Visie op commercieel vastgoed

Nr1 | 2018-2019

COMMERCIEEL VASTGOED

Trends binnen commercieel vastgoed KANTOREN, WONINGEN, RETAIL, HOTELS

Kracht van de Zuidas UITBREIDING WTC AMSTERDAM

Ontwikkelen in binnenstedelijk gebied HERONTWIKKELING ICONISCHE PANDEN V&D

Commercieel vastgoed magazine van abcnova | www.abcnova.nl R E A L

E S T A T E

P R O J E C T

M A N A G E R S

Commercieel vastgoed

Onze klanten zijn beleggers, projectontwikkelaars en vastgoedgebruikers. Zij willen ontzorgd worden bij de (her)ontwikkeling of uitbreiding van hun vastgoed. In de meeste gevallen gaat het om huisvestingsvraagstukken. Het creëren van toegevoegde waarde in de locatie, uitstraling, duurzaamheid, kwaliteit en rendement, daar draait het om bij onze klanten. abcnova is de brug tussen dergelijke vraagstukken en het uiteindelijke resultaat na een (her) ontwikkelingsopgave. We leggen de focus op uw belangen – van initiatief tot exploitatie. Bij elke afweging kijken we naar de commerciële meerwaarde voor de lange termijn! Dit doen we voor toonaangevende projecten binnen verschillende segmenten in commercieel vastgoed zoals retail, hotels, kantoren en woningen. Dit magazine neemt u mee langs een aantal van onze projecten. We geven bovendien onze visie op actuele trends en laten zien hoe u daar op kunt acteren.

Veel leesplezier, Driss Aarab managing partner abcnova Real Estate Project Managers

Visie en aanpak Signaleren kansen voor opdrachtgever

6 8

Trends commericeel vastgoed

Uitbreiding WTC interview CBRE Global Investors omtrent opgave en samenwerking abcnova

12

Content 6

VISIE & AANPAK

8

TRENDS

12

KANTOREN: WTC BREIDT UIT INTERVIEW JEAN-PIERRE SPIERTS, CBRE GLOBAL INVESTORS

16

WONINGEN: TRANSFORMATIE NAAR LUXE WONINGEN INTERVIEW RIEN VAN ROOIJ, AMVEST

18 22

GREEP UIT ONZE PROJECTEN

RETAIL: BINNENSTEDELIJKE TRANSFORMATIE VAN ICONISCHE WINKELPANDEN INTERVIEW MARISKA RIMMELZWAAN, IEF CAPITAL

26

HOTELS: CITY ID GROUP GAAT VOOR THUISGEVOEL INTERVIEW ALEXANDER GOAD EN OTTO JURGENS, CITY ID GROUP

28

MIXED-USE GEBOUWEN

30

COMMERCIEEL VASTGOED VOLGENS...

Boot & Co City ID heeft nieuwe visie op hotels

26

6

Onze visie & AANPAK

WIJ ZIJN PROJECTMANAGERS EN ADVISEURS IN VASTGOEDONTWIKKELING EN IN DE AAN- EN VERKOOP VAN VASTGOED. ABCNOVA REAL ESTATE PROJECT MANAGERS OPEREERT IN EEN NATIONAAL EN INTERNATIONAAL SPEELVELD EN GAAT VOOR DE LANGE TERMIJNRELATIES. HIERIN FOCUSSEN WE OP ZOWEL PROCES ALS TECHNIEK. VAN INITIATIEF TOT EXPLOITATIE, WE BEHARTIGEN UW BELANGEN. HOE WE DAT DOEN LEEST U HIER.

Wij adviseren diverse commerciële opdrachtgevers bij de (her) ontwikkeling van bestaand en nieuw vastgoed vanaf het eerste idee tot en met de exploitatie. Hier vervullen we onze rol in ontwikkelmanagement, proces- en projectmanagement, realisatiemanagement en kwaliteitsmanagement. Daarnaast verzorgen wij juridisch, financieel en technisch due diligence onderzoek bij aan- en verkoop van vastgoed voor onze klanten.

ONWIKKELMANAGEMENT Ontwikkelen betekent kansen pakken, maar ook risico´s managen. In ontwikkelmanagement is meer dan ooit behoefte aan vakmanschap. Onze toegevoegde waarde als onafhankelijk en gedelegeerd ontwikkelmanager komt tot uiting in het feit dat wij in de huid van onze opdrachtgevers kruipen om echt

te begrijpen wat de vraag is, het creëren van kansen door de behoefte van de markt te kennen en conceptueel invulling te geven aan elke opgave. Wij zijn gewend in bestuurlijke en politieke omgevingen te bewegen. We behouden de helikopterview, verbinden alle betrokken partijen én zorgen voor draagvlak. Wij helpen met nieuwe invalshoeken en inspireren onze klanten op weg naar een gezamenlijk einddoel.

Van initiatief tot oplevering sturen we op kwaliteit, omdat onze belangen parallel lopen met die van onze opdrachtgevers.

PROCES- EN PROJECTMANAGEMENT Of het nu gaat om een afgebakend project of een doorlopend proces, onze project- en procesmanagers vormen de juiste schakel. De opdrachtgever zit aan de knoppen en de project- en procesmanager zorgt ervoor dat alles echt voor elkaar komt. Strakke organisatie, sturing op planning en kostenbeheersing staan aan de basis. Ons belangrijkste doel is om onze klanten te ontzorgen en continu te informeren.

Ons belangrijkste doel is om onze klanten te ontzorgen.”

