;\E`\ln\N\ib\i Redactie: Tel. 02 506 82 43 Abonnementen: Tel. 02 506 82 11 Verant. Uitg.: R. De Leeuw • Hoogstraat 42 • 1000 Brussel
Twee-wekelijks magazine • 63ste jaargang • Nr. 2 25 januari 2008 • Ed. West-Vlaanderen
Speciaal middenkatern
Op weg naar… De sociale verkiezingen 2008 Stress op het werk In dit nummer van De Nieuwe Werker vind je het 2de katern “Op weg naar ... de sociale verkiezingen 2008”, met als thema stress op het werk. Krimpt je maag ook ineen van zodra je aan je werk denkt? Een beetje down, migraine, braakgevoel? Slapeloosheid, uitputting? Geen twijfel mogelijk. Je lijdt aan stress. Maar niet de goede stress. Want men zegt vaak dat een beetje ‘speed’ motiverend werkt. Maar te veel en te vaak, daar wordt een mens ziek van. Je leest er alles over in ons speciaal middenkatern.
Uitbreiding sociaal stookoliefonds Verdriedubbeling aantal begunstigden Pagina 4
ABVV-Jongeren
Actie Electrabel Onderhoud tussen de ABVV-top en Electrabel
Ook jongeren kandidaat bij de sociale verkiezingen
Pagina 5
Pagina 6
2
;\E`\ln\N\ib\i • nr. 2 • 25 januari 2008
Regio Antwerpen - Mechelen+Kempen
Eén dag langer Traditioneel, maar niet minder gemeend, wens ik alle leden en militanten een gelukkig nieuw jaar. Opdat 2008 voor ieder van jullie een gezond en uitdagend jaar mag worden. 2008 kondigt zich op sociaal-economisch vlak niet aan als een rustige periode die zonder golven voorbij zal kabbelen. De meeste mensen maken zich weinig zorgen over de aan de gang zijnde beurscrash, die vooral beleggers en banken bezighoudt. Werkende mensen liggen evenmin wakker van de drang van sommige politici om een Vlaamse onafhankelijke staat op te richten, die de hoorn des overvloeds zou uitstorten over de hardwerkende Vlamingen. Zij merken vooral dat het voor 10 juni beloofde “goed bestuur” al 8 maanden op zich laat wachten.
Op 15 december van vorig jaar mobiliseerden alle vakbonden tegen de dalende koopkracht en de dreigende aanval op onze sociale zekerheid. Hun oproep was een succes. Het draagvlak van deze betoging was de roep om dit “goed bestuur”. Niet door de mensen te laten verarmen door de aanhoudende prijsstijgingen voor levensnoodzakelijke goederen, zoals energie en voedsel. Niet door de solidariteitsmechanismen, die al lang een doorn in het oog zijn van rechtse krachten, af te bouwen en het individualisme te doen zegevieren. De huidige interimregering, die slechts een wachtkamer is voor de nieuwe poging van Leterme om eerste minister te worden, moet dringend maatregelen nemen om de koopkracht van alle Belgen, die het vandaag moeilijk hebben, te verdedigen. Niet
Seniorenwerking Vergadering 50+ werking Kempen Onze Kempense 50+ werking wist Fons Leroy, Administrateur Generaal bij de VDAB, weten te strikken voor een uiteenzetting op hun vergadering rond het thema : Nieuwe reglementering voor bruggepensioneerden en oudere werklozen. Alle geïnteresseerde oudere werklozen en (brug)gepensioneerden zijn van harte welkom. Afsluitend kunnen in de varia nog andere zaken besproken worden. Deze bijeenkomst heeft plaats op donderdag 31 januari 2008 vanaf 9.30u in taverne De Volkswil, de Merodelei 40 in Turnhout. Deelnemers uit de regio Mechelen verzamelen om 8.20u aan het treinstation in Mechelen. Meer info: Carlo Verreyt Voorzitter Tel 014 31 53 57 vijftigpluskempen@hotmail.com
Edwin Gebruers Verantwoordelijke Tel 014 40 03 60 Edwin.gebruers@abvv.be
door de index opnieuw in vraag te stellen, maar door een voluntaristisch beleid te voeren dat de lagere en middeninkomens meer financiële ademruimte geeft. Daarvoor vermogens meer belasten en de superwinsten van de energiesector aanspreken, dat is voor onze mensen “goed bestuur”. Er mag geen dag verloren gaan, zelfs al duurt dit jaar één dag langer. Dirk Schoeters algemeen secretaris ABVV-Regio Antwerpen
2
;\E`\ln\N\ib\i • nr. 2 • 25 januari 2008
Regio Brussel
Ondertussen in de Koningsstraat 91 ... DNW: U bezocht de 150 mensen zonder papieren die sinds 21 dagen in Brussel in hongerstaking zijn. Hoe maken ze het? Philippe Van Muylder: Dankzij het optreden van een tiental artsen, die uiteraard in bijzonder moeilijke omstandigheden werken en met de hulp van stagiairs, die door ervaren artsen worden begeleid, kon geleidelijk aan medische zorg geboden worden. Ook het Rode Kruis is ter paatse. Dit aspect van de zaak is natuurlijk van het grootste belang. In verband met de grond van de zaak, moeten we vaststellen dat veel mensen zonder papieren er vandaag van overtuigd zijn - en kunnen we hen dat kwalijk nemen? - dat de snelste weg naar regularisering ... een hongerstaking is, ondanks alle gevaren voor het leven en de gezondheid die dit meebrengt. In de eerste plaats meen ik dan ook te moeten stellen dat deze toestand vanuit menselijk oogpunt onaanvaardbaar is. DNW: Hoe moet deze zaak op beleidsvlak dan aangepakt worden? Philippe Van Muylder: Het moet gedaan zijn met willekeur. Sinds 1974 is er in België een migratie-
stop. Sindsdien krijgen nog slechts vier categorieën personen de toestemming om zich in het land te vestigen: - personen die naar hier komen in het kader van de gezinshereniging; - bepaalde categorieën hooggeschoolde werknemers met een werkvergunning; - asielzoekers die na de procedure als vluchteling erkend zijn; - studenten en hun gezin, tijdens de duur van hun studies. De enige toegangspoort tot België voor personen die niet tot een van deze 4 categorieën behoren, is het beroemde artikel 9-3 van de wet van 15 december 1980: in uitzonderlijke omstandigheden kan de vreemdeling om toelating vragen aan de burgemeester van de plaats waar hij verblijft. Die zal dit verzoek aan de minister of zijn afgevaardigde bezorgen. De machtiging tot verblijf zal in dat geval in België afgeleverd worden. Het bestuur mag soeverein oordelen over deze aanvragen. Aangezien er voor gunstige beslissingen geen redenen aangevoerd moeten worden, kan men zich moeilijk een idee vormen van de criteria die bepalend zijn om het verblijf toe te staan. Zonder in
details te treden, moeten we onthouden dat artikel 9-3 de vreemdeling in geen geval een recht toekent en dat vermits “uitzonderlijke omstandigheden” nodig zijn om een verzoek te kunnen indienen, deze “toegangspoort” meestal gesloten blijft. Uit alle analyses blijkt dat hier grote willekeur heerst. Bovendien duren deze procedures enorm lang, met als gevolg dat de aanvragers ondertussen natuurlijk duurzame banden smeden in België...
gen worden). Wij willen daaraan toegevoegd zien: een abnormaal lang durende procedure voor gezinshereniging of voor regularisering, de materiële onmogelijkheid om terug te keren en, last but not least, de duurzame banden (die toch een duidelijke uiting zijn van het feit dat de persoon zijn (affectief, sociaal en economisch) leven in België heeft opgebouwd.
NDW: Wat stelt het ABVV voor om deze willekeur te doen stoppen? Philippe Van Muylder: Wij vragen de oprichting van een onpartijdige en onafhankelijke Regularisatiecommissie, die oordeelt op basis van duidelijke en vaste regularisatiecriteria, zodat personen die in feite volwaardige leden van onze samenleving zijn, eindelijk een wettelijk bestaan krijgen.
DNW: Zouden de 150 hongerstakers met deze criteria geregulariseerd kunnen worden? Philippe Van Muylder: Ik ken hun individuele dossiers niet. Ik veronderstel dat een aantal onder hen wel aan dergelijke criteria zal beantwoorden. Bovendien zou ook regularisatie door werk een mogelijke optie kunnen zijn. Dit idee is echter nog niet bekrachtigd en de voorstanders ervan zijn lang niet allemaal progressief!
DNW: Om welke criteria zou het moeten gaan? Philippe Van Muylder: Er bestaan nu al 2 duidelijke criteria: een abnormaal lang durende asielprocedure en ernstige ziekte (waarvoor in het land van herkomst geen aangepaste zorg kan gekre-
DNW: Leeft er vandaag hoop onder de mensen zonder papieren? Philippe Van Muylder: Ja en neen. Veel zal afhangen van de materiële en politieke steun die de democratische krachten van dit land waaronder uiteraard de syndicalisten - hen zullen verlenen.
Regio Limburg www.abvvlimburg.be LIMBURG (vroegere Culturele Centrale)
januari, vanaf 14 u in zaal ’t LOO te Tessenderlo. Voor meer info. kan je terecht bij Liliane Moonen, Molenstraat 57, Tessenderlo tel. 0477 69 67 68 of lmoonen@raadlimburg.be
C.C. ENIAC COMPUTERCLUB Vrijdag 18 januari: WORKSHOP “EEN NIEUWE WEBSITE VOOR ENIAC” Elke maand is er een informatiebijeenkomst over een actueel thema. Voor onderwerpen en data, kijk op de website van Eniac. De info gaat steeds door in het Oud Atheneum (1ste verdiep), Zoutstraat 46, St. Truiden. Meer info: Geert Masuy, Velmerlaan 173, 3806 St. Truiden www.eniac.be – eniacvzw@pandora.be
LINX+ HASSELT EEN BLIK ACHTER DE TRALIES Een programmareeks over geschiedenis, doelstellingen, praktijk en problemen van het gevangeniswezen. De reeks omvat 3 lezingen, een tentoonstellingbezoek en een filmvoorstelling. Info: Maryscha Malina 011 22 97 77 De eerste lezing gaat door op donderdag 21 februari 2008 om 20u in het VOC Hasselt. Jef Vanwingh praat over de geschiedenis, doelstellingen en praktijk van de strafinrichtingen in ons land. Toegang is gratis.
C.C. BITMAPPERS Vrijdag 18 januari: EVALUATIEAVOND 2007: Meerdere besturingssystemen gebruiken in Ubuntu om 20.15u in VOC lokaal – A. Rodenbachtstraat 18, Hasselt. Info: www.bitmappers.be of e-mail: bestuur@bitmappers.be Info: Chretien Paesen, tel. 011 82 35 67
VRIJETIJDSGIDS 2008 Een gids vol activiteiten met o.a. AndersBekekenReizen, bedrijfsbezoeken, kortingen, expo’s, evenementen, daguitstappen. Gratis af te halen bij het lokale Linx+ kantoor. Voor meer inlichtingen, kan je terecht bij Maryscha Malina 011 22 97 77 of maryscha.maryscha@abvv.be
’t VIRVELD DILSEN Vanaf 1 december kan je terecht op de website van ’t Virveld, www.’tVirveld.be.Voor meer info: Jan Braun 0479 65 66 44 of jantjebraun@hotmail.com.
ABVV LIMBURG ABVV-AFGEVAARDIGDE: SPREEKT JE DIT AAN? Je werkt minstens 6 maanden in je bedrijf, je bent tussen 18 en 65 jaar, je wil je inzetten om je collega’s te vertegenwoordigen, te verdedigen en te ondersteunen, je wil je inzetten bij het ABVV? Kom tot bij ons met je voorstellen en ideeën! Stel je kandidaat! Voor meer inlichtingen 011 22 97 77 of je kan ook terecht bij je gewestelijke afdeling van je ABVV kantoor of schrijf je in op de website www.abvvlimburg.be
C.C. TESSENDERLO KINDERMATINEE MET TEKEN – EN KLEURWEDSTRIJD Voor alle kinderen die deelnemen aan deze wedstrijd en aanwezig zijn, zijn er mooie prijzen voorzien. De kindermatinee is volledig gratis en natuurlijk zijn ook de volwassenen van harte welkom. Zondag 27
Werkloosheidsreglementering rechten en plichten Paal, Parochiezaal St Paulus, Diestersesteenweg/Weyerststraat Dinsdag 12 februari om 13u30 Sint Truiden, De Floreal, Breendonckstraat 44A Dinsdag 26 februari om 13u30 Provinciale Stuurgroep Wil je met ons ijveren voor een beter werkloosheids- en werkgelegenheidsbeleid van de overheid, laat je stem dan horen in onze provinciale stuurgroep. Hasselt, Sportcentrum Olympia, Kuringersteenweg 242 (bowlingzaaltje) Donderdag 21 februari om 9u30 Betaalbare gezondheidszorgen Leopoldsburg Zaal de Rode Roos, Stationsstraat 63 Maandag 4 februari om 13u30 Ham Warande Sport, Bremstraat 17 19 februari om 13u30 Jeugdwerkplan Met het nieuwe Jeugdwerkplan Plus wil de Vlaamse regering meer jongeren aan een job helpen. Leopoldsburg Rode Roos, Stationsstraat 63 woensdag 13 februari om 14u Genk Jeugdhuis Nieuwe Kempen, Rondpunt 26 donderdag 14 februari om 14u Amateuristische kunstbeoefening Kriebelt het bij jou ook soms om iets creatiefs te doen? Leopoldsburg Zaal de Rode Roos, Stationsstraat 63 28 januari om 13u30 (tissuebox) 11 februari om 13u30 (bloemenboog) 25 februari om 13u30 (paasboom)
Moeite bij het vinden van een job? Volg dan een opleiding bij KOPA ! Kopa organiseert opleidingen Basis-Kantoor en finaliteit Verkoop voor werkzoekenden. Deze opleidingen zijn gratis, de lesuren zijn kindvriendelijk, en de schoolvakanties zijn vrij. Kortom zeker de moeite waard om eens te bellen of eens binnen te springen op onderstaand adres: Vzw Kopa Limburg Lazarijstraat 6 3500 Hasselt 011/25 20 95 Begin februari 2008 starten de nieuwe opleidingen: • te Hasselt: Kantoor en Verkoop • te Maasmechelen: Verkoop
Bericht aan de leden-grensarbeiders! De ABVV-dienst grensarbeid zal gesloten zijn op maandag 28 & dinsdag 29 januari 2008 omwille van het volgen van een 2-daagse belastingcursus. Ook zal de dienst grensarbeid gesloten zijn op dinsdag 5 februari 2008 (vette dinsdag). De dienst zal wel uitzonderlijk open zijn op woensdag 6 februari 2008 van 13u30 tot 16u15. We danken u voor het begrip.
2
;\E`\ln\N\ib\i • nr. 2 • 25 januari 2008
Regio Oost-Vlaanderen
In memoriam - Roger Verdonck Op 27 december 2007 is op 87 jarige leeftijd Roger Verdonck overleden. Zijn uitvaart had plaats in intimiteit en daardoor vernamen we pas nu dat de gewezen gewestelijke secretaris van het ABVV Gent- Eeklo ons definitief verlaten heeft. Roger Verdonck was 20 jaar gewestelijke secretaris van het toenmalige ABVV Gent-Eeklo. Hij vertegenwoordigde het gewest in het toenmalige Nationale Bureau van het ABVV. Hij was bij de oprichting van de Vlaamse Intergewestelijke ook meteen zeer actief in deze structuur. Zo was hij meer dan 10 jaar ondervoor-
zitter en van september 1975 tot november 1976 voorzitter ad interim. Roger Verdock begon zijn loopbaan als gewestelijk secretaris in de jaren zestig. Er was toen een economische bloei, ook in de regio. Toen hij 20 jaar later afscheid nam, op het statutair congres van 27 juni 1985, moest hij met spijt vaststellen dat er een economische crisis was, waarvan vooral de arbeiders in de industriële sectoren het slachtoffer waren. Vooral de crisis in de textielsector, één van de topsectoren in de Gentse regio, kwam zeer hard aan.
Als gewestelijke secretaris had Roger Verdonck ook veel aandacht voor de dienstverlening. Onder zijn leiding werd in het gewest voor het eerst een begin gemaakt met de elektronische verwerking van de uitbetaling van de werklozen. Het was nog een meccanografische verwerking met ponskaarten, maar het was in zekere zin de voorloper van de huidige informatietechnologie. In het regionaal overleg was hij een opgemerkt figuur. Ondermeer zijn functie als voorzitter van het adviescomité van de externe preventiedienst Securex werd erg gewaardeerd.
Hij zetelde ook in de Gewestelijke Economische Raad voor Vlaanderen. Na zijn pensioen trok hij zich terug uit het actieve vakbondswerk. Toch nam hij als genodigde nog deel aan diverse gewestelijke interprofessionele congressen.
Roger Verdonck was een overtuigd vrijzinnige en in februari 2007 kwam hij nog in het reportagemagazine Koppen op één. Hij gaf er een zeer persoonlijke getuigenis over euthanasie. Vermits hij zelf vond dat na de dood van zijn geliefde Suzy er met de jaren geen levenskwaliteit meer was, ook al was er geen sprake van een fysisch ondraaglijk lijden, het mogelijk moest zijn om uit het leven te stappen. We zullen de herinnering blijven koesteren aan Roger Verdonck als een zeer minzaam man en willen hierbij onze waardering uitdrukken voor zijn inzet voor het ABVV.
Seniorenwerking organiseert
Buitenlandse reis 2008 Van woensdag 14.05.’08 tot vrijdag 23.05.’08 Bestemming: Corfu, Griekenland We logeren in Nissaki, op 25 km van Corfu-stad, in Hotel Sunshine Corfu met een all inclusive-formule. Corfu maakt deel uit van de Ionische Eilanden en is één van de mooiste eilanden van Griekenland. Een hoogtepunt is de hoofdstad van het eiland, Kérkira. Er zijn maar weinig steden in Griekenland met een zo mooi bewaard gebleven oude binnenstad waar je nog volop de sfeer van vervlogen tijden kunt proeven. Met de vele musea, winkels, terrasjes en tavernes biedt de stad je voor meerdere dagen vermaak. Alle maaltijden in buffetvorm.
Prijs:
€ 644 per persoon in dubbelkamer Toeslag single: € 150
Opstapplaatsen: Aalst, Oudenaarde, Gent, Dendermonde, Wetteren, Lokeren en St-Niklaas Vanaf 10 personen voorzien wij extra opstapplaatsen. Inschrijvingen en/of meer inlichtingen bij: Daniëlle, tel. 03 760 04 29.
www.linxplus-oostvlaanderen.be Wat vroeger Linx+ Scheldeland was is nu Linx+ OostVlaanderen geworden. Want zoals je wel weet, of niet weet, zijn ABVV Scheldeland en Zuid-OostVlaanderen.gefusioneerd tot 1 groot ABVV OostVlaanderen, en zo ook de regionale werkingen van Linx+. Behalve de naam, is onze website nog steeds dezelfde. Je kunt er info terugvinden over al onze activiteiten, nu ook met gegevens over Zuid-Oost-Vlaanderen. Aarzel dus niet, en breng eens een bezoek aan onze virtuele pagina’s!
Centrales BBTK- AALST – RONSE – OUDENAARDE SYNDICALE PREMIE SCHEIKUNDE –PC 207 - dienstjaar 2006 Vanaf november 2007 wordt de syndicale premie Scheikunde uitbetaald aan de gesyndiceerden, tewerkgesteld in een onderneming, ressorterend onder het paritair comité 207. Om aanspraak te maken op deze vakbondspremie dient u in regel te zijn met uw bijdrage sinds 1 augustus 2006 en in de loop van het jaar 2006 gedurende tenminste één maand tewerkgesteld zijn in een onderneming ressorterend onder het PC 207 - scheikunde. De periode van de uitbetaling is vanaf november 2007 t.e.m. januari 2008. Neem contact op met het BBTKsecretariaat, tel 053 727 846 en vragen naar Ann Keskassi of mailen naar akeskassi@bbtkabvv.be BBTK Aalst-Dendermonde-Ronse BBTK gepensioneerden moeten
actieve vakbondsleden blijven! De tijd ligt al ver achter ons dat de gepensioneerdenwerking van onze vakbond zich toespitste op ontspannende activiteiten. De ABVV senioren hebben vandaag een belangrijke syndicale opdracht te vervullen. Waar vroeger de Belgische pensioenen tot de hoogste ter wereld behoorden zitten we nu op Europees vlak amper in de middenmoot. En de koopkracht blijft dalen terwijl de gezondsheidskosten, de voeding, de energie duurder en duurder worden. Hoogtijd dus voor onze gepensioneerden om hun syndicale pet te zetten. BBTK 50+ doet meer dan het organiseren van sociale en culturele activiteiten. BBTK 50+ neemt actief deel aan de strijd van de ABVV senioren voor een betere levensstandaard voor de gepensioneerden. Doe mee! Stuur een briefje naar BBTK, Houtmarkt 1, 9300 Aalst of telefoneer naar Herman Van Herzeele, 0477 69 97 41.
BBTK – Aalst BBTK – Cultuur en BBTK 50+ hebben het plan in 2008 een reis te organiseren naar het buitenland. - Opatia Riviëra (het vroegere Joegoslavië) - Lyon met TGV - Italië – Misano Adriatico Geïnteresseerd? Schrijf een briefje met uw keuzes aan BBTK 50+, Houtmarkt 1, 9300 Aalst of telefoneer naar 09 360 18 36, 0477 69 97 41. BBTK 50+ Vrijdag 15/02/’08 Wat heeft een OCMW te bieden? - Ontvangst door de voorzitter die uitleg met projectie geeft over de toekomstplannen van het OCMW - Rondleiding - Napraten bij de koffie Geïnteresseerd? Schrijf een briefje naar BBTK 50+, Houtmarkt 1, 9300 Aalst of telefoneer naar 0477 69 97 41. Opgelet! Het aantal deelnemers is beperkt!
Bijdrageverhoging BBTK-GENT vanaf 1 januari 2008 Via deze publicatie willen wij onze leden op de hoogte brengen dat er vanaf 1.1.’08 een bijdrageverhoging voor onderstaande categorieën zal doorgevoerd worden. Volledige werklozen mannen/vrouwen (na 3 maand werkloosheid) Brugpensioen man/vrouw Gepensioneerden Gepensioneerden lager dan pensioenleeftijd Huishoudsters Wachtvergoedingen
€ 8,50 € 9,50 € 3,50 € 3,50 € 3,50 € 6,20
Hierna een overzicht van onze verschillende categorieën/bijdragen Actieven M11/V21 € 12,70 Part time zonder werkloosheid (-1 uur dan de helft v/e FT) A41 € 9,00 Volledige werklozen W13/W23 € 8,50 Ziekte > 3 maand B14/B24 € 8,50 Invaliden I34 € 4,70 Brugpensioen A14/A24 € 9,50 Gepensioneerden P32 € 3,50 Gepensioneerden lager dan pensioenlft A 32 € 3,50 Huishoudsters H 33 € 3,50 Uitzonderlijk statuut O 33 € 3,50 Zelfstandigen Z 41 € 4,20 Volledige Loopbaanonderbreking F 41 € 7,00 Wachtvergoedingen < 1 jaar H 42 € 6,20 Wachtvergoedingen > 1 jaar H 41 € 6,20 Wachtvergoedingen ziek V 41 € 6,20 Onthaalouders O 35 € 3,10 Gelieve ons steeds iedere wijziging van werkgever en/of beroepsactiviteit mee te delen, zodat u steeds de juiste bijdrage betaalt! Voor de leden die per domiciliëring betalen doen wij het nodige, de anderen moeten zelf hun financiële instelling van deze wijziging op de hoogte brengen. Aarzel niet ons te contacteren indien u hieromtrent meer informatie wenst. (09 265 52 70 of per mail admin.gent@bbtk-abvv.be).
2
;\E`\ln\N\ib\i • nr. 2 • 25 januari 2008
Regio West-Vlaanderen Stel je kandidaat voor het ABVV! Je bent sociaal ingesteld en je werkt graag samen met je collega’s. Je vindt rechtvaardigheid en gelijkheid belangrijk. Je wil de mening van je collega’s ook laten tellen in het bedrijf waar je werkt. Dan is kandidaat zijn voor het comité preventie en bescherming op het werk of de ondernemingsraad voor de sociale verkiezingen iets voor jou. Stel je kandidaat voor het ABVV! Wij bieden jou ondersteuning, vorming en informatie.
Stel je kandidaat! ABVV West-Vlaanderen Provinciaal secretariaat Conservatoriumplein 9 8500 Kortrijk Gratis telefoonnummer: 0800 99 88 1 E-mail: prov.sec@abvv-wvl.be Voor deze bedrijven (zie hiernaast) zijn er nog plaatsen op de kandidatenlijsten. Je werkt in één van deze bedrijven? Neem gerust contact op met ons om te horen wat sociale verkiezingen inhouden en wat jij kan doen als ABVV-kandidaat! Misschien ken je ook wel iemand die daar werkt? Laat hem of haar weten dat wij nog kandidaten zoeken.
