Zonneliedcollectie Nieuwsbrief 1

1 Interview: Een zjat/chat met Angelique en Anne In Tollembeek

6 Op bezoek in Luik:Créahm en Trinkhall

Links

Angelique Rechts

→ Interview Een Zjat/ Chat

EN

ANNE.

VERTEL EENS... WIE ZIJN JULLIE?

ANG Ik ben Angelique in woon in het oud gemeentehuis in Tollembeek. Ik doe van alles graag; tekenen bij Ann, breien, weven, knutselen. Ik ga ook naar de academie van Geraardsbergen. Daar volg ik textiel en ook tekenacademie bij Jimmy. Ik kijk er in kunstboeken, die inspireren mij. Ik teken van alles; blote madammen, danseresjes, auto’s, huizen, landschappen. Ik hou vooral van pastelkrijt, soms ook potlood maar dat vind ik eigenlijk te licht. Met vetkrijt komt alles beter uit.

AN Ik ben Anne, ik werk al 12 jaar in Tollembeek. Ik werkte eerst als woonbegeleider en nu al een aantal jaar in het beeldend atelier. Ik heb vrije grafiek gestudeerd aan SintLukas in Brussel. In mijn vrije tijd werk ik graag met klei, thuis draai ik potten en in de academie van Geraardsbergen maak ik vooral gebruikskeramiek, lampen, kommen, speciale vormen Dingen die leuk zijn en die je ook kan gebruiken.

DAG ANGELIQUE

ANG Zoals onze scheve chatten.

SCHEVE ZJATTEN OF CHATTEN?

AN Ja, die maken we hier in het atelier van Tollembeek. Het is een manier om iets te tonen aan de buitenwereld. We maken de tassen, die per definitie ‘imperfect’ zijn. Deelnemers van het atelier worden uitgenodigd om ze te decoreren met tekeningen of gekleurde glazuur, die we dan vereeuwigen door ze te bakken.

Tijdens de week van de verbeelding zijn we ermee naar buiten gekomen. Het idee was dat je een tas koffie kon kopen en aan iemand schenken om contact te maken of te “chatten”. Veel mensen kwamen gewoon een tas kopen voor zichzelf

ANG Ze vroegen ook naar de tekeningen

AN Ja, het is een manier om werk toegankelijker te maken. Er zijn gasten die een tekening maken op papier maar dat verdwijnt altijd snel. Kijk een tekening, oh leuk, en weg Nog een tekening, Oh leuk, hup de kast in.

Die tassen zijn een manier om een verhaal naar buiten te krijgen. Het maakt het toegankelijker. Elke tas is helemaal anders en dat is net mooi.

Angelique is nu een heel servies aan het maken met madammekes: met bordjes en tasjes, een theepot....

ANG Ja, met bloemekes en een lepeltje

AN Amai, moest ge al uw madammekes eens verzamelen; de tekeningen, keramiek en geweven werken. Dat zou wel tof zijn hé.

HOE KIES JIJ BEELDEN, ANGELIQUE?

ANG In mijn hoofd zit een madammeke. Dan maak ik die met van alles; met een hoedje, een sigaret, lang haar of krullen.

TEKEN JE ALTIJD VROUWEN?

ANG Ja. Ik wil ook wel mannen tekenen maar dat vind ik moeilijk. Over mannen wil ik niet vertellen. Ik teken mooie en chique madammen. Soms magere, soms dikke madammen.

Ik teken mooie en chique madammen

Ik heb op tv eens vrouwen gezien van honderd kilo, 2 zussen. In de academie is er eens een naaktmodel geweest, een oudere madam.

Dat ging niet goed. In de spiegel kijken naar mij vind ik moeilijk.

Ik vind dat confronterend, je moet echt kijken hoe je bent. Ik kan zelf niet altijd zeggen hoe ik mij voel. Soms kijk ik in de spiegel, maar niet zomaar.

Ik doe dat om mijn haar te kammen of oorbellen in te doen.

Ik heb eens een afbeelding gezien van een madam voor de spiegel. Ze stond voor de spiegel en dan zag je in de spiegel een madam met haar gezicht naar u. Dat heb ik getekend. Die ligt hier nog in het schap.

Ik teken ook in mijn dagboeken. Hoe ik mij voel

Dan maak ik tekeningen over de problemen of over goeie dingen die gebeuren.

