Special Euregio

1

cultuur in de euregio

iba parkstad stedenbouwkundige proeftuin c-mine charles and ray eames

schunck heerlen paint it soft genk heerlen kerkrade

maastricht

toneelgroep maastricht de advocaat

wijlre

aken

buitenplaats kasteel wijlre gordon matta-clark

van eyck open studios

suermondt-ludwig-museum albrecht bouts

sphinxkwartier cultuur & creatie

zuyd hogeschool the loop

cube design museum meat the future

cultureel maandblad zuiderlucht

Cube design museum Kerkrade

2

Snacken met Albert Einstein Microbiologisch lamsvlees in de expositie Meat the Future. foto Bas Quaedvlieg

“O

ver vijftig jaar zullen we af zijn van de absurde situatie dat we een hele kip moeten fokken alleen maar om de filet en de vleugels te eten. We zullen die onderdelen dan apart kunnen kweken”, schreef Winston Churchill in 1932 in een van zijn toekomstbespiegelingen.

Volgens ‘kweekvleesprofessor’ Mark Post van Maastricht University zullen we binnen vijf jaar de eerste kweekvleesproducten eten. Een bedrijf als Mosa Meat, waaraan Mark Post verbonden is, ontwerpt op dit moment vleesproducten die dan in de supermarkt moeten liggen.

Cube design museum: een plek voor debat en reflectie over de vormgeving van de samenleving Zo’n ontwikkeling leidt tot vragen: willen we wel kweekvlees op ons bord?

Wat zijn andere alternatieven voor vleesconsumptie? Voer voor een debat dat nog amper wordt gevoerd. Terwijl, gezien de groei van de wereldbevolking,

Cube design museum Kerkrade. foto René de Wit

het van groot belang is binnen afzienbare tijd een alternatief te vinden voor de bestaande vleesproductie. Naar de huidige maatstaven hebben we in 2050 ongeveer drie keer ons aardoppervlak nodig om aan de vraag naar vlees te blijven voldoen.

Is Cube design museum de aangewezen plek voor het voeren van deze maatschappelijke discussies? “Ja”, zegt directeur Hans Gubbels. “Juist omdat design méér is dan bijzonder vormgegeven objecten. Alle facetten van onze samenleving worden ontworpen, zo ook een product als kweekvlees.

Musea zijn bij uitstek ‘safe havens’ waar bezoekers informatie, inspiratie en handvatten vinden om zich te kunnen oriënteren op de huidige maatschappij en de eigen plek daarin. Voor de bezoekers willen we ons niet als alwetend museum opstellen, maar ontwerpen juist in breed perspectief presenteren. We willen met hen in discussie gaan, en daarbij ieders verantwoordelijkheid niet uit de weg gaan.”

Een voorbeeld hiervan is de expositie Meat the Future, opgezet als futuristisch restaurant met

fictieve kweekvleesgerechten op de bistrotafeltjes. De conceptgerechten zijn ontworpen door designers met een team van koks, ingenieurs en kunstenaars.

Soms zijn de gerechten controversieel.

Zoals de vleesblokjes, gemaakt van stamcellen van Albert Einstein.

“We willen bezoekers betrekken bij de ontwikkelingen in de wereld om ons heen”, zegt Gubbels. “De keuze voor de onderwerpen loopt uiteen, van toekomstgerichte thema’s zoals kweekvlees, tot iets van iedereen en alle eeuwen: onze stoelgang.”

Vanaf 18 mei presenteert Cube een manifestatie over design en ontlasting.

Gubbels: “Door studenten uit Nederland, India en Afrika te laten samenwerken in designprojecten willen we deze verschillende culturen verbinden.”

Hygiëne, technologie, luxe, schaamte, taboes én het feit dat wereldwijd 1,5 miljard mensen geen toegang hebben tot een deugdelijk toilet zijn aspecten die aan bod komen in de expositie Everything You Always Wanted to Know About Toilets, but Were Afraid to Ask. EU cubedesignmuseum.nl

buitenplaats Kasteel Wijlre

3

Gordon Matta-Clark

Gordon Matta-Clark, Office Baroque (1977). Collectie Harold Berg

publieke ruimte. Hij sneed geometrische vormen uit muren, vloeren en plafonds van leegstaande en vervallen gebouwen en zaagde volledige woningen in tweeën.

Samen met bevriende kunstenaars legde hij zowel het vooronderzoek als de uitvoering van zijn werken vast op papier, film en fotografie. Deze documentatie leidde veelal tot op zichzelf staande

foto Romy Finke

b

uitenplaats Kasteel Wijlre presenteert dit voorjaar één van de grootste avant-garde legendes uit de jaren zeventig van de vorige eeuw: Gordon Matta-Clark (1943-1978).

