ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ ΤΕΥΧΟΣ 122

Εξώφυλλο

Επαναστατική σημαία του πυρπολητή

Λάζαρου Μουσιού από τις Σπέτσες, 1821. Συλλογή ΝΜΕ.

Τριμηνιαία Έκδοση

του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος

Κωδ. 2528

Ιδιοκτήτης:

Ναυτικόν Μουσείον της Ελλάδος

Μαρίνα Ζέας, Πειραιάς 185 37

Τηλ.: 210 45 16 264 • Fax: 210 45 12 277

E-mail: info@hmmuseum.gr, hellenicmaritimemuseum@gmail.com

Website: www.hmmuseum.gr

Εκδότης - Διευθυντής: Αναστασία Αναγνωστοπούλου-Παλούμπη Πρόεδρος

του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος

Διεύθυνση Σύνταξης:

Γιάννης Παλούμπης

Επιμέλεια Έκδοσης:

Αναστασία Αναγνωστοπούλου-Παλούμπη Πηνελόπη

Βουγιουκλάκη Δρ. Βυζαντινής Αρχαιολογίας

Ιωάννα Μπερμπίλη

Αρχαιόλογος Μ.Δ.Ε. Βυζαντινής

Αρχαιολογίας

Διαφημίσεις:

Ν. Νικολαΐδης-Ε. Σ. Σύρος

Τηλ./Fax: 210 24 35 075

Γραμματεία:

Κλεοπάτρα Ρηγάκη

Εκτύπωση:

ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ Μον. ΙΚΕ

// ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ

ΜΑΡΤΙΟΣ 2023

Χαιρετισμός του Εκδότη

Η Επαναστατική Σημαία των Σπετσών της Συλλογής

του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος

Της Πηνελόπης Βουγιουκλάκη, Δρ. Βυζαντινής Αρχαιολογίας

Τραυλού: η ελληνική ναυτιλία

εγγυητής της παγκόσμιας ναυτιλίας του Νάσου Κουκάκη

Προσπάθειες για την κατάργηση της επιδοτούμενης

καταστροφής των ξύλινων αλιευτικών σκαφών

της Αναστασίας Αναγνωστοπούλου-Παλούμπη

Το Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος του Πειραιά

του Στέφανου Μίλεση

Το Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο σε Νέα Πορεία

Blue Horizons

Εκδήλωση για τα 50 χρόνια από την εξέγερση των φοιτητών της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών

Το βιβλίο του Κωνσταντίνου Δημητούλη για

τον Άγγλο υδρογράφο Arthur Lukis Mansell

ΨΑΘΟΝΗΣΙ – (ΦΟΙΝΙΚΑΣ) της Μαίρης Ρώτα

Ποιος -και γιατί- δεν ήθελε την αγορά του “Αβέρωφ”

Του Γαβριήλ Ν. Συντομόρου

Ἀτασθαλίαι ἑταίρων Του Κωνσταντίνου Αντύπα

«Δώρον άδωρον» (ή μιλάμε «Μιλάμε Ομηρικά ελληνικά!»)

Από τον Πρέσβη (ε.τ.) Δημήτρη Τσικούρη

Η Φιλολογική Στέγη Πειραιώς τιμά την Πρόεδρο του Ναυτικού

Μουσείου της Ελλάδος Αναστασία Αναγνωστόπουλου-Παλούμπη

Συγκρούσεις πλοίων

Εικόνες απο τις Ινδίες

Ημερολόγιο Μουσεiου

• Κοπή της Πίτας των Μελών

του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος

• Τακτική Γενική Συνέλευση των Μελών

του Ναυτικού Μουσείου Ελλάδος

• Δωρεές Εκθεμάτων και Αρχειακού Υλικού

Ιωσήφ Ντεμίρης

Λογοτεχνία & Θάλασσα

Βαρόμετρο

γαπητές φίλες και φίλοι, Στο πρώτο τρίμηνο του 2023 είχαμε την χαρά να πραγματοποιήσουμε ξανά με την παρουσία πολλών μελών και φίλων την κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος, μετά τη διετή σχεδόν περιπέτεια της πανδημίας του κορονοϊού που έφερε τόσες πολλές ανατροπές. Η αθρόα συμμετοχή των μελών και φίλων σε αυτήν την παραδοσιακή τελετή για το ξεκίνημα της

νέας χρονιάς, το «μεγάλο ψυχομέτρι»

στις αίθουσες του Μουσείου είναι η ηθική ανταμοιβή για όλους εμάς τους εθελοντές και εργαζομένους, που αγωνιζόμαστε για να κρατήσουμε

το Μουσείο ανοικτό, δημιουργικό, συμπεριληπτικό και προσβάσιμο σε όλους.

Η συμμετοχή σας στις δράσεις του Μουσείου στηρίζει τον σκοπό της λειτουργίας του, δηλαδή τη διατήρηση και προβολή της ελληνικής ναυτικής ιστορίας και παράδοσης.

Η συμβολή και η στήριξη σας είναι πολύτιμη καθώς αποδεικνύει ότι το πολιτιστικό έργο που επιτελεί ο φορέας μας είναι επίκαιρο και σημαντικό. Το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος πραγματοποιεί οικοδομικές εργασίες για την κατασκευή χώρων υγιεινής για ΑΜΕΑ, τη βελτίωση των υπηρεσιών του προς το κοινό και τον εκσυγχρονισμό της ηλεκτρολογικής του υποδομής και του συστήματος πυρόσβεσης. Οι εργασίες ξεκίνησαν το Φεβρουάριο και μέχρι να λάβετε ανά χείρας το

Λευκά καΐκια στο Αιγαίο. Κύθνος. Φωτογραφία Anagn

τεύχος του «Περίπλου» θα έχουν ολοκληρωθεί. Έτσι αναγκαστήκαμε, για καλό σκοπό, να κλείσουμε για το κοινό για μερικούς μήνες. Οφείλουμε

να αναφέρουμε ότι οι εργασίες που υλοποιήσαμε στην παρούσα φάση

είναι η αρχή του σύνθετου έργου

που απαιτούν οι προδιαγραφές του

συστήματος αναγνώρισης μουσείων που έχει καθιερώσει το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού από το 2011. Στόχος είναι το Ναυτικό Μουσείο της

Ελλάδος να παραμείνει στην κοινωνική

και πολιτιστική επικαιρότητα με τη συνεχή βελτίωση των υπηρεσιών του προς τον πολιτισμό και την κοινωνία. Ευελπιστούμε ότι με τη συνδρομή μελών της ναυτιλιακής κοινότητας

και όχι μόνο, που έχουν εκδηλώσει σχετικό ενδιαφέρον θα καλυφθούν οι δαπάνες για την υλοποίησή όλων των έργων που απαιτούνται. Αισθανόμαστε ευτυχείς καθώς στο αγώνα που έχουμε ξεκινήσει μας υποστηρίζουν το Υπουργείο Πολιτισμού, το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης, το

Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, το ΝΑΤ αλλά και πολλοί φίλοι και μέλη, οι οποίοι με τις δωρεές τους συμβάλουν τόσο στον εμπλουτισμό της συλλογής του Μουσείου όσο και στη συντήρηση και επανέκθεση των μοναδικών κειμηλίων.

Τα 36 χρόνια, εκ των οποίων τα 20 ως Πρόεδρος, υπηρετώ τον φορέα, οι παραστάσεις για το θέμα της αναβάθμισης του κτιρίου του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος προς τους καθ’ ύλην αρμόδιους φορείς είναι συνεχείς. Θεωρώ πως πλέον έχουν όλοι ενστερνιστεί την ανάγκη ανακαίνισης σύμφωνα με τα σχέδια της αρχιτεκτονικής μελέτης που βρίσκονται εδώ και χρόνια αναρτημένα στην είσοδο του κτιρίου μας στη Μαρίνα της Ζέας.

Έχουμε ελπίδες ότι αυτή τη χρονιά θα προωθηθεί η λύση, που αντιμετωπίζει ικανοποιητικά το ζήτημα.

Στο πλαίσιο της συμμετοχής του Μουσείου στην Ομάδα Εργασίας για την Προστασία και την Ανάδειξη των Παραδοσιακών Σκαφών και της Ξυλοναυπηγικής Τέχνης του Ελληνικού Χώρου» που λειτουργεί ως συμβουλευτικό όργανο του Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, στείλαμε επιστολή στον Ευρωπαίο Επίτροπο για το Περιβάλλον τους Ωκεανούς και την Αλιεία. Το αίτημα της επιστολής ήταν η οριστική κατάργηση του θεσμικού πλαισίου που κάνει εφικτή την επιδοτούμενη καταστροφή των αλιευτικών σκαφών στο πλαίσιο του «Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας και Αλιείας», με παράπλευρη απώλεια την ελληνική ναυπηγική τέχνη, η οποία αποτελεί σημαντική συνιστώσα του ναυτικού πολιτισμού της Ελλάδας. Με την πεποίθηση ότι το αίτημα ήταν προς τη σωστή κατεύθυνση, καλέσαμε και άλλους φορείς να συνυπογράψουν την επιστολή προς ενίσχυση του αιτήματός μας και πράγματι, πολύ σύντομα, λάβαμε απάντηση από τον Ευρωπαίο επίτροπο, η οποία αν μη τι άλλο, ξεκαθαρίζει ότι η ευθύνη για τον τρόπο εφαρμογής του μέτρου ανήκει στην αρμόδια διεύθυνση του ελληνικού κράτους. Τα κείμενα της επιστολής που στείλαμε και της απάντησης που λάβαμε δημοσιεύονται στο παρόν τεύχος

Συνεχίζουμε το έργο μας για την προστασία της ναυτικής μας παράδοσης και στεκόμαστε στη θέση μας, βέβαιοι πως εκπληρώνουμε το καθήκον μας προς την κοινωνία, την πατρίδα και την ιστορία.

Καλή ανάγνωση!

Αναστασία Αναγνωστοπούλου-Παλούμπη Πρόεδρος ΝΜΕ

Το θέμα εξωφύλλου:

Πηνελόπη Βουγιουκλάκη, Δρ. Βυζαντινής Αρχαιολογίας

Ναυτικές σημαίες της Ελληνικής Επανάστασης

ιστορία της ελληνικής σημαίας αρχίζει από τους χρόνους της αλώσεως και διαμορφώνεται στα χρόνια της Επαναστάσεως αποτελώντας το σύμβολο του αγώνα για την αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού1

Οι επαναστατικές σημαίες των νησιών που χρησιμοποιήθηκαν με την έκρηξη της Ελληνικής Επανάστασης διέφεραν από εκείνες της ξηράς. Όλες έφεραν τα σύμβολα της Φιλικής Εταιρείας αλλά παρουσίαζαν παραλλαγές μεταξύ τους στα επιμέρους στοιχεία και στα χρώματα.

Οι περισσότερες σημαίες έφεραν στο κέντρο τους σταυρό που πατούσε πάνω σε ανεστραμμένη ημισέληνο και από τη βάση του οποίου υψωνόταν από τη μία μεριά άγκυρα περιτυλιγμένη με όφι, πάνω από τον οποίο πετούσε αετός ή γλαυξ, και από την άλλη λόγχη. Τα σύμβολα πλαισιώνονταν από την επιγραφή ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Η ΘΑΝΑΤΟΣ, ενώ μερικοί Υδραίοι έθεταν στις σημαίες τους και τη σπαρτιατική ρήση Η ΤΑΝ Η ΕΠΙ ΤΑΣ, η οποία ερμηνεόταν από αυτούς «ή ελευθερία ή με το πλοίο και τη σημαία τους στο πυθμένα της θάλασσας»2

Σε σημαίες της Σάμου υπάρχει και η επιγραφή με τα αρχικά ΗΕΑ-ΗΘΣ. Σημαία, επίσης, από το συγκεκριμένο νησί, φέρει εκατέρωθεν της λόγχης αντί για άγκυρα κάλαμο με σπόγγο, ενώ στο κάτω μέρος φοίνικα που ορμά και κατασπαράζει όφι3

Τα σύμβολα, όπως ήδη αναφέραμε, ήταν άμεσα συσχετισμένα με τη Φιλική Εταιρεία και σύμφωνα με τη γνωστή ερμηνευτική, ο σταυρός συμβόλιζε τη δικαιοσύνη του αγώνα, η ανεστραμμένη ημισέληνος την πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η άγκυρα τη σταθερή απόφαση των Επαναστατημένων για ελευθερία, ο όφις την ιερότητα του σκοπού και η γλαυξ τη φρόνηση με την οποία πρέπει να διεξαχθεί ο αγώνας αυτός4

Επιστολή δωρεάς του κειμηλίου. Αρχείο ΝΜΕ

Υπάρχουν, ωστόσο, ναυτικές σημαίες, όπου εικονίζεται αετός να κατατρώγει τη γλώσσα του όφεως. Ο όφις είναι εχθρός του αετού γιατί μόνο αυτός φτάνει ως τη φωλιά του και τρώει τα αυγά του δηλαδή καταστρέφει τη γενιά του (το Γένος). Ο συμβολισμός, λοιπόν, είναι σαφής. Οι νησιώτες παρομοίαζαν το φίδι με τους Τούρκους και τον αετό με τους

Έλληνες. 6 Περίπλους 122

ή λευκή, ενώ τα γράμματα των επιγραφών ήταν κόκκινα ή μαύρα. Τις σημαίες πλαισίωναν συνήθως ερυθρές ταινίες (ποταμοί αίματος).

1. Μαζαράκης-Αινιάν, Ιστορία Ελληνικής Σημαίας, 9

2. Μαζαράκης-Αινιάν, Σημαίες Ελευθερίας, 30..

3. Στο ίδιο, 28.

5.

Η Επαναστατική Σημαία των Σπετσών

της συλλογής του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος

Πρόκειται για σημαία της εποχής της Επανάστασης από το νησί των Σπετσών με αλληγορικά σύμβολα. Ανήκε στον πλοίο του αγωνιστή Λαζάρου Μουσιού και περιήλθε στη συλλογή του Μουσείου το 1971 ύστερα από δωρεά της απογόνου του Στέλλας Λ. Μουσιού.

Η σημαία έχει σχήμα ορθογώνιο. Σε λευκό φόντο προβάλλει ερυθρός σταυρός που πατά σε ανεστραμμένη κίτρινη ημισέλινο. Εκατέρωθεν του σταυρού είναι ζωγραφισμένα

όρθια άγκυρα και λόγχη. Την άγκυρα περιβάλλει όφις, ενώ αετός ορμά και κατατρώγει

τη γλώσσα του. Τα σύμβολα αυτά πλαισιώνει επιγραφή με μαύρα γράμματα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Η ΘΑΝΑΤΟΣ.

Υπάρχει κόκκινο πλαίσιο (ποταμός αίματος) από επιρραμένο ύφασμα. Στην κάτω πλευρά του πλαισίου διακρίνεται η επιγραφή ΣΠΕΤΣΩΝ.

Η σημαία εκτίθεται στη μόνιμη έκθεση του Μουσείου. Πρόσφατα συντηρήθηκε από τη συντηρήτρια υφάσματος κα. Μαρία Κουμτζή με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Ταυτόχρονα για την επανέκθεσή της κατασκευάστηκε μία σύγχρονη βιοκλιματική μουσειακή προθήκη από την εταιρεία του Εμ. Λιγνού και σύμφωνα με τη μελέτη του αρχιτέκτονα κ. Σπύρου Νάσαινα. Η κατασκευή υλοποιήθηκε χάρη στη χορηγία της οικογένειας Ιωάννη Πετράκη.

Λάζαρος Μουσιού ή Μουσιός

Ο Λάζαρος Μουσιού ή Μουσιός6 είναι γνωστός κυρίως για τη δράση του κατά την Επανάσταση στα πυρπολικά.

Ο Σπετσιώτης αγωνιστής εισήλθε από νωρίς στην Επανάσταση λαμβάνοντας μέρος αρχικά σε πολλές επιχειρήσεις ξηράς ως απλός στρατιώτης με οπλαρχηγό τον Σπετσιώτη αγωνιστή Αντώνιο Μαλοκίνη ή Σμπόνια.

Στους καταλόγους που τηρούσε ο Σπετσιώτης οπλαρχηγός συναντάμε πολλές φορές το όνομά του κατά τα δύο πρώτα έτη του Αγώνα7

Από το φθινόπωρο του 1822 ο Λάζαρος Μουσιού εμφανίζεται να λαμβάνει μέρος στις ναυτικές επιχειρήσεις του στόλου των Σπετσών ως κυβερνήτης πυρπολικών. Συγκεκριμένα, το Σεπτέμβριο του 1822 έλαβε

6. Σύμφωνα με τη δισέγγονή του, Στέλλα Μουσιού, η επωνυμία του ήταν Κατσιλιέρης και το ψευδώνυμο Μουσιού προέκυψε από την προσφώνηση Monsieur, την οποία απευθύναν προς αυτόν μέλη του πληρώματος ενός γαλλικού πλοίου. Αρχείο Δωρεών Ναυτικού

μέρος στη ναυμαχία των Σπετσών ως πλοίαρχος πυρπολικού που ονομαζότανε «Άγιος Νικόλαος»8, ενώ το 1824 συμμετέχει σε επιχειρήσεις για την αποτροπή τουρκικής απόβασης στη Σάμο (4/8/1824) και αργότερα στη ναυμαχία του Γέροντα (29/8/1824)9

Το επόμενο έτος διακρίθηκε στη ναυμαχία του Καφηρέα (20/5/1825), όπου μαζί με τον Υδραίο Ματρόζο όρμησε εναντίον μιας φρεγάτας 62 κανονιών που μετέφερε το ταμείο του στόλου και την τίναξαν στον αέρα10 .

Ο Υδραίος ναύαρχος Γεώργιος Σαχτούρης σημειώνει στην αναφορά του στους προκρίτους της Ύδρας «...Ας δοξάσωμεν τον Κύριον με δάκρυα κατανύξεως δια την λαμπράν ναυμαχίαν με την οποία ηυδόκησεν σήμερον να τιμήσει τα άρματά μας... Σπάσαντες την μεγάλην πτέρυγα του εχθρού, ώρμησαν δύο γενναίοι πυρποληταί μας, ο κ. Γιάννης Ματρόζος Υδραίος και ο κ. Λάζαρος Μουσιού Σπετζιώτης, εναντίον μιας πρώτης τάξεως φεργάτας της λεγόμενης καπιτάνας 62 κανονιών... »11 .

Τον ίδιο χρόνο, στις 23 Ιουλίου, συμμετέχει σε σύγκρουση του ελληνικού και τουρκικού στόλου στον Πατραϊκό κόλπο, κατά τις επιχειρήσεις ανεφοδιασμού του Μεσολογγίου12

Το 1826 τον συναντάμε ξανά σε σύγκρουση που πραγματοποιήθηκε στις 15 Ιουλίου με τον τουρκικό στόλο ανάμεσα στη Σάμο και στα μικρασιατικά παράλια: «ώρμησαν τα μπουρλότα, πλην ο καπετάν Κανάρης, πλέον

Μουσείου της Ελλάδος.

7. Κουμπής, Σπετσιώτες ναυμάχοι, 207-8.

8. Στο ίδιο, 206.

9. Μεταλληνός, Ο ναυτικός πόλεμος, 472, 474

10. Στο ίδιο, 477.

ογλήγορος έτρεξε με μεγαλοψυχίαν εις μιαν φεργάδα και εξύγωσε καλά, ώμως καθώς εκτύπησε επήρε φωτιά το μπουρλότο του και με μιάς άνοιξε και εβούλιασε... τα μπουρλότα όπου εκάηκαν είναι τα δύο Σπετζιώτικα καπ. Λάζαρου Μουσού και καπ. Πέτρου Σπαή…» σημειώνει ο Γ. Σαχτούρης προς τους προκρίτους της Ύδρας13

Για τον Λάζαρο Μουσιό δεν υπάρχει φάκελος στο αρχείο των αγωνιστών. Αυτό πιθανότατα σημαίνει ότι πήρε κάποια σύνταξη από την πρώτη επιτροπή που συστάθηκε για τις πολεμικές αποζημιώσεις των αγωνιστών, το 1833, οπότε δεν διεκδίκησε πολεμική αποζημίωση μετά την Επανάσταση14 . ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Μαζαράκης-Αινιάν, Σημαίες Ελευθερίας: Μαζαράκης-Αινιάν Ι., Σημαίες Ελευθερίας.

Συλλογή Εθνικού Ιστορικού Μουσείου, Αθήνα 1996.

Μαζαράκης-Αινιάν, Ιστορία Ελληνικής Σημαίας: Μαζαράκης-Αινιάν Ι., Η Ιστορία της Ελληνικής Σημαίας, Αθήνα 2007.

Μεταλληνός, Ο ναυτικός πόλεμος: Μεταλληνός Κ., Ο ναυτικός πόλεμος κατά την Ελληνική Επανάσταση 1821-1829, τ. Α΄, Υπηρεσία Ιστορίας Ναυτικού, Αθήνα 20202.

Κουμπής, Σπετσιώτες ναυμάχοι: Κουμπής Α., Σπετσιώτες ναυμάχοι, τ. Β΄, Εκδόσεις Πολιτιστικού Συλλόγου Σπετσών, Σπέτσες 2003.

Αρχείον Κοινότητος Ύδρας: Λιγνός Α. (εκδ.), Αρχείον της κοινότητος Ύδρας, 1778-1832, τ. ΙΑ΄- ΙΒ΄, Πειραιάς 1929-1930.

11. Αρχείον Κοινότητος Ύδρας, ΙΑ΄, 269.

12. Μεταλληνός, Ο ναυτικός πόλεμος, 478.

13. Αρχείον Κοινότητος Ύδρας, ΙΒ΄, 278.

14. Κουμπής, Σπετσιώτες ναυμάχοι, 206..

σχυρό μήνυμα ενότητας και ηγετικής παρουσίας της ελληνικής στην παγκόσμια ναυτιλία έστειλε η πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ) Μελίνα Τραυλού μιλώντας στα μέσα Φεβρουαρίου στην Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση της Ένωσης, την πρώτη μετά την εκλογή της στην προεδρία της ΕΕΕ πριν από έναν χρόνο. «Η ελληνική ναυτιλία με τα 5.500 πλοία είναι θεμελιακός εγγυητής της παγκόσμιας ναυτιλίας και θεματοφύλακας της θέσης αυτής είναι η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών», είπε η Μελίνα Τραυλού, τονίζοντας παράλληλα ότι «η Ένωσή μας είναι πιο ισχυρή από ποτέ». Η πρόεδρος της ΕΕΕ υπενθύμισε ότι «η ισχύς εν τη ενώσει» και επικαλέστηκε τους αριθμούς που αποτυπώνουν την πραγματικότητα της δύναμης του ελληνικού εφοπλισμού. Τα νούμερα μιλούν από μόνα τους, είπε και ανέφερε ότι εκπροσωπούμε το 21% της παγκόσμιας χωρητικότητας και το 60% της ευρωπαϊκής. Πιο συγκεκριμένα, σε παγκόσμιο επίπεδο ελέγχουμε, όπως εξήγησε η Μ. Τραυλού το 25% του στόλου μεταφοράς χύδην φορτίου, το 31% του στόλου δεξαμενοπλοίων, το 23% του στόλου

μεταφοράς Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG), το 16% του στόλου μεταφοράς χημικών και παραγώγων πετρελαίου, καθώς και το 8% του στόλου μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ελέγχουμε το 80% των πλοίων μεταφοράς χύδην φορτίου, το 80% των πλοίων LNG και το 70% των δεξαμενοπλοίων. «Είμαστε», συνέχισε η Μελίνα Τραυλού, «ένας σύγχρονος και νέας ηλικίας στόλος, που συνεχώς ανανεώνεται. Ο ελληνικός εφοπλισμός διαχρονικά τολμά επενδύει και πρωτοπορεί. Η ηγεσία μας εκτός από ποσοτική, είναι πλέον και ποιοτική». Στη συνέχεια απέδωσε την αναμφισβήτητη κυριαρχία των Ελλήνων στη θάλασσα και την ικανότητα προσαρμογής στα νέα δεδομένα «στην ενότητα, στην ατομική και συλλογική δυναμική μας και, βέβαια, στη μακροχρόνια τεχνογνωσία μας».

«Η υπεροχή μας», είπε σε άλλο σημείο της ομιλίας της, «είναι καθολικά και οικουμενικά αναγνωρισμένη. Στα Ποσειδώνια άκουγα από τις ξένες αντιπροσωπείες ότι εδώ, στην Ελλάδα, χτυπά η καρδιά της παγκόσμιας ναυτιλίας. Και για να είμαστε ειλικρινείς και το μυαλό της παγκόσμιας ναυτιλίας. Εμείς, στείλαμε ένα ηχηρό μήνυμα προς κάθε

κατεύθυνση. Το μήνυμα ότι ηγούμαστε των εξελίξεων, με πίστη στο όραμα και στην τεχνογνωσία μας. Αυτό πράττουμε καθημερινά. Η ναυτιλία μας είναι το παγκόσμιο σύμβολο εθνικής υπερηφάνειας μας.

Είναι ένα εθνικό, υπερκομματικό κεφάλαιο, στρατηγικής σημασίας, με καταγεγραμμένα οφέλη για την οικονομία της πατρίδας μας». Κι εδώ τα νούμερα μιλούν από μόνα τους: 20 δισεκατομμύρια ευρώ είναι τα έσοδα της χώρας μας από το ναυτιλιακό συνάλλαγμα το 2022 και εκατοντάδες χιλιάδες οι θέσεις εργασίας, που προέρχονται από τις επενδύσεις μας, τόσο στη ναυτιλία, όσο και σε άλλους κλάδους της εθνικής οικονομίας.

Στο σημείο αυτό η πρόεδρος της ΕΕΕ τόνισε την ανάγκη αναβίωσης της ναυτοσύνης των Ελλήνων και της προσέλκυσης περισσότερων νέων στο ναυτικό επάγγελμα.

Η ΕΕΕ για το Δείκτη Έντασης Άνθρακα

Μια πρωτοβουλία διεθνούς βεληνεκούς έχει αναλάβει η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών στοχεύοντας να διερευνήσει και να διορθώσει κακώς κείμενα διεθνών περιβαλλοντικών κανονισμών που αποφασίζονται σε επίπεδο Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ).

Τραυλου: η ελληνικ η ναυ Τ ιλ ι α

εγγυηΤης Της παγκοςμιας ναυΤιλιας Του Νάσου Κουκάκη

της Αναστασίας Αναγνωστοπούλου-Παλούμπη Προέδρου της Ομάδα Εργασίας για την Προστασία και την Ανάδειξη των Παραδοσιακών Σκαφών και της Ξυλοναυπηγικής Τέχνης του Ελληνικού Χώρου

καταστροφή των αλιευτικών σκαφών που συμβαίνει εδώ και 30 χρόνια κατ’ εφαρμογή του κανονισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης με στόχο τη μείωση του αλιευτικού στόλου και την αύξηση του ιχθυαποθέματος

στη Μεσόγειο, έχει επιφέρει καίριο πλήγμα στο απόθεμα της ελληνικής ναυτικής πολιτιστικής κληρονομιάς. Μέχρις στιγμής

έχουν καταστραφεί 11.000 περίπου μοναδικά ξύλινα καΐκια. Το θέμα αυτό κυριάρχησε στις ομιλίες και παρεμβάσεις που έγιναν από εκπροσώπους φορέων αλλά και ατόμων που συμμετείχαν στην ημερίδα που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 21 Σεπτεμβρίου 2022 στο Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος με θέμα την ψηφιακή πλατφόρμα για τα καΐκια και τη ναυπηγική

τέχνη στη νεότερη πολιτιστική κληρονομιά, που δημιούργησαν ο Σύλλογος Φίλων του Μουσείου Ναυπηγικών και Ναυτικών Τεχνών του Αιγαίου, η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, το Σπουδαστήριο Πολεοδομικών Ερευνών της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ και το Εργαστήριο Διδακτικής Μαθηματικών και Τεχνολογιών Μάθησης του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Καθώς εκφράστηκαν ανησυχίες για πιθανή εκ νέου ενεργοποίησή του, τα μέλη της Ομάδας Εργασίας για την Προστασία και την Ανάδειξη των Παραδοσιακών Σκαφών και της Ξυλοναυπηγικής Τέχνης του Ελληνικού Χώρου » του Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, η οποία λειτουργεί στο Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος, ανέλαβαν την πρωτοβουλία να συντάξουν κείμενο επιστολής το οποίο υποστηρίζει την απάλειψη του μέτρου της καταστροφής των αλιευτικών καϊκιών από το κείμενο της ευρωπαϊκής οδηγίας. Ταυτόχρονα απηύθυναν πρόσκληση σε φορείς, δημόσιους και ιδιωτικούς, δηλαδή δήμους, περιφέρειες, πανεπιστημιακά ιδρύματα, πολιτιστικούς συλλόγους κ.α. να συνυπογράψουν το κείμενο. Η επιστολή εστάλη στους αρμόδιους κρατικούς φορείς στην

Ελλάδα , δηλαδή στην Γενική Γραμματέα Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Χριστιάνα Καλογήρου με κοινοποίηση στον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Γεώργιο Γεωργαντά και την Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού κυρία Λίνα Μενδώνη. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση η αντίστοιχη αγγλική επιστολή εστάλη στον Επίτροπο για το Περιβάλλον τους Ωκεανούς και την Αλιεία Virginijus Sinkevičius και τη Γενική Διευθύντρια Θαλασσίων Υποθέσεων και Αλιείας κ. Charina Vitcheva.

Έγγραφη απάντηση λάβαμε μόνο από τον Ευρωπαίου Επίτροπο στην οποία επισημαίνει ότι η οριστική παύση μπορεί να πιστοποιηθεί είτε με τη διάλυση του αλιευτικού σκάφους ή με τον παροπλισμός του και την κατάλληλη μετατροπή του για άλλες χρήσεις. Επομένως, δεν υπάρχει υποχρέωση φυσικής καταστροφής του σκάφους. Ωστόσο επισημαίνει ότι η χρήση του για ερασιτεχνική αλιεία, μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη πίεση θαλάσσιο οικοσύστημα. Ενδεχομένως ως δημοφιλή τουριστική δρατηριότητα.

Συμπερασματικά είναι στη διακριτική ευχέρεια του ελληνικού κράτους ο τρόπος εφαρμογής του προγράμματος για τη μείωσης του αλιευτικού στόλου λαμβάνοντας υπόψη την αντίστοιχη ενωσιακή και εθνική νομοθεσία, τα πρότυπα διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς και να ελέγχει και να παρακολουθεί την αλιευτική δραστηριότητα στις θάλασσές της.

Ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλονται στον Δρ Κώστα Δαμιανίδη για την σύνταξη του κειμένου της επιστολής και στην κυρία Αννίκα Μπαρμπαρήγου που φρόντισε για την άρτια μετάφραση της στην αγγλική.

Ευχαριστούμε θερμά όλους τους φορείς που υποστήριξαν αυτήν την προσπάθεια, συνυπογράφοντας την επιστολή.

Για την ενημέρωση σας δημοσιεύουμε εδώ την επιστολή ελληνικά, αγγλικά και την απάντηση του Ευρωπαίου Επιτρόπου.

Προσπάθειες για την κατάργηση της επιδοτούμενης καταστροφής των ξύλινων αλιευτικών σκαφών

ΣΥΝΥΠΟΓΡΑΦΟΝΤΕΣ

ΦΟΡΕΙΣ

Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος Hellenic Maritime Museum

Σύλλογος Φίλων Μουσείου Ναυπηγικών και Ναυτικών Τεχνών Αιγαίου

Friends of the Museum of Aegean Boatbuilding and Maritime Crafts

Ελληνικός Σύνδεσμος Παραδοσιακών Σκαφών Traditional Boat Association of Greece

2021-2027

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού

ELLINIKI ETAIRIA Society for the environment and cultural heritage

ΑΛΙΕΙΑΣ (ΕΤΘΑ)

Με την παρούσα επιστολή ως Ομάδα Εργασίας για την Προστασία και την Ανάδειξη των Παραδοσιακών Σκαφών και της Ξυλοναυπηγικής Τέχνης του ελληνικού χώρου, η οποία έχει συγκροτηθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού το 2014 (Απόφαση ΑΔΑ: ΩΠ07Γ-ΝΕΜ) καθώς και οι συνυπογράφοντες φορείς, επιθυμούμε να επισημάνουμε το πλήγμα που έχει υποστεί η ξυλοναυπηγική τέχνη και ο ναυτικός πολιτισμός της Ελλάδας στο πλαίσιο της ενεργοποίησης του μέτρου της επιδοτούμενης καταστροφής των αλιευτικών σκαφών.

Η ξυλοναυπηγική αποτελεί μια από τις σημαντικότερες τεχνικές παραδόσεις που έχουν διασωθεί σε ελάχιστα νησιά και παραλιακές περιοχές στη χώρα μας. Είναι μια τέχνη που ασκείται για αιώνες στις ελληνικές θάλασσες και έχει επιδείξει σημαντικές αλληλεπιδράσεις με όλους τους ναυτικούς πολιτισμούς της Μεσογείου. Ωστόσο είναι μια τέχνη που συρρικνώνεται δραματικά και απειλείται με αφανισμό τα τελευταία χρόνια.

Η παραδοσιακή ξυλοναυπηγική θα χαθεί από την Ελλάδα, αν δεν αναγνωριστεί θεσμικά η πολιτισμική της αξία και αν δεν διαφυλαχθεί από τις υλικές και ηθικές επιθέσεις που δέχεται μέσα στο σύγχρονο πλαίσιο της οικονομικής και κοινωνικής ζωής.

Μια από τις μεγαλύτερες επιθέσεις προέρχεται από τις επιδοτούμενες καταστροφές των δημιουργημάτων της, των καϊκιών, που εκτελούνται από το ελληνικό κράτος στο πλαίσιο του «Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας και Αλιείας» (ΕΤΘΑ) με την έγκριση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ενώ ο πραγματικός στόχος του ΕΤΘΑ είναι η μείωση της υπεραλίευσης στη Μεσόγειο.

Το πρόβλημα έχει οικονομική διάσταση, γιατί ένα μεγάλο μέρος της απασχόλησης στην ξυλοναυπηγική συγκεντρώνεται στη συντήρηση, επισκευή και μετασκευή των υφιστάμενων ξύλινων καϊκιών. Επίσης

Ναυτικό Μουσείο Λιτοχώρου Litochoro Maritime Museum

Πανελλήνιος Όμιλος Ιστιοπλοΐας Ανοικτής Θαλάσσης Hellenic Offshore Racing Club

Ναυτικό Μουσείο Χίου Chios Maritime Museum

ΜΑΓΝΗΤΩΝ ΚΙΒΩΤΟΣ

ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΣΩΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΑΠΟΘΕΜΑΤΟΣ MAGNITON KIVOTOS IN AID OF THE RESCUEOF CULTURAL INVENTORY

Σπουδαστήριο Πολεοδομικών Ερευνών Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Urban Planning Research Lab National Technical University of Athens

Εργαστήριο Διδακτικής Μαθηματικών και Τεχνολογιών Μάθησης Πανεπιστήμιο Αιγαίου

η ηθική του διάσταση είναι αναμφίβολα εξίσου σημαντική, γιατί καταστρέφοντας τα ξύλινα καΐκια με επιδότηση και άρα θεσμική επιταγή από το Κράτος και την Ευρωπαϊκή Ένωση, απαξιώνεται η τέχνη που τα δημιούργησε και αποτρέπονται οι νέοι να απασχοληθούν σε αυτήν.

Είναι ενδεικτικό ότι την προηγούμενη προγραμματική περίοδο του ΕΤΘΑ, και μόνο τις χρονιές 2017-2018, εγκρίθηκε η καταστροφή 763 αλιευτικών καϊκιών (κατά 90% ξύλινα παραδοσιακά), ενώ από τότε μέχρι σήμερα είναι αμφίβολο αν έχουν ναυπηγηθεί περισσότερα από είκοσι ξύλινα παραδοσιακά σκάφη σε όλη την Ελλάδα.

Δυστυχώς η επιδοτούμενη καταστροφή των αλιευτικών καϊκιών είναι ένα μέτρο του ΕΤΘΑ, που ακόμα υφίσταται στο κείμενο της ευρωπαϊκής Οδηγίας και δύναται να ενεργοποιηθεί ξανά, εφόσον είναι επιλέξιμο.

Στην Ελλάδα η καταστροφή, πολιτισμική, οικονομική και οικολογική, που έχει συντελεστεί μέχρι τώρα (για πάνω από 30 συνεχή χρόνια) εξαιτίας της επιδοτούμενης καταστροφής των αλιευτικών καϊκιών στο πλαίσιο του ΕΤΘΑ και των προηγούμενων Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων Αλιείας, είναι ανυπολόγιστη. Το ισοζύγιο ξύλινων και πλαστικών σκαφών στις Ελληνικές θάλασσες έχει αλλάξει δραματικά υπέρ των δεύτερων.

Παράλληλα το συγκεκριμένο μέτρο δεν φαίνεται να αποτελεί λύση για την υπεραλίευση των θαλασσών αφού για πάνω από 30 χρόνια το πρόβλημα παραμένει ουσιαστικά άλυτο. Η συγκυρία όμως για τα ξύλινα παραδοσιακά καΐκια είναι οριακή. Ένα νέο πρόγραμμα επιδοτούμενης καταστροφής θα οδηγήσει στον πλήρη αφανισμό των ξύλινων αλιευτικών καϊκιών και στην εξαφάνιση της παραδοσιακής ξυλοναυπηγικής από την Ελλάδα.

Περίπλους 122 13

STOP THE SUBSIDIZED DESTRUCTION OF TRADITIONAL WOODEN FISHING BOATS BY THE EUROPEAN MARITIME, FISHERIES AND AQUACULTURE FUND 2021-2027

We, the Working Group for the Protection and Promotion of Traditional Boats and of Wooden Boatbuilding in Greece (which was founded by the Greek Ministry of Culture in 2014 through Decree ΑΔΑ: ΩΠ07Γ-ΝΕΜ), as well as the undersigned organizations, would like to draw attention to the severe blows suffered by Greek wooden boatbuilding art and culture because of government-subsidized destruction of traditional wooden fishing boats.

The building of traditional wooden boats for coastal fishing (caiques) is an important technical heritage that survives today in only a few islands and coastal areas of our country. It is an art practiced for centuries by Greeks and has interrelations with all civilizations of the Mediterranean. It is, however, an art that is dramatically shrinking and in danger of extinction. Traditional wooden boatbuilding will vanish from Greece if its cultural value is not officially recognized and if it is not protected from assaults by current economic and social forces.

One of the most serious assault on the art of traditional boatbuilding comes from governmentsubsidized destruction of its creations, the caiques, as authorized by the EU; funded by the EUROPEAN MARITIME, FISHERIES AND AQUACULTURE FUND (the EMFAF, which seeks to reduce overfishing in the Mediterranean); and executed by the Greek state. This destruction has direct and dire economic consequences for wooden boatbuilding yards, which derive much of their revenue from maintaining, repairing, and refitting traditional fishing boats. As the caique fleet has dwindled, so have the boatbuilding yards and the jobs they provide.

Equally important are the less tangible consequences. Destruction of caiques through the subsidy, very publicly and clearly devalues the technical art of wooden boatbuilding. Master craftsmen are fading away, and few young people want to follow in their footsteps.

The effects of the destruction subsidy on the caique fleet have been dramatic. During the program’s previous phase, which operated from 2017 through 2018, the Greek state approved the scrapping of 763 wooden fishing boats, 90% of which were traditional wooden craft. It is doubtful whether more than 20 such traditional boats have been built in Greece since then. The fundamental authority of the EMFAF to offer the subsidy still exists and can be re-activated by the EU and re-executed by the Greek state at any time.

In Greece, the extermination of caique sponsored by the EMFAF and previous European fishing programs over the past 30 years has inflicted incalculable cultural, economic and ecological damage. In now days there are far more plastic boats than wooden ones (caiques) on the Greek Seas.

It is worth noting that this particular measure does not seem to be a solution to the problem of overfishing since the problem remains unsolved over the last 30 years. The situation though for the traditional boats is critical. A new program of subsidized demolition will lead to the thorough extinction of wooden fishing boats and to the eclipse of the traditional boat building in Greece.

For all the above-stated reasons, we request the official abolition of EU and Greek subsidies for the destruction of wooden fishing boats, not just for the period of 2021-2027, but forever.

VIRGINIJUS SINKEVIČIUS

Commissioner for Environment

Oceans and Fisheries

Anastasia Anagnostopoulou-Paloubi

President of Hellenic Maritime Museum

Hellenic Maritime Museum

Akti Themistokleous, Piraeus 18537

Athens GREECE

Dear Ms Anagnostopoulou-Paloubi,

Brussels, 03/03/2023

Ref. mare.d.2(2023)1606844

Thank you for your letter of 06 February 2023 regarding your request to stop the subsidized destruction of traditional wooden fishing boats by the European Maritime, Fisheries and Aquaculture Fund 2021-2027.

The new adopted programme of the European Maritime, Fisheries and Aquaculture Fund (EMFAF) for Greece for the programming period 2021-2027 allows the permanent cessation of fishing activities according to the provisions of article 20 of the EMFAF Regulation (EU) 2021/1139. The purpose of that instrument is to eliminate fleet overcapacity and the corresponding overexploitation of marine biological resources. If there is structural overcapacity, profitability is low because too many vessels are chasing too few fish. Therefore, to prevent this situation from happening, a structural adaptation of the fishing fleets concerned is necessary. To eliminate overcapacity, the Common Fisheries Policy (CFP) requires EU countries to take specific measures to align the number of fishing vessels with the available resources. These measures are based on an assessment of the balance between the fleets’ fishing capacity and the fishing opportunities available to them, at the level of each segment of the fishing fleet.

In this context, the EMFAF can grant financial compensation to fishers if they permanently cease their fishing activities. The fishing capacity eliminated thanks to this support is then permanently removed from the fleet. Permanent cessation can be carried out either by scrapping the fishing vessel or by decommissioning it and retrofitting it for other activities. However, changing over to recreational fishing must not lead to an increased pressure on the marine ecosystem. Therefore, there is no obligation to physically destroy the vessel.

It is the responsibility of the national authorities, in this respect Greece, to decide based on the commitments made in the Greek EMFAF Programme, the annual report of the assessment of

Greece on the balance between the fishing capacity of the fleet and the fishing opportunities (annual fleet report), the requirements of the implementation of the CFP and the relevant discussions with the Commission if they will cover or not traditional wooden vessels under compensation for permanent cessation.

Greece on the balance between the fishing capacity of the fleet and the fishing opportunities (annual fleet report), the requirements of the implementation of the CFP and the relevant discussions with the Commission if they will cover or not traditional wooden vessels under compensation for permanent cessation.

It is also the responsibility of the national authorities to implement the EMFAF programmes through the planned actions, including selecting concrete projects for funding and paying project beneficiaries and defining conditions, taking into account respective Union and national legislation, heritage management standards, and appropriate monitoring and audit requirements.

It is also the responsibility of the national authorities to implement the EMFAF programmes through the planned actions, including selecting concrete projects for funding and paying project beneficiaries and defining conditions, taking into account respective Union and national legislation, heritage management standards, and appropriate monitoring and audit requirements.

Yours sincerely,

Yours sincerely,

Virginijus Sinkevičius

Το Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος του Πειραιά

Του Στέφανου Μίλεση

τους νεότερους χρόνους ο εορτασμός του μακρόχρονου δεσμού των Ελλήνων με τη θάλασσα, εκδηλωνόταν με διάφορους τρόπους όπως με αναπαραστάσεις στιγμών ναυτικών κατορθωμάτων του Αγώνα. Οι εκδηλώσεις όμως αυτές, είχαν τοπικό χαρακτήρα, δηλαδή κάθε νησιωτική περιοχή της Ελλάδας τιμούσε τα δικά της ναυτικά κατορθώματα. Η κύρια έκφραση μορφής εορτασμού πανελλήνιου χαρακτήρα, επιτεύχθηκε με την καθιέρωση των ναυτικών εβδομάδων. Τα εγκαίνια κάποιας ναυτικής έκθεσης προσωρινού όμως χαρακτήρα, σηματοδοτούσαν την αφετηρία του εορτασμού της ναυτικής εβδομάδας. Ο πολεμικός στόλος αναπτυσσόταν από τις αρχές του 20ου αιώνα στα Φαληρικά ύδατα και ο εορτασμός της ναυτοσύνης των Ελλήνων ξεκινούσε πάντα με μια ναυτική έκθεση. Τέτοιες ναυτικές εκθέσεις φιλοξενούνταν στους ισόγειους χώρους του ξενοδοχείου του Σταθμού του Νέου Φαλήρου (Μέγα Ξενοδοχείο).

Σε αυτές οι επίσημοι προσκεκλημένοι κόβωντας την κορδέλα της έκθεσης, κήρυτταν επίσημα την έναρξη της ναυτικής εβδομάδας. Οι εκθέσεις διαρκούσαν όσο και η ναυτική εβδομάδα, ήταν δηλαδή περιορισμένης χρονικής διάρκειας και αποσπασματικού χαρακτήρα. Οι ναυτικές εκθέσεις αποτελούσαν συνήθως ένα πολύ μικρό μέρος των εκδηλώσεων μιας ναυτικής εβδομάδας, που περιελάμβαναν εκτός από την ανάπτυξη των πολεμικών πλοίων στην θάλασσα, την επίσκεψη σε αυτά, τη διεξαγωγή λαμπαδηφορίας, το δημόσιο στολισμό του Νέου Φαλήρου και της εξέδρας του, όπως και της περιοχής της Καστέλλας. Ο κόσμος

σιτηρίων που είχαν στηθεί στην ακτή, καθώς η άνοδος στα πλοία γινόταν τότε επί πληρωμή με σκοπό τη συγκέντρωση χρημάτων

υπέρ του στόλου. Ωστόσο την 1η Σεπτεμβρίου του 1934 η πρώτη οργανωμένη συγκέντρωση ναυτικών ενθυμημάτων που εγκαινιάστηκε στον ισόγειο χώρου του «Μέγα Ξενοδοχείου» φαίνεται ότι ήταν διαφορετική από τις προηγούμενες. Στο ξενοδοχείο του «Σταθμού», όπως αλλιώς ήταν γνωστό το ξενοδοχείο επειδή αποτελούσε περιουσία της εταιρίας Σιδηροδρόμων Αθηνών Πειραιώς, παρουσιάστηκε από τον υπουργό των Ναυτικών Χατζηκυριάκο πρόταση για την ύπαρξη μόνιμης πλέον έκθεσης ναυτικών ενθυμημάτων δηλαδή μουσείου.

κάθε Πέμπτη στην εφημερίδα ΚΟΙΝΟΝΙΚΗ

Το Ναυτικό Απομαχικό

Ταμείο σε Νέα Πορεία

Η αλλαγή πλεύσης, η προσπάθεια εκσυγχρονισμού, τα αποτελέσματα και η επόμενη μέρα παρουσιάστηκαν σε μεγάλη εκδήλωση στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, την Τετάρτη 29 Μαρτίου 2023.

αλλαγή πλεύσης του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου, του αρχαιότερου ασφαλιστικού φορέα της Ελλάδας, και τα αποτελέσματα της προσπάθειας εκσυγχρονισμού του, που οδήγησαν στο να γίνει ο πρώτος φορέας χωρίς ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις, έχοντας μηδενίσει τις χιλιάδες εκκρεμότητες στις απονομές κύριων και επικουρικών συντάξεων και εφάπαξ, παρουσιάστηκαν σε μεγάλη εκδήλωση που διοργάνωσε το Ν.Α.Τ. στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Η πρόοδος αυτή, άλλωστε, αναγνωρίστηκε τόσο από τον Πρόεδρο του Συλλόγου Υπαλλήλων Ν.Α.Τ. όσο και από τον Γενικό Γραμματέα της Πανελλήνιας Ναυτικής Ομοσπονδίας.

Παρουσία της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, μελών της Κυβέρνησης, της Βουλής, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, εκπροσώπων της Ναυτιλίας και του συνόλου του προσωπικού του Ν.Α.Τ., ο Διοικητής του Ταμείου κ. Κωνσταντίνος Τσαγκαρόπουλος παρουσίασε το έργο που συντελέστηκε τα τελευταία δύο χρόνια και «άφησε πίσω χιλιάδες εκκρεμότητες, στοιβαγμένους φακέλους, απαρχαιωμένο εξοπλισμό και λογισμικά, υποστελέχωση και αδυναμία συντονισμού, και γενικότερα μια εικόνα απαξίωσης που

προκάλεσαν οι νομοθετικές παρεμβάσεις έως το 2019 και η οποία δεν άξιζε στον ιστορικό φορέα μας», κάτι που αναγνωρίστηκε και χαιρετίστηκε από όλους τους παρευρισκόμενους.

«Χρειάστηκαν πολλές παρεμβάσεις και αλλαγές για να αλλάξει αυτή η κατάσταση, που είχε διαμορφώσει μια αντίληψη ότι τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει», τόνισε ο κ. Τσαγκαρόπουλος και πρόσθεσε: «Όχι μόνο άλλαξε, αλλά κάποιες από τις παρεμβάσεις αυτές πέτυχαν τόσο που αξιοποιήθηκαν σαν πρακτική και στην αντίστοιχη προσπάθεια που έκανε ο ΕΦΚΑ». Για να συμπληρώσει: «Κομβικός για την αλλαγή αυτή είναι ο ρόλος του Κωστή Χατζηδάκη, που στην μακρόχρονη πολιτική του πορεία έχει αποδείξει ότι διαθέτει την αναγκαία πολιτική βούληση και τόλμη».

Ιδιαίτερα αναφορά έκανε ο Διοικητής του Ν.Α.Τ. στο προσωπικό του Ταμείου, λέγοντας: «Πρωταγωνιστές αυτής της προσπάθειας δεν είναι άλλοι από τους υπαλλήλους του Ν.Α.Τ. Αν σήμερα είμαστε εδώ, έχοντας λύσει το πρόβλημα. το χρωστάμε πρωτίστως σε αυτούς. Άλλωστε είμαστε όλοι εδώ πρωτίστως για αυτούς και αξίζουν για την προσπάθεια τους το θερμό χειροκρότημα όλων μας».

«Από σήμερα το Ν.Α.Τ. περνά σε μια νέα φάση της πολύχρονης ιστορίας του. Από παθητικός δέκτης και διαχειριστής εκκρεμοτήτων, οφείλει και αποδεικνύει ότι μπορεί να εξελιχθεί σε δυναμικό σύμβουλο της Πολιτείας, της εκάστοτε Κυβέρνησης, για να στηρίζει κάθε προσπάθεια ανάταξης της Ελληνικής Ναυτοσύνης. Το Ν.Α.Τ μετατρέπεται και εξελίσσεται σε σύγχρονη ανταγωνιστική μηχανή παραγωγής κοινωνικού πλούτου προς όφελος του πιο δυναμικού, του πιο ανταγωνιστικού και πιο παραγωγικού κλάδου της Ελληνικής Οικονομίας: της ναυτιλίας μας», κατέληξε ο κ. Τσαγκαρόπουλος.

Ο Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων κ. Κωστής Χατζηδάκης εστίασε ιδιαίτερα στην καθολική αναγνώριση της επιτυχίας που έχει συντελεστεί στην εξάλειψη των εκκρεμοτήτων και των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του Ν.Α.Τ. αλλά και όλων των φορέων ασφάλισης. Ειδικά για την πορεία του Ν.Α.Τ. τα τελευταία δύο χρόνια, τόνισε ότι ο Κωνσταντίνος Τσγκαρόπουλος ήταν δική του επιλογή για τη διοίκηση του φορέα και τον συνεχάρη γιατί, όπως είπε, «εργάστηκε μεθοδικά πάνω σε όσα βρήκε –γιατί εμείς δεν θέλουμε να μηδενίζουμε το έργο προηγούμενων διοικήσεων– και πρόσθεσε πολλά ακόμα για να συντελεστεί αυτή η εντυπωσιακή πρόοδος. Προφανώς δεν ερχόμαστε εδώ σήμερα για να πούμε ότι λύσαμε όλα τα προβλήματα του Ν.Α.Τ., σίγουρα έχουμε ακόμα πολλά να κάνουμε, αλλά πλέον σε μία νέα βάση και με οδηγό το σπουδαίο έργο που έχει γίνει».

Από την πλευρά του ο Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής κ. Ιωάννης Πλακιωτάκης αναφέρθηκε στην εξαιρετική συνεργασία που έχει το υπουργείο με το Ν.Α.Τ. αλλά και συνολικά με την ναυτιλιακή κοινότητα, χάρη στην οποία έχουν δοθεί λύσεις σε ζητήματα που χρόνιζαν. Ενδεικτικά αναφέρθηκε στον νέο Κώδικα Ιδιωτικού Ναυτικού Δικαίου, που όπως είπε χαρακτηριστικά ήρθε έπειτα από 65 χρόνια! Ο κ. Πλακιωτάκης συνεχάρη τη διοίκηση και τους υπαλλήλους το Ν.Α.Τ., ενώ απευθυνόμενος στον Υπουργό Εργασίας σχολίασε με νόημα ότι «η επιλογή σου στο πρόσωπο του Κωνσταντίνου Τσαγκαρόπουλο δικαιώθηκε».

Χαιρετισμούς απηύθυναν ο Υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης κ. Παναγιώτης Τσακλόγλου, η Υφυπουργός Πρόνοιας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης κα Δόμνα Μηχαηλίδου, η Γενική Γραμματέας Κοινωνικών Ασφαλίσεων κα Παυλίνα Καρασιώτου, η Γενική Διευθύντρια της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών κα Κατερίνα Πέππα και ο Γενικός Γραμματέας της Πανελλήνιας Ναυτικής Ομοσπονδίας κ. Εμμανουήλ Τσικαλάκης. Όλοι τους χαιρέτισαν τα σπουδαία αποτελέσματα που έχουν πετύχει διοίκηση και εργαζόμενοι του Ν.Α.Τ., σε αγαστή συνεργασία, τα τελευταία δύο χρόνια.

Στο πλαίσιο της εκδήλωσης παρουσιάστηκε η πρώτη Ετήσια Έκθεση του Ν.Α.Τ. για την ναυτική απασχόληση στην Ελλάδα, η οποία περιλαμβάνει κρίσιμες πληροφορίες και στατιστικά δεδομένα, ενώ για την εκπόνηση της αξιοποιήθηκε το ιστορικό αρχείο του Ν.Α.Τ. Όπως εξήγησε ο κ. Τσαγκαρόπουλος, «στόχος είναι η Έκθεση να γίνει το σημείο αναφοράς του κοινωνικού διαλόγου για την Ελληνική Ναυτιλία».

«Επιτρέψτε μου να εκφράσω τις ευχαριστίες μου στη Διοίκηση του Ν.Α.Τ. που μου έδωσε την ευκαιρία να μελετήσω από τους πρώτους την πρώτη Έκθεση για τη Ναυτική Απασχόληση στην Ελλάδα (...) Αξιοποιώντας τα πορίσματα μίας συστηματικής επεξεργασίας πρωτογενών δεδομένων, το Ν.Α.Τ. προχώρησε στην εκπόνηση μίας ιδιαίτερα πρωτότυπης –σε εθνικό και διεθνές επίπεδο– Έκθεσης για τη Ναυτική Απασχόληση στην Ελλάδα (…) η οποία εξασφαλίζει για πρώτη φορά πρόσβαση σε ένα πολύ πλούσιο όγκο δεδομένων και πληροφοριών, ενώ εντοπίζει εύστοχα και το πλέγμα νέων προκλήσεων ανάπτυξης των ανθρώπινων πόρων της Ελληνικής ναυτιλίας», τόνισε σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά του ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Ιωάννης Στουρνάρας

Ο ίδιος πρόσθεσε: «Η σημερινή διοίκηση του Ν.Α.Τ. υπό τον Κωνσταντίνο Τσαγκαρόπουλο απέδειξε στην πράξη τις μεγάλες δυνατότητες που έχει ο δημόσιος τομέας της ελληνικής οικονομίας όταν λειτουργεί με ήθος, ταχύτητα, αποτελεσματικότητα και όραμα (...) Μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, η σημερινή διοίκηση του Ν.Α.Τ. κατάφερε να μηδενίσει τις ασφαλιστικές εκκρεμότητες του παρελθόντος

και να εξαλείψει τις παθογένειες δεκαετιών»,

Ο κ. Γαβριήλ Αμίτσης, Καθηγητής Δικαίου Κοινωνικής Ασφάλειας στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, ως Επιστημονικός Υπεύθυνος της Έκθεσης, αναφέρθηκε στις πέντε βασικές προκλήσεις για τον κλάδο της Ναυτιλίας, που αναδεικνύονται μέσα από την Έκθεση:

• την ενίσχυση της απασχόλησης Ελλήνων ναυτικών στον κλάδο,

• την είσοδο αλλά και την παραμονή γυναικών στο ναυτικό επάγγελμα, • την αξιοποίηση αλλοδαπών ναυτικών με προτίμηση σε αλλοδαπούς υψηλών προσόντων που προέρχονται από κράτη-μέλη της Ε.Ε. και επιθυμούν να καλυφθούν από το ελληνικό σύστημα ασφάλισης, • την αξιοποίηση των πολύ ισχυρών πρωτοβουλίων των κοινωνικών εταίρων που επενδύουν κρίσιμους υλικούς και ανθρώπινους πόρους για την αναβάθμιση του ναυτικού επαγγέλματος και • την επαρκή πρόσβαση των Ελλήνων ναυτικών σε συνταξιοδοτικές παροχές υψηλού επιπέδου.

Ο Διοικητής του Ν.Α.Τ. κ. Κωνσταντίνος Τσαγκαράκης στο βήμα

Η στιγμή της βράβευσης των στελεχών του Ν.Α.Τ. Από αριστερά: Κωνσταντίνος Τσαγκαρόπουλος, Διοικητής Ν.Α.Τ., Κωστής Χατζηδάκης, Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Χρήστος Κώνστας, Δημοσιογράφος και Συντονιστής της εκδήλωσης, Γεωργία Μανιάτη, Προϊσταμένη της Γενικής Διεύθυνσης του Ν.Α.Τ., Βασίλης Παπαδημητρίου, Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Ναυτικής Υπηρεσίας,

Χρήστος Σκολαρίκος, Πρόεδρος του Συλλόγου Υπαλλήλων Ν.Α.Τ., Δόμνα Μηχαηλίδου, Υφυπουργός Πρόνοιας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Μαρούσα Λυμπέρη, Αναπληρώτρια Προϊσταμένη Τμήματος Επεξεργασίας Ναυτικής Υπηρεσίας, Παναγιώτης Τσακλόγλου, Υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης, Ιωάννης Πλακιωτάκης, Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής.

Η Έκθεση είναι διαθέσιμη στον σύνδεσμο http://bit.ly/40wEJkM

Ξεχωριστή και ιδιαίτερα συγκινητική στιγμή της εκδήλωσης ήταν η βράβευση στελεχών του Ν.Α.Τ. ως ένδειξη αναγνώρισης της σημαντικής προσφοράς τους στις επιτυχίες των τελευταίων δύο ετών. Ειδκότερα, τιμήθηκαν η Προϊσταμένη της Γενικής Διεύθυνσης του Ν.Α.Τ. κα Γεωργία Μανιάτη, ο Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών κ. Κωνσταντίνος Λεοντής, ο Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Ναυτικής Υπηρεσίας κ. Βασίλης Παπαδημητρίου, η κα Αικατερίνη Ζέρβα, η οποία διατέλεσε Προϊσταμένη του Τμήματος Επεξεργασίας Ναυτικής Υπηρεσίας, ενώ Ειδικό Βραβείο παρέλαβε ο Πρόεδρος του Συλλόγου Υπαλλήλων Ν.Α.Τ. κ. Χρήστος Σκολαρίκος, για λογαριασμό όλων των υπαλλήλων του φορέα. Πρόκειται για Τιμητική Πλακέτα στην οποία αναγράφονται τα ονόματα όλων των εργαζόμενων στο Ν.Α.Τ., σε αναγνώριση της συνδρομής τους στο έργο της αποκλιμάκωσης των εκκρεμοτήτων στις κύριες και επικουρικές συντάξεις και στα εφάπαξ των ναυτικών τα έτη 2021-2022. Όπως τόνισε, άλλωστε, ο Διοικητής του Ν.Α.Τ., «βασικό συστατικό της προσπάθειας και της επιτυχίας που αυτή έφερε, ήταν η εργατικότητα, η προσφορά και η κοινωνική ευαισθησία των υπαλλήλων του Ταμείου».

Τον συντονισμό της εκδήλωσης είχε ο δημοσιογράφος Χρήστος Κώνστας.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ Ν.Α.Τ. Το Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο είναι Νομικό Πρόσωπο Δημόσιου Δικαίου, εποπτευόμενο από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.

Υπήρξε το πρώτο ασφαλιστικό ταμείο στην Ελλάδα και το δεύτερο στον κόσμο. Ιδρύθηκε το 1861 και παραμένει σταθερά δίπλα στους ναυτικoύς

και την ελληνική ναυτιλία. Το N.A.T. αποτελεί έναν από τους ιστορικότερους φορείς που εδρεύει στον Πειραιά.

Μάθετε περισσότερα στο https://www.nat.gr

OΝαυτικός Όμιλος Ελλάδος, η Ελληνική Ένωση Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (HELMEPA) και το Propeller Club (Port of Piraeus) διοργάνωσαν το τριήμερο ανοικτό εργαστήριο «Blue Horizons - η ναυτιλία για τη νέα γενιά» 17 -19 Μαρτίου 2023 που φιλοξενήθηκε στις εγκαταστάσεις του Ναυτικού Ομίλου Ελλάδος με την απρόσκοπτη θεά προς τη θάλασσα.

Ο στόχος των διοργανωτών είναι ο νέος θεσμός να αποτελέσει μια ενημερωτική και μαθησιακή εμπειρία για νέους 15+ ετών, χρήσιμη και απαραίτητη, για τις μελλοντικές επαγγελματικές επιλογές και προοπτικές

εξέλιξής τους στη Γαλάζια Οικονομία.

250+ νέοι και νέες ηλικίας 15-25

ετών συμμετείχαν με ενθουσιασμό

στο Blue Horizons διερευνώντας

την προοπτική επαγγελματικής

σταδιοδρομίας στα επαγγέλματα

της θάλασσας, στο τριήμερο εργαστήριο γνωριμίας, γνώσης

και διασύνδεσης με τη ναυτιλιακή κοινότητα Κατά τη διάρκεια του

τριημέρου διακεκριμένοι ομιλητές

και προσωπικότητες του κόσμου

της θάλασσας, πανεπιστημιακοί, ναυτιλιακοί επιχειρηματίες ακόμα και αθλητές, μοιράστηκαν τις γνώσεις και τις εμπειρίες τους με το νεανικό κοινό μέσα από ένα

ζωντανό διάλογο κατά τη διάρκεια παρουσιάσεων και θεματικών εργαστηρίων για τα επαγγέλματα

της θάλασσας, τις ήπιες δεξιότητες και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Τα

θέματα που αναδείχθηκαν ήταν

οι αυξανόμενες ανάγκες σε προσωπικό της ελληνόκτητης ναυτιλίας, οι νέες δεξιότητες που απαιτούνται την εποχή της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης, η διευκόλυνση της

Η Πρόεδρος της Helmepa Σεμίραμις Παληού.

Η Αντιπρόεδρος του Ναυτικού Ομιλού Ελλάδος Ελισάβετ Προκοπίου

Ο Πρόεδρος του Propeller Club Κωστής Φραγκούλης

πρόσβασης και παραμονής των γυναικών στα γαλάζια επαγγέλματα, η αναγκαία διαμόρφωση θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού, ο εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου της ναυτικής εκπαίδευσης, η έλλειψη τεκμηριωμένων στοιχείων για την υποστήριξη κατάλληλων πολιτικών και η διαρροή εγκεφάλων και ταλέντου (brain drain) στο εξωτερικό.

Στην εναρκτήρια εκδήλωση χαιρετισμούς απηύθυναν η Πρόεδρος της HELMEPA, κα Σεμίραμις Παληού, ο Πρόεδρος του Propeller Club, Port of Piraeus, κ. Κωστής Φραγκούλης και η Αντιπρόεδρος του Ναυτικού Ομίλου Ελλάδος, κα Ελισάβετ Προκοπίου. Το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος εκπροσώπησε η Πρόεδρος Αναστασία Αναγνωστοπούλου -Παλούμπη.

για τα 50 χρόνια από την

εξέγερση των φοιτητών της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών

ο Σάββατο 18 Φεβρουαρίου στις 10:30 το πρωί, στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά πραγματοποιήθηκε εκδήλωση μνήμης για τα 50 χρόνια από την εξέγερση των φοιτητών της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών κατά του δικτατορικού καθεστώτος που είχε επιβληθεί στη χώρα από το 1967.

Συνδιοργανωτές της εκδήλωσης ήταν ο Δικηγορικός Σύλλογος Πειραιά (Δ.Σ.Π. Πρόεδρος Ηλίας Κλάππας)

και ο Σύνδεσμος Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αγωνιστών 1967 – 1974 (Σ.Φ.Ε.Α. Πρόεδρος Βαγγέλης Γκιουγκής).

Ήταν μια αξιέπαινη προσπάθεια που στόχο είχε να αναδείξει ως ομιλητές κάποιους από τους πρωταγωνιστές της εξέγερσης, νεαρούς φοιτητές τότε, που ο καθένας τους έδωσε τη δική του εικόνα από το εξωπραγματικό εκείνο γεγονός της 21ης Φεβρουαρίου 1973, το οποίο συντάραξε τη χούντα κασι δημοσιοποίησε στον κόσμο ολόκληρο την αντίδραση του ελληνικού λαού στην ανελευθερία που του είχε επιβληθεί. Στο βήμα ανήλθαν έξι από τους πρωταγωνιστές της συντονιστικής επιτροπής εκείνης της εποχής οι οποίοι ήταν οι :

Παναγιώτης Σαπουντζάκης συντονιστής

Γιώργος Βερνίκος

Νίκος Μπίστης

Γιώργος Σαββόπουλος

Στέφανος Τζουμάκας

Γιώργος Φιλιππάκης

Την εκδήλωση χαιρέτισαν :

Ο Πρόεδρος του ΔΣΠ Ηλίας Κλάππας

Ο Πρόεδρος ΣΦΕΑ Ευάγγελος Γκιουγκής

Ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου

Δικαιοσύνης Πάνος Αλεξανδρής

Ο Αναπληρωτής Κοσμήτορας της Νομικής

Σχολής Αθηνών Κωνσταντίνος Χριστοδούλου

Τέλος Παρεμβάσεις έκαναν ο Αντιπρόεδρος ΣΦΕΑ Σπύρος Χαλβατζής και ο Αντιναύαρχος Ιωάννης Παλούμπης ως μέλος του Κινήματος του Ναυτικού.

Την εκδήλωση συμπλήρωσε η χορωδία του ΔΣΠ με τραγούδια (τι άλλο ;;;) Θεοδωράκη απαγορευμένα εκείνη την εποχή από το καθεστώς. Η παρέμβαση του Αντιναύαρχου Παλούμπη παρατίθεται κατωτέρω.

Κυρίες και Κύριοι.