Bijvoorbeeld: Anneke die gestorven is. Dan is er een molentje in mijn kop dat blijft draaien. Dan voel ik mij slecht en schrijf ik dat op en ik teken daarbij. Ik kan soms niet omgaan met die stress en voel me dan ambetant in mijn lichaam. Ik schrijf mijn gevoelens en teken daarbij, mannekes die wenen.

KRIJGT IEMAND DAT OOK TE ZIEN?

ANG Nico of Jens of Els toon ik dat dan wel eens. Els heeft relaxatie met mij geprobeerd maar dat ging niet goed. Ik had te veel in mijn kop, ik leef mij altijd in.

Tekenen helpt mij dan. Soms kan ik niet schrijven van verdriet. Soms ben ik rechtuit, dan verschieten mensen van mijn woorden. Ik ben meer open geworden. Ik heb mijn plan moeten leren trekken. Dat was soms heel moeilijk. In de put vallen en er weer uitklimmen.

HOE WERKEN JULLIE HIER IN HET ATELIER?

ANG We zijn meestal met een man of zes. Rust is belangrijk. We zetten dan meditatiemuziek op, met die visjes.

AN Veel gasten hebben een eigen hoekje, zoals Myriam Noterman. Er zijn ook gasten die liever rond de tafel zitten, iemand haakt, met de anderen doen we iets samen. Keramiek doen we altijd samen.

ZIJN ER ANDERE KUNSTENAARS DIE JULLIE INSPIREREN OF ZONNELIEDKUNSTENAARS DIE JE BEWONDERT?

ANG Stijn Vanisterdael, die kan met de computer tekenen, ik kan dat niet. Hij tekent gebouwen.

AN

Als je kijkt dan zit je daar echt in. Het is een gebouw en dan zit je daarin vast. Ik heb dat in Brussel gezien, op de tentoonstelling daar. Hij heeft hier nog gewoond, altijd bezig op zijn computer, hij kende toen zelfs de wachtwoorden van de begeleiding (lacht). Van Gogh ook, en Gustav Klimt die tekent blote vrouwen met bloemekes.

In Luik hebben we ook een atelier bezocht (Créahm). Ik heb daar ook madammen gezien die achter dat hoekje stonden. Het was een man die ook madammen tekent. Een Franstalige. Ik heb hem ook mijn tekeningen getoond. Hij vond ze erg mooi. Het is plezant om eens ergens anders te gaan kijken bij mensen die ook kunst maken.

Ik vind wat Jolien Vervust doet hier in het atelier geweldig. Ze komt nog niet lang naar hier, maar maakt hele mooie dingen met papier. Het werk van Bruno Teck op de expo in Gaasbeek vond ik heel krachtig, en de tekeningen van Pietro Baressi.

WAAR DROMEN JULLIE VAN?

AN

Een open atelier waar mensen van buitenaf ook bij kunnen aansluiten en waar iedereen zijn eigen plek heeft. Waar het rustig is en toegankelijk.

ANG En waar je nieuwe mensen kan leren kennen.

VINDEN JULLIE HET BELANGRIJK

OM WERKEN TE BEWAREN, TE TONEN, TE VERKOPEN?

ANG Ik neem foto’s van mijn werk in de academie.

AN

Ik verkoop veel van de tassen maar sommigen zijn echt wauw, en die houden we. Ik vind het idee van een archief goed. Maar we kunnen ook niet alles bijhouden. Het is anders denken. Nu wordt er meer een waarde gegeven aan het werk van onze kunstenaars en dat vind ik goed. Veel hangt ook af van de context, waarin iets verkocht wordt. Toen we verhuisden naar de kelder hier, hebben we een uitverkoop gedaan.

We hebben toen veel werk verkocht, ook aan verzamelaars. Het zou fijn zijn om een overzicht te kunnen tonen van het werk van Angelique.

ANG Ik wil wel verkopen, als jullie dat willen, dan kunnen we daar weer pastelkrijtjes mee kopen. Ik heb boeken en ik steek ze daarin en dan hou ik ze.

Ik ben wel fier als ik kan tentoonstellen. De mensen waren content bij de tentoonstelling in Gaasbeek (week van de verbeelding).

Ik leef mij er gewoon mee uit, in mijn wereldje zijn met mezelf, om te tekenen, dan heb ik geen last meer van lawaai.

AN

Het verhaal van de kunstenaars dat verteld wordt, dat vind ik belangrijk om te tonen. Vooral het magische er rond.

Dankjewel voor het gesprek.

Bart Meyfroidt

Scheve Chatten van Angelique

→ Op bezoek in Luik Creahm & Trinkhall

Het was een grijze oktobervrijdag. Met een bus vol zonneliedkunstenaars, atelierbegeleiders en medewerkers maakten we een uitstap naar Luik. Ondanks de regen werd het een warm bezoek aan twee bijzonder inspirerende organisaties.