Het project Cut, Split & Eat toont in het hedendaagse kunstpaviljoen Hedge House een exceptionele en veelal niet eerder getoonde selectie van fotografie, collages, persoonlijke objecten, tekeningen en video’s. In het historische Koetshuis van het kasteel is tegelijkertijd een reconstructie te zien van de creatieve ontmoetingsplek en het restaurant FOOD uit de jaren zeventig in SoHo New York. In FOOD vinden gedurende de tentoonstelling diners en lezingen plaats van oud-collega’s en vrienden van Matta-Clark. Zo spreken onder meer kunstenares en danseres Carol Goodden (mede-initiatiefnemer van FOOD) en kunstverzamelaar Flor Bex over hun herinneringen aan Matta-Clark.

Gordon Matta-Clark, opgeleid als architect, is bekend door zijn spectaculaire cuttings, splittings en performances in de

Amerikaanse avant-garde legende bij buitenplaats Kasteel Wijlre kunstwerken als collages, foto’s en video’s.

Het werk van Matta-Clark is een kritiek op de gangbare conventies binnen de architectuur en de beeldende kunst.

Het stelt sociale en stedenbouwkundige vraagstukken aan de orde en is daarmee nog steeds actueel. Als ‘anarchitect’ was hij nieuwsgierig naar nieuwe ruimtelijke dimensies die hij vaak koppelde aan maatschappelijke vraagstukken en politieke kwesties.

De door gastcurator Hilde Teerlinck samengestelde tentoonstelling in het Hedge House toont werken uit de collecties van privéverzamelaars als Harold Berg, familie Sanders en Flor Bex, en de musea M HKA (Antwerpen) en CNAP (Parijs). Het project Cut, Split & Eat is onderdeel van het meerjarenprogramma Binnen/Buiten van buitenplaats Kasteel Wijlre. Dit programma wordt financieel mede mogelijk gemaakt door het Mondriaan Fonds. EU

Over buitenplaats Kasteel Wijlre Kasteel Wijlre is een buitenplaats voor cultuur en landschap. Op de buitenplaats komen moderne en hedendaagse kunst en architectuur samen met cultureel erfgoed en natuur. buitenplaats Kasteel Wijlre organiseert tentoonstellingen, interdisciplinaire projecten, events en educatieve activiteiten in het heden­ daagse kunstpaviljoen Hedge House, het historische Koetshuis en de tuin. In de tuin van de buitenplaats bevinden zich permanente kunstwerken van onder meer Giuseppe Penone, Ad Dekkers, Leo Vroegindeweij, Carel Visser en Peter Struycken. buitenplaats Kasteel Wijlre is gelegen tussen de heuvels van Zuid-Limburg.

Cut, Split & Eat - Gordon Matta-Clark (1943 – 1978). Van 12 maart t/m 2 juli bij buitenplaats Kasteel Wijlre. Open van donderdag tot en met zondag van 11.00 tot 17.00 uur. kasteelwijlre.nl

IBA Parkstad

4

Artist’s impression van de oloïde van Laurent Ney op de top van de Wilhelminaberg.

stedenbouwkundige proeftuin V

olgens architect en oudrijksbouwmeester Jo Coenen functioneert een IBA (de afkorting staat voor Internationale Bau Ausstellung) als een vliegwiel dat niet alleen zorgt voor een fysieke verandering in een gebied, maar ook voor een cultuuromslag.

Van mijnindustrie naar leisure Het fenomeen is meer dan honderd jaar geleden in Duitsland ontstaan als een tentoonstelling over het Nieuwe Bouwen en is uitgegroeid tot een intensieve stedenbouwkundige aanpak met een bewezen economische impuls voor de desbetreffende steden.

Een IBA is, kortom, een beproefd concept. In het hart van het Ruhrgebied, Emscherpark, heeft IBA met succes een verpauperd industriegebied getransformeerd tot een aantrekkelijk landschapspark. En in Hamburg was IBA verantwoordelijk voor een van de grootste stedelijke ontwikkelingen in Europa.

De in Parkstad (een bundeling van gemeenten rondom Heerlen) uitgezette IBA is de eerste in zijn soort buiten Leisure Lane: van mijnlandschap naar vrijetijdsbesteding.

Duitsland, en moet in de voormalige mijnregio in Zuid-Limburg zorgen voor een ruimtelijke én sociaaleconomische transformatie. Met Jo Coenen als curator en Guido Derks als algemeen directeur werkt IBA Parkstad tot 2020 aan beeldbepalende projecten op het gebied van architectuur, erfgoed, natuur, onderwijs, economie en duurzaamheid.

De Parkstadgemeenten en de provincie Limburg hebben er samen 45 miljoen euro voor op tafel gelegd.

Een van de belangrijkste opgaven van IBA Parkstad is het revitaliseren van het stadscentrum van Heerlen, dat al jaren kampt met leegstand en verval. In een krimpregio vergt dat een specifieke aanpak. Zo is er samen met vastgoedondernemers een plan ontwikkeld waarin winkel- en kantoorruimte plaatsmaakt voor groen en woonruimte.