7

sterk in proces en techniek

langdurige en duurzame relaties

REALISATIE- EN KWALITEITSMANAGEMENT We hebben ze nog: echte techneuten met de laarzen in de klei.

Of het nu gaat om de traditionele vorm van bouwmanagement of een geïntegreerd contract, onze realisatiemanagers en kwaliteitsmanagers begrijpen het doorslaggevend belang van het contract, kwaliteit, planning, financiën en veiligheid. We zijn de ogen en oren van onze opdrachtgevers en leggen de focus op naleving van de overeenkomst, risicobeheersing en voorkomen van meerwerk. Het is een trend om uitvoerende partners meer verantwoordelijkheid te geven dan het bouwen an sich.

Daarbij horen geïntegreerde contracten, publiek-private samenwerkingen en bouwteams. Voor deze contractvormen zetten we onze contractmanagers in. Onze contractmanagers richten zich op het zeker stellen dat de opdrachtnemer aantoonbaar voldoet aan wat is vastgelegd in de overeenkomst.

We zorgen dat belangen van de opdrachtgever worden gewaarborgd en de risico’s beheerst. We verbinden en vertalen het contract naar de praktijk. En als het nodig is, zijn we de 'waakhond' van onze opdrachtgever. Hierdoor kunt u vertrouwen op een gecontroleerd bouwproces.

DUE DILIGENCE abcnova adviseert en ondersteunt opdrachtgevers door de vastgoedaankopen voorafgaand aan de deal technisch, juridisch en financieel te beoordelen. We onderzoeken of het vastgoed voldoet aan en overeenkomt met uw verwachtingen en eisen.

Vervolgens helpen we met de contractonderhandelingen tussen u als vastgoedeigenaar en de verkoper bij de

verschillende segmenten in commercieel vastgoed

internationaal georiënteerd

totstandkoming van de turnkey-overeenkomst.

Tijdens de ontwikkeling en realisatie van het vastgoed bewaken we de gemaakte afspraken en controleren we het werk van de ontwikkelende partij volgens het contract.

ADVIES EN SECOND OPINION Naast het begeleiden van complete projecten bieden we ook losstaande adviestrajecten aan onze opdrachtgevers.

Heeft u bijvoorbeeld behoefte aan een onafhankelijk advies, abcnova kan u voorzien van een second opinion.

Daarnaast bieden we juridisch advies of haalbaarheidsstudies, waarin we komen tot een integrale businesscase.

Van initiatief tot voltooiing, abcnova is uw vertrouwde partner om uw belangen in een (her) ontwikkelingsproject te beschermen!”

8

Trends binnen

commercieel vastgoed

HET GAAT GOED MET DE ECONOMIE EN DAT IS DUIDELIJK ZICHTBAAR AAN HET AANTAL HIJSKRANEN EN BOUWPLAATSEN LANGS SNELWEGEN EN BINNENSTEDELIJKE GEBIEDEN. PANDEN DIE LANG LEEG HEBBEN GESTAAN VINDEN EEN NIEUWE BESTEMMING EN OOK DE VRAAG NAAR NIEUWBOUW NEEMT TOE. DIT LEVERT NIEUWE KANSEN VOOR BELEGGERS, ONTWIKKELAARS EN VASTGOEDGEBRUIKERS, MAAR VRAGEN TEGELIJKERTIJD OM FLEXIBILITEIT EN EEN DUIDELIJKE VISIE VOOR DE TOEKOMST.

Kantoren

Woningen

GEZONDE EN GEWILDE WERKPLEK Het gebruik, de bezettingsgraad en de functie van kantoren is aan verandering onderhevig. Het nieuwe kantoor is een ontmoetingsplek. Individuele werktaken, zoals het beantwoorden van e-mails, gebeuren steeds meer elders. We zien ook dat de afgelopen jaren duurzaamheid en well buildings belangrijke thema's waren. Deels ingegeven door de wet- en regelgeving omtrent CO2 neutraal bouwen, maar ook door de toenemende vraag naar een gezonde werkomgeving. Deze trends lijken blijvend en vragen dus veel van zowel gebouweigenaren als de gebruikers. De uitdaging ligt in het ontwikkelen van een bestaand of nieuw kantoorpand, dat duurzaam is en voldoende flexibiliteit aan de gebruikers biedt. Het moet een plek zijn waar men wil werken en de gebruiker komt steeds meer centraal te staan. Kortom, (her) ontwikkelingsvraagstukken die een specifieke aanpak vereisen. CBRE Global Investors vertelt in een interview waarom het WTC in Amsterdam wordt uitgebreid en hoe ze daarbij inspelen op de actuele trends.

DUURZAME GROEI De krapte op de woningmarkt is voelbaar. Door de oplopende vraag naar woningen en de aanwezige schaarste, lopen de huizenprijzen ieder kwartaal op. Vooral in de binnenstedelijke gebieden. De overheid zet hier op in door bij te bouwen en transformatie te stimuleren. De markt pakt het met beide handen aan door onder meer professionalisering en innovatie voor zowel het ontwikkel- als het bouwproces. Ook hier speelt het duurzaamheidsvraagstuk een grote rol. Dit vraagt ontwikkelaars om conceptueel en oplossingsgericht te denken, waarin kwaliteit en financieel belang bewust worden afgewogen om uiteindelijk te komen tot iets wat realiseerbaar is.

Amvest vertelt in het magazine over de transformatie van een kantoorgebouw naar luxe appartementen in Den Haag.