Αποτελεί μεγάλη τιμή για μένα να απευθύνομαι στη συγκέντρωσή σας που σκοπό έχει να θυμίσει τα γεγονότα της Νομικής Σχολής του Φεβρουαρίου 1973 και να αποτίσει τον οφειλόμενο φόρο τιμής προς τους φοιτητές όλων των Σχολών εκείνης της εποχής, οι οποίοι, αμούστακα παιδιά τότε, στάθηκαν απέναντι στο σκληρό και απάνθρωπο καθεστώς της χούντας, διερμηνεύοντας και εκφράζοντας την επιθυμία του ελληνικού λαού για ελευθερία και δημοκρατία.

Περίπλους

Φίλες και φίλοι. Η επιβολή στυγνής δικτατορίας στα μέσα του 20ου αιώνα, στην Ελλάδα της Ευρώπης, στη γενέτειρα της Δημοκρατίας, όταν όλες οι δικτατορίες αποσύρονταν από το προσκήνιο των Ευρωπαϊκών λαών, δεν θα μπορούσε να γίνει κατανοητή από κάποιον ανυποψίαστο παρατηρητή, αν δεν ανέτρεχε στο παρελθόν και δεν εξέταζε τα ιστορικά δεδομένα και τις κοινωνικές φορτίσεις που αυτά άφησαν.

Πολλοί πιστεύουν πως η δικτατορία ήταν δημιούργημα ξένων δυνάμεων. Η άποψή μου είναι διαφορετική. Η αδυναμία των πολιτικών και πολιτειακών παραγόντων της εποχής να αντιληφθούν την πραγματική κατάσταση, το υπόστρωμα του αντικομμουνιστικού κλίματος που είχε καλλιεργηθεί επί δεκαετίες και η φιλοδοξία μιας καλά οργανωμένης κλίκας, έφεραν την

Lukis Mansell

Παρουσίαση: Γεώργιος Γιακουμάκης Ναύαρχος ΠΝ(ε.α.), Επίτιμος Αρχηγός ΓΕΝ

Ο Οργανισμός Λιμένων Νομού Ευβοίας (ΟΛΝΕ) οργάνωσε εκδήλωση για την παρουσίαση του βιβλίου-λευκώματος, που έχει εκδώσει, με τίτλο ‘Arthur Lukis Mansell Στα ίχνη ενός Άγγλου υδρογράφου’ του αρχιτέκτονα Κωνσταντίνου Δημητούλη.

Η εκδήλωση έλαβε χώρα στο Αμφιθέατρο της Περιφερειακής Ενότητας Ευβοίας στις 9 Ιανουαρίου 2023.

Τη παρουσίαση του βιβλίου έκαναν ο Ναύαρχος ε.α. κ. Γεώργιος Γιακουμάκης Επίτιμος Αρχηγός ΓΕΝ και η διδάκτωρ φιλολογίας κ. Σούλα Παπαγεωργοπούλου.

Το συντονισμό είχε ο Διευθύνων Σύμβουλος

του ΟΛΝΕ κ. Χαράλαμπος Μανιάτης.

Παρατίθεται η εισήγηση του Ναυάρχου ε.α. Γ. Γιακουμάκη:

κλεκτοί καλεσμένοι, Κυρίες και Κύριοι καλησπέρα σας, Στα επόμενα λεπτά, θα προσπαθήσω να αποδώσω αδρομερώς το πλαίσιο αλλά και τα κυριότερα σημεία του πολύτιμου έργου, ‘Arthur Lukis Mansell - Στα ίχνη ενός Άγγλου υδρογράφου’. Ενός έργου που με πολύ μεράκι, επιμονή και ένθερμη προσπάθεια εκπόνησε ο εκλεκτός συμπολίτης μας, Κωνσταντίνος Δημητούλης και εκδόθηκε με πρωτοβουλία του Οργανισμού Λιμένων Νομού Ευβοίας ΑΕ. Ο συγγραφέας, μετά από εξαντλητική έρευνα, παρουσιάζει στο βιβλίο του τον πολύπτυχο βίο του Αξιωματικού του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού, Αντιναυάρχου Arthur Lukis Mansell, ενός βίου που συνδέθηκε και με την Ελλάδα και ειδικότερα με τη Χαλκίδα.

Κατά τον 19ο αιώνα, η Μεγάλη Βρετανία έχει δημιουργήσει μια απέραντη αυτοκρατορία. Η Ανατολική Μεσόγειος έχει αποκτήσει στρατηγική σημασία, για την πρόσβαση στις βρετανικές κτήσεις της, στην Άπω Ανατολή. Επιπλέον, οι Ναπολεόντειοι πόλεμοι είχαν καταδείξει πόσο σημαντική ήταν η θάλασσα αυτή για το βρετανικό εξαγωγικό εμπόριο. Η γεωπολιτική και οικονομική σημασία της Ανατολικής Μεσογείου ώθησαν την Μεγάλη Βρετανία στην σύναψη στενότερων σχέσεων με την Οθωμανική Αυτοκρατορία και την Ελλάδα.

Η βρετανική στάση βρήκε άμεση ανταπόκριση, καθώς υποσχόταν προστασία στην Οθωμανική Αυτοκρατορία έναντι

της όποιας Ρωσικής απειλής, αλλά και αντίστοιχη προστασία στην Ελλάδα έναντι της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

H βρετανική αρωγή, στην Ελλάδα και την Οθωμανική Αυτοκρατορία, βασιζόταν στη βρετανική ναυτική ισχύ. Ικανή και αναγκαία συνθήκη, για τη μεγιστοποίηση της παρεπόμενης ωφέλειας, ήταν η ενδελεχής υδρογραφική και χαρτογραφική αποτύπωση της Ανατολικής Μεσογείου και των ακτών της. Το Βρετανικό Ναυτικό εμπιστεύθηκε τις υδρογραφικές και χαρτογραφικές εργασίες στους πλέον κατάλληλους αξιωματικούς του, όπως τον Graves, τον Spratt και τον Mansell. Η βιογραφία του Mansell αποδίδεται με ενάργεια στο προκείμενο πόνημα. …..

Ο Arthur Lukis Mansell γεννήθηκε το 1815. Υπήρξε απόγονος αρχοντικής οικογένειας των Βίκινγκς της Νορμανδίας. Προπάτορές του κατέλαβαν ύπατα αξιώματα στο αγγλικό βασίλειο, που απαιτούσαν κατάρτιση και ανδρεία. Συνεχίζοντας την προγονική παράδοση, ο νεαρός Mansell φοίτησε σε ένα από τα αρχαιότερα και καλύτερα κολλέγια της Μεγάλης Βρετανίας, όπου διδάχθηκε πολλά γνωστικά αντικείμενα, που τον κατάρτισαν σφαιρικά. Η παιδεία που έλαβε προσιδίαζε σε έναν κοσμοπολίτη gentleman, σε έναν homo universalis. Το 1831, ακολούθησε το παράδειγμα του ναυάρχου πατέρα του, και φοίτησε στη Ναυτική Ακαδημία στο Portsmouth.

Από το 1832 έως το 1855, για 23 χρόνια, υπηρέτησε σε πλοία

του βρετανικού Ναυτικού με κυβερνήτες τον Αντιπλοίαρχο Graves και τον Αντιπλοίαρχο Spratt.

O Graves και ο Spratt, ήταν οι άνθρωποι που μύησαν τον Mansell στην υδρογραφία, την έρευνα και τη μελέτη των φυσικών

Του Κωνσταντίνου Δημητούλη

φαινομένων, την έρευνα της χλωρίδας και της πανίδας καθώς και άλλων συναφών πεδίων.

Τα πλοία, στα οποία υπηρέτησε, είχαν ως αποστολή τη χαρτογράφηση των ακτών του Ιονίου, του Αιγαίου πελάγους, της Κρήτης, της Μικράς Ασίας, της ανατολικής Μεσογείου και της Μαύρης θάλασσας, την εκτέλεση βυθομετρήσεων, τη μελέτη του βυθού και τη καταγραφή της γεωλογικής διαστρωμάτωσης διάφορων χερσαίων περιοχών. Συμμετείχαν επίσης σε πολεμικές επιχειρήσεις και σε επιχειρήσεις προβολής ναυτικής ισχύος. Τα βρετανικά πλοία προωθούσαν άλλοτε τα εμπορικά και οικονομικά συμφέροντα της αυτοκρατορίας ή βρετανών πολιτών και άλλοτε τους στόχους της βρετανικής εξωτερικής πολιτικής, όπως η συμμετοχή τους στον Κριμαϊκό πόλεμο. Στο προκείμενο βιβλίο παρατίθενται ενδιαφέροντα στοιχεία για την Εύβοια της περιόδου αυτής. Η χαρτογράφηση του Ευβοϊκού κόλπου έγινε τη περίοδο 1845-47. Τότε μελετήθηκαν και τα ρεύματα του πορθμού του Ευρίπου. Επίσης έλαβαν χώρα αρχαιολογικές έρευνες στη περιοχή Βαθύ Αυλίδας, την Ερέτρια, τα Στύρα και την Κάρυστο. Το 1846, κατά τη παραμονή του Mansell στη Χαλκίδα, γνώρισε την Fanny Thiesse, κόρη του τοπικού Γάλλου πρόξενου, την οποία και παντρεύτηκε το ίδιο έτος. Τη περίοδο 1850-53, χαρτογραφούνται οι ακτές της Κρήτης και συλλέγονται πληροφορίες σχετικές με την πανίδα, τη χλωρίδα, τη γεωλογία και την αρχαιολογία του χερσαίου χώρου. Οι πληροφορίες αυτές συμπεριλήφθηκαν σε πόνημα του Spratt, o οποίος εξήρε τη συμβολή του Mansell στην εκπλήρωση της αποστολής.

To 1854-55 ο Μάνσελ συμμετείχε στον Κριμαϊκό πόλεμο με το πλοίο HMS Spitfire. Κατά τη διάρκεια αυτής της αποστολής, ο Mansell σχεδίασε πολλά οχυρά και άλλα κτίρια της ακτογραμμής της Μαύρης θάλασσας και εκτυπώθηκαν αντίστοιχες λιθογραφίες. Για τη συμμετοχή του στο Κριμαϊκό πόλεμο τιμήθηκε με στρατιωτική διάκριση από την Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Ο Mansel προήχθη σε Αντιπλοίαρχο και ανέλαβε τη διακυβέρνηση του πλοίου HMS Tartarus, το 1856. Έχει προηγηθεί η υπογραφή της σύμβασης για τη διάνοιξη της διώρυγας του Σουέζ, το 1854. Το πλοίο του διεξήγαγε λεπτομερείς βυθομετρήσεις των ακτών της Αιγύπτου, που επηρέασαν τη τελική χάραξη της διώρυγας του Σουέζ. Το 1857, ο Mansell χαρτογραφεί τις ακτές της Συρίας. Μαζί με τον Αντιπλοίαρχο Spratt, πραγματοποίησαν επίσης βυθομετρικές εργασίες στην Ανατολική Μεσόγειο, για την πόντιση τηλεγραφικών καλωδίων.

Κατά τη διακυβέρνηση του πλοίου HMS Firefly, το 1860, ο Αντιπλοίαρχος Mansell, κατέπλευσε στη Χαλκίδα και χαρτογράφησε την ευρύτερη περιοχή, για την επικαιροποίηση των χαρτών του Ευβοϊκού κόλπου του 1847.

Το Μάιο του 1860 αναχωρεί για τη Βηρυτό, λόγω της εξέγερσης των Χριστιανών Μαρωνιτών εναντίον των Δρούζων μουσουλμάνων του Λιβάνου και επιτυγχάνει διπλωματική λύση.

Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη περιοχή, χαρτογράφησε τις συριακές ακτές και την ενδοχώρα της Συρίας. Την επόμενη διετία, έκανε χαρτογραφήσεις και βυθομετρήσεις κατά μήκος των ακτών της Συρίας και της Αιγύπτου. Την περίοδο 186465, λίγο πριν την ενσωμάτωση των Επτανήσων στην Ελλάδα, ο Mansell χαρτογράφησε τις ακτές της Κέρκυρας, Λευκάδας και Κεφαλονιάς με το πλοίο ΗMS Hydra.

Από το 1859 έως το 1865 συνέλεξε αστρονομικές παρατηρήσεις, που φυλάσσονται στα Γενικά Αρχεία του Κράτους του Ηνωμένου

Βασιλείου. Συνεργάστηκε επίσης με μετεωρολογικά περιοδικά και πρότεινε νέα μέθοδο καταγραφής των μετεωρολογικών παρατηρήσεων. Το 1865 προήχθη στο βαθμό του Πλοιάρχου και το 1866 αποστρατεύθηκε από το Βρετανικό Ναυτικό. Το 1881 του απονεμήθηκε ο βαθμός του Υποναυάρχου και το 1888 ο βαθμός του Ναυάρχου. Μετά την αποστρατεία του, εγκαταστάθηκε στη Χαλκίδα και για 14 χρόνια ασχολήθηκε με την τεκμηρίωση των αιτίων των ασταθών ρευμάτων του Ευρίπου. Η σχετική μελέτη δεν κατέστη δυνατό να δημοσιευθεί. Το 1882 ο Υποπλοίαρχος Ανδρέας Μιαούλης, σε συνεργασία με τον Mansell, εξέδωσε ‘Το περί παλίρροιας του Ευρίπου σύγγραμμα’, που περιέχει την ώρα αλλαγής κατεύθυνσης των ρευμάτων, τη κατεύθυνση και την ένταση αυτών. Οι μελέτες του Mansell αποτελούν επίσης σημείο αναφοράς σημαντικών σχετικών πονημάτων που ακολούθησαν.

ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΠΑΛΙΡΡΟΙΑΣ ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΟΥ

ΜΕΤΑ ΔΩΔΕΚΑ ΠΙΝΑΚΩΝ ΚΑΙ ΕΝΟΣ ΥΔΡΟΓΡΑΦΙΚΟΥ

ΣΧΕΔΙΟΓΡΑΦΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΠΟΡΘΜΟΥ ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΟΥ

ΑΝΔΡΕΟΥ. ΑΝΤ. ΜΙΑΟΥΛΗ

Υποπλοίαρχου του πολεμικού Ναυτικού

ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ ΕΚ ΤΟΥ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟΥ

ΑΝΔΡΕΟΥ ΚΟΡΟΜΗΛΑ

1882

Ο Mansell επίσης εξέτασε για μία δεκαετία τη σεισμική δραστηριότητα και τα μετεωρολογικά στοιχεία της περιοχής της Χαλκίδας. Η μελέτη αυτή υποβλήθηκε στην Βασιλική Γεωγραφική εταιρεία το 1880. Ως γνώστης της γεωλογικής διαστρωμάτωσης της Εύβοιας και ως διαχειριστής της Ευβοϊκής εταιρείας, ασχολήθηκε με την παραχώρηση εκτάσεων στην εταιρεία, για την εξόρυξη μεταλλευμάτων.

Το 1887, όντας σε μεγάλη ηλικία, συμμετείχε τιμητικά στη γνωμοδοτική επί των Φάρων επιτροπή, για τη σύνταξη μελέτης για το φαρικό δίκτυο της Ελλάδας.

Για τις σημαντικές του υπηρεσίες, η ελληνική Πολιτεία τίμησε

τον Arthur Lukis Mansell δύο φορές με τον Μεγαλόσταυρο

του Σωτήρος. Απεβίωσε στις 20 Φεβρουαρίου του 1890 και τάφηκε με στρατιωτικές τιμές.

Ο Mansell πέρα από Αξιωματικός του Βρετανικού Ναυτικού ήταν πολυμαθής και πολυπράγμων επιστήμονας, σχολαστικός και παθιασμένος με την έρευνα και μελέτη της φύσης, των φυσικών φαινομένων και της ιστορίας των περιοχών που επισκεπτόταν.

Μέσα από τη ζωή και τις ποικίλες δράσεις του Mansell και άλλων Βρετανών αξιωματικών, ο αναγνώστης του βιβλίου αποκτά πολύτιμα στοιχεία για τις χαρτογραφήσεις των ακτών, τις βυθομετρήσεις των θαλασσών, καθώς και τις μελέτες της χλωρίδας, της πανίδας, των φυσικών φαινομένων, τις γεωλογικές μελέτες, και τις αρχαιολογικές έρευνες της εποχής εκείνης. Οι δράσεις αυτές συνδέονται με τα ιστορικά γεγονότα της εποχής, την εξέλιξη του τότε κόσμου, και τις γεωπολιτικές επιδιώξεις της Μεγάλης Βρετανίας. Παράλληλα με τη ναυτική δράση του Mansell, ο συγγραφέας αφηγείται γλαφυρά και την κοινωνική διάσταση της παρουσίας του στη Χαλκίδα. Τη γεμάτη ζωή του Μάνσελ μας αποδίδει ο συμπολίτης μας κύριος Δημητούλης με το εναργές πόνημά του. Ένα πόνημα που πλαισιώνεται από πλούσιο χαρτογραφικό υλικό, αλλά και από άλλες απεικονίσεις και κείμενα, που μεταφέρουν εύστοχα την αίσθηση της μετάβασης της Ανατολικής Μεσογείου από τον προβιομηχανικό κόσμο στη Βιομηχανική Επανάσταση.

Οφείλουμε ευγνωμοσύνη στον εκλεκτό συμπολίτη μας, που ανέδειξε μια λησμονημένη αλλά σημαντική προσωπικότητα της Μεσογείου και της τοπικής μας ιστορίας.

Η επιστημοσύνη του κ. Δημητούλη και η αφοσίωσή του στο προκείμενο έργο είναι αξιέπαινη.

Κύριε Δημητούλη θερμά συγχαρητήρια για το εξαιρετικό σας έργο.

Του

ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΠΑΛΙΡΡΟΙΑΣ

ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΟΥ ΜΕΤΑ ΔΩΔΕΚΑ

ΠΙΝΑΚΩΝΚΑΙ ΕΝΟΣ ΥΔΡΟΓΡΑΦΙΚΟΥ

ΣΧΕΔΙΟΓΡΑΦΗΜΑΤΟΣ

ΤΟΥ ΠΟΡΘΜΟΥ ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΟΥ ΑΝΔΡΕΟΥ. ΑΝΤ. ΜΙΑΟΥΛΗ

Υποπλοίαρχου του πολεμικού Ναυτικού

ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣΕΚ ΤΟΥ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟΥ ΑΝΔΡΕΟΥ ΚΟΡΟΜΗΛΑ 1882

ΣΤΟΝ ΑΡΘΟΥΡΟ ΜΑΝΣΕΛ ΤΟΝ ΔΙΑΠΡΕΠΗ

ΥΠΟΝΑΥΑΡΧΟ ΚΑΙ ΥΔΡΟΓΡΑΦΟ

ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΙΚΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ ΤΗΣ

Μ Ε Γ Α Λ Η Σ Β Ρ Ε TΑ Ν Ι Α Σ ΣΕ ΕΝΔΕΙΞΗ ΤΙΜΗΣ ΚΑΙ ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗΣ ΠΡΟΣΦΩΝΕΙΤΑΙ ΤΟ ΠΑΡΟΝ

Εἰς τίνα ἄλλον παρά εἰς Σέ ἠδυνάμην να ἀφιερώσω

τὸ παρόν, παρά εἰς Σέ, ὅστις ἐδίδαξας τὰ

τῆς ὑδρογραφίας καὶ τον τρόπον τῆς καταρτίσεως τῶν πινάκων καὶ τῆς ἐξετάσεως τῶν ὑδάτων τῆς παλιρροίας; Εἰς Σέ, εὐγενέστατε ἄνερ, εἰς ὃν το ναυτικὸν ὀφείλει τόσας χάριτας διὰ τὰ ἔργα ὑδρογραφικῶν Σου Χαρτῶν τῶν ὁποίων ἐπὶ τριάκοντα καὶ ὀκτὼ ἔτη εκ παιδικῆς ἡλικίας εἰργάσθης ἐν ταῖς θαλάσσαις τῆς Μεσογείου εἰς Σέ, διότι Σὺ καὶ τῆς μικρᾶς μου ταύτης ἐργασίας ὑπῆρξας ὁ ὁδηγός. Ὃθεν δέχθητι τὴν ταπεινήν μου ταύτην προσφοράν, εὑγνωμοσύνης τεκμήριον, ἥτις ἱκανοποιεῖ τοὺ ς κόπους οὓς κατέβαλες πρός καταρτισμόν μου. Τὸ ἔργον βεβαίως δὲν θὰ εὕρῄς, ὡς ἐπεθύμεις, οὔτε δὲ ἦτο δυνατὸν νὰ γίνῃ τοιοῦτον, ἀφοῦ αί ἐργασίαι μου διεκόπησαν ἔνεκεν τῆς ὑπηρεσίας ἀπὸ τοῦ τέλους τοῦ

Απριλίου τοῦ 1872.

Τό ἀποτέλεσμα ὅμως παραβαλλόμενον πρὸς τὸν χρόνον τῶν ἐργᾳσιῶν μου εἶνε μέγα.

Ερρωσο!

Ἐν Αθήναις την 17 Ἰανουαρίου 1882

Ὁ Φίλος σου

Α. Α. ΜΙΑΟΥΛΗΣ

Κωνσταντίνου

Arthur Lukis Mansell - Στα ίχνη ενός Άγγλου υδρογράφου’

Quality around the clock and against the elements

Around the clock, against the elements, Thenamaris delivers a wide variety of cargoes for clients worldwide: safely, securely and efficiently. Combining fresh energy with over 50 years of shipping experience, we manage a world-class fleet of ocean going vessels, ensuring high quality performance and a service you can trust. Find out more about us at www.thenamaris.com

Ποιος -και γιατί- δεν ήθελε την αγορά του “Αβέρωφ”

Του Γαβριήλ Ν. Συντομόρου

ερί το τέλος της 1ης δεκαετίας του

20ου αιώνα, προέκυπτε η αδήριτη

ανάγκη να χειρισθεί η πατρίδα μας

σθεναρά και αποτελεσματικά, όχι, απλώς, μόνο την, εξαιτίας του Κρητικού

ζητήματος, τουρκική επιθετική στάσηυπάρχουσα πάντα άλλωστε- αλλά και να επιδοθεί στην θεραπεία της τότε γενικότερης παρακμιακής κατάστασης του κράτους μας. «Η κατάστασις της Ελλάδος, κατά την περίοδον αυτήν», παρατηρεί ο Στρατηγός Θεόδωρος Πάγκαλος (βλ. Τα Απομνημονεύματά μου 1897-1947, τ.1, σσ.44-45 & σ.94), «ήτο θλιβερά εξωτερικώς και εσωτερικώς. Χωρίς καμμίαν υποστήριξιν Μεγάλης Δυνάμεως, η Ελλάς είχε μόνον εχθρούς ασπόνδους και ήτο χώρα της Βαλκανικής ήτις ήτο εντελώς απαράσκευος στρατιωτικώς, καίτοι είχε να διεκδικήση τεράστια δικαιώματα». Όλα τα παραπάνω, ιδίως, κατά τον Πάγκαλο, συνέβαιναν ενόσω και «μεγάλη κληρονομία υποχρεώσεων εβάρυνεν επί των ώμων της» πατρίδας μας.

Η [δε] δυσφορία και η αγανάκτησις, διά

την οικτράν αυτήν κατάστασιν, ήτο έκδηλος και σφοδρά εις όλας τας κοινωνικάς τάξεις», αφού «και οι πλέον αδιάφοροι και απαθείς», ακόμη, «δεν ήτο δυνατόν να μην εξεγερθούν. Σύλλογοι, οργανώσεις και, ιδία, αι επαγγελματικαί συντεχνίαι» προέβαιναν «εις θορυβώδεις διαμαρτυρίας και διαδηλώσεις, ενώ, ταυτοχρόνως», συμπληρώνει ο παραπάνω στρατηγός, «η μεγίστη πλειοψηφία του τύπου ηξίου επιτακτικώς από τον Βασιλέα» Γεώργιο τον Α΄, «και τους πολιτικούς» το μετεξελιχθέν, εν συνεχεία σε γενικότερο εμβληματικό σύνθημα, δηλαδή, «την περιπόθητον “Α ν ό ρ θ ω σ ι ν” διά την σωτηρίαν της Πατρίδος»

Οπότε, η επιβεβλημένη εκείνη ανάγκη, για πραγμάτωση, μέσω μιας γενικότερης ελληνικής συστράτευσης, της κάθε είδους Ανόρθωσης της χώρας, ιδού πώς έλαβε σάρκα και οστά κατά τη δυσχερή, για την πατρίδα μας, εν λόγω ιστορική

καμπή: Η εξέλιξη εκείνη, συγκεκριμένα, εκδηλώθηκε μέσω μιας οργάνωσης αποτελούμενης από αξιωματικούς του Στρατού ξηράς και του Πολεμικού μας

Ναυτικού υπό την επωνυμία “Στρατιωτικός Σύνδεσμος”. Ο περί ου ο λόγος, μάλιστα, Σύνδεσμος πραγματοποίησε και το γνωστό κίνημα «διά της συγκεντρώσεως», όπως υπογραμμίζει το τότε μέλος του Συνδέσμου Ναύαρχος Περικλής Αργυρόπουλος (βλ. Αναμνήσεις,σ.56), «των αξιωματικών Ξηράς και Θαλάσσης, το μεσονύκτιον» της 15ης Αυγούστου του 1909 «εις θέσιν» Γουδή της Αθήνας· «και συγκεκριμένως, εντός του περιβόλου του όρχου αυτοκινήτων του στρατού, κειμένου ύπερθεν του μέσου της οδού της αγούσης εις το Νοσοκομείον των παίδων της φερούσης» οδού «το όνομα του Ι. Παπαδιαμαντοπούλου» Κατά μαρτυρία, επιπροσθέτως, της ίδιας ιστοριογραφικής πηγής (βλ. παραπάνω, σ.62), οι συγκεντρωθείσες, στου Γουδή, δυνάμεις των κινηματιών «ήσαν 450 αξιωματικοί ξηράς και θαλάσσης· περί τους 2500 στρατιώτες και αριθμός χωροφυλάκων. Προσήλθε», τέλος, και «το πυροβολικό με 22 πυροβόλα και ίλη ιππικού». Συνηγορεί ως ακολούθως, μάλιστα, υπέρ του πραγματοποιηθέντος, στην περιοχή Γουδή, κινήματος-ή της εκεί εκδηλωθείσας Επανάστασης- ο Π.Ι. Αργυρόπουλος (σσ.45-46):«Η εξέγερση

των αξιωματικών Στρατού και Ναυτικού την 15 Αυγούστου 1909 «ουχί μόνον ήτο πλήρως δικαιολογημένη, αλλ’ επιβεβλημένη και αναγκαία, διότι άνευ αυτής και της συμπληρώσεως των παρασκευών της, η Ελλάς θα ευρίσκετο εν πλήρει αδυναμία να λάβη μέρος εις τους βαλκανικούς πολέμους». Κατά δε το Στρατηγό Πάγκαλο, και πάλι, «το πρώτον και μέγιστον έργον της Επαναστάσεως» εκείνης, «άμα τη επικρατήσει της, ήτο η εντατική υπό τα όπλα πρόσκλησις και εκπαίδευσις όλων των απαλλαγέντων και αγυμνάστων ανδρών της εφεδρείας». Επειδή, «άνευ αυτού» του μέτρου,«η επιστράτευσις του 1912 θα παρουσίαζε θέαμα οικτρότερον του 1897» Ενώ η Βουλγαρία,για παράδειγμα, μας βεβαιώνει ο Πάγκαλος, «ήτο εις θέσιν να παρατάξη [δύναμη] 300.000 [ανδρών], και η Σερβία 200.000, [ενός] τελείως ωργανωμένου και εφωδιασμένου στρατού, ημείς είχομεν ολίγα κανόνια και τυφέκια· άνευ οβίδων» όμως τα πρώτα, και άνευ «φυσιγγίων», τα δεύτερα. «Αι αποθήκαι του Στρατού ήσαν κεναί […] και ο Στόλος είχε χάσει την κυριαρχίαν της θαλάσσης»· επομένως, αυτά τα «ζητήματα ήσαν τα μάλλον επείγοντα, διά να μην είναι το κράτος

Θωρηκτό Αβέρωφ

Ποιος -και γιατί- δεν ήθελε την αγορά του “Αβέρωφ”

τουλάχιστον, αυτήν μας την παραδίδει ο

Πάγκαλος:

«Εν Αθήναις τη 23η Σεπτεμβρίου 1909.

Προς τον Στρατιωτικόν Σύνδεσμον. Λαμβάνω

την τιμήν να διαβιβάσω εγκλείστως

ώδε έκθεσίν μου περί της ανάγκης

της παρεμβάσεως του Σ[τρατιωτικού]

Συνδέσμου διά την μελετωμένην αγοράν

του Ιταλικού πλοίου, ήτις θα σημάνη την

καταστροφήν του Κράτους και του

Ναυτικού ημών, και ν’ ανακοινώσω τας

εξής πληροφορίας: Οι εν τη Κυβερνήσει

και πολλοί ιθύνοντες [περί] τα του ναυτικού

παραδέχονται [μεν] τα εν τη εκθέσει μου, πλην δικαιολογούνται ότι ο Σ. Σύνδεσμος και πολλοί αξιωματικοί επιτακτικώς επιβάλλουσι

τούτο· εν τοιαύτη» όμως «περιπτώσει η ευθύνη θα πέση εις τον Σ. Σύνδεσμον και, επομένως, καθήκον θεωρώ ν’ ανακοινώσω

ταύτα, καθόσον ούτε εγώ, ούτε 20 άλλοι αξωματικοί του Συνδέσμου ηρωτήθησαν» σχετικά με την αγορά του ως άνω πλοίου, «ουδέ έχουσι» επί του εν λόγω θέματος «γνώσιν, ως μοι είπον· λέγω δε 20 άλλοι, διότι εις 20 απετάνθην βεβαιωθείς περί τούτου. Επομένως, εάν πράγματι υπάρχωσι τοιούτοι αξιωματικοί», επιθυμούντες την αγορά του παραπάνω ιταλικού σκάφους, «ούτοι εισίν ελάχιστοι και ουδεμίαν έχουσιν εντολήν να εκπροσωπούν τας γνώμας του Συνδέσμου, εκτός εάν η ανωτέρα αρχή του συνδέσμου καθώρισε τούτο, ότε,παρακαλώ, να γνωστοποιηθή τούτο, όπως κανονίσωμεν την πορείαν ημών. Εν τέλει, παρακαλώ τον Σ. Σύνδεσμον να προβή εις το ζήτημα τούτο μετά περισκέψεως, διότι φοβούμαι ότι, εάν δεν πρυτανεύσωσι λογικαί σκέψεις, και παρασυρθή» ο Σύνδεσμος «εκ θορύβου τινών μελών» του, «ή έξωθεν τοιούτων, θα φθάση εις στιγμήν καθ’ ην θα ευρεθή» αυτός «προ αδιεξόδου, ην, επί πάση θυσία, δέον ν’ αποφύγη· επί ζημία δε του κράτους και του Συνδέσμου θα είναι οιαδήποτε απόφασις αντικειμένη εις τα αληθή συμφέροντα του κράτους, ως η προκείμενη […]».

