VLOT• LEVEN OP HET WATER | maart 2020 | 10e jaargang nr 35

Over een schip in de woestijn, kalkhennep op het plafond, een schildpad aan boord, casco’s van piepschuim en koffiekopjes op doodskisten

01_cover.indd 1

13-03-20 14:48

HET FUNDAMENT VAN UW WATERWONING Het begint met een Hercules betoncasco Hercules Floating Concrete produceert betoncasco’s voor waterwoningen en betonelementen voor drijvende steigers.

BETONCASCO’S

Iedere nieuwe woning, ark of kantoor op het water begint met een betonnen casco. Een betoncasco is het fundament en bepalend voor de levensduur van uw woning op het water.

DRIJVENDE STEIGERS

Hercules Floating Concrete produceert betonelementen, voor drijvende steigers. Wij produceren op maat en in één arbeidsgang tot een lengte van wel 40 meter.

info@herculesfc.nl +31 (0)527 252278

Betonweg 13 8305 AG Emmeloord

w w w. h e r c u l e s f c . n l

Zorgeloos wonen op het water. - AFMEERSYSTEMEN - BAGGEREN - BESCHOEIING - DRIJVENDE STEIGERS - LOOPBRUGGEN - STEIGERS - TRANSPORT WOONARKEN - WATERPASSING WOONARKEN

Noorder IJ- en Zeedijk 102, 1505 HT Zaandam Tel: 075 6122 467 Email: info@wabenecke.nl www.beneckewoonbotenservice.nl

Op, langs en in het water

COLO

FON VLOT maart 2020 jaargang 10 nummer 35 © Renate Meijer CO-producties Uitgever Renate Meijer CO-producties Joure Hoofdredacteur Renate Meijer Artdirector Pieter van der Zee Eindredacteur Leonie Hardeman

Aan dit nummer werkten mee Floris van Bodegraven, Gonneke Bonting, Dorien Koppenberg, LWO, Barry Meruma, Corine Nijenhuis, Marianne Zwagerman, Tineke Zwijgers Foto cover IMFS Foto redactioneel Johan Brouwer Redactie, reacties, advertenties, adreswijzigingen VLOT It Reidlân 7 8502 CE Joure www.vlotmagazine.nl redactie@ vlotmagazine.nl ISSN 2212-2737 VLOT is hét waterwoonplatform van Nederland – voor iedereen die drijvend woont. We geven je inspiratie en informatie en laten je kennismaken met interessante mensen en bijzondere boten. Vier keer per jaar valt het blad kosteloos op je mat; walbewoners kunnen een abonnement nemen. Vrienden van VLOT krijgen regelmatig extra aanbiedingen. Ondersteun VLOT en meld je aan op www.vlotmagazine.nl. Is de tenaamstelling niet juist? Krijgen je buren VLOT niet? Heb je reacties, vragen, tips, bijdrages, foto’s? Mail naar redactie@ vlotmagazine.nl. Oplage 12.500

BUBBELS Heb je onze coverfoto goed bekeken? Wat een gedurfde manier van te water laten, hè? Toch doen ze het al jaren zo in de Canadese stad Vancouver. Zo zie je maar: wat de een bijna een hartverzakking oplevert, doet de ander met gezonde spanning – en een glimlach. Ik woon nu de helft van mijn leven in Friesland, maar ging als rasechte Grunningse laatst weer even naar ‘achter de diek’ (op pagina 8). Was reuzefijn om weer eens in Termunterzijl te zijn. Elke woonbootlocatie heeft z’n charme – en deze plek had zelfs zeehondjes, en een strandje! De woonbootlocatie van Marianne Zwagerman (en haar overduidelijke mening) leverde de afgelopen paar jaar mooie columns op. Maar… ze stopt ermee en geeft na deze column het stokje door. Haar voorwaarde was dat ik een goede opvolger zou vinden. En dat is gelukt! In de volgende VLOT stellen we onze nieuwe columnist uitgebreid aan je voor. Marianne noemt haar opvolger ‘tof’, dus dat belooft wat. Mede namens de waterbewoners bedank ik je hartelijk voor al je input, Marianne! Gelukkig hebben we naast een laatste keer ook éérste keren in dit nummer, in de vorm van twee nieuwe rubrieken. De ene vind je op pagina 38, waar we het favoriete plekje van waterbewoners uitlichten. De andere staat op pagina 11 en gaat over werken op het water. Ik word blij van zulke nieuwe dingen. Daarom zitten we met VLOT sinds kort ook op Instagram. Zo kwam ik in contact met de eigenaren van het stoere woonschip op de foto hierboven. Ze – MarYE – ligt nota bene bij mij om de hoek en wordt grondig verbouwd. Toen ik even ging kijken brak na een maandenlange herfst eindelijk de zon door, en, nou ja, toen kon ik de bubbels niet weerstaan. Er is altijd íéts te vieren. Kom maar door met die lente!

Druk Veldhuis Media,Raalte VLOT: 1 betekenis: op het water drijvende constructie van onderling verbonden palen, planken e.d. 2 synoniemen: grif, jeuïg, kek, kittig, modieus, pittig, flitsend, guitig, hip, rap, trendy, vaartuig, vloeiend

Reageer! Facebook: facebook.com/vlotmagazine Website: vlotmagazine.nl Twitter: @vlotmagazine Instagram: @vlotwaterwonen VLOT | 3

03_colofonredactioneel.indd 3

16-03-20 16:13

MAARTEN VROEGINDEWEIJ OVER STORM, OPGEDROOGDE AARDOLIE & KNIPOGEN NAAR NOACH Tekst Gonneke Bonting

4 | VLOT

04-05_waterman.indd 4

13-03-20 14:49

WA T E R M A N M / V In Waterman m/v portretteren we watermensen met interessante ideeën en bijzondere bezigheden op, aan en in het water. Ben je of ken je een bevlogen waterman of -vrouw? Mail naar redactie@vlotmagazine.nl.

Naam: Maarten Vroegindeweij (33) Werk: mede-eigenaar van drijvende-woningbouwer Domera en ingenieursbureau 3BM Boot: waterwoning De kleine ark ;-) Woont: met echtgenote Elize Water: het Wantij (Dordrecht)

POLDER ‘Ik groeide op in de polder, in het buitengebied, met veel water. ’s Zomers bouwden we catamarans van oude surfplanken. We zetten er een zeil op en dreven de plas over. Voor mijn zeventiende verjaardag kreeg ik een echte zeilboot. Nou ja, een kwart zeilboot eigenlijk, want de rest betaalde ik zelf. En in de winter schaatsten we als allereersten, als het ijs nog maar een paar centimeter dik was.’ HERFST ‘Die polder en de herfst geven goed weer wat ik met water heb. Zo’n keiharde storm met heel hoge golven. Je voelt het gewoon. Dat is schoonheid.’ WATERKAVEL ‘Ik wilde graag op een schip wonen, maar Elize zag een laag plafond, kruip-door-sluip-doorgangetjes en smalle deurtjes niet zitten. Toen werden hier in Dordrecht waterkavels uitgegeven, op een unieke plek. Grote kavels, vlak bij het centrum. Er mochten drijvende woningen komen met twee woonlagen, wat lang niet overal mag, en het uitzicht was geweldig mooi.’ CARAVAN ‘We stonden ruim twee weken met een halsoverkop gekochte caravan in de rij naast de camper van onze huidige buurman en konden, nadat hij had gekozen, deze kavel uitkiezen.’ EB EN VLOED ‘Het mooiste aan deze plek is dat het uitzicht steeds verandert. Tot nu toe hebben we 2,5 meter hoogteverschil meegemaakt. De ene keer kijk je omhoog naar de auto’s op de weg, de andere keer zie je de Merwede stromen achter de dijk.’ ONDEMOCRATISCH ‘Mijn goede vriend Benno van Luttikhuizen, die architect is, ontwierp de ark. “Ga maar helemaal los!” zei ik, en dat deed hij. Ontwerpen is in een bepaald opzicht nu eenmaal geen democratisch proces. Je hebt

een idee en daarmee moet je onbeperkt je gang kunnen gaan.’ PLASTIC ‘Het enige wat ik echt belangrijk vond, was de materiaalkeuze. Plasticloos bouwen lukt helaas nog niet, maar mijn weerstand tegen plastic is vrij extreem. Het is gewoon opgedroogde aardolie. Hout, staal en aluminium, dat zijn échte materialen. Op vakantie in de buurt van Napels hebben Elize en ik gezwommen terwijl we omringd werden door stukjes plastic. Het plasticprobleem is dramatisch, besefte ik.’ KNIPOOG ‘Met die ingrediënten ontstond De kleine ark ;-). Die knipoog verwijst naar de ark die hier vroeger lag. Dat was een replica van de ark van Noach, 119 meter lang, dus veel groter dan onze ark. Daarom noemen we die van ons klein, maar dat is hij niet.’ PREFAB ‘Samen met mijn broer Marius, die aannemer is, en met veel hulp van familie en vrienden, bouwde ik de ark. Dat beviel zo goed dat Marius en ik Domera hebben opgericht, een bedrijf waarmee we prefab waterwoningen ontwerpen en bouwen volgens de allernieuwste technieken. Op grote schermen in de loods kun je als het ware door de toekomstige ark lopen en met een muisklik aangeven wat je anders wilt.’ WOONBOOT VAN HET JAAR ‘Onze eigen ark was uiteindelijk precies op tijd klaar om mee te doen aan de Woonboot van het Jaar-verkiezing, en in mei werd De kleine ark ;-) de Woonboot van het Jaar 2018. Leuk detail: de Woonboot van het Jaar 2019 wordt later dit jaar bekendgemaakt op onze werf Domera. Zo is de cirkel weer rond.’ •

VLOT | 5

04-05_waterman.indd 5

13-03-20 14:49

winder pomptechniek Passie voor Pompen

Nieuwbouwplannen? Kom bij ons inspiratie opdoen! Nieuwsgierig? www.spruytwaterwoningen.nl

Winder pomptechniek is al 25 jaar de specialist in rioolpomptechniek. Met 2 ervaren monteurs staan wij klaar voor de woonbotenwereld. Wij vervangen pompen en doen ONDERHOUD aan alle merken pompen. Bel of mail ons voor het maken van een afspraak.

Spruyt Waterwoningen Nederland BV Windas 6 | 8441 RC Heerenveen T 0513 - 67 12 84 www.spruytwaterwoningen.nl info@spruytwaterwoningen.nl

pomptechniek

Frank Winder | Tel: 06-22222531 | info@winderpomptechniek.nl

www.winderpomptechniek.nl

Schade of lekkage aan uw woonark? Wij adviseren, repareren en zorgen weer voor een optimale constructie en zorgeloos woonplezier. • Betonreparatie • Injecteren • Inspectie • Vrijblijvende offerte

Kompaan Woonarkservice

Woonark verkopen? Courtage inclusief btw €1550 Inclusief Funda en andere sites!

Taxatierapport nodig? Inclusief reiskosten en btw €580

Sjoerd van Hettema Sonnegaweg 34 | 8478 HD Sonnega | T: 0561-613505 / 06-12944478 | E: info@kompaanvochtwering.nl

www.kompaanvochtwering.nl

Beëdigd Woonarktaxateur/Makelaar Lid E.M.C.I. E. info@wonenopwater.nl T. 0611 - 924 985

Wij taxeren en verkopen door heel Nederland

www.wonenopwater.nl

MOOI SPUL Renate Meijer, rasechte Groningse in Friesland en uitgever van VLOT. Gek op waterwonen en mama van twee stoere meiden.

BOEZEMGEMAAL

RINKELDING Ik ben fan van alles wat biologisch, duurzaam en goed voor de wereld is. Dus ook van deze telefoonhoesjes! 100 procent biologisch afbreekbaar en nog trendy ook. pelacase.com, € 35

De verticale borduurbalken op de nieuwe lingerielijn van modemerk Arí van Twillert verbeelden het waterpeil van grachten, kanalen en – natuurlijk – boezemgemalen. Prachtig! arivantwillert.com, vanaf € 145

VOGELBAD De dippy bird bestaat al jaren, maar hij blijft leuk. Het enige wat het beestje nodig heeft, is een glas water. Maar wees gewaarschuwd: zodra hij begint te drinken, houdt hij niet meer op. Hoe dat kan? Dat legt Google je waarschijnlijk beter uit dan wij ;-) bol.com, € 19,95

BUITENBILLEN Deze spotte ik op het terras bij een waterbewoner in Arnhem, en ik kreeg er spontaan lentekriebels van. De ontwerper heeft zich – niet geheel verassend – laten inspireren door de contouren van het menselijk lichaam en maakte en mannen- én een vrouwenvariant. Ik weet wel welke ik kies… connox.nl, € 336

BADBOOT

SCHUIMPARTY

Voor vaders en moeders die wél dol zijn op speelgoed met geluid: een speelgoedwoonboot. Er zitten verschillende geluiden in die je in het echt ook op het water hoort, en door de poppetjes op de juiste plek te zetten gaan de lampjes branden. Ook ideaal als badspeeltje. bol.com, € 46,50

Deze bruisbalboot van de Lush is niet alleen 100 procent natuurlijk, maar ook 100 procent favoriet bij mijn tienerdochters. Ik heb ze goed opgevoed, geloof ik ;-) nl.lush.com, € 5,95

HIER ZIT MUZIEK IN Deze futuristische dingen zijn speakers – gevuld met water! Daardoor kun je je favoriete nummers nu niet alleen luisteren, maar ook zien. Afspelen in het donker voor het mooiste effect! megagadgets.nl, € 24,95 VLOT | 7

07_mooispul.indd 7

16-03-20 16:10

DE CÔTE D’AZUR VAN HET NOORDEN Onder de rook van het Groningse Delfzijl ligt Termunterzijl, een dorp aan de Eemsmonding dat 295 inwoners telt. Midden in het dorp ligt een soort schiereilandje: de thuishaven van vier woonboten. Tekst & foto’s Renate Meijer

‘’t Is de Côte d’Azur van ’t noorden,’ zingt het lokale muziekduo de Bende van Baflo Bill. Want je zou hier inderdaad zomaar in een ander land kunnen zijn, met een heus strandje, zeehonden, zeeschepen en uitzicht op Duitsland. Termunterzijl is zo’n vierhonderd jaar oud. Er werd een sluis (zijl) over het Termunter(zijl)diep gebouwd, waardoor er een zeehandelshaven ontstond met veel activiteit. Toen de koopvaardij rond 1900 plaatsmaakte voor de visserij, werd het een vissershaven. En toen ook de garnalenvangst in de vorige eeuw stopte, werd het een jachthaven. Die jachthaven telt honderd ligplaatsen. Al worden die met regelmaat sta-plaatsen genoemd: het is een getijdehaven met twee keer per etmaal hoog en twee keer laag water. Dat hoort natuurlijk als je grenst aan de zee, maar bij laag water kun je drie uur niet varen en staat letterlijk de hele jachthaven droog. Het in- en uitvaren moet je dus een beetje plannen.

