vraag is, zowel qua fondsen als advies. We hebben daarom een tiental ‘business bankers’ gerekruteerd en opgeleid om deze markt te benaderen. Zij zullen een maximale toegevoegde waarde bieden voor ondernemers.”
www.nagelmackers.be
PARTNER VAN DE AANDEELHOUDER-CLIËNT
Hoe gaat u deze boodschap overbrengen?
“Op een zeer eenvoudige, moderne en pragmatische manier. Onze nieuwe website is sinds 19 maart live en toont duidelijk onze intentie om ons als bank nog meer ten dienste van bedrijven te stellen. Dit media-initiatief zal verder worden versterkt door een nationale radiocampagne, die als doel heeft luisteraars te overtuigen om onze nieuwe site en vooral de nieuwe diensten van de bank te ontdekken, met direct contact als resultaat. Deze campagne zal nauwgezet worden gevolgd om de impact te meten.”
U wilt zowel de oudste als de meest moderne bank van België zijn ...
“In ieder geval de meest dynamische ... zelfs op 275 jaar! En in zo'n benadering hebben we alles te winnen, aangezien onze teams klaarstaan om de uitdaging aan te gaan. Nagelmackers heeft het imago een bank te zijn die zich richt op welgestelde families en dat nemen we volledig op ons. Maar die families omvatten ook ondernemers en we moeten aan hun verwachtingen voldoen. We zullen steeds meer ondersteuning bieden aan lokale bedrijven, maar blijven in de eerste plaats de partner van de aandeelhouder-cliënt.”
Wat biedt u aan cliënten die het beste voor hun vermogen willen?
“Onze filosofie is eenvoudig: we bieden één aanspreekpunt voor het opbouwen, beheren en overdragen van vermogen. Afhankelijk van het kapitaal dat de cliënt ons toevertrouwt, geniet hij een steeds persoonlijkere service. We spreken over personal banking en beleggingsadviseurs tot 500.000 euro; daarboven betreden we het domein van private banking met assistentie van experts voor specifieke vragen, zoals successie. De business banker zal tevens de kmo-ondernemer bijstaan in zijn globale planning. Boven de 4 miljoen euro verwelkomt ‘family wealth’ welgestelde families.”
Uw ambitie is om het beheerde vermogen van de bank te verdubbelen tot 10 miljard in vijf jaar. Hoe gaat u dat aanpakken?
“We schatten dat binnen vijf jaar de private bank voor particulieren en onze nieuwe benadering van het bedrijfsleven ons zullen toelaten om van 5 naar 7 miljard euro aan beheerde activa te gaan. We verwachten dus nog 3 miljard extra van onze vermogensbeheerpijler. Om dit doel te bereiken, zullen we voor de zomer een nieuwe juridische entiteit oprichten die in Luxemburg gevestigd zal zijn. Deze structuur stelt ons onder andere beter in staat om onze Nagelmackers beleggingsfondsen aan te bieden aan andere institutionele beleggers, bankiers of verzekeraars. Deze waren tot nu toe vooral voor eigen gebruik gereserveerd. Dit is een bijkomend signaal van transparantie dat ons nog meer zichtbaarheid op de markten zal geven.”
Wilt u (macro-)economische, financiële en fiscale informatie ontvangen? Abonneer u gratis op de nieuwsbrief van Nagelmackers.
Familiebedrijven doen het beter, zeker wanneer het minder goed gaat op de beurs. Misschien is het tijd om een deel van je vermogen in familiebedrijven te investeren, in afwachting van minder goede tijden.
Bij een familiebedrijf denk je misschien aan de bakker in de buurt waar de vrouw achter de toog staat terwijl meneer ’s nachts bakt. Hier willen we het hebben over grote, beursgenoteerde bedrijven uit binnen- en buitenland. Want er is iets bijzonders aan de hand met beursgenoteerde familiebedrijven: ze presteren over het algemeen opmerkelijk beter dan niet-familiebedrijven. Hoe komt dat en hoe kan je hier als belegger op inspelen?