9

Retail VRAAG NAAR TOTAALBELEVING We zien dat het retaillandschap de afgelopen tien jaar aangrijpend is veranderd. Door de groei van het aantal online retailers is de consument steeds moeilijker te boeien en te binden.

Hierdoor worden factoren zoals totaalbeleving, een crosschannel winkelervaring en de locatie steeds belangrijker om de consument naar de winkel te trekken. Dit vraagt niet alleen om creativiteit in het voorbereidings- en ontwerpproces, het vraagt ook een ontwikkelstrategie die toekomstbestendig en duurzaam is.

Nieuwsgierig hoe IEF Capital Real Estate Services dit aanpakt?

U leest het verderop in het magazine.

Hotels

4

TOEGEVOEGDE WAARDE VOOR DE OMGEVING Het toerisme in Nederland is de laatste jaren exponentieel gegroeid. Niet alleen groeide het aanbod van Airbnb, ook het aantal hotels is flink toegenomen. Deze toename heeft inmiddels gezorgd voor een hotelstop in Amsterdam. Voor andere steden gelden strikte eisen aan het hotelconcept en wordt gevraagd naar een toegevoegde waarde voor de stad. Het hotelaanbod is groter en de hotelgast kritischer. Daarnaast is de ene hotelgast de andere niet. Dit vraagt om doordachte en vernieuwende hotelconcepten die voor elke soort hotelgast, van zakelijke bezoeker, toerist tot student, een plek bieden en tevens een aanvulling zijn in het functioneren van de (stedelijke) omgeving.

In dit magazine laten we zien hoe hotelketen City ID Group hun innovatieve hotelconcept tot leven brengt.

MIXED-USE GEBOUWEN Een andere trend die we op dit momenteel veel zien, zijn de zogenaamde mixed-use gebouwen, ook wel MicroCities genoemd. Het is geen compleet nieuw concept. In binnenstedelijke ontwikkelingen is het van alle tijden om commercieel vastgoed te combineren met wonen. We kennen allemaal de winkelgalerijen met daarboven woningen die we vanaf de jaren 50 zien. Wat men echter nu steeds meer ziet bij de ontwikkelingen van gebouwen en complexen is de samenhang van verschillende functies, beredeneerd vanuit de doelgroepen. Deze manier van functiemenging maakt een omgeving vanuit stedenbouwkundig oogpunt veel aantrekkelijker en duurzamer.

Driss Aarab, managing partner abcnova Real Estate Project Managers geeft zijn visie in dit magazine.

10

UITBREIDING WTC AMSTERDAM

11

Kantoren

12

Kantoren WTC AMSTERDAM BREIDT UIT

Interview Jean-Pierre Spierts van CBRE Global Investors

CRISIS OF GEEN CRISIS, WTC AMSTERDAM OP DE ZUIDAS HEEFT NAUWELIJKS LEEGSTAND. DE VRAAG IS VEELAL GROTER DAN HET AANBOD. TIJD OM DAAR WAT AAN TE DOEN. “WE VERHUREN IN WTC AMSTERDAM KANTOORRUIMTES VAN 20 TOT 11.000 M² AAN ALLE MOGELIJKE TYPE BEDRIJVEN. DEZE BEDRIJVEN BIEDEN WE BINNEN ONS COMPLEX DE MOGELIJKHEID DOOR TE GROEIEN. AAN DEZE BEHOEFTE WILLEN WE TEGEMOET BLIJVEN KOMEN, MAAR DOOR DE JARENLANGE HOGE BEZETTINGSGRAAD KWAM DAT ONDER DRUK TE STAAN. MEDE ALS GEVOLG VAN DEZE CONSTATERING IS HET PLAN VOOR DE UITBREIDING GEÏNITIEERD. NAAST DE RENOVATIE VAN DE BESTAANDE TOREN D VAN 17.000 M² BRUTO VLOER OPPERVLAK (BVO) WORDT EEN UITBREIDING GEREALISEERD VAN 32.000 M² BVO. EEN RISICOVOLLE ONTWIKKELING DIE ONZE INVESTEERDERS STEUNEN, MAAR WEL NAUWLETTEND IN DE GATEN HOUDEN. HET MOET DUS GOED, BINNEN DE BEGROTING EN VOLGENS PLANNING.”

We willen onze verhuurmogelijkheden en services in onze kantoren continu op zo’n hoog niveau hebben dat de huurders en gebruikers niet meer bij ons weg willen.”

Aan het woord is Director Asset Management & Development Jean-Pierre Spierts bij CBRE Global Investors, wereldwijd één van de grootste investment managers.

13

Een van de grootste kwaliteiten die abcnova inbrengt, is het bewaken van de grote lijnen.”

UITDAGEND Een project van bijna 50.000 m² bvo realiseren op de Zuidas.

“De uitdaging is fors. Ga er maar eens aan staan: een renovatie en uitbreiding van deze omvang realiseren op een ‘postzegel’ midden op de levendige Zuidas. En dat terwijl de overige torens van het WTC-complex gewoon in exploitatie blijven.

Dat maakt de uitdaging nog wat groter. We zochten technische ondersteuning voor de realisatie in de vorm van een ervaren projectmanager. abcnova kon ons dit bieden. Inmiddels is de vergunning verleend en kunnen we bijna starten met de bouw.

Daarom durf ik rustig te stellen dat ik blij ben met de keuze die ik destijds maakte voor het projectmanagement door abcnova."

