MAMMATEAM: TIJD NEMEN voor VERANTWOORDE KEUZES Shared Decision heet het: als zorgverlener en patiënt samen tot een keus komen voor een behandeling die het best toegesneden is op de persoon, de persoonlijke situatie en die een weergave is van wat de patiënt als kwaliteit van leven ervaart bij en na de genezing van borstkanker. Ziekenhuis Rivierenland doet mee aan een landelijk onderzoek naar de manier waarop die gesprekken het best kunnen gaan. Verpleegkundig specialist Tineke Kempees spreekt en adviseert al 15 jaar borstkankerpatiënten. “Het mammateam wil de patiënt een zo goed mogelijke zorg bieden. Gesprekken na een diagnose leiden op basis van gelijkwaardigheid tussen behandelaar en patiënt tot een keus voor een behandeling. Dat doen we al, maar doen we het wel goed of kan het beter? Dat is de reden om als Ziekenhuis Rivierenland mee te doen aan dit landelijk onderzoek: Time-Out. We nemen met toestemming van de patiënt het eindgesprek op, waarna het door deskundigen wordt geanalyseerd. Voor mij levert dat feedback op, wat je zelden krijgt. Maar meer nog: we verbeteren er de zorg mee.” Het onderzoek loopt sinds eind juli. Het is een project dat wordt gesteund door de Borstkankervereniging Nederland, Leven Met Kanker, verzekeraar Achmea, het ministerie van Volksgezondheid, Erasmus UMC, UMC Utrecht en de ziekenhuizen St. Antonius, Diakonessenhuis, Tergooi en Ziekenhuis Rivierenland.
“De opnamen zijn anoniem, en de patiënt krijgt ook een opname mee naar huis. We zijn er erg blij mee dat dit gebeurt. Het is feedback op je handelen, ik kan ook een blinde vlek ergens hebben, of mensen onbewust sturen. We doen er samen aan mee, mijn collega Helma van Dijk en ik. En ook de twee mammachirurgen dokter de Roos en dokter Welvaart kunnen deelnemen aan dit onderzoek.” Tineke Kempees denkt tevoren na over wat ze de patiënt vertelt. “Er zijn altijd meerdere gesprekken, het feit dat je kanker hebt, moet je verwerken. Voor een patiënt klinkt het altijd als spoed: er is iets niet goed en het moet eruit. Daarom is het belangrijk dat je rust uitstraalt als behandelaar, dat je aangeeft dat weloverwogen beslissen ook medisch verantwoord is. Dat er tijd is om een keus te maken. Ik steek liever meer tijd in een extra gesprek dan dat de keus iemand niet past. De keus voor een oncologische behandeling is zo breed: het hangt van veel variabelen af. Ben je jong, of ouder, wil je wel of geen bestraling. Die keuzes leg je mensen voor, we geven ook een behandeladvies als team, maar de keus is aan de patiënt. Het is moeilijk om in een emotioneel zware periode een goede keuze te maken. Ervaart een patiënt paniek, dan kun je bijvoorbeeld een gesprek met een psycholoog voorstellen. Dat geheel, die manier van werken zit bij ons ingebakken. Maar waar we met dit project Shared Decision aan werken is hoe we het béter kunnen doen.”<<
ONCOLOGISCHE PATIËNT is een PUURDER MENS Ans van Gessel, oncologische revalidatie
19
“Revalideren bij kanker heeft een paar effecten: je conditie verbetert erdoor en je merkt weer wat je allemaal kunt, maar fysiek werk zet ook de verwerking in beweging”, vertelt Ans van Gessel, fysiotherapeute, die al twintig jaar werkt met patiënten die kanker hebben, behandeling ondergaan of herstellen van de ziekte. “Laat ik eerst zeggen, want veel mensen weten het niet, dat je vanaf het moment dat je het slechte nieuws hoort, kunt vragen om revalidatie. Je kunt het nodig hebben om sterk genoeg te zijn om een behandeling te ondergaan. Vaak zien we mensen met vermoeidheid en conditieverlies. Welke module we mensen aanbieden gebeurt natuurlijk in overleg met de revalidatie-arts. Oncologische fysiotherapie speelt in de curatieve en de palliatieve fase. Het slechte nieuws zet mensen vaak stil, zowel letterlijk als figuurlijk. Mensen raken ook geestelijk vermoeid. Maar er zijn ook patiënten die alleen fysiek willen trai-
nen, om te merken wat ze kunnen en mogen, bewegen wordt altijd aangeboden. Het neemt veel twijfels over hun lijf weg. Maar we hebben ook modules ergotherapie, opnieuw leren van alledaagse handelingen, massages, een patiënt kan in zijn revalidatie spreken met een psycholoog, of de diëtiste nodig hebben. Elk therapiepad is maatwerk.” Kankerpatiënten zijn een bijzondere groep, stelt Ans. “Het is gewone revalidatie voor ons van de paramedische dienst, maar het is een bijzondere soort mensen. Kanker doet iets met de essentie van de mens, ik vind het heel fijn met hen om te gaan. Ze zijn puurder, er is minder opgetuigd om ze heen. Als fysiotherapeut kun je niet anders dan jezelf zijn bij hen." Oncologische fysiotherapie gebeurt individueel, maar ook in groepen. “De koffie na afloop met elkaar is heel belangrijk, het is lotgenotencontact.” <<