Bestemming Kruisplein

bestemming kruisplein

Het Kruisplein is een plein met een roemrucht verleden en een spraakmakend heden. Het beslaat een gebied waar ooit de ingang van de Diergaarde was te vinden en waar een Engelse bommenwerper in 1941 crashte. Waar vele jaren later de fine fleur van artistiek Rotterdam samenkwam, in de uitgaansgelegenheden in de directe omgeving, een gebied waar de Pauluskerk historie schreef en weer schrijft. Een omgeving waar ook de romantiek volop werd beleefd, in weer en wind, in vooren tegenspoed. Een gebied waar vanaf het Centraal Station een rode loper wordt uitgerold naar het centrum van de stad. Mag het nu nog een voorgeborchte zijn, een opengereten vlakte, het belooft een lommerrijk plein te worden met vele uit- en invalshoeken. En nu ook met verrassende verhalen.

Deze bundel bevat verhalen van: Egbert van de Gronden Peter Goedhart Feico Houweling Cyriel van Rossum Ton Huizer Hermen Hoek Michel Ball Ben Herbergs Els van Teeffelen Arie van der Ent

bestemming

ISBN 978-90-79951-05-5

9 789079 951055

duo/duo

uitgeverij duo/duo

Kruisplein verhalen

inhoud 5

De rode loper Egbert van de Gronden

44 Wachten Hermen Hoek

8

Tante Sonja Peter Goedhart

46 Kruisplein Michel Ball

14 Verroeste bloemkool, berg van licht Peter Goedhart

48 De overrompeling Ben Herbergs

18 Dode hoek Peter Goedhart

56 Halte Kruisplein Els van Teeffelen

22 Ongebroken verzet Feico Houweling

61 Tempelreiniging Egbert van de Gronden

26 De rode knoop Cyriel van Rossum

65 Kruisplein 2213 Arie van der Ent

31 Kruisplein tussen hemel en aarde Ton Huizer

71

Over de auteurs

72 Colofon

▲ Werkgebied project Stationsplein – Kruisplein.

Egbert van de Gronden

De rode loper Het Kruisplein bestaat niet, nog niet. Het duurt ook nog wel even voordat je over een door bomen omzoomd plein kunt wandelen. De ontwerptekeningen en de virtuele plaatjes schijnen niet te liegen. Niettemin is het plein al jarenlang een grote bende. De immense ondergrondse berging voor 700 auto’s is klaar, het grote gapende gat gedicht, bijna, want er moeten nog verbindingstunnels gegraven worden naar de buurgarage van het Schouwburgplein. En zo zijn er nog wat klussen te klaren. Bestrating, beplanting en meubilering, straatverlichting, aanpassing van tramrails en bovenleidingen, het hele gebied ligt er opengereten bij. Het is alleen nog te doorkruisen met gevaar voor eigen leven, geen enkele verkeersdeelnemer weet nog raad met de talrijke versperringen, omleidingen en aanwijzingen. Voetgangers, fietsers en automobilisten zitten elkaar in de weg. De gemeente zet verkeersregelaars in met een diploma in conflicthantering. De officiële communicatie met het publiek is ook al niet veel beter, de gewijzigde routes van de tramlijnen zijn als gekleurde spaghetti op de informatieborden gekwakt. De planologische kaart met de aanduiding van het ‘werkgebied’ oogt als een Andreaskruis, het symbool van de onbewaakte overweg.

Als je probeert die kaart beter te begrijpen dan zie je inderdaad een zeer gedetailleerd ingetekende plattegrond in de vorm van een kruis met twee dwarsliggers, het kruis is bloedrood ingekleurd. Zou het kruishout, dat loopt vanaf het Centraal Station naar de kop van het Kruisplein, inderdaad de rode loper zijn? Je breekt er je nek! Een rode loper die niet alleen het centrum van Rotterdam, het ‘Central District’ ontsluit maar ook nog eens het beginpunt markeert van de culturele as, want van daaruit ‘gebeurt’ het en ‘bonkt’ het stadshart. Het legioen van ambachtslieden en bouwvakkers trekt zich geleidelijk aan terug uit het werkgebied. Het Centraal Station, een ontwerp van Benthem Crouwel Architekten, is nagenoeg gereed en draagt nu al als favoriete bijnaam Station Kapsalon. De Britse, in Lonbestemming kruisplein

5

den gevestigde architect William Alsop tekende aanvankelijk voor het ontwerp van het Rotterdamse Centraal Station. Zijn schitterende ontwerp is aan flarden geschoten, te megalomaan voor deze stad. Hij had zijn ontwerp, dat eruit zag als een blad vol sprankelende champagneglazen, beter aan het bruisende Amsterdam kunnen slijten. Wat er nu staat is een eenvormige, monumentale bouwmassa met een enorme schuimkraag. Past misschien wel beter bij de volksaard van de Rotterdammers, een kapsalon met een biertje. Maar Alsop heeft de scherven bij elkaar geraapt en pal voor het station een lange neus getrokken en opnieuw een origineel en kleurrijk complex ontworpen en gerealiseerd, de Calypso, met een bouwvolume dat bijna tweemaal zo groot is als dat van het Centraal Station. Vooral het zilverwitte gebouw ziet eruit als een kaartenhuis dat in de split second van ineenstorting bevriest, of misschien juist wel uit de as van het bombardement lijkt te herrijzen.