Σ’ εκείνη, λοιπόν, την, υπό μορφή απάντησης προς τον Συνταγματάρχη Ν. Ζορμπά, έκθεσή του ο τότε Υποπλοίαρχος Τσουκαλάς (βλ.Απομνημονεύματα Θ. Πάγκαλου, σ.97), αφού, κατά πρώτον, «επραγματεύετο γενικώς τα περί της αμυντικής και επιθετικής δυνάμεως» των θωρηκτών «εν γένει», και, κατά δεύτερο «τα περί βελτιώσεων αίτινες επήλθον μετά την, παρά την Τσουσίμαν, ναυμαχίαν,κατά τον Ρωσοϊαπωνικόν πόλεμον» του 1905, ειδικότερα, εν συνεχεία, υποστήριζε τα ακόλουθα: πως μετά την προαναφερθείσα ναυμαχία, «εγένοντο δεκτά μεγάλα θωρηκτά (Δρέδνωτ), έχοντα θώρακα ισχυρόν και

πυροβολικόν μεγάλου διαμετρήματος», με αποτέλεσμα να εγκαταλειφθούν τα θωρακισμένα καταδρομικά, στην κατηγορία των οποίων ανήκε ο Αβέρωφ. Μάλιστα, το μεν θώρακα του τελευταίου αυτού σκάφους τον χαρακτήριζε ο Τσουκαλάς «ανίσχυρον, τα δε πυροβόλα του (4 των 230 χιλ. και 8 των 200 χιλ.[αν και 190 χιλ. είναι το ορθό])», αξιολογώντας τα ο ίδιος ως μικρού διαμετρήματος, ιδού σε ποιο τελικό συμπέρασμα κατέληγε: ότι, συγκεκριμένα, το υπό συζήτηση θωρηκτό, εξαιτίας των παραπάνω μειονεκτημάτων του, ήταν αδύνατο «να θεωρηθή μάχιμον πλοίον, ουδέ δυνάμενον να λάβη μέρος εις ναυμαχίαν», επειδή ανήκε «εις τους τύπους των θωρηκτών καταδρομικών, τους προ της εν Τσουσίμα ναυμαχίας» αποδεκτούς, «οίτινες [όμως] εγκατελείφθησαν ήδη παρ’ όλων των κρατών και της Ιταλίας», ακόμη, μη εξαιρουμένης. Τούτο συνέβαινε δε, επειδή οι παγκοσμίως ειδικοί επί θεμάτων της κατά θάλασσα πολεμικής τακτικής είχαν, πλέον, καταλήξει στην άποψη ότι τα πλοία αυτά ήσαν απαρχαιωμένα. Ήταν, άλλωστε, γνωστό, σύμφωνα με την άποψη του παραπάνω υποπλοιάρχου, «ότι τα θωρηκτά καταδρομικά», ακόμη και «προ του Ρωσσοϊαπωνικού πολέμου, δεν εθεωρούντο πλοία μάχιμα ουδέ είχον τοιούτον προορισμόν, αλλά» αναλάμβαναν αποστολές «μόνον [ως] «επικουρικά [σκάφη], προωριζόμενα διά βοηθητικάς υπηρεσίας, ως λ.χ. την ανίχνευσιν των κινήσεων του» εχθρικού «πολεμικού στόλου, την διακοπήν των συγκοινωνιών του κλπ. Πλην,επελθούσαι αι ναυμαχίαι της Τσουσίμα και η της» ειδικότερα «10ης Αυγούστου

απέδειξαν την τελείαν αχρηστίαν των πλοίων τούτων, δι’ ο και εγκατελείφθησαν οι τύποι ούτοι των πλοίων ως άχρηστοι, και ήδη κατασκευάζουσιν άπαντα τα ναυτικά κράτη θωρηκτά καταδρομικά φέροντα πυροβόλα των 305 χιλ. και 50 διαμ[ετρημάτων] μήκους, όμοια δηλαδή προς τα των θωρηκτών […]. Επομένως,ο τύπος του υπό συζήτησιν πλοίου του Ιταλικού ναυπηγείου Ορλάνδο είναι τύπος πλοίου εγκαταλελειμμένος», υποστήριζε ο Τσουκαλάς, «και μη δυνάμενος να λεχθή τύπος πλοίου πολεμικού, αλλά τύπος πλοίου βοηθητικού, έτι δε μάλλον, τύπος υποδεέστερος , αφ’ ου φέρει πυροβόλα των 230 χιλ. άτινα φέρουσι τα όμοια της Ιταλίας, άρα απορριπτέος. Είναι αληθές», πάντως,συνέχιζε ο Τσουκαλάς, «ότι τοιούτον πλοίον διά τον υπάρχοντα τουρκικόν στόλον είναι χρήσιμον [!!],δοθέντος ότι ο τουρκικός στόλος αποτελείται εκ παλαιών σκαφών, αλλά τούτο δεν αποτελεί λόγον αποχρώντα όπως δαπανηθώσι 30 εκατομ. δι’ αγοράν πλοίου, όπερ δεν δύναται να χρησιμεύση εις το μέλλον ως μονάς του ναυπηγηθησομένου στόλου ημών κτλ.». Δεν υπάρχει αμφιβολία, βεβαίως, ότι ο υποπλοίαρχος εκείνος, όπως παραδέχεται, και πάλι, ο Πάγκαλος «εθεωρείτο εκ των άριστα κατηρτισμένων αξιωματικών του Ναυτικού»· γι’ αυτό και, κατά τον εν λόγω στρατηγό, ο Τσουκαλάς με την προπαρατεθείσα αναφορά του, έθετε, «υπό επιστημονικήν έποψιν,θεωρητικώς,το» αναλυθέν, από τον ίδιο, «ζήτημα εις την θέσιν του». Ταυτόχρονα, όμως, άθελά του ο «άριστα κατηρτισμένος» εκείνος αξιωματικός του Ναυτικού διατύπωνε, ακουσίως, και ένα

Το σήμα του Κουντουριώτη

Ἀτασθαλίαι ἑταίρων:

Του Κωνσταντίνου Αντύπα

κοινωνία της οδυσσειακής Ιθάκης είναι μια κοινωνία σε κρίση:

δεν υπάρχουν θεσμοί κεντρικής

Αυτοκαταστροφική ανευθυνότητα ή πολιτική επιλογή; Η

διοίκησης· δεν λειτουργούν οι θεσμοί επίλυσης των διαφορών μεταξύ των Ιθακησίων·οἶκοι ευγενών έχουν τη δυνατότητα να εισβάλλουν ατιμώρητοι σε οἴκους που βρέθηκαν σε θέση αδυναμίας, όπως εκείνος του Οδυσσέα. Θα περιμέναμε ότι αυτές οι δυσλειτουργίες είναι συμπτώματα του κενού εξουσίας πουδημιουργήθηκε από τη μακρόχρονη απουσία του ηγέτη και του στρατού του. Όμως, αντίστοιχα φαινόμενα παρατηρούνται και στο άγημα των 600 περίπου ανδρών που είχαν συμμετάσχει στον Τρωικό πόλεμο υπό την ηγεσία του Οδυσσέα· αν και εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με έλλειψη κεντρικής εξουσίας, αλλά με έλλειψη αποδοχής των αποφάσεων της κεντρικής ηγεσίας, οι δυσλειτουργίες δεν είναι λιγότερο σημαντικές. Αμέσως μετά τον απόπλου από το κατακτημένο Ίλιον οι εντολές του Οδυσσέα δεν εισακούονται από τους ἑταίρους του στολίσκου των δώδεκα καραβιών: οι ἑταῖροι, παρά τις προτροπές του αρχηγού, δεν αποχωρούν από τη χώρα των Κικόνων αμέσως μετά τη ληστρική επιδρομή και δίνουν την ευκαιρία στους Θράκες να ανασυνταχθούν (ι43-44)· το αποτέλεσμα είναι ο θάνατος κάποιων από αυτούς. Αυτό ήταν το πρώτο από μια σειρά αντίστοιχων επεισοδίων. Μετά την αναχώρηση από το νησί του Αιόλου, οι ἑταῖροι στο πλοίο του Οδυσσέα, θεωρώντας ότι έχουν εξαπατηθεί από τον αρχηγό τους, παραβαίνουν τις εντολές του και ανοίγουν τον ασκό των ανέμων (κ34-47): το αποτέλεσμα είναι να μην ξαναδούν ποτέ το νησί τους. Στο λιμάνι των Λαιστρυγόνων, οι διοικητές των ένδεκα από τα δώδεκα καράβια δεν ακολουθούν το παράδειγμα του Οδυσσέα και αράζουν βαθιά μέσα στον όρμο, χωρίς δυνατότητα διαφυγής (κ91-96): το αποτέλεσμα είναι ο χαμός των ένδεκα πλοίων και των πληρωμάτων τους. Στο νησί της Θρινακίης, οι εναπομείναντες ἑταῖροι σφάζουν τα αθάνατα ζώα, παρά τις προειδοποιήσεις του Οδυσσέα: το αποτέλεσμα

είναι η καταστροφή του καραβιού τους και ο πνιγμός τους (μ339-365). Αλλά και σε μια από τις πλαστές κρητικές ιστορίες του Οδυσσέα, οι πειρατές ἑταῖροι, κατά την επιδρομή στο Δέλτα του Νείλου, δείχνουν ανυπακοή στις εντολές του αρχιπειρατή: το αποτέλεσμα είναι η σφαγή ή η αιχμαλωσία τους από τα στρατεύματα της νόμιμης εξουσίας (ξ259-272).

Μνηστηροφονία. Διακόσμηση

Είναι πολλά τα ερωτηματικά που εγείρονται από αυτές τις αφηγήσεις, αλλά, για τους σκοπούς της παρουσίασής, μας ας επικεντρωθούμε μόνο σε ένα: Γιατί οι ἑταῖροι, σε τόσες κρίσιμες στιγμές, δεν ακολούθησαν τις εντολές του Οδυσσέα; Σίγουρα, η απληστία, η υπεροψία και η αφροσύνη τούς οδήγησαν στα λάθη που κόστισαν τη ζωή τους. Αλλά, η απάντηση αυτή δεν αρκεί για να καλύψει τις τόσα επίμονα επαναλαμβανόμενες κρίσεις απειθαρχίας. Μάλλον, πρέπει να διερευνήσουμε τη σημασία των λέξεων ἀτασθαλίαι και ἑταῖροι, για να προσεγγίσουμε το ζήτημα.

Ο Ησύχιος θεωρεί ότι η λέξη ἀτασθαλίαι προέρχεται από το ἄταις θάλλειν («ακμάζω μέσω της απάτης»)1, όμως αυτή η ερμηνεία δεν έγινε ποτέ αποδεκτή από τους γλωσσολόγους, χωρίς να έχει διατυπωθεί μέχρι στιγμής κάποια πειστική υπόθεση για την προέλευσή της2. Αν και η ετυμολογία της λέξης παραμένει σκοτεινή, δεν συμβαίνει το ίδιο με τη σημασία της: τόσο στην Ιλιάδα, όσο και στην Οδύσσεια, οι ἀτασθαλίαι, πάντοτε στον πληθυντικό αριθμό, δηλώνουν λανθασμένες αποφάσεις, που προέρχονται όχι από απλή ανοησία, αλλά σχετίζονται με την αλαζονεία και, γενικότερα, την ὕβριν· συνεπώς το αποτέλεσμά τους είναι καταστροφικό ή αυτοκαταστροφικό (Δ409, Χ104, α3-4, κ437, μ300, φ146, χ315, ω458-9).

Η σύνδεση ὕβρεως και ἀτασθαλιῶν δηλώνεται σαφώς από τις πολλές περιπτώσεις όπου η έννοια της ὕβρεως συνοδεύεται

από το επίθετο ἀτάσθαλος: ὑπερηφανέοντες ὑβρίζοντες ἀτάσθαλα μηχανόωντο (Λ695). Όμως, στην Ιλιάδα, αυτό το επίθετο είναι ένας γενικός αρνητικός χαρακτηρισμός, μια έκφραση απέχθειας ενός προσώπου της μυθοπλασίας προς κάποιο άλλο:

ἀτάσθαλοι είναι οι παλιοί εχθροί, οι Επειοί, για τον Νέστορα (Λ695), οι Τρώες για τον Μενέλαο μέσα στην οργή της μάχης (Ν635), για τον Πρίαμο ο Αχιλλέας όταν τόσο βάναυσα ὔβριζε το πτώμα του Έκτορα (Χ418). Όμως στην Οδύσσεια το επίθετο δεν προσδιορίζει την άποψη ενός προσώπου του μύθου για κάποιο άλλο: ως ἀτάσθαλος προσδιορίζεται ένας λαός τεράτων, οι Γίγαντες (η60), ενώ σε όλες τις άλλες περιπτώσεις ως ἀτάσθαλοι χαρακτηρίζονται οι μνηστήρες, είτα άμεσα (ἀτάσθαλοι ἄνδρες, ω240) είτε έμμεσα (ἀτάσθαλα μηχανόωνται, γ207 κ.α. ·σε συνδυασμό με την ὕβριν, π86 κ.α.). Και στις δύο περιπτώσεις οι ἀτασθαλίαι έχουν να κάνουν με την αμφισβήτηση της καθεστηκυίας εξουσίας: του Διός στην περίπτωση των Γιγάντων, του Οδυσσέα στην περίπτωση των μνηστήρων. Σε όλες τις περιπτώσεις, οι άτασθαλίαι θα οδηγήσουν στην καταστροφή: στα Τάρταρα τους Γίγαντες, στο σκοτεινό Άδη τους ἐταίρους και τους μνηστήρες. Ακόμη και ο ζητιάνος, στον οποίο έχει μεταμ***

1. Ησύχιος, Λεξ., 8026.

2. Chantraine, 1968, 132· Beekes, 2010, 161.

σε κρατήρα από την Καμπανία. 330 π.Χ. Μουσείο του Λούβρου

We guide you safely in a world of continuous challenges

YEARS KEEPING

We invest in long-term partnerships with the leading manufacturers of the industry

We strive for reliable, energy-e cient, and cost-e ective navigation

«Δώρον άδωρον»

(ή μιλάμε «Μιλάμε Ομηρικά ελληνικά!»)

Από τον Πρέσβη (ε.τ.) Δημήτρη Τσικούρη

Η ανωτέρω έκφραση είναι μια από τις πολλές που χρησιμοποιούμε καθημερινά χωρίς, συχνά, να

γνωρίζουμε την προέλευσή τους. Παράλληλα αποτελεί ζωντανό παράδειγμα της διαχρονικότητας

και συνέχειας της γλώσσας μας που μικρές αλλαγές έχει υποστεί στην υπέρ τρισχιλιετή ιστορία της

συγκριτικά με άλλες γλώσσες.

Ειδικότερα η φράση «δώρον άδωρον» προφέρεται από

τον Ομηρικό ήρωα Αίαντα πριν αυτοκτονήσει. Είχε προηγηθεί απόφαση ότι τα όπλα του νεκρού Αχιλλέα

θα τα έπαιρνε όχι αυτός, ο κραταιότερος των Αχαιών, αλλά ο Οδυσσέας. Αυτόν έκριναν ως τον πλέον επικίνδυνο αντίπαλο, λόγω της πανουργίας του, οι ηττημένοι Τρώες στους οποίους οι Αχαιοί εζήτησαν να αποφασίσουν ποιος Αχαιός άξιζε

να λάβει τα μυθικά όπλα του Αχιλλέα. Ο Όμηρος μας περιγράφει τα όπλα αυτά και με ιδιαίτερη λεπτομέρεια την ασπίδα (Ιλιάς. Σ. 478-608) που ο ίδιος ο Θεός Ήφαιστος έφτιαξε για τον Αχιλλέα κατά παράκληση της μητέρας του Θέτιδος, αφού ο γιος της είχε μείνει χωρίς τα όπλα του (που είχε πάρει ο Έκτωρ από το σώμα του νεκρού Πάτροκλου).

Η παραπάνω απόφαση τρέλανε, στην κυριολεξία, τον Αίαντα, αφού έβαλε και το χεράκι της η θεά Αθηνά (προστάτιδα του Οδυσσέα), η οποία τον ωθεί να αρχίσει να σκοτώνει με το σπαθί

του ένα κοπάδι πρόβατα («μήλα» λέγονται στον Όμηρο) που, ο Αίας. τυφλωμένος από την Αθηνά, τα έβλεπε ως εχθρούς. Όταν ο ήρωας συνέρχεται, κυριεύεται από αιδώ για την πράξη του. Δεν καλύπτεται πίσω από το γεγονός ότι άθελά του έπραξε όσα έκαμε, δεν λέγει ως άλλος Οιδίπους «πεπόνθατα ου δεδρακότα» (=τα έπαθα δεν τα έπραξα), και από την ντροπή του μπήγει στην άμμο ανάποδα το σπαθί του και πέφτει απάνω του αυτοκτονώντας, λέγοντας «δώρον άδωρον»! Το σπαθί αυτό του το είχε χαρίσει, τιμώντας τον σε αναγνώριση της αρετής του (που στον Όμηρο σημαίνει ανδρεία, δύναμη,) ο Έκτωρ, τον οποίο ο Αίας θεωρεί ως τον χειρότερο εχθρό (Έκτορος δώρημα δυσμενέστατου., Σοφοκλής, «Αίας» 662). Το δώρο δηλαδή δεν ήταν τελικά δώρο (άδωρον από το α στερητικό + δώρον). Ενδεικτικά σημειώνω άλλες ε-φράσεις που χρησιμοποιούμε χωρίς να έχουμε συνείδηση ότι μιλάμε.. Ομηρικά ελληνικά: «Χάρμα οφθαλμών»: χάρμα = χαρά: «...μη χάρμα γενώμεθα

Jean Auguste Dominique Ingres, Η αποθέωση του Ομήρου.,1827.

δυσμενέεσσιν. = «να μη κάνουμε να έχουν χαρά οι εχθροί μας» προειδοποιεί ο Νέστωρ, βασιλιάς της Πύλου (Ιλιάς, Κ. 193).

Επίσης: «Επί ξυρού ακμής»: = στην κόψη της λεπίδας: «... πάντεσσιν επί ξυρού ίσταται ακμής» = όλοι μας (οι Αχαιοί)

είμαστε στην κόψη της λεπίδας, να χαθούμε ή να ζήσουμε (Ιλιάς, Κ,173).

Επίσης: «Μικρός το δέμας»: δέμας = το σώμα: «...ου δέμας» = « οίπε ως προς το σώμα» (Ιλιάς, Α,115).

Επίσης: «Λάβρος» = ορμητικός, βίαιος (π.χ «Ανέβηκε λάβρος

στο βήμα...»): «Ζέφυρος... λάβρος επαιγιζών» = Ο Ζέφυρος

φυσώντας βίαια, με ορμή (Ιλιάς, Β,144).

Επίσης: «Εξαπίνης» = ξαφνικά: «...ελθοντ' εξαπίνης» (Ιλιάς, Ι,6).

Η γλώσσα, σαν ζωντανός οργανισμός, υφίσταται τις φυσιολογικές αλλαγές που επιφέρει, ακόμη και σε άψυχους οργανισμούς (π.χ. σ’ ένα κτίριο) ο χρόνος, ο «γλύπτης των ανθρώπων παράφορος», όπως τον ονομάζει ο Ελύτης.

Αυτές οι αλλαγές συνίστανται: Α. Στην αλλαγή της σημασίας της ίδιας λέξης. Ενδεικτικά: «Επίσκοπος» στον Όμηρο σημαίνει κατάσκοπος: Ο Μενέλαος ρωτά τον αδελφό του Αγαμέμνονα εάν ετοιμάζεται να στείλει κατάσκοπο στους Τρώες («...Τρώεσσιν επίσκοπον» (Ιλιάς, Κ,38).

Β. Στην παύση χρήσεως μιας λέξης. Ενδεικτικά: Ο Αχιλλέας κλαίει και ρωτά την μητέρα του γιατί τον γέννησε «μινυνθάδιον» (= βραχύβιο, προορισμένο να πεθάνει νέος): = «μήτερ, επεί μ’ έτεκες γε μινυνθάδιον περ έοντα» (Ιλιάς, Α,352). Επίσης: «Καρπαλίμως» = γρήγορα: «καρπαλίμως δ’ ανεδυ. = γρήγορα αναδύθηκε (από την θάλασσα η μητέρα του Αχιλλέα). Επίσης: «Ασπασίως» = ευχαρίστως: «ασπασίως γαρ αφιξεται Ίλιον ιρην» = Θα φθάσει με χαρά στο ιερό Ίλιον (Ιλιάς, Σ, 232). Γ. Στην αλλαγή μερικών γραμμάτων της ίδιας λέξης, χωρίς να αλλάζει η σημασία της: «Γούνασι λαβών» = πιάνοντάς του τα γόνατα (ο πατέρας του νεκρού Έκτορα έρχεται ως ικέτης και πιάνει τα γόνατα του Αχιλλέα ζητώντας το σώμα του παιδιού του για να το θάψει. Συνταρακτική η σκηνή που ακολουθεί όπου και οι δύο κλαίνε αγκαλιασμένοι. Ο Πρίαμος για τον γιο του και ο Αχιλλέας για τον νεκρό Πάτροκλο). Συγκριτικά η ελληνική, λαμβανομένου υπόψη και του χρονικού διαστήματος (άνω της τρισχιλιετίας) έχει υποστεί λιγότερες

αλλαγές από ότι π.χ. η Αγγλική, η Γαλλική, Ιταλική και Γερμανική. Αρκεί να σκεφτούμε όπ πριν λίγους μόνο αιώνες

ο Shakespeare έλεγε “Νay” και “thou hast” που σήμερα είναι “Νο” και “you have”!

Ο Γάλλος, εξάλλου, που θα επιχειρήσει να διαβάσει «De I

Esprίt des loίs» ή τις «Lettres Persanes» του Montesquίeu θα

συναντήσει δυσκολίες.

Ο Ιταλός στα “Cαntί” της Θείας Κωμωδίας του Dante Αlίglίeri

θα διαπιστώσει ότι η σημερινή Ιταλική έχει πολλές αλλαγές.

Το ίδιο ως προς την Γερμανική, όπου η ποίηση του Hölderlin ή

του Gοethe δεν είναι πάντα βατή (αξιοσημείωτο πάντως είναι ότι η «Dίchtung und Wahrheίt» του Goethe αρχίζει στα... αρχαία ελληνικά με ένα απόφθεγμα του Μενάνδρου!), ενώ μέχρι τον περασμένο αιώνα γοτθική γραφή της καθιστούσε την εκμάθησή της ιδιαίτερα δύσκολη.

Δικαιολογημένα λοιπόν, αναφερόμενοι στην γλώσσα μας, ο μεν Σοφοκλής, αναφωνεί, δια χειλέων Φιλοκτήτη: «Ω φίλτατον φώνημα!», ο δε Ελύτης συμφωνεί μαζί του λέγοντας: «την γλώσσα μου έδωσαν ελληνική, το σπίτι φτωχικό στις όχθες του Ομήρου, μόνη μου έγνοια η γλώσσα μου στις όχθες του Ομήρου».

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι ο όρος «Ελλάς» συναντάται μια μόνον φορά στο κείμενο της Ιλιάδας και όχι με την σημερινή έννοια: Στον κατάλογο των πλοίων που ξεκίνησαν για την Τροία, ο Όμηρος αναφέρει ότι εκείνοι που κατοικούσαν στο Πελασγικό Άργος (στην Θεσσαλία δηλαδή, γύρω από τον ποταμό Σπερχειό) και κατείχαν την Φθία και την Ελλάδα με τις ωραίες γυναίκες («Ελλάδα καλλιγυναίκα», Ιλιάς, 6,683) εκαλούντο Μυρμιδόνες, και Έλληνες και Αχαιοί και αρχηγός των πενήντα πλοίων τους ήταν ο Αχιλλέας (Ιλιας,Β, 684, 685).

Σημειωτέον ότι, εκτός από τον Όμηρο, και ο Ησίοδος κάνει αναφoρά στους Μυρμιδόνες (Ησίοδος, «Ασπίς», 380).

Στον Όμηρο δηλαδή ο όρος «Ελλάς» αναφέρεται σε μια

περιοχή της Θεσσαλίας, μέρος του βασιλείου του Πηλέα, πατέρα του Αχιλλέα και 'Έλληνες ήταν οι κάτοικοι της περιοχής αυτής (Omero, Ilίade, Bίblίoteca Universale Rizοllί, σελ. 219).

Και από το μέρος, εκλήθη το όλον, όπως επιβεβαιώνει ο Θουκυδίδης, ο οποίος σημειώνει ότι ο Όμηρος «ουδαμού ούτω τους ξύμπαντας ωνόμασεν. εκτός από αυτούς που ήσαν με τον Αχιλλέα από την Φθιώτιδα, οι οποίοι ήσαν και οι πρώτοι Έλληνες («οίπερ και πρώτοι Έλληνες ήσαν, Θουκυδίδης, Α,ΙII,3).

Γενάρχης των πρώτων αυτών Ελλήνων είναι ο Έλληνας, γιος του Δευκαλίωνα και προηγουμένως δεν υπήρχε τέτοια ονομασία βεβαιώνει ο Θουκυδίδης («προ Έλληνος του Δευκαλίωνος και πάω ουδέ είναι η επίκλησις αυτή., Θουκ.Α. ΙΙΙΙ,2).

Από την αδελφή του Έλληνα, την Πανδώρα, και τον Δία γεννιέται κατά τον Ησίοδο ο Γραικός (Ησίοδος, «Ηοίαι» ή «Ο κατάλογος των γυναικών», Κεφ. Α), ενώ από την άλλη αδελφή του (Θυία) γεννιώνται ο Μακεδών και ο Μαγνήτας (Κεφ. Β).

Τον Μακεδόνα σημειωτέον ο Ησίοδος τον αποκαλεί «ιππόχαρμην», δηλαδή, αυτόν που μάχεται από το άρμα του. Τέλος, κατά την μυθολογία, από τα παιδιά του Έλληνα προέρχονται οι

ελληνικές φυλές: Τα παιδιά του ήσαν

ο Αίολος, ο Δώρος και ο Ξούθας. Ο

Αίολος και ο Δώρος μαζί με τους

του Ξούθου, τον Αχαιό και τον Ίωνα, απετέλεσαν τους γενάρχες των

ελληνικών φυλών

Το Σάββατο 28 Ιανουαρίου 2023 στον

όμορφο χώρο του φουαγέ του Δημοτικού

Θεάτρου Πειραιά, σε μία λαμπρή εκδήλωση βραβεύθηκε η Πρόεδρος του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος Αναστασία Αναγνωστοπούλου-

Παλούμπη από το ιστορικό σωματείo Φιλολογική Στέγη Πειραιώς για την πολυετή προσφορά της στην ανάδειξη της ναυτικής ιστορίας και στην

προβολή της πόλης του Πειραιά.

Το βραβείο και το αναμνηστικό δίπλωμα επέδωσε

στην τιμώμενη ο Δήμαρχος Πειραιώς κος Γιάννης Μώραλης, ενώ ο Πρόεδρος της Φ.Σ.Π. αναφέρθηκε στην εικοσαετή προσφορά και παρουσία της κυρίας Αναστασίας ΑναγνωστοπούλουΠαλούμπη στο τιμόνι του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος.

Η Πρόεδρος του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος στην αντιφώνηση της, αφού ευχαρίστησε το προεδρείο της ΦΣΠ και τον Δήμαρχο Πειραιά για την τιμή που της γίνεται, αναφέρθηκε στο σκοπό

που εκπληρώνει το Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος

που εδρεύει στον Πειραιά και στις σημαντικότερες δράσεις που υλοποιήθηκαν κατά την περίοδο της προεδρίας της.

Στο βήμα επίσης ανέβηκε ο Γενικός Γραμματέας

της Φ.Σ.Π. Στέλιος Γαϊτανάρος και μίλησε για

τη συμβολή του φιλολογικού σωματείου που ιδρύθηκε το 1930, στην άνοδο του μορφωτικού επιπέδου και στην προαγωγή της τοπικής πνευματικής ζωής του Πειραιά. Ακολούθως το λόγο έλαβαν ο υφυπουργός Ναυτιλίας Κώστας Κατσαφάδος, οι βουλευτές Θοδωρής Δρίτσας, Ν. Μανωλάκος και Ι. Μελάς , οι οποίοι αφού εξήραν το πνευματικό έργο που διαχρονικά επιτελεί η Φ.Σ.Π., συνεχάρησαν το Διοικητικό της Συμβούλιο για την απόφαση τους να βραβεύσουν την Πρόεδρου του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος κ. Αναστασία Αναγνωστοπούλου-Παλούμπη και εξέφρασαν την απεριόριστη εκτίμηση τους για το έργο, την παρουσία και την προσφορά της τιμώμενης στην πολιτιστική ζωή του Πειραιά. Η τελετή της βράβευσης πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της εκδήλωσης για την κοπή της Βασιλόπιτας της Φιλολογικής Στέγης

Η ΦΙΛΟΛΟΓΙΚ Η ΣΤΈΓΗ Π Έ ΙΡΑΙΏΣ ΤΙΜ Α ΤΗΝ ΠΡ ΟΈ ΔΡΟ ΤΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ ΜΟΥΣ ΈΙΟΥ ΤΗΣ Έ ΛΛ Α ΔΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣ Ι Α ΑΝΑΓΝ Ώ ΣΤΟΠΟΥΛΟΥ-ΠΑΛΟΥ ΜΠΗ.

Πειραιώς και σε αυτή ήταν παρόντες πολλοί εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης, φορέων και θεσμών της πόλης του Πειραιά, καθώς και πολλά μέλη και φίλοι του σωματείου. Από πλευράς του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος παρόντες ήταν ο Ταμίας του Δ.Σ. Ιωάννης Τριφύλλης, ο οποίος έχει και την ιδιότητα του μέλους της Διοικούσας Επιτροπής του Ν.Ε.Ε., ο Ναύαρχος Ιωάννης Παλούμπης Π.Ν. (ε.α.) και η Δρ Πηνελόπη Βουγιουκλάκη, Αρχαιολόγος, επιμελήτρια του Ν.Μ.Ε.

Στη συνέχεια παρατίθεται η σύντομη ομιλία της Προέδρου του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος κατά την τελετή βράβευσής της:

Αντιφώνηση της Αναστασίας Αναγνωστοπούλου-Παλούμπη, Προέδρου του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος

Ευχαριστώ θερμά για την τιμητική αυτή διάκριση, που προέρχεται από ένα ιστορικό σύλλογο του Πειραιά που συνεχίζει πάνω από ενενήντα χρόνια να υπηρετεί με συνέπεια την τοπική, πνευματική και καλλιτεχνική ζωή της πόλης μας.

Θεωρώ ότι δεν είχα το δικαίωμα να αρνηθώ αυτή τη βράβευση πάνω από όλα γιατί αισθάνομαι πως αυτή η τιμή που αποδίδεται σήμερα στο πρόσωπό μου ανήκει σε όλους τους ανθρώπους του Ναυτικού Μουσείου, ανήκει στους εμπνευστές, ιδρυτές και πρωτεργάτες της δημιουργίας αυτού του φορέα, ανήκει σε όλα τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου που εθελοντικά συμμετέχουν στη

διοίκησή του, ανήκει στους χορηγούς και δωρητές μας που με τη γενναιοδωρία τους διασφαλίζεται η καθημερινή λειτουργία του ιδρύματος, ανήκει στα απλά μέλη που συστρατεύονται μαζί μας για τη διατήρηση της ναυτικής μας κληρονομιάς.

Τα μουσεία πιστεύουμε ακράδαντα ότι πρέπει να είναι ανοιχτά στην κοινωνία, προσβάσιμα και χωρίς αποκλεισμούς, προσφέροντας εμπειρίες-ευκαιρίες για εκπαίδευση, απόλαυση, προβληματισμό και ανταλλαγή γνώσεων. Πρέπει να είναι ένας δημόσιος χώρος, ένας χώρος συζήτησης και αυτογνωσίας. Στο πλαίσιο αυτό το Διοικητικό Συμβούλιο του Ναυτικού Μουσείου έθεσε ως προτεραιότητά του την αναβάθμιση

των κτιριακών του υποδομών και την επανέκθεση της συλλογής του Μουσείου, με τη δημιουργία νέων εκθεσιακών διαδρομών και τη χρήση σύγχρονων ψηφιακών μέσων που θα προβάλλουν με βιωματικό τρόπο διαφορετικές

πτυχές της ναυτικής μας ιστορίας και παράδοσης. Ήδη, έχουμε προχωρήσει στη συγκρότηση μουσειολογικής και μουσειογραφικής μελέτης ενώ έχουν οριστικοποιηθεί, μελέτες για κτιριακές εργασίες που απαιτούνται να πραγματοποιηθούν, κάποιες από τις οποίες θα ξεκινήσουν άμεσα σε λίγες ημέρες.

Στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού

των μουσείων η δημιουργία δικτυών συνεργασίας μεταξύ άλλων φορέων

είναι ιδιαίτερα σημαντική και αναγκαία, όπως πλέον και σε όλους τους τομείς.

Έτσι, το Μουσείο έχει αναπτύξει δεσμούς και συνεργασίες με άλλους Πολιτιστικούς Οργανισμούς και Εκπαιδευτικά Ιδρύματα καθώς και μία στενή συνεργασία με Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και φυσικά με τον Δήμο Πειραιά και τοπικούς φορείς, με σκοπό την προώθηση της ανταλλαγής ιδεών, την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών, τον σχεδιασμό και υλοποίηση κοινών δράσεων ανοικτών στο κοινό. Κυρίες και κύριοι, Ως Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος έχουμε χρέος να αφηγηθούμε και να διατηρήσουμε για τις επόμενες γενιές την ιστορία των Ελλήνων θαλασσοπόρων που κυριάρχησαν μέσα στους αιώνες: από τη θαλασσοκρατορία του βασιλιά Μίνωα, στην τριήρη των Σαλαμινομάχων, από το βυζαντινό δρόμωνα και τις ολκάδες, έως τους δυναμικούς σύγχρονους εμπορικούς στόλους των Ελλήνων εφοπλιστών. Το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος χρειάζεται τη στήριξη όλων σας για να γίνει ένα από τα μεγαλύτερα μουσεία του είδους του. Η μεγαλοσύνη ενός έθνους μετριέται με τον πολιτισμό του και την ιστορία του. Το απαιτούν οι ένδοξοι αγώνες του Πολεμικού μας Ναυτικού και το γεγονός ότι η Ελληνική Εμπορική Ναυτιλία βρίσκεται στην κορυφή της παγκόσμιας κατάταξης.

Ο καινούργιος χρόνος, τον οποίο μόλις αρχίζουμε εύχομαι να φέρει την ευόδωση των σκοπών του συλλόγου σας καθώς και του Μουσείου. Σας ευχαριστώ και πάλι εκλεκτά μέλη της Φιλολογικής Στέγης του Πειραιά και εύχομαι σε εσάς και την οικογένειά σας η καλή τύχη να είναι κοντά σας.

Συγκρούσεις πλοίων

Από το περιοδικό

«Marine Professional»

March-April 2020

Μετάφραση:

Ι. Παλούμπης – Γ. Χάλαρης

Οι περιγραφές διαβόητων

ιστορικών συγκρούσεων

αποτελούν παιδευτικό

ανάγνωσμα για τους

σημερινούς ναυτικούς

υστυχώς, οι συγκρούσεις στη θάλασσα εξακολουθούν να είναι ένα αρκετά συχνό, πλην δυνάμενο να αποφευχθεί περιστατικό, συχνά αποτέλεσμα παρεξηγήσεων ή υπερβολικής εμπιστοσύνης. Αυτό το άρθρο περιγράφει πολλά ιστορικά παραδείγματα που θα μπορούσαν τόσο εύκολα να είχαν αποφευχθεί αν είχαν περισσότερο προσεχθεί

οι χειρισμοί που πραγματοποιήθηκαν.

Πρώτα είναι η σύγκρουση Venpet-Venoil, στην οποία ενεπλάκησαν δύο όμοια υπερδεξαμενόπλοια, νηολογημένα στη Λιβερία τα Venoil και Venpet, μέσα σε πυκνή ομίχλη στα ανοιχτά της Νότιας Αφρικής στις 16 Δεκεμβρίου 1977. Τα δεξαμενόπλοια ταξίδευαν προς αντίθετες κατευθύνσεις, το Venoil ήταν πλήρως φορτωμένο με πάνω από 250.000 τόνους αργού πετρελαίου με προορισμό τη Νέα Σκωτία του Καναδά και το Venpet ταξίδευε ερματισμένο και κατευθυνόταν προς το νησί Kharg του Ιράν. To Venoil επέπεσε στο Venpet, διασπείροντας

έως και 30.500 τόνους αργού πετρελαίου

και οδήγησε στην ατυχή απώλεια δύο ανθρώπινων υπάρξεων.