Om de herkenbaarheid van de streek te vergroten heeft IBA in januari 2017 een ontwerp gepresenteerd voor de top van de Wilhelminaberg in Landgraaf, vlakbij het Pinkpop-terrein. De 38-meter hoge oloïde, ontworpen door architect Laurent Ney, wordt een landmark in het ZuidLimburgse landschap en staat symbool voor de ontwikkeling die het gebied

doormaakt: van industrie naar leisure.

Recreatie en toerisme zijn de voornaamste trekkers van de streek. Begin 2016 won Parkstad een internationale prijs voor beste toeristische bestemming ter wereld. IBA ondersteunt de regio als toeristische trekpleister door het groen beter toegankelijk te maken.

Ook in de wijken is IBA Parkstad actief.

De karakteristieke mijnwerkerswoningen voldoen vaak niet aan de moderne eisen.

Samen met woningbouwverenigingen en ondernemers worden nieuwe duurzaamheidstechnieken toegepast.

Door slim om te gaan met isolatie, en door de woningen te verwarmen en te koelen met water uit de oude mijngangen, worden de woningen toekomstbestendig.

Omdat veel IBA-projecten een experimenteel karakter hebben, groeit Parkstad de komende jaren uit tot de stedenbouwkundige proeftuin van Nederland en de Euregio met als belangrijkste thema’s: flexibiliteit, energie, recycling en cultuur.In het afsluitende jaar 2020 zullen alle gerealiseerde IBA-projecten worden getoond in een omvangrijke tentoonstelling. EU iba-parkstad.nl

Van Eyck Maastricht

5

open studios 2017 Vanaf links boven, met de klok mee, werk van Damon Zucconi (Euphorbia Milii), Simon Wald-Lasowski, Grace Schwindt (Skeleton Dress and Puppeteer) en Julie van der Vaart (Beyond Time).

N

et als voorgaande jaren opent de Van Eyck ook nu weer de deuren voor het publiek voor de Open Studios. Veertig deelnemers van de Van Eyck, de postacademie voor talentontwikkeling, presenteren hun werk in hun ateliers, de tentoonstellingsruimtes, labs en andere

Veertig deelnemers presenteren hun werk in hun ateliers, de tentoonstellingsruimtes en labs. plekken in en rond het modernistische gebouw van architect Peutz in het oude stadscentrum van Maastricht.

Zij verbleven gemiddeld een jaar op de Van Eyck. Het getoonde werk, de experimenten, het onderzoek en de samenwerkingsprojecten maken het werkproces zichtbaar.

De centrale Open Studios-tentoonstelling is samengesteld door deelnemer Tim Hollander. Ook de schrijvers en dichtersin-residence presenteren hun werk.

Daarnaast wordt het nieuw opgerichte Jac. P. Thijsse Lab voor natuuronderzoek geopend. Vier van de deelnemers: Fotograaf Julie van der Vaart (NL) is geïnspireerd door het idee van imaginaire, non-lineaire tijd. Haar experimenten in de doka van de Van Eyck hebben geleid tot het kunstenaarsboek Beyond Time met fotografische prints waarin lichamen geabsorbeerd lijken door de kosmos.

Grace Schwindt (D) legt zich toe op film, live performance, sculptuur en tekeningen. Dansers, zangers, muzikanten, kostuums, teksten, sets,

rekwisieten, staal, porselein, was en hout: iedereen en alles heeft een gelijkwaardige plek in haar producties. Schwindt onderzoekt hoe kennis en sociale waarden tot stand komen en verkent de lichamelijke en geestelijke kwetsbaarheid van de mens.

Numerieke sequenties, e-mails, websites, woorden en simulaties zijn de materialen waarmee Damon Zucconi (US) werkt. Hij onderzoekt hoe betekenis tot stand komt, en gebruikt zijn achtergrond in softwareontwikkeling om vormen en codes te deconstrueren om ze vervolgens weer - in gewijzigde vorm samen te stellen.

Simon Wald-Lasowski (FR) is gefascineerd door de obsessieve vergaring van spullen in onze consumptiemaatschappij. Hij omarmt schijnbaar waardeloze objecten en verheerlijkt hun trivialiteit. Hij speelt met gangbare artistieke categorieën en in de omvangrijke installatie die hij tijdens de Open Studios presenteert, dompelt hij het publiek onder in zijn veelvormige universum. EU

Meervoudig instituut voor beeldende kunst, ontwerp en reflectie De Van Eyck is een internationaal geroemde postacademie voor talentontwikkeling in Maastricht. Kunstenaars, ontwerpers, curatoren, (landschaps-) architecten en schrijvers van over de hele wereld werken er aan hun eigen werk in hun studio en aan samenwerkingsprojecten.

Het multidisciplinaire karakter van de academie doet een beroep op de artistieke en intellectuele veelzijdigheid van de deelnemers en stelt hen in staat hun kwaliteiten diepgaand en wijdvertakt te ontwikkelen.

