KING
MUNGRAI
CHIANGRAI MAGAZINE
อนุสาวรีย์พญามังรายมหาราช 1
อนุสาวรีย์ พญามังราย มหาราช
อนุสาวรีย์พญามังรายมหาราช 2 ตั้้�งอยู่่�ที่่�ห้้าแยู่กพ่อขุุน พ่ญามังรายู่เป็็นกษั้ตั้รยู่์องค์์ที่่� 25 แห้�งราชวงศ์์ลัวะจังค์ราช เป็็นโอรสขุองพ่ญาลัาวเมั็งแลัะพ่ระนางเที่พ่ค์ำขุยู่ายู่ ห้รือพ่ระนางอ้�ว มัิ�งจัอมัเมัือง ป็ระส่ตั้ิเมัื�อ พ่ ศ์. 1782 เสด็็จัสวรรค์ตั้ที่่�เมัืองเช่ยู่งให้มั� พ่ ศ์. 1854 พ่ระองค์์ได็้สร้างเมัืองเช่ยู่งรายู่ขุ้�นบนด็อยู่ที่องจัากรากฐานเด็มัที่่�เค์ยู่เป็็น เมัืองมัาก�อน เมัื�อ พ่ ศ์. 1805 แลัะที่รงป็กค์รองบ้านเมัืองเจัริญรุ�งเรืองเป็็นอาณาจักร ลั้านนาไที่ยู่
ลั้านนาเป็็นอยู่�างมัาก มั่ผ่่้ค์นมัาส้กการะที่้�งกลัางว้นแลัะกลัางค์ืนอยู่�างไมั�ขุาด็ สายู่ ห้ากใค์รได็้ไป็เที่่�ยู่วที่่�จังห้ว้ด็เช่ยู่งรายู่ กค์วรเด็ินที่างไป็ส้กการะพ่อขุุน
เห้มัือนเป็็นส้ญลักษัณว�าได็้ไป็ถ้งจังห้ว้ด็เช่ยู่งรายู่แลั้วจัริงๆ
อนุสาวรีย์พญามังรายมหาราช 3 อนุสาวร่ยู่์พ่อขุุนเมั็งรายู่มัห้าราช ตั้้�งอยู่่�ที่่�ถนนห้้าแยู่กพ่อขุุนเมั็งรายู่ ถนน เช่ยู่งรายู่-แมั�จัน (ตั้ด็ถนนซุุป็เป็อร์ไฮเวยู่์) ในเขุตั้เที่ศ์บาลันค์รเช่ยู่งรายู่ จังห้ว้ด็ เช่ยู่งรายู่ ตั้ามัป็ระว้ตั้น้�น พ่อขุุนเมั็งรายู่เป็็นกษั้ตั้รยู่์องค์์ที่่� 25 แห้�งราชวงศ์์ ลัวะ เป็็นโอรสขุองพ่ญาลัาวเมั็งแลัะพ่ระนางเที่พ่ค์ำขุยู่ายู่ ห้รือพ่ระนางอ้�ว มัิ�งจัอมัเมัืองป็ระส่ตั้ิเมัื�อว้นอาที่ตั้ยู่ แรมั 9 ค์�ำ เด็ือน 3 ป็จัอ พ่ที่ธศ์้กราช 1782 แลัะเสด็็จัสวรรค์ตั้ที่่�เมัืองเช่ยู่งให้มั�ในป็ พ่ ศ์. 1854 รวมัพ่ระชนมัายูุ่ได็ 72 พ่ รร ษั า ส ถ่ป็ ( ก่�) บรร จั พ่ ระ อ้ฐ ห้รือ ก พ่ ญามั งรา ยู่มัห้ าราช ตั้้�งอยู่่�ที่่�ว้ด็งำเมัือง การสร้างบ้านแป็ลังเมัืองขุองที่�าน พ่อขุุนเมั็งรายู่ได็้สร้างเมัืองเช่ยู่งรายู่ขุ้�น บน ด็ อ ยู่ที่ อง จั ากรากฐานเ ด็ มั ที่่�เ ค์ยู่ เป็็นเ มัือง มั า ก� อน เ มัื�อ ป็ พ่ ศ์ . 1805 ที่รงเป็็นป็ฐมักษั้ตั้รยู่
เป็็นอาณาจักรลั้านนาไที่ยู่จันเจัริญรุ�งเรืองจัวบจันป็จัจับ้น อ นุสาว ร่ยู่์พ่ อขุุนเ มั็งรา ยู่ มั่ ลั ก ษั ณะเป็็น พ่ ระ ร่ป็ขุ อง พ่ ระองค์์ ห้ลั� อ ด็้ว ยู่ที่ อง ส้มั ฤ ที่ธิ ขุ นา ด็ห้น้�งเ ที่� า ค์ร้�ง ที่ รงฉ ลั อง พ่ ระองค์์ ด็้ว ยู่ เ ค์รื�อง ที่ รง พ่ ระ มัห้ า กษั้ตั้ร ยู่์แบบ ลั้านนาโบราณ ป็ ระ ที่้ บ ยู่ืนบนฐาน ส่ ง ป็ ระ มั าณ 3 เ มัตั้ ร ที่ รง ถือ ด็ าบ ด็้ว ยู่พ่ ระ ห้้ตั้ถ ซุ้า ยู่ แนบ ก้ บ พ่ ระเ พ่ลั า ที่ รงสว มัมั าลั้ยู่พ่ ระกร แ ลั ะสว มัพ่ ระธำ มั รงค์์ที่่� พ่ ระ ห้้ตั้ถขุ วา ตั้ รง นิ�วนางแ ลั ะ นิ�ว ก้อ ยู่ แ ลั ะ ตั้ รง นิ�ว ช่ ที่่�พ่ระห้้ตั้ถขุ้างซุ้ายู่ แลัะที่รงฉลัองพ่ระบาที่ ป็จัจับ้นมั่ตัุ้งห้ลัวงเฉลัมัพ่ระเก่ยู่รตั้ ส่ที่ องอ ร� า มัขุ นา ด็ ใ ห้ญ�ป็ ระ ด็้ บอยู่่� ที่ าง ด็้าน ห้ ลั งอ นุสาว ร่ยู่ ด็้ว ยู่ สำ ห้ร้ บฐาน ใ ตั้ พ่ ระบร มัร่ป็มั่ค์ ำ จั า ร้ ก ว� า "พ่ อขุุนเ มั็งรา ยู่มัห้ าราช พ่ ศ์ .1782 - 1860 ที่ รงส ร้างเ มัืองเช่ยู่ งรา ยู่ขุ้�นเป็็นเ มัืองแรกเ มัื�อ พ่ ศ์ . 1805 ที่ รงสถา ป็ นา อาณาจั กร ลั้านนาไ ที่ยู่ ให้้เป็็น ป็ึกแผ่ น แ ลั ะ ที่ รงส ร้าง ค์ วา มั สามั้ค์ค์่ ระ ห้ว� าง ชนชาตั้ิไที่ยู่" อนุสาวร่ยู่์พ่อขุุนเมั็งรายู่ แห้�งน่�เป็็นที่่�เค์ารพ่ส้กการะขุองชาวเช่ยู่งรายู่แลัะค์น
เมั็งรายู่เป็็นที่่�แรก
มหาราช
แห้�งราชวงศ์์มังรายู่แลัะรวบรวมับ้านเลั็กเมัืองน้อยู่เขุ้า
พญามังราย อนุสาวรีย์
อนุสาวรีย์พญามังรายมหาราช 4
อนุสาวรีย์พญามังรายมหาราช 5 ตุุงหลวงเฉลิมพระเกีียรตุ เนื�องในโอกาสพ่ระราชพ่ธ่มัห้ามังค์ลัเฉลัมัพ่ระชนพ่รรษัา 6 รอบ 5 ธ้นวาค์มั 2542 ซุ้�งน้บว�าเป็็นวาระอ้นมังค์ลัยู่ิ�ง พ่สกนิกรชาวเช่ยู่งรายู่ทีุ่ก ห้มั่�เ ห้ลั� าแ ลั ะเผ่ า พ่้ น ธ์ไ ด็ ร� ว มั ใจัก้ นเฉ ลั มัพ่ ระเ ก่ยู่ ร ตั้ิแ ลั ะแส ด็ ง ค์ วา มัจั ง ร้ กภั ก ด็่ สำ น้ กใน พ่ ระ มัห้ าก รุณา ธ ค์ุณแ ห้� ง พ่ ระบา ที่ ส มั เด็็ จัพ่ ระเจั้าอยู่่� ห้้ ว อ้ น ห้ า ที่่� ส ด็มัิไ ด็ ตั้� อ พ่ สก นิกรชาวเช่ยู่ งรา ยู่ แ ลั ะชาวไ ที่ยู่ จั้ ง พ่ร้อ มั ใจัก้ นจั้ด็ ส ร้าง ตัุ้ง ที่ อง ค์ ำเ พ่ือ น้อ มั เก ลั้า น้อ มั ถวา ยู่พ่ ระบา ที่ ส มั เด็็ จัพ่ ระเจั้าอยู่่� ห้้ ว จั ำนวน 2 ตัุ้ง แ ลั ะ ตัุ้ง ห้ลั วง จั ำนวน 1 ตัุ้ง เ พ่ื�อ ร� ว มั เฉ ลั มั ฉ ลั องในโอกาสจั ง ห้ว้ด็ เช่ยู่ งรา ยู่ สถา ป็ นาไ ด็ 737 ป็ ซุ้�งเป็็น ห้น้�งใน ก จั กรร มั โ ค์ รการเฉ ลั มัพ่ ระเ ก่ยู่ ร ตั้ ขุ อง กระ ที่ รวง มัห้ า ด็ ไ ที่ยู่ ภั า ยู่ ใ ตั้้การนำ ขุ องนา ยู่ว จั าร ยู่ ไช ยู่น้ น ที่ ผ่่้ว� ราชการจั ง ห้ว้ด็ เช่ยู่ งรา ยู่ ในสมั้ยู่น้�น ไ ด็ ร้ บ ค์ วา มัร� ว มัมัือ ร� ว มั ใจั จั าก ป็ ระชาชนชาว เช่ยู่งรายู่ทีุ่กห้มั่�เห้ลั�า เผ่าพ่้นธุ์ เป็็นอยู่�างด็่ยู่ิ�ง ซุ้�งตัุ้งฟืืนที่่� 1 ออกแบบโด็ยู่ นายู่ถว้ลัยู่ ด็้ชน่ ผ่ืนที่่� 2 ออกแบบโด็ยู่ นายู่เฉลัมัช้ยู่ โฆษัตั้พ่พ่้ฒน ตัุ้งห้ลัวง ออกแบบโด็ยู่ นายู่กนก วศ์กลั ตุุงหลวง เฉ ลิมพระเกีียร ตุ
ตุุงผืืนที่ 1 ออกีเบบโดย นายถวัล ดัชน