Aanvullende Themavorming voor “Welzijn op het Werk” De kwaliteit van de arbeid is een steeds belangrijker thema in het sociaal overleg. Onze collega’s op de werkvloer staan voortdurend onder druk om steeds vlugger en meer te presteren. Op de markt verschijnen heel wat middelen om de kwaliteit op de werkvloer te verbeteren maar die kosten soms wat meer dan dat de werkgever wil uitgeven. Het is aan de CPBW en SA leden om de werkgever te overtuigen om die extra’s te voorzien. Het blijft immers zo dat we verplicht zijn om op de werkvloer af te dwingen wat de werkgever wettelijk verplicht is te doen. Wat? In de bedrijven verplaatsen we heel wat zaken, met allerlei toestellen met karren, transpalet, heftruck, laadbrug, rolbrug,…. Hierbij ontstaan heel wat risico’s en gebeuren veel arbeidsongevallen (10%). Hoe werken we hierrond als CPBW? Waar? ABVV gebouw Roeselare, Zuidstraat 22/22. Wanneer? Dit vindt plaats op maandagavond in het ABVV gebouw te Roeselare, Zuidstraat 22/22. We starten om 19u en sluiten rond 21.30u. Zodat je niet te laat thuis bent. Tijdens deze thema-avond: eerst een woordje uitleg over de regelgeving en daarna de praktische tips en syndicale aandachtspunten. Je krijgt gerichte informatie en documentatie mee naar huis om later je werk in het CPBW te ondersteunen. Meer info / inschrijvingen ABVV West-Vlaanderen, t.a.v. Franky Roels Zuidstraat 22/22, 8800 Roeselare. Tel.: 051 26 00 95 of via e-mail: amb1@abvvwvl.be THEMA-AVOND 6 OP MAANDAGAVOND 18 FEBRUARI 2008
INTERN TRANSPORT, HEFTRUCKS, LAADBRUGGEN
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43
Naam bedrijf
sector
ALFA – SONALEX DEVOS-CABY ESCOLYS MERCURY VOLYS STAR CIMAR-DUJA COATEX MEUBINEX JONCKVANSTEEN NV DECRUY NV DIAPAL NV DOVY KEUKENS NV MEUBELFABRIEF A&A DECRUY NV MEUBELFABRIEK BAUWENS GASTON NV MEUBELFABRIEK CRACK NV MEUBELFABRIEK LEFEVERE NV OBUMEX NV PDC BRUSH NV TRYBOU MAURICE BVBA UNILIN DÉCOR BVBA UNILIN FLOORING NV ZITMEUBELFABRIEK DE ZETEL NV ZITMEUBELEN JORI NV SPANO NV EURO-GIFTS DEVOS PLAATBEWERKING ESPEEL CONSTRUCTIES RMC NV SOENEN NV TELEVIC HAELVOET DESWARTE WERKHUIZEN CALLENS WILLY NV CALLEWAERT NV CHEYNS NV DELVANO NV GHISTELINCK Garage JM JACOPS NC KNOCHOPACK SAVIC NV VANMARCKE VSK ELECTRONICS VYNCKE
Textiel Textiel Textiel Textiel Voeding Confectie Confectie Textiel Textiel Hout en stoffering Hout en stoffering Hout en stoffering Hout en stoffering Hout en stoffering Hout en stoffering Hout en stoffering Hout en stoffering Borstels Hout en stoffering Hout en stoffering Hout en stoffering Hout en stoffering Hout en stoffering Hout en stoffering PC100 Metaal Metaal Metaal Metaal Electronica Metaal Metaal Metaal Metaalhandel Electriciens Metaal Garages Electriciens Metaal Metaal Metaalhandel Metaal Metaal
Gemeente (TBE) Waregem Deerlijk Ingooigem Waregem Lendelede Kortrijk Poperinge Kuurne Westrozebeke Houthulst Jabbeke Roeselare Roeselare Beernem Ieper Izegem Staden Izegem Staden Izege m Wielsbeke Ardooie Wervik Oostrozebeke Wervik Zwevezele Roeselare Roeselare Roeselare Kachtem-Izegem Ingelmunster Kachtem-Izegem Harelbeke Bavikhove Kortrijk Harelbeke Waregem-Kortrijk Deerlijk Heule Heule Kortrijk Harelbeke Harelbeke
;\E`\ln\N\ib\i • nr. 2 • 25 januari 2008
3
Verrijking zonder reden Volgens de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas (CREG) die de energiemarkt opvolgt - maar deze ten gevolge van de liberalisering niet meer kan reguleren - zou de stijging van de gas- en elektriciteitsprijzen zoals aangekondigd door Electrabel en andere netbeheerders, in 2008, oplopen tot 300 euro per gezin, in sommige gevallen een stijging dus van 25%. Die stijgingen zijn niet gerechtvaardigd als men de prijs van de grondstoffen bekijkt. Het is er - volgens de CREG Electrabel-Suez enkel om te doen een comfortabele winstmarge te behouden. Zo boekte Electrabel in 2006 een nettowinst van 2,3 miljard euro. Daarom doopten wij op 21 januari de maatschappelijke zetel van Electrabel om tot “Electracash”. De bedoeling was om symbolisch nogmaals de mislukking van de liberalisering van de gas- en de elektriciteitsmarkt in de verf te zetten; de aandacht te vestigen op het ontzettend hoge gewicht van de energieprijzen in het gezinsbudget. Het ABVV kloeg tijdens deze actie ook het verlies aan koopkracht van de inkomens uit arbeid aan terwijl de energiesector schandalig hoge als ongerechtvaardigde winsten binnenrijft. Omgekeerde herverdeling Het moet gezegd: de alarmkreten van de werkgevers of van de voorzitter van de Europese Centrale Bank over zogezegde “loonontsporingen” en de daarmee gepaarde gaande inflatierisico’s, verbergen een onweerlegbare realiteit: het aandeel van de inkomens uit arbeid in het nationaal inkomen blijft dalen. De werkende mensen worden langzaam maar zeker armer. Dat is zeker niet het geval voor de energiesector die even zeker, maar nog sneller, rijker wordt. Sinds 2004 steeg de prijs van stookolie met 78%. In 2005, toen een vat aardolie 60 dollar kostte, maakten de 250 belangrijkste petroleummaatschappijen 243 miljard euro winst, dat is 35% meer dan in 2004. Sindsdien, met een vat aardolie van 100 dollar, wordt hun situatie er alleen maar rooskleuriger op. Er wordt dus wel degelijk rijkdom gecreëerd. Maar niet voor iedereen. En het gaat in één richting: van diegenen die weinig hebben naar diegenen die veel hebben. De energiefactuur weegt trouwens meer en meer door in het gezinsbudget. Daarom eist het ABVV - naast een belastinghervorming voor de lage en de middelhoge inkomens en een belangrijke verhoging van de sociale uitkeringen - dringende maatregelen op energievlak ten voordele van de gezinnen.
Wat vraagt het ABVV? 1. Verlaging van de gas- en elektriciteitstarieven voor iedereen! Door de liberalisering werd de controle vanwege de CREG afgeschaft. Deze instelling moet opnieuw de bevoegdheid krijgen om maximumtarieven vast te leggen. Bovendien moeten deze maximumtarieven verlaagd worden. De kerncentrales zijn voor Electrabel sinds lang afgeschreven. Het zijn trouwens de consumenten die deze centrales betaald hebben, door die hogere tarieven. Dit betekent 450 miljoen euro per jaar die eigenlijk aan de consumenten teruggegeven moeten worden. Daarbij komen dan nog de sommen die men kan terugwinnen doordat men de elektriciteitssector gratis CO2emissiequota aanbiedt. 2. Een energiecheque van 350 euro voor de meest kwetsbaren! Het sociaal stookoliefonds werd uitgebreid. Dat is een goede zaak. Maar de uitgekeerde bedragen blijven onvoldoende om de prijsstijging te compenseren. Die cheque zou op 350 euro moeten gebracht worden. En het is zeker niet de Staat, dit wil zeggen wij allemaal, consumenten en belastingbetalers, die daarvoor moeten opdraaien. De factuur moet betaald worden door de betrokken sectoren: petroleum, gas en elektriciteit. 3. De BTW op gas en elektriciteit verlagen tot 6% Het stookoliefonds richt zich alleen naar mensen die zich verwarmen met mazout. De stookoliecheque moet dus gecompenseerd worden voor die gezinnen die zich met gas of elektriciteit verwarmen. Dat kan door een verlaging van de BTW tarieven van 21 naar 6%.
4. Energiebesparingen aanmoedigen Het ABVV is zich zeer goed bewust van de planetaire uitdaging van de klimaatopwarming. De maatregelen die wij voorstellen, hebben zeker niet ten doel energie te verspillen, maar een levensnoodzakelijk goed voor iedereen toegankelijk te maken. Men mag niet uit het oog verliezen dat de goedkoopste energie die energie is welke wij niet verbruiken! Enkel mikken op dure energie om het verbruik ervan tegen te gaan, is niet rechtvaardig ten aanzien van de lage inkomens en gaat dus in tegen de waarden die wij verdedigen. En in elk geval volstaat dit niet om het gedrag van degenen die er de middelen voor hebben of die geld hebben om in energiebesparende maatregelen te investeren, te beïnvloeden. Daarom moet de steun aan gezinnen met een bescheiden inkomen voor het isoleren van hun woning en het aanwenden van hernieuwbare energiebronnen verder aangemoedigd en versterkt worden, bijvoorbeeld door voordelige kredieten toe te staan en een derde betalerregeling in te voeren. Dit kan via een speciaal fonds dat energiebesparende werken kosteloos zou financieren en zich door de gerealiseerde besparingen zou doen terugbetalen. Zo zouden gezinnen hun energiefacturen kunnen doen dalen en hun CO2 uitstoot verminderen, wat goed zou zijn voor het klimaat en voor de werkgelegenheid.
Zich verwarmen is geen luxe maar een levensnoodzakelijke behoefte. Er is geen reden om de BTW op 21% te houden. Des te meer omdat indirecte belastingen per definitie onrechtvaardig zijn omdat die niet progressief zijn. Men zal opwerpen dat een rijke die zijn kasteel en zwembad verwarmt, meer van zo’n BTW daling zal profiteren dan een gezin dat zich moet tevreden stellen met 2.000 liter stookolie. Dat zal inderdaad het geval zijn als er niets verandert. Maar niets belet progressieve tarieven - of heffingen - toe te passen in functie van de verbruikte hoeveelheid, in plaats van de kleine verbruikers te doen betalen. Bovendien is het de opdracht van de fiscaliteit om de hoge inkomens meer te belasten. Daar moeten dus de nodige middelen gevonden worden om de billijkheid te herstellen.
Anne Demelenne Algemeen secretaris
Rudy De Leeuw Voorzitter
INHOUDSTAFEL Regio ............................................................................................................................2 en 11 Edito / Wereld Sociaal Forum 2008 ............................................................................3 Uitbreiding sociaal stookoliefonds / Energie is een basisrecht / Werkaanbieding federaal ABVV /Loopbaanbegeleiding: Zit jij ook strop in je job?.................................................................................................4 Ook jongeren kandidaat bij de sociale verkiezingen / Het jaarverslag van de milieucoördinator ...............................................................5 Onderhoud tussen de ABVV-top en Electrabel ......................................................6 Extra katern Sociale verkiezingen 2008: Stress Metaal / Textiel, Kleding en Diamantcentrale ........................................................7 Voeding-Horeca-Diensten / BTB ..................................................................................8 De Algemene Centrale.....................................................................................................9 Bedienden, Technici en Kaderleden..........................................................................10 Ga mee op reis met Linx+..............................................................................................12 Man/Vrouw Om de teksten in De Nieuwe Werker niet onnodig lang te maken gebruiken we bij verwijzingen naar personen en/of functies meestal alleen de mannelijke vorm. Bijvoorbeeld: werknemer, arbeider, adviseur,... Uiteraard hebben deze termen zowel betrekking op mannen als op vrouwen!
ABVV website: http://www.abvv.be Vlaams ABVV website: http://www.vlaamsabvv.be PUBLICITEIT SOCIALISTISCHE MUTUALITEITEN
4
;\E`\ln\N\ib\i • nr. 2 • 25 januari 2008
Uitbreiding van het sociaal stookoliefonds: verdriedubbeling van aantal begunstigden De interimregering keurde op 11 januari de uitbreiding van het sociaal stookoliefonds goed. Meer dan 300.000 gezinnen zullen vanaf 1 februari van deze nieuwe maatregel kunnen genieten. Christian Dupont, Minister van Maatschappelijke Integratie, heeft drie jaar geleden het sociaal stookoliefonds opgericht om de meest kansarmen hulp te bieden naar aanleiding van de plotse stijging van de stookolieprijs en dit tijdens de verwarmingsperiode van 1 september tot 30 april. De producten waarvoor het fonds een tegemoetkoming biedt, zijn stookolie aan de pomp en in bulk, lampolie en propaan in bulk. Jaarlijks werden hierdoor gemiddeld 100.000 gezinnen geholpen. Nu hebben echter niet alleen meer de meest kansarmen problemen om hun huizen te verwarmen tijdens de winter; personen met een gemiddeld inkomen krijgen het ook steeds moeilijker en moeten zich soms essentiële behoeften ontzeggen om hun stookoliefactuur te kunnen betalen. Meer begunstigden: lagere en middelmatige inkomens Tot nu toe was het stookoliefonds toegankelijk voor 3 doelgroepen : de personen die een verhoogde tegemoetkoming van de verzekering genieten (OMNIO, leefloners, enz); personen zonder sociaal statuut met een laag inkomen (13.512 euro bruto) te verhogen met 2.501 euro per persoon ten laste; personen met schuldoverlast. Om een breder publiek te helpen, meer bepaald de personen met een laag of middelmatig inkomen wordt voortaan een nieuwe categorie toegevoegd : de personen bij wie het jaarlijks belastbaar netto-inkomen van het gezin niet hoger ligt dan 22.873 euro (categorie MAF - maximumfactuur). Geschat wordt dat het fonds op deze manier tot ongeveer 315.000 gezinnen per jaar kan helpen. Een verhoogde tegemoetkoming Het bedrag van de tegemoetkoming wordt ook verhoogd. Om beter aan te sluiten bij het gemiddelde verbruik van de gezinnen zal het fonds voortaan een tegemoetkoming bieden wanneer de prijs van de stookolie hoger ligt dan de drempel van 0,715 €/liter. Prijs per liter vermeld op de factuur
Tegemoetkoming per liter voor de eerste 3 categorieën
Vanaf 0,4900 tot 0,5150 € Vanaf 0,5150 tot 0,5400 € Vanaf 0,5400 tot 0,5650 € Vanaf 0,5650 tot 0,5900 € Vanaf 0,5900 tot 0,6150 € Vanaf 0,6150 tot 0,6400 € Vanaf 0,6400 tot 0,6650 € Vanaf 0,6650 tot 0,6900€ Vanaf 0,6900 tot 0,715 € Meer dan 0,715 €
3 cent 5 cent 7 cent 8 cent 9 cent 10 cent 11 cent 12 cent 13 cent 14 cent
Tegemoetkoming voor 1500 liter voor de eerste 3 categorieën 45 75 105 120 135 150 165 180 195 210
Tegemoetkoming per liter voor de nieuwe categorie
€ € € € € € € € € €
2 cent 3 cent 4 cent 5 cent 6 cent 7 cent
Tegemoetkoming voor 1500 liter voor de nieuwe categorie
30 45 60 75 90 105
€ € € € € €
De personen die hun stookolie aan de pomp kopen, dus diegenen met de grootste financiële moeilijkheden, zullen een forfaitaire tegemoetkoming van €150 genieten (tegenover de huidige €100). Vanaf 1 februari 2008 Gezien de hoogdringendheid is de inwerkingtreding van het aangepaste systeem gepland op 1 februari 2008. De facturen vanaf 1 januari 2008 zullen in aanmerking worden genomen. De maatregel zal worden betaald via de bijdrage van de sector (9 miljoen euro) zoals vandaag reeds het geval is, aangevuld met een dotatie van 30 miljoen euro door de Schatkist.
Energie is een basisrecht Iedereen zou moeten kunnen beschikken over een gratis en leefbaar minimumpakket aan energie: energie is een basisrecht! Maar vandaag weegt de energiefactuur zwaar op het inkomen van de huishoudens, zeker wanneer dat inkomen bescheiden is. 70.000 gezinnen in Vlaanderen zitten opgezadeld met een afbetalingsplan, dat in bijna een derde van de gevallen niet kan worden nageleefd. En de al doorgevoerde en aangekondigde prijsverhogingen zullen nog meer mensen in de problemen brengen. Sinds 2002 krijgt elk Vlaams gezin jaarlijks 100 kWh stroom per gezin en per gezinslid gratis. De gratis stroom werd ingevoerd om voor iedereen een basisrecht op elektriciteit te waarborgen. De kosten van deze maatregel (jaarlijks 1 miljoen euro volgens Vlaams minister Crevits van Energie en Leefmilieu) worden doorgerekend in het distributienet-
tarief en dus betaald door de consument. De verbruikers krijgen een beperkt energiepakket gratis, maar betalen meer voor de rest. Volgens FEBEG, de federatie van energieleveranciers, is dit systeem administratief veel te omslachtig en geeft het aanleiding tot veel fouten en klachten. FEBEG is dan ook voorstander van de afschaffing van deze maatregel. Daarnaast zette deze regeling evenmin aan tot een zuiniger verbruik. En tenslotte had minister Crevits ook vragen over de ‘omgekeerde herverdeling’ van het systeem, waarbij de armere gezinnen de gratis stroom van de rijkeren meebetalen. Dit, terwijl de gratis stroom in de eerste plaats bedoeld was als een sociale maatregel. Daarom wil de minister de gratis stroom niet zomaar afschaffen, maar de regeling ervan herzien. Het ABVV • pleit voor het behoud van
het gratis stroompakket • wil dit zelfs uitbreiden naar de levering van een gratis aardgaspakket • ijvert voor een doortastend en samenhangend beleid m.b.t. het recht op energie voor de bescheiden inkomens • verzet zich tegen de volledige afsluiting van energievoorzieningen • vraagt de automatische toekenning van het goedkoopste sociale tarief voor een brede groep mensen met een bescheiden inkomen • wenst dat iedereen -ongeacht zijn of haar inkomen, ongeacht of zij/hij eigenaar is of huurder- kan genieten van de mogelijkheden om zijn woning energiezuiniger te maken. Is hier geld voor? De superwinsten van de energieproducenten (met afgeschreven centrales) zouden gedeeltelijk ingezet kunnen worden om van het recht op energie voor iedereen een realiteit te maken.
WERKAANBIEDING Het federaal ABVV werft aan: 1 administratief medewerker (m/v) Kernopdrachten Administratieve ondersteuning van de persdienst (correspondentie, klassement, telefonisch onthaal …) Praktische organisatie persconferenties Voorwaarden Diploma hoger onderwijs secretariaat of evenwaardige ervaring Tweetalig NL/FR (spreken en schrijven) Kunnen werken met pc, scan, fotokopiemachine, fax, email Zin voor initiatief hebben en in teamverband (5 personen) kunnen werken Wij bieden Loon volgens ABVV-barema Extralegale voordelen Contract onbepaalde duur Sollicitaties vóór 15 februari 2008 richten aan Federaal ABVV, tav. Christine Bartholomi, Administratief Directeur Hoogstraat 42, 1000 Brussel Christine.bartholomi@abvv.be
Loopbaanbegeleiding Zit jij ook strop in je job? Herken jij je in een van de Wist je dat… volgende situaties? … het ABVV over zes loop• Ik wil stilstaan bij mijn baanbegeleiders beschikt? werk leven. Ik wil een balans … zij werken onder de naam opmaken: waar sta ik nu met ‘Spoorzoeker’? mijn job? Zijn er nog andere … je deze vindt in drie vermogelijkheden voor mij weg- schillende provincies? gelegd? … zij ook in 2008 garant blij• Ik moet nu nadenken over ven staan voor kwaliteit? de toekomst van mijn job. … zij al meer dan 700 werkneOmdat ik door gezondheids- mers in hun loopbaan begeproblemen mijn huidig werk leidden? niet meer aankan. Of omdat … liefst 97% van hen er herstructureringen aange- Spoorzoeker ook aan anderen kondigd zijn in mijn bedrijf. zou aanbevelen? Of omdat mijn privésituatie … jij dus ook altijd vrijblijvend dringend een andere werksi- een afspraak kan maken? tuatie vereist, … … deze dienstverlening gratis • Mijn werksituatie is niet is voor ABVV-leden? helemaal wat ik wil. Ik ben niet helemaal gelukkig met de inhoud van mijn job, of met de combinatie van werk en privé, of met mijn baas, of met de verplaatsing die ik dagelijks moet doen, … Ik wil daar op termijn verandering in brengen. Foto: Koen Broos Je bent welkom! Contactadressen Herken jij je in een van deze • Provincie Antwerpen: situaties, dan kan loopbaan- Ann Verheyden, begeleiding de oplossing zijn. tel. 03 220 66 41 Neem contact op met Griet Debussche, tel. 03 220 ‘Spoorzoeker’, de loopbaanbe- 66 43 geleiders van het Vlaams spoorzoeker.antwerpen@abv ABVV, voor een vrijblijvend v.be gesprek. Zij helpen ABVV- • Provincie Oost-Vlaanderen: leden die willen of moeten Ilse Heylen, tel. 09 265 52 58 stilstaan bij hun eigen werk- (regio Gent) situatie. Filip Feusels, tel. 03 760 04 13 Tijdens individuele gesprek- (regio Sint-Niklaas en ken en opdrachten ga je Dendermonde) samen met de loopbaanbege- Hilde Poppe, tel. 053 78 78 78 leider op zoek naar de ant- (Aalst) en 055 33 90 19 (Ronse) woorden op je loopbaanvra- spoorzoeker_scheldeland@ab gen. Er wordt steeds rekening vv.be gehouden met de arbeidsmarkt van vandaag. Een • Provincie West-Vlaanderen: realistisch oriëntatie op Erik Vanhove, tel. 051 26 00 96 arbeidsmarktmogelijkheden, spoorzoeker@abvv-wvl.be Surf ook eens naar daar staan wij voor. De uitkomst van een loop- www.spoorzoeker.be voor baanbegeleiding kan erg ver- meer informatie. Spoorzoeker schillend zijn per werknemer: werkt met steun van het van een complete heroriënta- Europees Sociaal Fonds (ESF) tie op de arbeidsmarkt, het en de Vlaamse Gemeenschap. opvragen van tijdskrediet, het zich engageren in vrijwilligerswerk tot het volgen van een opleiding.
;\E`\ln\N\ib\i • nr. 2 • 25 januari 2008
5
Ook jongeren kandidaat bij de sociale verkiezingen In mei 2008 worden in massa’s bedrijven in België sociale verkiezingen georganiseerd. Het personeel kiest zo wie hen vertegenwoordigt tegenover de baas. Wanneer je werkt kan je jezelf kandidaat stellen en neem je het zo op voor al je collega’s, met de steun van je vakbond! Met de ondersteuning van alle andere “working class heroes” zet je je beste beentje voor op de werkvloer. Sociale verkiezingen, nog méér verkiezingen? Sociale verkiezingen zijn niet meer dan gewone verkiezingen, maar dan wel op een bedrijf. Op die manier zijn de werknemers vertegenwoordigd in het bedrijf, zijn er gesprekspartners om met de werkgever te discussiëren. Kortom, zo heeft elke werknemer zijn zeg. Sociale verkiezingen worden om de 4 jaar gehouden. 1.400.000 werknemers uit meer dan 6000 bedrijven zijn erbij betrokken. In 2008 worden deze verkiezingen georganiseerd tussen 5 en 18 mei. Om mee te doen, moet je snel zijn… nog enkele weken en de kieslijsten worden ingediend.
ten en plichten op het bedrijf en samen met hen proberen deze ook te verbeteren?
Het ABVV telt 1.400.000 leden, maar verdedigt wel àlle werknemers uit het hele land.
Kortom, je bent begaan met je collega’s en je wilt samen met hen één en ander aan de werkgever duidelijk maken?
Afgevaardigden staan niet alleen en leren het gaandeweg De kandidaten en afgevaardigden krijgen raad, vorming en ondersteuning van het ABVV en van hun vakcentrale. Zelfs al ben je de enige kandidaat in je onderneming, dan krijg je steun en informatie van je regionale afdeling. Je werkt met en in een team!