OPEN STUDIOS Vrijdag 10 maart van 17.00 – 19.00 uur: feestelijke opening met speciaal programma | Zaterdag 11 maart open van 10.00 – 17.00 uur.

Volledige programma, zie janvaneyck.nl De Van Eyck Open Studios worden mede mogelijk gemaakt door:

C-mine Genk

6

de Wereld van Charles en

Charles en Ray poseren met onderstellen van stoelen. © Eames Office LLC

Ray Eames

Stap binnen in de wereld van het opmerkelijke designersduo C

nog tot eind mei bij creatieve erfgoedsite C-mine in het Belgis

Eames shop & café Ga je graag met een collector’s item naar huis? Een corner van de C-mine shop transformeert voor de gelegenheid in een shop met gadgets en interieur­items van Vitra. Voor wie graag het echte werk wil, is een bezoek aan de popup Eames shop van Vintage Village in de Vennestraat de moeite. Je vindt er een selectie van originele vintage Eamesmeubels terug. Even verpozen doe je in het Eames Café, je waant je er in het Eames House tussen grote groene planten en kleurrijk meubilair.

Tip: volg de pijlen op de grond van aan het energiegebouw tot bij Studio Pieter Stockmans, de Vennestraat en het Eames Café.

C

-mine vormt het decor voor een boeiende interactie tussen architectuur, design, kunst en cultuur, economie en recreatie. Als industriële erfgoedsite is C-mine al meer dan een bezoek waard, maar dit voorjaar maak je er kennis met de creatieve ideeën en filosofische levensvisie van Charles en Ray Eames. De tentoonstelling The World of Charles and Ray Eames werd geconcipieerd door het Londense kunstencentrum The Barbican in samenwerking met het Eames Office en is een unicum voor de Euregio.

Charles en Ray Eames behoren tot de bekendste ontwerpers van de twintigste eeuw. Het levenslange partnerschap van het echtpaar Eames begon in 1941 en hun unieke samenwerking leidde tot een indrukwekkend oeuvre van baanbrekend en invloedrijk design.

De tentoonstelling verkent de gevarieerde werelden waarin Charles

en Ray woonden en werkten. Van hun prille samenwerking waarbij ze nieuwe producten voor het Amerikaanse leger ontwikkelden, over de omvorming van die materiële experimenten tot meubels na de Tweede Wereldoorlog tot hun thuis, studio en internationaal netwerk van klanten en vrienden.

De tentoonstelling confronteert belangrijke voorbeelden van de bekendste ontwerpen van het echtpaar Eames met experimentele prototypes en zelden geziene werken op het vlak van film, fotografie, architectuur en installatievormgeving. Ze omarmden het potentieel van technologie en wetenschap voor het algemeen welzijn en maakten geen onderscheid tussen leven en werk.

Iconische meubels - Natuurlijk is er in de overzichtstentoonstelling ook plaats voor de meest iconische stukken, het zitmeubilair dat ook in 2017 niet meer weg te denken is uit interieurs en decors. De Plywood

7

Rondleidingen, families & groepen Om je echt te verdiepen in de tentoonstelling is een rondleiding met gids een aanrader. Elke zaterdag en zondag kan je individueel aansluiten bij een rondleiding, groepsrondleidingen kan je elke dag boeken via een reservatie op voorhand.

De kinderen kunnen op pad met het interactieve spel “Kijk, een stoel” en wanen zich ontwerper tijdens de vele doe- denken droomopdrachten. Ook een combinatie met C-mine expeditie loont de moeite, via een voordelig duoticket.

En op vertoon van je expoticket krijg je op één van de activiteiten van C-mine cultuurcentrum een korting van 2 euro op de basisprijs.

Powers of Materials Studio Pieter Stockmans Op zoek naar de volgende Eames? Curator Karen Wuytens selecteerde voor Powers of Materials het werk van 12 designers waaronder Maarten Van Severen, Chris Kabel, Xavier Lust, Dirk Vander Kooij, Roel Vandebeek en Pieter Stockmans. Designers die erin geslaagd zijn om door middel van een bijzonder materiaalgebruik tot een nieuw succesvol ontwerp te komen, net als het Eames-duo deed met plywood en kunststof.

Deze expo is gratis te bezoeken en ligt op 200 meter van het energiegebouw van C-mine, volg de pijlen naar Studio Piet Stockmans. pietstockmans.com

The World of Charles and Ray Eames 18.02.2017 – 28.05.2017

Dinsdag t/m zondag van 10-18u. Ttickets worden verkocht tot 17u.

Maandag gesloten behalve op Paasmaandag en 1 mei.

Laatavondopening: 1ste vrijdag van de maand tot 21u (3 maart, 7 april en 5 mei 2017). Tickets worden verkocht tot 20u.