Η βασική αιτία ήταν η παράδοση που διατηρούσαν τα πλοία της ίδιας εταιρείας

να έρχονται κοντά για να ανταλλάσσουν μηνύματα. Ωστόσο, η κακή ορατότητα συνετέλεσε τα πλοία να βρεθούν σε τροχιά σύγκρουσης. Έστρεψαν και οι δύο για να αποφύγουν ο ένας τον άλλον, αλλά προς την ίδια κατεύθυνση, έτσι η πλώρη του Venoil χτύπησε την πλευρά του άλλου δεξαμενόπλοιου, τρυπώντας το κύτος

του σκάφους και οδηγώντας σε απώλεια πετρελαίου.

Η έρευνα της Λιβερίας για τη σύγκρουση διαπίστωσε ότι και τα δύο σκάφη δεν είχαν τις κατάλληλες φυλακές στο ραντάρ και είχαν προσεγγίσει σε απόσταση ενός μιλίου το ένα από το άλλο.

Τυφλή υπακοή

Καθώς οι δύο στήλες έστριψαν προς τα μέσα, όσοι βρίσκονταν και στις δύο γέφυρες γνώριζαν ότι ο ελιγμός δεν θα ολοκληρωνόταν, αλλά περίμεναν ότι ο Τράιον θα έκανε μια τελευταία αλλαγή

Πηγαίνοντας πίσω στο χρόνο, βρίσκουμε το δεύτερο παράδειγμά μας. Μέχρι την ύστερη βικτωριανή εποχή, το Βασιλικό Βρετανικό Ναυτικό είχε τυποποιήσει την ιεραρχική του δομή. Η πλήρης αδιαμφισβήτητη υπακοή στις εντολές των ανωτέρων ήταν ο κανόνας. Στις 22 Ιουνίου 1893, αυτή η νοοτροπία οδήγησε σε μια καταστροφική σύγκρουση μεταξύ δύο χαλύβδινων θωρηκτών στην οποία το ένα, το HMS Victoria, βυθίστηκε, παίρνοντας μαζί του τον διοικητή του στόλου της Μεσογείου, Αντιναύαρχο Sir George Tryon, και 357 αξιωματικούς και άνδρες.

Το Victoria, που ολοκληρώθηκε το 1890, ήταν η ναυαρχίδα του στόλου της Μεσογείου.

Συγκρούστηκε με το HMS Camperdown, που κατασκευάστηκε το 1889 και το οποίο κυβερνούσε ο δεύτερος στην ιεραρχία του στόλου, ο Υποναύαρχος Albert Hastings Markham. Και τα δύο σκάφη είχαν πλώρες που κατέληγαν σε έμβολο, ένα ναυπηγικό χαρακτηριστικό που ήταν ο κανόνας εκείνη την εποχή και αποδείχθηκε θανατηφόρο στο ατύχημα.

Ο Υποναύαρχος Tryon ήταν ένας από τους

πιο σεβαστούς αξιωματικούς της εποχής του

και θεωρούνταν έμπειρος χειριστής πλοίων και μοιρών του στόλου. Όταν διέταξε έναν επικίνδυνο χειρισμό, αυτό έγινε δεκτό χωρίς καμία αμφισβήτηση.

Ο ελιγμός σε αυτή την περίπτωση συνίστατο

στον χειρισμό δύο παράλληλων στηλών πλοίων που έστριβαν η μία προς την άλλη, απαιτώντας έναν αρχικό διαχωρισμό μεταξύ

τους οκτώ σταδίων (1.480 μέτρα). Ωστόσο, ο

Tryon διέταξε τις στήλες να ξεκινήσουν

έχοντας μόλις έξι στάδια (1.110 μέτρα) διαχωρισμό η μία από την άλλη και για άγνωστο λόγο πρέπει να υπέθεσε ότι υπήρχε αρκετός χώρος για να στρίψουν οι δύο γραμμές με ασφάλεια.

Καθώς οι δύο στήλες έστρεψαν προς τα μέσα, όσοι βρίσκονταν και στις δύο γέφυρες γνώριζαν ότι ο ελιγμός δεν θα ολοκληρωνόταν, αλλά περίμεναν ότι

ο Τράιον θα έκανε κάποια αλλαγή την τελευταία στιγμή. Ωστόσο, αυτό δεν συνέβη και το έμβολο της πλώρης του Camperdown επέπεσε στη δεξιά πλευρά του Victoria προς τα πλώρα κάτω από την ίσαλο γραμμή, διεισδύοντας 9 πόδια (2,7 μέτρα) μέσα στο σκάφος. Το Camperdown έκανε αμέσως ανάποδα, γεγονός που επιτάχυνε την εισροή θαλασσινού νερού πριν κλείσουν όλες οι στεγανές πόρτες του Victoria. Με μια σειρά από καταπακτές ανοιχτές, η εισροή νερού συνεχίστηκε. Μέσα σε 13 λεπτά, το πλοίο είχε ανατραπεί.

Να κάνει ζιγκ ή να κάνει ζαγκ; Το τρίτο μας περιστατικό αφορά ένα διάσημο πλοίο της Cunar το RMS Queen Mary. Το πλοίο χρησιμοποιήθηκε σε όλο τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ως πλοίο μεταφοράς στρατευμάτων και συνήθως διέσχιζε τον Ατλαντικό χωρίς συνοδεία, βασιζόμενο στην ταχύτητά του για να αποφεύγει τα υποβρύχια.

Σε ένα ταξίδι βόρεια της Ιρλανδίας στις 2 Οκτωβρίου 1942, το Queen Mary συνενώθηκε με το ελαφρύ καταδρομικό

HMS Curacoa με στόχο το τελευταίο να

του παράσχει αντιαεροπορική συνοδεία

για το τελευταίο σκέλος του πλου προς τη

Σκωτία. Το Curacoa είχε κατασκευαστεί

τον Φεβρουάριο του 1918 ως ελαφρύ

καταδρομικό C-class και μετατράπηκε σε αντιαεροπορικό καταδρομικό τον Ιανουάριο του 1940.

Όταν τα δύο σκάφη συναντήθηκαν, το Queen Mary εκτελούσε μια τυπική διαδρομή ζιγκζαγκ. Εκτιμάται ότι θα ήταν δύσκολο για το HMS Curacoa να αντιληφθεί σε ποια φάση του ζιγκ-ζαγκ βρισκόταν το Queen Mary, ή ίσως το Curacoa να μην είχε την ταχύτητα να ακολουθήσει τον προγραμματισμένο ελιγμό του. Το αποτέλεσμα ήταν τα δύο πλοία να βρεθούν σε τροχιά σύγκρουσης. Και οι δύο κυβερνήτες ενημερώθηκαν και οι δύο πίστευαν ότι ο άλλος θα έπαιρνε μέτρα αποφυγής. Οι συνέπειες ήταν τραγικές.

Στις 14:04, το Queen Mary ξεκίνησε τη δεξιά στροφή από μια θέση λίγο πίσω από το καταδρομικό και σε απόσταση δύο σταδίων (370 μέτρα). Ο Πλοίαρχος Boutwood, κυβερνήτης του Curacoa, συνειδητοποίησε ότι η σύγκρουση ήταν επικείμενη, αλλά η απόσταση μεταξύ των δύο σκαφών ήταν ήδη πολύ κοντινή για οποιαδήποτε ενέργεια αποφυγής ώστε να υπάρξει κάποια διαφορά, δεδομένης και της ταχύτητας με την οποία ταξίδευαν. Το Queen Mary χτύπησε το Curacoa στο μέσον του πλοίου με πλήρη ταχύτητα, κόβοντας το καταδρομικό στη μέση. Το πρυμναίο μέρος βυθίστηκε σχεδόν

αμέσως, αλλά το υπόλοιπο πλοίο έμεινε στην επιφάνεια για λίγα λεπτά περισσότερο.

Το Queen Mary ενεργώντας σύμφωνα με τις εντολές του Ναυαρχείου να μην σταματά λόγω του κινδύνου επιθέσεων από υποβρύχια συνέχισε τον πλου με κατεστραμμένη πλώρη. Το πλήρωμα σήμανε στα αντιτορπιλικά της συνοδείας του και ανέφερε τη σύγκρουση.

Δύο πλοία από τη συνοδεία επέστρεψαν για να διασώσουν περίπου 101 επιζώντες, συμπεριλαμβανομένου του Πλοιάρχου Boutwood. Μαζί με το Curacao απωλέσθηκαν 338 αξιωματικοί και άνδρες.

Όσοι παρευρέθηκαν στη σύγκρουση ορκίστηκαν μυστικότητα και η απώλεια δεν αναφέρθηκε δημόσια παρά μόνο μετά τον πόλεμο, αν και το Ναυαρχείο κατέθεσε αγωγή εναντίον των ιδιοκτητών του Queen Mary στις 22 Σεπτεμβρίου 1943 στο Ναυτοδικείο του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Δικαιοσύνης. Λίγα πράγματα συνέβησαν μέχρι το 1945, όταν η υπόθεση εκδικάσθηκε, αν και στη συνέχεια αναβλήθηκε για τον Δεκέμβριο του 1946. Το πλήρωμα του Queen Mary και οι ιδιοκτήτες του απαλλάχθηκαν από την ευθύνη στις 21 Ιανουαρίου 1947 και απέδωσαν όλο το φταίξιμο στους αξιωματικούς του Curacoa. Το Ναυαρχείο άσκησε έφεση και το Εφετείο τροποποίησε την απόφαση, αποδίδοντας τα δύο τρίτα της ευθύνης στο Ναυαρχείο και το ένα τρίτο στην Cunard White Star.

Τα πλαϊνά ελάσματα ήταν λυγισμένα με συμπίεση και άνοιξαν στη θάλασσα σε πολλά σημεία. Και τα τέσσερα καταστρώματα και οι σχετικές δοκοί είχαν λυγίσει σημαντικά.

Μια παράξενη αποτυχία Το τέταρτο περιστατικό μας συνέβη στα νερά

ανοιχτά του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας, διαβόητου για τη δημιουργία τεράστιων κυμάτων, που μπορούν να προκαλέσουν

μεγάλη ζημιά σε ένα σκάφος. Το 1973 το

πλοίο Bencruachan της Ben Line υπέστη

σοβαρές ζημιές ενώ έπλεε κόντρα στα

κύματα νοτιοανατολικά του Durban της

Νότιας Αφρικής και έτρεχε μπροστά από

το ρεύμα Agulhas, το οποίο μπορεί να έχει ταχύτητα με τέσσερις έως πέντε κόμβους.

Τις πρώτες πρωινές ώρες της 3ης Μαΐου, το Bencruachan μήκους 165 μέτρων έπλεε με 20 κόμβους και ο πλους περιγραφόταν

στο ημερολόγιο του πλοίου ως "μέτριος

διατοιχισμός (μπότζι) και περιστασιακά

βαρύς προνευστασμός (σκαμπανέβασμα)".

Στις 02:40 το πλοίο φάνηκε σαν να «χτύπησε μια συμπαγή μάζα». Το πλοίο έχασε αμέσως

ταχύτητα και 36 μέτρα από την πλώρη, μέχρι τον μπουλμέ της υπερκατασκευής, λύγισε

κατά 7°. Τα πλαϊνά ελάσματα συμπιέσθηκαν

και άνοιξαν σε πολλά σημεία. Τα τέσσερα καταστρώματα και οι σχετικές δοκοί

λύγισαν σημαντικά προς τα πίσω από το διάφραγμα μεταξύ των 1 και 2 αμπαριών. Η πρωραία υπερκατασκευή πλημμύρισε και τα προφυλακτικά ελάσματα δίπλα στις καταπακτές 1 και 2 παρασύρθηκαν. Το σκέπασμα του αμπαριού no 1 συνετρίβη και το no 2 αμπάρι πλημμύρισε. Δύο ενθέμια καταστρώματος παρασύρθηκαν στη θάλασσα

και οι μπίγες έσπασαν παρασυρόμενες, ενώ η χαλύβδινη σκάλα στον πρωραίο ιστό συστράφηκε σε ύψος 12 μέτρων πάνω από το κατάστρωμα.

Αν και δεν υπήρξαν θύματα, το πλοίο κόντεψε να διαλυθεί και να βυθιστεί, αλλά σχεδόν σίγουρα διασώθηκε από τα στεγανά διαφράγματα των δεξαμενών αποθήκευσης

ανάμεσα στο πλημμυρισμένο αμπάρι No 2

και το No 3.

Στη συνέχεια, την 1η Αυγούστου του ίδιου έτους, το νηολογημένο στη Σιγκαπούρη πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων Neptune Sapphire, που ναυπηγήθηκε από την Oy Wartsila A/B, στο Turku, της Φινλανδίας, και ανήκε στη Neptune Orient Lines, έκανε το παρθενικό του ταξίδι από το Aarhus της Δανίας προς το Κόμπε, της Ιαπωνίας, με 15.000 τόνους διαφόρων φορτίων, μεταξύ των οποίων αυτοκίνητα, κοντέινερ και χαρτί, όταν υπέστη παρόμοιο περιστατικό αλλά με ακόμη χειρότερα αποτελέσματα. Το Neptune Sapphire χτυπήθηκε από ένα κύμα τέρας που λέγεται ότι είχε ύψος έως και 12 μέτρα, ενώ έπλεε περίπου 95 μίλια νοτιοανατολικά του Port St John's στη νοτιοανατολική ακτή

της Νότιας Αφρικής. Η τεράστια πρόσκρουση

του κύματος έσπασε περίπου 60 μέτρα

από το τμήμα της πλώρης του πλοίου. Σε μια δραματική στροφή, το υπόλοιπο πλοίο

απέφυγε ελάχιστα μια σύγκρουση με τη δική

του πλώρη, η οποία είχε στρίψει κατά 180° αφού αποκόπηκε από το υπόλοιπο σκάφος. Η πλώρη σύντομα βυθίστηκε και το υπόλοιπο πλοίο ρυμουλκήθηκε στο Ανατολικό Λονδίνο, της Νότιας Αφρικής, για επισκευές. Μόλις

έγινε και πάλι αξιόπλοο, ρυμουλκήθηκε πίσω στο Turku, εφοδιάστηκε με νέο τμήμα πλώρης και επανήλθε σε ενεργό υπηρεσία.

HMS Curacoa όπως κατασκευάστηκε. Το 1940 το πλοίο μετατράπηκε σε αντιαεροπορικό καταδρομικό.

SS Queen Mary αγκυροβολημένο μετά την άφιξή του στον κόλπο Gourock.

HMS Curacoa (D41), ένα ελαφρύ καταδρομικό, που τέθηκε σε λειτουργία το 1918.

Άποψη αριστερής πλευράς της πλώρης του Queen Mary ενώ το πλοίο είναι αγκυροβολημένο. Το Queen Mary σε πολεμική υπηρεσία. 28 Σεπτεμβρίου 1944, στο Greenock. Το μεταγωγικό της Cunard, Queen Mary 84000 τόνων, με τo γκρίζo λευκό πολεμικό της χρωματισμό, καθώς ετοιμαζόταν να κάνει άλλον ένα διάπλου του Ατλαντικού πηγαίνοντας Αμερικανούς τραυματισμένους στρατιώτες πίσω στην Αμερική.

Ένα σκίτσο του περιστατικού που έγινε από τον Frank Kalinowski, Υπαξιωματικό της Στρατιωτικής Αεροπορίας των ΗΠΑ που βρισκόταν στο Queen Mary.

του John Barnes

IT’S WHAT UNITES US

We share your drive to leave the maritime world in a better place than we found it.

It’s what unites us; our passion for the oceans and our desire to not just protect our seas, but to shape a better maritime world for future generations.

Learn more at marine-offshore.bureauveritas.com

Shaping a better maritime world.

ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΙΝΔΙΕΣ

ι Ινδίες μετά το τέλος του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου πετύχανε την ανεξαρτησία τους απ’ τον αγγλικό ζυγό και χωριστήκανε σε τρία ανεξάρτητα κράτη. Την Ινδία, το Πακιστάν (Ανατολικό και Δυτικό) και την Κεϋλάνη.

Πήγα, πρωτόμπαρκος δόκιμος για πρώτη φορά στην Ινδία τον Ιούνιο του 1954 με το λίμπερτι «Ιλλενάο». Είχαμε όμως την ατυχία να προσαράξουμε στα ρηχά της Βομβάης μ’ αποτέλεσμα ν’ απολυθώ στο λυκαυγές της ναυτικής μου σταδιοδρομίας λόγω… ναυαγίου και να παλλινοστηθώ μαζί μ’ όλο το πλήρωμα αεροπορικώς. Ο καπετάνιος, μάλιστα, σχολιάζοντας την αβαρία έλεγε με… μετριοφροσύνη: «Φόρτωσα μια χαρά το βαπόρι στην Αυστραλία, το’ φερα στην Ίντια χωρίς καθυστερήσεις παρά τον παλιόκαιρο που μας βρήκε και καθώς ζυγώναμε στο λιμάνι το… κάτσανε».

Η Βομβάη όπως όλες οι μεγάλες πόλεις της πάλαι ποτέ Βρετανικής αυτοκρατορίας είναι στολισμένη με μεγαλοπρεπή κτίρια, το μόνο θετικό απομεινάρι της αποικιοκρατίας. Ατυχώς όμως ούτε η κραταιή αυτοκρατορία αλλ’ ούτε κι η δημοκρατία που τη διαδέχτηκε με την ανεξαρτοποίηση των τριών νέων κρατών, κατόρθωσε να διώξει τη μεγάλη φτώχεια που μαστίζει αυτή τη γωνιά της γης. Το σήμα κατατεθέν όλων των μεγαλουπόλεων της Ινδικής χερσονήσου ήταν ομάδες από ζητιανάκια που με τα αδύναμα χεράκια τους χτυπάγανε ρυθμικά τις πεινασμένες κοιλίτσες τους λέγοντας τραγουδιστά στους ναυτικούς και τους τουρίστες: «Νο μάμα, νο πάπα, γκιβ μι ουάν άνα (μικρής αξίας κέρμα) ρε». Το «ρε» το προσθέτανε μόνο σε μας τους Έλληνες για να μας… τιμήσουν. Όλοι τους δίναμε κάτι ψιλά αλλιώς κινδυνεύανε τα ρούχα μας, να «σταμπαριστούν» με δακτυλιές απ’ τα όχι πεντακάθαρα χεράκια τους.

Την περίοδο των βροχών, νοτιοδυτικοί μουσώνες και ο καυτός ήλιος εναλλασσόντανε με τη ραγδαία βροχή που νόμιζες ότι δε θα σταματήσει ποτέ κι όμως… σταμάταγε. Από το πλοίο μέχρι τον προορισμό μας βρεχόμαστε και στεγνώναμε αρκετές φορές.

Οι ντόπιοι όταν έπιανε βροχή βγάζανε το μουντού που φοράγανε, ύφασμα που τυλίγανε οι άνδρες γύρω απ’ τη μέση τους κι έφτανε μέχρι τα πόδια, το διπλώνανε σα ρολό κι έπειτα το τυλίγανε γύρω,

Βάρκες στον ποταμό Γάγγη

γύρω στο κεφάλι τους σαν τουρμπάνι. Μετά το σκεπάζανε με κάτι αδιάβροχο όπως μεγάλα φύλλα ή κάνα κομμάτι τενεκέ ή χαρτόνι, γιατί τα πλαστικά ήταν άγνωστα τότε, κι έτσι το διατηρούσανε στεγνό για να το ξαναφορέσουνε όταν σταματήσει η βροχή.

Είδα μια φορά έναν ταλαίπωρο Ινδό που’ χε δέσει τη μία άκρη του μουντού σ’ ένα στύλο και κρατούσε την άλλη περιμένοντας υπομονετικά να στεγνώσει… Θυμάμαι σε μία καταρρακτώδη βροχή στην Καλκούτα, τα παιδάκια, να κάνουν αγώνες… κολύμβησης στα λασπόνερα του δρόμου του λιμανιού που’ χε μετατραπεί σε λιμνοθάλασσα.

Επειδή οι Νορβηγοί χρονοναυλωτές ήταν ευχαριστημένοι με το «Αριστογένης» που πλοιάρχευα τότε, συστήσανε στους αντιπροσώπους τους να περιποιηθούν τον καπετάνιο όταν φτάσει το καράβι στη Βομβάη. Αναθέσανε λοιπόν στο γιατρό της εταιρείας, που ήταν κι υπεύθυνος των δημοσίων σχέσεων, να ξεναγήσει τη σύζυγό μου κι εμένα στ’ αξιοθέατα της πόλης. Ο γιατρός όμως επειδή ήταν παρσιστής, πίστευε δηλαδή στο Ζαρατούστρα, μας έκανε πρώτα μια βόλτα μ’ αυτοκίνητο γύρω από το νεκροταφείο των ομοθρήσκων του. Ο χώρος αυτός βρισκότανε στο πιο κεντρικό σημείο της Βομβάης και περιβαλλότανε απ’ ένα πανύψηλο τοίχο. Μας εξήγησε ότι οι παρσιστές δεν θάβουνε όπως εμείς ούτε καίνε όπως οι ινδουιστές τους νεκρούς τους, παρά τους αφήνουν άταφους σε ειδικούς χώρους μέσα στο νεκροταφείο, τους «πύργους της σιωπής» όπου γίνονται βορά των όρνιων. Είδαμε αυτά τα πουλιά, μαύρα σα… γεράκια, να εφορμούν στη λεία τους που ευτυχώς για μας ήταν αόρατη λόγω του ύψους της μάντρας του νεκροταφείου.

Τα όρνια αυτά έχουν την καλή συνήθεια, όπως μας είπε ο ξεναγός μας, να μην επιτίθενται σ’ ότι κινείται και να μην κουβαλάνε ποτέ το φαΐ τους στη φωλιά τους παρά να το τρώνε επί τόπου.

Κάποτε ένας τρίτος μηχανικός είχε τραυματιστεί στο χέρι όταν φορτώναμε μινεράλι στη ράδα στη Μαρμαγκόα. Εγώ σαν ανθυποπλοίαρχος, στο πρώτο «Ρούλα» του Καραγεώργη, τον πήγα στο γιατρό που ήταν απροσδιόριστης ηλικίας. Μπορεί κι… εκατό χρονών. Και δεν έτρεμαν μόνο τα χέρια του αλλ’ ολόκληρος λες και τον είχαν συνδέσει με γεννήτρια εναλλασσόμενου ρεύματος.

Η μερολoγιο μ ουσεiου

Την Κυριακή 29 Ιανουαρίου 2023 έλαβε χώρα η κοπή της βασιλόπιτας των μελών του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος.

Ύστερα από τρία χρόνια, λόγω των περιορισμών που είχε επιβάλλει η πανδημία, πλήθος κόσμου πλημμύρισε ξανά τις αίθουσες του Μουσείου και μας τίμησε με την παρουσία του. Οι ανταλλαγές ευχών για μια καλή νέα χρονιά μας γέμισε άλλη μια φορά με αισιοδοξία

και δύναμη να συνεχίσουμε απρόσκοπτα το πολιτιστικό μας έργο. Η εορταστική εκδήλωση ξεκίνησε μελωδικά με την Φιλαρμονική του Δήμου Πειραιά. Στην καθιερωμένη ομιλία που απηύθυνε η Πρόεδρος του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος κα. Αναστασία Αναγνωστοπούλου-Παλούμπη αναφέρθηκε εν συντομία στις δράσεις της χρονιάς που πέρασε. Στη συνέχεια επεσήμανε τα θεμελιώδη βήματα προς την επίτευξη του μακροχρόνιου στόχου, για τον εκσυγχρονισμό της κτιριακής υποδομής και της μόνιμης έκθεσης του. Έχοντας για οδηγό το σύστημα αναγνώρισης μουσείων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού κάνουμε αργά αλλά σταθερά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Σε αυτό το πλαίσιο θα γίνουν οικοδομικές εργασίες για τη δημιουργία χώρων υγιεινής και προσβασιμότητας για ΑΜΕΑ. Τέλος, το Διοικητικό Συμβούλιο του Μουσείου απεφάσισε να εκφράσει την ευγνωμοσύνη του σε εκείνους που με συνέπεια και σεμνότητα, συνέβαλαν με τις προσφορές τους καθοριστικά στον εκσυγχρονισμό, στον εμπλουτισμό και στην αναβάθμιση της βιβλιοθήκης του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος.

Ακολούθησε η απονομή τιμητικών διακρίσεων:

Στον Πρόεδρο της Βουλής κ. Κωνσταντίνο Τασούλα για την ευγενική υποστήριξη του στην εγκατάσταση νέων κυλιόμενων συστοιχιών βιβλιοστασίων, τα οποία διπλασίασαν την χωρητικότητά της. Στον εφοπλιστή και επίτιμο μέλος του Μουσείου κύριο Αθανάσιου Μαρτίνο για την πολυετή και συνεπή οικονομική υποστήριξη του για

 Ημερολόγιο Μουσείου

την εύρυθμη λειτουργία και διατήρηση της Βιβλιοθήκης.

Στον επίτιμο Πρόξενο της Λιβερίας και επίτιμο μέλος του Μουσείου κ. Δημήτρη Λεμονίδη για την ευγενική υποστήριξη του στην εγκατάσταση νέων κυλιόμενων συστοιχιών βιβλιοστασίων.

Στον καθηγητή του πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ιωάννη Βρότσο για τη δωρεά της προσωπικής βιβλιοθήκης του, η οποία περιλαμβάνει πλέον

των 10.000 τόμων και αποτελεί σημαντική προσθήκη στην κύρια συλλογή της Βιβλιοθήκης μας.

Μακρύς είναι ο κατάλογος των εκπροσώπων φορέων και αρχών που μας τίμησαν και φέτος με την παρουσία τους: Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πειραιώς κ. Σεραφείμ, ο Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων κ. Κωνσταντίνος Τασούλας, ο Υφυπουργός Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής κ. Κωνσταντίνος Κατσαφάδος, η Υφυπουργός Πρόνοιας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης κ. Δόμνα Μιχαηλίδου, οι Βουλευτές Πειραιά κ. Θεόδωρος Δρίτσας, κ. Νόνη Δούνια, κ. Γιάννης Μελάς και κ. ΣοφίαΧάιδω Ασημακοπούλου, ο Δήμαρχος Πειραιά κ. Γιάννης Μώραλης, η Αντιπεριφερειάρχης Πειραιά Κ. Σταυρούλα Αντωνάκου, ο Αρχηγός Γενικού Επιτελείου Ναυτικού Αντιναύαρχος Ιωάννης Δρυμούσης ΠΝ, ο Αρχηγός Στόλου Αντιναύαρχος Ελευθέριος Κατάρας ΠΝ, ο εκπρόσωπος Αρχηγού Λιμενικού Σώματος, Αντιδήμαρχοι Πειραιά κ. Νανά Γλύκα και Δημήτριος Καρύδης, ο Διοικητής Σ.Ν.Δ., ο Διευθυντής Διεύθυνσης Υγειονομικού ΓΕΝ., ο Υποδιοικητής Σ.Ν.Δ., , η Πρόεδρος της WISTAINTERNATIONAL και WISTA HELLAS κ. Έλπη Πετράκη και η πρώην Πρόεδρος της WISTA INTERNATIONAL κ. Δέσποινα Θεοδοσίου, ο Κεντρικός Λιμενάρχης Πειραιά κ. Σπυρίδωνας Ευαγγελίδης, ο Διευθυντής της Υπηρεσίας Ιστορίας Ναυτικού Αρχιπλοίαρχος Ιώαννης Καμπόλης ΠΝ, ο Πρόεδρος του Πολεμικού Μουσείου κ. Αναστάσιος Λιάσκος, ο Πρόεδρος Συνδέσμου Αποφοίτων ΣΝΔ Υποναύαρχος (εα) Αντώνιος Αναστασάκης, ο Πρόεδρος της Λέσχης Λιμενικού Σώματος Αντιναύαρχος ΛΣ(εα) Πελοπίδας Αγγελόπουλος, ο Πρόεδρος κ. Νικόλαος Καβαλιέρος και τα μέλη του ΔΣ κ. Μάνος Βερβίκος και Αννίκα Μπαρμπαρήγου του Ελληνικού Συνδέσμου Παραδοσιακών Σκαφών, ο Εκπρόσωπος Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Ναυτικού, ο Πρόεδρος της ΠΕΣΠΕΝ Θεμιστοκλής Δασκαλάκης, ο Πρόεδρος της

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πειραιώς κκ Σεραφείμ ευλόγησε την πρωτοχρονιάτικη πίτα των μελών του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος και τέλεσε αγιασμό.

Η φιλαρμονική του Δήμου Πειραιά έντυσε μελωδικά την εκδήλωση της κοπής της πρωτοχρονιάτικης πίτας των μελών του ΝΜΕ.



Π.Ο.Σ.Σ.Α.Ε.Ν. Ευάγγελος Δανομάρας, ο Ταμίας Δ.Σ. της ΠΕΠΕΝ κ. Θεοφάνης Πολυχρόνης, ο Γενικός Γραμματέας της Λέσχης Αρχιπλοιάρχων Παναγιώτης Μηνόγιαννης (†) , ο Αντιστράτηγος και πρώην Πρόεδρος Αναθεωρητικού Δικαστηρίου Νικόλαος Μακρής, ο Πρόεδρος Ομοσπονδίας Δωδεκανησιακών Σωματείων κ Γιάννης Φραγκούλης, ο Πρόεδρος του Ινστιτούτου Προστασίας Ναυτικής Παράδοσης κ. Χάρης Τζάλας, η Πρόεδρος Συνδέσμου Γυναικών Θεσσαλονίκης –Μακεδονίας εν Αθήναις Καίτη Γάκη-Καψή, ο Πρόεδρος Πανελλήνιου Συλλόγου Ναυπηγείων -Ταρσανάδων Βασίλειος Βασιλειάδης, ο Πρόεδρος Ομίλου Ερετών Κωνσταντίνος Λυμπερόπουλος, ο Γεν. Γραμματέας του Μουσείου Ναυτικής και Πολιτιστικής Παράδοσης Σκιάθου κ. Γεώργιος Χρήστου, ο Πρόεδρος του ΕΛΙΝΤ Δρ Νικόλαος Λιάπης, ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά Λευτέρης Γιοβανίδης, η Πολιτιστική Ομάδα "Αρχιπέλαγος", εκπρόσωποι του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά, της Ένωσης Εφοπλιστών Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων, του Ελληνικού Συνδέσμου Παραδοσιακών Σκαφών, της Λέσχης Αποφοίτων Σχολής Ύδρας, της Ένωσης Σπετσιωτών, της Αδελφότητας Υδραίων και πολλοί άλλοι.

Ημερολόγιο Μουσείου

Το Σάββατο Μαρτίου στις 11:30 πραγματοποιήθηκε η 128η τακτική συνέλευση των μελών του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 21 του Καταστατικού και τηρουμένων των ισχυόντων υγειονομικών πρωτοκόλλων.

Τα θέματα της ημερήσιας διάταξης ήταν:

1. Έκθεση των πεπραγμένων της Διοικήσεως για το έτος 2022.

2. Ταμειακός Απολογισμός και έκθεση εξελεγκτικής επιτροπής της χρήσης 2022 και προϋπολογισμός 2023.

3. Έγκριση των ανωτέρω και απαλλαγή του Διοικητικού Συμβουλίου και της Εξελεγκτικής Επιτροπής από κάθε ευθύνη.

4. Άλλες ανακοινώσεις

Κατωτέρω δημοσιεύονται η ομιλία της Πρόεδρου κα Αναστασία Αναγνωστοπούλου η Λογοδοσία πεπραγμένων που εκφωνήθηκε από τον Γενικό Γραμματέα Αντιναύαρχο Λ.Σ.(ε.α.) κ. Γεώργιο Καλαρώνη και ο Οικονομικός Απολογισμός 2022 και ο Προϋπολογισμός 2023 που παρουσιάστηκαν από τον Ταμία κ. Ιωάννη Τριφύλλη

μέλη, φίλες και φίλοι, σας καλωσορίζουμε στο Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος

για την πραγματοποίηση της ετήσιας τακτικής Γενικής

Συνέλευσης μας. Σε αυτή την εκδήλωση δίνεται η ευκαιρία να σας παρουσιαστούν συγκεντρωτικά και αναλυτικά από το Γενικό Γραμματέα του Διοικητικού Συμβουλίου οι πολύπλευρες πολιτιστικές δράσεις του Μουσείου την χρονιά που μας πέρασε και στη συνέχεια ο Ταμίας του Δ.Σ. παρουσιάζει την οικονομική όψη αυτής της πολιτιστικής δραστηριότητας. Στόχος αυτών των απολογισμών είναι όχι μόνο η παρουσίαση καθαυτή των πεπραγμένων αλλά και η πρόκληση συζήτησης και ανταλλαγής απόψεων μεταξύ των μελών και του Διοικητικού Συμβουλίου για τα ζητήματα καθώς Πολύ σημαντική είναι επίσης η ευκαιρία που δίνεται για συζήτηση και σχολιασμό μεταξύ των μελών για ζητήματα της σχετικά με το πλαίσιο της λειτουργίας του. Εγώ ως Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου έχω αναπόφευκτα γνώση και συντονισμό όλων των λειτουργικών και διοικητικών διαδικασιών του οργανισμού. Συνεπώς πριν δώσω το βήμα στον κύριο Καλαρώνη, τον Γενικό Γραμματέα και στον κύριο Τρι-

ΤΑΚΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ

ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Ημερολόγιο Μουσείου

Ευδοκία Βουβάλη, ο κ. Νικόλαος Παπαδόπουλος, ο κ. Γέωργιος Ζώρζος και ο κ. Αντώνης Βλασσόπουλος.