Kan je en waarom zou je kandidaat zijn? Ben je luisterbereid maar ook niet op je mond gevallen? Een man of vrouw van de dialoog, maar ook iemand die als het nodig is acties wil organiseren om je doelen te bereiken? Wil je mee je collega’s informeren over hun rech-
moet je zelf ook eerst nog kiezen voor welke vakbond je je kandidaat stelt. De ene is al wat strijdlustiger dan de andere. Het ABVV geen vakbond voor watjes. Recht voor de raap, vrij en vrank, onafhankelijk en sterk. In de praktijk vertaalt zich dat meestal in hardere eisen en snellere acties.
Kandidaten kiezen ook… duidelijk voor één vakbond Wanneer je beslist om je kandidaat te stellen voor de sociale verkiezingen,
De jongste afgevaardigden en kandidaten worden door ABVVjongeren allemaal verzameld in een netwerk “Working Class Heroes”. Zo leren we ook van elkaar! . Één van de campagnemomenten die georganiseerd wordt door en voor de jonge kandidaten is de Working Class Night. Een groots feest op een 13-tal locaties in gans België op vrijdag 25 april 2008.
Interviews met wie het al doet? … de Working Class Heroes! We hebben voor jullie enkele afgevaardigden van het ABVV geïnterviewd. Zo kan je je makkelijker een beeld vormen van wat afgevaardigden doen. Surf snel naar “De helden” op www.workingclassheroes.be. Alle jonge afgevaardigden en kandidaten kunnen zichzelf ook op deze website laten opnemen. Doe het vandaag nog! Meer info: tel. 02.513.07.74 (ABVV-Jongeren).
Het jaarverslag van de milieucoördinator: ook tijdens de sociale verkiezingen Dit jaar is het door de drukte van de sociale verkiezingen moeilijker om milieupunten op de syndicale agenda te krijgen. Toch is het cruciaal om ook dit jaar de controle op het milieubeleid van het bedrijf niet aan de werkgever over te laten. In de komende maanden krijgen we het jaarverslag van de milieucoördinator, het Integraal Milieuverslag en de milieupunten in de Economische en Financiële Informatie. In dit artikel focussen we op het Jaarverslag van de Milieucoördinator.
belangrijkste en vaak enige bron om informatie over het milieu te verkrijgen. Hij is de onontbeerlijke schakel in de milieuwerking bij veel bedrijven.
Wat is het nut van een milieucoördinator? In de Vlaamse milieuwetgeving worden bedrijven ingedeeld in drie klassen, die aangeven hoe milieuhinderlijk ze zijn. Klasse 1 bedrijven hebben het grootste risico. Deze bedrijven moeten een milieucoördinator aanstellen. De milieucoördinator kan een werknemer zijn van de onderneming of een extern bureau. Het CPBW kan een hartig woordje meepraten over de aanstelling van de milieucoördinator. Voor delegees is de milieucoördinator de
Wat vind je in het Jaarverslag van de milieucoördinator? • een overzicht van zijn werkzaamheden in het voorbije jaar: communicatie over het milieubeleid; bewaking van procedures en wetgeving; uitvoering van metingen; bijdragen tot de ontwikkeling, de toepassing en de evaluatie van milieuvriendelijke productiemethodes en producten. • een overzicht van de adviezen die hij het voorbije jaar verstrekt heeft en wat de werkgever met die adviezen heeft aangevangen. Met dit overzicht kan je best wel een paar
Het jaarverslag van de milieucoördinator De milieucoördinator moet elk jaar vóór 1 april zijn jaarverslag bezorgen aan het CPBW, de OR en de syndicale afvaardiging. Verwar dit niet met het Integraal Milieujaarverslag dat info geeft over de concrete milieuprestaties en emissies.
lastige vragen aan je werkgever stellen. Als de adviezen van de milieucoördinator niet of maar gedeeltelijk worden opgevolgd, vraag dan hoe dat komt. Misschien was de kostprijs te hoog, maar het is ook best mogelijk dat je moet vaststellen dat het milieubeleid op een laag pitje staat. Als je merkt dat de onderneming bij investeringen geen rekening houdt met het milieu, kaart dit dan aan in de ondernemingsraad. Het CPBW moet advies uitbrengen over de documenten die de milieucoördinator aan het comité moet bezorgen. Eis zeker een leesbaar verslag. Ook het organogram van de milieudienst en hun jaarlijks budget zien we graag in het jaarverslag staan. Meer info Vraag onze gratis brochure ‘Het Jaarverslag van de milieucoördinator’. Je kan ze verkrijgen bij je ABVVgewest, bij je beroepscentrale of bij het Milieuproject van het Vlaams ABVV: mailen naar milieu@vlaams.abvv.be of bellen naar 02 506 82 35.
6
;\E`\ln\N\ib\i • nr. 2 • 25 januari 2008
Onderhoud tussen de ABVV-top en Electrabel Het onderhoud tussen ABVV voorzitter Rudy De Leeuw en algemeen secretaris Anne Demelenne met JeanPierre Hansen, de gedelegeerde bestuurder van Electrabel, verliep zeer stroef. Dat is maar normaal, Electrabel en de vakbond hebben immers niet dezelfde belangen. Het feit dat er een gesprek was, is op zich natuurlijk positief. De gedelegeerd bestuurder van Electrabel zei de bekommernissen rond koopkracht van de vakbond en van de verbruikers te begrijpen.
Maar energie is maar één element van de koopkracht zei hij. Hij vond ook dat het nogal gemakkelijk was Electrabel als symbool uit te kiezen voor acties rond de energieprijzen. Het bedrijf is de grootste producent en leverancier van gas en electriciteit, maar lang niet de enige.
ten geresponsabiliseerd worden - de werkgevers moeten nu prioriteit geven aan de verhoging van de koopkracht.
Na hevig heen en weer gepraat en discussies over statistieken en grafieken van de electriciteitsproducent, waarbij het ABVV stelde dat de prijzen de pan uitswingen en Electrabel stelde dat het in vergelijking met onze buurlanden zo’n vaart niet loopt, stelde Rudy De Leeuw dat het ABVV alleszins een daling van de factuur voor de gezinnen vraagt met 350 euro per jaar. Er zijn verschillende mogelijkheden om dat te realiseren (bijv. BTW verlaging, betere isolatie van de woningen dankzij financiële ondersteuningsmaatregelen, een meer rationeel energieverbruik ….). Daarover willen een open discussie. Rudy De Leeuw stelde dat we drie soorten signalen verwachten: - de regering moet na de verhoging van de stookoliecheque een nieuw signaal geven. Die verhoging was goed maar lang niet voldoende - de betrokken sectoren (elektriciteit, gas, stookolie) moe-
Rudy De Leeuw stelde ook voor om dringend maatregelen te kunnen nemen en eindeloze cijferdiscussies te vermijden, over dat alles te praten in een officiële instantie (zoals de Nationale Bank) met de sociale gesprekspartners, de betrokken sectoren en regeringsvertegenwoordigers. Welles-nietes spelletjes hebben nu geen zin, de toestand is daarvoor veel te ernstig! De gedelegeerd bestuurder van Electrabel verklaarde zich bereid om in zo’n instantie verder te praten. Dat was dan toch een klein lichtpuntje.
Metaal
;\E`\ln\N\ib\i • nr. 2 • 25 januari 2008
7
JA, de arbeiders bij de toeleveranciers hebben het recht om voor hun belangen op te komen en de vakbeweging staat pal achter hen Limburg stond de afgelopen week een beetje in brand. Eerst gingen de toeleveranciers van Ford in staking, waardoor ook Ford plat kwam te liggen. De werkgevers (VOKA Limburg, maar ook Agoria) schreeuwden onmiddellijk moord en brand. “Chaos en gebrek aan respect bedreigen toekomst Ford Genk”, volgens Agoria, en de vakbonden moesten verantwoordelijk zijn en afstand nemen van de wilde acties. Op relatief korte tijd zijn de vakbonden er in geslaagd om in alle bedrijven akkoorden te onderhandelen, waarmee de problemen van de baan waren. Dacht men. Want prompt ging Ford zelf in staking. Nu schreeuwden niet alleen de patroons moord en brand (VKW-Limburg, VBO) maar ook de politiek (onder andere Patricia Ceyssens, Vlaams minister van Economie in de Zevende dag) want de toekomst van Ford kwam door die onverantwoorde arbeiders in het gedrang. Volgens de topman van Ford Europa, John Fleming, is dankzij de inspanningen van het bedrijf, de regionale en nationale overheden (de arbeiders vernoemde hij niet) vandaag “Ford Genk één van de modernste en meest efficiënte fabrieken in zijn soort”. Al die inspanningen dreigen nu teniet gedaan te worden en er komt “een grote wolk boven de toekomst van de
Genkse Ford-fabriek”. Als één van de meest efficiënte fabrieken in zijn soort bedreigd wordt door een staking, dan zegt de topman van Ford Europa eigenlijk dat Ford-arbeiders geen recht op staken hebben. Elke arbeider heeft recht om voor zijn gerechtvaardigde belangen op te komen, ook die van Ford, ook die van de toeleveranciers. Zoals alle autoconstructeurs werkt Ford met toeleveranciers, die onderdelen leveren aan de moederfabriek. In Genk zitten de toeleveringsbedrijven allemaal dicht bij elkaar, verdienden de arbeiders weinig en zijn de lonen tussen de verschillende toeleveranciers ook nog eens behoorlijk verschillend. Dat alleen al is een tijdbom. Naast de onderbetaling is er ook het massale gebruik en vooral misbruik van uitzendarbeid en tijdelijke contracten. Als gedurende jaren uitzendwerk gebruikt wordt als systeem en niet voor hetgeen waarvoor het bedoeld is (bij uitzonderlijke vermeerdering van werk of voor een vervanging), dan komt er in het bedrijf een groep arbeiders die, begrijpelijkerwijze, altijd voor het kortetermijnresultaat zullen gaan. Gewoon omdat ze niet weten of ze er straks nog bij zullen zijn (dat bleek ook al bij de vorige stakingsgolf in de Limburgse toelevering). Men moet dan niet spreken over heethoofden of een kleine minderheid (dixit algemeen direc-
teur Guy Martens). In de sociale geschiedenis zijn het de zogezegde heethoofden geweest – al is het beter om te spreken over mondige arbeiders – die via de weg van de vakbond voor progressie gezorgd hebben. Bovendien, wie de mensen zijn waarden, dromen, zekerheden en dus zijn toekomst ontneemt, kweekt heefthoofden. Het is aan de vakbond om hieraan gehoor en een stem te geven. Bovendien is het niet omdat de constructeurs een flexibeler dan flexibel just-in-timesyteem hebben opgezet met een toeleveringspark van onderbetaalde arbeid, dat de arbeiders in die fabrieken dat zomaar moeten ondergaan. Als daardoor, gecombineerd met andere elementen, in een bepaald bedrijf de emmer op zeker ogenblik overloopt (en bij Syncreon zaten de mensen al zeven maanden te wachten op nieuwe functieclassificatie) dan zijn enkel diegenen die niet vertrouwd zijn met het dossier verwonderd. Dan blijkt dat flexibiliteit zijn grenzen en nadelen kent. Want de onderdelen in voorraad leveren vaak maar 1 tot 2 uur werk op, waardoor het moederbedrijf heel erg afhankelijk wordt van de toeleveranciers. De vakbond is meer dan wie ook vragende partij voor werkgelegenheid, werkzekerheid en sociale vrede. Ook in Limburg,
Bezoek aan de textielbeurzen Heimtex en Domotex Ook dit jaar is een delegatie van het ABVV-Textiel, Kleding en Diamant afgereisd naar Duitsland om een bezoek te brengen aan de 2 belangrijke textielbeurzen Heimtex en Domotex. Heimtex – Frankfurt is de beurs die zich richt tot het marktsegment van het huishoudlinnen (keuken-, tafel-, bed- en badlinnen ), de meubelstoffen, gordijnen en wandbekleding. Domotex – Hannover is de beurs die zich toespitst op de vele vormen van vloerbedekking zoals kamerbreed vast tapijt, karpetten, laminaat en vinyl. Beide beurzen zijn belangrijk voor de textielsector en de Belgische producenten zijn dan ook prominent aanwezig. We zijn bij zoveel mogelijk werkgevers uit onze contreien langs geweest. Het gaf ons de gelegenheid om met hen vooral te praten over de toekomst van hun bedrijf en over de kansen en gevaren die zich op korte termijn aandienen voor de sector. De meeste werkgevers die we hebben ontmoet, zijn vrij tevreden over de resultaten van het afgelopen jaar en kijken met een gematigd optimisme naar het komende jaar. Gematigd, omdat hun enthousiasme en vooral hun winstmarges sterk getemperd worden door de stijging van de grondstof- en brandstofprijzen, de kosten voor energie, de sterke euro, de kredietcrisis en de effecten
van de stijgende inflatie. In een aantal gevallen was er ook sprake van vacatures die moeilijk ingevuld raken. Heel wat werkgevers zijn daarom van mening dat er nog meer een beroep moet gedaan worden op (goedkope) overuren, flexibeler arbeidstijden en verlofregelingen, lastenverlagingen. Een visie die wij absoluut niet kunnen delen en dat hebben wij dan ook met zoveel woorden aan hen kenbaar gemaakt. Van onze kant uit hebben wij aan de werkgevers onze bekommernis over de koopkracht van de werknemers overgemaakt. Wij hebben hen geconfronteerd met een recent uitgevoerde steekproef van de krant De Morgen, die aan het licht bracht dat op 2 maanden tijd de prijzen van courante basisproducten met 4 % zijn gestegen. De koopkracht van onze mensen wordt tegenwoordig sterk aangetast en niet alleen door de sterk toegenomen brandstofprijzen. Ook de dagdagelijkse verbruiksgoederen zijn flink duurder geworden. De werkgevers zijn zich wel bewust van deze verarming, maar wij hadden niet de indruk dat ze zomaar bereid zijn om iets te doen aan de scheefgetrokken verhouding tussen inkomen uit arbeid en inkomen uit kapitaal. De werkgevers kiezen in deze context in de eerste plaats voor hun eigen rendement en winstmarges. Wij hebben hen duide-
zoals bleek tijdens de afgelopen acties. Vanaf dag één is alles gedaan om de staking te beperken. In sommige bedrijven kwam er een akkoord zonder staking, in andere niet. Nergens hebben de stakingen aangesleept en uiteindelijk bleef het productieverlies bij Ford beperkt. Toen de staking bij Ford uitbrak had de voorzitter van ABVV-Metaal Limburg, Tony Castermans, en hij alleen de moed om in de media te verklaren dat hij niet onverdeeld gelukkig was met de staking. Wij hebben dus geen lessen te krijgen in verantwoordelijkheid. Niet van de werkgevers en zeker niet van politiekers die er nog altijd niet in slagen, na driehonderd dagen spelen met het geld van ons allemaal, om een regering te vormen die naam waardig. Die zelfs na driehonderd dagen staken geen compromis vinden. Zo’n onverantwoord gedrag heeft geen enkele vakbond ooit ten toon gespreid. Het is niet omdat ze blauw is, dat Patricia Ceyssens niet het schaamrood op haar wangen zou moeten krijgen.
Dus wij willen sociale vrede. Maar de elementen die een sociale vrede waarborgen moeten aanwezig zijn. Je handhaaft nu eenmaal geen sociale vrede op een tikkende tijdbom. Na de vorige stakingsronde bij de toeleveranciers hebben de patroons geen lessen willen trekken. Misschien hebben ze nu wel de moed en de verantwoordelijkheidszin om samen met de vakbonden de situatie te analyseren en te zien wat kan en niet (meer) kan. Om te zien hoe een einde kan gemaakt worden aan bepaalde excessen (de waanzinnige flexibiliteit en ermee gepaard gaande werkdruk, de onderbetaling, de gesel van het oneigenlijk gebruik van uitzendarbeid,…). ABVV-Metaal is bereid die oefening te maken en haar verantwoordelijkheid op te nemen. Voor onze arbeiders en voor onze industrie. Herwig Jorissen Voorzitter PS: Wie op de hoogte wil blijven van de toestand bij Ford en de toeleveranciers of over alles wat er in de metaal en in onze centrale echt gebeurt, surft best naar: www.abvvmetaal.org.
Op 25 december 2007 overleed op 76-jarige leeftijd Raymond Verbruggen, gewezen federaal secretaris bij de Centrale der Metaalbewerkers Vilvoorde. De begrafenisplechtigheid vond plaats op 3 januari. De centrale wenst zijn echtgenote, zijn kinderen en kleinkinderen veel sterkte bij dit verlies.
Textielverzorging: nieuwe uurlonen vanaf 1 januari 2008 Door een indexaanpassing stijgen de lonen in de sector textielverzorging met 0,73% vanaf 1 januari 2008. lijk proberen te maken dat er een groot probleem kan ontstaan als er niet wordt ingegrepen om de koopkracht op peil te houden. De werkgevers moeten op dat vlak hun verantwoordelijkheid nemen. Een opportuniteit dient zich trouwens aan door gebruik te maken van de mogelijkheden die worden geboden door de recent in de Nationale Arbeidsraad afgesloten CAO n° 90 over de niet-recurrente resultaatsgebonden voordelen. De werkgevers kunnen aan hun personeel een extra voordeel toekennen tot € 2.200 gekoppeld aan objectieve collectieve doelstellingen. Wij zijn als vakbond trouwens van plan om een sectoraal kader voor te stellen met criteria en doelstellingen om deze CAO op een min of meer uniforme wijze te laten toepassen in onze sectoren. De werkgevers die we ontmoetten, leken niet echt opgewonden te geraken door de mogelijkheden van deze conventie. Maar misschien kwam dat omdat ze nog niet zo vertrouwd waren met deze zeer recent afgesloten interprofessionele CAO, die nochtans op uitdrukkelijke vraag van het VBO werd gesloten.
Oude functieclassificatie 37,5 -urenweek
38 - urenweek
Niveau 1
€
9,1826
Niveau 1
€ 9,0505
Niveau 2
€
9,3149
Niveau 2
€ 9,1868
Niveau 2 bis
€
9,3701
Niveau 2 bis
€ 9,2432
Niveau 3
€ 9,6706
Niveau 3
€ 9,5439
Niveau 4
€ 10,0015
Niveau 4
€ 9,8663
Niveau 5
€ 10,2550
Niveau 5
€ 10,1254
Niveau 6
€ 10,6521
Niveau 6
€ 10,4921
Niveau 7
€ 10,7238
Niveau 7
€ 10,6135
Nieuwe functieclassificatie 37,5 -urenweek
38 - urenweek
Loongroep 1
€
9,3149
Loongroep 1
€ 9,1868
Loongroep 2
€ 9,5500
Loongroep 2
€ 9,4214
Loongroep 3
€
9,7851
Loongroep 3
€ 9,6561
Loongroep 4
€ 10,0202
Loongroep 4
€ 9,8918
Loongroep 5
€ 10,2552
Loongroep 5
€ 10,1255
Loongroep 6
€ 11,0015
Loongroep 6
€ 10,8602
Loongroep 7
€ 11,2600
Loongroep 7
€
Loongroep 8
€ 12,3652
Loongroep 8
€ 12,2081
11,1172
Dit zijn de sectorale barema’s. In de sectorale CAO is voorzien dat de aanpassingen in de bedrijven in 3 stappen kan gebeuren waardoor de lonen die effectief uitbetaald worden in jullie bedrijf kunnen afwijken van de sectorale barema’s.
8
;\E`\ln\N\ib\i • nr. 2 • 25 januari 2008
Voeding - Horeca - Diensten
>Op weg naar de sociale verkiezingen
Afdeling Kempen-Limburg
Jan Simon: “Dialoog vermijdt conflicten” In de aanloop naar de sociale verkiezingen publiceren we de komende maanden een reeks interviews met afgevaardigden uit de verschillende afdelingen. Deze keer is het de beurt aan Jan Simon uit de afdeling KempenLimburg. Scano Noliko is een groenteconservenbedrijf waar zo’n 400 arbeiders en 100 bedienden werken. Jan Simon draait al 27 jaar mee in de vaste nachtploeg. Hij is sinds 1980 lid van het ABVV en besliste in 1996 om op te komen bij de sociale verkiezingen. “Iemand moest een krachtig signaal geven”, zegt Jan. “De vakbond in het bedrijf was toen louter groen. Zij hadden, na al die jaren van dominantie, geen voeling meer met de arbeiders.” Jan werd verkozen met een ruim aantal stemmen, maar een gezondheidsprobleem gooide roet in het eten. Hij moest een knieprothese laten zetten. Daarna moest hij het kalmer aan doen en was hij verplicht om de verkiezingen van 2000 aan zich te laten voorbijgaan. Een persoonlijke én een syndicale domper: het ABVV had geen verkozenen meer. Na de verplichte rustperiode ging Jan opnieuw aan de slag. Niet alleen als arbeider, maar ook als delegee. “Er was nog steeds sprake van onrecht. Er waren problemen op het vlak van veiligheid, werkdruk, lonen, interim-arbeid. Bovendien wer-
den de arbeiders niet gehoord en niet vertegenwoordigd zoals het moet. Mijn collega’s hadden dan ook niet veel moeite mij te overtuigen opnieuw op te komen.” Nochtans was dat geen evidente zaak: het ABVV had slechts 17 leden op een 500-tal werknemers. Inspanningen lonen Zijn ongetemde strijdvaardigheid liet de arbeiders bij Scana Noliko niet onbewogen. Jan werd verkozen in de ondernemingsraad en het comité voor preventie en bescherming op het werk (CPBW). “In beide organen stond ik er alleen voor ten opzichte van drie afgevaardigden van het ACV. Ik ondervond dat ik onvoldoende mijn stempel kon drukken. De situatie bleef zoals ze was. De werkgever hield enkel rekening met de christelijke vakbond. Ze werkten al zo lang samen, dat ze vaak één front vormden.” Voor Jan was dit de aanleiding om zich meer te gaan verdiepen in de dossiers, maar ook in de vakbond. Hij engageerde zich verder als syndicaal afgevaardigde en binnen het ABVV werd hij lid van de financiële commissie en het uitvoerend bestuur. Jan legt uit: “Als delegee moet je goed op de hoogte zijn van de wetgeving, van je dossiers, maar ook van de werking van de vakbond. Alleen als je goed geïnformeerd bent, kan je de taak van delegee ten volle vervullen.