NIEUWE BUURMAN In 1970 zijn Jan en Lenie Koster hier als eerste gaan liggen met hun tjalk Neerlandia. Daarna kwamen er buren: een aak en een klipper. Alle drie zijn ze de afgelopen jaren vervangen door woonarken met een betonnen casco. Ze lagen er ‘gedoogd’. Ton en Juliette den Teuling kwamen hier wonen in 2001. Ik stap aan boord van hun woonark Nova Zembla en kijk vanuit een schuifpui op de kopse kant een paar honderd meter over het Termunterzijldiep. Juliette geniet nog altijd van de zilte lucht – en van de vele ijsvogeltjes die hier zitten. Vandaag zie ik enkel haar exemplaar van gevild wol, een van haar hobby’s. Speciaal voor haar andere hobby, schilderen, lieten Ton en Juliette in 2004 een mini-arkje van 5 bij 4 meter bouwen dat ze koppelden aan hun ark. ‘Dat kostte bijna net zoveel als onze woonark,’ zegt Ton, maar dat was het waard. ‘Olieverf is prima, maar ik wilde echt niet langer in de terpentijnlucht zitten.’

Bij de verhoging van de dijken op deltahoogte in 1972 werden een nieuwe sluis en een buitendijkse stormvloedkering (boven) aangelegd.

8 | VLOT

08-09_terplekke.indd 8

16-03-20 16:14

TER PLEKKE Woon je ook op een bijzondere plek? Mail naar redactie@vlotmagazine.nl.

Toen de bewoners van de drie woonarken in 2005 opgenomen wilden worden in het bestemmingsplan, werd Ton woordvoerder. Hij regelde de zaken bij de gemeente. ‘Ik moest me dus stevig verdiepen in de wetgeving. Omgevingsvergunningen, bestemmingsplannen… Met een gemeente die niet meteen stond te juichen, was dat toch best een dingetje.’ Uiteindelijk lukte het: werden ze aangesloten op het riool, werden de ligplaatsen overdraagbaar en mocht er zelfs nog een vierde ligplaats bij. ‘De nieuwe buurman kwam uit Delfzijl. Zijn ligplaats daar werd opgeheven, dus hij kon met zijn varend schip hier aanschuiven.’ SCHUIFPUISCHADE Schade door de Groningse aardbevingen kennen de waterbewoners hier niet. Schade door de snoeiharde zuidwestenwind op de schuifpui wél. Inmiddels weten ze: bij wind niet openen. ‘En als het gemaal proefdraait om de motoren te testen, kun je echt niet op het vlotje staan om de ramen te wassen,’ grapt Juliette. Het Gemaal Rozema ligt aan de andere kant van de brug. Het werd in 2000 in gebruik genomen en bestaat uit vier schroefcentrifugaalpompen. Vier Caterpillar-aardgasmotoren met een vermogen van elk 935 pk drijven de pompen aan. Dat kinkt indrukwekkend – en dat is het ook. De vierde pomp dient ook om te voorkomen dat de haven en de sluis dichtslibben. Door water via de speciaal aangelegde bypass te lozen, worden de vaargeul en de haven op diepte gehouden dankzij de waterstroming die het slib afvoert. Kort gezegd: heel Groningen blijft droog door de sluisdeuren van Termunterzijl.

Het duurt een eeuwigheid voordat al dat water de stad zou bereiken, maar toch: Groningen ligt 2,6 meter lager dan het water in de zee. NATTE VOETEN Eerder woonden en werkten Ton en Juliette met hun twee kinderen op hun driemaster de Astelena op onder andere de Canarische eilanden, en later in een huis in Moerdijk. Toen ze gingen kijken bij een ark in Termunterzijl vroegen ze zich niet af: zullen we dit wel doen? Maar: waarom zouden we het níét doen? Ze kenden Delfzijl uit de tijd dat Ton nog op zee voer. Hij was kaptein op grote schepen en ging de hele wereld over. Zijn tweede naam, Marinus, ‘man van de zee’, kreeg hij vast niet voor niks – hoewel hij wel de enige in de familie was met ‘natte voeten’. Zijn ouders vonden het maar niks dat hij naar de zeevaartschool wilde. Toen hij uiteindelijk stopte met varen, werd hij docent op de zeevaartschool in Harlingen. Maar hij bleef kapitein: vanuit Moerdijk voeren ze hun schip, de Santa Maria, een Colin Archer van 12,6 meter, in de winter over de randmeren naar Termunterzijl. ‘Dat was best gek. Ik voer jarenlang de wereld over, maar de binnenwateren van Nederland waren compleet nieuw voor me.’ De natte voeten gaf Ton wel door aan zijn dochter, die inmiddels in Rotterdam woont, op een historisch schip in de Erfgoedhaven. Daar valt altijd wel iets te klussen, dus zelfs nu ze met pensioen zijn, moet het zeilen nog gepland worden. Al kan dat natuurlijk ook niet anders in die getijdenhaven. •

VLOT | 9

08-09_terplekke.indd 9

16-03-20 16:14

Hypotheek nodig? Wij bieden u de mogelijkheden van meerdere banken. Wij willen graag bewijzen dat wij beter zijn dan de bank! Test ons...

Ecensy ontwerpt, regelt en levert warmtepompen tegen een concurrerende prijs. Met het speciaal ontwikkelde bronsysteem is het mogelijk om alle soorten woonboten te verduurzamen; van varende woonschepen tot watervilla’s. Neem nu contact met ons op voor een vrijblijvende offerte!

Rebra/Ecensy B.V. - 088 50 179 00 info@ecensy.eu - www.ecensy.eu

Beyerinckweg 5 4251 LP Werkendam The Netherlands Tel.: +31 (0)183 301940 www.maksor.nl

DE SPECIALIST VOOR HET UITTRIMMEN VAN UW WOONARK

Ark ligt scheef

Door middel van gepatenteerde drijflichamen weet Maksor uw woonark snel, eenvoudig en zonder onnodige kosten uit te trimmen (stabiliseren).

OVERIGE DIENSTEN VAN MAKSOR DIVING: - Onderhoud, inspectie en reparatie - Afdichten van sanitaire behuizingen (betonpoeren) - Afmeren - Op diepte brengen van de ark d.m.v. baggerwerkzaamheden met behulp van duikers

Aanbrengen GULMÀLFKDPHQ

$UNLVXLWJHWULPG

WA T E R W E R K

BEHOUDEN

In deze rubriek interviewen we ondernemers op het water.

VAART

Wateruitvaartspecialist Iede Hoorn organiseert sinds 2018 de mooiste uitvaarten op het water. ‘De rust van het water werkt vaak troostend en ontspannend.’ Foto’s Talitha Cornelisse

Iede Hoorn is vijftien als hij met school op excursie gaat naar een uitvaartcentrum. De meeste van zijn klasgenoten vinden het maar een enge plek, maar Iede wil er alles van weten. Toch geeft hij zijn enthousiasme niet direct de ruimte: hij studeert een paar jaar later af als sociaal pedagogisch werker en belandt daarna als steward in de luchtvaart. Tot die ene dag waarop hij langs de weg een bord ziet staan – Hier wordt een multicultureel uitvaartcentrum gebouwd – en alle puzzelstukjes op hun plek vallen. Hij twijfelt geen seconde, leert de kneepjes van het vak, en op 1 oktober 2018 is Iede Hoorn Uitvaartzorg een feit. Een dag later, op 2 oktober, overlijdt zijn oma. Een week later zijn opa. ‘Tijdens mijn studie had ik alles geleerd om mijn vak als uitvaartverzorger uitstekend te kunnen uitvoeren,’ vertelt Iede. ‘Maar vanaf die dag was ik ineens ook ervaringsdeskundige: ik voelde ook hoe het is om een nabestaande te zijn. Ik ben ervan overtuigd dat die combinatie me in mijn kracht heeft gezet.’ Wat die krachten precies zijn? Iede: ‘Ik denk dat iemands persoonlijkheid in elk vak het verschil kan maken, dus ook in de uitvaartbranche. Geen trucjes of onoprechtheid, maar simpelweg zijn wie je bent. Ik ben altijd positief en maak dingen niet zwaarder dan ze al zijn. Daardoor sta ik dicht bij de nabestaanden, maar nog wel op gepaste afstand. Dat is een kwestie van durven en aanvoelen.’ KOFFIEKOPJES OP DE KIST Wat Iedes uitvaartonderneming bijzonder maakt, is dat hij allerlei soorten uitvaarten organiseert, van roze tot duurzame en, jawel, wateruitvaarten. ‘Ik ben opgegroeid op Urk,’ vertelt hij, ‘en de liefde voor water die ik daar meekreeg loopt als een rode lijn door mijn leven. De weg naar een wateruitvaart was voor mij dus een heel logische.’ Een wateruitvaart is wat Iede betreft de ultieme combinatie van de stilte van het water en de reuring van de stad. ‘En het is natuurlijk een heel bijzondere manier om afscheid te nemen van een geliefde. De rust van het water werkt vaak troostend en ontspannend, en dat zie je terug in de sfeer aan boord: mensen delen herinneringen, zittend rond de kist, met een hapje, drankje en mooie muziek. Soms zetten ze zelfs hun koffiekopjes op de kist. Dat vind ik fantastisch, dat het zo ongedwongen kan.’ Iede is naast uitvaarten ook in te huren voor waterverstrooiingen. Dat kan na minimaal een maand, in open zee of een rivier. ‘Ik vind dat altijd heel erg bijzonder,’ zegt Iede. ‘Alsof het verhaal daarmee compleet wordt gemaakt.’ • Iede organiseert wateruitvaarten door het hele land. Vraag hem vrijblijvend naar informatie via iede@iedehoornuitvaartzorg.nl of kijk op www.wateruitvaart.nl.

VLOT | 11

11_wateruitvaart.indd 11

16-03-20 08:53

KALKHENNEP EN KAPOT GEKLAPPERDE ZEILEN Warmte, lucht en zonlicht zijn ideale bronnen om je eigen energie uit te halen. Logisch dat steeds meer waterbewoners van het gas af gaan. Maar wat komt daar allemaal bij kijken? Wat zijn de mogelijkheden? En hoeveel kost het eigenlijk? VLOT vraagt het waterbewoners die de stap al waagden. Tekst Aukje van Bezeij Foto’s Isabel Nabuurs / Dave Pelham

In 2012 werden Jan Huisman en Joan Kramer de eigenaren van de geWoonboot, een vergaderwoonark die laat zien hoe gewoon duurzaam wonen op het water zou moeten zijn. Met een sedumdak, zonnepanelen, accu’s, regenwateropvang en warmtepomp was de ark lange tijd de duurzaamste woonboot van Nederland, maar Jan en Joan wisten al bij aankoop dat ze ooit een nóg duurzamere versie wilden bouwen. En die ligt er nu, in de drijvende woonwijk Schoonschip, te midden van 29 andere groene exemplaren. SPELEN MET KALKHENNEP Maar ja, wat is nou nóg duurzamer dan de oorspronkelijke geWoonboot? ‘Daar hadden we al in 2012 gesprekken over,’ zegt Joan. ‘Adviseurs kwamen vooral met nieuwe technieken, maar dat matchte niet – er kan zoveel.’ Jan: ‘Interessanter vonden we de vraag: wat we kunnen we weglaten?’ Jan en Joan besloten te kijken of ze met minder techniek toe zouden kunnen en verdiepten zich in natuurlijke materialen. Al gauw ontdekten ze kalkhennep, een natuurlijk alternatief voor een technische gevel met dampremmers en plasticfolies. Het is damp-open, ademt dus, neemt vocht op en staat vocht af. De massa maakt bovendien dat het warmte traag opneemt en afstaat. In de zomer blijft de boot daardoor lang koel, en in de winter juist warm. ‘Het is een gevoelskwestie,’ zegt Jan. ‘Ik ben van het vormen, en hier kun je bochten mee maken – je kunt ermee spelen. Je hoeft je niet aan maten te houden en kunt bijvoorbeeld aan de noordkant je muur een paar centimeter dikker maken. Dat vind ik geweldig.’