Tickets en openingsuren van het randprogramma kunnen verschillen. Koop tickets online. Vermijd wachttijden en selecteer een tijdsblok. www.c-mine.be/eames

Charles en Ray Eames,

sch-Limburgse Genk.

Chairs, de kuipstoeltjes uit kunststof, de draadstoelen en natuurlijk… de Lounge Chair, meestal vergezeld van voetenbank Ottoman. Charles zei dat de stoel “het warme, uitnodigende voorkomen van een veelgebruikte honkbalhandschoen” moest hebben.

En hoewel de stoel 404 dollar kostte in 1956, wat in die tijd veel was, werd het meteen een bestseller.

Film en fotografie - De favoriete media van Charles en Ray waren film en fotografie, en in de loop van hun leven maakten ze meer dan honderd kortfilms en bouwden ze

een uitgebreid fotografisch oeuvre op dat in gedrukte media, film en presentaties op meerdere schermen gebruikt werd. De aandacht die Charles en Ray Eames besteedden aan diverse visuele communicatiemiddelen zette hen aan tot de creatie van grensverleggende multimediaprojecten die in de tentoonstelling rijkelijk gedocumenteerd zijn. Maar C-mine programmeert ook enkele populaire films waar Charles en Ray aan meewerkten, zoals “Love in the afternoon” van Billy Wilder, waarvan Ray de begingeneriek ontwierp. EU

“The role of a designer is that of a very good, thoughtful host anticipating the needs of his guests.” Charles Eames

foto’s Tristan Fewings, Getty Images

Exhibition curated and organised by Barbican Centre, London

Suermondt-Ludwig-Museum Aken

8

Drieluik van Albrecht Bouts © particuliere collectie Parijs

Bloed en Tranen

V

oor de spectaculaire expositie Bloed & Tranen – Albrecht Bouts en het gezicht van de Passie heeft de Nederlandse museumdirecteur Peter van den Brink zo’n vijftig topstukken naar Aken weten te halen.

Terwijl op de achtergrond de passiemuziek van Johann Sebastian Bach klinkt, kunnen bezoekers hun ogen uitkijken bij devotiestukken uit het begin van de zestiende eeuw, afkomstig uit grote musea en particuliere collecties.

Centraal in de tentoonstelling staan drie bijzondere ikonen, in tal van variaties, uit het atelier van de Leuvense schilder Albrecht Bouts (1452/60-1549): de Man van Smarten, de Mater Dolorosa (huilende Maria) en Johannes-in-Disco (het hoofd van Johannes de Doper op een schaal). De ontroerende stukken in één tentoonstelling doen het voorkomen alsof de bezoekers deel uitmaken van een dramatisch passiespel. De lichteffecten, de schoonheid van de kunstwerken en

de smartelijke klanken van de Matthäus Passion maken de tentoonstelling tot een uitzonderlijke belevenis.

In deze opstelling maakt een vrijwel onbekend drieluik van Bouts, afkomstig uit een particuliere collectie in Parijs, voor het eerst zijn opwachting. Tegen een azuurblauwe achtergrond toont de gemartelde Christus, zijn gehavende gelaat vol bloed en tranen, zijn doorboorde handen. Van uitzonderlijk gehalte is ook het diptiek met Maria en Christus uit Aken zelf, geplaatst in de originele kast met op de keerzijde de Verkondiging van Christus’ geboorte: het alfa en omega, zogezegd, van het passieverhaal.

Misschien wat luguber maar daarom niet minder spectaculair zijn de negen

Johannes-in-Disco uit 1508 van Jan van Steffeswert © Grand Curtius, Luik

Johannes­hoofden op schotels, vijf geschilderd en vier als beeldsnijwerk.

Wat de sculpturen betreft: er is in Aken niet uitsluitend werk van Albrecht Bouts te zien. Ook de laat-middeleeuwse Maastrichtse beeldensnijder Jan van Steffeswert is van de partij met zijn uit 1508 stammende Johannes-in-Disco, afkomstig uit het Grand Curtius in Luik. En wat te denken van de bijkans waanzinnig ogende Johannes uit Keulen, een mannelijke Medusa!

Ook in de schilderkunst is Albrecht Bouts niet de enige troef die wordt uitgespeeld. Uit de National Gallery in Londen is de Man van Smarten van zijn beroemde vader Dirk Bouts overgekomen.

Een ander topstuk is het schitterende diptiek van Christus en Maria van Hans

Memling, dat hier voor het eerst te zien is.

De tentoonstelling is er een van drama en intimiteit, die afgesloten wordt door Bill Viola’s beroemde Study for Emergence, waarin de passie, het lijden en het verdriet in een indrukwekkende slow motion wordt afgespeeld. EU

Bloed & Tranen – Albrecht Bouts en het gezicht van de Passie. Van 9 maart t/m 11 juli in het Suermondt-Ludwig-Museum, Wilhelmstrasse 18, Aachen.