Het huidige werkgebied was ten tijde van het bombardement een dierentuin, een gebied dat doorliep tot aan de Kruiskade. Het Kruisplein bestond nog niet, was niet meer dan een hobbel op de Kruiskade. De Kruisstraat, met de hoofdingang van de diergaarde, bestond wel, net als de Diergaardesingel. De Calypso staat nu fier en frivool precies op de rand van de voormalige dierentuin – je zou deze gestileerde herrijzenis de apenrots van Alsop kunnen noemen, een moderne luxueuze speeltuin voor gedomesticeerde alfamannetjes en -vrouwtjes.

Ook van de naoorlogse situatie is al niet veel meer over, er is vrij recent nogal wat gesloopt, het Rijnhotel, de Calypsobioscoop, de (‘oude’) Pauluskerk, gebouwen die haastig zijn neergezet in de wederopbouwperiode. Voor het bombardement stonden er nog veel meer bioscopen, en de dierentuin natuurlijk. Wat wel is gebleven, zijn de verhalen, herinneringen aan een gebied dat altijd al spannend is geweest.

Ook zonder het bestaan van de culturele as kwam de fine fleur van artistiek Rotterdam al in het Rijnhotel bijeen en in de uitgaansgelegenheden in de directe omgeving. En het Kruisplein? Dat vind je terug in de verhalen als Kruisweg, zelfs met veertien statiën, als stenen bruidsbed, als monument van ongebroken verzet en als voorgeborchte van de stad. Een plein met een ziel, toen in ieder geval wel en straks hopelijk ook weer.

6

bestemming kruisplein

â–˛ De Kruiskade en Diergaardesingel op een kaart van 19e-eeuws Rotterdam.

â–ź De ingang van de oude Diergaarde aan de Kruisstraat, 1938.

over de auteurs Egbert van de Gronden is socioloog en woont aan de rode loper in het Central District van Rotterdam. Hij debuteerde in 2007 met De engel met de zonnebril (Douane) en werkt momenteel aan het boek met de titel Boswachter in de Botlek.

Peter Goedhart is dichter, zanger en componist. Produceerde onder andere met Bent Produkties vele programma’s Watermuziek op locaties in de Rotterdamse haven. In april 2014 verschijnt zijn roman Goole bij uitgeverij Douane.

Feico Houweling is schrijver, verteller van geschiedenis en journalist. Hij publiceerde enkele romans en een reeks van korte verhalen. In 2011 won hij een European Podcast Award voor zijn dagelijkse podcasts over de Nederlandse geschiedenis (www. hoorgeschiedenis.nl).

Cyriel van Rossum is journalist en publiceert zo nu en dan een verhaal of gedicht.

Op zijn naam staan onder meer de verhalenbundel Zodat er niets meer van klopt en de roman En dan juist uitbreken.

Ton Huizer, geboren en getogen te Rotterdam, voorspoedig ontworteld. Hij is

fotograaf, schrijft en publiceert met enige regelmaat gedichten op onder andere www. letteren010.nl.

Hermen Hoek geeft Nederlands en tekenen op een middelbare school, bekwaamt zich verder in Neerlandistiek en is dichter.

Michel Ball (Poldermick) is gepensioneerd archiefmedewerker, schrijver van vier dichtbundels en enig proza, getrouwd, woont in Kerkehout bij Wassenaar.

Ben Herbergs is publicist, auteur, voormalig parlementair redacteur, eindredacteur, hoofdredacteur van wetenschapsmagazines, vertaler, radiomaker en uitgever, maar bovenal liefhebber van letteren, fotografie, muziek en verwoed poĂŤzieverzamelaar.

Els van Teeffelen is geboren en getogen in Rotterdam, studeerde Nederlands, gaf enkele jaren les en schildert sinds 1986, met exposities in Rusland en Turkije. Eerder verschenen verhalen in Passanten (Kontrast).

Arie van der Ent is slavist, vertaler, dichter, schrijver en uitgever (stichting uitgeverij Douane). Hij vertaalde meer dan 50 boeken.

bestemming kruisplein

71

bestemming kruisplein

Het Kruisplein is een plein met een roemrucht verleden en een spraakmakend heden. Het beslaat een gebied waar ooit de ingang van de Diergaarde was te vinden en waar een Engelse bommenwerper in 1941 crashte. Waar vele jaren later de fine fleur van artistiek Rotterdam samenkwam, in de uitgaansgelegenheden in de directe omgeving, een gebied waar de Pauluskerk historie schreef en weer schrijft. Een omgeving waar ook de romantiek volop werd beleefd, in weer en wind, in vooren tegenspoed. Een gebied waar vanaf het Centraal Station een rode loper wordt uitgerold naar het centrum van de stad. Mag het nu nog een voorgeborchte zijn, een opengereten vlakte, het belooft een lommerrijk plein te worden met vele uit- en invalshoeken. En nu ook met verrassende verhalen.

Deze bundel bevat verhalen van: Egbert van de Gronden Peter Goedhart Feico Houweling Cyriel van Rossum Ton Huizer Hermen Hoek Michel Ball Ben Herbergs Els van Teeffelen Arie van der Ent

bestemming

ISBN 978-90-79951-05-5

9 789079 951055

duo/duo

uitgeverij duo/duo

Kruisplein verhalen