Want hoe meer kennis je hebt, hoe meer gewapend je bent. Iedereen ziet de onrechtvaardigheid van sommige beslissingen van de werkgever, maar om actie te ondernemen, moet je weten wat wel en niet kan. Gelukkig heb ik de leerrijke vorming van het ABVV kunnen volgen en krijg ik steevast de steun van het secretariaat.” Die inspanningen lonen. Het ledenbestand is gegroeid tot 140 arbeiders. “Alle nieuwe leden zijn spontaan toegetreden tot onze vakbond”, vertelt Jan. “Ik heb niemand moeten aansporen noch overtuigen. Dat komt omdat ik mijn werk als delegee zo serieus neem. Mijn inspanningen dwingen respect af. De collega’s hebben door de jaren heen veel vertrouwen gekregen in mij. Natuurlijk mag en zal ik dat nooit beschamen.” Werken aan communicatie Ondertussen werkt Jan hard aan het opbouwen van een sterk team van delegees. Voor de komende verkiezingen heeft hij al 14 kandidaten. “Ze weten wat hen te wachten te staat”, beklemtoont Jan. “Vaak zijn ze zelf slachtoffer of ooggetuige geweest van patronale uitwassen. Maar het zijn stuk voor stuk erg nuchtere arbeiders die de spreekbuis van hun collega’s willen worden. Ze zijn bereid zich in te spannen voor rechtvaardigheid en gelijkheid.” Jan meent dat de delegees van
BTB actief in Wallonië > Op 13 december 2007 kwamen de BTB-militanten van de provincie Henegouwen bijeen voor een syndicale vorming met als thema “de sociale verkiezingen” : hoe verloopt de procedure, hoe recruteren ?, hoe overtuigen we de twijfelaars?, ... 38 militanten namen deel aan de vorming en aan het einde van de dag gingen zij naar huis met hetzelfde leitmotiv : “We gaan ze winnen, de verkiezingen !”. Als we de motivatie van onze militanten onder de loep nemen kan deze gedachte enkel met succes worden bekroond. > Vrijdagavond 18 januari kwamen op de BTB Luik een 40-tal militanten samen voor een informatiesessie over de komende sociale verkiezingen. Zowel de Voorzitter Ivan Victor als Frank Moreels, Federaal Secretaris BTB Wegvervoer, waren aanwezig. Na een korte tussenkomst van de gewestelijke secretaris Frida Kaulen om het federaal secretariaat voor te stellen en om aan de deelnemers het verloop van de avond toe te lichten, werd het woord aan onze Voorzitter gegeven. Ivan Victor gaf een toelichting bij de situatie van de BTB in Wallonië met klemtoon op de grote inspanningen van de centrale om een betere bezetting van het terrein te realiseren in het kader van de uitbreiding van de logistiek. Hij legde ook uit dat vormingen op aanvraag mogelijk zijn. Vervolgens gaf hij het woord aan Frank Moreels. Deze legde aan de militanten het belang uit van het winnen van de Sociale Verkiezingen, vermits wij een nieuwe machtspositie dienen te verwerven ten overstaan van het ACV en ten overstaan van de werkgevers. Hij lichtte ook toe welke zaken allemaal al veranderd zijn sinds het laatste statutaire congres. Het woord werd vervolgens aan de vergadering gegeven voor een partij vraag-en-antwoord. Dit alles verliep in een sfeer van oprechte kameraadschap en de avond werd verdergezet met een glas en een broodje. Een nieuwe afspraak werd al vastgelegd voor de maand april 2008.
de toekomst nog hopen werk zullen hebben. “Wij hebben in ons landje veel goede systemen en wetgevingen, maar ze worden helaas nog te veel misbruikt. Werkgevers zoeken altijd de grens op, en soms overschrijden ze die ook. Ik denk dan in de eerste plaats aan de interimarbeid. Blijkbaar heeft een uitzendarbeider zogezegd minder recht op ziektedagen, feestdagen of een vast contract. We moeten voortdurend corrigeren. We moeten ons verzetten tegen dit misbruik en eisen dat de wet wordt toegepast.” Een ander thema waar Jan zich de komende periode zal voor inzetten, is het wegwerken van de loondiscriminatie tussen
mannen en vrouwen. “De werkgever betaalt wel boven het wettelijk minimumloon, maar toch verdienen vrouwen minder dan mannen. Ze worden systematisch tewerkgesteld in functies waar ze minder verdienen”, constateert Jan. Boven alles zal er veel meer gecommuniceerd moeten worden, zo besluit Jan. “Het gebrek aan communicatie is vaak de bron van conflicten. Die kunnen voorkomen worden als alle partijen de dialoog aangaan. De werknemers zijn hier – bij monde van de delegees – toe bereid. Ik hoop dat we van de werkgever binnenkort hetzelfde kunnen zeggen.” Daan Nelen
Belgische Transportarbeidersbond
;\E`\ln\N\ib\i • nr. 2 • 25 januari 2008 Dagloners aan het werk zonder helm, zonder schoenen
Er is wèl geld voor onze koopkracht Je hoort het en je voelt het overal. Er leeft bij de werknemers grote ongerustheid over de daling van de koopkracht. Het houdt geen steek dat zo maar af te doen als een gevoel. Het leven wordt elke dag duurder en iedereen wordt erdoor getroffen. Op twee maanden tijd wordt een volgeladen winkelkarretje 4% duurder. De factuur voor gas en elektriciteit stijgt dit jaar voor de gezinnen met gemiddeld 300 euro. Dat is geen gevoel, dat zijn echte, tastbare centen. De prijzen verliezen de pedalen en dus moet er ingegrepen worden. De regering moet dringend iets doen. Kan er iets gedaan worden om de koopkracht te beschermen? Natuurlijk kan dat. Het ABVV schuift een hele reeks concrete maatregelen naar voor om het leven betaalbaar te houden. Eén maatregel kan in ieder geval voor iedereen soelaas brengen. Ze bestaat erin de btw op gas en elektriciteit te verlagen van 21% naar 6%. Dat is trouwens niet meer dan normaal, tenslotte is energie een levensnoodzakelijk goed waarvoor een laag btwtarief volledig gerechtvaardigd is. Bovendien kan die ingreep meteen gebeuren, zonder dralen. Maar is er dan wel geld voor dergelijke maatregel? Natuurlijk is dat geld er. Door de hogere energieprijzen heeft de overheid automatisch al meer btw-inkomsten. Maar een lager tarief moet ook niet door de staatskas betaald worden. De energiebedrijven kunnen gemakkelijk een duit in het zakje doen. De superwinsten van Electrabel, de grootste energieproducent van ons land, moeten ook dienen om energie betaalbaar te houden. En er moet paal en perk gesteld worden aan de vette fiscale cadeaus voor ondernemingen. De fameuze notionele intrestaftrek moest dienen om investeringen in bedrijven te bevorderen. In de plaats daarvan wordt het gebruikt om bedrijfsbelastingen te ontduiken. Een fiscale maatregel die 500 miljoen euro ging kosten dreigt een financieel gat te slaan van 2,4 miljard euro. Dit moet stoppen. Ook hier ligt geld klaar om onze koopkracht te beschermen. Wat we vandaag meemaken bewijst in ieder geval hoe belangrijk onze strijd is voor de automatische indexering van lonen en sociale uitkeringen. En het bewijst dat de sociale uitkeringen niet alleen de index, maar ook de stijgende levensduurte moeten volgen. Aan die mechanismen en afspraken laten we niet raken. (22 januari 2008)
Jacques Michiels algemeen secretaris
Alain Clauwaert voorzitter
Schoonmaaksector Schoonmaaksters uit het Gentse stapten op 11 januari op de bus om actie te voeren voor fatsoenlijk werk. Overal in het land trokken arbeidsters en arbeiders van schoonmaakbedrijven de straat op om aandacht te vragen voor hun situatie. De werkdruk in de sector is onhoudbaar en er is grote werkonzekerheid. Bovendien krijgen de mensen geen kans om voltijds te werken. Ze moeten hun prestaties leve-
9
ren enkele uren vroeg in de ochtend, enkele uren laat in de avond. Dat moet veranderen. Schoonmaaksters en schoonmakers moeten kunnen werken tijdens de normale werktijden, zoals iedereen. De campagne voor fatsoenlijk werk in de schoonmaaksector duurt een heel jaar lang. Zij werd op touw gezet door het ABVV en krijgt ook de steun van het ACV.
Rwanda moet iets doen aan veiligheid en gezondheid Het ABVV maakt werk van de solidariteit met de arbeiders in Rwanda. Onze vakbond heeft een samenwerkingsproject met de vakbond CESTRAR van het CentraalAfrikaanse land. De steun gaat nu heel speciaal naar campagnes voor gezondheid en veiligheid op het werk. De aandacht gaat naar dagloners in de theeteelt, maar ook in de bouwnijverheid. En voor die sector wordt aan de Algemene Centrale van het ABVV gevraagd om haar kennis en ervaring ter beschikking te stellen. “We hebben de technische raad van de Algemene Centrale broodnodig”, vertelt ons Africain Biraboneye. Hij is bij CESTRAR verantwoordelijk voor het samenwerkingsproject met het ABVV. Onlangs was hij in België en konden we hem meer uitleg vragen. Hoe verwerkt Rwanda de verschrikkelijke genocide die in 1994 het leven kostte aan 800.000 mensen? Hoe staat het met de economie? En waarom is een campagne over gezondheid en veiligheid nodig? Maar eerst wilden we weten hoe het staat met de vakbondsbeweging in Rwanda. Wat is de houding van de Rwandese overheid tegenover vakbonden? Africain Biraboneye: De overheid houdt ons niet tegen, maar ze moedigt ons ook niet aan. In de wet staat dat de vakbonden bestaansrecht hebben, maar alles staat nog in zijn kinderschoenen. In februari 2007 werden voor de eerste keer in Rwanda sociale verkiezingen gehouden. De verkozen vakbondsafgevaardigden moeten nu gevormd worden en ervaring opdoen. We staan nog erg zwak omdat we niet erg talrijk zijn. Onze vakbond CESTRAR bestaat al sinds 1985. Maar er is de genocide geweest. De organisatie moet helemaal opnieuw opgebouwd worden. Hoe verloopt de heropbouw van Rwanda eigenlijk na die verschrikkelijke genocide? Africain Biraboneye: De Rwandezen zijn de genocide natuurlijk niet vergeten. Maar de overheid doet grote inspanningen om tot verzoening te komen. Er wordt geen verschil meer gemaakt tussen Hutu’s en Tutsi’s. Op onze identiteitskaarten staat bijvoorbeeld niet meer tot welke etnische groep we behoren. Ons land gaat erop vooruit. Alle kinderen op schoolleeftijd krijgen vandaag onderwijs. Er worden ziekenhuizen gebouwd en in de steden zijn er zeer veel gezondheidscentra. Onze campagne tegen AIDS dient als voorbeeld voor onze buurlanden. En de economische situatie? Africain Biraboneye: Voor de bevolking is het leven duur. Er is zeker armoede, maar er is geen honger. Toen er in een regio hongersnood dreigde door een grote droogte die drie opeenvolgende jaren duurde werden meteen structurele maatregelen genomen. Er kwamen irrigatiewerken en er werden massaal bomen geplant om de regio te behoeden voor droogtes. Er is in Rwanda vooral een forse ontwikkeling van de bouwsector. Na de genocide moest het hele land heropgebouwd worden. Er zijn veel mensen uit het buitenland teruggekomen die een huis moeten hebben. De regering heeft een huisvestingsbank
opgericht om woningbouw te bevorderen. Ook in de toeristische sector wordt veel gebouwd.
met de werkgevers. We moeten erin slagen veiligheidsen gezondheidscomités uit de grond te stampen.
Maar er zijn wel problemen met de arbeidsvoorwaarden. Africain Biraboneye: Die zijn helemaal niet goed. We zien dat de regering inspanningen doet voor het milieubehoud, voor de nutsvoorzieningen, voor de wegeninfrastructuur. Maar de veiligheid en de gezondheid van de arbeiders, de lonen, de sociale zekerheid, daar is geen aandacht voor.
Weet je, bij ons werken zeer veel vrouwen in de bouw. Zwangere vrouwen blijven aan de slag tot de dag van hun bevalling want ze hebben het loon nodig. Na de bevalling duurt het geen twee weken of ze hernemen het werk. Dat zijn situaties die moeten veranderen, maar dat kun je alleen doen met de arbeiders zelf.
Wil je het systeem van de dagloners even uitleggen? Africain Biraboneye: Op bouwwerven worden mensen uit de onmiddellijke omgeving aan het werk gezet. Die mensen kennen het vak niet. Ze hebben geen Africain Biraboneye: “Zwangere vrouwen werenkele bescherken op bouwwerven tot de dag van hun bevalming, geen ling.” helm, geen Daarom zetten we nu met het schoenen. Ze worden per dag ABVV een campagne op touw betaald en krijgen veel te voor veiligheid en gezond- weinig. De werkgever staat heid. We gaan onze campag- oppermachtig. Als een arbeine voeren op plaatsen waar der 8 uur loon krijgt terwijl veel mensen circuleren, in hij 10 of 12 uur heeft gewerkt, grote stations, bij ziekenhui- durft hij niets zeggen want zen, op grote kruispunten. anders moet hij ’s anderdaags Arbeiders geven zich vandaag niet meer terugkomen. Er zijn in Rwanda grote internationale bouwbedrijven actief. Zij werken maar met een kleine kern van ingenieurs en ploegbazen. Voor de rest doen ze een beroep op onderaannemers die dan onderbetaalde dagloners inschakelen.
Dagloners worden onderbetaald en werken zonder enige bescherming. geen rekenschap van de risico’s die ze op het werk lopen. Er is een zeer grote bewustmaking nodig. Dat zal ook de vakbond CESTRAR sterker maken om te onderhandelen
Hoe gaat het ABVV helpen in dit samenwerkingproject? Africain Biraboneye: Er is de financiële steun, uiteraard, en we zijn daar zeer dankbaar voor. Maar de technische ondersteuning van het ABVV is minstens even belangrijk. Het is bijzonder nuttig dat vakbondsmensen uit België bij ons ter plaatse komen kijken. Wat moet prioriteit krijgen? Welke beveiliging is er nodig? We hebben jullie ervaring nodig om de veiligheidsproblemen op de juiste manier aan te pakken.
10
;\E`\ln\N\ib\i • nr. 2 • 25 januari 2008
Bedienden - Technici - Kaderleden
Ik ben kandidaat voor de sociale verkiezingen in mei 2008
Een nieuwe Expresso voor en over kaderleden
Op deze pagina vervolgen wij onze reeks gesprekken met BBTK-militanten die zich aan het voorbereiden zijn om als kandidaat deel te nemen aan de sociale verkiezingen. Zij rekenen er ook op dat ze vele anderen ertoe kunnen aanzetten om diezelfde stap te zetten – in het belang van de collega’s.
Wie is nu eigenlijk “kaderlid”? Hoeveel uren mag men kaderleden aan het werk houden? Welke regels zijn van toepassing op hun salarisbonussen en hun aanvullende pensioenen? Is telewerk een optie? De BBTK heeft een speciaal nummer van Expresso gewijd aan de kaderleden. En we stellen hen voor om deel te nemen aan een on-line bevraging.
wat vrouwen die nu erg blij zijn dat ze dagen kunnen opsparen voor tijdens de schoolvakanties, ook al moet je daarvoor elders in het jaar een tandje bijsteken. Dat hebben we via cao’s kunnen afdwingen. Dat flexibiliteitsthema trek ik me persoonlijk echt aan. Ik vind het belangrijk dat er een goede balans is tussen het werk en het sociaal leven. Dankzij ons vakbondswerk werkt de flexibiliteit bij ons in twee richtingen, zoals het hoort.” Zijn er nog concrete zaken die je graag zou zien veranderen?
Voor Sonja Baeten was het maar een kleine stap om destijds, in 2003, tot het BBTKteam van het distributiecentrum van Nike in Laakdal (Antwerpse Kempen) toe te treden. Ze zat in het brandweerteam, waar ze merkte dat mensen met nog heel wat vragen zaten rond veiligheid op de werkplek. Als afgevaardigde werkt ze nu met hetzelfde enthousiasme aan concrete oplossingen voor veiligheidsproblemen. Sonja: “Voor heel wat mensen was ik al het logische aanspreekpunt als het over veiligheid ging, doordat ik in het brandweerteam zat. Ik kwam in alle afdelingen langs, en ik merkte dat heel wat mensen met vragen zaten. Net op dat moment viel er door ziekte iemand weg uit de BBTKafvaardiging. Ik sprong in en ben ondertussen vijf jaar delegee, een mandaat waarmee ik mijn ervaring in daden kon omzetten. Mijn keuze voor de BBTK bestond al voordien. De algemene principes van gelijkheid en democratie die bij de vakbond heersen zijn voor mij persoonlijk erg belangrijk. Maar ik had ook al gemerkt dat de BBTK de actiefste vakbond is als het er écht op aankomt, zowel in onderhandelingen als tijdens acties.” Het distributiecentrum van
Nike bevoorraadt vanuit Laakdal zo goed als elke Europese sportwinkel, dat vraagt enorm veel inzet en heel wat flexibiliteit van de werknemers. Kunnen jullie als afgevaardigden die flexibiliteit enigszins onder controle houden? Sonja: “De hoeveelheid werk hangt sterk af van de drukte van het moment. Vooral naar flexibiliteiteisen toe lijkt de directie soms te denken dat er geen grenzen zijn. Zo kloppen we regelmatig overuren. Voor de directie gebeurde dat ‘vrijwillig’ en werden we dan ook vergoed per uur overwerk. Maar wat stelden we vast? Het al dan niet uitvoeren van overuren speelde mee bij de evaluaties, zowel bij vaste, tijdelijke als interimwerknemers. We hebben dan ook bedongen dat overuren nu met vakantie gerecupereerd kunnen worden. Op die manier legt men de mensen geen overdreven werkschema op. Vergeet niet dat hier in ploegen wordt gewerkt. Dat is zo al zwaar genoeg. Om dezelfde redenen hebben we een uitbreiding van tijdskrediet afgedwongen, meer dan twee keer voordeliger dan wat in de sector de norm is. We hebben ook een systeem in onze vier-vijfdewerkweek, waarbij je die vijfde vrije dagen elders in het jaar kunt opnemen. Hier werken heel
Sonja: “Een heel specifiek probleem zijn de werkomstandigheden van onze mindervalide werknemers. Ons bedrijf heeft daarvoor een contract afgesloten met een instelling voor arbeidsgehandicapten, waarvan er dagelijks zestien bij ons komen werken. Wij, als BBTKafgevaardigden, vinden dat ook zij recht hebben op exact dezelfde voordelen die wij hebben. Dat is nu niet het geval. De directie schermt met het argument dat zij over bijvoorbeeld hun loonsvoorwaarden niets te zeggen hebben doordat ze rechtstreeks met de verzorgingsinstellingen contracten afsluiten. Dat houdt volgens mij geen steek en daar zou ik graag iets aan veranderen. Onze kracht schuilt dan ook precies in de aandacht die we geven aan diversiteit in al zijn aspecten. Dat wil zeggen: gelijke voorwaarden voor jongeren, ouderen, vrouwen, mannen, allochtonen, maar evengoed voor mindervaliden!” Wat zou je nog aan mensen willen meegeven die zich aangesproken voelen om delegee te worden, maar toch nog twijfelen? Sonja: “Dat ze er gewoon voor moeten gaan. Een sterke vakbond is in het belang van iedereen! Op het werk merken we dagelijks dat de directie ons onze verplichtingen onder de neus wrijft, maar totaal geen oor heeft voor onze rechten. Het is aan ons om ook in de omgekeerde richting de bazen op hun plichten te wijzen, en op te komen voor het collectief. Doe zoals ik en kom op om de werknemers te beschermen. Samen zijn we sterk!”
Steeds meer werknemers worden als kaderleden beschouwd. In de context van de sociale verkiezingen wordt een kaderlid gedefinieerd als “een bediende die een hogere functie uitoefent die in het algemeen voorbehouden wordt aan de houder van een diploma van een bepaald niveau of aan diegene die een evenwaardige beroepservaring” heeft. Maar welke lading denkt deze « ronkende » benaming écht? Steeds vaker benoemen de werkgevers je tot kaderlid om je abnormale of zelfs onwettelijke arbeidsvoorwaarden te doen slikken: overuren worden niet betaald of nauwelijks gecompenseerd, hun loon komt onder druk te staan, enz. In deze Expresso wordt de wetgeving ter zake toegelicht. Het cliché is bekend: een kaderlid werkt zonder ophouden, en wordt niet verondersteld zijn uren te tellen. In feite kan alleen een cao zorgen voor afspraken rond een omkaderde flexibiliteit. Sinds 2005 is er een nieuwe wetgeving waarbij de bovengrens voor het presteren van overuren verdubbeld is van 65 uur tot 130 uur. Maar dit enkel in het kader van een buitengewone vermeerdering van het werk of omwille van een onvoorziene noodzaak en op voorwaarde dat er een collectieve arbeidsovereenkomst gesloten is die door het paritair comité werd goedgekeurd. Je hebt dan de keuze tussen betaling of recuperatie van die uren. Er blijft één uitzondering: de wet op de arbeidsduur is niet van toepassing op het “leidinggevend en vertrouwenspersoneel” De BBTK eist in deze Expresso een strikte omschrijving van die categorie en formuleert nog tal van andere voorstellen. In het licht van de mobiliteitsproblemen en de druk vanuit van het privéleven is telewerk in de mode. Momenteel wordt de juridische situatie van de telewerker verduidelijkt door een overeenkomst die in de Nationale Arbeidsraad gesloten is. Telewerk gebeurt op vrijwillige basis, telkens geregeld door een individuele overeenkomst. Overigens heeft de telewerker dezelfde rechten als zijn collega’s die in het bedrijfsgebouw werken. De Expresso gaat ook in op het loon van kaderleden. Als er eenmaal een afspraak over gemaakt is mag geen enkel voordeel (bedrijfswagen, GSM, computer, internetverbinding…) weer worden ingetrokken. Daarentegen is het variabel deel, meestal onder de
vorm van een bonus die afhangt van de doelstellingen die het bedrijf moet halen, nooit definitief verworven. Er bestaat sinds kort een nieuw systeem dat de werkgever toelaat een bijkomend voordeel toe te kennen van € 2200 netto per jaar. Er is alleen een voorheffing van 33% die volledig naar de sociale zekerheid gaat. Er kan ook een hoger bedrag betaald worden. Die voordelen kunnen enkel ingevoerd worden via een collectieve arbeidsovereenkomst of via een toetredingsakte (in bedrijven zonder syndicale afvaardiging). Dikwijls is er voor kaderleden een aanvullend pensioen voorzien in de vorm van een pensioenfonds of een groepsverzekering. Vanaf 1 januari 2010 zal de uitbetaling van de opbrengsten niet meer kunnen gebeuren vóór de leeftijd van 60 jaar, zoniet verliest men de fiscale voordelen. Bij de sociale verkiezingen van mei zullen ook de kaderleden stemmen. Als er stemmen voor ten minste 15 kaderleden in de onderneming zijn zullen ze hun eigen kandidaat-kaderleden hebben. Zoniet kunnen ze voor de kandidaten van de bedienden stemmen. De Expresso roept de kaderleden op om zich kandidaat te stellen. Ten slotte, als vakbond die ook voor de kaderleden opkomt, maken we er een erezaak van om zoveel mogelijk aan hun specifieke verwachtingen te voldoen. We lanceren een speciale webs-enquête, te vinden op www.bbtkkaderleden.be, om je de kans te geven ons een zicht te geven op de wensen en thema’s die je prioritair behandeld wilt door je vakbond. Deze Expresso is beschikbaar in elke BBTK-afdeling en als download op www.bbtk.org.
;\E`\ln\N\ib\i • nr. 2 • 25 januari 2008
11
Regio Antwerpen - Mechelen+Kempen Een staaltje van netwerksyndicalisme bij AGC, Mol:
DELEGEES,VERENIG U ! Wij hadden een gesprek hierover met Patrick Wagemans, één van de ABVVdelegees bij AGC (Glaverbel) te Mol. Wordt bij AGC veel beroep gedaan op onderaanneming? Patrick: Dat valt nogal mee. We trachten zoveel mogelijk vaste AGC-contracten te verwerken. Betreffende interimarbeid maken we goede afspraken die ons syndicaal controle- en beslissingrecht geven en waar onze tijdelijken zicht krijgen op vast werk. Onderaanneming (werken met derden) echter valt niet altijd uit te sluiten. Heb je inzake onderaanneming bijzondere afspraken? Patrick: In de cao van 1997 hadden we uitdrukkelijk gevraagd en verkregen dat “indien beroep op onderaannemers
noodzakelijk blijkt, AGC zich ertoe verbindt om geen beroep te doen op onderaannemers die de wettelijke bepalingen inzake tewerkstelling niet naleven”. Heb je dit al kunnen gebruiken? Patrick: Jazeker! Het onderaannemingscontract voor gewone schoonmaakactiviteiten liep af vanaf 1 februari 2008. Schoonmaakfirma’s kunnen nieuwe offertes indienen bij de klant, wat hier ook gebeurde. Een kleine locale schoonmaakfirma haalde het in het nadeel van de bestaande onderaannemer. Op zich is daar toch niets mis mee? Patrick: Neen, maar in de sector schoonmaak is wel bepaald dat bij overname van een werf, er een tijdelijke werkzekerheid verplicht moet voorzien worden voor de bestaande werknemers op de
werf. Concreet betekent dit dat vanaf 1 februari 2008 deze werknemers door de nieuwe schoonmaakfirma moeten overgenomen worden gedurende 6 maanden met behoud van hun individueel aantal uren. Maar in dit geval wilde de nieuwe overnemer van de huidige schoonmaaksters niets weten. Advocaten werden ingeschakeld en hij maakte een begin van aanwerving van nieuw schoonmaakpersoneel. Hoe heb je dit kunnen oplossen? Patrick: We zijn met de schoonmaaksters rond de tafel gaan zitten, in overleg met hun delegees van het huidige schoonmaakbedrijf en daarna met de nieuwe overnemer. Deze laatste werd gewezen op de wettelijke verplichtingen en als hij dat wei-
gerde na te komen, dan zouden wij dit, dezelfde dag nog, stellen op de Ondernemingsraad AGC met de vraag om de nieuwe onderaannemer niet toe te laten tot de werf AGC. En? Patrick: AGC heeft duidelijk te kennen gegeven de bestaande cao terzake te willen respecteren. Hierdoor heeft de nieuwe onderaannemer noodgedwongen een verklaring moeten ondertekenen dat hij de wettelijke verplichting van de minimale tewerkstelling van de huidige schoonmaaksters van 6 maanden zal respecteren na 1 februari 2008. Bedankt voor dit gesprek, Patrick.
Sociale Verkiezingen 2008: Verdien je plek in het Huis van de Solidariteit !