Bij de tentoonstelling verschijnt een prachtig geïllustreerde catalogus met bijdragen van tal van kenners. suermondt-ludwig-museum.de

Werken van Albrecht Bouts, Jan van Steffeswert, Dirk Bouts, Hans Memling en Bill Viola in het Suermondt-Ludwig-Museum in Aken.

Sphinxkwartier Maastricht

9

Een cadeau dat nog moet worden uitgepakt

R

ondom de voormalige fabrieks­ gebouwen van keramiekbedrijf Sphinx in Maastricht ontstaat een wijk vol creatievelingen met cultuur en ondernemerschap als trefwoorden. In het hart van deze wijk, het Sphinxkwartier, staat tegen een staalblauwe vrieslucht het monumentale witte Sphinx-gebouw te pronken in de steigers, als een cadeau dat nog moet worden uitgepakt.

Intussen begint het in het omringende gebied al te bruisen. Zo biedt de voormalige Brandweerkazerne op drie verdiepingen onderdak aan ruim twintig pionierende creatieve bedrijven. In het hart van het gebouw bevindt zich de Brandweerkantine, als grand café en restaurant een ontmoetingsplek voor vogels van verschillend pluimage.

Even verderop, in de voormalige Timmerfabriek van Sphinx, zitten architectuur­centrum Bureau Europa en poppodium Muziekgieterij, waarover saxofonist Maceo Parker niet lang geleden tijdens een optreden zei: “This place is fucking better than Paradiso.”

Pal ernaast, in de voormalige stroom­ centrale van Sphinx, is afgelopen najaar Lumière Cinema ingetrokken. Pal aan het Bassin, de binnenhaven waar ooit de schepen losten voor de fabrieken van ’s lands eerste industrieel Petrus Regout, exploiteert het filmhuis zes moderne bioscoopzalen, een restaurant met 150 zitplaatsen en een bar annex terras aan het water. Bezoekers kunnen er terecht voor arthouse films, wereldcinema, documentaires en bioscoopklassiekers.

Aan de noordkant van het Sphinxkwartier worden in de gebouwen van een voormalige rubberfabriek alweer nieuwe ateliers en werkplaatsen ingericht. Een van de bewoners wordt het Maastrichtse ontwerpersplatform Fashionclash en het daaruit voortgekomen Forza Fashion House, dat onderdak gaat bieden aan een nieuwe generatie fashion designers. “Mode,

Linksboven: Een special edition van de Lotus Chair van René Holten. Midden: Het vooroorlogse Sphinxgebouw in het hart van het Sphinxkwartier.

Rechts: Creatie van Fashionclash uit 2016.

“This place is fucking better than Paradiso.” ondernemerschap en maakindustrie komen hier bijeen”, zegt Nawie Kuiper van Fashionclash. “Ons doel is niet alleen om talenten te coachen en hen op weg te helpen naar een zelfstandig bestaan in de mode-industrie. We willen ook bijdragen aan de ontwikkeling van een krachtig en uniek mode-ecosysteem.”

Zo ontwikkelt Maastricht een wat onderbelichte kant: die van creativiteit en experimenteerruimte. Waar ook ruimte is voor individuele ontwerpers. Zoals René Holten, designer van stoelen en badkamermeubilair voor onder andere Artifort en Clou. Hij kocht onlangs de

14e eeuwse Andrieskapel om er een atelier en exporuimte in te vestigen.

Hij sluit daarmee aan bij de artistieke traditie: de kapel fungeerde ooit als atelier voor kunstenaars als Charles Eyck, Piet Killaars en Frans Gast. “Binnenkort willen we de bouwaanvraag indienen. Na de zomer beginnen we met restaureren en verbouwen, met een beetje mazzel kunnen we er aan het eind van het jaar in”, zegt Holten, een van de voortrekkers van alweer een ander nieuw initiatief: het designersplatform Made in Maastricht.

Het kantoor van het Elisabeth Strouven Fonds, dat het platform ondersteunt, is volledig ingericht met Made in Maastricht producten. Van de tegels van de Mosa tot de lampen van Oostwegel. EU

foto Jonathan Vos

Zuyd Hogeschool

10

Slow City Quality Maastricht Zuyd-studenten van de master Polis bij de aanvang van het studiejaar.

H

et lijkt of de wereld om ons heen steeds groter wordt en sneller gaat. In het kunstonderwijs van Zuyd Hogeschool in Maastricht wordt die wereld op bewuste momenten even ‘stil’ gezet om na te denken over ambacht, waardering, geluk, authenticiteit. Bij studenten ontstaat zo een verlangen naar een nieuwe mentale ruimte.

The Loop Maastricht Op 16 en 17 maart 2017 laat het kunstonderwijs in Maastricht zien wat het in huis heeft. Van cross border design tot hospitaliteit en van scientific illustration tot de vluchtelingenaanpak. Samen met de Hotelschool en de faculteit International Business and Communication bieden ze een staalkaart van nieuwe ontwikkelingen bij Zuyd met de Slow City Quality van Maastricht.