EEN PRIMEUR OP HET WATER In Nederland was en is er alleen nog maar weinig ervaring met kalkhennep. ‘Op woonboten paste nog helemaal niemand het toe, maar moeilijk is het niet,’ zegt Jan. Ze volgden één dag een workshop en gingen toen zelf aan de slag: de houtskeletbouw als basis, en de ruimtes tussen de balken vulden ze op met kalkhennep. Ze maakten zelf de bekisting en mixten ook zelf hennep, kalk, water en mineraal. Met emmers en bakjes vulden ze de bekisting met steeds een nieuwe laag van 20 tot 30 centimeter. ‘Dat druk je aan en je gaat verder,’ zegt Jan. ‘In drie uur loop je zo de hele boot rond, en dan begin je weer met de volgende laag.’ Na de muren deden ze op dezelfde manier ook de vloeren en de plafonds. Rieten matten aan de onderkanten van de balken houden de massa vast. Jan: ‘Het mooie is dat de wanden, vloeren en daken zo één monolithisch geheel worden. Zonder naden, en dus zonder koudebruggen.’ Ook in de bak zit kalhennep, maar dan in kant en klare blokken. En er is nog een voordeel, zegt Jan: ‘De ruwheid van het materiaal maakt dat je er direct leemstuc op kunt aanbrengen.’ NIET EVEN NAAR JONGENEEL Naast kalkhennep werkten Jan en Joan zoveel mogelijk met gebruikte materialen die ze verzamelden via materialenbibliotheken – sloperijen. Urban mining noemt Joan dat. Ze namen bijvoorbeeld oude betonplexplaten over van de bouwplaats van een grote flat naast Schoonschip, die op de nominatie stonden om verbrand te worden. Jan en Joan gebruikten ze als bekisting

12 | VLOT

12-13_gewoonbootenergie.indd 12

13-03-20 14:51

EIGEN ENERGIE

bron van warmte. ‘Wat extra leuk is,’ zeg Jan, ‘is dat je straks door de kas heen de kalkhennep nog kunt zien.’ Ook het dak wordt groen: met zonnepanelen en sedum.

voor de kalkhennepmuren, en Jan schroefde ze tegen het plafond, als extra isolatielaag op het dak en tegen de wanden. Ook al het hout kwam uit gesloopte panden: de dak- en vloerbalken uit een sporthal in Weert, de rest uit jarendertig- en zestigwoningen. Tweedehands, maar ze zien eruit als nieuw, superrobuust en hartstikke stevig. ‘Gebruikte materialen vinden is makkelijk,’ zegt Jan, ‘maar het is wel anders dan even naar Jongeneel rijden. Je moet al bij je ontwerp rekening houden met de standaardmaten van oudere woningen, en planning is belangrijk, want je moet drie dagen van tevoren aan de sloper doorgeven wat je nodig hebt. Dan ligt het voor je klaar.’ Zelfs oude, kapot geklapperde zeilen gebruikten ze opnieuw: als vochtremmende laag op de bodem van de bak, waar Jan vervolgens gerecycled beton overheen stortte. De bak zelf hadden ze het liefst ook van gerecycled beton laten maken. Joan: ‘Dat kan ook wel, maar de arkenbouwer durfde het met een bak van 6 bij 20 meter nu nog niet aan.’

ECOBOUWER OP HET WATER Idealiter hadden Jan en Joan een boot gebouwd met nauwelijks nog techniek, maar Schoonschip is ook op het gebied van energie een gemeenschap. Net als elke andere boot daar heeft ook de tweede geWoonboot straks vacuümtoiletten en een grinder, om van rioolslib en etensresten biogas te kunnen maken. En een accu die aansluit op het smart grid, zodat bewoners de zelf opgewekte stroom met elkaar kunnen verdelen. Net als zijn voorganger vangt de nieuwe geWoonboot regenwater op voor de planten, de wc en de wasmachines. Maar omdat je bij opslag aan boord met variabel gewicht zit, kwam Jan met het idee om het water op te slaan in de twee meerpalen. ‘Daar kan tot 6000 liter in – zes keer zoveel als in oude geWoonboot. Aannemers willen daar geen garantie op geven, maar als eigenwijze woonbootbewoner kun je dat gewoon doen,’ zegt hij met een grijns. ‘Bouwen met natuurlijke en gebruikte materialen moet standaard worden,’ zegt Jan over het project als geheel. Hij en Joan hebben zelfs al plannen voor een geWoonboot nummer drie. ‘We hebben er lol in,’ zegt hij, ‘en er zijn zoveel fijne mensen in die circulaire, ecologische bouwwereld – daar willen we mee verdergaan.’ •

OVERAL GROEN Een groot deel van de boot ligt onder de waterlijn. Om toch daglicht binnen te krijgen, bedacht architect en buurman Sascha Glasl van Space&Matter twee binnentuinen met kassen over de volle hoogte van de boot. Joan: ‘We hebben straks overal groen: beneden, boven en buiten. De buren zijn er ook blij mee.’ En naast de twee kassen aan de noordkant is er nog eentje op het zuiden. Als het warm is, kan die open, en op een zonnige winterdag is het een extra

DE ENERGIEBESPARENDE MAATREGELEN VAN JAN EN JOAN • Warmtepomp met bron in de bak • Vacuümtoilet • Grinder • Hotfill • Accu, aangesloten op het smart grid • Houtskeletbouw van gerecycled hout • Kalkhennep op de buitenmuren • Gerecyclede EPS-platen en blokken kalkhennep als isolatie van de betonnen bak • Sedum op het dak • Houten gevel van lariks uit Drenthe • Keimverf op de houten gevel, een minerale verf die van zichzelf brandwerend is

VLOT | 13

12-13_gewoonbootenergie.indd 13

13-03-20 14:51

Je eigen ark ontwerpen

Na veertig jaar op de steilsteven Risico te hebben gewoond – en anderhalf jaar na het overlijden van mijn man Ludzer – besloot ik een woonark te ontwerpen. Ik had een prachtstek op het industrieterrein in Emmeloord, en daar wilde ik graag blijven. Veertig jaar had ons leven in het teken gestaan van varen, onderhoud en verbouwingen aan het schip. We hadden optimaal gebruikgemaakt van haar mogelijkheden: varen op het wad en zelfs een jaar naar Zuid-Frankrijk, tot aan Port-la-Nouvelle, waarvandaan we de Pyreneeën konden zien. Maar in mijn eentje zou dat niet meer gaan, en daarom zocht ik in januari 2017 contact met Post in Marknesse, het dichtstbijzijnde arkenbouwbedrijf. Dat bleek een goede keus, want ze bouwen daar geen standaardarken. Iedere ark is uniek.

EEN WASLIJST AAN WENSEN Mijn belangrijkste eis was dat de ark levensloopbestendig moest zijn. Verder: onderhoudsarm, goed geïsoleerd, met een toilet beneden, een lift, rondom gangboorden, een strakke afwerking, schuifdeuren, geen drempels, een atelierruimte bij de entree, aan twee kanten een terras, een balkenplafond om spullen makkelijk aan op te kunnen hangen, redelijk veel wandcontactdozen op hoogte en geen moeilijke installaties of een houtkachel – daar had ik na veertig jaar wel genoeg van. Een jaar van overleg met de architecte volgde. Het ging natuurlijk om vier zaken: de vorm, de eisen van de gemeente, mijn lange wensenlijst en het financiële plaatje. Ik weet nog dat het bouwbedrijf op een dag opmerkte dat wat ik wilde niet kón binnen het budget en dat de ark dus smaller moest worden. Mijn reactie was dat ik geen concessies wilde doen; liever een jaar wachten dan later spijt krijgen van minder ruimte.

EN WE NOEMEN DE ARK… Al met al heeft het tweeënhalf jaar geduurd voordat de ark op zijn plek lag. En het resultaat mag er zijn. Het is een moderne, uitge-

sproken en vooral heel eigen ark geworden die helemaal op zijn plaats is tussen de stoere industriepanden rond mijn ligplaats. Bovenal is-ie helemaal zoals ik me had voorgesteld. Het klopt gewoon. Voor mij was het bouw- en ontwerpproces redelijk eenvoudig. Ik hoefde immers alleen rekening te houden met mezelf. Als mijn partner nog geleefd had en we samen dit avontuur waren begonnen, was het resultaat waarschijnlijk heel anders geweest. Maar hij heeft wél de naam bedacht: Trulumi. ‘Tru’ van Trudie, ‘lu’ van Ludzer, en ‘lumi’ betekent ‘licht’ – ik maakte in die periode lampen.

BOTERKOEKTEGELS Veel in de ark is ontworpen en gemaakt door mij of lokale bedrijven. Voor mij geen standaardkeuken, maar een die precies is gemaakt voor deze plek, zelfs met stukken van de oude luikenkap van het schip. De tegels in de keuken en badkamer heb ik voorzien van historische foto’s en het recept van de boterkoek van mijn oma. Dat eigene is ook wat het voor mij zo leuk maakt om op een industrieterrein te wonen: er zitten allerlei bedrijven die interessant zijn om mee samen te werken. Zo ben ik ook in contact gekomen met Ingrid Cordes van Glasxtra, met wie ik nu het label Xtrawaard heb. Gewoon, omdat haar bedrijf hier in de straat zit en omdat een samenwerking voor ons allebei een toegevoegde waarde bleek. In mijn atelier ontwerp ik vaak items voor ons label. Veel dingen geef ik daarmee een tweede leven, van zelf opgegraven bodemvondsten tot gevonden voorwerpen uit schuurtjes. Of het nu het verhaal is van de drooglegging van de polder, de coördinaten op ons Zuiderzeeservies of een achttiende-eeuwse pijpenkop die nu verder leeft als pinguïn, mijn inspiratie is nog lang niet op. • Trudie de Waart (1955) woont sinds 1976 op het water. Ze is kunstdocent op een middelbare school en verkoopt via xtrawaard.nl haar eigen creatieve woonaccessoires.

14 | VLOT

14_lezersverhaal.indd 14

16-03-20 08:55

POLITIEK & RECHT

BETALEN VOOR JE LIGPLAATS In deze aflevering van Barry’s minicursus woonbootrecht staat de ligplaatsvergoeding centraal. Aanleiding daarvoor waren de vele vragen in de waterwoonwereld over de verhoging van het precariogeld in Amsterdam. Want: kan dat zomaar?

In de populaire tv-serie De luizenmoeder noemt juf Ank kinderen die afwijkend gedrag vertonen ‘best bijzonder’. Die kreet kunnen we ook wel gebruiken voor wonen op het water, want bij ons kantoor komen vaak ‘best bijzondere’ juridische hulpvragen binnen. Een vraag over precariobelasting inspireerde me om in de minicursus woonbotenrecht de zaklamp met enige voorrang te richten op een belangrijk onderwerp: de ligplaatsvergoeding. Als je zelf civielrechtelijk geen eigenaar bent van de ligplaats en oever die je gebruikt, bestaan er in de praktijk vier varianten op dit thema. Dat zijn: (1) gebruiken maar niet betalen, (2) gebruiken en in de vorm van belasting ‘liggeld’ betalen, (3) gebruiken met een huurovereenkomst en (4) gebruiken met een erfpachtovereenkomst. In deze VLOT bespreek ik nummer één en twee; volgend kwartaal komen nummer drie en vier aan bod.

MET ÉN ZONDER SCHRIFTELIJKE OVEREENKOMST De basisregel voor een ligplaatsvergoeding is dat de eigenaar van de grond een vergoeding kan vragen als een ander die grond gebruikt. Toch zien we bij ons op kantoor geregeld dat mensen het in historisch gegroeide situaties niet altijd vanzelfsprekend vinden om de eigenaar te betalen voor de plek die ze zij – of een voorganger – ooit hebben ingenomen (zie ook mijn vorige bijdrage over verjaring). Juridisch is er dan sprake van gebruik, niet van huur. Bij huur worden er periodiek huurpenningen betaald. Het gebruik van de ligplaats en oever kan met én zonder schriftelijke overeenkomst rechtsgeldig zijn. Maar als er sprake is van gebruik zonder betaling, dan is de kans groot dat de eigenaar of een erfgenaam vroeg of laat een opbrengst wil gaan ontvangen. Dan wordt er aangebeld met het verzoek om een huurovereenkomst te sluiten of het waterperceel en oevergebruik te kopen. Er is momenteel ook bij het Rijk en provincies een trend gaande om huurovereenkomsten te sluiten en bestaande huurovereenkomsten te actualiseren – maar daarover in de volgende bijdrage meer. Barry Meruma is advocaat en eigenaar van advocatenkantoor HABITAT. Hij woont met zijn gezin in Amsterdam.