PERSOONLIJKE KWALITEITEN MAKEN HET VERSCHIL “Bij zo’n complexe binnenstedelijke ontwikkeling zijn het – naast de kennis en ervaring – vooral de goede persoonlijke kwaliteiten waarmee je het verschil maakt. De projectmanager van abcnova die ons project draait heeft dit in huis. Er zijn in Nederland naar mijn mening niet heel veel projectmanagers die een dergelijk project kunnen managen. Vastberaden, scherp en soms temperamentvol weet hij dingen voor elkaar te krijgen waar een ander waarschijnlijk tegen een muur zou lopen. abcnova heeft inmiddels een schaalgrootte die continuïteit borgt mocht de projectmanager onverhoopt uitvallen. Dat is voor ons als opdrachtgever een geruststellende gedachte.”

DE GROTE LIJNEN De uitbreiding van WTC Amsterdam is één van de grootste uitbreidingen op de Zuidas. Details doen er toe. Maar wel tot op

zekere hoogte. “Een van de risico's van deze ontwikkeling is dat je als ontwerpteam verzandt in de details, waardoor de snelheid uit een project gaat en budget, planning en kwaliteit in gevaar komen. Een van de grootste kwaliteiten die abcnova inbrengt, is het bewaken van de grote lijnen. Soms is een 8 voor nu goed, de puntjes op de i komen dan later wel. Als die trein maar blijft rijden. Ook weet de projectmanager onze ambities goed door te vertalen naar het ontwerpteam, zodat oplossingen worden gevonden voor problemen en alles naar wens wordt uitgevoerd.”

GEBRUIKERS STAAN CENTRAAL “WTC Amsterdam heeft van de crisis relatief weinig last gehad.

Wel zien we dat de markt continu in beweging blijft. En daar bewegen we in mee. Vooral door zoveel mogelijk te voorzien in de behoeften van de gebruikers van het complex. Een hoog serviceniveau met een aanbod van voorzieningen dat continu wordt uitgebreid en verbeterd. Ook organiseren we geregeld events en concerten, waardoor er interactie ontstaat tussen gebruikers en een binding tussen gebruikers en het complex. We zien zelfs dat mensen hun baan opzeggen, omdat hun huidige werkgever heeft besloten het WTC te verlaten. Ze gaan vervolgens bij een andere huurder van het WTC werken. Een mooier compliment kunnen we niet krijgen.

Met de uitbreiding, waarbij abcnova ons begeleidt, zullen we nog beter in staat zijn onze ambities waar te maken.

Ik kijk met vertrouwen uit naar een succesvolle realisatie.”

14

Woningen

SCHEVENINGSEWEG, DEN HAAG

15

Copyright: PBV Architects

16

Woningen TRANSFORMATIE NAAR LUXE WONINGEN Interview Rien van Rooij van Amvest

AMVEST TRANSFORMEERT KANTOORGEBOUWEN AAN DE SCHEVENINGSEWEG IN DEN HAAG IN LUXE WONINGEN. RIEN VAN ROOIJ, ONTWIKKELMANAGER BIJ AMVEST VERTELT OVER DIT PROJECT EN DE MANIER WAAROP ABCNOVA DAARBIJ BETROKKEN IS.

Een kantoorgebouw in een straat met monumentenstatus omtoveren tot comfortabel luxe woongebouw. Dat is nog best uitdagend. “Dit is een bijzonder plan dat veel van het creatieve oplossingsvermogen van het ontwikkelteam vroeg.

Naast het feit dat deze mooie straat in het Statenkwartier een monumentenstatus heeft bleken er constructief de nodige uitdagingen te liggen. Maar met het huidig ontwerp verwezenlijken we al onze ambities en zijn we tegemoetgekomen

aan de eisen van Monumentenzorg, Stedenbouw en Welstand.

Er komt een i- en een u-vormig gebouw met twee-, drie- en vierkamer huurappartementen. De bestaande kelder onder het gebouw wordt de parkeergarage met bergingen".

VAN KANTOORGEBOUW NAAR PRETTIGE WOONPLEK “Twee gebouwen zijn opgetopt met één woonlaag en er zijn balkons toegevoegd. Door de twee bovenste woonlagen iets terug te laten springen en te voorzien van een andere materialisering, die verwijst naar dakpannen, laten we het gebouw lager lijken en sluit het mooi aan bij de villabouw in de omgeving. De architectuur is overduidelijk geïnspireerd op de omliggende bebouwing, maar wel met een moderne twist. Rond het gebouw leggen we op het terrein groen aan, zodat de nieuwbouw nog meer allure krijgt. abcnova hebben we bij de plannen betrokken toen de sloop startte. Ze houden toezicht op de sloop en doen dit ook bij de (op)bouw.”

17

Ik werk al 19 jaar bij Amvest en zolang ik me kan herinneren schakelen we abcnova in. Na zoveel jaren hebben we aan een half woord genoeg.”

LEAN & MEAN Amvest is een ‘lean & mean’-organisatie. Dat heeft invloed op de manier waarop ze de taken organiseren. De taken waar zeggenschap en strategische kennis voor nodig is, doen ze in eigen beheer. Dagelijks beheer en andere operationele activiteiten, of als er specifieke expertise nodig is, besteedt het bedrijf uit. “Bij Amvest werken we met een bijzondere constructie. Er is geen opzichtersrol. De aannemer is zelf verantwoordelijk voor de geleverde kwaliteit. Wel laten we steekproefsgewijs checken of de beoogde kwaliteit behaald wordt en of de contractstukken worden nageleefd. Ook zijn er bouwvergaderingen die moeten worden voorgezeten en waarvan verslag gemaakt wordt. Die controle op de bouw en de voorzittersrol bij de vergadering geven we uit handen. Daarvoor werken we samen met een aantal partners. Bij dit plan hebben we deze taak uitbesteed aan de ervaren specialisten van abcnova.