φύλλη, τον Ταμία, θα επιθυμούσα να σχολιάσω ειδικότερα κάποιες δράσεις που υλοποιήθηκαν και να προαναγγείλω όσες έχουν προτεραιοποιηθεί για υλοποίηση. Πριν προχωρήσω οφείλω να αναφέρω ένα θλιβερό γεγονός: στις 28 Φεβρουαρίου έφυγε από κοντά μας ο Ιωσήφ Ντεμίρης, ο σημαντικότερος ίσως σύγχρονος θαλασσογράφος, μαθητής του Βασιλείου Χατζή, οποίος εμπλούτισε τη συλλογή του μουσείου με αξιόλογα έργα και συνέβαλε στο πλαίσιο των δυνατοτήτων του για την επίτευξη των πολιτιστικών σκοπών του Μουσείου. Θα τον θυμόμαστε ως έναν εξαίρετο καλλιτέχνη και πολύ καλό φίλο.

Από καρδιάς θερμά συλλυπητήρια στην οικογένειά του. Το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος, όπως θα γνωρίζετε, προΐσταται της Ομάδας Εργασίας για την Προστασία και Ανάδειξη της Ξυλοναυπηγικής Τέχνης του ελληνικού χώρου που έχει συσταθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού το 2014. Την Τετάρτη 21 Σεπτεμβρίου ανέλαβε την φιλοξενία εκδήλωσης για την παρουσίαση του έργου της Ψηφιακής πλατφόρμας «Τα Καΐκια και η Ναυπηγική Τέχνη στη Νεότερη Πολιτιστική

Κληρονομιά» το οποίο έχει θέσει υπό την αιγίδα του. Η πλατφόρμα αυτή έχει δύο κεντρικούς στόχους, την υποστήριξη της ξυλοναυπηγικής τέχνης και τη διακοπή της επιδοτούμενης καταστροφής των αλιευτικών καϊκιών. Το κοινό παρακολούθησε ζωντανά την παρουσίαση με φυσική παρουσία αλλά και από πολλά διαδικτυακά κανάλια. Η απήχηση της εκδήλωσης και ειδικότερα η σχετική συζήτηση που ξεκίνησε οδήγησε στην σύνταξη επιστολής με θέμα την Κατάργηση του μέτρου της καταστροφής των ξύλινων αλιευτικών σκαφών που υπάρχει στα προγράμματα του ευρωπαϊκού ταμείου θάλασσας και αλιείας (ΕΤΘΑ) 2021-2027. Την πρωτοβουλία στήριξαν μεταξύ άλλων και το Ναυτικό Επιμελητήριο Ελλάδος. Παραλήπτες της επιστολής ήταν η αρμόδια Γενική Γραμματέας του Υπουργείο Αγροτικής

Ανάπτυξης και τροφίμων κα Χριστίνα Καλογήρου και ο ευρωπαίος Επίτροπος για την Θάλασσα και την Αλιεία , οποίος πρόσφατα μας έστειλε μία πολύ τεκμηριωμένη απάντηση στην οποία αναλύει το σκεπτικό της εφαρμογής του μέτρου και αφετέρου τονίζει την ευελιξία που δίνεται στην εθνική κυβέρνηση ώστε να μην εφαρμόσει την μέθοδο της καταστροφής των σκαφών για λόγους προστασίας της πολιτιστικής κληρονομίας.

Το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος για το έτος 2023 εξέδωσε το συλλεκτικό ημερολόγιο με τίτλο «Ελληνική Ναυτική Παράδοση. Σκαριά & Αρματωσιές από τις συλλογές του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος». Είναι αφιερωμένο σε μια πολύ ιδιαίτερη πτυχή του ελληνικού ναυτικού πολιτισμού, στα ελληνικά σκαριά, απόσταγμα σοφίας και εμπειρίας αιώνων, εκείνα που μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα εξασφάλιζαν την επικοινωνία και το εμπόριο από νησί σε νησί, αλλά και με τους τόπους στα παράλια του ελληνικού και ασιατικού κορμού και στις δύο πλευρές του Αιγαίου. Ήταν άλλη μία δράση με στόχο την ευαισθητοποίηση του ευρύτερου κοινού σχετικά με το ζήτημα της διατήρησης της παραδοσιακής ξυλοναυπηγικής. Σημαντικό έργο που σταθερά επιτελεί το μουσείο είναι τα εκπαιδευτικά του προγράμματα για μαθητές σχολείων. Με χρηματοδότηση του Κοινωφελούς Ιδρύματος "Μαρία Τσάκος" - Κέντρο Ναυτικής Έρευνας & Παράδοσης το Μουσείο προχωράει στην έκδοση νέων εκπαιδευτικών εντύπων για τα εκπαιδευτικά προγράμματα υπό τον γενικό τίτλο «Οι Δρόμοι της Θάλασσας». Την εικονογράφηση έχει αναλάβει ο κ. Διονύσης Τσάσης και τη δομή και τα κείμενα έχει αναλάβει η εκπαιδευτική ομάδα του Μουσείου. Έχει ήδη ολοκληρωθεί ο σχεδιασμός των εντύπων «Τα Πλοία του ’21» και «Από τα πανιά στον ατμό» και είναι υπό επεξεργασία το φυλλάδιο «Ταξιδεύοντας με τα αρχαία πλοία». Η έκδοσή τους αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί στις επόμενες ημέρες.

Παράλληλα με αυτά, τη χρονιά που πέρασε έγιναν συντηρήσεις και επανεκθέσεις μοναδικών κειμηλίων. Η σημαία του πυρπολητή από τις Σπέτσες Λάζαρου Κατσιλιέρη Μουσιού και η σημαία του ελαφρού καταδρομικού «Έλλη» του 1940 συντηρήθηκαν από τη συντηρήτρια υφάσματος κα. Μαρία Κουμτζή με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Ταυτόχρονα για την επανέκθεσή τους κατασκευάστηκαν σύγχρονες βιοκλιματικές μουσειακές προθήκες από την εταιρεία του Εμ. Λιγνού και σύμφωνα με τη μελέτη του αρχιτέκτονα κ. Σπύρου Νάσαινα. Οι κατασκευές υλοποιήθηκαν χάρη στη χορηγία της οικογένειας Ιωάννη Πετράκη. Επίσης, συντηρήθηκαν η τουρκική σημαία του λιμεναρχείου του Μούδρου, λάφυρο από την απελευθέρωση του Αιγαίου το 1912, η οποία έχει ήδη τοποθετηθεί σε νέα προθήκη, 7 οθωμανικές σημαίες και 2 τεμάχια ενδυμασίας του ναυμάχου του ’21 Ιακώβου Τομπάζη. Η Βιβλιοθήκη «Αθηνούλα Μαρτίνου» επίσης εμπλουτίστηκε σημαντικά με τη δωρεά της προσωπικής βιβλιοθήκης του καθηγητή του πανεπιστημίου Αθηνών κου Ιωάννου Βρότσου, η οποία περι-

4. Η κ.

Ημερολόγιο Μουσείου

λαμβάνει πλέον των 10.000 τόμων. Αποτελεί σημαντική προσθήκη στην κύρια συλλογή της Βιβλιοθήκης μας, καθώς εμπλουτίζει τους υπάρχοντες θεματικούς τομείς της και προσθέτει πολλές σπάνιες εκδόσεις και παλαίτυπα στη συλλογή της.

Αυτή η μεγάλη ποιοτικά αλλά και ποσοτικά δωρεά έδωσε το έναυσμα για να εκσυγχρονιστεί η υποδομή της Βιβλιοθήκης του Μουσείου με την τοποθέτηση νέων κυλιόμενων συστοιχιών βιβλιοστασίων, τα οποία διπλασίασαν την χωρητικότητά της. Παράλληλα με αυτό το σύστημα εξασφαλίζονται καλύτερες συνθήκες για την προστασία του υλικού.

Η εγκατάσταση των συστοιχιών έγινε εφικτή χάρη στην ευγενική υποστήριξη του Προέδρου της Βουλής κ. Κωνσταντίνου Τασούλα και του Επίτιμου Προξένου της Λιβερίας και επίτιμου μέλους του Μουσείου κ. Δημήτρη Λεμονίδη.

Το προσεχές διάστημα οι δράσεις που προγραμματίζονται να υλοποιηθούν είναι:

• Οικοδομικές εργασίες για τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε άτομα με κινητικά προβλήματα και βελτίωση του χώρου του πωλητηρίου

• Έκδοση του τρίτομου έργου του Αντιναύαρχου Αναστάσιου Δημητρακόπουλου «Ιστορία του Πολεμικού Ναυτικού, 19131940»

• Τιμητική εκδήλωση για τον Διευθυντή του ερευνητικού προγράμματος Zea Harbour Project, Δρ Bjørn Lovén στις 10 Μαΐου σε συνεργασία με την Φιλολογική Στέγη Πειραιώς.

• Συμμετοχή στις εκδηλώσεις για τις ΗΜΕΡΕΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ του

ΛΟΓΟΔΟΣΊΑ

Δήμου Πειραιά. Για δύο Σάββατα 27 Μαΐου και 3 Ιουνίου , 11:3012:30 το πρωί, θα πραγματοποιηθεί το εκπαιδευτικό πρόγραμμα “Ταξιδεύοντας με τα αρχαία πλοία”, το οποίο απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 7-11 ετών. Τα παιδιά με βιωματικό τρόπο θα γνωρίσουν τους τύπους των αρχαίων πλοίων, τη ζωή πάνω σε αυτά, τα ναυτικά επαγγέλματα, τους κινδύνους του θαλασσινού ταξιδιού, τις δοξασίες των αρχαίων για τις θεότητες της θάλασσας και θα ξεναγηθούν νοερά στις μεγαλόπρεπες λιμενικές εγκαταστήσεις του αρχαίου ναυστάθμου του Πειραιά.

Το έχουμε επαναλάβει πολλές φορές και δεν κουραζόμαστε να το επαναλαμβάνουμε, η σημερινή εκδήλωση, που απορρέει από το καταστατικό του, είναι ουσιαστική για την εξασφάλισης της εύρυθμης διοικητικής του λειτουργία του πολιτιστικού φορέα μας, ο οποίος έχει σκοπό την διατήρηση και προβολής της ναυτικής ιστορίας και παράδοσης προς όφελος της ελληνικής κοινωνίας.

Η Διοίκηση του είναι κυρίως επιφορτισμένη με το βαρύ έργο της εξεύρεσης πόρων κρατικών και ιδιωτικών για την εύρυθμη λειτουργία και ανάπτυξή του.

Οι συμπληγάδες του γενικότερου οικονομικού περιβάλλοντος χρόνο με το χρόνο καθιστούν αυτό το έργο όλο και δυσκολότερο. Ελπίζουμε ότι ποτέ δεν θα φτάσουμε σε σημείο να θυσιάσουμε κειμήλια της συλλογής μας στις δημοπρασίες σπανίων αντικειμένων και έργων τέχνης για να καλύψουμε ελλειμματικούς προϋπολογισμούς, όπως έκανε το περίφημο, ιδιωτικό Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης.

ΤΟΥ 2022 ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΕΝΊΚΟ

Πριν παρουσιάσουμε τους διαφόρους τομείς των δραστηριοτήτων του Μουσείου θα θέλαμε να αναφέρουμε ονομαστικά τα μέλη μας που έφυγαν το 2022, έχοντας αφήσει το δικό τους αποτύπωμα στη μακρόχρονη πορεία του πολιτιστικού μας φορέα:

• Νικόλαος Θώδος, Αντιναύαρχος Π.Ν.

• Αθανάσιος Ιατρίδης

• Αθανάσιος Καραχλάνης, Πλωτάρχης (Ε) εα Π.Ν.

• Νικόλαος Μπινιάρης

Η μνήμη τους ας μένει πάντα κοντά μας...

• Μιχαήλ Ξυλάς

• Αλίκη Παϊζη – Παραδέλλη

• ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ-ΔΡΑΣΕΙΣ Στις 17 Μαρτίου 2022 πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο σε συνεργασία με τη Περιφερειακή Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αττικής επιμορφωτική ημερίδα με θέμα «Από το Σχολείο στο Μουσείο: Διαθεματική προσέγγιση της περιοδικής έκθεσης “Πρώτη Σημαία”». Η ημερίδα περιλάμβανε ξενάγηση στη μόνιμη έκθεση του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος από τις υπεύθυνες των εκπαιδευτικών προγραμμάτων του Μουσείου, Ιωάννα Μπερμπίλη και Κλεοπάτρα Ρηγάκη, και παρουσίαση της περιοδικής έκθεσης «ΠΡΩΤΗ ΣΗΜΑΙΑ» από την επιμελήτρια της έκθεσης και ιστορικό τέχνης, Ίριδα Κρητικού. Στο τέλος πραγματοποιήθηκε βιωματικό εργαστήριο κατασκευής σημαιών με την καθοδήγηση της εικαστικού Μαίρης Διακοδημητρίου.

Στις 7 Μαΐου 2022 φιλοξενήθηκε στους χώρους του Ναυτικού Μουσείου Ελλάδος η επιστημονική ημερίδα με θέμα: «Νεότερες προσεγγίσεις στην Εξωσωματική Γονιμοποίηση». Την ημερίδα οργάνωσε η Μονάδα Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής του Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών υπό την αιγίδα του ΓΕΕΘΑ και έγιναν πρωτοποριακές εισηγήσεις σε αμφιλεγόμενα ζητήματα από έγκριτους επιστήμονες ιατρούς-γυναικολόγους, εμβρυολόγους, νομικούς, ιερείς, ψυχιάτρους και ψυχολόγους. Η κήρυξη των εργασιών έγινε από τον Υπαρχηγό ΓΕΝ Υποναύαρχο Γεώργιο Καμπουράκη Π.Ν.

ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ

ΥΠΟΝΑΥΑΡΧΟ Λ.Σ. (Ε.Α.) Κ. ΓΕΩΡΓΊΟ ΚΑΛΑΡΩΝΉ

5. Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΜΕ Υποναύαρχος Λ.Σ. (εα) κος Γεώργιος Καλαρώνης στο βήμα.

Τριφύλλης στο βήμα.

Την Τετάρτη 25 Μαΐου 2022 ο υφυπουργός Εθνικής Άμυνας κ. Νικόλαος Χαρδαλιάς πραγματοποίησε επίσκεψη στο Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος, όπου τον υποδέχτηκαν η Πρόεδρος και τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου.

Ο υφυπουργός ενημερώθηκε για την πολυετή και πολυεπίπεδη δράση του φορέα και τη συμβολή του στην ανάδειξη της ναυτικής διαδρομής των Ελλήνων στη χώρα μας και στο εξωτερικό. Επισκέφθηκε τους εκθεσιακούς χώρους, στους οποίους εκτίθενται σημαντικά κειμήλια και έργα τέχνης καθώς και τη ναυτική βιβλιοθήκη, στις συλλογές της οποίας περιλαμβάνονται σπάνιες εκδόσεις από τον 16ο αιώνα.

Για 8η χρονιά το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος συμμετείχε στις Ημέρες Θάλασσας, τη γιορτή της πόλης του Πειραιά από 27 Μαΐου-5 Ιουνίου 2022, με ξεναγήσεις και δωρεάν είσοδο. Στις 28 Μαΐου πραγματοποιήθηκαν 2 δωρεάν ξεναγήσεις στις μόνιμες συλλογές για ενηλίκους και μία για παιδιά. Σε συνεργασία με το πολιτιστικό σωματείο «Διόνυσος» οι μικροί μας φίλοι «ταξίδεψαν» με τα αρχαία πλοία και τα νεότερα ιστιοφόρα σε βιωματικό πρόγραμμα που διοργανώθηκε ειδικά για την εκδήλωση.

Το Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος συμμετείχε στην έκθεση "Thalassa. The Sea in Greek Art from Antiquity until Today" που συνδιοργάνωσε το Μουσείο της Σαγκάης και το ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, με δανεισμό δύο έργων τέχνης, "Ο στόλος του Αιγαίου σε βραδινή περιπολία 1912-1913" του Βασίλειου Χατζή και “37°56 'N-23°35 'E, 2020” του Δημητρίου Τζαμουράνη. Η έκθεση εντασσόταν στο πλαίσιο των εκδηλώσεων από το ΥΠ.ΠΟ.Α. για την επέτειο της επανάστασης του 1821 και το Έτος Πολιτισμού και Τουρισμού Ελλάδας-Κίνας 2021 και διήρκεσε από 12 Ιουλίου έως τις 9 Οκτωβρίου 2022.

Το Σάββατο 22 Οκτωβρίου παρουσιάστηκε στο Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος η έκδοση «Υγρά Κέλευθα. Πλοία και ρότες στην Ομηρική Εποχή (1000-500 π.Χ.)» του Κώστα Αντύπα, διδάκτορος Κλασικής Φιλολογίας και μέλους του Μουσείου. Την έκδοση παρουσίασαν οι Ιωάννης Παλούμπης, Αντιναύαρχος ε.α., Νικήτας Νικητάκος, καθηγητής Πληροφορικής και Νέων Τεχνολογιών στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Μενέλαος Χριστόπουλος, καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών και Ευφημία Καρακάντζα, αναπληρώτρια καθηγήτρια Κλασικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών.

Το Σάββατο 17 Δεκεμβρίου έλαβε χώρα χριστουγεννιάτικη εκδήλωση με σκοπό την ανταλλαγή ευχών και την ενίσχυση των φιλικών δεσμών των μελών μετά από την αναγκαστική απουσία δύο και πλέον ετών λόγω της πανδημίας.

Το Μουσείο συνέχισε για 28η χρονιά το εκπαιδευτικό του έργο με τη διενέργεια εκπαιδευτικών προγραμμάτων και ξεναγήσεων στις μόνιμες

επιτροπής και μέλος του ΝΜΕ Κ. Ιωάννης Πολυκανδριώτης.

επιτελείο του Μουσείου οι λογίστριες και μέλη κ.κ. Φιλία Λούκου και Καλλιρόη Τσιμόγιαννη.

συλλογές του.

Ο Όμιλος Ερετών προσκάλεσε μαθητές της Ε’ και Στ’ τάξης των δημοτικών σχολείων του Πειραιά, να συμμετέχουν στο πρότυπο εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Υδάτινα Μονοπάτια», ένα βιωματικό ταξίδι στις αξίες του Ναυταθλητισμού και του Ολυμπισμού μέσω της ιστορίας και του πολιτισμού της Κωπηλασίας. Το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος συνεργάζεται με ιδιαίτερη χαρά, καθώς το έργο του συνδυάζεται αρμονικά με το ναυταθλητισμό, ο οποίος μέσω της καλλιέργειας των ναυτικών δεξιοτήτων, προωθεί τη ναυτοσύνη ως στοιχείο της πολιτιστικής ταυτότητας των Ελλήνων. Σχολεία του Πειραιά αφού παρακολουθήσουν το πρόγραμμα στον όμιλο Ερετών παρακολουθούν δωρεάν θεματικές εκπαιδευτικές ξεναγήσεις για την αρχαία ναυσιπλοΐα, με έμφαση στα πληρώματα των ερετών των αθηναϊκών τριήρων. Τα παιδιά παίρνουν πληροφορίες για τον αρχαίο ναύσταθμο της Ζέας, μαθαίνουν τις ιστορικές καταβολές της αγωνιστικής κωπηλασίας και κατανοούν την πολιτιστική της διάσταση. Οι επισκέψεις των σχολείων στο πλαίσιο του προγράμματος ξεκίνησαν στις 24 Νοεμβρίου και θα διαρκέσουν μέχρι τον Μάιο του 2023.

• ΕΚΔΟΣΕΙΣ Το τριμηνιαίο περιοδικό του Μουσείου «Περίπλους Ναυτικής Ιστορίας» φιλοξένησε το 2022 στις σελίδες του ειδικά αφιερώματα για τα Ποσειδώνια, τη μεγάλη γιορτή της ναυτιλίας, για τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή και για τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

• ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

7. Ο Πρόεδρος της εξελεγκτικής

8. Το οικονομικό

6. Ο Ταμίας του Δ.Σ. του ΝΜΕ κ. Ιωάννης

Η κ. Ευδοκία Βουβάλη παρέλαβε τον τιμητικό θυρεό

του μουσείου από την Πρόεδρο και τον Β’ Αντιπρόεδρο του ΔΣ Ναύαρχο Π.Ν. (ε.α.) κ. Νικόλαο Τσούνη

Κατά τη διάρκεια της Γενικής Συνέλευσης πραγματοποιήθηκε βράβευση μελών για την εξαιρετική προσφορά τους στο Μουσείο. Η τιμητική εκδήλωση είχε προγραμματιστεί για τη Γενική Συνέλευση του 2020. Ωστόσο οι περιορισμοί που επιβλήθηκαν στις συγκεντρώσεις εξαιτίας της πανδημίας, επέβαλαν την μετάθεση τους. Με τη σημερινή εκδήλωση αποδίδουμε μαζί με τις ευχαριστίες μας και την πρέπουσα τιμή στα μέλη που συνέβαλαν σημαντικά με την εθελοντική προσφορά τους υπέρ των σκοπών του Μουσείου και κατά συνέπεια στην προβολή της ναυτικής μας παράδοσης.

Στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών προγραμμάτων μας είχαμε την τιμή να συνεργαστούμε με την Πολιτιστική Ομάδα Αρχιπέλαγος. Πρωταγωνιστές σε αυτή τη συνεργασία ήταν η κυρία Ευδοκία Βουβάλη και ο κύριος Νικόλαος Παπαδόπουλος, μέλη του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος και ταυτόχρονα ιδρυτικά μέλη της Πολιτιστικής Ομάδας. Η κα Βουβάλη και ο κος Παπαδόπουλος όλη τη σχολική χρονιά του 2018-2019 σχεδίασαν και παρουσίασαν στο μουσείο απολύτως δωρεάν την εκπαιδευτική δράση με τίτλο "Οι Σφουγγαράδες της Καλύμνου", για μαθητές Ε' & ΣΤ' Δημοτικού, Γυμνασίου & Λυκείου. Το πρόγραμμα διαρκούσε μιάμιση ώρα και τα παιδιά μάθαιναν για την εποχή της ακμής της σπογγαλιείας, το ψάρεμα των σφουγγαριών καθώς

ΜΟΥΣΕΊΟΥ ΤΉΣ ΕΛΛ Α ΔΟΣ

και τους κινδύνους που αντιμετώπιζαν οι σφουγγαράδες. Παρουσιάζονταν επίσης στα παιδιά οι τοπικές ναυτικές παραδόσεις του νησιού, τα είδη των σφουγγαριών, τα στάδια επεξεργασίας τους και οι χρήσεις τους. Θα τονίζω ότι η κα Βουβάλη και ο κος Παπαδόπουλος ποτέ δεν έλαβαν την παραμικρή αποζημίωση από το μουσείο για αυτές τις παρουσιάσεις, ούτε καν τα έξοδα για το υλικό που έδιναν στα παιδιά ως αναμνηστικό της επίσκεψής τους. Για αυτή την πολύ σημαντική συνδρομή τους στο εκπαιδευτικό έργο του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος, το οποίο διεύρυνε κατά αυτό τον τρόπο την απήχησή του στην εκπαιδευτική κοινότητα. Οι μαθητές πλήρωναν μόνο το συμβολικό αντίτιμο των 2 ευρώ για την εισιτήριο της εισόδου τους.

Ευδοκία Βουβάλη

Γεννήθηκε στην Αθήνα και η καταγωγή της είναι από την Kάλυμνο. Σπούδασε Ψυχολογία έχει μεταπτυχιακά στην "Αποτελεσματική Επικοινωνία" και στην Ιστορία της Τέχνης. Έχει λάβει έπαινο της UNESCO για την συμμετοχή της σε σεμινάρια για τον Κινέζικο Πολιτισμό. Πλουσιότατη είναι η εθελοντική της προσφορά στον ευαίσθητο τομέα της φροντίδας της 3ης ηλικίας και στις πολιτιστικές δράσεις για την προβολή της Καλύμνου, των Δωδεκανήσων και της ελληνικής ναυτικής παράδοσης γενικότερα.

Νικόλαος Παπαδόπουλος

Γεννήθηκε στην Αθήνα και η καταγωγή του είναι από την Σμύρνη της Μ. Ασίας. Σπούδασε Ψυχολογία και Διοίκηση Τουριστικών επιχειρήσεων και έχει μεταπτυχιακό στην "Αποτελεσματική Επικοινωνία". Παρακολούθησε και πήρε έπαινο της UNESCO για την συμμετοχή του στα σεμινάρια για τον Κινέζικο Πολιτισμό. Είναι μέλος του National Geographic Society και της Εστίας Νέας Σμύρνης και μαζί με τη σύζυγό του έχει αναπτύξει παράλληλα πλουσιότατο έργο στον τομέα του εθελοντισμού για την προώθηση της ναυτικής πολιτιστικής παράδοσης της Καλύμνου και των Δωδεκανήσων.

Ο κ. Νικόλαος Παπαδόπουλος παρέλαβε τον τιμητικό

ΤΕΛΕΤΉ ΒΡΑΒΕΥΣΕΊΣ ΜΕΛΩΝ ΤΟΥ

ΝΑΥΤΊΚΟΥ

Ημερολόγιο Μουσείου

Κομβικός σκοπός του έργου του μουσείου είναι η προστασία και

ανάδειξης των παραδοσιακών

σκαφών και της ξυλοναυπηγικής

τέχνης. Σήμερα πολύ λίγα σκαριά

έχουν επιβιώσει. «Τα αγαπώ αυτά

τα καράβια εκεί πέρα βλέπεις τη

ρωμιοσύνη τη βασανισμένη, μα

που δεν χάνει το κέφι της και το

μεράκι της…» έγραφε ο Φώτης Κόντογλου.

Εμείς έχουμε την πεποίθηση ότι

πρέπει να δοθεί ειδικό βάρος όχι μόνο στη διατήρηση των ίδιων των

πλοίων αλλά και στο επάγγελμα

του ξυλοναυπηγού. Να μην χαθεί

η πολύτιμη αυτή γνώση και δεξιότητα που έχει τις ρίζες της στην αρχαιότητα και να καλλιεργηθεί

η αγάπη για αυτή την πλευρά του ναυτικού μας πολιτισμού στις επόμενες γενιές Ελλήνων. Σε αυτόν

τον τομέα σημαντική ήταν η συμβολή δύο νησιωτών μελών μας, που έζησαν και μεγάλωσαν με τα αυθεντικά αυτά δημιουργήματα τις ξυλοναυπηγικής μας παράδοσης.

Μανώλης Ζώρζος

Ο Μανώλης Ζώρζος, είναι καπετάνιος του εμπορικού ναυτικού, αλλά και για αρκετά χρόνια πλοίαρχος τουριστικών καϊκιών. Είναι γιος του Γιάννη Ζώρζου, φημισμένου καραβομαραγκού και ιδιοκτήτη ταρσανά της Σύρου. Μαζί με τον αδελφό του Νικόλα συνεχίζει την ξυλοναυπηγική παράδοση και ναυπ ήγηση ξύλινων σκαφών.

Ο Μανώλης Ζώρζος ασχολείται επίσης με την επίπονη εργασία της μικροναυπηγικής, κατασκευάζοντας σε κλίμακα διαφόρους τύπους παραδοσιακών σκαφών του Αιγαίου. Επίσης αποτυπώνει και καταγράφει με λεπτομέρεια κάθε στοιχείο που χρησιμοποιήθηκε, κατά τη διαδικασία της κατασκευής. Στο μουσείο προσέφερε μία χειροποίητη πλώρη τράτας και μέρος του φωτογραφικού αρχείου από την κατασκευή σκαριών.

Αντώνιος Βλασσόπουλος

Εκ μέρους του κυρίου Μανώλη Ζώρζου τον τιμητικό θυρεό παρέλαβε ο γιός του κ. Γεώργιος Ζώρζος. Την απονομή έκαναν μαζί με την Πρόεδρο κ. Αναγνωστοπούλου-Παλούμπη, ο Υποναύαρχος Λ.Σ.(ε.α.) κ. Παναγιώτης Παρασκευόπουλος, εκπρόσωπος του Α/ΛΣ στο Δ.Σ. του ΝΜΕ και ο Γενικός Γραμματέας του ΝΜΕ Υποναύαρχος Λ.Σ. (ε.α.) κ. Γεώργιος Καλαρώνης. Στον κ. Αντώνη Βλασσόπουλο τον τιμητικό θυρεό επέδωσαν μαζί με την Πρόεδρο του ΝΜΕ ο κ. Ιωάννης Πολυκανδριώτης και ο Ναύαρχος Π.Ν.(ε.α.) κ. Ιωάννης Παλούμπης.

Ο Αντώνιος Βλασσόπουλος, ναυτικός από τη Μύκονο, κατασκευάζει χρόνια τώρα με μεγάλο μεράκι και εξαιρετική λεπτομέρεια μοντέλα αιγιοπελαγίτικων σκαφών. Με τα δημιουργήματά του έχει εμπλουτίσει τη συλλογή του μουσείου ήδη με 6 μοντέλα καϊκιών. Επίσης τον Φεβρουάριο του 2020 προσέφερε 1 λαγουδέρα από μικρή βάρκα περαματάκι και 34 εργαλεία μαραγκού που ανήκαν στον παππού του Μαθιό Βλασσόπουλο, ο οποίος έκανε επισκευές σε ξύλινες βάρκες. Τα εργαλεία αποτελούν σημαντική συμπλήρωση της συλλογής του μουσείου για την παραδοσιακή

ναυπηγική και οπωσδήποτε θα πε -

ριληφθούν στη σχεδιαζόμενη μελλοντική επανέκθεσή της.

ΦΊΛΟΞΕΝΊΑ ΕΚΔΉΛΩΣΕΩΝ

την φιλόξενη αίθουσα εκδηλώσεων του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος υποδεχθήκαμε τα μέλη του Συνδέσμου Εφέδρων Αξιωματικών Αθηνών στις 21-1-2023 και του Πανελληνίου Συλλόγου Ναυπηγείων-Ταρσανάδων στις 11-2-2023 που την διάλεξαν για να πραγματοποιήσουν τις εορταστικές εκδηλώσεις τους για την κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας. Ευχόμαστε από αυτή τη στήλη στους δύο Συλλόγους να έχουν καλή και δημιουργική νέα χρονιά!

Στιγμιότυπο από την κοπή της πίτας της ΣΕΑΝ 21-1-2023

Στιγμιότυπο από την κοπή της πίτας του Πανελληνίου Συλλόγου Ναυπηγείων -Ταρσανάδων στις 11-2-2023.

ΧΡΗΜΑΤΙΚΈΣ ΔΩΡΈΈΣ

Εκφράζουμε τις θερμές μας ευχαριστίες και την ευγνωμοσύνη μας για την οικονομική τους

συνεισφορά προς το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος για τη συνέχιση της λειτουργίας του.

• Η οικογένεια Ιωάννη Πετράκη 8.000 ευρώ για την κατασκευή νέων βιοκλιματικών προθηκών για τη

σημαία των Σπετσών και τη σημαία της Έλλης.

• Ο Επίτιμος Πρόξενος της Λιβερίας στην Ελλάδα κ. Δημήτριος Λεμονίδης 5.000 ευρώ για την βελτίωση των κτιριακών εγκαταστάσεων του Μουσείου.

• Ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας 3.000 ευρώ για την βελτίωση των κτιριακών

εγκαταστάσεων του Μουσείου.

• Η κυρία Ελένη Κορωνάκη 1.000 ευρώ για την εκδήλωση της κοπής της πρωτοχρονιάτικης πίτας

του Μουσείου.

• Ο κύριος Στάθης και η κυρία Ελίζα Παΐζη 1.000 ευρώ εις μνήμην της μητέρας τους Αλίκης Παΐζη

Η κυρία

Τουρώφ

μνήμην Αλίκης Παΐζη – Παραδέλλη και 150 ευρώ εις μνήμην Θεοδώρου Φτάρα.

ΔΩΡΕΕΣ ΕΚΘΕΜΑΤΩΝ ΚΑΊ ΑΡΧΕΊΑΚΟΥ ΥΛΊΚΟΥ ΔΏΡΗΣΑΝ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΊΟ ΚΑΊ ΤΟΥΣ ΕΥΧΑΡΊΣΤΟΥΜΕ ΘΕΡΜΑ:

• Η κα Δήμητρα Στασινοπούλου, το προσωπικό της αρχείο, το οποίο περιλαμβάνει χιλιάδες φωτογραφίες, σε ψηφιακή μορφή, από τα ταξίδια της ανά τον κόσμο.

• Ο κ. Αντώνης Βλασσόπουλος δύο μοντέλα παραδοσιακών σκαφών δικής του κατασκευής.

• Η κα. Μαρία Συμνιανάκη, ένα ζεύγος επωμίδων δοκίμου οικονομικού αξιωματικού του Εμπορικού Ναυτικού

ΝΕΑ ΜΕΛΉ - ΚΑΛΩΣΟΡΊΖΟΥΜΕ ΤΑ ΝΕΑ ΜΕΛΉ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΊΟΥ

• Κων/νος Αντύπας – Δρ. Φιλολογίας

• Ανθή Γιαννούλου – Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω

• Βασίλειος Ευσταθίου – Υποναύαρχος Π.Ν. ε.α.

• Ηλίας Ιορδανίδης – Πολιτικός Μηχανικός

• Μαρία Καραβίδα – Οικονομολόγος

• Δήμητρα Στασινοπούλου – Συγγραφέας - Φωτογράφος

Ιωσήφ Ντεμίρης

ένας αγνός, αληθινός και πολύ στενός φίλος

Την Δευτέρα 6 Μαρτίου στις 11:00 αντιπροσωπεία του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος στην οποία συμμετείχαν η Πρόεδρος κα. Αναστασία Αναγνωστοπούλου – Παλούμπη, η Αρχαιολόγος κα. Ιωάννα Μπερμπίλη και ο Αντιναύαρχος (ε.α.) Ιωάννης Παλούμπης Π.Ν. παρέστη στην εξόδιο τελετή για τον Ιωσήφ Ντεμίρη που έλαβε χώρα στο Δημοτικό Κοιμητήριο Παλαιού Φαλήρου.