Over The Loop, zie theloopmaastricht.zuydevents.nl

Over Polis, zie mafad.nl Over Hybrid Media, zie mamdt.nl

De ik-cultuur van de laatste decennia gaat over in een mentaliteit van ‘sharing & commons’: jonge mensen vormen communities en zoeken nieuwe waarden die ze willen delen. Kunstonderwijs in Maastricht gebruikt de Slow City Quality als voordeel.

In Maastricht worden kunstenaars en makers opgeleid aan de Toneel­ academie, het Conservatorium, de

Kunst levert niet zo zeer een bijdrage aan de samenleving; kunst ís de samenleving.

Kunstacademie, de Media-academie, de Architectuuracademie en i-Arts. Samen vormen zij de Faculteit van de Kunsten van Zuyd Hogeschool.

Bestaande masters (muziek en theater) en nieuwe internationale masters geven kleur aan dit proces. De kwaliteit van Maastricht als trefpunt met zijn specifieke klimaat van een internationaal georiënteerde Europese omgeving vormt mede de basis van deze programma’s.

Zo wordt de master Hybrid Media in Maastricht het ontmoetingspunt met studenten van media-academies in de VS,

Korea, Japan en Zuid-Afrika. Studenten leren afhankelijk van hun interesses hun route te bepalen via netwerkrelaties, stages en uitwisseling, en ontwikkelen zich via start-ups als ondernemers.

Parallel aan de virtualisering van de werkelijkheid ontstaat een tegenbeweging die de ambachtelijke, manuele en ecologisch duurzame creatie voorop zet. De kunstenaar speelt hierbij een kritische rol. De master Polis is bedoeld voor kunstenaars die hun beginnende artistieke praktijk inzetten in een omgeving waar het debat als leermodel centraal staat. Zij vertalen dat debat zowel in taal of tekst, maar bovenal in beelden. Het maken staat voorop. Ook een tentoonstelling is in deze context een debat, een debat van mensen en dingen.

Voor Polis-deelnemers geldt dat de arbeidsmarkt zelfstandig moet worden ontdekt; dat gaat veel verder dan ‘hoe verkoop ik mijn werk?’ Polis onderstreept het belang van een duidelijke positie t.a.v. debat en argumentatie. Het debat bepaalt immers de relatie tot de wereld, niet de markt. In die optiek geeft de kunstpraktijk via debat toegang tot nieuwe waarden in kunst en samenleving. Kunst levert niet zo zeer een bijdrage aan de samenleving; kunst ís de samenleving. EU

SCHUNCK* Heerlen

11

Paint It Soft

Keetje Mans, In Midswig (2016).

Hoe een jonge generatie kunstenaars weer naar hartelust textiel als basismateriaal gebruikt.

I

n de expositie Paint It Soft presenteert SCHUNCK* in Heerlen het verhaal van de renaissance van de textielkunst.

Zoals textielkunstenaars in de jaren vijftig vanuit de grenzen van het canvas uitkwamen bij textiel, zo rekken vele hedendaagse schilders de schilderkunst letterlijk op.

Met de eigen collectie van SCHUNCK* als vertrekpunt wordt het begrip ‘textielkunst’ in al zijn facetten geduid: zowel vanuit de materialiteit als vanuit de conceptuele eigenschappen van textiel. Paint It Soft borduurt voort op het artistieke onderzoek en presentatiebeleid van SCHUNCK* rondom avantgardistische tendensen vanaf de jaren vijftig.

Paint It Soft is gebaseerd op drie uitgangspunten. SCHUNCK* signaleert

in de eerste plaats een trend waarin textiel de laatste jaren een hernieuwde interesse binnen de hedendaagse kunst kent. Nu het mediumgebruik in de kunst vrijer is dan ooit, begint een jonge generatie kunstenaars het materiaal weer naar hartelust te benutten, met zeer uiteenlopende uitgangspunten en resultaten.

De tweede aanleiding is dat SCHUNCK* de urgentie voelt om een stukje ‘vergeten’ collectiegeschiedenis onder de aandacht te brengen door belangwekkende textielwerken te exposeren die meer dan zestig jaar geleden zijn aangekocht en destijds slechts eenmalig zijn getoond.

Ten derde vertelt Paint It Soft een verhaal over de materialiteit van textiel in het algemeen en over ‘het schildersdoek’ oftewel het canvas als materiaal in het bijzonder. In de hedendaagse kunst is ‘het

doek’ veel meer geworden dan alleen een drager van verf. SCHUNCK* maakt de materiële eigenschappen van ‘het doek’ voor een breed publiek toegankelijk, door het materiaal in touchables ook letterlijk tastbaar te maken.