ร่ป็แบบตัุ้ง มั่ลักษัณะเป็็น จัลันะภัาพ่ ค์ือการแสด็งออกถ้งพ่ลังแห้�งการ เค์ลัื�อนไห้ว
ศ์้กยู่ภัาพ่ในด็้านเนื�อห้า ป็ร้ชญาศ์้รที่ธา แลัะส้ญลักษัณอ้นเป็ียู่มัด็้วยู่ค์วามัห้มัายู่
ภัาพ่โด็ยู่รวมัขุองตัุ้งห้ลัวงเฉลัมัพ่ระเก่ยู่รตั้ิฯ แสด็งออกถ้งพ่ลังแห้�งค์วามั สงบนิ�งแลัะมั้�นค์งพ่ลังแห้�งค์วามัจังร้กภักด็่ พ่ลังแห้�งค์วามัเค์ารพ่ศ์ร้ที่ธายู่ิ�ง ขุอง เห้ลั�าพ่สกนิกรชาวไที่ยู่ ที่่�น้อมัเกลั้าฯ ถวายู่แด็�องค์์พ่ระบาที่สมัเด็็จัพ่ระเจั้าอยู่่�ห้้ว ภั่มัพ่ลัอด็ลัยู่เด็ชมัห้าราช เนื�องจัากตัุ้งห้ลัวงเฉลัมัพ่ระเก่ยู่รตั้ิฯ น่ จัะได็้จั้ด็สร้างไว ที่่�จังห้ว้ด็เช่ยู่งรายู่ในโอกาสขุ้างห้น้า เพ่ื�อร�วมัฉลัองเมัืองเช่ยู่งรายู่ที่่�สถาป็นามัาได็ 737 ป็ ด็้งน้�น ร่ป็แบบด็้านสถาป็ตั้ยู่กรรมัแลัะศ์ลัป็กรรมั จั้งตั้้องค์ำน้งถ้งห้ลักภั่มั ที่้ศ์น์ที่่�มั่ค์วามัสอด็ค์ลั้องกลัมักลัืนอยู่�างสงบ มั้�นค์งแลัะสง�างามั
อนุสาวรีย์พญามังรายมหาราช 6
ห้ากแตั้�ยู่้งไวซุ้�ง
ขุองกษั้ตั้รยู่์แห้�งจักร่วงศ์์ โด็ยู่ใชร่ป็แบบนารายู่ณที่รงค์รุฑ อ้นเป็็นพ่ระราชลัญจักร ขุองรามัาวตั้าร พ่ระวษัณุอวตั้ารลังมัาเป็็นพ่ระรามั ร่ป็พ่ระนารายู่ณส่�กรที่รงตั้ร่ ค์ธา จักร แลัะส้งขุ ป็ระที่้บยู่ืนบนค์รุฑ ช้างเอราว้ณสามัเศ์่ยู่ร ห้มัายู่ถ้ง สวรรค์์ ช้�นด็สตั้ ที่่�สถตั้ขุองพ่ระอินที่ร แลัะพ่ระธาตัุ้แก้วจัุฬามัณ่บนสวรรค์์ อยู่่�บนฐาน ป็ที่มั ด็อกบ้วเส่ยู่งเด็ือนร่ป็ป็่�นพ่ระศ์ิวะ แลัะกระตั้�ายู่แที่นป็พ่ระราชสมัภัพ่ แลัะ เป็็นส้ญลักษัณขุอง ศ์ศ์ิธรป็ระภัามัณฑลัขุองพ่ระอ ศ์วร ตั้ามัป็กิรน้มัตั้ร่มั่รตั้ จัตั้ กรแที่นห้กรอบพ่ระช่นษัา โด็ยู่ใชชื�อส้ตั้วห้มัพ่านตั้ที่้�งห้ก อ้นมั่ช้างเอราว้ณ ค์รุฑ นรสิงห้ ค์ชส่ห้ แลัะกระตั้�ายู่ น้บได็ว�าเป็็นงานร้งสฤาฎ์์ที่่�สมับ่รณด็้วยู่ร่ป็แบบ เป็ียู่มั ด็้วยู่ค์วามัห้มัายู่ ที่รงพ่ลังแลัะเขุมัขุลังด็้วยู่ศ์ร้ที่ธาค์วามัร้ก ตุุงผืืนที่ 2 ออกีแบบโดย อาจารย์เฉลิมชัย โฆษิิตุพพัฒน เป็็นตัุ้งแห้�งค์วามัจังร้กภักด็่ขุองชาวเช่ยู่งรายู่แลัะป็วงป็ระชาไที่ยู่ น้อมัเกลั้า ถวายู่บ่ชาองค์์พ่ระบาที่สมัเด็็จัพ่ระเจั้าอยู่่�ห้้วฯ แสด็งออกด็้วยู่ร่ป็แบบที่่�บ�งบอก ถ้ง”จัากแผ่นด็ิน - ส่�แผ่นฟื้า” ด็ิน ห้มัายู่ถ้ง ร่ป็ที่รงลั�างสด็ขุองตัุ้ง ที่่�มั่ส้ญลักษัณ