VERDUBBELING VAN DE PRECARIOBELASTING Veel gemeenten benutten die mogelijkheid al om voor het (historisch gegroeide) profijtelijk gebruik van openbare grond en openbaar water een belasting

te heffen: de precariobelasting. In Amsterdam geldt die specifieke belastingbevoegdheid in de huidige vorm al sinds de achttiende eeuw. De precariobelasting wordt door waterbewoners ook wel liggeld genoemd, maar het is een eenzijdig door de overheid opgelegde betalingsverplichting op basis van een door de gemeenteraad vastgestelde belastingverordening. Met andere woorden: een politiek tot stand gekomen overheidsbesluit – en géén gezamenlijk overeengekomen huurovereenkomst tussen de eigenaar en de gebruiker. In Amsterdam heeft de gemeenteraad in december 2019, na een politieke procesgang, besloten om de precariobelasting voor woonboten in stappen meer dan te verdubbelen. Het is in het algemeen zo dat de belastingrechter zich niet bemoeit met de beoordeling van een in een belastingverordening opgenomen belasting en tariefstelling, omdat die belastingplicht door de lokale gemeenteraad is ingesteld. Verweer daartegen zal in het politieke spoor moeten worden georganiseerd. Alleen als er sprake is van een schending van het hoger recht of een algemeen rechtsbeginsel, of van een zódanig onredelijke of willekeurige heffing dat de landelijke wetgever die niet op het oog kan hebben gehad, is er een juridisch vangnet bij de belastingrechter. Maar voorbeelden daarvan zijn mij niet bekend.

GEWENNINGSPERIODE Een door betrokkenen eventueel gestelde ‘onrechtmatige’ belastingverhoging wordt dus door de belastingrechter alleen nog – én marginaal – beoordeeld op redelijkheid. Daarbij kijkt de rechter naar een zorgvuldige invoering (bijvoorbeeld een gewenningsperiode) en uitvoering (bijvoorbeeld een specifieke kwijtscheldingsregeling) van de verhoogde belastingheffing. In Amsterdam is inderdaad een gewenningsperiode ingebouwd met een stapsgewijze verhoging. Daarnaast heeft de gemeente een specifieke kwijtscheldingsregeling ingesteld voor individuele woonbooteigenaren met te weinig betalingscapaciteit. Tegen de weigering om de tariefsverhoging geheel of gedeeltelijk kwijt te schelden staat voor de verzoeker persoonlijke rechtsbescherming open met een bezwaarschrift. Daarna kan hij of zij eventueel in beroep gaan bij de belastingrechter over de juiste uitvoering van de kwijtscheldingsregeling. •

VLOT | 15

15_politiekenrecht.indd 15

13-03-20 14:52

160078

ATB:

afmeren, terrassen, betonreparatie, renovatie en stabiliseren; alles op en rondom uw woonark.

Westgat 21A en B 8321 ED Urk Mob. 0622 540 238 info@atb-urk.nl www.atb-urk.nl

BUITENGEWOON Mini-Compacta juist voor woonboten! Ligt uw toilet onder het rioolniveau? Iedere woonbooteigenaar is tegenwoordig aangewezen op een opvoerinstallatie. Onze mini-Compacta U1.60 zorgt ervoor dat uw boodschap netjes komt waar het hoort: vaak in het hoger gelegen riool.

Zorgeloos bouwen. Comfortabel, hoogwaardig en energiezuinig waterwonen. www.arkenbouw.nl | tel. 0527 20 13 45 | info@arkenbouw.nl

Een pomp in m’n woonboot? Velen verwachten een technische ruimte nodig te hebben, maar het tegenovergestelde is waar. De mini-Compacta U1.60 van KSB doet wat haar naam belooft; de installatie past in een zeer beperkte ruimte. Voor meer informatie bezoek onze website www.ksb.nl/mini-compacta of neem contact op met een van onze experts tel. 020-4079800. KSB Nederland BV . infonl@ksb.com . www.ksb.nl

Drijvend Wonen Advies/bemiddeling woonboten (alle soorten drijvende woningen)

Onder meer:

• Makelaardij (aankoop/verkoop) • Taxatie • Bouwbegeleiding • Vergunningen • Conflictbemiddeling

Niek van der Sluis | Tel: 030 - 261 53 57 | info@drijvendwonen.nl drijvendwonen.nl

woonbotenmakelaar.nl

woonbotenland.nl

EMCI gecertificeerd makelaar/taxateur woonarken en woonschepen

› Onze techniek. Uw succes. Pompen Afsluiters Service ■

■

Marianne Zwagerman

COLUMN

Marianne Zwagerman is schrijver, columnist, spreker, dagvoorzitter én waterbewoner.

GEGIJZELD IN VRIJHEID Een paar keer per jaar word ik klam bezweet wakker, midden in een verlatingsangstdroom. Met het keeldichtknijpende paniekgevoel dat je alles kwijt bent, alleen op de wereld achterblijft. Onveilig, onbeschermd, weerloos en onmachtig. Het gekke is dat ik helemaal geen verlatingsangst heb – ik heb verlatingsrealiteit. Bang ben je meestal voor dingen die je nooit overkomen. De dag dat ik daadwerkelijk alles wat veilig was kwijtraakte vier ik nog elk jaar als mijn bevrijdingsdag. Verlaten bleek bevrijd. Veilig bleek gevangen. Vrijheid is je belangrijkste bezit. En de reden die waterwoners altijd noemen als je vraagt waarom ze op een boot wonen. Dat blijft een intrigerende vraag: waarom willen mensen op het water wonen? Ook na vijf jaar drijvend leven weet ik het antwoord niet. Ja, wel voor mezelf. Toen ik de eerste keer aan boord stapte voelde ik meteen in elke vezel van mijn lijf dat dit de plek was waar ik altijd al had moeten zijn. Sinds ik waterwoon is er een rust over me gekomen die ik niet eerder in mijn leven voelde. Het gevoel dat ik nergens naartoe hoef, omdat ik er al ben. Uit de verre omtrek komen mensen op een mooie zomerdag daar recreëren waar ik mag wonen. De zeilbootjes lijken soms bijna mijn keuken in te varen. Het maakt me extreem gelukkig. Ik zet mijn klapstoel op de steiger en zit midden in het blije, vrije, zomerse gevoel dat andere mensen ’s avonds weer inleveren als ze hun sloepje aangemeerd hebben en in de auto stappen. Dan steken wij de Black Bastard aan en zien we de zon in de plas zakken. Een extreem gevoel van vrijheid.

Maar hoe vrij zijn we echt? Zelfs op mijn uitgestrekte plas liggen veel woonboten hutjemutje in een rijtje, dicht tegen elkaar aan. Hun terrasjes bieden minder privacy dan een tuintje in een Vinex-wijk. Ja, ze zijn ‘vrijdrijvend’, maar wel zo dat je een kopje suiker door het raam aan de buren kunt geven. Wat is nou die vrijheid als er buren naar binnen gluren? Het gevoel dat je weg kunt als het moet? Dat we een rollende steen zijn, zwervers die overal aan kunnen leggen waar het hen bevalt? Maar ik lig gewoon vast. Geen motor, geen zeil, ik kan nergens heen. Slechts één keer kwam ik los van de kant, toen ik de kans kreeg naar een mooiere plek te verhuizen. Niets verhuist zo makkelijk als een boot. Ik hoefde niets in te pakken, niets te sjouwen. Er kwam geen vrachtwagen, maar een sleepboot. Mijn huisje dreef gemoedelijk achter de sleper aan naar mijn nieuwe ligplaats. Met zware kettingen lig ik daar vastgeklonken aan de palen. Gelukkig maar, want waar ik nu woon beuken Ciara, Dennis en Ellen tegen de steiger. De golven slaan over mijn dak en spoelen de bloempotten weg, als een grimmige voorbode van mijn lot als ik een voet buiten de deur zou wagen te zetten. Dus blijf ik binnen. Hele zondagen lang kan ik nergens naartoe. Gegijzeld in vrijheid. • Dit was helaas Mariannes laatste column voor VLOT, maar ze geeft het stokje door aan een andere schrijfgrage waterbewoner. In het volgende nummer stellen we onze nieuwe columnist aan je voor.

VLOT | 17

17_column.indd 17

16-03-20 08:56

100 TON VAN DE HELLING Waterwonen in Noord-Amerika De woonark is in opmars op het Amerikaanse continent – en daar plukt het Canadese bedrijf International Marine Floatation Systems de vruchten van.

Tekst Floris van Bodegraven Foto’s Mathias Tobias

Het is een gek, bijna angstaanjagend gezicht: langzaam glijdt een flink uit de kluiten gewassen woonark schuin het water in. Het betonnen casco verdwijnt een stukje onder de waterlijn. Even klotst het water vervaarlijk tegen de door plastic beschermde zijwand, maar dan trekt de ark zichzelf recht en drijft hij stabiel in het water van de machtige Fraser-rivier. Voor de medewerkers van het Canadese International Marine Floatation Systems (IMFS) is dit tafereel inmiddels routinewerk geworden, maar voor een Nederlandse woonbootbewoner is het een intrigerend schouwspel. Hier, even ten zuiden van de binnen-

stad van Vancouver, lopen jaarlijks enkele woonarken van de scheepshelling. IMFS is in Canada een pionier in het bouwen van drijvende woningen. De woonarkentraditie heeft aan de andere kant van de Atlantische Oceaan andere wortels dan in Nederland: in Canada zijn waterbewoners van oudsher vooral houtvesters. Doordat het in de uitgestrekte, ondoordringbare bossen vaak lastig was om wegen aan te leggen en woningen voor de houthakkers te bouwen, werd het water de weg, en woonden de houthakkers vaak op platte schuiten. Ook de vele zijtakken van

18 | VLOT

18-19-21_arklaunching.indd 18

13-03-20 14:53

BOUWEN

de Fraser-rivier werden bewoond, maar dan vooral door mensen op oude schepen. Moderne woonarken waren er tot dertig jaar geleden bijna niet, vertelt Mathias Tobias van IMFS. De inmiddels gepensioneerde oprichter Dan Wittenberg, een ondernemer met een achtergrond in betonontwikkeling, zag een gat in de markt en droomde van wonen op het water. Hij kocht in de jaren tachtig van de vorige eeuw een verlaten stuk grond aan de rivier in Ladner, British Columbia, en opende daar een kleine werkplaats. Daar begon hij met de ontwikkeling van een eigen, modern type woonarken, gebaseerd op beton. ‘In het begin keken mensen over de schutting van de werf en verklaarden hem voor gek,’ vertelt Mathias. ‘Die hadden iets van: “Beton, dat drijft toch niet?” Want de meeste woonarken bestonden toen uit hout en schuim. Maar Dan ontwikkelde een heel innovatief concept voor drijvende woningen, en daarmee trok hij een heel ander publiek aan.’ MASSIEF Dans drijvende woningen bestaan in de basis uit een vlot van piepschuim, waarin zaken als waterleidingen en elektra zijn ingebouwd en waar vervolgens een betonnen bak omheen wordt gestort. Doordat het schuim voor draagvermogen zorgt en er geen holle ruimtes meer in zitten, is de bodem onzinkbaar. Boven op dat ponton wordt vervolgens de woning gebouwd. ‘We hebben dus geen kelderachtige slaapkamers, zoals jullie in Nederland,’ vertelt Mathias. ‘Onze drijvende woningen liggen hoger op het water. Dat kost uiteraard ruimte, maar daardoor heb je ook geen pompen nodig – en bovendien scheelt het onderhoud. De floats die we dertig jaar geleden hebben neergelegd zien er nog steeds hetzelfde uit.’ In de loop der jaren bouwde IMFS het pontonconcept verder uit. De eerste klanten waren de bewoners van de vijftig drijvende woningen die Dan ontwikkelde, plus een handjevol woonbootbewoners die hun oude woonschip wilden vervangen door een van Dans moderne creaties. Maar de vraag naar nieuwe woonarken werd na verloop van tijd minder. Inmiddels bouwt IMFS ook drijvende jachthavens, restaurants en produceerde het bedrijf recentelijk zelfs een watervliegtuighaven. ‘We are a bit crazy,’ lacht Mathias. Maar het casco is niet het enige waarin de woonarken verschillen van hun Nederlandse soortgenoten. Dat komt mede door de weersomstandigheden waarmee Canadese waterbewoners te maken hebben. Hoewel het klimaat in en rond Vancouver over het algemeen vergelijkbaar is met dat van Amsterdam, heeft de regio soms te maken met windvlagen vanaf de poolcirkel, waardoor goede isolatie belangrijk is. Ook moet het dak berekend zijn op zware pakken sneeuw. Wind is sowieso een geduchte tegenstander. ‘Doordat de Fraser zonder dijken of sluizen uitkomt op de oceaan, kan de zeewind soms erg sterk zijn,’ zegt Mathias. En door die directe verbinding met de oceaan deinen de waterbewoners in de delta ook tweemaal daags mee met de getijden, een verschil dat kan oplopen tot 4,8 meter. Bovendien voert de rivier in de winter met enige regelmaat kruiend ijs mee vanuit de koudere gebieden stroomopwaarts, en is het een veelgebruikte transportroute voor omgezaagde bomen. Redenen genoeg voor een extra stevig casco. KLEIN? Ook de bouwstijl is anders. De gemiddelde Canadese woonark heeft zo’n 180 vierkante meter woonoppervlak, met twee tot

>>> VLOT | 19

18-19-21_arklaunching.indd 19

13-03-20 14:53

GA VOOR EEN VEILIG GEVOEL!

LBM kan uw woonark deugdelijk en zorgeloos afmeren met palen en beugels, afhouders en veren.