Dit doen ze naar volle tevredenheid. Op de bouwverslagen hebben we nauwelijks opmerkingen. De manier waarop ze de belangen van alle partijen weten te behartigen, werkt erg prettig.”

mensen en de externe partijen die we inschakelen. Gelukkig snapt abcnova waarom en hoe we de dingen willen. Niet voor niets werken we al meer dan 19 jaar samen met deze partij.”

LANGE TERMIJN Als ontwikkelende belegger is je focus niet alleen gericht op de verhuur en verkoop, maar ook op de lange termijn. “Amvest is een van de weinige zelfontwikkelende woningbeleggers in Nederland. We willen complete gebieden tot leefomgevingen transformeren die zoveel kwaliteiten in zich hebben dat de bewoners gelukkig zijn en er in de loop der jaren sprake is van waardeontwikkeling. Dit ambitieniveau vergt veel van onze eigen

Copyright: PBV Architects

18

Cruquius AMSTERDAM

Leidsche Rijn Centrum UTRECHT

EEN GREEP UIT

onze projecten Herbestemming V&D DEN HAAG

OV Terminal UTRECHT

Fletcher Hotel AMSTERDAM

19 Duin ALMERE

Brainport Industries Campus EINDHOVEN

Waterkanten LISSE

Copyright: Ronald Tilleman

NoMA House

Zuidoever

AMSTERDAM

AMSTERDAM

Hotel Twenty Eight AMSTERDAM

Bioscoop Pathe ZWOLLE

20

HERONTWIKKELING V&D PAND AMSTERDAM

21

Retail

Copyright: Office Winhov

22

Retail

Copyright: Office Winhov

BINNENSTEDELIJKE TRANSFORMATIE VAN ICONISCHE WINKELPANDEN Interview Mariska Rimmelzwaan van IEF Capital

DE HULP VAN ABCNOVA ZO GEWENST IS.

innovatie centraal. Over het algemeen zijn onze uitdagingen groot. Door ons eigen ambitieniveau én doordat de panden zich in de binnenstad bevinden en veelal monumentaal zijn. Om zo’n project in goede banen te leiden hebben we een partner nodig die we kunnen vertrouwen en die op het gebied van planning, kwaliteit en kosten een meerwaarde levert. De projectmanagers van abcnova kunnen dat. Dat hebben ze bewezen tijdens de voorbereiding en uitvoering van de herontwikkeling van de V&D in Den Haag. Voor ons alle reden om de herontwikkeling van het voormalig V&D-gebouw aan de Kalverstraat en het Rokin in Amsterdam weer met deze partij op te pakken.”

De continu veranderende markt vraagt om flexibiliteit en innovatie binnen de retail. Dus is het zaak gebouwen te ontwikkelen die ook over meer dan tien jaar nog functioneren en actueel zijn. “We doen er alles aan om kwalitatief hoogwaardige gebouwen met een bijzondere uitstraling te realiseren.

Bij een herbestemming of herontwikkeling staan flexibiliteit en

EEN GEZICHT IN DE BINNENSTAD “Met het faillissement van V&D en het vertrekken van deze huurder kregen we de mogelijkheid om het pand opnieuw in te delen en te actualiseren. We hebben het gebouw verticaal gesplitst en de oude St. Jorissteeg in ere hersteld. Ook de gevels worden in oude staat teruggebracht, wat betekent dat de glazen luifel die ooit aan de Rokinzijde zat, terugkomt.

Hiermee geven we een stukje historie terug aan de stad. La Place

IEF CAPITAL REAL ESTATE SERVICES HERONTWIKKELDE HET VOORMALIG V&D-GEBOUW AAN DE KALVERSTRAAT, ROKIN IN AMSTERDAM EN DE GROTE MARKTSTRAAT IN DEN HAAG. MARISKA RIMMELZWAAN, SENIOR ACQUISITION AND LEASE MANAGER VERTELT ENTHOUSIAST HOE IEF CAPITAL REAL ESTATE SERVICES AMBITIES VERWEZENLIJKT EN WAAROM

23

komt terug als huurder en gaat één compleet pand gebruiken.

We zoeken nog een huurder voor de kelder, begane grond en 1e verdieping. De bovenste vier verdiepingen van het andere pand zijn verhuurd aan een Deens e-commercebedrijf.

Een vloeroppervlakte van 1000 m² per verdieping, dat is uniek in de stad. Niet alleen dit bedrijf zoekt de drukte op. We zien ook dat Coolblue en IKEA de` binnenstad opzoeken en we hebben gehoord dat Wehkamp soortgelijke plannen heeft.

Dit zijn voor ons mooie kansen waar we graag op inspelen.”

We zagen de kans om een stukje historie terug te geven aan Amsterdam.

Dan moet je als projectmanager natuurlijk wel snappen wat er komt kijken bij renovatie en herontwikkeling op een dergelijke locatie.”