Waarom doen ze het zo goed?
We definiëren een familiebedrijf als een bedrijf waarbij de familie een significant deel van de aandelen bezit en betrokken is bij het bestuur. Soms staat het grote publiek er niet bij stil dat een groot bedrijf in feite een familiebedrijf is. Denk bij voorbeeld aan Berkshire Hathaway, FedEx, L’Oreal, LVMH, Nike, Oracle, Wal-Mart en, dichter bij huis, Ackermans & van Haaren, D’Ieteren en Lotus Bakeries.
Het belangrijkste kenmerk van de families achter deze beursgenoteerde bedrijven is dat ze investeren met hun eigen geld. Ze hebben, zoals dat heet “skin in the game”. En dat leidt vaak tot een langetermijnaanpak en een zekere risico-aversie. Ze willen het kapitaal immers ook in stand houden en doen groeien voor de volgende generaties. Verschillende studies tonen aan dat familie-
bedrijven over de lange termijn beter presteren dan niet-familiebedrijven. Volgens de Carmignac Family 500-database bracht 100 euro die je in januari 2004 investeerde in een familiebedrijf, 297 euro op in 2022. In een niet-familiebedrijf zou dat 48 euro minder zijn geweest. Nog volgens vermogensbeheerder Carmignac is de beurwaarde van familiebedrijven tussen 2004 en 2022 verviervoudigd, terwijl die van niet-familiebedrijven verdrievoudigde in dezelfde 18 jaar.
Volgens Credit Suisse hebben beursgenoteerde familiebedrijven een sterkere omzetgroei dan hun concurrenten, wat meestal resulteert in een hoger aandeelhoudersrendement. Familiebedrijven hebben betere marges en conservatievere balansen. Familiebedrijven gaan gemiddeld ook minder schulden aan dan andere bedrijven. Dit kan weliswaar zorgen voor ondermaatse prestaties tijdens periodes van sterke economische groei, maar het maakt ze veel robuuster wanneer het minder goed gaat met de economie.
Niet alleen rozengeur
Niet alle familiebedrijven doen het even goed, en sommige gezegdes blijken een grond van waarheid te bevatten. Je weet wel: de eerste generatie bouwt het bedrijf op, de tweede generatie verdient fortuinen
en de derde geeft alles uit. In een Carmignac-analyse uit 2023 klinkt het als volgt: “Er zijn aanwijzingen dat de stijging van de aandelenkoers afneemt naarmate jongere generaties het bedrijf overnemen. In de periode van januari 2004 tot oktober 2022 stegen de aandelen van bedrijven van de eerste generatie bijna twee keer zoveel als die van bedrijven in handen van de vijfde generatie. Dat heeft ook te maken met de zware investeringen die nodig zijn om een bedrijf aan te passen en te laten groeien naarmate het ouder wordt.”
Hoe beleggen in familiebedrijven?
Wie over de nodige tijd en kennis beschikt, kan het wagen om in individuele familiebedrijven te beleggen. Wie een paar jaar geleden een aandeel Lotus Bakeries kocht, zal zich dat nog niet hebben beklaagd. Het aandeel verviervoudigde in waarde sinds 2016. Maar ondertussen beveelt een meerderheid van de analisten aan om winst te nemen en het aandeel te verkopen.
Een meer gespreide manier van beleggen in familiebedrijven is kiezen voor een fonds als Carmignac Portfolio Family Governed, Pictet Family, KBC Equity Fund Family Enterprises of BL European Family Businesses.
Voor Frederic De Meyer helpt kunst hem anders te kijken naar het leven. Wat is het favoriete kunstwerk uit zijn verzameling?
Kunstliefhebbers kennen Frederic De Meyer (54) als de drijvende kracht achter The Art Couch, de in 2017 opgerichte online community voor al wie geïnteresseerd is in actuele Belgische kunst. Frederic runt de website, geeft ongeveer vier keer per jaar een magazine uit en sinds vorig jaar ook een jaarboek. En dat combineert hij met een fulltime job als leraar – daarvoor was hij actief in de bedrijfswereld.