Ook voor het verfraaien van uw ark door loopranden en bruggen aan te brengen, bent u al jaren bij ons aan het juiste adres.

Neem voor een vrijblijvende offerte contact op met Marc: 06-29256879 info@lbm-almere.nl www.lbm-almere.nl

•evenementen •onderhoud •recreatie •watersport

LBM Aanmeer Systemen (alles voor woonarken)

EasyFloat_ad_Vlot_88x138.indd 1

20-01-20 21:39

VOOR AL UW WATERBOUWKUNDIGE WERKZAAMHEDEN Gedempt Hamerkanaal 10 | 1021 KM Amsterdam M. 06-150 542 52 | E. info@pkwaterbouw.nl www.pkwaterbouw.nl

Maak kennis met de bouwers van drijvende woningen 2.0.  0182 - 235 142

 domera.nl

Woonarkenbouw

De Blauwe Wimpel Woonarkenbouw De Blauwe Wimpel is een gerenommeerd familiebedrijf dat zich gedurende 60 jaar heeft gespecialiseerd in de bouw van woonarken en betonnen casco’s. Ook de bouw van drijvende betonnen steigers en pontons, aanbouwcasco’s, het inzetten van stalen woonschepen in beton en het leveren van betonnen kelderbakken behoort tot onze werkzaamheden. Door onze jarenlange ervaring kunnen wij u uitstekend adviseren en begeleiden bij het realiseren van een unieke woonark. Woonarkenbouw De Blauwe Wimpel bouwt woonarken in alle soorten en maten. Klein, groot, laag, hoog, recht, rond, klassiek of juist hypermodern. Bij Woonarkenbouw De Blauwe Wimpel, kunt u uw woonark in elk stadium van afbouw afnemen: Alleen het betonnen casco, tbv de zelfbouw, glas & waterdicht, geheel klaar, turn key, en ook alle stadia daar tussen in. Bent u geïnteresseerd in ambachtelijk, degelijk en inspirerend vakwerk komt u dan eens vrijblijvend langs op onze werf in Diemen, zodat u zichzelf kunt overtuigen van onze mogelijkheden.

Scheepswerf De Blauwe Wimpel BV Overdiemerweg 32, 1111 PP Diemen Tel. 0294 41 27 36 | Fax 0294 43 05 12 | info@deblauwewimpel.nl

www.deblauwewimpel.nl

drie slaapkamers en twee badkamers. Niet groot voor Canadese maatstaven, waar een huis volgens Mathias tegenwoordig vaak groter is. Maar IMFS kleurt ook graag buiten de lijntjes. Het bedrijf heeft weleens een woonboot met helikopterlandingsplaats gebouwd, en arken met jacuzzi’s. Liften komen ook regelmatig voor. Mathias: ‘Soms hebben onze arken een waarde van rond de miljoen dollar’ – omgerekend zo’n 600.000 euro. Dat soort constructies glijden bij IMFS dus van de scheepshelling, vaak al met interieur en al. ‘Tot zo’n 100 ton is dat voor ons makkelijker,’ verklaart Mathias. Het bedrijf zet het casco op dolly’s, een soort van wagentjes op rails, zodat het makkelijker te verplaatsen is. ‘We kunnen zo alles vanaf de grond opbouwen, er steigers omheen zetten, en we kunnen er makkelijk met onze machines bij.’ Als de constructie af is, wordt de ark onder toeziend oog van de eigenaren langzaam te water gelaten. Met de lier van sleepwagens laten de medewerkers het ponton in zo’n twintig minuten het donkerbruine water van de rivier in zakken. ‘We zien er dan rustig uit, maar het is altijd opletten,’ vertelt Mathias. ‘We hebben weleens wat momenten gehad waarop het spannend werd, maar gelukkig nog nooit échte rampen,’ vertelt hij terwijl afklopt. Het bedrijf levert meestal zelf de techniek om de producten te water te laten. Als de ark eenmaal in het water ligt, wordt hij met een sleepboot naar de uiteindelijke ligplaats gebracht – een reis van soms meer dan 200 kilometer, bijvoorbeeld naar de Amerikaanse stad Seattle. WONEN OP HET WATER IN OPMARS Op dit moment liggen er volgens Mathias zo’n achthonderd woonarken in British Columbia, en nog zo’n achthonderd rond Seattle. Maar de woonark is in opmars op het Amerikaanse continent. Volgens The New York Times zien steeds meer yuppen wonen op het water als een manier om in het stadscentrum te wonen zonder duizenden dollars aan huur neer te hoeven leggen. Onder andere in San Francisco en New York zoeken mensen daarom steeds vaker hun toevlucht tot woonboten, kleine zeilschepen en jachten. De kosten van een ligplaats zijn meestal lager dan de huur van een klein appartement, en de woonbeleving past goed bij een milieubewustere levenswijze – al stijgen de ligprijzen wel en is het aantal ligplaatsen beperkt. IMFS ziet die toegenomen interesse nog niet terug in de verkoop. Zelfs in het land van de oneindige mogelijkheden is een nieuwe ligplaats namelijk een zeldzaamheid. ‘Regelmatig komen mensen hier met de droom om op het water te leven,’ vertelt Mathias, ‘maar dan vragen we: “Waar ga je hem neerleggen?” Plannen voor nieuwe gebieden worden meestal afgeschoten vanwege regelgeving.’ Volgens Mathias komt dat vaak doordat overheden denken dat oppervlaktebedekking op het water slecht is voor de visstand. ‘Maar wij zien juist dat een betonnen ponton een heel nieuw ecosysteem voor vissen creëert. En als een ark er eenmaal ligt, mogen we hem vanwege diezelfde regelgeving vaak niet meer verplaatsen.’ Toch zijn de medewerkers van IMFS hoopvol. ‘Wonen op het water creëert veel hechtere gemeenschappen dan op het land. De natuur dwingt je je buren beter te leren kennen en op elkaar te letten. Je leeft dichter bij de natuur en gaat bewuster om met je omgeving, want de natuur ís je omgeving. Wat dat betreft was Dan Wittenberg, onze oprichter, écht een visionair die zijn tijd ver vooruit was.’ •

VLOT | 21

18-19-21_arklaunching.indd 21

13-03-20 14:54

INTERVIEW

DE ONAFHANKELIJKHEID OMARMEN Filmmaker Tamino Parren maakte voor RTV Oost een zevendelige miniserie over waterbewoners – met gevaar voor eigen leven. Of liever: voor eigen camera.

Zelf woont hij op de wal, maar filmmaker Tamino Parren heeft altijd al bewondering gehad voor mensen die op het water wonen. ‘Het leek me een rauw bestaan,’ vertelt hij, en dat intrigeerde hem. Toen hij zich een paar jaar geleden verder verdiepte in de verschillende waterwoonvormen, ontdekte hij dat er nog nooit een serie over gemaakt was. Wel reportages, en een documentaire, maar geen inkijkje in het leven op het water. Wat voor mensen kiezen voor zo’n bestaan? Wat komt erbij kijken? RTV Oost was enthousiast over zijn plan om er een miniserie over te maken, met als enige voorwaarde: alle opnames moesten in de provincie Overijssel plaatsvinden, met een voorkeur voor de Kop van Overijssel. EEN GIERENDE DRONE Al gauw belde Tamino ons op met zijn idee, in de hoop dat VLOT hem in contact kon brengen met waterbewoners. En tijdens de research voor de serie stuitten Tamino en zijn vriendin Loes, met wie hij de serie maakte, op de Blauwe Hand, een kleine gemeenschap van woonarken midden in de Kop van Overijssel. Tamino: ‘We besloten bij elke woning aan te bellen om te vragen of de bewoners mee wilden werken aan de serie. De meeste mensen waren heel hartelijk, maar lang niet iedereen bleek gefilmd te willen worden. De omgeving rond de Blauwe Hand is alleen zó mooi dat ik het haast zonde vond als ik het niet in beeld kon brengen.’ Gelukkig belden ze ook aan bij de ark van Jan en Willy. ‘Zij nodigden ons uit om in het zonnetje op hun steiger te komen zitten en waren gelijk enthousiast over de serie. Op een zonnige maandagmiddag begonnen we met filmen, vanuit de lucht, met onze drone. Best een uitdaging, want waar je met een filmcamera nog redelijk onopvallend te werk kunt gaan, ben je met een drone volop in the picture. Dat gierende ding boven het kalme water ontging de andere waterbewoners na-

tuurlijk niet, dus het was meteen duidelijk dat Jan en Willy een rol in de serie zouden gaan krijgen.’ MEERVALLEN OP DE LOER De volgende ochtend begonnen de interviews, en aan het einde van de dag wilde Tamino nog wat shots draaien van de ark en de omgeving. Het liefst laag, vanaf het perspectief van het water. Dat heeft hij geweten… Tamino: ‘Ik had die dag geen bootje, maar volgens Willy was het water heel ondiep en kon ik het prima zonder bootje af. Het water kwam inderdaad maar tot mijn middel, dus ik draaide de shots gewoon vanaf mijn schouder. De zendermicrofoontjes van Jan en Willy stonden alleen nog aan, en ik had mijn koptelefoon nog op. Daardoor hoorde ik hoe Willy tegen Jan zei: “Hadden we hem niet even moeten waarschuwen voor de meervallen? Straks zwemt er zo’n ding van 2 meter tussen zijn benen door en gooit-ie de camera van schrik het water in…” Toen ik ’s avonds googelde hoe een meerval eruitziet, kneep ik ’m behoorlijk.’ ONAFHANKELIJKHEID Tamino is blij met hoe de serie geworden is – en hij heeft nu antwoord op zijn vragen. ‘Ik denk dat de meeste waterbewoners het water kiezen vanwege de vrijheid die het geeft. Al zijn mensen die op het water wonen volgens mij ook graag op zichzelf. Niet dat ze zich isoleren van hun omgeving, maar ze omarmen het gevoel van onafhankelijkheid. Ik hoop dat ik dat gevoel in Waterbewoners heb weten te vangen.’ • www.visfilmproducties.nl Nieuwsgierig naar Tamino’s serie? Je kunt de afleveringen bekijken via youtube.com/rtvoost.

22 | VLOT

22_taminoparren.indd 22

13-03-20 14:54

SCHEEPSJOURNAAL

Vrachtjacht Corine Nijenhuis, ruimtelijk vormgever, schrijver en blogger, kocht met haar vriend een vrachtschip ‘uit het werk’: de Henriëtte, een stalen klipper uit 1901. Ze verbouwden haar tot varend woonschip en gaven haar haar doopnaam terug: Alfons Marie. Corine heeft een biografie geschreven over het schip: Een vrouw van staal. www.corinenijenhuis.com

Vol goede moed waren we, de dag dat we de Antwerpse havens doorkruisten. Alfons Marie was die ochtend negen sluizen gepasseerd, in recordtempo, want nummer tien sloot rond het middaguur. De sluismeester ging naar huis: ‘Weekeinde, verstaat ge,’ zijn Vlaams accent zong over de marifoon. Gelukkig wachtte er thuis niemand, daarom liet hij ons schip door – al waren we te laat. Hij wenste ons een plezierige vaart, door de Antwerpse havens en over de Schelde, op weg naar ons thuisland. Dat wenste de Antwerpse portcontrole ons niet; een plezierige vaart. De man van dienst was boos. Wat dat jachtje daar deed, schalde het over de marifoon, hij moest het drie keer herhalen voordat we begrepen dat hij Alfons Marie bedoelde, want een scheepsnaam noemde hij niet. Dat kon hij ook niet, want ons schip voer illegaal. Zo noemde de portcontroleman dat: illegaal. In de havens van Antwerpen, toeterde hij erachteraan, voor het geval we niet wisten waar we waren. We hadden geen FD-nummer, we hadden ons niet aangemeld en reageerden niet op zijn oproep, foeterde de man. Dat laatste was nog het ergst. Dat dat geen onwil was, dat dat kwam doordat wij ons voormalig vrachtschip niet herkenden als ‘dat jachtje’, dát wilde er bij de portcontroleman niet in. ‘Pas maar op,’ dreigde hij, ‘wacht maar tot u op de Schelde vaart, straks. Daar is uw voormalig vrachtschip niets dan een nietig notendopje tussen de zeereuzen.’ Hij had gelijk. Op de Schelde transformeerde ons schip tot notendop. Links en rechts werden wij ingehaald door zeeschepen zo hoog als flatgebouwen; ze legden een scha-

duw over Alfons Marie die minutenlang aanhield. Het woord ‘jachtje’ klonk meer dan eens over de marifoon. En nu zijn we opnieuw in Antwerpen. Vol goede moed doorkruisen we de havens, aangemeld dit keer. Maar omdat het daglicht luwt en een tocht als jachtje tussen zeereuzen in het donker weinig aanlokkelijk is, besluiten we aan te meren voor de nacht. In een voormalig dok zonder havenactiviteit, behalve een jachthaven met enkele lange steigers. Groot genoeg voor ons 33 meter lange jachtje. Om er te komen moeten we twee bruggen door, de eerste zo laag dat er nog geen roeiboot onder past. We melden ons bij de brugwachter. Er is een wachttijd: de brug is onderdeel van de gewestweg door het havengebied en die opent niet voor een enkel jachtje. Het water is woelig, de wind hard, we leggen Alfons Marie langszij bij een flink binnenvaartschip dat, gemeerd aan de kade, op en neer beweegt als een bokkig paard. De zich verzamelende plezierbootjes schudden op de golven, de opluchting is voelbaar als de brugwachter opent voor de zeven aangemelde vaartuigen. Alfons Marie is de laatste die passeren mag. Met de boegschroef op volle kracht draait ons schip een haakse hoek om recht voor de brug te komen. Haar kop is er al haast onder als de lichten op rood springen en de brug omlaag komt. Wij toeteren en schreeuwen door de marifoon, zetten de schroef in achteruitstand, maar Alfons Marie is al te ver onder de brug. Goddank duwt de brugwachter de noodstopknop in. Ongeschonden varen we het dok in. Met trillende stem roepen we de brugwachter op. Waarom hij de brug dichtdoet terwijl we er al haast onder zitten, aangemeld en wel? Zijn antwoord is stellig: ‘U vaart illegaal binnen.’ En over de reden kan hij kort zijn: ‘U bent geen plezierjacht. U bent een vrachtschip.’ •