“Vorming en Actie”
ABVV Mechelen+Kempen richt zich tot alle gemotiveerde ABVV-leden om zich kandidaat te stellen voor de sociale verkiezingen 2008.
aanbod Syndicale vorming 2007-2008
Zowel Ondernemingsraad als Comité Preventie en Bescherming zijn belangrijke instrumenten waardoor het sociaal overleg in een bedrijf concrete vorm krijgt. Maar sociaal overleg heeft pas kans op slagen indien het gebaseerd is op de solidariteit van alle werknemers: Dank zij jouw vertegenwoordigers in Ondernemingsraad en Comité Preventie en Bescherming kunnen alle werknemers hun stem laten horen. Dank zij deze vertegenwoordigers kunnen de rechten van werknemers ondermeer op het vlak van
informatie, veiligheid en gezondheid en personeelsbeleid beter tot uiting komen. Dit betekent dat elke vertegenwoordiger van het ABVV in Ondernemingsraad en Comité Preventie en Bescherming een plek verdient in ons Huis van de Solidariteit. Daarom doe mee aan onze actie: hetzij door aan onze wedstrijd voor de beste en meest originele solidariteitsboodschap deel te nemen, hetzij door je kandidaat te stellen voor de sociale verkiezingen. Meer info via je beroepscentrale of via huisvandesolidairiteit@abvv.be : Met ABVV Samen Sterk: ABVV steeds Nummer 1!
Ons programmaboekje met de geplande vormingen Mechelen + Kempen 2007-2008 is klaar! Voor militanten die de basisjaren reeds hebben doorlopen bij Vorming & Actie of bij hun centrale, bieden we een aantal themaweken aan. Je kan het programmaboekje bestellen op tel. 014 40 03 39 of tel. 015 29 90 45 of via mail: ingrid.poortman@abvv.be
;\E`\ln\N\ib\i • nr. 2 • 25 januari 2008
11
Regio Vlaams-Brabant VORMING & ACTIE VLAAMS BRABANT
ABVV VOEDING – HORECA
SYNDICALE VORMING SOCIALE VERKIEZINGEN Het vormingsjaar 2007-2008 is volop aan de gang. Veel actieve militanten zien die vormingen goed zitten. In het najaar hebben we de ervaren afgevaardigden verwelkomd. We hebben vele interessante leermomenten gekend. Vanaf maart starten de vormingen voor nieuwe kandidaten. Allen paraat? We worden bewust wat het betekent op de kandidatenlijst van het ABVV te staan. Ken je het ABVV? Weet je waar onze socialistische vakbond voor staat? Hoe zit het met je motivatie? Een plaatsje op de lijst bemachtigen blijkt al gauw heel wat in te houden. Daar staan we zeker bij stil. We belichten al even het werk dat in het Comité Preventie en Bescherming op het Werk (CPBW) of de Ondernemingsraad (OR) gebeurt. Welke bevoegdheden hebben we daar? Wat kan er? Wat zijn onze streefdoelen? Er gaat tevens in de vorming tijd naar het aanscherpen van allerlei basisvaardigheden. Hoe kan ik de anderen overtuigen op onze lijst te stemmen? Op mij als kandidaat te stemmen? Dat blijkt niet zo eenvoudig te zijn. We reiken je tips aan en geven je duizend en één weetjes mee. Veel aandacht zal ook gaan hoe we op een gemotiveerde
manier verder zullen blijven meewerken aan de syndicale ploegwerking, ook al zijn we deze keer net niet verkozen. Het woordje ‘militant’ invullen wat het betekent voor jezelf, voor de militantenkern op het werk, voor de vakcentrale, voor het ABVV… Investeren in de toekomst. Samen sterk zijn, samen sterk worden. Concreter maken + uitvoeren wat deze algemene slogan voor jou oproept. Uiteraard herkenbaar voor het bedrijf waar je werkt. Want we weten dat het op de ene plek veel anders is dan in een ander bedrijf. We staan je bij. Volg de vorming… het zullen dagen worden die je niet gauw zal vergeten. Wanneer? Kies er een uit een zeer gevarieerd aanbod van 8 groepen, telkens 4 dagen betaald educatief verlof. Groep 1 10, 11 maart + 19, 20 mei 2008 Groep 2 12, 13 maart + 28, 29 mei 2008 Groep 3 19, 20 maart + 26, 27 mei 2008 Groep 4 10, 11 maart + 26, 27 mei 2008 Groep 5 17, 18 maart + 2, 3 juni 2008 Groep 6 19, 20 maart + 28, 29 mei 2008 Groep 7 7, 8 april + 9, 10 juni 2008
Groep 8 7, 8 april + 9, 10 juni 2008 Groep 9 9, 10 april + 11, 12 juni 2008 Groep 10 9, 10 april + 11, 12 juni 2008 Groep 11 14, 15 april + 16, 17 juni 2008 Groep 12 14, 15 april + 16, 17 juni 2008 Groep 13 16, 17 april + 18, 19 juni 2008 Groep 14 21, 22 april + 18, 19 juni 2008 Neem contact op met je secretaris – secretariaat vakcentrale om te vragen of er al groepsgewijs inschrijvingen gebeuren. Nogmaals onze vorming staat open voor iedereen. De cursussen worden georganiseerd te Leuven in het gebouw van het ABVV. Dat is vlot bereikbaar, dicht aan het station. We werken steeds van 8u30 – 16u30. Heb je hier vragen over? Elke vraag is een goede vraag. Vraag gerust naar onze programmafolder. Meer informatie Vorming & Actie Vlaams-Brabant Maria Theresiastraat 119 3000 LEUVEN Tel 016 28 41 48 (of 22 22 05 indien afwezig) e-mail naar: karel.verschooten@abvv.be
Bestel de Vrijetijdsgids 2008! Vol kortingen, reizen, uitstappen...
De Vrijetijdsgids 2008 van Linx+ is uit. Net als vorig jaar staat de gids vol met kortingen, reizen met een roodgroen randje, daguitstappen... Maar dit jaar is het aanbod uitgebreid met meer dan 10 bedrijfsbezoeken. Bezoek het Vlinderpaleis in Antwerpen of Ford in Genk. Bekijk het productieproces van Tupperware of de nanotechnologie bij IMEC. Het aanbod in de Vrijetijdsgids is opgedeeld in 7 verschillende categorieën: Linx+ biedt dit jaar maar liefst 14 verschillende bedrijfsbezoeken aan. Meer geïnteresseerd in de Anders-
BekekenReizen van Linx+? Lees alles over een tripje naar Barcelona, China of Cuba... Onder de titel low budget biedt Linx+ een aantal interessante activiteiten aan zoals de vermaarde mini-cruise naar Engeland, maar ook een cursus digitale fotografie in samenwerking met VIVA-SVV Antwerpen. Ook dit jaar heeft Linx+ weer een aantal expo's in roulatie. De fototentoonstelling over Mandela reist net als vorig jaar nog door Vlaanderen. Dit jaar gaan er ook drie nieuwe tentoonstellingen in première; Now & Then over Zuid-Afrika voor en na de Apartheid, Straffe Madammen over bekende Vlaamse zoons en hun moeder en Fabriekswerk over hoe arbeiders en bedienden hun werk zien. Onder het kopje evenementen heeft Linx+ een serie activiteiten gegroepeerd, zo divers dat er voor elk wat wils tussen zit. Oostende
Ondersteboven, bijvoorbeeld, op 14 september of het 30 jarig bestaan van CC Boontje, een maandlang activiteiten rond los niños de la guerra in Antwerpen... De 12 daguitstappen dit jaar gaan naar de Geuzenhoek, naar oiljsterse plosjnaumen, het Pahilleke... Er kan ook volop gewandeld worden in Antwerpen in het dialect, over de Rode Loper in Lauwe, met bandieten op stap in Bokrijk... En veel meer... Tot slot zijn er de kortingen. Kortingen op Wallibi, op het Plantinmuseum in Antwerpen, op het Fort van Breendonk, de Zoo en dierenpark Planckendael... Maar ook naar de festivals Labadoux en Ten Vrede. U kunt de gids gratis bestellen via onderstaand formulier, maar ook gratis ophalen in ons secretariaat, MariaTheresiastraat 119, 3000 Leuven,
Naam: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Adres: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...................................................................................................... Ì Ik wil op de hoogte gehouden worden van alle (regionale) activiteiten
Ì
Ik wil tevens de kalender 2008 UNSEEN ontvangen
(aanvinken indien gewenst)
Terugsturen naar: Linx+ Vlaams-Brabant, Maria-Theresiastraat 119, 3000 Leuven
EINDEJAARSPREMIE EN SYNDICALE PREMIE UITZENDARBEID VOOR WERKNEMERS IN OVERBRUGGINGSPLOEGEN In de voedingsnijverheid bestaat een systeem van overbruggingsploegen. Dit is een tewerkstellingsregime van uitsluitend weekendwerk waarbij de werknemers zowel op zaterdag als op zondag 12 uur werken. Dit regime, geregeld bij CAO, wordt gelijkgesteld met een voltijdse tewerkstelling. In principe moet de werkgever dit vermelden in zijn DIMONA-aangifte bij de RSZ. Elke uitzendkracht die gedurende 65 dagen via één of meerdere uitzendkantoren in een voedingsbedrijf gewerkt heeft in de periode tussen 1 april 2006 en 31 maart 2007 heeft recht op een syndicale premie van 90 € en een eindejaarspremie waarvan het bedrag afhankelijk is van je
loon en prestaties. Deze regel geldt ook voor werknemers tewerkgesteld in overbruggingsploegen. Zij zullen evenwel geen 65 dagen moeten bewijzen om recht te hebben op een premie maar op 13 weekends, waarin zij telkens 2 maal 12 uren hebben gewerkt. Indien je werkgever dit niet heeft aangegeven bij de RSZ, kan je nog steeds uw syndicale en eindejaarspremie bekomen. Je moet dan wel aan de hand van je contracten kunnen bewijzen dat je 13 weekendprestaties hebt geleverd in de overbruggingsploeg. Indien je hierover nog vragen zou hebben, contacteer onze centrale ABVV Voeding – Horeca Maria-Theresiastraat 113 3000 Leuven - 016/22 32 96
DIENSTENCHEQUES De betaling van de syndicale premie voor de sector van de dienstencheques is een feit. Op 6 december ontving iedereen die tewerkgesteld was in een dienstencheque-bedrijf een attest voor de syndicale premie. Ondertussen betaalden wij als afdeling reeds meer dan 500 premies. Langs deze weg willen wij je danken voor het vertrouwen dat je in ons stelt. Ben je nog steeds in het bezit van uw attest, aarzel dan niet om het ons alsnog aan onze dien-
sten te bezorgen. Werk je in een bedrijf met meer dan 20 werknemers, dan kan daar een syndicale delegatie aangesteld worden. In bedrijven met meer dan 50 werknemers, ook interim kantoren, zullen in mei 2008 sociale verkiezingen gehouden worden. Heb je vragen, interesse en wil jij je kandidaat stellen, neem dan zeker contact op met De Algemene Centrale ABVV, op 016/22 21 83 of stuur ons een mail, martine.ouderits@accg.be
Ontdek de oude en nieuwe industrie in Leuven op 7 maart, 23 mei en 21 november 2008 Ga mee een dag op stap in Leuven langs de oude en nieuwe industrie. Op stap in de Vaartkom, dan naar het Museum voor Industrieel en Wetenschappelijk Erfgoed en vervolgens een bezoek aan IMEC, een onderzoekscentrum naar nano-technologie. bezoek aan de cleanroom, het De vroegere losplaats van de gerst extreem zuivere labo waar ondervoor de Artoisbrouwerij heeft zoek wordt gedaan. In IMECEXPO, plaats gemaakt voor de jachthaven het interactieve bezoekerscentrum van Leuven. Rondom de vaartkom van IMEC, ervaar je hoe technolozie je vergane glorie van pakhuigie ons leven verandert. zen en magazijnen. In de Molens van Orshoven bezoeken we het Programma: museum voor industrieel en 9:00 uur vertrek Martelarenplein wetenschappelijk erfgoed en krijStation Leuven naar Vaartkom gen we meer uitleg over het indus(wandeling) triële patrimonium. 9:20 uur bezoek Vaartkom en museum industrieel en wetenOns middagmaal nutschappelijk erfgoed tigen we in het hart 11:45 uur vertrek met openbaar van de studentenstad vervoer naar centrum Leuven namelijk de Oude 12:00 uur middagmaal in De Rector Markt. (keuze via inschrijvingsformulier) 13:25 uur vertrek met openbaar Dan maken we een ©Stad Leuven sprong in de tijd en vervoer naar IMEC 14:00 uur bezoek IMEC komen we terecht bij IMEC een 16:20 uur vertrek met openbaar toonaangevend onafhankelijk vervoer naar station Leuven onderzoekscentrum in nano-elek16:40 uur einde tronica en nanotechnologie. Dagelijks onderzoeken de 1500 Prijs: 20 euro per persoon. medewerkers, waarvan meer dan Bezoeken, vervoer en middagmaal 500 industriële residenten en gastinbegrepen (drank facultatief) onderzoekers van overal ter wereld, de technologische uitdaInfo en inschrijven: Linx+ Vlaamsgingen voor de volgende generatie Brabant, Maria-Theresiastraat 119, chips en systemen voor de slimme 3000 Leuven, 016 27 18 87, omgeving. linx.vlbr@abvv.be, www.linxplusTijdens dit bezoek ontdek je wat vlaamsbrabant.be nanotechnologie is en breng je een
;\E`\ln\N\ib\i • nr. 2 • 25 januari 2008
11
Regio Oost-Vlaanderen Linx+
Werklozen
Jongeren
Algemeen
Senioren
Activiteitenkalender
regio Vlaamse Ardennen Zaterdag 09.02.’07 van 18u30 tot … STONE GRILL EN BOWLING CC Tiffany nodigt jullie uit om te gaan Stone grillen en te bowlen. In de prijs zit het volledige menu en 2 bowlingspelen inbegrepen. Leden van CC Tiffany gaan gratis mee, partners en vrienden betalen €35 en voor kinderen is de prijs €23 Oudenaarde, Bowling Stones Info: 055 33 90 07, Sophie De Meyer of ccvlar@edpnet.be Org: CC Tiffany Zondag 17.02.’07 van 13u30 tot 17u BEZOEK AAN HET OVENMUSEUM TE ELST EN GEUTELINGEN WANDELTOCHT. Vertrek aan het station van Ronse met carpoolsysteem. Deelname gratis. Info: 055 33 90 07, Sophie De Meyer of ccvlar@edpnet.be Org: CC Tiffany
Maandag 18.02.’08 Maandag 30.06.’08 OPLEIDING COMMERCIEEL MEDEWERKER Begin februari start opnieuw de opleiding tot commercieel medewerker. Ze leren je er de verschillende taken aan zodat je kan solliciteren voor een job als call centermedewerker. Er wordt geen voorkennis van je verwacht, maar dat je gemotiveerd bent en dat je je inzet. De opleiding duurt 15 weken; hierin zijn 4 weken stage inbegrepen. Ronse, Stationsstraat 21, ABVV 2de verdiep - Tel. 055 33 90 18 of info@ koparonse.net Org: Opleidingscentrum Kopa Ronse vzw Vrijdag 22.02.’08 van 9u tot 12u INFO: JONGERE EN WERKLOOS Ronse, Feestpaleis, Stationssplein 21 Info: Tel. 055 21 19 20, Eva Meyvaert of eva.meyvaert@abvv.be
Org: ABVV Oost-Vlaanderen, Bijblijfconsulent Zaterdag 23.02.’07 van 9u tot 17u KAARTING EN BILJART VOOR KIPPENBILLEN Inleg € 1,50 of 2 steunkaarten. De steunkaarten zijn verkrijgbaar bij de bestuursleden van CC De Kadee’s Ronse, Zaal Mercator, Yzerstraat 2 Info: 055 33 90 07, Sophie De Meyer of ccvlar@edpnet.be Org: CC De Kadee’s Vrijdag 14.03.’08 Vrijdag 21.03.’08 WEEK FLOREAL BLANKENBERGE 8-dagen (7 nachten) verblijf in volpension met verzorgde animatie. Prijs: leden ABVV: € 310, niet-leden: € 360, toeslag single: € 87,50. Info en inschrijvingen bij Sophie, tel. 055/33 90 07. Org.: Seniorenwerking ABVV OostVlaanderen regio Vlaamse Ardennen
regio Gent Dinsdag 5.02.’08 – 14u INFO: ARBEID EN HANDICAP Eeklo, Zuidmoerstraat 139, De Zuidkaai Info: Sabine Van Hoorebeke, tel. 09 373 92 43 (di vm) of via sabine.vanhoorebeke@abvv.be Org.: ABVV Oost-Vlaanderen, Vorming & Actie vzw, vorming voor werkzoekenden Donderdag 7.02.’08 – 9.30u INFO: 50-PLUS, WERKLOOS EN VDAB Gent, Vrijdagmarkt 9, ABVV Info: Mark Pauwels, tel. 09 265 52 13 of via mark.pauwels@abvv.be Org.: ABVV Oost-Vlaanderen, Bijblijfconsulent Dinsdag 19.02.’08 – 9u INFO: CONTROLESYSTEEM BESCHIKBAARHEID WERKLOZEN Eeklo, Zuidmoerstraat 139, De Zuidkaai Info: Sabine Van Hoorebeke, tel. 09 373 92 43 (di vm) of via sabine.vanhoorebeke@abvv.be Org.: ABVV Oost-Vlaanderen,
Vorming & Actie vzw, vorming voor werkzoekenden Woensdag 20.02.’08 – 14u COUNTRYDANCERS LOS CHARROS Gent, Vrijdagmarkt 9, Ons Huis, Fernandezzaal (2de verdieping) Gezellige namiddag met gratis koffie en versnapering. Info en inschrijven bij Ünsal, tel. 09 265 52 66 Org.: Seniorenwerking ABVV OostVlaanderen Donderdag 21.02.’08 – 14u INFO: JONGEREN EN WERKLOOS Gent, Vrijdagmarkt 9, ABVV Info: Mark Pauwels, tel. 09 265 52 13 of via mark.pauwels@abvv.be Org.: ABVV Oost-Vlaanderen, Bijblijfconsulent Donderdag 21.02.’08 – 14u INFO: ARBEID EN HANDICAP Gent, Vrijdagmarkt 9, ABVV Info: Sofie D’hooge, tel. 09 265 52 51 of via sofie.dhooge@abvv.be
Org.: ABVV Oost-Vlaanderen, Vorming & Actie vzw, vorming voor werkzoekenden Vrijdag 22.02.’08 – 10u INFO: CONTROLESYSTEEM BESCHIKBAARHEID WERKLOZEN Gent, Vrijdagmarkt 9, ABVV Info: Sofie D’hooge, tel. 09 265 52 51 of via sofie.dhooge@abvv.be Org.: ABVV Oost-Vlaanderen, Vorming & Actie vzw, vorming voor werkzoekenden Dinsdag 26.02.’08 – 13.45u BEDRIJFSBEZOEK VOLVO TRUCKS Volvo Trucks in Oostakker is de op twee na grootste producent van zware trucks ter wereld. Een bezoekje waard. Deelname: € 2,50, drankje inbegrepen (deelnemers moeten minstens 18 jaar zijn) Meer info en inschrijven vóór 8.02.’08 bij Inez, tel. 09 265 52 57 of via inez.philippaerts@abvv.be Org.: Linx+ ism VIVA-SVV Antwerpen
regio Waasland Dinsdag 29.01.’08 – 14u INFO JONGEREN EN WERKLOOS Sint-Niklaas, Vermorgenstraat 9, ABVV Info: Filip Feusels, tel. 03 760 04 13 of via filip.feusels@abvv.be Org.: ABVV Oost-Vlaanderen, Bijblijfconsulent
Donderdag 7.02.’08 – 14u INFO: 50-PLUS, WERKLOOS EN VDAB Sint-Niklaas, Vermorgenstraat 9, ABVV Info: Filip Feusels, tel. 03 760 04 13 of via filip.feusels@abvv.be Org.: ABVV Oost-Vlaanderen, Bijblijfconsulent
Donderdag 31.01.’08 – 19u INFOAVOND NEEN TEGEN SPLITSING FEDERALE SOCIALE ZEKERHEID Sint-Niklaas, Vermorgenstraat 9, ABVV 2 ABVV-militanten, Serge Secret en Sven Naessens, hebben uit grote bezorgdheid hierrond een brochure geschreven en komen deze toelichten op deze Achterkant van het gelijk. Er is gelegenheid tot vragen stellen en discussie. Info: Lydia Bruggeman, tel. 03 760 04 31 of via lydia.bruggeman@abvv.be Org.: Vorming & actie ABVV OostVlaanderen, vorming voor werkenden
Maandag 25.02.’08 vrijdag 29.02.’08 MIDWEEK FLOREAL NIEUWPOORT 5-dagen (4 nachten) verblijf in volpension met verzorgde animatie. Prijs: leden ABVV: € 180, niet-leden: € 230, toeslag single: € 50. Info en inschrijvingen bij Daniëlle, tel. 03 760 04 29. Org.: Seniorenwerking ABVV OostVlaanderen Vrijdag 14.03.’08 – vrijdag 21.03.’08 WEEK FLOREAL BLANKENBERGE Verblijf in volpension op studio of appartement met verzorgde animatie.
De Vrijetijdsgids 2008 van Linx+ is uit. tel. 053 72 78 21, weka@edpnet.be Dendermonde, Dijkstraat 59, tel. 052 25 92 84, christina.verbeke@abvv.be Gent, Vrijdagmarkt 9, tel. 09 265 52 57, inez.philippaerts@abvv.be Ronse, Stationsstraat 21, tel. 055 33 90 07, ccvlar@edpnet.be Sint-Niklaas, Vermorgenstraat 9, tel. 03 760 04 33, fina.verheyen@abvv.be
Het aanbod in de Vrijetijdsgids is opgedeeld in 7 verschillende categorieën: bedrijfsbezoeken, AndersBekekenReizen, low budget, expo’s, evenementen, daguitstappen en kortingen. Het loont zeker om hem in huis te hebben. De Vrijetijdsgids kwam tot stand in samenwerking met VIVA-SVV, S-Reizen, S'Academie, VT&G, Bond Moyson De kalender kan je gratis afhalen bij de doelgroepensecretariaten: Aalst, Houtmarkt 1, Nodigt je uit voor
CINEMA PARADISO Vertoning van speelfilms met een sociale invalshoek. Alle vertoningen hebben plaats van 19.30u tot 22u in zaal Volkshuis, Vermorgenstraat 9 te Sint-Niklaas. Deelname is gratis. Datum Donderdag 21.02.’08 Donderdag 6.03.’08
Titel Brassed off The Motercycle diaries
Donderdag 20.03.’08
Gegen die Wand
Donderdag 3.04.’08 Donderdag 17.04.’08
Bend it like Beckham Hable con ella
Thema Arbeid/werkloosheid Avontuurlijke roadmovie Che Guevara Relatie, multiculturele samenleving Emancipatie, integratie Relatiedrama
Info en inschrijven bij Steve, tel. 03 760 04 33 of via steve.strumane@abvv.be
SENIOREN OOST-VLAANDEREN
DAGUITSTAP ANTWERPEN Vanaf 2008 bieden we elk kwartaal aan gans de provincie een daguitstap aan. Voor onze eerste trip hebben we gekozen voor een dagje Antwerpen. In de voormiddag brengen we een geleid bezoek aan het nieuwe Gerechtsgebouw aan de Bolivarplaats. In de namiddag nemen we een kijkje ‘Achter de schermen van de Zoo’. Ook wordt gedacht aan de inwendige mens en krijgen jullie ‘s morgens koffie, ’s middags een warme maaltijd en ’s avonds een kleine snack. Door de hoge kosten voor de Zoo is de deelnameprijs voor deze daguitstap uitzonderlijk iets hoger uitgevallen. Leden ABVV: € 38, niet-leden: € 45. Waar en wanneer? Regio
Datum
Waasland Vlaamse Ardennen Aalst Gent Dendermonde Dendermonde
03.03.’08 10.03.’08 17.03.’08 17.03.’08 18.03.’08 27.03.’08
Info opstap en inschrijven Daniëlle Sophie Natacha Ünsal Christina Christina
Telefoon 03 760 04 29 055 33 90 07 053 72 78 21 09 265 52 66 052 259 284 052 259 284
Org.: Seniorenwerking ABVV Oost-Vlaanderen Prijs: leden ABVV: € 310, niet-leden: € 360, toeslag single: € 87,50. Info en inschrijvingen bij Leen, tel. 055 33 90 07 of Daniëlle, tel. 03 760 04 29. Org.: Seniorenwerking ABVV OostVlaanderen Maandag 18.02.’08 – 14u INFONAMIDDAG: HOE GEEF IK MIJN ENERGIEFAKTUUR EEN VERMAGERINGSKUUR Sint-Niklaas, Vermorgenstraat 9, ABVV Gastspreker: Hervé De Vos Nu de energieprijzen de pan uitswingen, is deze info zeker een aanrader. We maken er een gezellige namiddag van en zorgen alvast voor een heerlijk tasje koffie. Iedereen van harte welkom. Graag inschrijven bij Daniëlle, tel. 03 760 04 29. Org. Seniorenwerking ABVV OostVlaanderen
regio Dendermonde Vrijdag 8.02.’08 – 9.30u INFO: 50-PLUS, WERKLOOS EN VDAB Dendermonde, Dijkstraat 59, ABVV Info: Filip Feusels, tel. 03 760 04 13 of via filip.feusels@abvv.be Org.: ABVV Oost-Vlaanderen, Bijblijfconsulent Maandag 11.02.’08 – 14u KAART- EN TEERLINGTORNOOI WETTEREN Wetteren, F. Beernaertsplein, café ‘In Den Dries’ Voor meer info kan je terecht bij Christina, tel. 052 259 284 Org.: Seniorenwerking ABVV OostVlaanderen Maandag 11.02.’08 – 14u INFONAMIDDAG: EEN VERMAGERINGSKUUR VOOR MIJN ENERGIEFAKTUUR Dendermonde, Dijkstraat 59, ABVV Gastspreker: Hervé De Vos
De energieprijzen swingen de pan uit. Zijn we hierbij helemaal machteloos? Nee: we kunnen er iets aan doen. Deze namiddag bekijken we een aantal mogelijkheden. Samen met jullie maken we er een gezellige namiddag van, wij zorgen alvast voor een heerlijk tasje koffie. Graag inschrijven bij Christina, tel. 052 259 284 of via christina.verbeke@abvv.be Org. Seniorenwerking ABVV OostVlaanderen Dinsdag 26.02.’08 – 14u INFO: CONTROLESYSTEEM BESCHIKBAARHEID WERKLOZEN Dendermonde, Dijkstraat 59, ABVV Info: Sofie D’hooge, tel. 09 265 52 51 of via sofie.dhooge@abvv.be Org.: ABVV Oost-Vlaanderen, Vorming & Actie vzw, vorming voor werkzoekenden
;\E`\ln\N\ib\i • nr. 2 • 25 januari 2008
Info’s i.v.m. het Jeugdwerkplan Plus
Regio West-Vlaanderen LINX+ is de overkoepelende naam van de Culturele Centrale. De cultureel-syndicale tak van het ABVV bestaat nu in 150 Vlaamse gemeenten. Duizenden militanten en vrijwilligers zetten zich in voor hun afdeling in hun gemeente. Hieronder vind je trouwens de activiteiten voor de komende maand van een aantal West-Vlaamse afdelingen. Ook in onze provincie zijn we steeds op zoek om beter te doen. En meer. In veel gemeenten bestaat nog geen CC / LINX+ afdeling, en daar willen we iets aan doen. Zie je het zitten om samen met een paar andere mensen in jouw gemeente een CC / LINX+ afdeling uit de grond te stampen, neem dan contact op met het LINX+ secretariaat in West-Vlaanderen. Je zal alvast kunnen rekenen op een degelijke ondersteuning. Je vindt ons op volgend adres: Kortrijk Olaf Algoed Rijselsestraat 19 – 8500 Kortrijk 056 24 05 37 kortrijk@linxplus-wvl.be
ARDOOIE – KOOLSKAMP Tweedehandsbeurs Op zondag 17 februari 2008 organiseert Culturele Centrale Ardooie al voor de vijfde maal een tweedehands boekenbeurs in cultureel centrum ‘t Hofland. Potentiële standhouders (particulieren en handelaars) kunnen zich nu reeds melden. De standgrootte is 5 op 2 meter en de kostprijs bedraagt € 10. Inschrijven kan telefonisch bij bestuurslid Roger Olivier 051 74 48 13 of je kan mailen naar culcenta-k@ pandora.be. De reservering wordt van kracht na storting van het bedrag op reknr. 979-0319368-49 met vermelding “boekenbeurs”.