ABCNOVA ONTZORGT Een binnenstedelijke (her)ontwikkeling kent vele uitdagingen, zeker in de aanpak van een ontwikkeltraject, vergunningen, logistiek en veiligheid. “abcnova regelt het van A tot Z: ontwikkelmanagement, projectmanagement, directievoering en -toezicht. abcnova stuurt strak op planning, budget en kwaliteit door goede contacten te onderhouden met de architect, aannemer, gemeente, toekomstige huurder én ons. Zeker in het geval van de herontwikkeling in de binnenstad van Amsterdam staan we voor de nodige uitdagingen. abcnova ontneemt ons de zorgen.

De projectmanagers inventariseren het probleem, vinden oplossingen, dragen deze bij ons aan, we nemen gezamenlijk een besluit en vervolgens neemt abcnova het heft weer in handen.

Dat doen ze op strakke, correcte wijze. Dat schept vertrouwen.”

DUURZAME SAMENWERKING “Prettig aan de projectmanagers van abcnova is dat ze altijd de juiste balans weten te vinden. Ze werken zelfstandig, maar haken ons wel aan op de juiste momenten. Ze zijn zakelijk

als het moet, maar vergeten nooit de menselijke kant en de aandacht hiervoor. Daarbij hebben ze een uitstekende helikopterview zonder de details uit het oog te verliezen.

De samenwerking is erg prettig en constructief. Bij de tweewekelijkse meeting zitten ook onze directeuren aan tafel.

Dat maakt onze lijnen kort en de besluitvaardigheid groot.

Wat ons betreft een samenwerking die voor herhaling vatbaar is.”

24

Hotels

BOOT & CO AMSTERDAM

25

Copyrigh: IQNN Vastgoed

26

Hotels

CITY ID GROUP GAAT VOOR THUISGEVOEL

Interview met Alexander Goad en Otto Jurgens van City ID Group

VANUIT EEN HOTELAPPARTEMENT VAN CITY ID GROUP WERK JE ONTSPANNEN OF VERKEN JE DE STAD. DE COMPLEET INGERICHTE APPARTEMENTEN GEVEN EEN THUISGEVOEL. MET GOEDE FACILITEITEN EN SERVICE VAN EEN HOOG NIVEAU. VOORDAT HET ZOVER IS, ZULLEN DEZE HOTELS GEREALISEERD MOETEN WORDEN. DAT DOEN DE EIGENAREN BIJ VOORKEUR IN TEAMVERBAND MET VASTE PARTNERS, ZOALS ABCNOVA.

City ID Group is een snelgroeiende hotelketen met appartementenhotels. Een vrij nieuw concept dat gezien de animo veel potentie tot groei heeft. Op dit moment zijn er twee City ID Group-hotels in Amsterdam: Amsterdam ID Aparthotel bij Sloterdijk en Hotel Twenty Eight bij het Stadionplein. Daarbij zijn er nog 36 zogenaamde A-partments die verspreid over de stad liggen. Over niet al te lange tijd opent een derde hotel de deuren in de Houthaven: Boot & Co. En daar blijft het niet bij als het aan de eigenaren/directeuren Alexander Goad en Otto Jurgens ligt.

DROOM GROOT Amsterdam is een prachtig begin, maar daar eindigt de droom van City ID Group zeker niet.

“Als we eenmaal een goede footprint in Amsterdam hebben gemaakt, willen we ook op andere plekken in Nederland hotels openen. Onze ambitie is uiteindelijk een internationale keten te hebben, die bekend staat om appartementen op toplocaties en waar de kwaliteit, het serviceniveau en de voorzieningen altijd uitstekend zijn. Om dat te bereiken ontwikkelen we onze hotels vanuit het oogpunt van de meest kritische bezoeker. Als die het goed vindt, is het altijd goed.”

HOTEL- EN WOONBELEVING IN ÉÉN City ID Group ontwikkelt hotels met appartementen, compleet en zelfs voorzien van keuken. Daardoor is het te vergelijken met woningbouw. De beleving moet echter op hotelniveau zijn. Dubbel uitdagend dus. “Het laatste hotel dat we openden is Twenty Eight. Het interieur van de 56 luxe appartementen en studio’s is ontworpen door MBDS, een internationaal gewaardeerd architectenbureau. Alles in de hotels – van de plinten tot het meubilair en de verlichting – is voor ons ontworpen en wordt op maat gemaakt.

27

Dat zorgt ervoor dat het hotel in zijn totaliteit ‘klopt’ en het gevoel uitstraalt dat we voor ogen hebben. Dat vraagt ook om een strakke inkoop, onderhandeling en aansturing bij de afbouw. We zijn heel enthousiast over het resultaat en de bezoekers ook. Op Booking.com scoren we een 9,2.”

GOED PROJECTMANAGEMENT NEEMT ZORGEN UIT HANDEN “Bij de realisatie van Twenty Eight zijn we in contact gekomen met abcnova. Het plan van het gebouw bestond al, maar de indeling en inrichting moest nog plaatsvinden in het ontwerp.

De korte tijdlijn waarin we dit moesten realiseren én het feit dat van ons fors projectmanagement werd verwacht, vroeg om een sterke partij die flexibel met verrassingen om kon gaan. Dat blijkt abcnova op het lijf geschreven. Binnen ons team zijn ze met hun projectmanagement en opzichtersrol van grote meerwaarde geweest door hun inzet, passie en flexibele opstelling.

Ze doen wat er gedaan moet worden en dat doen ze goed. De projectmanager die ik in het begin sprak, zei heel mooi: 'Maak je geen zorgen meer. We gaan je die zorg uit handen nemen.'