VLOT | 23

23_scheepsjournaal.indd 23

13-03-20 14:55

HET GROTE GELUK Ben Niestadt en Leonoor Koole transformeerden een zeewaardig schip tot een comfortabel woonschip – en gaan er nog steeds de zee mee op. Foto’s René Bouwman

TIn 1995 gingen ze wonen op een varend vrachtschip aan de Keizersgracht in Amsterdam. Dat bracht ze overal waar ze wilden zijn – ze lagen zelfs een tijdje in Kopenhagen vanwege Bens werk. Leonoor is interim communicatieadviseur en Ben werkt als piloot en refitbegeleider voor jachten. En omdat ze volop van hun vrijheid en hun passie wilden genieten, werkten ze ook regelmatig als professionele zeilcrew op jachten in het Caribisch gebied. EEN ZEEWAARDIG WOONSCHIP Toch bleef de zee roepen; Ben en Leonoor wilden meer. Met hun ervaringen en verlangens gingen ze op zoek naar een nieuw schip. Zeewaardig moest het zijn. En ze vonden het in True North, een klassiek gelijnd kotterjacht uit 1964. Getekend door ingenieur Van Duyn uit Amsterdam en gebouwd bij Hesseling in Groningen. De klassieke lijnen, een afmeting van 23 bij 6 meter, drie woonlagen, drie afzonderlijke buitendekken en veel contact met het water… Ben en Leonoor zochten alles wat wonen op het water zo geweldig maakt, en True North heeft dat. Maar er moest nog een heleboel gebeuren om True North te veranderen in een eigentijds, comfortabel woonschip. Daarom lag ze een jaar op de SRF-werf in Harlingen.

Ook Leonoor had een wensenlijst: verrassend en onscheeps. En dus staat hun Eames Lounge Chair gewoon aan boord, net als de oude kloostertafel. Dankzij pootjes op de vloer waar de tafelpoten overheen vallen, kan-ie geen kant op. En de bank ook niet. Heerlijk om in een uurtje je huis zeewaardig te maken, bestand tegen windkracht vier. Sinds september 2018 wonen ze dan eindelijk aan boord. En genieten elke dag van het grote geluk. Scheepshond Kiko geniet met ze mee. En aangezien True North nu volledig zeewaardig is, verblijven ze alvast in een haven. Zo kunnen ze elk moment vertrekken. •

VIJFTIG PAGINA’S AAN PLANNEN Samen met de werf gingen Ben en Leonoor op zoek naar vernieuwende oplossingen – en werkten ze hard. Bedachten ze bijzondere oplossingen en gebruikten ze nieuwe methoden voor de conservering en isolatie van het schip. Bens plan van aanpak nam meer dan vijftig pagina’s in beslag.

24 | VLOT

24-25_vlotwonen.indd 24

13-03-20 14:56

VLOT WONEN

De woonkamer, met aan de kopse kant de keuken.

De slaapkamer van Ben en Leonoor – met véél opbergruimte. Hetzelfde geldt voor de logeerkamer.

De oude stuurhut met moderne apparatuur. Gelukkig zijn de vintage-apparaten blijven staan en veel van de oude elementen gespaard gebleven. Alsof je zo de jaren zestig in stapt.

VLOT | 25

24-25_vlotwonen.indd 25

13-03-20 14:56

LANDKOERS VAN EEN NARRENSCHIP Ruim dertig jaar na haar eerste reis als Ship of Fools is het gedaan met het varend bestaan van het narrenschip. Voormalige haringlogger Azart vaart naar Australië om over land verder te trekken. Op wielen door de woestijn, naar de heilige berg van de Aboriginals. Tekst Corine Nijenhuis

De belletjes rond zijn pols rinkelen als August Dirks (67) de telefoon opneemt. Het is zijn Russische matroos die vanuit Ecuador belt: of het goed is dat Azart wordt bespoten met gif tegen de kakkerlakken? Welzeker, antwoordt August in rap Russisch, al moet de matroos wel een bewijs vragen van de ongedierteverdelger, voor straks, als het schip verder reist. Dat gebeurt zodra de kapitein weer aan boord is, terug uit Nederland, waar hij nu, op theatrale wijze, zijn boek presenteert. Dat boek, Azart. Ship of Fools, vertelt over de wonderbaarlijke geschiedenis van een schip dat fungeerde als reizend theater met een wisselend gezelschap van schouwspelers, muzikanten en kunstenaars. Zo’n dertig jaar lang deed het tientallen havens in Europa, Israël en Afrika aan. Op elke kade waaraan Azart afmeerde plaatste het theatergezelschap een publiekstribune en speelde de absurdistische voorstelling die ze tijdens de wintermaanden hadden voorbereid. Maar voordat die reizen een aanvang namen, had Azart eerst vijf jaar aan de ketting gelegen. ‘Wat meteen een probleem oploste, want ik kon helemaal niet varen toen ik het schip kocht.’ PATRIOTTEN, DWARSDENKERS EN REBELLEN August wilde een schip, zodat hij op andere wijze kon reizen dan hij voorheen had gedaan: ‘Ik zocht een manier om reëel contact met mensen te maken. Een schip kon een platform voor artistieke uitwisseling bieden.’ Toen hij een kleine erfenis kreeg, vroeg hij een bevriende schipper een zeewaardig schip voor hem te zoeken. Het werd een haringlogger uit 1916. August wilde er een varend operaschip van maken, maar dat plan liep al direct mis

dankzij een jonge sopraan die behalve zanger ook advocaat was. Toen het ministerie de beloofde subsidie voor het operaproject introk omdat ze de begroting niet geloofwaardig vond, moest de geplande tournee naar Moskou worden afgeblazen. ‘Daarna heeft de advocaat me vijf jaar lang achtervolgd. Om het schip zo onaantrekkelijk mogelijk te maken voor verkoop zette ik er een paar varkens op.’ Terwijl de Azart in een mestvaalt veranderde, begon August een alternatief nachtclubje, met cabaret en illegale Russische wodka. Op het toen nog naamloze Azartplein in Amsterdam, het plein dat uiteindelijk vernoemd zou worden naar de haringlogger. August is daar trots op: ‘Het is een plein gewijd aan patriotten, aan dwarsdenkers en rebellen.’ BESCHERMENDE CAMOUFLAGE Azart, of de oude dame, zoals August haar noemt, kreeg een facelift zodra ze weer vrij was. Ze transformeerde tot Ship of Fools, gebaseerd op het schilderij Het narrenschip van Jheronimus Bosch: ‘Een uitbundig lenteritueel dat stamt uit de diepste, in bier gedrenkte instincten van de Europese beschaving.’ Azart ís het narrenschip, zegt August: ‘Volgens de geschiedenis de zotste kar uit de carnavalsparade, een zuipschuit, een schip op wielen dat het symbool werd voor de mensheid die op drift is. Voor de maatschappij die de koers kwijt is.’

26 | VLOT

26-27_interview.indd 26

13-03-20 14:57

INTERVIEW

Een bont geschilderd schip werd het, en dat is het nog steeds, al zijn kleur en patroon meermaals gewijzigd in de afgelopen dertig jaar. Maar in iedere gedaante is Azart ontwapenend: ‘Ze hoeft maar aan te leggen of voor anker te gaan en er is direct contact.’ Daarnaast is Azart volgens haar schipper een roestig ding. ‘De meest gestelde vraag in de havens is: hoe ben je hier gekomen?’ Haar zeewaardigheid mag dan betwijfeld worden vanwege haar uiterlijk, die camouflage beschermt haar ook. Tegen piraten, bijvoorbeeld: ‘Die denken dat er niets te halen valt.’ Wat nog waar is ook; het Ship of Fools is altijd een arm theater geweest, zegt August. ‘We zijn nooit gesubsidieerd of gesponsord, waardoor er weinig geld was voor kostuums of decors.’ Het gezelschap moest het hebben van betalend publiek, zo veel en gevarieerd mogelijk. Daarom maakten ze de voorstellingen breed: volwassenen keken naar satirisch theater, de kinderen zagen het spektakel der zotten. Het schip trok goeie spelers aan, al was het tegelijkertijd funest voor het theater: Azart kostte veel energie, tijd en aandacht. ‘Er zijn mensen om weggelopen, die vonden dat ze zo geen goede voorstelling konden maken. Maar het schip was de helft van het theater. En bracht bovendien de helft van de inkomsten in.’ EEN SCHIP IN DE WOESTIJN Inmiddels is de tijd van spelen voorbij. Er wacht een nieuwe bestemming. ‘De aborigine stamleiders van de Southern Northem Territory die de Uluru-berg beheren, hebben het schip uitgenodigd voor een symbolisch bezoek aan hun heilige berg. Azart zal dienen als platform voor een corroboree, een festival van Aboriginals en betrokken Australiërs, om een tegengeluid te bieden bij de officiële viering van de ontdekking van het continent door James Cook, 250 jaar geleden.’ Dat de berg midden in het land ligt, is geen probleem. Integendeel: ‘Het narrenschip wordt altijd getekend op wielen.’ En dus wordt Azart uit het water getakeld en op een trailer gezet. Achter een vrachtwagen zal ze de woestijn doorkruisen. Als het tenminste doorgaat. Vooralsnog is er geen toestemming van de Australische regering voor het plan, maar ook dat vindt August geen probleem: ‘Ik wilde toch al de Pacific op.’ Want zijn uiteindelijke bestemming is een klein eiland, ergens

in de oceaan, waar hij Azart met hoogwater het strand op wil varen. Voorgoed. ‘Dan maak ik een chiringuito van haar, een strandtentje.’ Want voor August is het haast genoeg: ‘Het schip is oud en ik ben aan het einde van mijn latijn.’ Maar eerst is daar de zeereis. Daarvoor zoekt hij nog bemanning: een zeezeiler en een machinist. Het liefst vindt August die hier in Holland: ‘Ik open straks een ronselkantoor waar u aan kunt monsteren. En anders voer ik u, in de beste Hollandse traditie, wel dronken – om daarna af te varen bij de Montelbaantoren.’ •

Verder lezen over het narrenschip? Azart. Ship of Fools € 29 via azart.org

VLOT | 27

26-27_interview.indd 27

13-03-20 14:57

TE KOOP HAVEN 22, TIEL

Barry Meruma

Stephanie Beaufort

Actief en altijd dichtbij! Vraagprijs € 249.500 kk Stalen woonboot met ligplaats vergunning, afm 23 x 5 meter. Op loopafstand van natuurgebied “De kleine Willemswaard”. Kijk ook op Funda voor meer informatie. Rozenhage Makelaardij | 0344 - 67 35 67 www.rozenhage.nl

HELPDESK: 088-2400700 WWW.WOONBOOTADVOCAAT.NL

Onderhoud aan uw woonboot?

Huur een drijvende werkvloer op maat!

Verhuur en verkoop van koppelpontons 06 - 34 48 35 40 | info@oudewaterkracht.nl | oudewaterkracht.nl

V L O T- V E R Z E K E R D

SLAPELOZE NACHTEN OM JE VERZEKERING In het vorige nummer maakte je kennis met VLOT-verzekerd, een verzekeringsagentschap voor woonboten. Via VLOTverzekerd kun je een polischeck laten uitvoeren om inzicht te krijgen in de risico’s die je met je huidige polis mogelijk loopt. Aadje van Essen uit Den Bosch was een van de waterbewoners die op die oproep reageerde.