ป็ ระชาชนชาวเช่ยู่ งรา ยู่ ถวา ยู่ เ ค์รื�อง ส่ ง เ พ่ื�อ น้อ มั ถวา ยู่ส้ กการะ พ่ ระบา ที่ ส มั เด็็ จั พ่ระเจั้าอยู่่�ห้้วฯ ในบรรยู่ากาศ์ขุองขุุนเขุาด็อยู่นางนอน แลัะองค์์พ่ระธาตั้ด็อยู่ตัุ้ง เ ห้นือ จั าก ด็ อ ยู่ตัุ้งเป็็น ภั า พ่พ่ ญา ค์รุฑ อ้ นเป็็น พ่ า ห้ นะ ขุ อง พ่ ระนารา ยู่ณ ซุ้�งเป็็น ตั้ รา ส้ ญลั ก ษัณ ขุ ององค์์ พ่ ระ มัห้ ากษั้ตั้ร ยู่ ห้ ลั ง ขุ อง พ่ ญา ค์รุฑเป็็น ร้ศ์มั่ ที่่�โอบ อุ้มัมั่ 10 องค์์ ห้มั า ยู่ถ้ ง การ ป็ ก ค์ รอง ด็้ว ยู่ที่ศ์พ่ิธราชธรร มั เ ห้นือ พ่ ญา ค์รุฑเป็็น ภั า พ่ พ่ระบรมัสาที่ิสลักษัณ มั่เป็ลัวกนกที่่�ห้มัายู่ถ้งพ่ระเมัตั้ตั้า รองร้บพ่ญานาค์ ซุ้�งห้มัายู่ ถ้งพ่ระบารมั่ที่่�ป็กป็้องไพ่ร�ฟื้าป็ระชาชน ด็อกบ้ว แลัะแสด็งถ้งที่รงเป็็นน้กป็ฎ์บ้ตั้ ธรรมัแตั้กฉานในพ่ระธรรมัอยู่�างลั้กซุ้�ง บนสด็เป็็นตั้ราส้ญลักษัณ 6 รอบ ลั้อมัด็้วยู่ เป็ลัวกนกที่่�โพ่ยู่พุ่�งไป็สค์วามัสว�าง ค์ือ พ่ระนพ่พ่าน
อิสระเบ�งบานในการร้งสรรค์์ที่่�มัิได็ยู่้ด็ร่ป็แบบด็้�งเด็มั
ร่ป็ช�างอ้นเป็็นตั้ราป็ระจัำจังห้ว้ด็เช่ยู่งรายู่โอบอุ้มัขุ้�นไป็สร่ป็ที่รงที่่�ป็รากฏเป็็นภัาพ่
ตุุงผืืนที่ 3 ออกีแบบโดย นายกีนกี วิศวะกีุล
7
อนุสาวรีย์พญามังรายมหาราช 8
ศาลารอยพระบาท
รัชกาลที่ ๙
ศาลารอยพระบาทรัชกาลที่ ๙ 12
ด็้านการเมัืองแลัะการที่ห้าร เมัื�อสามัารถขุยู่ายู่ผ่ลังานได็้อยู่�าง กว้างขุวางแลัะตั้�อเนื�อง พ่ค์ที่.จั้งเป็่ด็ฉากการตั้�อส่้ด็้วยู่อาวุธก้บเจั้า
พ่ค์ที่. สามัารถจั้ด็ตั้้�งฐานที่่�มั้�นใน ภัาค์เห้นือได็ถ้ง ๙ แห้�ง แลัะฐานที่่�มั้�นที่่�สำค์้ญแห้�งห้น้�งค์ือ “ฐานที่่� มั้�นด็อยู่ยู่าว-ด็อยู่ผ่าห้มั�น” จัว.เช่ยู่งรายู่ พ่ค์ที่.ได็้จั้ด็ตั้้�งค์ณะที่ำงาน
“ค์ณะกรรมัการจังห้ว้ด็เช่ยู่งรายู่” แบ�งพ่ื�นที่่�ออก
ค์ือ ขุ้ด็ขุวางการป็ฏบ้ตั้ขุองเจั้าห้น้าที่่�ในการสร้างที่าง แลัะ การพ่้ฒนาพ่ื�นที่่�เพ่ื�อค์วามัมั้�นค์ง การส่้รบ ณ
ด็อยู่ยู่าว-ด็อยู่ผ่าห้มั�น ตั้ามัแผ่นการตั้�อส่้เพ่ื�อเอาชนะค์อมัมัิวนิสตั้
ศาลารอยพระบาทรัชกาลที่ ๙ 13
ห้น้าที่่�ในภัาค์เห้นือขุ้�นเป็็นค์ร้�งแรก
อ.ทีุ่�งช้าง จัว.น�าน เมัื�อ
ซุ้�งถือว�าเป็็นว้น “เส่ยู่ง ป็ืนแตั้ก” ขุอง พ่ค์ที่.ในเขุตั้ภัาค์เห้นือ ตั้�อจัากน้�นได็มั่การตั้�อส่้เรื�อยู่ มัา โด็ยู่ในว้นที่่� ๑๐ พ่
ได็มั่การตั้�อส่้ก้บห้น้าที่่�ฝ่่ายู่ร้ฐบาลั ที่่�บ้านห้้วยู่ชมัภั่ ตั้ ยู่างฮอมั อ.เที่ิง จัว.เช่ยู่งรายู่ (เป็็นค์ร้�งแรกใน เขุตั้พ่ื�นที่่�ด็อยู่ยู่าว-ด็อยู่ผ่าห้มั�น) เมัื�อ ป็ พ่ ศ์. ๒๕๒๑
เป็็น ๔ เขุตั้งาน ค์ือ เขุตั้งาน ๕๒ , เขุตั้งาน ๙ , เขุตั้งาน ๗ แลัะ เขุตั้งาน ๘ สำห้ร้บพ่ื�นที่่�ด็อยู่ยู่าว-ด็อยู่ผ่าห้มั�น เป็็นพ่ื�นที่่�ค์วบค์มัขุอง เขุตั้งาน ๘ ในเขุตั้ อ.เที่ิง แลัะ อ.เช่ยู่งขุอง จัว.เช่ยู่งรายู่ รวมัพ่ื�นที่่� อ.เว่ยู่งแก�น แลัะ อ.ขุุนตั้าลั ในป็จัจับ้นด็้วยู่ กองกำลังตั้ด็อาวุธขุอง พ่ค์ที่.ในขุณะน้�นมั่ป็ระมัาณ ๖๐๐ ค์น มั่มัวลัชนซุ้�งส�วนให้ญ�ชาว เขุาเผ่ามั้ง ป็ระมัาณ ๒,๓๐๐ ค์น