AVELGEM Nachtdropping Na een onderbreking van 2 jaar knoopt Culturele Centrale opnieuw aan bij een traditie. Op 23 februari organiseren zij namelijk de veertiende uitgave van hun nachtdropping. De afstand is opnieuw beperkt tot 11 kilometer. Het is uiteraard weer een gezinsvriendelijk nachtgebeuren voor jong en oud waarbij een combinatie van een portie gezond verstand, conditie, souplesse en aangepaste kledij met bijhorend stevig schoeisel zeker van pas zullen komen. Het vertrek is voorzien om 18.30 uur vanuit sfeercafé Alea (Doorniksesteenweg 60 Avelgem). Het vervoer naar de effectieve startplaats gebeurt met eigen middelen. De deelnameprijs bedraagt € 10 voor volwassenen en € 7 voor –12 jarigen, over te schrijven op rekening 979-9663114-76 met als referentie “nachtdropping”, gevolgd door de naam van de groep. Voor deze prijs krijg je verrassingshapjes en drankjes onderweg, een verzekering is evenwel niet inbegrepen. Deelname gebeurt dus op eigen risico. Vergeet ook niet per groep een kompas, zaklamp, schrijfgerief en per persoon een drinkbeker mee te brengen. Om praktische en organisatorische reden vragen wij uiterlijk tegen 18 februari je deelname te bevestigen via overschrijving op bovenstaand rekeningnummer (met duidelijke vermelding van het aantal deelnemers) en door te bellen op 0499 29 66 14 of te mailen naar cc.avelgem@scarlet.be. GELUWE - WERVIK Hutsepotavond Zaterdag 16 februari nodigt Culturele Centrale Geluwe-Wervik u uit op hun hutsepotavond in café
Apzurt. U wordt er verwacht vanaf 18.30 uur voor het aperitief, daarna serveert men overheerlijke hutsepot (ofwel koude schotel) om af te sluiten met ijstaart en koffie. Ook 2 consumpties zijn in de prijs van € 12 inbegrepen. Gelieve wel op voorhand in te schrijven (voor 10 februari) bij de bestuursleden of door te storten op rekeningnummer 001-1489009-38 met vermelding “hutsepotavond”. De ganse avond door kan je trouwens genieten van beelden en foto’s van activiteiten van het voorbije jaar. Voor meer info kan je terecht bij Dany 056 51 65 52 of bij Rudy 0475 225 405. LAUWE Kunst uit eigen streek Culturele Centrale Lauwe en de deelnemende kunstenaars uit de regio nodigen u vriendelijk uit op de 27ste editie van de tentoonstelling “Kunst uit eigen streek”. De tentoonstelling is te bezichtigen in zaal Astoria te Lauwe en is geopend op zaterdag 9 en zondag 10 februari, telkens van 09.30 tot 13.00 uur en van 14.00 tot 18.00 uur. Iedereen welkom! ZWEVEGEM Simply Jazz 7 Zaterdag 26 januari 2008 kunnen jazzliefhebbers vanaf 19.30 uur hun hart ophalen in De Windroos (Kouterstraat) te Zwevegem. Culturele Centrale Zwevegem pakt dan namelijk voor de zevende maal uit met Simply Jazz. De bezetting bestaat dit jaar opnieuw uit 5 top jazzmuzikanten, met Jim Vandorpe (bass), Vincent Mardens (sax), Giovanni Vero (sax), Dirk Vanderlinden (Hammondorgel) en Alain Coppy (drums). Voor verdere inlichtingen en reservatie kan men terecht op frank.van.hessche@telenet.be of bel 056 75 60 25.
Maand van de sociale film
Knallhart Detlev Buck D – 2006 - 98 min dinsdag 5 februari om 19u30 (start film)
La Haine situeert zich in een buitenwijk van Parijs, waar tijdens rellen tussen jongeren en politie een zwaar gewonde is gevallen.
Gadjo Dilo Tony Gatlif F – 1997 - 100 min dinsdag 26 februari om 19u30 (start film)
Samen met zijn moeder verhuist de vijftienjarige Michael Polischka naar een volksbuurt. De harde mentaliteit die er heerst, verschilt sterk van die van de chique buitenwijk waar hij voorheen woonde.
Little Miss Sunshine Jonathan Dayton en Valerie Faris VS – 2006 - 101 min dinsdag 19 februari om 19u30 (start film)
Gadjo Dilo (letterlijk ‘gekke vreemdeling’) vertelt het verhaal van de jonge Parijzenaar Stéphane die met een tas cassettebandjes naar Roemenië reist om de persoon achter de stem van een zigeunerlied te vinden, ene Nora Luca.
La Haine Mathieu Kassovitz F – 1995 - 96 min dinsdag 12 februari om 19u30 (start film)
Met het nieuwe Jeugdwerkplan Plus wil de Vlaamse regering meer jongeren (- 25 jaar) aan een job helpen. Met onze infosessies willen wij jongeren informeren: • over hun rechten en plichten als werkzoekende • wat te doen om meer kansen te maken op de arbeidsmarkt • hulp bieden bij het solliciteren • wat te doen als er klachten zijn over de VDAB 31/1: 5/2: 14/2:
Textielhuis Kortrijk (Rijselsestraat 19) meer info: 056 24 05 51 ABVV Brugge (Zilverstraat 43) meer info: 050 44 10 43 ABVV Roeselare (Zuidstraat 22) meer info: 050 44 10 43
Telkens van 9 tot 12 uur
Oostende: J. Peurquaetstraat 27 • projectie op groot scherm • Inkom gratis
De zevenjarige Olive Hoover leeft in een bijzonder gezin. Als Olive te horen krijgt dat ze mee mag doen aan de finale van de Little Miss Sunshine wedstrijd, besluit het hele gezin van Albuquerque naar Californië te reizen in hun oude Volkswagenbusje.
11
12
;\E`\ln\N\ib\i • nr. 2 • 25 januari 2008
Ga mee op reis met Linx+ De AndersBekekenReizen van Linx+ zijn roodgroen getint en scherp geprijsd en worden gegidst door Nederlandstalige insiders. Polen - 5-13 april 2008 In deze andersbekeken-busreis komt u meer te weten over het Polen van tijdens het stalinisme en na de val van de Muur, over de opstand van Warschau (en de vuile rol die de Russen er in speelden), over de Holocaust (waarin Polen een hoofdrol toebedeeld kreeg), over de schitterende renovatie van industriële archeologie in filmstad Lodz (Wajda!) en nog veel meer... Prijs: 689 euro*. Lyon - 1-4 mei 2008 Ondek Lyon, een zéér boeiende onbekende stad, met een lokale Vlaamse gids. Verbaas u in het Musée Gadagne, dompel u onder in de historie van de zijdewevers en maak kennis met de jacquardweverij in La Maison des Canuts.... Uiteraard is er ook veel aandacht voor kunst en cultuur. Een intensieve citytrip van vier eivolle dagen. Prijs: 295 euro*. Cuba - 15-26 juni 2008 Cuba, “het bevroren paradijs in de tropen”, spreekt tot de verbeelding van velen. In deze reis worden o.a. bezocht: Viñales (dé tabakstreek met het unieke mojote-landschap), een eilandje vlak voor de kust, het Ché-mausoleum in Santa Clara, het koloniale Trinidad, Cienfuegos, de Playa Giron met zijn revolutionaire heroïek,… En uiteraard: tussen alle ontspannende en culturele activiteiten door doen we
een schenking van medicijnen. Omdat solidariteit belangrijk is! Prijs: 1.599 euro*. Mogelijkheid om een extra week in Havana bij te boeken. Berlijn - 3-7 september 2008 Per autobus doorkruisen we Berlijn, begeleid door een Berlijnse Vlaming en een historica die de Muur zag bouwen en afbreken. Een greep uit het programma: de Muur (een ‘kunstwerk’ vol graffiti), het Holocau0tmonument, de Reichstag, het Käthe-Kollwitzmuseum, de begraafplaats van Bertolt Brecht, het kasteel van Potsdam met de schitterende tuinen, vrije tijd in het Museum voor Hedendaagse Kunst met Beuys, Warhol en Kiefer (facultatief),… Prijs: 325 euro*. Barcelona 24-28 september 2008 Barça, eeuwige rivaal van Madrid, hoofdstad van die rebelse regio Catalunya, artistieke topper omwille van vele velen (Gaudi, Miró, Ramblas, Macba...). Ontdek de stad aan de zijde van een Vlaamse gidse die er jarenlang woonde. Al ooit gehoord van Guernica en de Spaanse burgeroorlog? Al ooit in een dieprode pluche zetel gezeten in het Palau de la Música? Komt u mee de 100m spurten in het Olympisch dorp? Inderdaad, enkel voor de snelste inschrijvers. Klaar? Start! Prijs: 584 euro*.
Zuid-Afrika eerste helft oktober 2008 Ontdek tijdens deze 14-daagse rondreis, begeleid door een Vlaamse gids die jaren heeft gewerkt in Zuid-Afrika, de cultuur&natuur van Zuid-Afrika. Bezocht worden o.a. Johannesburg (Apartheidsmuseum, de African Market, Sandton,…), Pretoria (Union Buildings, Art Musuem) en Bela Bela waar twee lokale straathoekwerkers ons kennis laten maken met het dagelijks leven in de townships. Verder staan een bezoek aan de Ndebele tribe te Syabuswa, een safari in het Pilanesberg Wildpark en een bezoek aan een open luchtmuseum over Southo cultuur staan op het programma,… Prijs: 2.200 euro*. Het exacte reisprogramma en de prijs zijn vanaf februari beschikbaar op www.hopedesir.be. China eerste helft november 2008 Deze 12-daagse reis gaat langs Beijing, Shanghai, Suzhou, Xi’an en Pingyao. In Beijing bekijken we De Verboden Stad, het Tiananmenplein, ontmoeten we de Chinese vakbond, horen we over de migratieproblematiek en genieten we van de befaamde Peking Eend,... Een meerdaagse uitstap naar het platteland met een verblijf in een migrantengemeenschap staat gepland. In Sjanghai kan flaneren op The Bund niet ontbreken, in Suzhou, Xi’an en Pingyao bezoeken we
alle highlights en ontmoeten we Chinese activisten. Allemaal onder begeleiding van de Chinese Belg en VRT-journalist Ng Sauw Tjhoi. Prijs: 2.250 euro*. Het exacte reisprogramma en prijs zijn vanaf februari beschikbaar op www.linxplus.be Parijs - 8-11 november 2008 Werkt Parijs verslavend? Oui,
deux fois oui! Loop mee met een Vlaamse gids, die de stad al 40 jaar kent&gidst, en u ontdekt een onbekend Parijs. Laat u leiden langs de onbekende wegen van de Da Vinci Code en ontsluier het geheim dat de gids u ter plekke serveert. U komt ogen en oren tekort in de lichtstad. Prijs: 215 euro*. * Prijzen onder voorbehoud.
Infobon Ja, stuur mij meer informatie over de volgende AndersBekekenReizen: O Polen AndersBekeken (5-13 april 2008) O Lyon AndersBekeken (1-4 mei 2008) O Cuba AndersBekeken (15-26 juni 2008) O Berlijn Anders Bekeken (3-7 september 2008) O Barcelona AndersBekeken (24-28 september 2008) O Zuid-Afrika AndersBekeken (eerste helft oktober 2008) O China AndersBekeken (eerste helft november 2008) O Parijs Anders Bekeken (8-11 november 2008) Voornaam en naam: _________________________________ ____________________________________________________ Straat en nr.: ________________________________________ ____________________________________________________ Postcode en gemeente: _______________________________ Tel.: ________________________________________________ Stuur deze bon terug naar Linx+, Watteeustraat 10, 1000 Brussel. Of bel naar 02 289 01 81 of mail naar reizen@linxplus.be. Of kijk op www.linxplus.be waar alle informatie over de reizen en de andere activiteiten van Linx+ te vinden is. Linx+ is de vrijetijdsorganisatie van het Vlaams ABVV.
Speciaal katern Sociale verkiezingen 2008 Nr. 2 - januari 2008 Verant. Uitg.: R. De Leeuw • Hoogstraat 42 • 1000 Brussel
Op weg naar …
De sociale verkiezingen 2008 5 > 18 mei 2008
2
Op weg naar de sociale verkiezingen 2008
> TE VEEL, TE SNEL, TE VAAK
Tot de kruik barst… Krimpt je maag ook ineen van zodra je aan je werk denkt? Heb je ook de indruk dat je het tempo niet zult kunnen volhouden? Dat de kar te zwaar geladen wordt? Dat men je onvoldoende tijd geeft om je werk behoorlijk te doen? Dat je steeds sneller holt, maar dat de eindstreep steeds verder ligt? Een beetje down, migraine, braakgevoel? Slapeloosheid, uitputting? Je hebt genoeg van alles, maar vooral van je werk. Orders en tegenorders… kortom de chaos? Geen twijfel mogelijk. Je lijdt aan stress. Maar niet de goede stress. Want men zegt vaak dat een beetje ‘speed’ motiverend werkt. Maar te veel en te vaak, daar wordt een mens ziek van. Volgens de “officiële” definitie van stress krijg je met stress te maken als men te veel van je vraagt in vergelijking met de middelen waarover je beschikt. Onmogelijke productiedoelstellingen, onhaalbare deadlines, opdrachten waarvan de realisatie niet alleen van jou afhangt maar waarvoor de werkgever, je chef of de klant jou verantwoordelijk stellen. Je werk wordt een hel. Scheldwoorden vliegen in het rond. Soms komt er geweld aan te pas. Maar steeds weer heb je dat slecht gevoel als je met lood in de schoenen naar het werk gaat.
Stress en cijfers Stress is de tweede oorzaak van gezondheidsproblemen op het werk (Europees Agentschap voor Gezondheid en Veiligheid op het Werk). 22% van de werknemers in het Europa van de 27 hebben er last van (Europees Agentschap voor Gezondheid en Veiligheid op het Werk). 25% van de werknemers in Europa zeggen dat ze (bijna) de hele tijd tegen een hoog tempo moeten werken (4e enquête over de arbeidsomstandigheden van de Stichting van Dublin). 40% van de werknemers hebben niet de mogelijkheid om de volgorde van hun taken, hun werktempo of hun werkmethode zelf te kiezen of te veranderen (4e enquête over de arbeidsomstandigheden van de Stichting van Dublin). 12% van de werknemers zeggen dat ze zelden of nooit de tijd krijgen om hun werk af te maken (4e enquête over de arbeidsomstandigheden van de Stichting van Dublin). 5% van de werknemers verklaren het slachtoffer geweest te zijn van geweld, pesterijen of getreiter (4e enquête over de arbeidsomstandigheden van de Stichting van Dublin). 300 miljoen euro, dat is wat het absenteïsme ten gevolge van stress jaarlijks kost in ons land. Volgens het Europese Agentschap bedraagt de kostprijs van het stressgebonden absenteïsme in het Europa van de 15 maar liefst 20 miljard euro!
Stress heeft ook het nadeel dat er altijd een subjectief aspect meespeelt. Sommigen zijn beter tegen de spanning bestand dan anderen, of vinden een uitlaatklep in een woede-uitbarsting, door met de deuren te slaan, of gewoon door te zeggen: na mij de zondvloed… Maar een objectief gegeven is wel het feit dat je ziek bent en dat je niet de enige in het bedrijf bent die eraan kapotgaat. Volgens het Europese Agentschap voor Gezondheid en Veiligheid op het Werk heeft één werknemer op vier last van stress. 50 tot 60% van de ziektedagen hebben met stress te maken.
> Stedelijk vervoer
De koers tegen de tijd Houchang Namayechi is BTB afgevaardigde én een ervaren buschauffeur. Hij zit al 29 jaar achter het stuur, en rijdt momenteel bij TCM Cars in Visé. Tijdens zijn lange carrière zag hij heel wat veranderen. Er kwam steeds meer verkeer, het verkeersreglement werd ingewikkelder, de technieken evolueerden, …
“Vroeger waren de bussen veel minder goed uitgerust. Een tiental jaar geleden had de werkgever nieuwe bussen gekocht, allemaal handgeschakeld. Dat was goedkoper. Handgeschakeld rijden op de autoweg, tot daar nog aan toe, maar in de stad is dat gekkenwerk. De chauffeurs werden er helemaal gestresseerd door. Zo had ik uitgerekend dat een chauffeur gemiddeld 800 keer ontkoppelde en koppelde op één werkshift. Bovendien had de werkgever een soort “verklikkersysteem” geplaatst dat de chauffeur waarschuwde als hij langer dan een bepaalde periode de koppeling aanhield. Dat was om gek van te worden… Het is dankzij onze syndicale actie dat alvast deze stressfactor tot het verleden behoort”. Maar ook vandaag wordt de chauffeur geconfronteerd met tal van stressfactoren. Er
zijn steeds meer voertui- bebouwde kom daalde de gen onder weg. maximumsnelheid van 60 Ongevallen, files, en ver- naar 50 km/u; steeds meer zadigd stadsverkeer zor- wordt “zone 30” ingevoerd, gen ervoor dat het voor slaloms en verkeersdrempels de chauffeur steeds moei- worden aangelegd... En in lijker wordt om zijn rit- deze gecompliceerde wereld tenschema of uurrege- moet de beroepschauffeur ling strikt te volgen. werken voor een steeds veelHouchang herinnert zich eisender opdrachtgever. dat het er bij aanvang “Enkele minuten meer tijd per van zijn loopbaan op dat traject, wat meer aandacht gebied veel relaxter aan voor de kwaliteit van het toe ging: “Vandaag is het werk, … het zou al veel beterbijna onmogelijk gewor- schap geven,” vindt Houchi. den om je te houden aan de Hij bekijkt zijn vakbondsuurregeling. Die wordt door werk dan ook in die zin. onze opdrachtgever – de TEC – “Loon is belangrijk, en daar heel krap berekend. Het wordt vechten we ook voor. Maar dan ook bijna onmogelijk om ook de kwaliteit van ons werk ‘volgens het boekje’ te rijden. is belangrijk, en daar staat Sommige chauffeurs begaan BTB ook voor”. overtredingen om alsnog de Binnen de subsector van het uurregeling te respecteren. personenvervoer in het Maar veel chauffeurs offeren Paritair Comité 140 wordt, ook een flink mee op initiadeel van hun tief van BTB, “De werkgever had een soort rustpauzes op een studie “verklikkersysteem” geplaatst om wat ‘in te georganiseerd dat de chauffeur waarschuwde als hij langer dan een bepaalde halen’. Het door het periode de koppeling aanhield. gevolg is dat Sociaal Fonds, Dat was om gek van te worden… we overstresvia de Het is dankzij onze syndicale ste chauffeurs Université de actie dat alvast deze stressfactor tot het verleden behoort”. achter het Liège Het is de stuur krijgen, bedoeling om die fouten gaan maken of die de stressfactoren in de sector ziek worden.” in kaart te brengen, en deze Ook in de buswereld wordt natuurlijk te bestrijden. de productiviteit steeds ver- Houchi zal zeker meewerken der gedreven. Tegelijk wordt aan die enquête en hoopt dat de buitenwereld – terecht – er met de resultaten van het steeds gevoeliger voor ver- onderzoek iets gebeurt. keersveiligheid. In de
“Het werk weegt echt op de mensen” Pascal Bonboire is delegee bij Vamix te Eeklo. Daar worden diepgevroren bladerdeegproducten en koffiekoeken geproduceerd. Pascal maakt zich ernstig zorgen over de werkdruk en de gevolgen ervan. “Het is erg moeilijk om de werkdruk te verlagen, maar ik zet me er ten volle voor in. We verrichten zeer repetitief, monotoon en manueel werk. Dat weegt echt op de mensen. Recent heeft de directie na lang aandringen nu toch een stressbeleid opgenomen in het jaaractieplan van het CPBW. Dit is wettelijk verplicht, maar bestond nog niet bij Vamix. Het valt af te wachten wat de impact hiervan zal zijn. Maar de wantoestanden moeten we echt vermijden. Het kan niet meer dat we gedurende bepaalde periodes veel te veel produceren met drie ploegen samen om dan later de productie drastisch te minderen en het ploegensysteem tijdelijk af te schaffen. Dit houdt voor de arbeiders immers eerst een periode van stress en hoge werkdruk in, die dan gevolgd wordt door een periode van rechtreeks loonverlies. Het zal echter niet eenvoudig worden dit probleem aan te pakken.”
