Relevant blijven in een snel veranderende wereld

Als je als fonds relevant wilt blijven en vernieuwend wilt werken, dan moet je kritische vragen blijven stellen. Zijn onze goede intenties effectief? Onze manager strategic learning Lizzy Eilbracht vertelt hoe we in 2022 met ons team, collega-fondsen en partnerorganisaties naar antwoorden zochten.

De vragen die we onszelf stellen

We stellen onszelf leervragen die helpen bij het effectiever inzetten van onze middelen. Bijvoorbeeld over de inzet van zogenoemde ervaringsdeskundigen door onze partnerorganisaties in ons programma Sociale Initiatieven. Maatschappelijke organisaties, die zich bijvoorbeeld inzetten voor een menswaardige behandeling van vluchtelingen of mensen zonder papieren, baseren steeds vaker hun aanpak op suggesties en ervaringen van de doelgroep zelf.

De vraag die wij onszelf stelden: kunnen we helpen om toegang te krijgen tot de ‘best practices’ bij de inzet van ervaringsdeskundigheid? Hoe kunnen we de ervaringen van koplopers benutten om anderen te inspireren? Daarnaast keken we naar belangrijke waarborgen om deze methode zorgvuldig toe te passen, omdat het immers gaat om kwetsbare doelgroepen.

We blijven ook kritisch reflecteren op onze aanpak. Draagt onze werkwijze bij aan de effectiviteit van ons handelen? Wat kunnen we verbeteren? Daarom hebben we in 2022 een aantal onderdelen van onze werkwijze getoetst bij onze partners (zie kader), zodat we blijven leren. Zo hebben we onder meer bevraagd hoe partners omgaan met de voorwaarden die verbonden zijn aan onze financiering. Adessium biedt namelijk waar mogelijk 'institutionele financiering’, waarmee we bedoelen dat we de missie van een organisatie willen steunen en zo min mogelijk eisen stellen aan de exacte toewijzing van de financiering. We hebben getoetst of deze vrijheid om de middelen naar beste inzicht in te zetten ook door onze partners zo wordt ervaren. Het blijkt dat deze ruimte niet altijd wordt gevoeld: voor ons een belangrijke les om duidelijker te communiceren over de aard, intentie en ruimte van onze financiering.

De vragen die we aan onze partners stellen

Hoe monitoren we de doelstellingen van onze partners? In onze praktijk merken we dat het strategische gesprek met onze partners steeds belangrijker wordt om daadwerkelijk te kunnen bepalen hoe een project of programma loopt. Partners waarderen dat we luisteren en dieper in gesprek gaan over de veranderende context waarin zij hun werk moeten doen en over de continue aanpassingen die dat van hen vergt.

In plaats van afspraken maken over ‘3000 mensen zijn bereikt met een nieuwsartikel’, hebben we het liever over welke impact de communicatiestrategie heeft, bijvoorbeeld op overheidsbeleid. Op die manier hebben we constructievere gesprekken over een langere termijn en zijn doelstellingen ook een gedeelde opdracht, in plaats van een papieren exercitie voor ons als financiers. De hamvraag in zo’n gesprek is vaak: wat zijn de grote dilemma’s, waar loop je tegenaan bij het realiseren van je doelstellingen? In essentie is een kwalitatief gesprek even belangrijk als een kwantitatieve analyse. Wij hopen hen dan weer verder te kunnen helpen, door onze ervaring met andere partnerorganisaties in te zetten of waar nodig extra hulp in te schakelen. We hadden deze gesprekken al, maar onze monitoringsprocessen en -formulieren zijn hier nu ook op aangepast.”

De vragen die we aan onze collega-fondsen stellen

We werken niet in isolatie aan de maatschappelijke uitdagingen in onze programma’s, maar realiseren ons dat je samen meer bereikt. Een goed voorbeeld van zo’n maatschappelijke ontwikkeling is toxische polarisatie. Polarisatie is toxisch als het gesprek verstomd omdat groepen binnen de samenleving steeds meer tegenover elkaar komen te staan. Oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen verdwijnen dan uit beeld. Wij merkten dat dit thema steeds vaker speelde bij partners en dus was de vraag aan onze collega-fondsen: hoe kijken jullie tegen dit thema aan? Is het een onderwerp waar we samen een positieve bijdrage aan kunnen leveren? We zijn met vijftien fondsen samengekomen tijdens een leerdag met polarisatieexperts van het Hannah Arendt Instituut. Vaak kom je na zo’n dag naar buiten met meer vragen dan antwoorden. Het maakte wel de verschillende perspectieven zichtbaar. Als we als fondsen kunnen samenwerken op themaniveau, hebben we meer slagkracht om bij te dragen aan verbeteringen voor onze samenleving.

Onderzoek onder partners

We wilden bepaalde aannames over de werkwijze waar wij in geloven, toetsen bij onze partners. Een extern adviseur heeft een selectie gemaakt uit ons portfolio en twaalf van onze partners uitvoerig geïnterviewd. Zonder te weten welke partners zijn bevraagd. Anoniem, zodat ze vrijuit hun feedback konden geven. Het was goed om te horen wat onze partners in onze werkwijze en aanpak waarderen en hoe we met onze aandacht gericht op organisatieversterking ook echt een verschil kunnen maken. Het onderzoek heeft ook bruikbare inzichten opgeleverd voor verbeterpunten, bijvoorbeeld dat we beter over onze strategische keuzes kunnen communiceren. Een veelgehoord punt in de interviews was dat onze partners ons partnerschap in brede zin waarderen. Onze flexibele houding en het kritisch meedenken zijn voor hen waardevol, naast de financiële ondersteuning die we bieden. Een mooie uitspraak uit het onderzoek was: “Het was niet alleen geld, ze hielpen ons om out-of-the-box te denken.” Meer weten over het onderzoek of heb je vragen of feedback? Mail dan naar feedback@adessium.org.

Links: een demonstratie tegen de coronamaatregelen in Amsterdam. Voor- en tegenstanders stonden tegenover elkaar in een gepolariseerd debat.

Vrijwilligers van Movement On The Ground hebben een kapperszaak opgezet in een asielzoekerscentrum. Deze organisatie zet de talenten en ambities van asielzoekers in voor het verbeteren van hun leefomgeving. Pagina 21