In de fraaie seventies woning van De Meyer hangen tientallen – voornamelijk kleine – schetsen en schilderijen. “Veel van die werken zijn herinneringen aan kunstenaars met wie ik gesproken heb. Dat doe ik het allerliefst: op atelierbezoek gaan. Voor ik met The Art Couch begon, zou ik kunstenaars nooit hebben durven aanspreken. Het platform geeft me, cru gezegd, een alibi om door te dringen in ateliers.”
“De beste gesprekken met kunstenaars hebben me telkens de ogen geopend voor andere facetten van het leven. Kunst haalt me uit mijn vaste paradigma’s. Vandaar dat die aandenkens zo belangrijk zijn.”
De duurste aankoop vinden we in de hal: een schilderij van Frank Kenis, het enige werk waar het koppel meer dan 6.000 euro voor neertelde. “Ik had het één keer gezien en ben teruggegaan met mijn vrouw, die ook meteen zei: ‘Kopen.’ Ik zou nooit een werk aanschaffen zonder dat mijn vrouw haar instemming geeft.” Maar de koopdrang onder controle houden, het blijft moeilijk. “Ik ben redelijk impulsief, zoals veel verzamelaars. Als een werk me boeit en ik voel dat het me zal blijven boeien, moét ik het hebben. Mocht ons budget het toelaten, dan zou ik veel meer kopen. Iets verkopen doe ik nooit.”
Minder dan tien minuten nadat we hem de foto’s van het werk doorsturen, hangt een enthousiaste Peter Bernaerts aan de lijn. “Wat een coïncidentie! Er is momenteel een heuse revival van Rachel Baes bezig. De expo rond honderd jaar surrealisme in Brussel is daar niet vreemd aan. De Belgische, in Monaco gevestigde galerij Retelet pakte uit met haar werk op de afgelopen TEFAF-beurs in Maastricht. Een oeuvrecatalogus is in de maak. Zelf plannen we in april een veiling met vijf kleinere werken van haar, die we schatten op 2.000 à 4.000 euro per stuk. Baes is de belangrijkste vrouwelijke Belgische surrealistische kunstenares. De herontdekking van vrouwelijke kunstenaars, de populariteit van het surrealisme, haar passionele relatie met Joris Van Severen, het maakt het allemaal bijzonder actueel. Frederic De Meyer heeft destijds omgerekend 500 euro betaald. Een werk van dit formaat is volgens recente gegevens van Artprice zo’n 6.000 à 8.000 euro waard.
Mededogen
Welk werk uit zijn collectie heeft voor Frederic de grootste waarde? Hij kiest een schilderij dat op een ereplaats hangt aan de eettafel: Rachel Baes, Le mariage secret. “Kijk, in deze periode schreef ze haar familienaam met een kleine “b”. Dat was haar manier om afstand te nemen van haar vader, Emile Baes, ook een schilder trouwens, met wie ze een conflictueuze relatie had. Je ziet haar werk af en toe nog opduiken op veilingen, een aantal collectioneurs zijn echt dol op haar. In het werk van Baes is er altijd mededogen voor het lelijke in de mens. Ze doet me ook een beetje denken aan Sofie Muller en aan Ulrike Bolenz.” Waarom dit werk? “Het is het eerste dat ik ooit gekocht heb, en het heeft ondertussen een dozijn verhuizen overleefd. Ik voel een fascinatie voor haar werk. Baes had een boeiend leven en ze kijkt op een interessante manier naar zichzelf. Ze maakt eigenlijk bijna altijd zelfportretten. Maar zoals in de meeste surrealistische werken kan je er heel veel verschillende interpretaties in lezen.” Wat is het werk waard? “Ik heb er dertig jaar geleden hoogstens 20.000 frank voor betaald op een openbare veiling en ik vermoed dat het nog altijd even veel waard is. Al komt haar werk tegenwoordig meer bovendrijven. De interesse groeit.”
Ontdek