ที่่�บ้านน�ำป็าน ตั้ำบลันาไร�ห้ลัวง
ว้นที่่� ๒๖ ก.พ่.๒๕๑๐
ค์.๒๕๑๐
ขุ้�นโด็ยู่ใชชื�อว�า
ค์วามัเค์ลัื�อนไห้วที่่�สำค์้ญ
แลัะยู่ที่ธการเกร่ยู่งไกร(ว่รกรรมั ณ เนิน ๑๑๘๘ ด็ อ ยู่พ่ ญา พ่ิภั ก ด็ิ�) โ ด็ยู่ ใช้กำลั ง ที่ห้ ารใน พ่ื�นที่่� จั ว.เช่ยู่ งรา ยู่ เขุ้า ป็ฏบ้ตั้ิการกวาด็ลั้าง แลัะป็ราบป็รามั พ่ค์ที่. ตั้ามัค์ำส้�งกองที่้พ่ภัาค์ ที่่� ๓ แลัะ กองอำนวยู่การร้กษัาค์วามัมั้�นค์งภัายู่ในภัาค์ ๓ ตั้้�งแตั้� ป็ พ่ ศ์.๒๕๑๑ จันถ้งป็ พ่ ศ์.๒๕๒๕ จั้งสามัารถกำช้ยู่ชนะอยู่�างเด็็ด็ ขุาด็เห้นือ พ่ค์ที่ เมัื�อ ป็ พ่ ศ์. ๒๕๒๔ กองพ่้นที่ห้ารราบที่่� ๔๗๓ ซุ้�งมั่ พ่ ที่ วิโรจัน ที่องมัตั้ร เป็็นผ่่้บ้งค์้บห้น�วยู่ (ตั้ำแห้น�ง ป็กตั้ ผ่่้บ้งค์้บกองพ่้นที่ห้าร ราบที่่� ๓ กรมัที่ห้ารราบที่่� ๑๗) ได็้นำกำลังที่ห้ารเขุ้าป็ฏบ้ตั้ิการพ่ื�นที่่�
จันเกด็ยู่ที่ธการยู่้ด็ เนิน ๑๑๘๘ บนด็อยู่พ่ญาพ่ิภักด็ิ ได็ เมัื�อ ว้นที่่� ๒๗ ก.พ่.๒๕๒๕ ด็้วยู่พ่ระบารมั่ป็กเกลั้าฯ ขุองพ่ระบาที่สมัเด็็จัพ่ระเจั้าอยู่่�ห้้วภั่มัพ่ลัอด็ลัยู่เด็ชมัห้าราช องค์์ จั อ มัที่้พ่ ไ ที่ยู่ , ส มั เด็็ จัพ่ ระนางเจั้า ส ร ก ตั้ พ่ ระบร มั รา ช น่ นาถ , สมัเด็็จัพ่ระเที่พ่ร้ตั้นราชสด็าฯสยู่ามับรมัราชกมัาร่ แลัะพ่ระเจั้าว รวงค์์เธอพ่ระองค์์เจั้าโสมัสวลั่ พ่ระวรราชาธน้ด็ด็ามัาตั้ ได็้เสด็็จัฯ
สมัรภั่มัิแห้�งน่�เกด็
ขุ้�นห้ลัายู่ค์ร้�ง เช�น ยู่ที่ธการอที่ธพ่ลัช้ยู่ (ว่รกรรมัด็อยู่มั�อนเค์อ) , ยู่ที่ธการขุุนน�ำโป็่ง
ศาลารอยพระบาทรัชกาลที่ ๙
เยู่าวชนค์นรุ�นป็จัจับ้น รวมัถ้งน้กที่�องเที่่�ยู่วเชิงป็ระว้ตั้ศ์าสตั้ร ได็้เขุ้ามัา
ค์�ายู่เมั็งรายู่มัห้าราชเสรจัเร่ยู่บร้อยู่แลั้ว
ในห้ลัวงร้ชกาลัที่่� ๙ ไป็ ป็ระด็ษัฐาน
โป็รด็เกลั้าฯพ่ระราชที่าน ป็ระที่้บรอยู่พ่ระบาที่ขุองพ่ระองค์์ ลังบนแผ่น
ศาลารอยพระบาทรัชกาลที่ ๙ 14 เ พ่ื�อเ ยู่ ยู่มั เ ยู่ือน ที่ห้ าร ห้ าญแ ลั ะรา ษัฎ์ ร ณ ฐาน ป็ฏ บ้ตั้ิการ ด็ อ ยู่พ่ ญา พ่ิภักด็ิ บนด็อยู่ยู่าว เขุตั้ อ.เที่ิง จัว.เช่ยู่งรายู่ (ป็จัจับ้นเป็็นเขุตั้ อ.