Op weg naar de sociale verkiezingen 2008
3
“Just-in-time”, ook voor de werknemers! Tal van studies stellen dat stress te wijten is aan een onevenwicht tussen vier factoren: de werklast, de graad van autonomie, de graad van erkenning en de graad van sociale steun. Maar de officiële publicaties vergeten heel vaak de evolutie van het industriële systeem en de aftakeling van de arbeidsrelaties tussen werkgever en werknemer in vraag te stellen. En toch valt er op dat vlak heel wat te zeggen��� De 4 de enquête van de Europese Stichting voor de Verbetering van de Arbeidsomstandigheden (Stichting van Dublin) erkent dat de arbeidsintensiteit steeds groter wordt, dat steeds meer mensen tegen een hoog ritme en met zeer strikte deadlines moeten werken. De laatste decennia is de economie erg veranderd, stelt J.F. Chanlat, vorser aan de Universiteit van Paris Dauphine. De globalisering, de toegenomen concurrentie, de financiarisering van de economie
(dit wil zeggen het eeuwige streven naar steeds meer winst) hebben de organisatie en het beheer van de ondernemingen sterk doen veranderen: herstructureringen, fusies, delocalisaties, onderaanneming… De nieuwe beheersinstrumenten die steunen op de nieuwe communicatiemiddelen (internet, email) verkorten de reactietijd van de ondernemingen, die ook niet langer stocks aanleggen. Alles moet zeer snel gaan en de druk werkgeverwerknemer komt bovenop de druk van de klant die op zijn stukken wacht om dat te produceren waarop andere klanten zitten te wachten… Voor de werknemers betekent dit veeleisende doelstellingen en hoge werkritmes: een kwart van de Europese werknemers klaagt daarover. Temeer omdat de stress vaak gepaard gaat met gewrichtspijnen (pijn in de armen, de schouders, de pols, rugklachten) als
gevolg van het repetitieve werk. En omdat de ondernemingen de loonkosten proberen te drukken, werken ze met een minimum bezetting. Er worden geen vervangingen doorgevoerd of ze worden op de lange baan geschoven, wat de werklast bijkomend verhoogt. Bedrijven doen een beroep op onderaanneming, dit wil zeggen op werknemers die doorgaans minder verdienen of die in een of ander minderwaardig statuut zitten: contract van bepaalde duur, uitzendcontract… En ook de angst voor de toekomst bij die werknemers is een bijkomende stressfactor. De hoop een vaste baan te krijgen noopt ze ertoe alle eisen te aanvaarden. En om het productieapparaat beter te doen renderen, wordt ook de arbeidstijd steeds flexibeler: overuren, ploegenarbeid, nachtarbeid verhogen de werklast.
> SAINT GOBAIN GLASFABRIEK IN SAMBREVILLE
Jean-Pierre Misson wil betere begeleiding van jongeren
«Ik heb arbeiders zien wenen» Jean-Pierre Misson is hoofdafgevaardigde van het ABVV in Saint-Gobain, de bekende glasfabriek in Sambreville, dichtbij Charleroi. In de jaren ‘80 beleefde de onderneming een ingrijpende herstructurering. Het aantal werknemers viel terug van 2500 op 500. Sindsdien is het een opeenvolging van nieuwe productietechnieken, nieuwe directies en nieuwe structuren. En dat zorgt voor stress, vertelt Jean-Pierre.
gelaten, zonder de raad of de steun van ervaren krachten. Ik vind dat men zou moeten terugkeren naar die begeleiding van jongeren. Is het werk zelf ook stresserend ?
Gedurende vele jaren werden geen nieuwe krachten aangeworven. Vandaag komen de oudere werknemers aan het einde van hun loopbaan. Jongeren nemen hun plaats in, maar er is geen overgangsperiode. En er is geen begeleiding. Jean-Pierre Misson : Iedereen kent de stress van de beginnende werknemer. Maar vroeger was er een systeem van peterschap. Jongeren werden gevormd door de ouderen. Vandaag worden ze aan hun lot over-
Jean-Pierre Misson : Niet voor iedereen op dezelfde manier. Arbeiders die met warm glas werken staan zeker onder spanning. Zodra een glasplaat gegoten wordt kan niets meer tegengehouden worden. De minste vergissing kan mil«Een herstructurering brengt stress mee, zeker wanneer met als familiebedrijf opgaat in een internationale groep».
joenen kosten. Wie erbij staat als een plaat breekt, krijgt uiteraard te maken met veel stress, ook als hem geen schuld treft. Ik heb hier al arbeiders zien
wenen, terwijl er eigenlijk niet echt sancties te vrezen zijn. Jullie hebben de overstap meegemaakt van een familiebedrijf naar een grote groep als Saint-Gobain. Brengt dat stress mee? Jean-Pierre Misson : Vroeger was er een ploegbaas, iemand die heel jong in het bedrijf was begonnen en die in alle afdelingen had gewerkt. Iemand die het werk, maar ook de mensen heel goed kende. Nu zijn er ingenieurs. Zij komen uit het buitenland met de opdracht objectieven te halen. Ze staan duidelijk onder zware druk en dat weegt op het werkklimaat. Maar anderzijds beseffen we wel dat ons bedrijf zonder die verandering waarschijnlijk niet meer zou bestaan. Dankzij de investeringen die recent gebeurden, kunnen we er vertrouwen in hebben. En dat is een goede zaak.
Meer belasting en meer stress ten gevolge van herstructurering Ronny Lequenne werkt op General Motors (Opel) in Antwerpen. Hij heeft een mandaat in de Ondernemingsraad. GM is het afgelopen jaar veelvuldig in het nieuws gekomen. Meer dan hun lief is. Na de aankondiging dat Antwerpen niet de opvolger van de Astra zou krijgen, heeft men vier weken buitengestaan. Tot er zicht was op een nieuwe toekomst voor de fabriek in Antwerpen: twee modellen met een productie van 120.000 wagens vanaf 2010 en eventueel de mogelijkheid om een derde model in productie te nemen. “Nu willen we harde garanties voor dat derde model. Met 120.000 wagens zijn we niet content. We moeten minimum 160.000 hebben. Ondertussen is er ook een sociaal plan waarbij, erg genoeg, 1.681 mensen het bedrijf moeten verlaten. Dankzij ABVV-Metaal is er een goed plan onderhandeld. Zowel voor diegene die op brugpensioen vertrekken als voor de groep die vrijwillig en met een gouden handdruk zal weggaan.” Een herstructurering brengt altijd grote onzekerheid met zich mee. Hoe wordt dat eigenlijk verwerkt op de vloer? “Wij stellen vast dat er redelijk wat absenteïsme is geweest. Er zijn ook fysische klachten zoals bijv. gewrichtsproblemen. Door de herstructurering is de fabriek grondig door elkaar geschud en kan er binnen de teams geen rotatie van taken meer georganiseerd worden en dat is uitputtend. Als er mensen verdwijnen, worden ze soms vervangen door interims. Maar nieuwe mensen kennen de job nog niet, dus worden die meestal ingezet voor de makkelijkste jobs, maar dat zijn ook de minst belastende jobs. En zo blijven de anciens in de moeilijkste en fysiek meest belastende jobs.” Meer belasting en dus meer stress ten gevolge van de herstructurering? “Inderdaad. En dan hebben we het nog niet over een soort psychologische stress. Dit manifesteert zich in de houding van het superviserend personeel. Een groot aantal van hen staan, door de herstructurering, onder grote druk van het management en ze kunnen daar niet mee om. Het gevolg is dat zij hun stress overdragen op de arbeiders. Bovendien is het management zeer selectief in haar communicatie over de herstructurering. Dit zorgt opnieuw voor onzekerheid. Wat weer een bron van stress is. Deze stress voorkomen is niet evident. Meestal moeten wij ons beperken tot het blussen van brandjes. Toch proberen als ABVV-Metaal via individuele gesprekken aan de lijn en via een open communicatie erger te voorkomen.” Hoe doen jullie dat? “Wij hebben onze syndicale borden, onze pamfletten, onze bedrijfskrant waar we héél veel aan hebben en tenslotte hebben we de wereldwijde blog die voor een groot deel wordt gedragen door ABVV-Metaal.” “En dan is er nog de ‘normale’ stress als je werkt in de automobiel. Steeds hetzelfde werk aan de band verrichten, leidt tot fysieke klachten en tot stress. Daarom is het Comité in samenwerking met de medische dienst permanent bezig met het invoeren van rotatiesystemen aan de band en het zo ergonomisch mogelijk inrichten van de arbeidsposten.” Over de komende verkiezingen zegt Ronny: “In 2004 hebben we een contract met de kiezer gemaakt. Alleen hadden we na 2,5 jaar alles al gerealiseerd, terwijl we niet eens de grootste waren. Dat is onze stijl en we hopen dat de mensen zich dat zullen realiseren. Een pluim op onze hoed is ook de eerlijk rol die we hebben gespeeld in de herstructurering. Het is ABVV-Metaal die de laatste vier jaar bijna alle initiatieven genomen heeft. We hebben omwille van de herstructurering wat moeten sleutelen aan ons team, maar het staat klaar om erin te vliegen.”
4
Op weg naar de sociale verkiezingen 2008
Om er ziek van te worden
> ZORGSECTOR
Men moet niet zeggen: “’t is maar wat stress, ‘t gaat wel over!” Als de stresssituatie aanhoudt kan dit ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid, psychologisch maar ook fysisch. Stress maakt ziek en kan zelfs dodelijk zijn!
Bijna de helft van het personeel in de zorgsector vindt het werk mentaal zwaar
Als men gedurende te lange tijd aan stress blootstaat, begint het lichaam te reageren. Dat kan leiden tot veranderingen in de gemoedsgesteldheid - prikkelbaarheid - angst - slapeloosheid - concentratieproblemen - geheugenstoornissen - depressie - burn-out. Die veranderingen in de fysieke toestand blijven uiteraard niet zonder gevolg voor de sociale en familiale relaties. Stress of de psychologische gevolgen ervan kunnen ook leiden tot lichamelijke stoornissen: - rugpijn (repetitieve overbelastingsletsels) - gebrekkige weerstand - maagzweren - te hoge bloeddruk - hartproblemen. Stress kan ook leiden tot verslaving en zelfvernietiging: - Misbruik van geneesmiddelen (slaapmiddelen, kalmerende middelen,…) - druggebruik - alcoholisme - rookverslaving. - En in sommige gevallen zelfs tot zelfmoord. Door zijn invloed op het moreel en op het lichaam kan stress ook oorzaak zijn van arbeidsongevallen of van ongevallen op de weg van of naar het werk die kunnen leiden tot blijvende arbeidsongeschiktheid. Kortom, stress moet je niet te licht oppakken. Je lichamelijke en geestelijke gezondheid staan op het spel. Ook de onderneming is ziek van stress Een onderneming met stress is een zieke onderneming. Studies tonen aan dat in het merendeel van de gevallen de (gebrekkige) arbeidsorganisatie de oorzaak van stress is. Maar het gevolg van stress is dat het van kwaad naar erger gaat. Er zijn een reeks indicatoren die wijzen op overbelasting in de onderneming en op de aanwezigheid van stressfactoren: - het hoge absenteïsme - de arbeidsongevallen - de vele werknemers die het bedrijf verlaten - het abnormaal hoge aantal onbezette werkposten - een verslappende discipline - de slechte interne communicatie - slecht humeur, gepaard gaand met werkonderbrekingen - daling van de productiviteit en van de kwaliteit, meer fouten maken - moeilijkheden om de deadlines te halen. Stress is niet alleen een probleem van de werknemers. Het is een probleem van iedereen. Iedereen zit met de brokken, maar de werknemers het meest.
“Opgebrand” Opgebrand van binnen, volledig opgebruikt door het werk, mentaal uitgeput, leeg, nergens meer goed voor… dat verschijnsel duidt men aan met de Engelse term “burn-out. Het is een typisch verschijnsel voor kaderleden maar zeker niet voor hen alleen. Het kan het gevolg zijn van een te lange, te intense blootstelling aan stress. Het treft precies diegenen die de stress niet voelen, die te veel opgaan in hun werk of een te zware verantwoordelijkheid dragen en alles uit de kas moeten halen tot op het moment dat de kruik barst.
BBTK-afgevaardigde Hilde Kindt werkt in De Branding, een dienstverleningscentrum in Kortrijk waar volwassenen met een verstandelijke beperking worden opgevangen. In De Branding werken zowat 200 mensen. Hilde heeft zich al geruime tijd verdiept in het thema stress en in het omgaan met zware werkdruk. Hilde: “Bij de meeste voorzieningen in de zorgsector weet het personeel maar al te goed wat werkdruk en werkstress betekenen. Beperkte personeelsbezetting, een grote en alsmaar groeiende vraag om hulp en zorg en hoge verwachtingen, zowel van de instelling als van de gebruikers (en soms ook van de medewerker zelf) vergen veel van het personeel. Vooral de berg administratieve taken wordt steeds groter, denk alleen al maar aan het bijhouden van de individuele rapporten. En dat legt veel druk op de medewerkers. Niet iedereen kan goed omgaan met die druk. Men is geïrriteerd, gehaast, er worden onnodige fouten gemaakt en allerlei spanningen zijn daar het gevolg van. Om nog te zwijgen over de medewerkers die er gewoon ziek van worden, of die last krijgen van burnout. Een onderzoek heeft
aangetoond dat maar liefst 46% van de welzijnsmedewerkers het werk ervaart als mentaal zwaar. Bij de overige beroepen is dat gemiddeld 26%.” Uiteraard ontsnapt ook het dagcentrum De Branding niet aan die toenemende trend. Omdat de vakbondsafgevaardigden aanvoelden wat er aan de hand was, trokken ze aan de alarmbel. Hilde vertelt hoe zij het aangepakt hebben: “In eerste instantie ontkende de directie dat er een stressprobleem kon zijn, maar omdat we bleven aandringen waagde zij zich toch aan het gesprek. Tijdens dat overleg kwamen allerlei vragen naar boven: is stress op het werk eigenlijk meetbaar – heeft ziekteverzuim iets te maken met stress – bestaat er zoiets als gezonde stress? Een duidelijk antwoord, waarin we ons allemaal konden vinden, lag niet direct op tafel en daarom opteerden we om via ISW Limits – een neutraal bureau, verbonden aan de universiteit van Leuven – een “stress enquête “ onder de werknemers te organiseren. De resultaten werden in kaart gebracht en momenteel zijn we zowel in de ondernemingsraad als in het CPBW aan het onderzoeken welke conclusies en maatregelen
we hier kunnen aan vastknopen .” “Hoe dan ook, de eerste stap is gezet. Het zal nu belangrijk zijn regelmatig de werkdruk en de werkstress te meten, zodat we vroeg genoeg de knelpunten ontdekken. Als BBTK-afvaardiging ijveren wij ervoor om heel concrete meetpunten te volgen, zoals het percentage kortdurend ziekteverzuim, het verloop (in- en uitstroom) van de werknemers, concrete individuele klachten, zowel van medewerkers als van gebruikers, het overschot aan overuren, te weinig ruimte voor opleiding, enz. Bepaalde meetpunten kunnen perfect door de instelling worden opgenomen, andere moeten door de afgevaardigden worden afgetoetst bij hun achterban.” We stellen vast dat er binnen de Social Profit nauwelijks of geen ruimte is voor professioneel stressmanagement. Hilde: Helaas. Als er al een instelling is die het belang van die problematiek inziet, is er geen HR-manager voorhanden en zo gebeurt het nogal dikwijls dat een bediende van de personeelsdienst die taak opgelegd krijgt als extra verantwoordelijkheid. Nu ja, beter iets dan niets, zeg ik dan, maar dat is een magere troost. En zou dat ook geen prioriteit voor de subsidiërende overheid moeten zijn?”
“De arbeidslasten doen respecteren” Michel Eeckhout is delegee bij Coverfil, een textielbedrijf uit Moeskroen. Hij werkt meer bepaald in de spinnerij waar de problemen in verband met overbelasting vooral afhankelijk zijn van de kwaliteit die op de machines wordt verwerkt. Het is logisch dat hoe meer spillen er op de machines zijn, hoe meer risico er is op breuken. Soms ontbreken er ook reservestukken voor de machines waardoor ze ook vaker defect zijn. In de loop der jaren werd de snelheid van de machines geleidelijk aan opgedreven om de productiviteit te verhogen, die regelmatig wordt gecontroleerd. Vaak is het arbeidsritme moeilijk te volgen. Van elke werknemer kent men de maximale dagelijkse rendabiliteit. Bovendien komt de werkgever vaak langs in de fabriek, wat voor een zekere druk zorgt voor de werknemers. Er zijn bijgevolg veel langdurig zieken in het bedrijf. Het gaat vooral om rug- en gewrichtspijnen. Op een bepaald moment werden de bobijnen te zwaar, wat voor klachten zorgde bij de werknemers. Na herhaalde tussenkom-
sten van de delegees, voerde het CPBW een controle uit en stelde inderdaad vast dat het gewicht van de bobijnen te hoog was. De directie heeft dus voor lichtere bobijnen moeten zorgen. Er is, binnen de onderneming, een goede dialoog met de werkgever. Het blijft weliswaar moeilijk voor de delegees om gehoord te worden. Als zij een bepaald probleem naar voren schuiven, is de werkgever snel bereid om een oplossing te vinden. Maar de delegees moeten alert zijn en erover waken dat de situatie niet opnieuw afglijdt. De arbeidslasten doen respecteren is de prioriteit van Michel na de sociale verkiezingen.
Op weg naar de sociale verkiezingen 2008
“Je moet vooral de input hebben van de specialist op de vloer en dat is diegene die op zijn werkpost zit” Pascal Tierenteyn werkt sedert 1983 bij Philips Brugge. Hij is er syndicaal afgevaardigde en actief in het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk. Pascal ligt in zijn bedrijf aan de basis ligt van een voorkomingsbeleid inzake stress op het werk. We vroegen hem hoe hij stress op het werk definieert of beter hoe je het herkent. “Je voelt het aan”, zegt hij. “Mensen beginnen onzeker te worden, lopen zenuwachtig rond. Je hebt altijd klagers. Maar er is ook een groep die nooit klaagt. Als die mensen over de brug komen met vragen, dan zijn dat duidelijke signalen. Dat kan met veel te maken hebben, het werk zelf, herstructurering, de angst je werk te verliezen, … “
afgevraagd: wat is er allemaal, wie is er, welke afdelingen zijn er,... Telkens met in ons achterhoofd mogelijke “stressbronnen”. Vervolgens hebben we dat gestructureerd en een inventaris gemaakt van de problemen die zich aandienen, nu en in de toekomst.”
De Welzijnswet maar ook de CAO 72 verplicht de werkgever om iets te doen aan stress op de werkvloer. Alleen is dat in veel bedrijven geen prioriteit. Was dat bij Philips anders?
“Het resultaat van onze brainstorm hebben we gepresenteerd op het Comité. De concrete aanpak gebeurde door een multidisciplinair team. Als syndicalisten spelen wij daarbij een belangrijke rol. Wij zitten immers kort bij de mensen. Iedereen in zo’n team moet ook de nodige bewegingsruimte hebben om vanuit zijn specialiteit iets te doen. We wilden bij alle verantwoordelijken een reflex kweken waarbij er constant aandacht is voor het probleem.”
“Investeren in veiligheid of stressbestrijding is inderdaad geen prioriteit. Als patroons het kunnen vermijden, doen ze het. Bij ons was dat niet anders. Het spontane initiatief om iets aan stress te doen, kwam dus zeker niet van het beleid.” Maar hoe heb je het dan aangepakt om het toch op de agenda te krijgen? “Met de syndicale delegatie hebben we een brainstorm rond “stress” gehouden en ons
Je doet een brainstorm, maar hoe maak je dat dan concreet?
Volgens Pascal heeft stress op het bedrijf veel te maken met de omgevingssfeer waarin mensen werken. “Daarom dat bij ons de verpleegster regelmatig werkposten moet gaan bekijken. Vervolgens zit ze samen met de verantwoordelijke van ergonomie.” Maar even belangrijk zijn volgens Pascal de psychologische aspecten: de werkomgeving, de omgangsvormen. Hoe de arbeiders behandeld worden door
hun directe chefs en door de collega’s. Pascal benadrukt ook het belang van communicatie naar de arbeiders. “Wij hebben de werknemers gesensibiliseerd met een brochure. We hebben uitgelegd wat stress is en wat je er aan kan doen. Je kan pas een beleid maken als je weet wat de klachten zijn en waar de klachten zitten. We hebben ook een enquête gehouden. Dat is belangrijk want je moet vooral de input hebben van de specialist op de vloer en dat is deze die op zijn werkpost zit.” Een brainstorm en een enquête is mooi, maar leidt het ook tot maatregelen? “Daarom hebben we als ABVVMetaal aangestuurd om een lijst te maken van gevaarlijke situaties. De lijst werd bijgehouden door de preventieadviseur. In het Comité bepaalden we de zaken die prioritair waren. Ook stressgerelateerde zaken stonden op de lijst. Zo hebben we het “stressbeleid” kunnen integreren in het veiligheidsbeleid.” Tenslotte vroegen we Pascal een prognose voor de volgende verkiezingen. “In 2004 hebben we in moeilijke omstandigheden goed gewonnen. Op een paar stemmen na hadden we alle zetels binnengehaald. Ik vind het echter jammer dat je vier jaar samenwerkt en dan is er plots een moment van competitie. Toch hoop ik dat we met ABVVMetaal de mensen kunnen overtuigen om opnieuw op ons te stemmen. Het geleverde werk is onze beste programma.“
“Menselijke arbeidsomstandigheden voor alle werknemers!” Wim en Stefaan zijn beiden delegee bij het textielbedrijf UCO Brugge. De stressproblemen begonnen er in 2000 toen het bedrijf investeerde in ultramoderne machines. Ergonomisch waren deze machines zeer belastend. Bovendien wilde de onderneming de zware investeringen terugwinnen via een hoger rendement, zonder extra personeel. De spanning op de werkvloer steeg en de lichamelijke problemen stapelden zich op met een groeiend ongenoegen en absenteïsme als gevolg. Ook enkele directe chefs oefenden, met medeweten van de directie, druk uit op de werknemers om het arbeidsritme hoog te houden.
Met weinig resultaat. In april 2007 had het personeel er genoeg van en legde, met de volle steun van de vakbondsafgevaardigden, het werk stil. Na het overleg met de directie werd bekomen dat een externe firma een tijdsstudie zou uitvoeren in het bedrijf. Binnenkort gaat er een vergadering door om de resultaten van deze studie te bespreken. De vakbonden hebben de studie al kunnen inkijken en hebben reeds hun twijfels bij enkele van de parameters. Vooral de aanpak van piekmomenten wordt in dergelijke situaties te weinig opgevangen.
In november 2006 bond het ABVV de kat de bel aan en werd een overlegprocedure gestart in de ondernemingsraad en de syndicale delegatie.
Er kwam ook geregeld een werkgroep bijeen om de problemen met de hiërarchische lijn aan te pakken. Maar zolang de mentaliteit bij de directie
5
Seksuele en morele pesterijen op het werk Slachtoffer van spot, beledigingen of werklast zijn of op een zijspoor gezet worden. Slachtoffer van seksueel getinte opmerkingen, avances, aanrakingen of zelfs van fysiek geweld geweld… Dat is de dagelijkse leefwereld van werknemers en werkneemsters die gepest worden door hun baas, hun chef of hun collega’s. Die mensen gaan elke dag werken met de daver op het lijf: zal mijn mailbox weer vol zitten van beledigingen? Zal hij weer proberen me te kussen? Zal hij weer staan roepen en tieren tegen mij in het bijzijn van iedereen? Elke dag, elk moment op het werk kan een bron van stress zijn. Angst bekruipt de gepeste werknemers alleen al bij de idee dat ze weer gepest zullen worden. Bovendien is er de angst om niet ernstig genomen te worden en zijn baan te verliezen… Er zijn oplossingen De wettelijke reglementering op de bescherming tegen geweld en seksueel of moreel pestgedrag staat in de wet van 4 augustus 1996. Die wet handelt over het welzijn van de werknemers op het werk. De wetten van 10 januari en 6 februari 2007 voerden daarin aanpassingen door. Tegenwoordig maakt de bescherming tegen geweld en pesten deel uit van de preventie tegen psychosociale druk, teweeggebracht door het werk. Het gaat dus niet meer om twee duidelijk afgebakende domeinen. Het uitvoeringsbesluit van die wetten (17 mei 2007) bevat dus ook de pyschosociale bescherming op het werk en bevat een specifiek onderdeel over geweld en seksueel en moreel pesten op het werk. De comités voor preventie en bescherming op het werk (CPBW), de ondernemingen (via het arbeidsreglement), de preventieadviseurs en de vertrouwenspersonen zijn dus allemaal bij de problematiek in de onderneming betrokken. Om het risico te vermijden en om concrete gevallen van pesterijen in de onderneming te voorkomen, moet de werkgever de nodige maatregelen nemen om het risico te voorkomen en interne problemen op te lossen (de procedure voorziet eveneens in de mogelijkheid om naar de rechtbank te stappen). Het risico van morele of seksuele pesterijen en van geweld op het werk moet opgenomen worden in het globaal preventieplan en in het jaarlijks actieplan (hetgeen een risicoanalyse en een permanente opvolging ervan veronderstelt). Die plannen moeten voorgelegd worden aan het CPBW. Het arbeidsreglement moet dan aangepast worden (procedures, mogelijke sancties, aanwijzing preventieadviseur en/of vertrouwenspersoon). Het comité moet ook zijn instemming geven over de aanstelling van de preventieadviseur (intern of in een externe preventiedienst). Wordt er een vertrouwenspersoon aangewezen om de preventieadviseur bij te staan, dan moet het comité eveneens zijn akkoord geven. Als lid van het comité of de ondernemingsraad heeft de vakbondsafgevaardigde dus een rol te spelen in het voorkomen van geweld of pesterijen. De vakbondsafvaardiging heeft ook tot taak te luisteren naar de werknemers die klagen over pesterijen en ze te steunen.
niet wijzigt, zal er weinig veranderen. Na de sociale verkiezingen van mei 2008 is dit voor Wim en Stefaan zeker geen afgesloten hoofdstuk. In de aanloop naar de verkiezingen trachten zij hun militantengroep te versterken zodat zij het dossier in de toekomst nog beter kunnen opvolgen. Zij blijven strijden voor stressvrije en menselijke arbeidsomstandigheden voor alle werknemers!