In de ateliers van Créahm werden we hartelijk ontvangen door Michiel en Sarah. We konden kennis maken met de huidige generatie kunstenaars die er hun plek vonden en vol overgave werkten in het beeldend atelier. Het zorgde voor fijne ontmoetingen tussen de zonneliedkunstenaars en hun Franstalige collega’s.

We waren erg onder de indruk van het gebouw vol licht en van de goed ingerichte ateliers en archief.

Aansluitend hadden we onze afspraak in het prachtig museum Trinkhall, recent vernieuwd in het bosrijke Parc D’Avroy. We maakten eerst kennis met het museumteam en konden spreken met François Poupier, collectiebeheerder van het museum.

Sinds de heropening van het museum vier jaar geleden, heeft het Trinkhall team met hart en ziel gewerkt aan een visie die resoluut naar de toekomst kijkt zonder de erfenis van het verleden los te laten. “De internationale erkenning van het museum is ook gegroeid. “We blijven ons echter vragen stellen over de collectie in relatie tot de kunstwereld. Niets staat vast, alles is in beweging en samenwerkingen zijn een essentiële noodzaak.”

We bezochten de expo rond het werk van Créahm kunstenaar Michel Pétiniot. We kregen de kans om onder begeleiding een selectie van de vaste museumcollectie te bekijken, waarbij we een oude bekende tegenkwamen...

Francois: “Het bezoek van Zonnelied is belangrijk voor het museumteam. Een emblematische kunstenaar van de Zonneliedcollectie, Andréa Wellens is hier sinds de heropening van het museum onafgebroken tentoongesteld.”

In 1993 werd een klein aantal droge pasteltekeningen van haar opgenomen in de bijna vierduizend werken tellende collectie van het Trinkhall museum.

“We hebben we het nog niet over ons hart gekregen om dit mooie stilleven op te bergen. Het is het sinds de heropening ononderbroken in een wisselende context getoond. Het is gemaakt op een Unalitplaat en op de achterkant staat ook een tekening. Het droge pastelkrijt en de specifieke dragers zijn relatief kwetsbaar en vereisen speciale zorg, vooral tijdens het inlijsten. De pasteltekening is behandeld met een hoogwaardig fixeermiddel om ervoor te zorgen dat het langdurig in goede conditie blijft.”

“Het werk van Andréa Wellens is belangrijk voor het museum. Het is één van die werken die een blijvende indruk maken op het bewustzijn van de bezoekers. Het is werk dat de artistieke expressie toont van een creatief proces binnen de context van een atelier. En ons iets vertelt over de rol van de betrokken spelers in dat proces.”

De beeldende ateliers van Zonnelied werken vanuit het collectief bewustzijn dat Kunst een metgezel is. Trinkhall deelt deze merkwaardige scherpzinnigheid.

CRÉAHM, EEN ARTISTIEK, MAATSCHAPPELIJK EN POLITIEK PROJECT

De organisatie, opgericht in 1979 door Luc Boulangé, had sinds het begin als doel om de kunstvormen van mensen met een mentale beperking tot ontwikkeling te laten komen en te tonen. Creatieve workshops worden er nog steeds geleid door kunstenaars en beoefenaars van beeldende en uitvoerend kunsten. In tegenstelling tot veel andere ateliers met therapeutische of professionele doeleinden heeft Créahm dus een volledig artistiek kader.

De originaliteit en het belang van deze aanpak, niet alleen vanuit artistiek oogpunt maar ook vanuit maatschappelijk en politiek oogpunt, staan vandaag nog steeds centraal in de doelstellingen van Créahm. Het Créahm Dagcentrum (1994) en het Madmusée (2003) dat in 2020 het Trinkhallmuseum werd, vormen samen met de ateliers het "Grand Créahm" Luik.

‘ART BRUT’ BESTAAT NIET!

In 2008 werd het Mad museum geconfronteerd met een nieuwe uitdaging, de zoektocht naar een tentoonstellingsruimte. Het doel was drieledig: een hoogwaardige scenografie, betere conserveringsomstandigheden, én grotere capaciteit om het publiek te ontvangen. Ondanks tegenslagen en vertragingen werd het gerenoveerde Trinkhall-museum geopend in 2020.

Dit ging samen met een vernieuwing van zowel museumbeleid als tentoonstellingsprogramma.