Ο Ιωσήφ Ντεμίρης ήταν ένας αγνός, αληθινός και πολύ στενός φίλος του Ναυτικού Μουσείου, στο οποίο είχε χαρίσει αρκετά έργα του, κάποια για να εκτεθούν και κάποια για το πωλητήριο με σκοπό να ενισχυθούν τα οικονομικά του Μουσείου.

Στην εξόδιο τελετή παρέστη πλήθος κόσμου πιστοποιώντας με την παρουσία του πόσο αγαπητός ήταν ο Ιωσήφ. Εκτός από τους πολλούς φίλους η Βουλή των Ελλήνων έδωσε το «παρόν» με τους Βουλευτές κ.κ. Δημήτρη Καιρίδη και Διονύση Χατζηδάκη, τέως

Δήμαρχο Παλαιού Φαλήρου. Παράλληλα παρέστησαν ο εν ενεργεία Δήμαρχος Παλαιού Φαλήρου κ. Ιωάννης Φωστηρόπουλος και πολλά από τα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου.

Ιωσήφ, όλοι οι συγγενείς και φίλοι που σε αποχαιρέτησαν στις 6 Μαρτίου και σου ευχήθηκαν το «Καλό Ταξίδι» σε φαντάζονται τώρα να έχεις βρει τη θέση σου μεταξύ των μεγάλων Ελλήνων θαλασσογράφων Βολανάκη, Χατζή, Αλταμούρα και πολλών ακόμα άλλων, που ζωντάνεψαν, όπως κι εσύ, τις ελληνικές θάλασσες. Ύμνησες μοναδικά με τον χρωστήρα σου όλα τα πλοία των Ελλήνων, πολεμικά και εμπορικά, αρχαία και νέα, αποθανατίζοντας τα επιτεύγματα του γένους μας στον υγρό στίβο. Τώρα αυτά τα δημιουργήματα του χρωστήρα σου θα στέκουν αιώνιοι μάρτυρες

της καλλιτεχνικής σου μαεστρίας και θα μεταφέρουν τη μνήμη σου μακριά στις θάλασσες του χρόνου.

Εμείς στο Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος θα σε θυμόμαστε πάντα σαν τον καλλιτέχνη, σαν τον δωρητή και ιδιαίτερα σαν τον φίλο, σαν τον δικό μας άνθρωπο.

Σας προσκαλούμε να επισκεφθείτε το περίπτερό μας Hall 3, Stand No 3.110 στην έκθεση “Ποσειδώνια 2018”. 4-8 Ιουνίου.

ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΚΑΤΡΑΔΗΣ High Performance Ropes

Δένουμε γερά σε όλο τον κόσμο!

Με τα υψηλής αντοχής σχοινιά πρόσδεσης, αγκυροβολίας και ρυμουλκήσεως.

ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΚΑΤΡΑΔΗΣ

Κάβοι και Σχοινιά Προσδέσεως, Αγκυροβολίας και Ρυμουλκήσεως (Υπερ-υψηλού Μοριακού Βάρους Πολυαιθυλενίου, Αραμιδικά, Πολυμερών Υγρών Κρυστάλλων και Μικτά Πολυεστέρα-Πολυπροπυλενίου), Συρματόσχοινα, Ανόδια Καθοδικής Προστασίας, Αλυσίδες, Άγκυρες, Εξοπλισμός Λιμένων και Καταστρώματος Πλοίων

Ψαρών 11, 18648, Πειραιάς, T: +30 2104060300 - F: +30 2104626268

E: info@katradis.com - www.katradis.com

Μιχάλης Πανταζόπουλος, Αντιπρόεδρος & Γενικός Διευθυντής του Νηολογίου στην Ελλάδα

αθώς το 2023, το Νηολόγιο της Λιβερίας γιορτάζει 75 χρόνια

ύπαρξης στη διεθνή ανταγωνιστική ναυτιλιακή κοινότητα, όπου

η μακροβιότητα είναι ένα σήμα τιμής που απονέμεται μόνο σε

επιχειρήσεις που συνυπάρχουν για μεγάλο χρονικό διάστημα

και επιβιώνουν λόγω των ποιοτικών υπηρεσιών που παρέχουν, νιώθουμε

τιμή που αποτελούμε κομμάτι της Ελληνικής Ναυτιλιακής κοινότητας που

μας κατέταξε στην πρώτη θέση προτίμησης. Για αυτό, η ευγνωμοσύνη και

η δέσμευσή μας προς την ελληνική ναυτιλιακή κοινότητα είναι το έδαφος

πάνω στο οποίο θεμελιώσαμε το 1948 την ίδρυση μας, και έκτοτε κτίζουμε, συνεχίζοντας πιο δυνατά σήμερα, με υπευθυνότητα, συνέπεια και αξιοπιστία.

Η παροχή κινήτρων προς αμοιβαίο όφελος των πλοιοκτητών, των διαχειριστριών εταιρειών, και του πλοίου είναι ένα από τα κύρια συστατικά

του Νηολόγιου από την ίδρυσή του το 1948. Το Νηολόγιο της Λιβερίας είναι

το μεγαλύτερο νηολόγιο πλοίων στη Λευκή Λίστα, επιτυγχάνοντας αυτήν την

επιτυχία σε όλα τα Μνημόνια Λιμενικών Αρχών (Παρίσι , Τόκιο και Η.Π.Α.Paris MOU, Tokyo MOU, USCG Qualship 21). Η ασφάλεια των πλοίων, των

ναυτικών και του περιβάλλοντος είναι προτεραιότητά μας. Το Νηολόγιο

έχει επενδύσει στην επέκταση του δικτύου επιθεωρητών και προσωπικού

παγκοσμίως που παρέχει τεχνική

υποστήριξη και συμβουλευτικές

υπηρεσίες σε θέματα ασφάλειας

του στόλου και προστασίας του

περιβάλλοντος. Αυτή η επένδυση

έχει αποδώσει μερίσματα στα

πλοία με σημαία Λιβερίας που

συνδέονται με ένα νηολόγιο

κορυφαίας ποιότητας. Τα κίνητρά

μας έχουν αναγνωριστεί από την

ελληνική ναυτιλία καθιστώντας

τη Σημαία της Λιβερίας την

προτιμώμενη σημαία των

Ελλήνων πλοιοκτητών όπως

δείχνουν τα πρόσφατα στοιχεία

από την Επιτροπή Ελληνικής

Ναυτιλιακής Συνεργασίας του

Λονδίνου (Μάρτιος 2023).

Η Δέσμευσή μας για την Ελληνική Ναυτιλία - Το Ελληνικό Γραφείο –

Ευπλοίας 2, Πειραιάς

Το γραφείο του Πειραιά ιδρύθηκε το 2000 στην Ευπλοίας 2 στην καρδιά του λιμανιού. Ο Πειραιάς ήταν πάντα το σπίτι της σημαίας της Λιβερίας και είναι

ένα από τα μακροβιότερα γραφεία του Νηολόγιου με αφοσιωμένο και άκρως

επαγγελματικό προσωπικό διαθέσιμο για να βοηθήσει τους διαχειριστές

πλοίων και τα πλοία όποτε χρειαστεί. Η ελληνική ναυτιλιακή κοινότητα εκτιμά το ευρύ φάσμα ποιοτικών υπηρεσιών και υποστήριξης που προσφέρεται συμπεριλαμβανομένων της δημιουργίας εταιρειών, νηολόγησης και υποθήκης πλοίων, εγκρίσεων σχεδίων, πιστοποίησης ναυτικών και υπηρεσιών τεχνικής υποστήριξης, ασφάλειας, και άλλους τομείς. Το σύνθημά μας «Όλες οι Υπηρεσίες στον Πειραιά» έχει λάβει αποδοχή, αναγνώριση και εκτίμηση από

την ελληνική ναυτιλία. Αυτό εξοικονομεί χρόνο και χρήμα για τους Έλληνες πλοιοκτήτες.

Η προσέγγισή μας στην ελληνική ναυτιλία είναι απλή και βασίζεται στη σκληρή δουλειά, τη συνέπεια,

λειτουργεί όλο το εικοσιτετράωρο. Στόχος μας είναι να βρούμε λύσεις, να στηρίξουμε το πλοίο και τον πλοιοκτήτη ή τον διαχειριστή. Από το 2004, οι προσπάθειές μας είχαν ως στόχο να προσφέρουμε όλες τις υπηρεσίες μας στους Έλληνες πλοιοκτήτες από τον Πειραιά με υπευθυνότητα και αξιοπιστία, ώστε να μπορέσουμε να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη τους και να οικοδομήσουμε την εξέλιξή μας σε σωστά θεμέλια. Αυτή ήταν η επιθυμία και η κατεύθυνση του αείμνηστου Yoram Cohen, του Ιδρυτή & Προέδρου της LISCR το 2004 που συνεχίζεται με το εκτελεστικό συμβούλιο των Adam και Elan Cohen. Σήμερα, 19 χρόνια μετά, ευχαριστούμε τους Έλληνες πλοιοκτήτες

για την προτίμηση τους στη σημαία Λιβερίας, γεγονός που αποδεικνύει για άλλη μια φορά το Νηολόγιο που δημιουργήθηκε και υιοθετήθηκε από Έλληνες το 1948 συνεχίζει τους ισχυρούς δεσμούς και την προσφορά των υπηρεσιών του στην ελληνική ναυτιλία πιό δυνατά όσο ποτέ.

Η πίστη μας στις δυνατότητες των Ελλήνων πλοιοκτητών που, ανεξαρτήτως συνθηκών, συνεχίζουν να επενδύουν και να συνεισφέρουν στην ελληνική οικονομία, δημιουργεί επιπλέον υποχρέωση στήριξης και αλληλεγγύης.

Η Ναυτιλία προυποθέτει συνεργασία και είναι δέσμευσή μας.

Η ναυτιλία είναι ένας κλάδος συνεργασίας και όχι μονόδρομος, και δεσμευόμαστε ότι θα μοιραστούμε με τους πλοιοκτήτες τις εμπειρίες μας, την τεχνολογία μας και το παγκόσμιο δίκτυό μας για να διασφαλίσουμε ότι τα πλοία τους λαμβάνουν την υποστήριξη που χρειάζονται για να λειτουργήσουν σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο και όλο και πιο περίπλοκο κανονιστικό περιβάλλον. Ο στόχος για συνεχή βελτίωση, καινοτομία, αξιοποίηση τεχνολογίας για τη βελτίωση του υπάρχοντος συστήματος ώστε τα πλοία να λειτουργούν αποτελεσματικά, ασφαλή και φιλικά προς το περιβάλλον είναι μια συνεχής προσπάθεια.

Η Λιβερία έχει δεσμευτεί σε αυτή τη συνεχή προσπάθεια και εξέλιξη προς συστήματα και διαδικασίες που θα βελτιώσουν όχι μόνο τη ναυτιλία αλλά και την κοινότητα γενικότερα και αυτή είναι μια δέσμευση περισσότερο επίκαιρη και αναγκαία, από ποτέ, τώρα.

«H Πρωτιά του Νηολογίου στον Ελληνόκτητο στόλο

είναι Δέσμευσή μας»

Η ΘΑΛΑΣΣΑ ΕΙΝΑΙ ΖΩΗ.

ΕΠΕΤΕΙΑΚΌ ΛΕΎΚΩΜΑ 40 ΧΡΌΝΙΑ HELMEPA

ΗΕλληνική Ένωση Προστασίας Θαλασσίου ΠεριβάλλοντοςHellenic Marine Environment Protection Association, ευρύτερα γνωστή με το ακρωνύμιο HELMEPA, συμπλήρωσε φέτος 40 χρόνια και γιόρτασε το γεγονός με την έκδοση συλλεκτικού ιστορικού-φωτογραφικού λευκώματος, στο οποίο αποτυπώνονται

ευσύνοπτα και καλαίσθητα το μωσαϊκό των προσώπων, των γεγονότων και των δράσεων που αποτέλεσαν ορόσημα στην ιστορία της και συνέβαλαν καθοριστικά στην καθιέρωσή της ως σημαντικότατου και πρωτοποριακού θεσμού στον τομέα της προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος με οικουμενική ακτινοβολία.

Από τα πρώτα βήματα είχε τη μορφή ενός ανοιχτού συμμετοχικού οργανισμού εθελοντικής προσφοράς, συνεργασίας και συλλογικής δράσης με όραμα την σωτηρία των θαλασσών από την ανθρωπογενή μόλυνση. Ο Ιδρυτικός της Πρόεδρος Γιώργος Π. Λιβανός έθεσε εύστοχα του στόχους που εκπληρώνει:

«Η εθελοντική προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, όπως εφαρμόζεται από τη HELMEPA είναι έργο ιερό, που όχι μόνο υπηρετεί τα ελληνικά ιδανικά, αλλά δίνει το καλό παράδειγμα για λύση των προβλημάτων με διάλογο, ενότητα και συνεργασία».

Σήμερα στους κόλπους της δραστηριοποιούνται 14.000 ναυτικοί, 2.090 πλοία, 293 εταιρείες-μέλη από όλους της κλάδους της οικονομίας, περισσότεροι από 250.000 εθελοντές και εθελόντριες στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Τα ετήσια προγράμματα του Πιστοποιημένου Ναυτιλιακού Επιμορφωτικού Κέντρου της έχουν παρακολουθήσει 22.000 ναυτικοί και στελέχη εταιρειών.

Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί και το σπουδαίο εκπαιδευτικό έργο που με συνέπεια προσφέρει η HELMEPA από το 1983. Στέκεται διαχρονικά στο πλευρό της νέας γενιάς, αλληλοεπιδρώντας μαζί της μέσω της διοργάνωσης πρωτοποριακών προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης που αναδεικνύουν τη ζωτική σχέση του ανθρώπου με τη θάλασσα και ενθαρρύνουν την ανάληψη δράσης.

Συνεχίζοντας το άκρως επιτυχημένο έργο των προκατόχων της η νέα Πρόεδρος του οργανισμού Σεμίραμις Παληού, προσηλωμένη στους ιδρυτικούς σκοπούς και απαντώντας στις σύγχρονες προκλήσεις, δίνει το στίγμα της στον πρόλογο του βιβλίου: «Πέρα από την προστασία των θαλασσών και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής εστιάζουμε στη βιώσιμη ανάπτυξη και αειφορία και βοηθάμε τα μέλη μας να την εντάξουν όλο και περισσότερο στην ατζέντα τους, και να επιστρέψουν πραγματική αξία στην κοινωνία και στο περιβάλλον μέσα από τις κοινές μας δράσεις».

Στο επετειακό λεύκωμα δημοσιεύεται πλούσιο και πρωτότυπο φωτογραφικό και αρχειακό υλικό μαζί με κείμενα που σκιαγραφούν το ευρύτερο κοινωνικοπολιτικό και οικονομικό πλαίσιο της ίδρυσης και δράσης της Ένωσης, η οποία αποτελεί ένα ιδιαίτερο κεφάλαιο της ιστορία της ελληνικής ναυτιλίας, καθώς αντανακλά την ευαισθησία και το αίσθημα ευθύνης της πρώτης ναυτιλίας σε παγκόσμιο επίπεδο για την προστασία και την βιωσιμότητα του θαλασσίου περιβάλλοντος.

Η πολυτελής έκδοση διατίθεται σε περιορισμένα αντίτυπα προς πώληση -κατά προτεραιότητα στα μέλη της Ένωσης, ενώ τα έσοδα θα διατεθούν για τους σκοπούς του οργανισμού.

Αναστασία Αναγνωστοπούλου- Παλούμπη

Βιβλιοπαρουσιάσεις

ΤΡΙΙΣΤΙΟ ΚΑΡΑΒΟΣΚΑΡΟ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ 1920

ΣΎΓΓΡΑΦΕΑΣ Γιώργος Φιλάρετου Χρήστου

Γιώργος Φιλάρετου Χρήστου είναι Αντιπρόεδρος του Ναυτικού Μουσείου της Σκιά

θου και η γυναίκα του είναι εγγονή του καπετάν Αντώνη Δαμάσκου συνιδιοκτήτη

του τριίστιου καραβόσκαρου ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ. Το Ιστιοφόρο ναυπηγήθηκε στη Σκιάθο το

1920 – 21 στον μεγάλο ταρσανά του Άη – Γιώργη από τον Πρωτομάστορα – Αρχιναυ

πηγό Μάστρο Γιώργη Μυτιληναίο.

Το σκαρί ήταν ένα χαρακτηριστικό καραβόσκαρο, με τρεις ιστούς, στους οποίους αναρτώνταν τρεις Μπούμες, μεγάλα τραπεζοειδή ιστία που στο επάνω μέρος τους κατέληγαν και στερεώ νονταν σε μία ράντα.

Θα μπορούσε να ήταν ένα Μπάρκο – Μπέστια, αλλά στον πλωριό ιστό είχε ένα ίδιο ακόμα πανί, όπως τα δύο πρυμνιά.

Ύστερα από 13 χρόνια από τη ναυπήγησή του, το 1933, του τοποθέτησαν μια πετρελαιομηχανή

40 ίππων που ενεργούσε υποβοηθητικά στον κύριο τρόπο πρόωσης που εξακολουθούσε να είναι τα πανιά. Μέσα από την ιστορία του ιστιοφόρου ξετυλίγεται η ζωή μιας τυπικής νησιώτικης οικογένειας, εν προκειμένω Σκιαθίτικης, με όλα τα χαρακτηριστικά της παραδοσιακής κοινωνικής κληρο νομιάς που περιέγραφαν την οικογενειακή αρετή την κληροδοτημένη από το απώτατο παρελ θόν. Το καραβόσκαρο είχε ένα πολύ άσχημο τέλος. Στις 20 Δεκεμβρίου 1945 πλέοντας άφορτο από Θεσσαλονίκη για Χίο, ευρισκόμενο στον Τορωναίο Κόλπο της Χαλκιδικής προσέκρουσε σε νάρκη, με αποτέλεσμα οχτώ επιβαίνοντες να χάσουν τη ζωή τους. Ο Κυβερνήτης Νικόλαος Αργυρούδης, ο οποίος αψήφησε τις οδηγίες πλου και «μπήκε» στο ναρκοπέδιο και ένας ακόμα επιβάτης απλώς τραυματίσθηκαν. Ένα όμορφο πληροφοριακό βιβλιαράκι διαθέσιμο στη βιβλιοθήκη μας. Γιάννης Παλούμπης

ΚΑΝΑΡΗΣ

ΣΎΓΓΡΑΦΕΑΣ Δημήτρης Λ. Μαυριδερός

μέλος του Μουσείου μας έστειλε ένα πολύ ενδιαφέ ρον, δικό του, βιβλίο για τη βιβλιοθήκη μας.

«Γενεαλογικά Τεκμήρια Η από αρρενογονία καταγωγή του Κωνσταντίνου Κανάρη (1790 – 1877)

ο βιβλίο παρουσιάζει μια ολοκληρωμένη και τεκμηριωμένη έρευνα για την καταγωγή

του ήρωα της Επανάστασης του 1821, ένα θέμα που έχει αποτελέσει μια πηγή αμφι σβητούμενων θεωριών και εικοτολογιών χωρίς μέχρι σήμερα να έχει ξεκαθαρίσει το ζήτημα.

Η καταγωγή του ήρωα πυρπολητή Κωνσταντίνου Κανάρη κατέληξε να θεωρείται ένα από τα αναπάντητα ερωτήματα της ελληνικής Ιστορίας και έχει δημιουργήσει πολλούς μύθους όπως ότι κατάγεται από την Κορσική και είχε συγγένεια με τον Μεγάλο Ναπολέοντα, ή ότι είχε συγγένεια με τον Γερμανό Ναύαρχο Γουλιέλμο – Φραγκίσκο Κανάρη αρχηγό της Υπηρεσίας Ασφαλείας και Πληροφοριών ANWEHR του ναζιστικού καθεστώτος κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο κ. Μαυριδερός μέλος της Εραλδικής – Γενεαλογικής Εταιρείας Ελλάδος παρουσιάζει το γενεαλογικό δέντρο του ήρωα με εκπληκτικές λεπτομέρειες και νομίζουμε πως ξεκαθαρίζει πλέον το θέμα χωρίς ερωτηματικά. Οι αναγνώστες και οι ερευνητές της βιβλιοθήκης μας μπορούν να ξεφυλλίσουν το βιβλίο εφ’ όσον ασχολούνται με το θέμα αυτό. Γιάννης Παλούμπης

ΠΟΡΕΙΑ ΤΙΜΗΣ ΚΑΙ ΤΙΜΩΡΙΑΣ

ΣΎΓΓΡΑΦΕΑΣ Νικόλας Γρεβενιώτης Μυλωνάς

Ο κ. Ιωάννης Μαρτζούκος, εκλεκτός φίλος του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος, μας χάρισε πρόσφατα για τη βιβλιοθήκη μας το βιβλίο του Νικόλα Γρεβενιώτη Μυλωνά :

«Ελευθέριος Χανδρινός.

Πορεία τιμής και τιμωρίας»

ο βιβλίο εκδόθηκε για πρώτη φορά τον Ιανουάριο του 2014 και περιγράφει με φωτο

γραφίες και ιστορικά ντοκουμέντα την ιστορία του Ελευθέριου Χανδρινού ως Κυβερ

νήτου του Αρματαγωγού ΛΕΣΒΟΣ τον Ιούλιο του 1974.

Στους Αξιωματικούς του Ναυτικού, ιδίως τους παλαιότερους, είναι γνωστή η ιστορία

της 20ης Ιουλίου 1974 και η ευφυής διαφυγή του Α/Γ ΛΕΣΒΟΣ μέσα από το στόμα του «γκρίζου λύκου» στην κυριολεξία.

Με πολύ λίγα λόγια η ιστορία έχει ως εξής : Την 19η Ιουλίου 1974 το Α/Γ ΛΕΣΒΟΣ με Κυβερνήτη τον Λευτέρη Χανδρινό (τάξεως εισόδου στη ΣΝΔ 1954) βρέθηκε στην Αμμόχωστο της Κύπρου με αποστολή να μεταφέρει το τμήμα του Σ.Ξ. που αντικαθιστούσε την ΕΛΔΥΚ και να παραλάβει προς επιστροφή στην Ελλάδα το αντικα θιστάμενο τμήμα. Κατά τον πλουν επιστροφής, ενώ παρέπλεε τα νότια παράλια της Μεγαλονή σου, ξημερώματα της 20ης Ιουλίου, στο βόρειο τμήμα της Κύπρου, στην ακτή της Κυρήνειας, έλαβε χώρα η τουρκική απόβαση. Το Α/Γ ΛΕΣΒΟΣ διατάχθηκε να πλεύσει στην Πάφο και να ξεφορτώσει το επιστρέφον τμήμα της ΕΛΔΥΚ, ώστε να χρησιμοποιηθεί στις επακολουθήσασες επιχειρήσεις.

Πράγματι ο Λευτέρης λοξοδρόμησε, αγκυροβόλησε στην Πάφο το μεσημέρι της 20ης Ιουλίου και έβγαλε το τμήμα της ΕΛΔΥΚ. Παράλληλα του ζητήθηκε από τον τοπικό στρατιωτικό διοι κητή να επέμβει με το πυροβολικό του πλοίου του (40άρια BOFORS) εναντίον της τουρκοκυ πριακής αντίστασης στον Μούτταλο της Πάφου όπου είχε πολιορκηθεί ο τουρκοκυπριακός θύλακας. Το αποτέλεσμα της επέμβασης ήταν να παραδοθεί η τουρκοκυπριακή φρουρά, δυνάμεως δύο τουρκικών ταγμάτων, ενώ παράλληλα μετέφερε στην τουρκική στρατιωτική διοίκηση την πληροφορία ότι : «Ελληνικός στόλος έχει αναπτυχθεί στην Πάφο και μας κανονιοβολεί». Μετά την παράδοση της της τουρκοκυπριακής φρουράς ο Χανδρινός επανέλαβε τον πλουν επιστροφής, πλέοντας όχι απ’ ευθείας βορειοδυτικά προς Ρόδο – Κρήτη, αλλά κατ’ αρχήν προς Νότο ώστε να βγει το ταχύτερο από την ακτίνα δράσης της τουρκικής αεροπορίας. Το αποτέλεσμα της πληροφορίας που έφτασε στην ανώτερη τουρκική στρατιωτική διοίκηση ήταν να αποσπασθεί μία δύναμη από τρία Αντιτορπιλικά από την αποβατική δύναμη της Κυρήνειας με διαταγή να πλεύσει στην περιοχή. Παράλληλα τρία αεροπορικά σμήνη αποστέλλονταν

από την Τουρκία για να επιτεθούν στον ελληνικό στόλο.

Την επομένη 21η Ιουλίου τα αεροπλάνα εντόπισαν τα τρία αντιτορπιλικά και επιτέθηκαν εναντίον τους πιστεύοντας πως ήταν τα ελληνικά. Το αποτέλεσμα αυτής της αεροναυμαχίας ήταν ένα τουρκικό αντιτορπιλικό βυθισμένο με ανάλογες ανθρώπινες απώλειες και δύο ακόμη αντιτορπιλικά με σημαντικές ζημιές και εκτός επιχειρησιακής ετοιμότητος για μακρύ χρονικό διάστημα. Ο ήρωας κυβερνήτης επανήλθε στη ρουτίνα της υπηρεσιακής ζωής του Ναυτικού. Το 1984 με μια ακατανόητη και απρόβλεπτή κίνηση το Π.Ν. έστειλε τον Λευτέρη στην Άγκυρα ως Ναυτικό Ακόλουθο. Ήταν μια τοποθέτηση που κανείς δεν περίμενε μιας και ο Λευτέρης θα ήταν γνωστός στα κλιμάκια των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών. Το 1986 όντας ακόμα στην Άγκυρα ο Χανδρινός αποστρατεύεται με τον βαθμό του Αρχιπλοιάρχου. Τον Μάϊο του 1986 επιστέφει οδικώς με άδεια στην Αθήνα για να επιληφθεί των θεμάτων της αποστρατείας του. Επιστρέφοντας στην Άγκυρα, στις 17 Μαΐου 1986 και ώρα 13:45 στο 10ο χιλιόμετρο Κομοτηνής Αλεξανδρουπόλεως ανατρέπεται το αυτοκίνητό του και πέφτει σε παρακείμενο χωράφι και ο Χανδρινός τραυματίζεται βαριά.

Ακολουθεί ένα χρονικό νοσηλειών σε νοσοκομεία ελληνικά και του εξωτερικού χωρίς να επιτευχθεί η πλήρης αποθεραπεία του. Παραμένει παράλυτος σε αναπηρικό καροτσάκι.

Στις 27 Ιουλίου 1994 ο Λευτέρης ανεβαίνει στους ουρανούς να συναντήσει όλους εκείνους τους Έλληνες ήρωες που έδωσαν τη ζωή τους για την ελευθερία της Κύπρου. Το βιβλίο περιλαμβάνει μια πληθώρα εγγράφων, τεκμηρίων και αναμνηστικών που στοιχειοθετούν την πορεία «μαρτυρίου» του Λευτέρη Χανδρινού.

Ευχαριστούμε τον κ. Γιάννη Μαρτζούκο για την χειρονομία του και τον εμπλουτισμό της βιβλιοθήκης μας.

Γιάννης Παλούμπης

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ & ΘΑΛΑΣΣΑ

ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΧΑΝΔΡΙΝΟΣ.

Βιβλιοπαρουσιάσεις

ΥΠΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΝΑΥΤΙΚΟ

ΣΎΓΓΡΑΦΕΑΣ Ελευθέριος Σφακτός

Ο Λευτέρης Σφακτός έγινε γνωστός στα περισσότερα στελέχη του Πολεμικού Ναυτικού ως ιδρυτικό στέλεχος και Πρόεδρος του Συνδέσμου Αποφοίτων Σχολών Μονίμων Υπαξιωματικών Ναυτικού (ΣΑ/ΣΜΥΝ).

Ως Πρόεδρος καθιέρωσε την έκδοση της εφημερίδας «ΝΕΑ του ΣΑ/ΣΜΥΝ» στην οποία αρθρογραφούσε επί 30 χρόνια και βέβαια άρθρα του φιλοξενούνταν επίσης και σε άλλα έντυπα

που ασχολούνταν με θέματα του Πολεμικού και του Εμπορικού Ναυτικού.

Το πρώτο βιβλίο του : «Ιστορικό – Φωτογραφικό Λεύκωμα Σχολής Ναυτοπαίδων _ ΣΔΥΝ – ΣΜΥΝ 1946 – 2000. Αυτά που ζήσαμε … Αυτά που πονέσαμε … Αυτά που αγαπήσαμε….»

υπάρχει ήδη και κοσμεί τη βιβλιοθήκη μας. Πρόσφατα μας έστειλε και το δεύτερο βιβλίο του : «Υπαξιωματικός και Πολεμικό Ναυτικό στο πέρασμα του χρόνου …

Από τις Τριήρεις στις Φρεγάτες Ιστορία Σχολών Υπαξιωματικών 1879 – 2020»

Η πρωτότυπη παραπάνω εργασία του Λευτέρη Σφακτού έτυχε βραβείου Ακαδημίας Αθηνών Α΄ Τάξεως Θετικών Επιστημών, ¨βραβείου Ευτυχίας Ευταξιοπούλου, στη μνήμη του Αντιπλοιάρχου Κωνσταντίνου Ευταξιόπουλου». Η επίδοση της διάκρισης έγινε κατά την πανηγυρική Συνεδρία της Ακαδημίας Αθηνών της 20 ης Δεκεμβρίου 2022.

ρόκειται για μια εξαιρετική έρευνα αρχείων και συλλογή στοιχείων μέσα από την οποία παρουσιάζεται η τρισχιλιετής ιστορία του Ελληνικού Πολεμικού ναυτικού από την αρχαιότητα, τα χρόνια της Ρωμαϊκής και Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, το πέρασμα από την Επανάσταση του 1821, στη δόξα του 20 ου αιώνα. Ο κεντρικός και αναντικατάστατος ρόλος του Υπαξιωματικού στα πλοία του Π.Ν. όποιας μορφής και είδους, παρουσιάζεται και τονίζεται και κατ’ αυτόν τον τρόπο το βιβλίο γίνεται κατά ένα τρόπο εγχειρίδιο εσωτερικής υπηρεσίας των Πλοίων και Υπηρεσιών του Πολεμικού Ναυτικού. Εμείς που ζήσαμε και λειτουργήσαμε τα πλοία του Πολεμικού Ναυτικού γνωρίζουμε καλά τη σημασία της φράσης που λέγεται για τους Υπαξιωματικούς, πως αποτελούν τη «ραχοκοκαλιά» του προσωπικού και των πληρωμάτων των Πλοίων. Ένα βιβλίο που ήρθε να καλύψει ένα αναμφισβήτητο και κραυγαλέο κενό που υπήρχε στη ναυτική βιβλιογραφία του Πολεμικού Ναυτικού. Στη διάθεση των αναγνωστών, των ερευνητών και των αναδιφητών της Ναυτικής Ιστορίας στη βιβλιοθήκη του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος.

Γιάννης Παλούμπης

ΤΑ ΨΑΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΣΎΓΓΡΑΦΕΑΣ Δαυίδ Κουτσογιαννόπουλου και Ιωάννη Καπάκου

Ο Αντιπρόεδρος του Μουσείου κ. Παναγιώτης Λασκαρίδης μας έστειλε για

τον εμπλουτισμό της βιβλιοθήκης μας το βιβλίο που εξέδωσε το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη από κοινού με τον ιστότοπο naturagraeca.

ρόκειται για έναν θαυμάσιο οδηγό όλων των αλιευμάτων που ενδημούν στις θάλασσές μας με ωραιότατες περιγραφές και ακόμα ωραιότερες φωτογραφίες.

Οι δύο συγγραφείς είναι καταδύτες και έχουν εξερευνήσει με επιμέλεια πολλούς πάγκους και εστίες ιχθυοζωής στα ελληνικά πελάγη, έχουν φωτογραφίσει έναν τεράστιο αριθμό ψαριών στο φυσικό τους περιβάλλον και μας παρουσιάζουν μια συμπυκνωμένη γνώση πολύτιμη από πολλές απόψεις.

¨όπως είναι φυσικό το βιβλίο εξυμνώντας το φυσικό περιβάλλον των βυθών καταφέρεται κατά της υπεραλίευσης που παρατηρείται στα ελληνικά πελάγη και συνηγορεί στη διατήρηση του φυσικού υποβρύχιου περιβάλλοντος.

Εκτός από τους δύο συγγραφείς το βιβλίο προλογίζει και ο Πρόεδρος του Ιδρύματος κ. Παναγιώτης Λασκαρίδης, γνωστός επίσης για τις υποβρύχιες καταδύσεις και επιδόσεις του. Εκτιμούμε ότι στη βιβλιοθήκη του Μουσείου προστέθηκε ένα πολύ αξιόλογο πόνημα στη διάθεση των αναγνωστών και ερευνητών.

Γιάννης Παλούμπης

Θυμάρι μεσοπέλαγα

Τον κ. Βασίλη Λογοθέτη, οι παροικούντες τη ναυτιλιακή κοινότητα του Πειραιά, τον γνωρίζουν από τις δραστηριότητές του στον ναυτιλιακό τομέα, ενώ υποθέτω ότι πολύ λίγοι θα τον ξέρουν από τις επιδόσεις του στη λογοτεχνία. Έτσι ομολογώ πως παραξενεύτηκα πολύ όταν έπεσε στα χέρια μου το μυθιστόρημά του :

«Θυμάρι μεσοπέλαγα»

Και ξεκίνησα να το διαβάζω με περιέργεια για το πως θα χειριζόταν ένας άνθρωπος του

ναυτιλιακού χώρου, κατά τεκμήριο πρακτικός και προσγειωμένος, ένα συναισθημα

τικό θέμα μιας νεαρής κοπέλας που πέρναγε τις θερινές διακοπές της στο νησί του

Αιγαίου, από όπου κατάγονταν οι πρόγονοί της και αποφασίζει να ερευνήσει τις ρίζες της οικογένειάς της.