Eerlijk, helemaal zorgeloos was het niet, want er kwamen vele uitdagingen op ons pad, maar we zijn blij dat we abcnova in ons team hadden om samen de ‘hobbels’ in de weg te trotseren.”

SAMEN BEREIK JE MEER “Natuurlijk heeft iedereen binnen het team een taakfocus en wordt er specialistische kennis ingebracht, maar de kracht zit juist in het samenbrengen van al deze disciplines en elkaar versterken. Samen kom je tot het resultaat dat we ambiëren.

Bij onze projecten is het vooraf vrij lastig in te schatten wat het werk precies behelst. Improvisatietalent, flexibiliteit en een groot doorzettingsvermogen is dus cruciaal.

We willen groeien en dat doen we door langdurige samenwerking aan te gaan met gelijkgestemde partners.

Iemand raadde ons abcnova aan en daar zijn we vandaag

de dag nog steeds blij mee. We zitten volop in de ontwikkeling voor de realisatie van ons nieuwe hotel in de Houthaven. Hier konden we van scratch af aan beginnen.

Een compleet nieuwe uitdaging die we opnieuw graag samen met abcnova tot een succesvol einde brengen.”

abcnova onderscheidt zich door hun tomeloze inzet voor de realisatie van onze hotels. We zijn ze in de loop der jaren als onderdeel van ons eigen team gaan zien.”

28

Mixed-use gebouwen

DE STAD VAN DE TOEKOMST GRENZEN VERVAGEN. WONEN, WERKEN EN ONTSPANNEN LOPEN STEEDS MEER IN ELKAAR OVER. MIXED-USE GEBOUWEN, VAAK AANGEDUID ALS MICROCITIES, SPELEN DAAR SLIM OP IN. “DE BEHOEFTE AAN MIXEDUSE GEBOUWEN KOMT VOORT UIT EEN BEPAALDE LEEFSTIJL”, VERTELT DRISS AARAB, MANAGING PARTNER BIJ ABCNOVA. “HET GAAT TEGENWOORDIG NIET ALLEEN OM DE ONTWIKKELING VAN EEN VASTGOEDOBJECT DAT SNEL EN TEGEN MAXIMALE WINST KAN WORDEN AFGEZET. HET ZIJN BIJ BINNENSTEDELIJKE PROJECTEN VAAK DE ZACHTE FACTOREN DIE DE VASTGOEDBEHOEFTE EN DE WAARDE BEPALEN. IK ZIE DAT VEEL PARTIJEN HIERAAN

Copyright: A2 Studio's

CONTACT “We leven in een land waar de welvaart groot is en je zonder hulp van anderen je leven goed kunt leiden. Tegelijkertijd staan we in contact met de hele wereld, maar wel achter onze pc of via onze mobiel. De kans op isolement is daarmee meer dan aanwezig. Tegen deze achtergrond zijn MicroCities een mooi instrument om mensen te verleiden met elkaar in contact te komen en daar de meerwaarde van in te zien. De belevingswaarde van zo’n MicroCity is hierbij heel belangrijk. We zien in het buitenland dat dit werkt en ook in Nederland gaat dit werken, daar ben ik van overtuigd.”

ALLES IS UITVOERBAAR Volgens Aarab zit de complexiteit van het creëren van een MicroCity hem niet zozeer in de realisatie.

“Alles is uitvoerbaar”, stelt hij.

VOORBIJGAAN. ZE ONTWIKKELEN EEN KANTOORGEBOUW OF WOONGEBOUW EN VERGETEN HIERBIJ NA TE DENKEN OVER LEEFSTIJLEN EN BEHOEFTEN. EN DAT IS EEN GEMISTE KANS. ”

“De uitdaging zit hem vooral in het onbekende en de angst daarvoor. Daarbij zijn de visie en het doel van de objecteigenaar én het beleid van de gemeente heel bepalend. Gemeentes zouden aan de voorkant meer sturend kunnen zijn en daarmee de interactie tussen (stads)bewoners stimuleren. Op het

29

moment dat we vanaf de beginfase betrokken zijn, zullen we onze visie en kennis op MicroCities zeker met onze klant delen.

Natuurlijk is niet elk object en elke plek geschikt voor een dergelijk object, maar als het kan, vind ik het wel een unieke kans om in te spelen op behoeftes van gebruikers die ook het passende rendement kan brengen zowel op maatschappelijke als op het commerciële vlak.”

DE KRACHT VAN KRUISBESTUIVING “abcnova heeft alle disciplines in huis. Van gebiedsontwikkelaars tot opzichters, projectmanagers en alles wat daartussen zit. Door ook nog eens bij veel verschillende klanten aan een grote variëteit van opdrachten te werken, kunnen we rustig stellen dat we alles wel eens gedaan hebben. Die kennis delen we met elkaar en daardoor kunnen wij bij de ontwikkeling van MicroCities – waar soms zorg, winkelen, retail, horeca en wonen samenkomen – van meerwaarde zijn.”

JUISTE BEGELEIDING “Om een MicroCity-project goed te kunnen begeleiden op het gebied van proces, concept, ontwikkeling, kosten en planning moet je kunnen communiceren op alle niveaus.

Gemeenten, klanten, ontwikkelaars, aannemers en architecten, alles kruist je pad. Dat is geen gemakkelijke opgave, maar wel een must. Ik vind het daarbij heel belangrijk dat we ons bescheiden opstellen. Wij doen er alles aan om de klant te ontzorgen en het project te laten slagen. Maar dat doen we wel onder de radar, zodat de klant kan ‘schitteren’.