ขุุนตั้าลั) แลัะในวโรกาสอ้นเป็็นมัิ�งมัห้ามังค์ลัน้�น พ่ระบาที่สมัเด็็จัพ่ระเจั้าอยู่่�ห้้วฯ ไ ด็ ที่ รง พ่ ระก รุณาโ ป็ ร ด็ เก ลั้าฯ พ่ ระราช ที่ าน ป็ ระ ที่้ บรอ ยู่พ่ ระบา ที่ขุ อง พ่ ระองค์์ ลั งบนแผ่ น ป็่ น ป็ลั าสเ ตั้ อ ร์ที่่�จั้ด็ เ ตั้ร่ยู่มั ไว เ พ่ื�อเป็็น มัิ�ง ขุว้ ญแ ก� ที่ห้ารกลั้าที่้�งป็วง ตั้้�งแตั้�บ้ด็น้�นเป็็นตั้้นมัา ป็จัจับ้น รอยู่พ่ระบาที่ ได็ถ่กอ้ญเชิญมัาป็ระด็ษัฐานอยู่่� ณ ศ์าลัารอยู่พ่ระบาที่ บริเวณด็้านห้น้า กองพ่้นที่ห้ารราบที่่� ๓ กรมัที่ห้าร ราบที่่� ๑๗ ในพ่ระองค์์สมัเด็็จัพ่ระศ์ร่นค์รินที่ราบรมัราชชนน่ เพ่ื�อเป็็นที่่� เค์ารพ่ส้กการะขุองกำลังพ่ลัค์ก้บอนุสาวร่ยู่ผ่่้เส่ยู่สลัะแลัะให้้สาธารณชน
เยู่ยู่มัชมัสืบตั้�อไป็แลัะ
รอยู่ พ่ระบาที่ ไว้บนด็อยู่โห้ยู่ด็
จัะมั่ พ่ธ่การสมัโภัช แลัะได็มั่พ่ธ่อ้ญเชิญรอยู่พ่ระบาที่
ณ ที่่�แห้�งให้มั�
เพ่ื�อเฉลัมัฉลัองในว้นฉ้ตั้รมังค์ลั สำเรจั เป็็นที่่�เร่ยู่บร้อยู่แลั้ว ห้ าก น้ กเที่่� ยู่ ว ตั้้องการเขุ้าไ ป็ เ ยู่ ยู่มั ช มั แ ลั ะ ส้ กการะ สา มั ารถ เด็ินที่างเขุ้าไป็ยู่้งค์�ายู่เมั็งรายู่มัห้าราช ได็ที่้�งด็้านห้น้า ช�องที่าง ๑ แลัะ ด็้านห้ลังค์�ายู่ ช�องที่าง ๕ ( มั่ซุุ้มัป็ระตั้่ ชื�อ ศ์าลัารอยู่พ่ระบาที่ ) ผ่าน สนามักอลัฟืแมั�กก ค์ลับเฮาส อาค์ารที่่�พ่้กร้บรองรมัแมั�น�ำกก แลัะ ผ่าน สนามักอลัฟื (กำลังก�อสร้าง ๙ ห้ลัมั) เพ่ื�อขุ้�นไป็ส้กการะ แลัะส้มัผ่้ส บรรยู่ากาศ์ ชมัวิวที่ิวที่้ศ์น ตั้้วเมัืองเช่ยู่งรายู่ ได็้โด็ยู่รอบ ณ ศ์าลัารอยู่ พ่ระบาที่ บนด็อยู่โห้ยู่ด็ แห้�งน่�ได็้โด็ยู่สะด็วก ที่้�งน่มั่ป็้ายู่บอกเส้น ที่างเร่ยู่บร้อยู่แลั้ว แตั้�ห้ากสงส้ยู่ ให้้ห้ยู่ด็สอบถามัเส้นที่าง จัาก เจั้าห้น้าที่่� สารว้ตั้รที่ห้ารที่้�งสองช�องที่าง ได็ทีุ่กว้นในเวลัาราชการ ที่้�งน่ ค์�ายู่เมั็ง รายู่มัห้าราช ยู่ินด็่ตั้้อนร้บทีุ่กที่�านด็้วยู่ค์วามัยู่ินด็่ยู่ิ�งเมัื�อ ป็ พ่.ศ์. ๒๕๒๔ กองพ่้นที่ห้ารราบที่่� ๔๗๓ ซุ้�งมั่ พ่.ที่.วิโรจัน ที่องมัตั้ร เป็็นผ่่้บ้งค์้บห้น�วยู่ (ตั้ำแห้น�ง ป็กตั้ ผ่่้บ้งค์้บกองพ่้นที่ห้ารราบที่่� ๓ กรมัที่ห้ารราบที่่� ๑๗) ได็ นำกำลังที่ห้ารเขุ้าป็ฏบ้ตั้ิการพ่ื�นที่่�ด็อยู่ยู่าว-ด็อยู่ผ่าห้มั�น ตั้ามัแผ่นการ ตั้�อส่้เพ่ื�อเอาชนะค์อมัมัิวนิสตั้ จันเกด็ยู่ที่ธการยู่้ด็ เนิน ๑๑๘๘ บนด็อยู่ พ่ญาพ่ิภักด็ิ ได็ เมัื�อ ว้นที่่� ๒๗ ก.พ่.๒๕๒๕ ด็้วยู่พ่ระบารมั่ป็กเกลั้าฯ ขุอง พ่ ระบา ที่ ส มั เด็็ จัพ่ ระเจั้าอยู่่� ห้้ ว ภั่มั พ่ลั อ ด็ ลัยู่ เ ด็ ช มัห้ าราช องค์์ จั อ มัที่้พ่ ไที่ยู่ , สมัเด็็จัพ่ระนางเจั้าสรกตั้ พ่ระบรมัราชน่นาถ , สมัเด็็จัพ่ระเที่พ่ ร้ตั้นราชสด็าฯสยู่ามับรมัราชกมัาร่ แลัะพ่ระเจั้าวรวงค์์เธอพ่ระองค์์เจั้า โสมัสวลั่ พ่ระวรราชาธน้ด็ด็ามัาตั้ ได็้เสด็็จัฯ เพ่ื�อเยู่ยู่มัเยู่ือนที่ห้ารห้าญ แลัะราษัฎ์ร ณ ฐานป็ฏบ้ตั้ิการ ด็อยู่พ่ญาพ่ิภักด็ิ บนด็อยู่ยู่าว เขุตั้ อ.เที่ิง จัว.เช่ยู่งรายู่ (ป็จัจับ้นเป็็นเขุตั้ อ.ขุุนตั้าลั) แลัะในวโรกาสอ้นเป็็น มัิ�งมัห้ามังค์ลัน้�น