Samen met haar man Peter liet Aadje in 1996 een nieuwe ark bouwen. ‘Ik weet nog dat we naar de ark in aanbouw gingen kijken bij de arkenbouwer,’ vertelt ze, haar ogen opgetogen bij de herinnering. ‘Vol spanning reden we het terrein op en daar lag hij – zó mooi! We lieten ’m in de eindfase van de bouw verzekeren, en aangezien we daar allebei weinig kaas van hadden gegeten, heb ik uitgebreid onderzocht welke verzekering met welke dekkingen het voordeligst was. Zo kwam ik bij Delta Lloyd terecht. Dat regelde ik via een verzekeringsagent.’ Het kwam er steeds niet van Jarenlang hadden Aadje en Peter geen omkijken naar hun verzekering en genoten ze van hun nieuwe ark. Maar toen de verzekeringspremie recent weer werd verhoogd, besloot Aadje zich er toch maar weer eens in te gaan verdiepen. ‘Het kwam er alleen steeds niet van, tot ik in VLOT las over die gratis polischeck. Toen dacht ik: laat ik het dan nu meteen maar even doen.’ Aadje was in de veronderstelling dat ze een herbouwwaardeverzekering met waardegarantie had. Maar nadat ze haar polis had geüpload via de website, kreeg ze een mail van Hendrik de Wit van VLOT-verzekerd waarin stond dat het een dágwaardeverzekering was. Huh? Dat kon toch niet waar zijn? Twee nachten slecht slapen Helaas: het was wel waar. Op een clausuleblad van haar verzekeraar stond dat er, anders dan in de voorwaarden was aangegeven, geen waardegarantie van toepassing was: Bij de schaderegeling geldt altijd de dagwaarde van de verzekerde zaak. Met andere woorden: in plaats van het verzekerde bedrag van 155.000 euro – het bedrag waarover Aadje premie betaalde – zou ze bij totaalverlies slechts de dagwaarde uitgekeerd krijgen. Ze schrok zich kapot. ‘Ik mailde Hendrik meteen terug, maar kreeg geen reactie,’ vertelt ze. ‘Ik sliep er twee nachten slecht van, want ik was bang dat er precies nú schade aan de

ark zou ontstaan. Na drie dagen belde ik hem dus maar, en wat bleek? Zijn mail was in mijn spam terechtgekomen.’ Zodra Aadje van de schrik bekomen was, was de boel gelukkig snel geregeld. ‘VLOT-verzekerd zette de polis binnen no time over naar een dekking die bij mijn situatie past – en de premie is nog een stuk lager ook. Heel fijn en rustgevend dat het nu goed geregeld is.’ Een hele puzzel Hendrik de Wit van VLOT-verzekerd komt aan de lopende band situaties tegen als die van Aadje. ‘In haar geval stond het heel duidelijk op papier – als je tenminste begrijpt wat er staat. Maar in de meeste gevallen staat het er lang niet zo duidelijk en is het zelfs voor ons soms een hele puzzel, terwijl ik dit werk toch al dik twintig jaar doe.’ Volgens Hendrik denken veel mensen dat ze een herbouwwaardeverzekering hebben omdat dat bovenaan de polis staat. Maar als je de polis kritisch ontleedt, blijkt het vaak toch een verkoopwaardeverzekering. Het probleem: de meeste woonbootpolissen zijn van oorsprong bedoeld voor huizen – terwijl een woonboot heel andere risico’s kent. ‘Het is vreselijk als je bij een totaalschade met je verzekeraar de discussie moet aangaan over hoe bepaalde risico-omschrijvingen bedoeld zijn,’ zegt Hendrik. ‘Het laatste wat je wilt is dan pas ontdekken of jouw uitleg ook de uitleg van de verzekeraar is. Het gaat VLOT-verzekerd er dus om dat je precies weet voor welke smaak je hebt gekozen en welke risico’s je daarmee accepteert. Als je dat weet en je je daar happy bij voelt, dan ben je goed verzekerd.’ • Wil jij ook zeker weten dat je goed verzekerd bent? Check dan vandaag nog op vlot-verzekerd.nl hoeveel risico jij loopt.

VLOT | 29

29_vlot-verzekerd.indd 29

13-03-20 14:57

DROOMKANS IN DE HAVENSTAD Het is een goed bewaard geheim: aan de rand van Rotterdam liggen woonboten in havens aan de Schie. Ze zijn onderdeel van de Spaanse Polder, een industriegebied waar de komende jaren veel gaat veranderen. En dat biedt ruimte en kansen! De bewoners van de havens zouden graag meer buren willen en werken aan een plan: een duurzame drijvende wijk vol unieke woonboten. Ben je geïnteresseerd in een ligplaats, zodat je zelf kunt bouwen aan een droomwoonboot? Of wil je graag meedenken? Neem dan vooral contact op met Femke de Geus via woonbotenspaansepolder@gmail.com.

LANG & LEUK LEESVOER

TUREND OVER DE EEM

Van: Marleen Heideman Onderwerp: Vriend van VLOT Datum: 11 januari 2020 om 17:03:46 CET Aan: redactie@vlotmagazine.nl

Vrienden van VLOT kunnen het zich misschien nog herinneren: vorig jaar verlootten we onder hen een overnachting aan boord van varend woonschip Robbedoes, de winnaar van de Woonboot van het Jaar-verkiezing 2016. Marleen Leussink en Paul Goede uit Purmerend waren de gelukkigen. Sinds 2014 zijn ze Vriend van VLOT. Marleen: ‘Natuurlijk kan ik nu schrijven dat de Robbedoes prachtig is verbouwd. Dat ik het contrast tussen het moderne woongedeelte en de B&B in jarenzestigstijl, voorzien van allerlei nautische knipogen, geweldig vind. Dat ik heerlijk heb geslapen. Ik kan woorden gebruiken als vakmanschap, oog voor detail, gastvrijheid. Allemaal waar. Maar wat me vooral zal bijblijven zijn de gesprekken met eigenaren Anneke en Wim. Aangestoken door hun enthousiasme begon ik te mijmeren over de toekomst. Misschien moeten we de sprong wagen? Tóch een schip kopen, in plaats van een ark? De vrijheid tegemoet? Al turend over de Eem kreeg ik zomaar het gevoel dat de wereld aan mijn voeten ligt. Blijkbaar is dat wat een verblijf op de Robbedoes met je doet.’ Ook kans maken op zulke fijne mijmerprijzen? Word dan vandaag nog Vriend van VLOT via vlotmagazine.nl/word-vriend.

Wát een leuk blad! Ik word graag Vriend van VLOT. Heel hartelijk dank voor al zo lang en zo veel leuk leesvoer. Marleen Heideman, Zwolle

GEZOCHT: HISTORISCHE WOONBOTEN IN AMSTERDAM Woonboten dragen bij aan het stadsbeeld. Daarom wil de gemeente Amsterdam meer inzicht krijgen in de aantallen en soorten historische woonboten en hun cultuurhistorische waarde. Aan de hand van een inventarisatie wil de gemeenteraad beleid maken voor het behoud en de bescherming van historische boten. Medewerkers van het Mobiel Erfgoed Centrum, die bekend zijn met schepen en zelf ook aan boord wonen, voeren de inventarisatie uit. Ze geven workshops ‘Zoek de geschiedenis van je woonboot’ in het Stadsarchief en sporen zoveel mogelijk verhalen over schepen en arken op. Wil je meedoen? Ze komen graag bij je langs! Mail naar varenderfgoed@amsterdam.nl. 30 | VLOT

30-31_vlotkort.indd 30

13-03-20 14:58

KO R T & V L O T

OPROEP! Beste waterbewoner,

BOOTBEEST Trudie, de schrijver van het lezersverhaal, heeft een wel heel bijzonder huisdier: Koba, een schildpad van 96 (!) jaar. Ze kan niet zwemmen, maar woont al wel bijna 50 jaar op het water. Zoals je op pagina 14 kunt lezen is ze pas verhuisd, en Trudie schrijft dat ze sinds twee weken weer uit haar winterslaap is. ‘Het is wennen voor haar, die andere omgeving, maar ze vindt het terras erg mooi.’

EI-LAND

VLOT heeft je nodig! Ik maak VLOT al sinds 2011 met veel plezier, en dat komt mede door al jullie tips, verhalen en foto’s. Samen creëren we zo een echt waterwoonplatform voor kennisdeling, en daar geniet ik van. Maar… VLOT kan niet meer zonder financiële steun. Daarom hebben we Vrienden van VLOT nodig. Draag je VLOT een warm hart toe? En wil je een bijdrage leveren aan de productiekosten? Word dan Vriend van VLOT voor maar 10 euro per jaar (of meer, als je dat wilt) en ontvang exclusieve kortingen op producten en arrangement die we via VLOT aanbieden. Ga naar vlotmagazine.nl en meld je aan! Vrolijke groet en veel dank,

In de Amsterdamse Houthavens lagen een tijdje een stel drijvende stammen waar vogels ongestoord op konden uitrusten en broeden. Na verloop van de tijd namen die stammen echter water op, waardoor ze langzaam afzonken. Het Zaanse bedrijf Havenhout ontwierp dit alternatief: een plateau van vier geschakelde vlotsteigers met in het midden een rechthoekig broedeiland van Biomatrix. Mooi project!

GESPOT! Op pagina 38 van deze VLOT vind je een spiksplinternieuwe rubriek: ‘Aan boord’. Daarin lichten we het favoriete plekje van een waterbewoner uit. Deze foto van een buitenlezeres, die we kregen van een medewaterbewoner, was er perfect voor geweest – als we tenminste wisten wie het was! Ben jij het, daar in de zon met je boek? Stuur dan een mailtje naar redactie@vlotmagazine.nl, dan hebben we iets leuks voor je.

WORD VRIEND VAN VLOT VLOT | 31

30-31_vlotkort.indd 31

13-03-20 14:58

DE ONRUST jacht- & scheepsbouw

NIEUWBOUW REFIT/RESTAURATIE VERKOOP

Leeuwarderstraatweg 121b | 8441 PK Heerenveen 06-22781260 | info@deonrust.nl

OPVOERINSTALLATIES VAN

HOMA

DÉ OPLOSSING

VOOR SANITAIRPROBLEMEN IN WOONARKEN Homa Pompen B.V. biedt woonbootbezitters dé totaaloplossing voor het lozen van afvalwater van sanitairinstallaties die onder het rioleringsniveau liggen of daarvan ver verwijderd zijn. Eén oplossing is bijvoorbeeld de Sanipower, die probleemloos afvalwater uit bad, toilet, douche of wasmachine naar het hoofdriool transporteert.

dompelpomp versnijdt moeiteloos papier en hygiëneartikelen (textiel, vezelstoffen en plasticfolie). De Sanipower is voorzien van een geruis- en gasdicht kunststofreservoir met een directe toiletaansluiting (DN 100, 50 en 25 (ontluchtingsaansluiting) en is ook leverbaar met vrije doorlaat en een groter reservoir.

De Sanipower is voorzien van een speciale snijwerk- en waaierconstructie en is inzetbaar op zowel druk- als vrijvervalrioleringssystemen. De sterke afvalOOK water-

ALS ZELFBOUWSET VERKRIJGBAAR

Nieuwbouw Verbouw Renovatie Betonreparatie Afmering www.waterlandbouw.nl | Abbert 4 | 8321WN Urk 085-4866217 | info@waterlandbouw.nl

Techniekweg 16 4207 HD Gorinchem Tel.: +31(0)183 62 22 12 Fax: +31(0)183 62 01 93 www.homapompen.nl info@homapompen.nl

Nieuwbouw, verbouw, renovatie & locatiebouw

Al meer dan 40 jaar ervaring in het produceren van: Drijvende terrassen | Drijvende steigers Drijvende wandelpaden | Vlonderboten | Kanovlotten Roeivlotten | Drijvend maatwerk Havenhout is FSC® Gecertificeerd

www.havenhout.nl Kanaalweg 5a, 1566 NA Assendelft, Tel. 075-6351695

www.oranjearkenbouw.nl 0524 850570 | 0611138295 info@oranjearkenbouw.nl

LEUK

HOOG & DROOG

DUIKVLUCHT In de vijver van landgoed De Horst in Driebergen staat een prachtig beeld van waterbewoner en kunstenaar Margreet Klaverdijk. Een groot beeld ook, dat in een lichte duikvlucht het water bijna raakt. Benieuwd naar deze man in white? Hij is nog tot in 2021 te zien – gratis en voor niks. margreetklaverdijk.nl

Even buiten de zeedijk van Delfzijl zijn 40 palen van 16 meter de Waddenzeebodem in gedreven tot 1 meter onder het slik – en daardoor kun je in het Groningse Eemshotel op 8 meter boven de zeespiegel eten, drinken en slapen. Geloof ons: dat wil je. eemshotel.nl

ALLEMAAL NAAR HET GEMAAL Het is het enige nog werkende stoomgemaal in Nederland, dus alleen al daarom zou je er een keer heen moeten. Het Woudagemaal in Lemmer heeft bovendien een bezoekerscentrum met een interactieve expositie, een panoramazaal en een bioscoop met 3D-film. Ook leuk voor de kids: die kunnen meedoen aan een speurtocht en worden opgeleid tot hulpmachinist. woudagemaal.nl

KABBELTELEVISIE Vorige zomer ging RTV Oost de wateren van Noordwest-Overijssel op om het leven van waterbewoners in beeld te brengen (zie ook p. 22). Het resultaat is een heerlijke miniserie waarin één vraag centraal staat: wat betekent het om op het water te leven? youtube.com/rtvoost

PARELTJE In de verste uithoeken vind je soms de fijnste pareltjes. Zoals Teetied, een knus koffie- en theehuis in Termunterzijl, vlak bij de Duitse grens (zie ook pagina 8). Het ligt aan allerlei mooie wandelroutes, vlak bij bijzondere bezienswaardigheden en – wat ons betreft het belangrijkst – pál aan het water. Dus zelfs als je niet zo’n wandelaar bent, kun je je in Termunterzijl gerust de hele dag vermaken. teetied.nl

OORLOG OP HET WATER LAVEREND DE OORLOG DOOR Verhalen van binnenvaartschippers, schepen en scheepsbouw in de Tweede Wereldoorlog

SAMENSTELLING EN REDACTIE GEORGE SNIJDER EN MIRJAM PEIL

Ook op het water herdenken we 75 jaar vrijheid – onder andere in de vorm van dit boek vol verhalen van schippers en hun gezinnen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Over beschietingen door geallieerde vliegtuigen, het ‘koppen’ van schepen, vorderingen door de bezetter, Duitse granaten en collaboratie in de scheepsbouw. Laverend de oorlog door, vanaf april voor € 19,95, via lvbhb.nl/vereniging/webshop

VLOT | 33

33_leuk.indd 33

13-03-20 14:59

FISHERMAN’S WHARF IN VICTORIA EEN WALVIS VOOR JE KEUKENRAAM

Geel, mintgroen, lila en oranje: de woonarken van Fisherman’s Wharf in het Canadese Victoria zijn niet snel te bont geschilderd. En er is nog meer te zien. Een opstijgend watervliegtuigje, een zeehond die zijn kop boven het water uit steekt. En onlangs meldde een bewoner een langs haar raam zwemmende orka. Hoe bont wil je het hebben?