Als je dat goed doet, werk je aan een lange termijnrelatie en dat is waar het bij ons om draait. Goede, langdurige samenwerkingen, waarin je met elkaar steeds beter wordt.”

HET PLATFORM Een mooi voorbeeld van een MicroCity is Het Platform in Utrecht. Een bekende locatie, gezien het feit dat de ontwikkeling en realisatie van het Stadskantoor Utrecht en Openbaar Vervoerterminal Utrecht door abcnova is begeleid.

Het Platform bestaat uit koop- en huurappartementen met aanvullende voorzieningen. De MicroCity wordt ontworpen op basis van de hoogste duurzaamheidsprincipes van BREEAM. abcnova ondersteunde de opdrachtgever tijdens de tenderfase op juridisch gebied, voerde onderhandelingen met de gemeente over erfpacht, adviseerde bij de contractvorming, stelde de aannemingsovereenkomst op basis van UAV-GC op, ondersteunde bij de contractonderhandeling met de aannemer en sloot een samenwerkingsovereenkomst met alle betrokken partijen in het gebied. abcnova is betrokken van tenderfase tot en met de ingebruikname en koos voor een aanpak volgens het Integraal Projectmanagement Model (IPM). Binnen dit model zijn vijf processen te onderscheiden waaraan de rollen van projectmanager, manager projectbeheersing (procesmanager), contractmanager of technisch manager/omgevingsmanager worden toegekend.

Copyright: Luuk Kramer

30

Commercieel va VOLGENS…

lost uitdagende vastgoed vraagstukken op

BIJ ABCNOVA WERKEN WE MET EEN AMBITIEUS EN VOORAL ENTHOUSIAST TEAM. MET IEDER ZIJN EIGEN PASSIE EN VISIE. ABCNOVA HEEFT ALLE DISCIPLINES IN HUIS. VAN GEBIEDSONTWIKKELAARS TOT OPZICHTERS, PROJECTMANAGERS EN ALLES WAT DAAR TUSSENIN ZIT. DOOR OOK NOG EENS BIJ VEEL

KEES TOL

VERSCHILLENDE KLANTEN AAN EEN GROTE VARIËTEIT VAN OPDRACHTEN TE WERKEN, KUNNEN WE RUSTIG STELLEN DAT WE ALLES WEL EENS GEDAAN HEBBEN.

“Ik ben ooit als junior begonnen bij abcnova en heb de kans gehad om mijzelf te ontwikkelen tot lid van het managementteam.

Die kans wordt gegeven aan alle jonge professionals. Dat maakt abcnova zo’n mooi bedrijf.”

MARCEL SMITSHOEK | SENIOR PROJECTMANAGER/FELLOW

“Ik wil uitdagende vastgoedvraagstukken oplossen, werken aan nieuwe vastgoedinitiatieven en deze realiseerbaar maken.

Commercieel vastgoed moet naar mijn mening rendabel zijn voor de klant maar zeker ook iets toevoegen aan de gebouwgebruikers en de context waarin het vastgoed gerealiseerd wordt.”

is de verbindende factor

MARCEL SMITSHOEK

“(Her)ontwikkelingen en flexibele vastgoedconcepten die voor lange termijn van waarde zijn voor zowel de gebruiker als de investeerder, staan bij mij hoog in het vaandel. Samenwerking en betrokkenheid bij het team en de opdrachtgever zijn daarbij mijn uitgangspunten. Ik haal hier plezier en kracht uit.”

31

astgoed

oog voor commerciële en duurzame oplossing

gaat voor creatieve oplossingen

, JAN PIESLA

MAUD DEENEN

“Commercieel vastgoed, zoals kantoren en retail, moet rendabel zijn. Om dat te realiseren zal al in de initiatieffase rekening moeten worden gehouden met de haalbaarheid van het project.

Dat vraagt om creatieve oplossingen die ik graag aanreik. Het laveren tussen de verschillende belangen geeft mij een kick.

Waar het belang van onze opdrachtgever altijd voorop staat.”

heeft gevoel voor het complete realisatieproces

“Mijn passie ligt in het (mede)ontwikkelen van concepten voor commerciële vastgoedprojecten die integrale en duurzame oplossing bieden voor de klant en gebruikers. Zeker bij binnenstedelijke ontwikkeling. Niet alleen omdat het inhoudelijk complexer is, maar ook omdat er veel partijen bij betrokken zijn. Ik streef altijd naar een duurzame oplossing met een gezond rendement.”

gaat voor kwaliteit

COR THEISSLING

PATRICK 'T HOEN

“Als directievoerder kijk ik naar de complete realisatie en borg daarin de nodige processen en kwaliteit. Tijdens een eerste vergadering start je met specialisten op verschillende vlakken en dan is het mijn doel om zo snel mogelijk tot een team te komen.

Bouwen is teamwork en met begrip voor elkaars specialiteiten en hulp op de raakvlakken, werkt het hele bouwteam prettiger.”

“Ik houd toezicht op de kwaliteit in de realisatiefase van een project.

In deze rol draag ik bij aan de kwaliteit zodat de eindgebruikers in een kwalitatief, mooi en duurzaam pand kunnen wonen of werken. Het is zaak dat het gebouw technisch goed wordt uitgevoerd om de exploitatiekosten zo laag mogelijk te houden, daarmee geniet de opdrachtgever van meer rendement.”

abcnova.nl | info@abcnova.nl | 088 – 0 215 315 R E A L

E S T A T E

P R O J E C T

M A N A G E R S