ได็ที่รงพ่ระกรุณา
ป็จัจับ้นได็มั่การสร้างศ์าลัาเพ่ื�อป็ระด็ษัฐาน
เมัื�อ ว้นอ้งค์ารที่่� ๕ พ่ฤษัภัาค์มั พ่ ศ์. ๒๕๕๒
พ่ระบาที่สมัเด็็จัพ่ระเจั้าอยู่่�ห้้วฯ
ป็่นป็ลัาสเตั้อร์ที่่�จั้ด็เตั้ร่ยู่มัไว เพ่ื�อเป็็นมัิ�งขุว้ญแก�ที่ห้ารกลั้าที่้�งป็วง ตั้้�งแตั้� บ้ด็น้�นเป็็นตั้้นมัา
วัดพระแก้ว
วัดพระแก้ว
วัดพระแก้ว
ป็ระว้ตั้ค์วามัเป็็นมัาขุองรอยู่พ่ระบาที่ ป็ พ่ ศ์.๒๔๙๗ เริมัสถานการณ์การก�อการร้ายู่ในจังห้ว้ด็เช่ยู่งรายู่ พ่รรค์ค์อมัมัิวนิสตั้์แห้�งป็ระเที่ศ์ไที่ยู่ (พ่ค์ที่.) ได็ส�งผ่่้ป็ฏบ้ตั้ิงานจัำนวนห้น้�งเขุ้ามัาที่างภัาค์เห้นือขุองป็ระเที่ศ์ไที่ยู่
พ่ค์ที่ จั้งเป็่ด็ฉากการตั้�อส่้ด็้วยู่อาวุธก้บเจั้าห้น้าที่่�ในภัาค์เห้นือขุ้�นเป็็นค์ร้�งแรก
วัดพระแก้ว 17
เป็็นชาวไที่ยู่ภั่เขุาที่่�อาศ์้ยู่อยู่่�ตั้ามัแนวชายู่แด็น จัว.เช่ยู่งรายู่ ,ชายู่แด็น จัว.พ่ะเยู่า ในป็จัจับ้น ห้ลังจัากได็ป็ลัุกระด็มัชาวไที่ยู่ภั่เขุาบางพ่ื�นที่่�ป็ระสบผ่ลัสำเรจั ป็ พ่ ศ์.๒๕๐๗ ได็ค์้ด็เลัือกแนวร�วมับางส�วน เพ่ื�อส�งไป็อบรมัวิชาการเมัืองแลัะการที่ห้ารรุ�นแรกที่่� เมัืองฮ้วมัินห้ ป็ระเที่ศ์สาธารณร้ฐส้งค์มันยู่มัเว่ยู่ตั้นามั เพ่ื�อกลับมัาเตั้ร่ยู่มัป็ฏบ้ตั้ิงานในพ่ื�นที่่�ไว้รอร้บ สมัาชิก พ่ค์ที่ ซุ้�งได็้เด็ินที่างเขุ้าสพ่ื�นที่่�ชายู่แด็น จัว.เช่ยู่งรายู่ ป็ พ่ ศ์. ๒๕๐๙ เป็็นการป็ฏบ้ตั้ห้น้าที่่�ในการช่�นำ ด็้านการเมัืองแลัะการที่ห้าร เมัื�อ สามัารถขุยู่ายู่ผ่ลังานได็้อยู่�างกว้างขุวางแลัะตั้�อเนื�อง
ที่่�บ้านน�ำป็าน ตั้ำบลั นาไร�ห้ลัวง อ.ทีุ่�งช้าง จัว.น�าน เมัื�อ ว้นที่่� ๒๖ ก.พ่.๒๕๑๐ ซุ้�งถือว�าเป็็นว้น “เส่ยู่งป็ืนแตั้ก” ขุอง พ่ค์ที่.ในเขุตั้ภัาค์เห้นือ ตั้�อจัากน้�นได็มั่การตั้�อส่้เรื�อยู่มัา โด็ยู่ในว้นที่่� ๑๐ พ่ ค์.๒๕๑๐ ได็มั่การตั้�อส่้ก้บห้น้าที่่�ฝ่่ายู่ร้ฐบาลั ที่่�บ้านห้้วยู่ชมัภั่ ตั้ ยู่างฮอมั อ.เที่ิง จัว.เช่ยู่งรายู่ (เป็็นค์ร้�งแรกในเขุตั้พ่ื�นที่่�ด็อยู่ยู่าว-ด็อยู่ ผ่าห้มั�น)
เพ่ื�อแสวงห้าแนวร�วมัพ่ื�นฐาน
วัดพระแก้ว
แลัะพ่ระเจั้าวรวงค์์เธอพ่ระองค์์เจั้าโสมัสวลั่
ณ ฐานป็ฏบ้ตั้ิการ ด็อยู่พ่ญาพ่ิภักด็ิ
ในพ่ระองค์์สมัเด็็จัพ่ระศ์ร่นค์รินที่ราบรมัราชชนน่
แลัะส้มัผ่้สบรรยู่ากาศ์ ชมัวิวที่ิวที่้ศ์น ตั้้วเมัืองเช่ยู่งรายู่