Paint It Soft ontrafelt de herontdekking van de textielkunst vanuit verschillende thematische invalshoeken. Van kunstenaars als Jean Lurçat, Keetje Mans en Fransje Killaars kun je zeggen dat ze ‘schilderen met stof’. Helen Verhoeven, Machiel van Soest en Twan Janssen experimenteren met de ‘verfhuid’. Roy Villevoye en Sarah van Sonsbeeck geven uiting geven aan maatschappelijke vraagstukken met hun ’sociale weefsels’.

EU

Paint It Soft. Met o.a.: Claude Bleynie, Rob Birza, Koen Doodeman, Norbert Fiddelers, Romy Finke, Daan van Golden, Tom de Groot, Lieven Hendriks, Twan Janssen, Louis Marie Jullien, Fransje Killaars, Klaas Kloosterboer, Jean Lurçat, Elke Lutgerink, Keetje Mans, Rik Meijers, Han Schuil, Sarah van Sonsbeeck, Clary Stolte, Berend Strik, Machiel van Soest, Helen Verhoeven, Roy Villevoye, Yvonne Dröge Wendel.

Van 2 april t/m 6 augustus 2017 in SCHUNCK* Glaspaleis in Heerlen. schunck.nl

Toneelgroep Maastricht

12

blik op de wereld Porgy Franssen speelt Bram Moszkowicz in De advocaat. foto Stefan Vanfleteren

T Toneelgroep Maastricht verbindt verhalen uit de regio met universele thema’s.

oneelgroep Maastricht is één van de grote nationale toneelgezelschappen en het stadsgezelschap van Maastricht. Artistiek leiders Servé Hermans en Michel Sluysmans verankeren het gezelschap in het Limburgse land en richten van daaruit hun blik op de wereld. Een liefdevolle blik die zich vertaalt in warme en muzikale voorstellingen over mensen met wie wij ons identificeren. Toneelgroep Maastricht heeft met Ilja Leonard Pfeijffer, Jibbe Willems en Frans Pollux drie huisschrijvers aan zich verbonden.

Naast nieuw geschreven teksten wordt er in de voorstellingen ruim baan gegeven aan livemuziek.

De advocaat - geschreven door Ilja Leonard Pfeijffer - vertelt het verhaal van Bram Moszkowicz, een strafrechtadvocaat uit Maastricht die de beste van Nederland moet worden. Omdat zijn vader de beste was. Een vader die hij niet mag teleurstellen. Iedereen wil Moszkowicz zijn. Behalve Moszkowicz zelf. Want hij speelt de hoofdrol in een toneelstuk dat niet over hem gaat. Op het hoogtepunt van zijn succes brengt hij zichzelf willens en wetens ten val. Alleen door de grootste teleurstelling in zijn vaders leven te

worden, kan er voor de ideale zoon ruimte komen voor zijn eigen, nog te schrijven verhaal.

In De advocaat heeft Pfeijffer zich laten inspireren door het leven en de carrière van voormalig advocaat Bram Moszkowicz, die in 2013 uit het ambt werd gezet. Michel Sluysmans regisseert dit Shakespeareaanse koningsdrama over de opkomst en zelfverkozen ondergang van een topadvocaat. De muziek is van Vincent van Warmerdam.

de muziek bij deze voorstelling én speelt deze live op het podium. Omringd door beeldmateriaal uit het rijke Pinkpoparchief brengt Toneelgroep Maastricht een ode aan de liefde en aan het befaamde popfestival. De regie is in handen van Servé Hermans. EU De advocaat. Landelijke tournee van 3 maart t/m 13 mei.

Pinkpop, een muzikaal liefdesverhaal.

Landelijke tournee van 6 april t/m 24 juni. toneelgroepmaastricht.nl

Pinkpop, een muzikaal liefdesverhaal speelt zich af tegen de achtergrond van het gelijknamige popfestival. Wiel en Lies sloegen geen enkele Pinkpop-editie over. Jaar na jaar vierden zij hun liefde in de zon, in de regen, in de modder. Dan slaat de ouderdom toe. In de schemering van zijn leven raakt Wiel langzaam zijn geheugen kwijt. Door hem de verhalen van vroeger te laten vertellen, probeert Lies zijn herinneringen en daarmee hun liefde levend te houden. Zo wordt Pinkpop een reconstructie van hun liefde, maar ook van bijna vijftig jaar popgeschiedenis.

De hoofdrollen worden gespeeld door Huub Stapel en Henriëtte Tol. De Limburgse band Rowwen Hèze schreef

colofon Deze productie werd mede mogelijk gemaakt door buitenplaats Kasteel Wijlre, C-mine Genk, Cube design museum Kerkrade, Van Eyck Academie Maastricht, Gemeente Maastricht, Provincie Limburg, Schunck Heerlen, Suermondt-Ludwig-Museum Aken en Zuyd Hogeschool. De teksten vallen buiten de redactionele verantwoordelijkheid van Zuiderlucht. | Concept en realisatie: Bodosz Uitgevers| Cover-ontwerp: Andrea Bertus | Vormgeving: Andrea Bertus/Ontwerpburo Bertus