Het museum werkte daarvoor samen met een wetenschappelijk team van de Université de Liège om die vernieuwing mee vorm te geven.

“Dit onderzoek heeft ons geholpen om de kunstwereld te bekijken vanuit het perspectief van onze collectie”.

“Het is zonder meer helder: de kunst van kunstenaars met een mentale beperking wordt niet gekenmerkt door een welbepaalde of typische esthetiek, maar toont in tegendeel wel een opmerkelijke grafische en technische diversiteit.”

“Een belangrijk doel is dan ook om de museumcollectie van Trinkhall niet langer categorisch op te sluiten. We laten de managementlogica van de kunstmarkt achter ons, om een eerlijk en feitelijk statement maken: Art Brut bestaat niet!”

Dank aan Créahm en Trinkhall voor de warme ontvangst!

www.trinkhall.museum

www.creahm.be

ZONNELIEDCOLLECTIE

ART APP

In 2023 kende de Vlaamse Gemeenschapscommissie ons een opstartsubsidie toe die helpt bij het inventariseren van werken in een digitale databank. We zijn verheugd dat Nele Grijseels, naast atelierbegeleider in Eizeringen nu ook archiefmedewerker is voor de periode van 1 jaar. Dat maakt dat we een stroomversnelling hoger kunnen schakelen en dat onze droom van een online, digitaal archief concreet wordt. Met het archief willen we een online vitrine maken voor het oeuvre van Zonnelied-kunstenaars. In september willen we de app lanceren. Hou de website van Zonnelied in het oog als je een kijkje wil gaan nemen.

VRIENDEN VAN DE ZONNELIEDCOLLECTIE

Kom kennis maken met de zonneliedcollectie met een bezoekje in de galerie, een voorstelling, een stand van zaken, een drankje, ..

→ DATUM: 23 mei '24

→ UUR: 19u

→ LOCATIE: Galerie De Stroom Begijnenstraat 54 1080 Molenbeek

→ INSCHRIJVINGEN: collectie@zonnelied.be

ATELIERINBEELD

We zwieren de deuren open van drie zonnelied-ateliers. Welkom!

→ DATUM: Zo 5 mei '24

→ UUR: 11 tot 18u

→ LOCATIES:

Opwijk Optempo Kloosterstraat 50 1745 Opwijk Tollembeek De Oversteek Hernestraat 8 1570 Tollembeek Eizeringen ’t Kompas Carnaalstraat 1750 Lennik

KUNSTKIJKERS

→ DATUM: Za 4 & Zo 5 mei '24

→ UUR: 13 tot 18u

→ LOCATIES: De Boomgaard Weverstraat 119b 1761 Roosdaal

WEEK VAN DE VERBEELDING 2024

De zonneliedcollectie strijkt voor de tweede keer neer in het Kasteel Groenenberg. Zonneliedkunstenaars stellen er hun werk voor in het wondermooie kasteel en maken de link met het prachtige kasteeldomein in herfstkleuren.

→ DATUM: 26 okt - 3 nov '24

UITSTAP SCULPTURA

Marina: “Het gaf mij een goed gevoel om naar Sculptura te gaan omwille van de interactie en het samen zoeken naar betekenissen of dubbele betekenissen. “

Luc: “Voor mij was dat leuk. Die boot met vluchtelingen vond ik interessant. Ik zou dat graag wat meer willen doen, gaan kijken.”

Eva: “Ik vond het heel fijn dat het gebouw bij de rondleiding werd betrokken. Er was een boeiende interactie tussen ons en de kunstwerken. “

ART ET MARGES

EXPO: CA$H

Hoe praten 'brut' kunstenaars over geld? Is geld aanwezig in hun werk, en in welke vorm? Met onder andere Bart Clément uit Atelier Roosdaal.

→ DATUM: 16 mei - 29 sept '24

→ LOCATIE: Art et Marges museum Hoogstraat 314, 1000 Brussel

KUNSTWERKEN GEZOCHT

Voor het archiveringsproject zijn we op zoek naar werken. Hebt u een een werk van een zonneliedkunstenaar bij u thuis en mogen we het fotograferen en opnemen in ons online archief met vermelding ‘privebezit’?

Contacteer ons gerust via collectie@zonnelied.be

1 Angelique Schroyen

2 Andrea Wellens

3 Godelieve Masfrancx

4 Eva Maes

5 Luc Saelens

Verantwoordelijke uitgever: Katleen Evenepoel –Kloosterstraat 7, 1761 Roosdaal. Grafisch Ontwerp: Mathieu Lauwers