Risicoberoepen en posttraumatische stress Volgens het Europese Agentschap voor de gezondheid en de veiligheid op het werk zeggen 4% van de werknemers te maken gehad te hebben met fysiek geweld van het publiek. Want geweld komt niet noodzakelijk van binnen de onderneming. Beroepen die in contact staan met het publiek of die met geld omgaan, lopen een hoog risico op verbaal of fysiek geweld. De gevolgen van die gewelddaden zijn vaak zeer erg: naast mogelijke blessures kan posttraumatische stress leiden tot blijvende arbeidsongeschiktheid.
6
Op weg naar de sociale verkiezingen 2008
> OPSPORINGSMIDDELEN EN OPLOSSINGEN
Collectieve oplossingen voor collectieve problemen De werkgever is wettelijk verplicht de gezondheid van de werknemers te beschermen, ook op het vlak van stress. Maar soms moet je hem aanporren. De ABVV-afgevaardigden zijn er om dat te doen…
Het spreekt vanzelf dat de ondernemingen een beetje aangepord moeten worden. Hier is het juist de taak van het comité om de nodige druk uit te oefenen om dit soort enquêtes te laten uitvoeren.
Stress is geen individueel probleem. Het is vooral een probleem van arbeidsorganisatie en personeelsbeleid. Als de organisatie mank loopt, de hiërarchische lijn niet duidelijk is, er te weinig personeel is, de doelstellingen onrealistisch zijn t.o.v. het personeelsaantal, dan krijg je stress. Zaak is de oorzaak ervan op te sporen.
De wet, het interprofessioneel akkoord of de sectorale cao's die vaak maatregelen ter preventie en bestrijding van stress bevatten, kunnen de leden van het comité daarbij helpen.
Daartoe werden wetenschappelijke instrumenten uitgewerkt. Aan het personeel worden namelijk specifieke vragenlijsten voorgelegd. Zo heeft het departement psychologie van de Universiteit van Luik een vragenlijst opgesteld - de “working conditions and controle” vragenlijst (WOCC - de arbeidsomstandigheden en controle vragenlijst) - en biedt het zijn diensten aan vragende ondernemingen aan.
Het interessante van die aanpak is dat de enquête zich niet beperkt tot het blootleggen van stress, het meten van de omvang ervan en het opsporen van de oorzaken ervan, maar dat ze ook een reeks maatregelen voorstelt om de arbeidsorganisatie en de arbeidsomstandigheden te verbeteren. De werkgever is niet altijd bereid om de conclusies van de enquête te aanvaarden. Maar de werknemers beschikken dan wil over een objectief instrument aan de hand waarvan ze oplossingen kunnen voorstellen.
De dialoog aangaan is al een oplossing Iedereen kent de stress die het verkeer met zich meebrengt. We worden er dagelijks mee geconfronteerd: files, files en nog eens files. Veroorzaakt dit ook stress voor de beroepschauffeurs die dag in dag uit op deze overvolle wegen hun brood verdienen, bijvoorbeeld bij ‘de mannen van de vuilkar’? We vroegen het aan Paul Fobé, lid van de Ondernemingsraad en de Europese Ondernemingsraad van de Groep Suez (SITA), één van de drie grote afvalverwerkende bedrijven in België en zelfs op de Europese markt. straten, maar zeg nu eerlijk, heb jij zelf al niet eens gevloekt als je met een slakkengangetje achter de vuilkar hing?
Hebben jullie als huis-aanhuis-ophalers van het afval ook last van de verkeersstress of gaat dit aan jullie voorbij, omdat jullie niet in de mega-files op de autosnelwegen staan? Paul : Natuurlijk, onze chauffeurs en laders (de mensen die het afval in de vuilniskar gooien) hebben een ronde die zij moeten afwerken. Door de jaren heen is steeds meer geknabbeld aan de tijd om deze ronde af te werken. Elke file of wegomlegging legt meer druk op onze mensen. Het afval van de huis-aan-huis-ophaling moet ten laatste om 16 uur op de stortplaatsen of aan de verbrandingsoven worden afgeleverd. Onze mensen worden in de straten ook dikwijls geconfronteerd met verkeersagressie. Iedereen wil propere
Een groot bedrijf als SITA heeft toch personeel genoeg in dienst om die klus op tijd te klaren? Paul : Elke vuilkar heeft naast een chauffeur één of twee laders. Die laden per dag soms tot 15 ton op. Doordat dit werk fysiek zeer zwaar is, de werkdruk hoog ligt, maar die mannen ook nog eens in weer en wind hun job moeten doen, ligt het absenteïsme ook vrij hoog. Is er onverwachts iemand ziek dan komt het er dikwijls op neer dat die ene lader die overblijft de job van twee mannen moet doen. Je zou van minder stress krijgen! Hef- en sleurwerk, werken tegen de tijd, … Gebeuren er dikwijls arbeidsongevallen? Paul : Mensen die moe zijn, worden sowieso minder oplettend en nonchalanter en dan is een ongeval inderdaad gauw gebeurd. Wij lopen ook een ganse dag in het verkeer op straat. De arbeiders worden ook sneller geïrriteerd, wat de sfeer op de werkvloer en de arbeidsvreugde natuurlijk niet ten goede komt.
Staat de directie open voor jullie klachten en suggesties? Paul : De aandeelhouders komen op de eerste plaats, er moet steeds meer en meer winst worden gemaakt. Elk jaar wordt de lat van de doelstellingen weer wat hoger gelegd. Het management staat minder open voor suggesties van de werkvloer. Veel stress en frustraties zouden kunnen worden voorkomen als de werknemers meer gehoord zouden worden, als ze weten dat er aan een oplossing wordt gewerkt voor hun problemen. Vroeger hadden wij bij SITA 4 à 5 maal per jaar Vroeger werd er door de directie korter op de bal gespeeld. De werkgever had meer voeling met het personeel en het werk dat zij deden. Nu komen de aandeelhouders en de winst duidelijk op de eerste plaats. werkvergaderingen. Deze vergaderingen zijn nu flink teruggeschroefd. Nochtans bewezen die bijeenkomsten hun nut. Mensen konden onderling ervaringen uitwisselen of simpelweg hun gedacht eens zeggen. Zo kwamen er dikwijls simpele oplossingen uit de bus voor problemen die al lang aansleepten. En oplossingen hoeven echt niet altijd veel geld te kosten.
“Een belangrijke verwezenlijking is het afsluiten van een cao over deeltijds werk” Marc Souffriau is afgevaardigde bij Colruyt. Hij werkt al 30 jaar bij het distributiecentrum van de supermarktonderneming en bereidt zich voor op zijn zevende sociale verkiezingen. “Sinds 1986 is het bedrijf alleen maar gegroeid”, vertelt Marc. “Natuurlijk juichen we dat succes toe. Maar doorheen de jaren steeg het werkvolume en bijgevolg wijzigden de uurroosters regelmatig. De mensen moeten zich telkens aanpassen, en dat is niet vanzelfsprekend. Iedereen zit vastgeroest in gewoonten. En een nieuw uurrooster betekent heel wat veranderingen voor jezelf, op het werk, maar ook voor je gezinsleden. Vooral voor vrouwen zijn de veranderingen ingrijpend. Zij moeten de combinatie arbeid en gezin dan opnieuw invullen. We trachten nu de uren zo te schikken, dat iedereen om beurt toch eens de kinderen naar school kan brengen of afhalen. Dat zijn erg waardevolle momenten. Dat hier nu rekening mee wordt gehouden, apprecieert men enorm.” Een andere belangrijke verwezenlijking is het afsluiten van een cao over deeltijds werk. Marc licht toe: “Na jaren van discussie hebben we in We trachten nu de uren zo te de jaren negentig een cao schikken, dat iedereen om kunnen afsluiten die beurt toch eens de kinderen limieten stelt aan de willenaar school kan brengen of keur. Vroeger was het afhalen. Dat zijn erg waardevolle momenten. Dat hier nu mogelijk dat mensen eerst rekening mee wordt gehouden, een hele periode voltijds apprecieert men enorm.” moesten presteren, om dan later een week thuis te zitten. Dankzij die cao zijn er nu concrete afspraken: iemand met een contract van 32 uur komt sowieso per maand twee dagen niet werken. Iemand met een contract van 28 uur blijft één dag per week thuis. Dit systeem wordt correct nageleefd. Als er al problemen zijn, volstaat het om even die cao in herinnering te brengen.” Ook vandaag worden weer vragen gesteld rond de flexibiliteit van de arbeiders. “Nu verrichten we om de zes weken zaterdagwerk. De directe wil dat uitbreiden en om de drie weken zaterdagwerk organiseren. Daar staat weliswaar een vrije weekdag tegenover, maar mensen zijn veel meer gehecht aan die vrije zaterdag dan aan die vrije weekdag. Er is dus veel afkeer voor dit plan. Toch moeten we realistisch zijn. We kunnen dit systeem zeker nog een jaar uitstellen, maar intussen wordt de werkvloer een hels mierennest met gestresseerde arbeiders. De stapelplaats is namelijk te klein geworden, en het werkvolume neemt toe, zo simpel is het. Er zijn plannen om uit te breiden, maar de bouwvergunning heeft vertraging opgelopen en we zullen nog enkele jaren op dezelfde oppervlakte steeds meer werk moeten verzetten. Sommigen reageren daar vol ongeloof op, maar ergens is het toch geruststellend om te merken dat een groot bedrijf zich, net als de kleine man, ook aan alle regels moet houden en moet wachten op beslissingen van de overheid. We moeten dat zaterdagwerk dan ook zien als een spreiding van het werkvolume over meerdere dagen tot de vloer uitgebreid wordt. Het is aan ons de afweging te maken.”
Op weg naar de sociale verkiezingen 2008
Kleine enquête in tien vragen Vooraleer het zware geschut los te laten via van een wetenschappelijke enquête, kan men heel gemakkelijk zelf een kleine bevraging organiseren om na te gaan of er sprake van stress in de onderneming is. 10 eenvoudige vragen om het probleem objectief te beschrijven. Voorwaarden • Heb je voldoende tijd om je werk te doen? • Is je werk emotioneel of lichamelijk belastend? • Beslissingsbevoegdheid • Kan je zelf beslissen over hoe je je werk organiseert? • Kan je zelf beslissen over je werkritme of moet je de machine of de band volgen? Arbeidsomstandigheden • Is je werk lichamelijk zwaar? • Heb je werkzekerheid? • Heb je de mogelijkheid om vorming te volgen en promotie te maken? • Heb je problemen met de werklast (te veel werk, veranderingen op de allerlaatste minuut, onvoldoende compensaties)? Steun van hiërarchie en collega's • Is de dagelijkse leiding, waarvan je afhangt, goed? • Kan je, indien nodig, de hulp van je collega's inroepen? En om de antwoorden te vervolledigen, nog een algemene vraag: Ben je over het algemeen tevreden over je werk?
Oplossingen? De problemen opsporen is een eerste stap. Daarna moet je de oorzaken aanpakken. Mogelijke maatregelen tegen stress: • meer autonomie bij het plannen van het werk • betrokken worden bij de beslissingen over je werk • betere communicatie met de hiërarchie en de collega's • verduidelijking van de verantwoordelijkheid en van de taakinhoud van iedereen • passende opleidingen om je taken naar behoren te kunnen uitvoeren • naar je afgevaardigde en je chef stappen om te zeggen dat je zijn opdracht onder die voorwaarden niet kunt vervullen • enz.
Werk en daarmee samenhangende factoren Stress kan van het werk komen, maar ook van daarmee samenhangende randfactoren. Problemen om tijdig op het werk te geraken bijvoorbeeld en dus om je werktijden te respecteren. Te laat op het werk aankomen en bang zijn voor sancties. Lange verplaatsingen en verplaatsingstijden. Problemen om werk en privéleven met elkaar te verzoenen: openingsuren van crèche of van school die niet samengaan met de werkuren, problemen bij ziekte van kinderen… Er zijn een hele reeks problemen die min of meer losstaan van het werk, maar die opgelost kunnen worden door de werkuren of de arbeidsorganisatie aan te passen. Flexibele werkuren kunnen het leven wat makkelijker maken. Een mobiliteitsbedrijfsplan kan de verplaatsingen van en naar het werk zonder stress laten verlopen… Je afgevaardigden (delegees) kunnen dit soort regelingen collectief onderhandelen. Iedereen heeft er baat bij. Jij in de eerste plaats: minder stress, minder afwezigheden; beter gezinsleven. Maar ook je werkgever: beter sociaal klimaat, hogere productiviteit.
7
> Roos Desnouck wil meer middelen voor thuisverpleging
Meer zorg vergt meer geld Ook in de zorgsector krijgen werknemers te maken met stress. Als je vraagt aan Roos Desnouck hoe dat komt noemt ze zonder aarzeling de steeds hogere werkdruk. De vraag naar thuisverpleging is fors toegenomen, maar er worden onvoldoende mensen en middelen ingezet om aan de nood te voldoen. Roos wijst met een beschuldigende vinger naar de overheid. Roos Desnouck werkt als verzorgende bij Thuishulp, de grote organisatie van de Socialistische Mutualiteiten die met zijn 4.000 werknemers overal in Vlaanderen instaat voor hulp aan zorgbehoevenden. Roos is actief in de regio Kortrijk. Maar zij is ook vakbondsafgevaardigde. Roos Desnouck: Mensen die zorg nodig hebben blijven vandaag veel meer thuis. Er wordt bijvoorbeeld langer gewacht om naar een rusthuis te gaan. En ziekenhuispatiënten worden na een behandeling veel sneller naar huis gestuurd. We hebben dus steeds meer cliënten, en steeds meer mensen die intensieve hulp nodig hebben. Waarom brengt dat stress mee? Roos Desnouck: We zijn niet talrijk genoeg. Het maakt een goede werkregeling heel moeilijk. We moeten snel van het ene adres naar het andere. Er zijn veel meer verplaatsingen.
Je krijgt zo weinig tijd dat de kwaliteit van het werk er op de duur onder lijdt. En dat stoot tegen de borst. Zijn daar dan geen oplossingen voor? Roos Desnouck: We proberen de druk meester te blijven. Want het werk moet toch gedaan worden, ten slotte gaat het over zorgbehoevende mensen. Bij ons werd nu wel een stressenquête georganiseerd. Dat moet helpen om het pro-
“We krijgen zo weinig tijd dat de kwaliteit van het werk er op de duur onder lijdt”. bleem beter te kennen en om oplossingen te zoeken. Maar daarmee verander je nog niets aan de grond van de zaak. Er zijn gewoon meer middelen nodig. Naar wie kijk je dan? Roos Desnouck: Naar de over-
heid natuurlijk. Die moet meer werkuren subsidiëren. De vraag naar zorg is groter, dus moet er meer geld komen. Het ziekenfonds kan de dienstverlening niet alleen bekostigen. Maar er moet ook iets gedaan worden aan de persoonlijke bijdragen die zorgbehoevenden moeten betalen. Voor velen zijn die te hoog, waardoor ze gaan besparen op de nodige uren verzorging. Ook dat brengt meer werkdruk mee. Die mensen moeten hogere tegemoetkomingen krijgen. Het is een kwestie van meer solidariteit.
“In gesprekken met het management leggen we uit dat het belangrijk is dat werknemers zich gelukkig voelen opdat ze efficiënt zouden werken.” Tim Grommen is 32 jaar en werkt als bediende in de dataverwerking bij SPE-Luminus. Hij houdt zich vooral bezig met de uitval en speciale gevallen en zorgt ervoor dat de klanten de juiste facturen krijgen. Hij is al 9 jaar lid van de ACOD en sinds mei 2007 afgevaardigde voor de vakbond. Volgens hem is er nog veel werk aan de winkel. “We hebben nog veel vakbondswerk voor ons. Omdat Luminus nog een vrij jong bedrijf is en de syndicale interesse bij de vorige sociale verkiezingen erg matig was, slaagde het ACV erin alle zetels voor de Ondernemingsraad en het CPBW in de wacht te slepen. We zijn daar nog niet vertegenwoordigd, maar dat zal wel veranderen na 15 mei!” Tim merkte dat de voorbije vier jaar toch heel wat beslissingen genomen werden waar hij als vertegenwoordiger van een sociaal gezinde vakbond niet mee akkoord kan gaan. “Er zijn een aantal onterechte ontslagen geweest, onaangekondigd meeluisteren, enz. Verder zijn er ook verschillende arbeidscontracten en –reglementen sinds de fusie met SPE. Die moeten we ook nog op één lijn krijgen. Ik wil vooral de positieve beslissingen behouden en de negatieve verwijderen. De steun van de Gazlecocollega’s bij SPE is daarbij zeer
welkom, omdat ze al een lange vakbondstraditie hebben. De uitbouw van de contacten met de HR en het management verlopen dan ook goed!” De fusie en de ontwikkeling van een snelgroeiend energiebedrijf legt natuurlijk heel wat extra druk op de schouders van het personeel. De stress is de afgelopen jaren dan ook sterk toegenomen, vertelt Tim: “De stress wordt erger met de dag, op alle niveau’s, niet enkel op de laagste. Het management focust enorm op cijfers en via verborgen controleprogramma’s wordt de werkdruk stelselmatig verhoogd. Een andere vorm van stress vloeit voort uit een gebrekkige communicatie, waardoor werknemers vaak onvoldoende op de hoogte zijn van de genomen beslissingen. Frustraties blijven natuurlijk niet uit. Ik hoor van collega’s dat ze ook te weinig feedback kunnen geven op bepaalde beslissingen. Dat hoeft niet noodzakelijk negatieve kritiek te zijn, wat veel werknemers willen graag helpen hun bedrijf in de juiste richting te doen ontwikkelen. Het gevoel van machteloosheid werkt soms demotiverend.” Als afgevaardigde probeert Tim de stress zoveel mogelijk op te vangen en indien mogelijk te verhelpen. “We proberen elke verhoging van werkdruk
systematisch tegen te gaan”, legt Tim uit. “In gesprekken met het management leggen we uit dat het belangrijk is dat werknemers zich gelukkig voelen opdat ze efficiënt zouden werken. En dat is wat het management wil bereiken. We analyseren ook heel actief de communicatie van de top van het bedrijf met haar werknemers en proberen dat zoveel mogelijk in goede banen te leiden, zodat misverstanden vermeden of rechtgezet kunnen worden.” De resultaten van het werk van de ACOD-delegatie blijven niet uit. “We zijn erin geslaagd om een bepaald controle programma tegen te houden, waardoor de werkdruk niet wordt verhoogd. Ook konden we enkele negatieve leidinggevende krachten aanpakken, waardoor hun invloed aanzienlijk is teruggeschroefd. In het geheel werken we ook aan de bewustmaking bij het management over de negatieve gevolgen van stress op het werk. Het zijn nog maar kleine zaken. We hopen alleszins na de sociale verkiezingen onze slagkracht aanzienlijk te kunnen verhogen. Hopelijk zullen de werknemers van SPELuminus door onze inbreng gelukkiger naar hun werk kunnen vertrekken!”
8
Op weg naar de sociale verkiezingen 2008
Stress begrijpen voor een betere aanpak Alsmaar beter werk leveren. En steeds sneller. Dat is wat de werknemers van een industrieel bedrijf uit Saint-Ghislain (nabij Mons) dagelijks ondervinden, net als zoveel andere arbeiders en bedienden in alle mogelijke sectoren en functies. Didier Cavenaile is bediende bij Preiss Daimler Refractories, een onderneming die vuurvaste keramische producten vervaardigt. In 2004 werd hij verkozen als vertegenwoordiger in het CPBW : een sleutelrol in een bedrijf waar stress dagelijks voelbaar is. Het begon allemaal eind van de jaren ’90 toen de financiële gezondheid van het bedrijf erop achteruit begon te gaan. Daarop volgde een reeks herstructureringen en vertrekplannen. Tussen 1996 en 2007 heeft zowat 2/3 van het personeel – vrijwillig of gedwongen – het bedrijf verlaten. De knowhow verdween en de directie liet na om de openstaande betrekkingen opnieuw in te vullen. Het gevolg laat zich raden : werkoverlast, demotivatie, absenteïsme en ontslagnemende werknemers. En stress, véél stress, zelfs tot op vandaag ! «Onlangs besloot één van onze collega’s, de verantwoordelijke van het onderzoekslaboratorium, om te vertrekken. Zijn werklast werd herverdeeld over de andere collega’s zonder duidelijke afbakening van de verantwoordelijkheden. Door de grote druk wist de rest van het team niet meer waar te beginnen. Uiteraard heeft de afvaardiging gereageerd met de eis om zo snel mogelijk iemand aan te werven. Daar is men nu mee bezig.» Een enquête om de stress in te dijken In zo’n gespannen context is het CPBW het orgaan bij uitstek om de spiraal te doorbre-
ken. De vakb o n d sve r t e g e nwo o rd i gers hebben op de werkvloer immers zeer veel aandacht voor stressgebonden problemen : de gezondheid en het welzijn van de werknemers is één van hun hoofdbekommernissen. Zo heeft de afvaardiging bij Preiss Daimler besloten om een grote enquête over stress te lanceren bij de bedienden en kaderleden. «Om een objectief beeld van de situatie te krijgen, hebben we een externe firma ingeschakeld om de enquête uit te voeren. Er werden praatgroepen gevormd die met een psycholoog zijn gaan samenzitten om vrijuit over de dagelijkse problemen te spreken. Na die bijeenkomsten hebben we op het CPBW een enquêteverslag voorgelegd waarin de stress en vooral de oorzaken van die stress bij het personeel bevestigd worden. De directie heeft daar nota van genomen en heeft beloofd om aan die problematiek te werken. We hebben ook een aantal indicatoren uitgewerkt waarmee we de evolutie van stress kunnen meten zodat we van bij de eerste tekenen kunnen reageren en zodoende de stress optimaal kunnen beheersen. »
Enquête over werkomstandigheden Het ABVV vroeg het opinieonderzoeksbureau Dedicated Research, een telefonische bevraging te doen bij 1000 mensen, tussen 18 en 65 jaar, over hun werkomstandigheden. In primeur geven we hieronder enkele resultaten over het onderdeel “stress op het werk.” Eén werknemer op twee zegt in zeer hoge tot hoge mate stress te ondervinden. Die stress zou ook hoger liggen dan twee jaar geleden. 47% van de bevraagden vindt dat de werkgever weinig of niets doet om die stress te verminderen. Slechts 13% vindt dat de werkgever naar hen luistert als het over stress gaat. De rol van de delegees bij de aanpak van stress is dus van cruciaal belang. Ondanks het stressprobleem verklaart 91% van de bevraagden dat ze vorig jaar nooit afwezig bleven op hun werk.
Ondervindt u stress? Ja: 51 % Directies bewust maken van wat er op het spel staat : de rol van de vakbondsvertegenwoordigers Dankzij die positieve feedback is het voor de vakbondsvertegenwoordigers vandaag veel gemakkelijker om de bedrijfsleiding voor deze problematiek te sensibiliseren. Uiteraard beschikt iedere werknemer over middelen om stress te bestrijden, maar het is aan het management om de oorzaken van spanning weg te werken : meer middelen verschaffen aan de teams, het individu naar waarde schatten, autonomie toestaan... «Dankzij die enquête voelt het personeel zich begrepen. Er heerste grote tevredenheid over de afvaardiging omdat die aan hun verwachtingen wist te voldoen. Voor de werknemers vormt die enquête een eerste stap naar betere werkomstandigheden en meer welzijn.»
Ben je geïnteresseerd? Ga dan eens praten met de ABVV-delegee in je bedrijf of loop eens langs bij onze gewestelijke afdeling of je centrale. Je kan je ook direct kandidaat stellen door het formulier in te vullen op onze website. Het ABVV contacteert je dan zo snel mogelijk. Op deze website kan je je ook inschrijven op onze nieuwsbrief en ontvang je per mail alle nodige informatie over de sociale verkiezingen Website van het ABVV: www.abvv.be Website van de sociale verkiezingen van het ABVV: www.sv2008.be Neem ook zeker eens een kijkje op websites van de beroepscentrales van het ABVV: www.accg.be www.abvvmetaal.be www.btb-abvv.be www.horval.be www.bbtk.org www.acod.be
Is het werk dat u moet uitvoeren, te doen voor 1 persoon? Neen: 27%
Voelt u zich soms ontmoedigd door uw werk? Ja: 45%