Πολύ γρήγορα η διήγηση που ξεκινά με την αφέλεια ενός ονείρου, ύστερα από έρευνες σε τοπικά αρχεία του νησιού (επίσημες βιβλιοθήκες, αλλά και μπαούλα και κασέλες καταχωμένα σε μυστικά δωμάτια) μετατρέπεται σε ένα μυθιστόρημα με έντονο ρυθμό που δεν μπορείς να το αφήσεις από το χέρι σου. Η διήγηση εξελίσσεται στο ιστορικό πλαίσιο του δεύτερου μισού του 18ου αιώνα και τις αρχές και τη συνέχεια του 19ου αιώνα.

Τα ιστορικά γεγονότα της εποχής διαμορφώνουν το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αρχίζει και εξελίσσεται η ιστορία της οικογένειας και έχουν όλα επιδράσεις που εμφανίζονται αριστο τεχνικά από τον κ. Λογοθέτη : Ο Αμερικανικός Αγώνας Ανεξαρτησίας (1776), η Γαλλική Επανά σταση (1789), ο Ευρωπαϊκός και κατ’ επέκταση ο Ελληνικός Διαφωτισμός, ο Ρωσοτουρκικός Πόλεμος (1768 – 1774), η Συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζί (1774), οι Ναπολεόντειοι Πόλε μοι (1803 – 1815), τέλος η Ελληνική Επανάσταση.

Ο κ. Λογοθέτης βαθύς γνώστης των γεγονότων και των συνθηκών της εποχής εκείνης πε ριγράφει μέσα από το μυθιστόρημα τις επιπτώσεις από τα μεγάλα γεγονότα της περιόδου : Η ίδρυση της Οδησσού το 1794, η ανάπτυξη της ελληνικής εμπορικής ναυτιλίας ως αποτέλεσμα της Συνθήκης του Κιουτσούκ Καϊναρτζί και των Ναπολεοντείων Πολέμων. Τέλος περιγράφεται η απαρχή της ανάπτυξης των ελληνικών εμπορικών δικτύων που εγκαθίστανται και διασυνδέ ουν όλα τα σημαντικά Ευρωπαϊκά και Μεσογειακά εμπορικά κέντρα όπως Λονδίνο, Μασσαλία, Λιβόρνο, Τεργέστη, Αλεξάνδρεια, Σμύρνη Οδησσό.

Ένα πολύ όμορφο μυθιστόρημα με πολύ ενδιαφέρουσες εξελίξεις που αντανακλούν το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο διαδραματίζεται.

ΣΎΓΓΡΑΦΕΑΣ Βασίλη Λογοθέτη Η

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Μαρία Σταματάκη

Αναστασία Αναγνωστοπούλου-Παλούμπη

ν Εταιρεία Γραμμάτων και Τεχνών Πειραιά είναι ένα πνευματικό και καλλιτεχνικό Σω ματείο γνωστό στον Πειραιά από το 1976 που ιδρύθηκε. Τα μέλη του προέρχονται κατά κύριο λόγο από τον χώρο της λογοτεχνίας και των εικαστικών τεχνών.

Η Εταιρεία για να τιμήσει τα 100 χρόνια από την καταστροφή της Σμύρνης προκήρυξε τον 8ο Πανελλήνιο Ποιητικό Διαγωνισμό με θέμα, ακριβώς, την Καταστροφή της Σμύρνης.

Υπήρξαν 64 συμμετοχές με πολύ αξιόλογες επιδόσεις και εξαιρετικό ποιητικό λόγο που πε ριγράφουν τη μεγάλη καταστροφή, όπως την εισέπραξαν οι δημιουργοί από πρώτο χέρι, από συγγενείς, παππούδες και γιαγιάδες που την έζησαν.

Η Λιλή Ημέλλου, εκλεκτή φίλη και διακεκριμένο μέλος του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος, μας δώρησεγια τη βιβλιοθήκη μας ένα τόμο με τις 64 συμμετοχές στον ποιητικό διαγωνισμό. Οι ερευνητές που θα ήθελαν να βρουν μαρτυρίες ποιητικής έξαρσης που προκάλεσε η απώ λεια του μαργαριταριού του Αιγαίου,

Βιβλιοπαρουσιάσεις

Φτωχότερος ο χώρος της Βιβλιοθηκονομίας …

Ό κόσμος της βιβλιοθηκονομίας έγινε πιο φτωχός γιατί τους πρώτους μήνες του χρόνου έφυγαν από τη ζωή ο καθηγητής

Βιβλιοθηκονομίας στο ΑΤΕΙ Αθήνας Διονύσης Βαλάσης και ο Γενικός Διευθυντής της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος

Φίλιππος Χ. Τσιμπόγλου.

Μνήμη Διονύση Βαλάση

Ο Διονύσης Βαλάσης υπήρξε αγαπητός δάσκαλος από τον οποίον διδάχθηκαν πολλές γενιές βιβλιοθηκονόμων καθώς

υπηρέτησε για πολλά χρόνια ως καθηγητής Γραφικών Τεχνών

και Οπτικοακουστικών Μέσων της Τέχνης του βιβλίου στο

τμήμα Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης

στο ΑΤΕΙ Αθήνας. Παράλληλα ήταν καλλιτέχνης βιβλιοδέτης, εικονογράφος και συγγραφέας.

Γεννημένος το 1939 στην Αθήνα, σπούδασε στη Νομική Σχολή

του Πανεπιστημίου Αθηνών και Γραφικές Τέχνες και Βιβλιοδεσία

στη Φλωρεντία (Scuola del cuoio Santa Croce). Μαθήτευσε στο

Εργαστήριο Κατασκευής Χαρτιού και Συντήρησης του Sidney Cockerel (Cambridge, UK).

Ανέπτυξε πλούσιο διδακτικό έργο και επιμελήθηκε συλλεκτικές καλλιτεχνικές εκδόσεις και εικονογραφήσεις. Εργάσθηκε στη δημιουργία Εκπαιδευτικών προγραμμάτων με θέματα από τον Ελληνικό πολιτισμό, τα οποία εφαρμόστηκαν από το 1983 σε ελληνικά σχολεία του εξωτερικού (Γερμανία) και στην Ελλάδα.

Από το 1995 μαζί με τη σύζυγό του Ζωή Βαλάση δημιούργησαν τα εκπαιδευτικά προγράμματα ΠΟΛΥΠΤΥΧΟ, με θέματα την Ιστορία της γραφής και του βιβλίου, την Εικονογράφηση, την Τέχνη της βιβλιοδεσίας, τη συντήρηση του βιβλίου, τη Λογοτεχνία και τον Κινηματογράφο, το Παραμύθι, το Περιβάλλον.

Συμμετείχε σε πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς, αποσπώντας βραβεία και διακρίσεις.

Μνήμη Φιλίππου Τσιμπόγλου

Έφυγε στις 2 Φεβρουαρίου 2023. Γεννημένος το 1956 στα Φάρσαλα, σπούδασε στο Οικονομικό Τμήμα της Ανωτάτης Σχολής Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών (ΑΣΟΕΕ)

και στη συνέχεια ολοκλήρωσε τις διδακτορικές του σπουδές

στη Βιβλιοθηκονομία-Επιστήμη Πληροφόρησης στο Τμήμα

Αρχειονομίας και Βιβλιοθηκονομίας του Ιονίου Πανεπιστημίου.

Εργάστηκε στο Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης του Εθνικού

Ιδρύματος Ερευνών ως υπεύθυνος Ευρωπαϊκών, διαρθρωτικών και αναπτυξιακών προγραμμάτων, ως Διευθυντής της Βιβλιοθήκης και ex officio μέλος της Συγκλήτου του Πανεπιστημίου Κύπρου, ενώ συμμετείχε ενεργά σε διεθνείς βιβλιοθηκονομικές

Στο πλαίσιο της έκθεσης «Από τον Σκληρό Βράχο στον Σκληρό Δίσκο» που παρουσιάστηκε στο Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος για ένα μήνα, από 8/11/2028 έως 8/12/2018 και συνδιοργανώθηκε με τη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Πειραιά είχαμε την τιμή να συνεργαστούμε μαζί του.

Η έκθεση παρουσίαζε την εξέλιξη της γραφής και του βιβλίου στον κόσμο μέσα από πρωτότυπα αντικείμενα και βιβλία από τη προσωπική συλλογή του Διονύση Βαλάση.

Η συμβολή του και η προσφορά του στο χώρο της Βιβλιοθηκονομίας θα παραμείνει ανεκτίμητη.

Καλό σου ταξίδι, δάσκαλε.

πρωτοβουλίες και συνέδρια. Μεταξύ αυτών συμμετείχε στη διοργάνωση του 85ου Συνεδρίου της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Ενώσεων Βιβλιοθηκών στην Αθήνα (IFLA WLIC 2019 Athens), ως ένας από τους τρείς προέδρους. Συνέβαλε στη δημιουργία του Συλλογικού Καταλόγου των Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών (ΣΕΑΒ), του Δικτύου Διαδανεισμού ενώ η δραστηριότητά του εκτείνεται σε πολλές δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά.

Από το 2014 ανέλαβε τα καθήκοντα του Γενικού Διευθυντή της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος. Τεράστια ήταν η συμβολή του στο έργο της μετεγκατάστασής της Εθνικής Βιβλιοθήκης από το Βαλλιάνειο Μέγαρο στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος ενώ συνέβαλε καθοριστικά στη δημιουργία και τη λειτουργία της Εθνικής Βιβλιοθήκης ως δομής και ως πηγής γνώσης ενισχύοντας τον σημαντικό ρόλο του ιδρύματος ως πνευματικού και πολιτιστικού κέντρου. Εξαιρετικός ηγέτης και διοικητής, άνθρωπος των συνεργασιών και της προόδου, ο Φίλιππος Τσιμπόγλου εισήγαγε την Εθνική Βιβλιοθήκη στην ψηφιακή εποχή, εμπλούτισε σημαντικά τις πηγές και τις διεθνείς διασυνδέσεις της. Η συμβολή του στον εκσυγχρονισμό της Εθνικής Βιβλιοθήκης καθώς και στην ανάδειξη και διατήρηση του πολιτιστικού της αποθέματος υπήρξε καθοριστική.

Το κενό που άφησε με την αδόκητη απώλειά του είναι δυσαναπλήρωτο.

Θερμά συλλυπητήρια στους συνεργάτες και τους οικείους του.

Δωρεές βιβλίων & περιοδικών

Δώρησαν στην Βιβλιοθήκη

Κύριον Κωνσταντίνο Κουτρουλάκη: Μικρά κομμάτια ελληνικής ιστορίας : στρατιωτικά μετάλλια και διάσημα από

το 1821 έως και το 1973 / Κωνσταντίνος Κουτρουλάκης

Κύριον Πότη Κατράκη: 1.Ολοκαύτωμα Σμύρνης : επική ποίηση / Πότης Κατράκης --2.Τα ερωτικά : ποιήματα 19902009 / Πότης Κατράκης -

3. Διηγήματα [και] νουβέλες / Πότης Κατράκης -- 4. Τα θεατρικά / Πότης Κατράκης -- 5. Τα μεταμοντέρνα : ποίηση / Πότης Κατράκης – 6. Απορίας άξιον : ποίηση / Πότης Κατράκης - 7. Μελέτες και δοκίμια / Πότης Κατράκης.

Κύριον Κωνσταντίνο Φωτήλα: 1821 Before and After : Greeks and Greece revolution and state / Benaki Museum / Bank of Greece / National Bank of Greece / Alpha Bank

Κύριον Σπυρίδων Γεροντίτη: Arthur Lukis Mansell

: στα ίχνη ενός Άγγλου υδρογράφου / Κωνσταντίνος Γ. Δημητούλης

Κύριον Εμμανουήλ Πετράκη: 1821-2021 Διακόσια χρόνια

από την Ελληνική Επανάσταση : Χανιά 2021, τα πεπραγμένα

της επετείου / επιμέλεια Λευτέρης Λαμπράκης

Κύριον Γεώργιο Φ. Χρήστου: Τριίστιο καραβόσκαρο «Δημήτριος» : 1920-1945 / Γιώργος Φιλ. Χρήστου

Κύριον Γεώργιο Χάλαρη: S.S. Hellas Liberty / Σπύρος Μ. Πολέμης

-- 3. Ρίμες : (η λύρα του ναύτη) / Νίκου Α. Σταθάκη -- 4. ΑΜΟΝΙ ΚΑΙ ΑΡΜΥΡΑ / Νίκου Α. Σταθάκη. -- 5. Βότσαλα ΙΙ : αφηγήματα / Νίκου Α. Σταθάκη -- 6. Βότσαλα V / Νίκου Α. Σταθάκη -- 7. Το τέλος του ταξιδιού/ Νίκου Α. Σταθάκη -- 8. Πολιτιστική οδύσσεια στην Κίνα το 1994 / Νίκου Α. Σταθάκη -- 9. Ναυσίβιος χώρα. Τεύχος 2/2008 -- 10. Αγγλοελληνικόν και Ελληνοαγγλικόν λεξικόν ναυτιλιακών όρων Νικολάου Κουρμπέλλη -- 11. Ηγεσία : o δρόμος της διαρκούς επιτυχίας / Δημήτρης Μπουραντάς --12. Naval operations analysis. Naval Institute Press -- 13.The First World War in the Mediterranean and the role of Lemnos. Zisis Fotakis -- 14.

Α’

Παγκόσμιος Πόλεμος 1914-1918, 100 χρόνια από τη λήξη του : πρακτικά ημερίδων, Θεσσαλονίκη ( 27 Σεπτεμβρίου 2017), Λάρνακα (30 Μαΐου 2018), Αθήνα (15 Ιουνίου 2018) -- 15. Joint warfare across time: case studies from the Hellenic military history . Efpraxia S. Paschalidou – 16.

Ελλάδα και Πολωνία : στις παραμονές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Κωνσταντίνος Δ. Βλάσσης, Νίκος Χατζηιωακείμ, Ηλίας Καλύβας.

Κυρία Αναστασία Αναγνωστοπούλου Παλούμπη:

1. Μουσείο Εικαστικών Τεχνών Ηρακλείου : Έργα της συλλογής Κ. Σχιζάκη / επιμέλεια Ίρις Κρητικού, 2. Δημοτικό Θέατρο Πειραιά / επιστημονική επιμέλεια Πλάτων Μαυρομούστακος,

3. Η καταστροφή της Σμύρνης : Η’ (8ος) Πανελλήνιος Ποιητικός Διαγωνισμός για το 2022 στη μνήμη του λογοτέχνη Κώστα Θεοφάνους, 4. Κωνσταντίνος Β’ : 45 μήνες βασιλιάς,

5. Η άλλη θάλασσα : πλέοντας από την Αγία Παρασκευή του Τσεσμέ στη Σκιάθο / επιμέλεια Ίρις Κρητικού, 6. Ένας Αιώνας (1920-2020) / Μανώλης Κοτσώνης, Ηλίας Τζιτζικάκης.

Κύριον Ζήση Φωτάκη: 1. Μέγα αγγλοελληνικόν και ελληνοαγγλικόν λεξικόν ναυτικών ναυτιλιακών και τεχνικών όρων. Κωνστ. Δ. Καμαρινού 2. Εγκόλπιο Ναυτικών Δοκίμων. Σχολή Ν. Δοκίμων

Κύριον Ιωάννη Παλούμπη: 1. Νάματα ψαλτικής τέχνης και κατάνυξης στη θεία λατρεία : μαθήματα εις την Θείαν Λειτουργίαν / άπαντα μελοποιηθέντα υπό του Πρεσβυτέρου Γεωργίου Αλ. Αναγνωστοπούλου του Ηλείου, 2. 1922-2022, Σ. Παπαλουκάς, Φ. Κόντογλου, Σ. Βασιλείου, Ιστορίες μνήμης και τέχνης, 3. Τα Ιονικά : περιοδική έκδοση για τις επιστήμες, τα γράμματα και τις τέχνες στο Ιόνιο Τεύχος 1 (2020), 4. Με ιδεολογία ελληνική : νεοέλληνες πνευματικοί ήρωες / Νικόλαος Καρράς, 5. 2034 : Το μυθιστόρημα του επόμενου παγκόσμιου πολέμου / Έλιοτ Άκερμαν, 6. Ουρανία : η όγδοη των ιστοριών Ηροδότου του Αλικαρνασέως / Ηρόδοτος, 7. Οι άθλοι της εν Βλαχία Ελληνικής Επαναστάσεως το 1821 έτος / συγγραφέντες παρά του Ηλία Φωτεινού, 8. Απομνημονεύματα / Γερμανού Π. Πατρών Μητροπολίτου, 9. Απομνημονεύματα περί της Φιλικής Εταιρίας / υπό Εμμανουήλ Ξάνθου, 10. Διήγησις συμβάντων της ελληνικής φυλής από τα 1770 έως τα 1836 : υπαγόρευσε Θεόδωρος Κωνσταντίνου Κολοκοτρώνης.

Κυρία Μαρία Συμνιανάκη: Νεότερη Ελλάδα : από τον πόλεμο της ανεξαρτησίας μέχρι τις μέρες μας / Thomas W. Gallant

Κύριον Γεώργιο Βουγιουκλάκη: Ιόνια νησιά : άνωθεν / Θανάσης Βασιλείου ; φωτογραφίες Γιάννης Γιαννέλος.

Εφημερίδες & Περιοδικά που εστάλησαν στο ΝΜΕ

του Μουσείου και ευχαριστούμε θερμά τους:

ίλες και φίλοι , αγαπητοί αναγνώστες.

Σ’ αυτό το τεύχος, η περίοδος

του οποίου περιλαμβάνει και την 25η Μαρτίου, θα ήθελα έστω και ετεροχρονισμένα να γράψω λίγα λόγια

για τη μεγάλη εκείνη εθνική εξέγερση, αποτέλεσμα της οποίας είναι το σημερινό

ελληνικό κράτος και ιδιαίτερα για τον ναυτικό αγώνα εκείνης της περιόδου, που

αποτέλεσε το σημαντικότερο ίσως στοιχείο

της επιτυχούς έκβασής της.

Φίλες και φίλοι, όποιος επιχειρήσει απλά

να διεξέλθει την ιστορία του ναυτικού

αγώνα του ’21 και να εμβαθύνει λίγο περισσότερο στη διεξαγωγή των ναυτικών

επιχειρήσεων, ιδίως των πρώτων χρόνων

του ελληνικού ξεσηκωμού, παραμένει με

την απορία πως ο ασυγκρίτως υπέρτερος

σε υλικό και μέσα, Οθωμανικός Στόλος, δεν μπόρεσε να εξαλείψει ολοσχερώς ευθύς

εξ αρχής τα αυτοσχέδια πολεμικά πλοία, τα οποία αντιπαρέταξαν οι επαναστάτες.

Η πρώτη επαφή με το φαινόμενο αυτό φανερώνει μια έλλειψη οργάνωσης του Τουρκικού Στόλου και μια δυσκολία εξεύρεσης κατάλληλου προσωπικού των πλοίων, ικανού να αντικαταστήσει το αποσυρθέν ελληνικό τμήμα των πληρωμάτων, εκείνο που κατά κύριο λόγο ασχολείτο με τον χειρισμό των ιστίων. Έτσι επιβεβαιώνεται η κύρια διαπίστωση πως, ενώ οι Οθωμανοί ήταν καλοί πολεμιστές

στην ξηρά, αλλά όχι ικανοί ναυτικοί και άφηναν τους κατακτημένους υπηκόους τους, τους Έλληνες, να διεξαγάγουν το θαλασσινό εμπόριο και να επανδρώνουν τον Οθωμανικό Στόλο, τουλάχιστον στις ειδικότητες που χειρίζονταν τα ιστία, τους Γεμιτζήδες.

Από την άλλη πλευρά το Ναυτικό

της Επανάστασης συγκροτημένο από εμπορικά πλοία, εξοπλισμένα με μικρά κανόνια βραχέος βεληνεκούς, πλέον της ανεπάρκειας και της αδυναμίας του υλικού, παρουσίαζε έλλειψη οργάνωσης

και, το κυριότερο, στοιχειώδους πειθαρχίας, απαραίτητης για τη διεξαγωγή

των ναυτικών επιχειρήσεων.

Με αυτές τις συνθήκες των αντιπάλων

ναυτικών δυνάμεων δεν μπορεί κανείς

να ισχυρισθεί πως ο ναυτικός αγώνας

του ’21 αποτελεί πρότυπο άξιο προσοχής

και μελέτης, πλην όμως για τους Έλληνες μελετητές έχει ενδιαφέρον και παρουσιάζει

αξιόλογες πτυχές με γνωρίσματα που συναντώνται στην αντιπαράθεση των δύο στόλων, όλες τις εποχές, σε όλες, τις ιστορικές περιόδους.

των υλικών μέσων, ο χαρακτήρας των λαών εξελίσσεται βραδέως, επομένως τα σημεία ισχύος και αδυναμίας παρουσιάζουν ομοιότητες, χρήσιμες ακόμα και για σύγχρονη σχεδίαση επιχειρήσεων.

Δεν θα μπορούσε κανείς να γράψει λίγα λόγια για τον ναυτικό αγώνα του ’21 χωρίς να αναφερθεί στην παγκόσμια πρωτοτυπία των πυρπολήσεων. Τα πυρπολικά βεβαίως δεν εμφανίζονται για πρώτη φορά στην ιστορία, αλλά μέχρι το 1821 χρησιμοποιούνταν εναντίον στόχων αγκυροβολημένων. Συγκεκριμένα το πυρπολικό λάμβανε θέση προσηνέμως του αγκυροβολημένου στόχου, το πλήρωμα

έθετε πυρ και εγκατέλειπε το σκάφος και το καιόμενο πυρπολικό ξέπεφτε από τον άνεμο ή το ρεύμα και με καλή συγκυρία,

έπεφτε πάνω στον αγκυροβολημένο

στόχο, στον οποίον μετέδιδε το πυρ.

Κατά τη διάρκεια του ελληνικού αγώνα

της ανεξαρτησίας εφαρμόσθηκε, για

πρώτη φορά στην παγκόσμια ιστορία,

η καθοδηγούμενη πλεύση του

πυρπολικού μέχρι της αγκιστρώσεως

και πρόσδεσής του στον στόχο.

Τότε μόνο το πλήρωμα εγκατέλειπε

το πυρπολικό και ο καπετάνιος, τελευταίος διαφεύγων, έθετε πυρ

στο κατάλληλα διασκευασμένο και

προετοιμασμένο σκάφος.

Το πως ήταν δυνατόν το πυρπολικό

να πλησιάσει και να δέσει στον

αγκυροβολημένο, ή και σε πορεία ευρισκόμενο στόχο θα πρέπει

να αναζητηθεί στην ανικανότητα

και έλλειψη ναυτοσύνης των Οθωμανικών πληρωμάτων, τα οποία σε πολλές περιπτώσεις, με την απλή προσέγγιση του πυρπολικού, έπεφταν στη θάλασσα από την αντίθετη πλευρά για να γλιτώσουν. Γράφοντας όλα τα ανωτέρω δεν

θα πρέπει να αγνοήσουμε ότι οι ναυτικοί του ξεσηκωμού, Υδραίοι, Σπετσιώτες, Ψαριανοί και άλλοι νησιώτες του Αιγαίου και των παράλιων τόπων, παρουσίαζαν πολλές φορές ακατανόητα κατακριτέα συμπεριφορά, παρασυρόμενοι από τα ελαττώματα του χαρακτήρα τους, που τα τόνιζε και τα όξυνε η απαιδευσία και τα ατέλειωτα χρόνια της σκλαβιάς μέσα στην οποία γεννήθηκαν και

έζησαν.

Έτσι διαβάζοντας σήμερα πλησιέστερα

την ιστορία του αγώνα εκπλήσσεται

κανείς με την ανεξήγητα εγωιστική

και φιλοκερδή στάση των ναυτικών, όχι μόνο των απλών ναυτών, αλλά και των μεγάλων ηγετών της ελληνικής ναυτικής δύναμης.

Αυτοί όμως ήταν οι πρόγονοί μας. Απείθαρχοι, εγωιστές, φιλοκερδείς σε απίστευτο βαθμό. Θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν πολλά επίθετα για να περιγράψουν την επαίσχυντη, πολλές φορές, συμπεριφορά τους. Αυτοί ήταν οι πρόγονοί μας και τους ευγνωμονούμε και τους δοξάζουμε, γιατί χωρίς τη δική τους αυτοθυσία δεν θα είμαστε σήμερα ελεύθεροι.

ΝΑΥΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ν.Π.Ι.Δ.) Ακτή Θεμιστοκλέους, 185 37 Μαρίνα Ζέας-Πειραιάς, Τηλ: 210 4516264, 210 4516822, Fax: 210 4512277E-mail: info@hmmuseum.gr • Website: www.hmmuseum.gr

ΝΑΥΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ (Ν.Π.Ι.Δ.) Ακτή Κουντουριώτη, 731 33 Χανιά, Τηλ: 28210 91875, Fax: 28210 74484, E-mail: mar-mus@otenet.gr • www mar-mus- crete gr ΝΑΥΤΙΚΟ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΓΑΛΑΞEΙΔΙΟΥ (Δημοτικό) Μουσείου 3 & Σταύρου Νιάρχου, 330 52 Γαλαξείδι, Τηλ/Fax: 22650 41795

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ - ΜΟΥΣΕΙΟ ΥΔΡΑΣ (ΥΠ.ΕΘ.Π.Θ- ΓΕΝΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ)

180 40 ΥΔΡΑ, Τηλ: 22980 52355, 54142, Fax: 22980 52355, E-mail: mail@gak-ydras.att.sch.gr • www.iamy.gr

ΠΛΩΤΟ ΝΑΥΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ-Θ/Κ «Γ. ΑΒΕΡΩΦ» (Κρατικό)

Μαρίνα Φλοίσβου, Τροκαντερό, 175 10 Παλαιό Φάληρο, Τηλ/Fax: 210 9888211, E-mail:averof@navy.mil.gr, Website: www.averof.mil.gr/

Α/Τ ΒΕΛΟΣ (Κρατικό) Μουσείο Αντιδικτατορικού Αγώνα, Μαρίνα Φλοίσβου, Τροκαντερό, 175 10 Παλαιό Φάληρο, Τηλ: 210 9888457

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΝΑΥΤΙΚΟ ΚΑΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΥΜΗΣ 856 00 Γιαλός Σύμης, Δωδεκάνησα, Τηλ: 22460 72363, 22460 72569 ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΛΙΕΙΑΣ ΚΑΙ ΝΑΥΠΗΓΙΚΗΣ ΑΛΙΕΥΤΙΚΩΝ ΣΚΑΦΩΝ ΤΟΥ Δ. ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ (Δημοτικό)

Λ. Δημοκρατίας & Μ. Κιουρί (δίπλα στα Τ.Ε.Ε), 188 63 Ν. Ικόνιο, Πέραμα, Τηλ. 210 4014896, 210 4414700 ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΛΙΕΥΤΙΚΩΝ ΣΚΑΦΩΝ & ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ Ν. ΜΟΥΔΑΝΙΩΝ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ (Δημοτικό)

Βιθυνίας 2, 632 00 Ν. Μουδανιά Χαλκιδικής, Τηλ/Fax: 23730 26166, E-mail: mfbem@hotmail.com

ΜΟΥΣΕΙΟ ΝΑΥΤΙΚΗΣ

ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ (Αστική μη κερδοσκοπική εταιρία)

Τέρμα Αναπαύσεως, (Πύλη ΠΑΛΑΣΚΑ), 188 63 ΠΕΡΑΜΑ, Τηλ: 210 4284270, Fax: 210 4284276, E-mail: info@maritime-museum.gr • Website: www.maritime-museum.gr ΜΟΥΣΕΙΟ ΝΑΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΚΑΙ ΣΠΟΓΓΑΛΕΙΑΣ ΝΕΑΣ ΚΟΥΤΑΛΗΣ (Δημοτικό)

Λήμνος 81 400, Τηλ. 22540 92383, 51790, 51362, Fax: 22540 51763, E-mail: dimkout@otenet.gr

ΝΑΥΤΙΚΟ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ (Ν.Π.Ι.Δ.) Μπόχαλη, Σταυρός, 29100 Ζάκυνθος, Τηλ.: 26950 83223/28249, Fax: 26950 83748 ΜΙΛΑΝΕΙΟ ΝΑΥΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Τσιλιβή, Ζακύνθου ΤΤ 22100. Τηλ. 26950 42436/ Κιν. 6974 065 776 ΝΑΥΤΙΚΟ - ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΙΘΑΚΗΣ (Δημοτικό) Πρώην Ηλεκτρικός Σταθμός, Βαθύ Ιθάκης, Τηλ. 2674033398 ΝΑΥΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ (Ν.Π.Ι.Δ) Ενόπλων Δυνάμεων 10, 846 00 Μύκονος, Τηλ.: 22890 22700/210 81 25 547, Fax: 22890 22700, E-mail: museum@emproslines.com ΝΑΥΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΝΔΡΟΥ (Δημοτικό) Δήμος Άνδρου, 845 00 Χώρα Άνδρου, Τηλ: 2282 0 22275, 2282 360223, Fax: 2282024166, E-mail: npdd@andros.gr

ΝΑΥΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΘΗΡΑΣ (Ν.Π.Ι.Δ) Οία Θήρας, 847 00, Τηλ.: 22860 71156 ΝΑΥΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΙΟΝΙΟΥ (Ν.Π.Ι.Δ.) Δημοτικό Διαμέρισμα Φάρσων Δήμου Αργοστολίου, 28100 Φάρσα Κεφαλληνίας, Τηλ: 26710 87260, Fax: 26710 25656 ΝΑΥΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΒΑΛΑΣ (Δημοτικό) Ραψάνη, Χρυσοστόμου Σμύρνης 1, Τηλ: 2510 240 668, 6977 391 605, Ε-mail: nmkav.gr@gmail.com  • Website:www.nmkav.gr ΝΑΥΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΛΥΜΝΟΥ (Δημοτικό) Δήμος Καλύμνου, 852 00 Κάλυμνος, Τηλ: 2243 0 51361 ΜΟΥΣΕΙΟ ΝΑΥΠΗΓΙΚΩΝ ΚΑΙ ΝΑΥΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΑΙΓΑΙΟΥ (υπό ίδρυση) Πληροφορίες: Πνευματικό Ίδρυμα Σάμου "Νικόλαος Δημητρίου" Τηλ.: 22730 62286 ΝΑΥΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

(υπό ίδρυση) Καρδάμυλα 82 300 Χίος, Τηλ. Πληροφοριών: 2510835287/ Κιν.: 6936136145

(Ν.Π.Ι.Δ.) Αγ. Νικολάου 15, 60200 Λιτόχωρο Πιερίας, Τηλ. 2352082711, E-mail: nmlitohorou@yahoo.gr • Website: www.nmlitohorou.gr

ΟΙΝΟΥΣΣΩΝ (Ν.Π.Ι.Δ)

Avra-Ship Management SA, Κολοκοτρώνη 116, 18535 Πειραιάς, Τηλ: 210 4181601-6, Οινούσσες, 821 01 Οινούσσες Χίου, Τηλ: 22720 55182, E-mail: elachl@gmail.com

ΝΑΥΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΧΙΟΥ (Ν.Π.Ι.Δ)

Στέφανου Τσουρή 20, 821 00 Χίος, Τηλ: 22710 44139, Fax: 22710 44141, E-mail: naftmusi@otenet.gr • Website: www chiosnauticalmuseum gr

ΜΟΥΣΕΙΟ ΝΑΥΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΣΚΙΑΘΟΥ Παλιό Λιμάνι, Σκιάθος 37 002, Τηλ και Fax: 24270 23504, E-mail: skiathosmaritime.m@gmail.com

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ & ΝΑΥΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ (Ν.Π.Δ.Δ.)

Κων/νου Καραμανλή 1, Δημαρχιακό Μέγαρο, ΤΤ18900, Σαλαμίνα. Τηλ.-fax: 213-2027316 E-mail: museum@0165.syzefxis.gov.gr

ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΜΕΝΑ ΝΑΥΤΙΚA MOYΣΕΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΓΙΑΣ ΝΑΠΑΣ ‘’THALASSA’’ Κρυού Νερού 14, 30707Αγία Νάπα,Κύπρος, Τηλ. 00357 23816366, Fax: 003523816369, E-mail: thalassa.museum@agianapa.org.cy • Website: www.thalassamuseum.org.cy/el/

ΑΛΣΟΥΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΑΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ (Ν.Π.Ι.Δ.)

2, 105 61 Αθήνα, Τηλ. 2103368517, Fax: 2103253680, E-mail:info@alsosnautikisparadosis gr • Website: www alsosnautikisparadosis gr ΙΔΡΥΜΑ «ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΛΑΣΚΑΡΙΔΗ» - ΝΑΥΤΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ 2ας Μεραρχίας 36 & Ακτής Μουτσοπούλου, 185 35 Πειραιάς, Τηλ: 210 4297 540-1-2, Fax: 210 4296024, E-mail: info@laskaridou gr • Website: www.laskaridou.gr/naftiki-sillogi ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ

51, 82100 Χίος, Τηλ: 22710 82777, Fax: 22710 81979, E-mail: contact@mariatsakosfoundation gr • Website: mariatsakosfoundation.gr

ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ

Α ΜΟΥΣΕ