ที่้�งน่มั่ป็้ายู่บอกเส้นที่างเร่ยู่บร้อยู่แลั้ว แตั้�ห้ากสงส้ยู่ ให้้ห้ยู่ด็สอบถามัเส้นที่าง จัาก เจั้าห้น้าที่่�สารว้ตั้รที่ห้ารที่้�งสอง
วัดพระแก้ว 19 เมัื�อ ว้นที่่� ๒๗ ก.พ่.๒๕๒๕ ด็้วยู่พ่ระบารมั่ป็กเกลั้าฯ ขุองพ่ระบาที่สมัเด็็จัพ่ระเจั้าอยู่่�ห้้วภั่มัพ่ลัอด็ลัยู่เด็ชมัห้าราช องค์์จัอมัที่้พ่ไที่ยู่ , สมัเด็็จั พ่ระนางเจั้าสรกตั้ พ่ระบรมัราชน่นาถ , สมัเด็็จัพ่ระเที่พ่ร้ตั้นราชสด็าฯสยู่ามับรมัราชกมัาร่
พ่ระวรราชา ธน้ด็ด็ามัาตั้ ได็้เสด็็จัฯ เพ่ื�อเยู่ยู่มัเยู่ือนที่ห้ารห้าญแลัะราษัฎ์ร
บนด็อยู่ยู่าว เขุตั้ อ.เที่ิง จัว.เช่ยู่งรายู่ (ป็จัจับ้นเป็็น เขุตั้ อ.ขุุนตั้าลั) แลัะในวโรกาสอ้นเป็็นมัิ�งมัห้ามังค์ลัน้�น พ่ระบาที่สมัเด็็จัพ่ระเจั้าอยู่่�ห้้วฯ ได็ที่รงพ่ระกรุณาโป็รด็เกลั้าฯพ่ระราชที่าน ป็ระที่้บรอยู่ พ่ระบาที่ขุองพ่ระองค์์ ลังบนแผ่นป็่นป็ลัาสเตั้อร์ที่่�จั้ด็เตั้ร่ยู่มัไว เพ่ื�อเป็็นมัิ�งขุว้ญแก�ที่ห้ารกลั้าที่้�งป็วง ตั้้�งแตั้�บ้ด็น้�นเป็็นตั้้นมัา ป็จัจับ้น รอยู่พ่ระบาที่ ได็ถ่กอ้ญเชิญมัาป็ระด็ษัฐานอยู่่� ณ ศ์าลัารอยู่พ่ระบาที่ บริเวณด็้านห้น้า กองพ่้นที่ห้ารราบที่่� ๓ กรมัที่ห้ารราบที่่� ๑๗
เยู่าวชนค์นรุ�น ป็จัจับ้น รวมัถ้งน้กที่�องเที่่�ยู่วเชิงป็ระว้ตั้ศ์าสตั้ร ได็้เขุ้ามัาเยู่ยู่มัชมัสืบตั้�อไป็แลัะ ป็จัจับ้นได็มั่การสร้างศ์าลัาเพ่ื�อป็ระด็ษัฐาน รอยู่พ่ระบาที่ ไว้บนด็อยู่ โห้ยู่ด็ ค์�ายู่เมั็งรายู่มัห้าราชเสรจัเร่ยู่บร้อยู่แลั้ว จัะมั่พ่ธ่การสมัโภัช แลัะได็มั่พ่ธ่อ้ญเชิญรอยู่พ่ระบาที่ ในห้ลัวงร้ชกาลัที่่� ๙ ไป็ ป็ระด็ษัฐาน ณ ที่่�แห้�ง ให้มั� เมัื�อ ว้นอ้งค์ารที่่� ๕ พ่ฤษัภัาค์มั พ่ ศ์. ๒๕๕๒ เพ่ื�อเฉลัมัฉลัองในว้นฉ้ตั้รมังค์ลั สำเรจั เป็็นที่่�เร่ยู่บร้อยู่แลั้ว ห้ากน้กเที่่�ยู่วตั้้องการเขุ้าไป็เยู่ยู่มัชมัแลัะส้กการะ สามัารถเด็ินที่างเขุ้าไป็ยู่้งค์�ายู่เมั็งรายู่มัห้าราช ได็ที่้�งด็้านห้น้า ช�องที่าง ๑ แลัะด็้านห้ลัง ค์�ายู่ ช�องที่าง ๕ ( มั่ซุุ้มัป็ระตั้่ ชื�อ ศ์าลัารอยู่พ่ระบาที่ ) ผ่าน สนามักอลัฟืแมั�กก ค์ลับเฮาส อาค์ารที่่�พ่้กร้บรองรมัแมั�น�ำกก แลัะ ผ่าน สนามั กอลัฟื (กำลังก�อสร้าง ๙ ห้ลัมั) เพ่ื�อขุ้�นไป็ส้กการะ
บน ด็อยู่โห้ยู่ด็ แห้�งน่�ได็้โด็ยู่สะด็วก
ช�องที่าง ได็ทีุ่กว้นในเวลัาราชการ ที่้�งน่ ค์�ายู่เมั็งรายู่มัห้าราช ยู่ินด็่ตั้้อนร้บทีุ่กที่�านด็้วยู่ค์วามัยู่ินด็่ยู่ิ�ง
เพ่ื�อเป็็นที่่�เค์ารพ่ส้กการะขุองกำลังพ่ลัค์ก้บอนุสาวร่ยู่ผ่่้เส่ยู่สลัะแลัะให้้สาธารณชน
ได็้โด็ยู่รอบ ณ ศ์าลัารอยู่พ่ระบาที่
วัดพระแก้ว 20