34 | VLOT

34-35-37_doen.indd 34

16-03-20 09:02

DOEN! Tineke Zwijgers (journalist) en Dorien Koppenberg (fotograaf) maken reisreportages en reisgidsen. Ook hebben ze een wandelsite: www.wandelingen.info.

Na de spectaculaire Rocky Mountains en de eindeloze bossen van Vancouver Island voelt Victoria best vertrouwd. De provinciehoofdstad van British Columbia doet haar bijnaam ‘Little England’ eer aan. Zoals met de weelderige Butchart Gardens en de afternoon tea (met dresscode!) in het Empress Hotel. Maar als wij langs de haven de Old Town uit wandelen, krijgen we toch dat outbackgevoel weer terug. De haven is namelijk ook de start- en landingsbaan van de Harbour Air Seaplanes, en we zien voortdurend watervliegtuigjes voorbijkomen. The Flying Doctors, maar dan op het water. Dat idee. ORKA! Het dagelijks leven in Victoria speelt zich duidelijk aan het water af. De binnenhaven wordt aan alle kanten omgeven door parkjes, vrijstaande huizen en appartementencomplexen. Geen echte hoogbouw, maar wel uitgevoerd in gedekte, wat saaie tinten grijs, wit en bruin. Dan ronden we Laurel Point en verandert ons uitzicht ingrijpend. Een panorama vol vrolijke en felle kleuren ontvouwt zich: de woonarken van Fisherman’s Wharf. Er liggen er ruim dertig en er is er niet een hetzelfde. Wat een heerlijk uitzicht. Het is halverwege de ochtend en de ‘Wharfers’ zijn nog aan het opstarten. De medewerkers van Barb’s Fish & Chips maken de terrastafeltjes schoon, een op Janis Joplin lijkende vrouw stalt de koopwaar van haar souvenirboot uit op de steiger en >>>

VLOT | 35

34-35-37_doen.indd 35

16-03-20 09:02

Varend Terras Eenvoudig je terras uitbreiden én er op uit varen? Met ProVlot kan het!

Ligt je woonboot in Stadsdeel Centrum Amsterdam? En wil je een groen dak? Dan is dit je kans!

Win tot max 75% voor de aanleg van je groene dak! In 2020 kan Grachten van Smaragd € 20.000,- inzetten voor vergroening woonboten in het centrum van Amsterdam. Meld je nu aan want OP = OP!

www.grachtenvansmaragd.nl

een 2e hands ark kopen? Weet wat je koopt: laat een bouwkundige inspectie uitvoeren!

WATER PROOF Waterproof Inspectie- en Expertisebureau B.V. Het Spijk 2 h - 8321 WT URK | T: 085 029 0339 | E: info@waterproof.expert

waterproof.expert

• Heerlijk loungen bij je woonboot • Geen losse touwen, eenvoudig aan- en afmeren • Messcherp varen • Veel extra’s mogelijk

Vraag de brochure aan op info@provlot.nl of bel 0346 - 555 970. www.provlot.nl

Compacte en krachtige

rioolpompen e nisch Tech gen: vra 704 2 64e5rland.nl 7 1 0 Tel.: ssel-ned ke info@

Voordelen Eenvoudige installatie „Plug and play“ Compact, dus plaatsbesparend Gebruiksvriendelijke besturingskast

Made in inGermany Germany

www.kessel-nederland.nl www.kessel-nederland.nl

een gast van de naastgelegen bed and breakfast rolt zijn koffer naar de uitgang. Dan valt mijn oog op een mededelingenbord met een foto van een orka. Een bewoonster van Fisherman’s Wharf meldt hoe ze afgelopen zomer uit haar raam keek en een orka voorbij zag zwemmen, ‘waarschijnlijk op jacht naar een zeehond voor het ontbijt’. We zijn een beetje jaloers, want tijdens onze drie weken in Canada zagen we nog geen enkele walvis. En ook geen beer, trouwens. Gelukkig spotten we verderop wel een zeehond, zo dichtbij dat we geen verrekijker nodig hebben. DE FINALE Nadat we zo’n beetje elke woonark en elk doorkijkje van Fisherman’s Wharf hebben gefotografeerd, eten we verse vis op een terras en drinken er een glas Canadese wijn bij. Dan kopen we een kaartje voor de watertaxi, een geel-witzwart bootje dat wel wat lijkt op de Rotterdamse watertaxi. Tijdens het tochtje terug naar de Old Town vertelt de schipper over zijn ontmoetingen met walvissen, zeehonden en zeearenden in het gebied. Tuurlijk, joh, wrijf het er maar in!

De volgende ochtend nemen we de veerboot terug naar Vancouver: onze vakantie zit erop. We staan aan dek en genieten van het uitzicht op de besneeuwde top van Mount Baker in de VS. De kapitein roept iets om; we besteden er geen aandacht aan. Maar als we andere passagiers richting bakboord zien rennen, herinner ik me ineens een woord dat ik hoorde: humpback. Bultrugwalvis in zicht! En ja hoor, in de verte zien we iets bewegen. Het slaat met zijn staart op het water, verdwijnt even, komt weer terug en slaat nog een paar keer. Het water spat hoog op. Met recht een grande finale! PRAKTISCH Meer informatie over Fisherman’s Wharf, kajakverhuur en walvisexcursies vind je op tourismvictoria.com. De Victoria Harbour Ferry vaart de hele dag op en neer tussen de werf en het centrum van de stad en biedt ook rondvaarten aan (victoriaharbourferry.com). Logeren op het water is mogelijk bij B&B Fisherman’s Wharf (floatingbandb.com). Op onze site wandelingen.info vind je een waterrijke stadswandeling door Victoria, inclusief Fisherman’s Wharf. •

FISGARD LIGHTHOUSE Even buiten Victoria vind je Fisgard Lighthouse, een van de mooiste vuurtorens van West-Canada. Ook al zo typisch Engels. De Britten bouwden haar in 1860, toen Vancouver Island nog werd bestuurd door het Verenigd Koninkrijk. De witte toren met haar rode houten huis staat op een rotseiland, aan drie zijden omgeven door de zee en via een dam verbonden met het vasteland. Fisgard Lighthouse is nog steeds in bedrijf, maar het huisje van de vuurtorenwachter doet dienst als museum. Het licht wordt al sinds 1929 automatisch bestuurd (fisgardlighthouse.com).

VLOT | 37

34-35-37_doen.indd 37

13-03-20 15:00

DRIJVEND ATELIER

AAN BOORD Wat is jouw favoriete plek aan boord? Mail naar redactie@vlotmagazine.nl.

Ans Kooijman (74) woont op woonark Wasservögel op de Where in Purmerend. Hond Kees houdt haar gezelschap in haar kleurrijke atelier. Tekst & foto’s Marleen Leussink

‘Stilzitten? Dat is niet aan mij besteed. Ik ben altijd bezig met klusjes in of rond mijn ark, werk graag met mijn handen. Omdat ik in mijn atelier mijn creativiteit kwijt kan, is het mijn favoriete plek in huis. Op tafel zie je een quiltdeken liggen die ik maak voor zomeravonden op het vlot, en ik ben bezig met bootkussens voor buurman Harry. De blauwe glitterjurk is van een oud-leerling die hier kostuums komt maken voor dragqueenshows. En de gouden stof op de paspop? Daar wil ik ook iets mee, maar ik weet nog niet wat. Mijn atelier herinnert me aan de tijd dat ik mijn eigen bedrijf had. Veertig jaar lang maakte ik kostuums voor theaterproducties, ballet- en dansvoorstellingen, opera’s, musicals, televisie en zelfs het circus. De roze jurk op de foto is bijvoorbeeld gedragen door een danseres in De Notenkraker, een productie van het Scapino Ballet. Ik maakte meer dan achthonderd kostuums per jaar. Ik had een atelier in Rotterdam, maar heb ook een hele tijd met mijn camperatelier door Europa gereden, het ballet achterna. Pas in de laatste jaren van mijn carrière had ik mijn atelier op de ark. Daarom heeft mijn ark twee voordeuren: de een leidt naar het atelier en de ander naar de woonkamer. Het rek boven de witte kast is gemaakt door mijn man, die inmiddels is overleden. Nu is het een plek voor foto’s, hoeden en andere snuisterijen, maar er hingen altijd klosjes aan, in alle kleuren van de regenboog. Ik ben een tijd ziek geweest – daarom is het een beetje een rommeltje. Eigenlijk kan ik daar helemaal niet tegen; ik ben erg geordend. Ik moest maar snel weer eens opruimen. Vroeger had ik het niet zover laten komen. Als ik naar mijn atelier kijk, denk ik vooral terug aan de samenwerking met mensen. Choreografen, kostuumontwerpers, dansers… In het bijzonder koester ik warme herinneringen aan de leerlingen van Codarts, de Rotterdamse hogeschool voor muziek en dans. Die jongens en meiden hingen graag rond in mijn atelier, vonden het er reuzegezellig. Het was een veilige plek voor ze in de verder zo harde danswereld. “Mama Ans” noemden sommigen me. Mooie tijden.’ •

G

38 | VLOT

38_aanboord.indd 38

16-03-20 09:02

LW O - N I E U W S

VAN REAGEREN NAAR PARTICIPEREN Deze pagina wordt gevuld door de Landelijke Woonboten Organisatie (LWO). Dit keer staat participatie centraal.

De LWO is van origine een actiegroep. Daar was ook alle reden voor. Rond 1960 was het aantal woonboten flink gestegen vanwege de woningnood, en provincies probeerden via landschapsverordeningen ligplaatsen te saneren. Op hun aandringen ontstond in 1975 het ontwerp voor de Woonschepenwet van staatssecretaris Marcel van Dam (PvdA), die ervoor moest zorgen dat er een wettelijke basis zou komen voor het opheffen van ligplaatsen. Maar door forse tegenwind, onder andere van de LWO, is de wet in de la verdwenen. Het bleef en blijft echter oppassen. Het is de overheid dan wel niet gelukt om ligplaatsen op grote schaal te saneren, maar het lukte wél om uitbreiding van het aantal ligplaatsen te voorkomen. Ook de traditie dat de richtlijnen van de Rijksoverheid door de lagere overheden via eigen uitleg anders ‘geregeld’ worden dan bedoeld, blijft bestaan. Gemeenten proberen dat nu – vergeefs – met de Wet verduidelijking voorschriften woonboten. OMGEVINGSWET In 2021 wordt de nieuwe Omgevingswet ingevoerd. Gemeenten hebben daarna tot 2029 de tijd om de huidige regels aan te passen op het gebied van ruimtelijke ordening, milieu, enzovoorts. Tot nu toe was het alleen mogelijk om bezwaar in te dienen als er al een kant-en-klaar plan lag. Met de

nieuwe wetgeving worden gemeenten verplicht om burgers en andere belanghebbenden vooraf en meer informeel te betrekken bij plannen: de participatie. Er staat alleen niet precies in de wet hoe die participatie eruitziet. Gemeenten worden bijvoorbeeld niet verplicht om een brief te sturen als er iets rond je woonboot gaat veranderen. Wél moeten ze publiceren dat er plannen zijn om een bestaand bestemmingsplan te veranderen of een nieuw plan te maken. PARTICIPATIEVERORDENING In een participatieverordening moet komen te staan hoe burgers, projectontwikkelaars, bedrijven en andere belanghebbenden vooraf informeel mee kunnen praten. De kans om iets in een plan te krijgen of er juist uit te laten halen is op die manier groter dan via de formele bezwaarprocedure. Al blijft die mogelijkheid ook bestaan. Kortom: het loont om actief te zijn, niet af te wachten, zelf plannen te maken en na te denken over wat je een ander te bieden hebt. Maar dit is wel een nieuw terrein, zowel voor de gemeente als voor de burger.

opgenomen. Dat recht houdt in dat inwoners of maatschappelijke partijen de gemeente kunnen verzoeken om de uitvoering van een taak van de gemeente over te nemen (al dan niet met bijbehorend budget) als ze denken dat ze die taak beter en goedkoper kunnen uitvoeren. Ook hier liggen kansen, bijvoorbeeld voor onderhoud en beheer van oevergrond. De LWO zal aan de invoering van de Omgevingswet en aan de bijbehorende participatie dit jaar extra aandacht besteden. Houd de website (lwoorg.nl) in de gaten. •

VLOT-lezers betalen slechts € 20 voor het eerste jaar van hun lidmaatschap (normaal € 24,50 per jaar). Ga naar lwoorg.nl en regel het nu. LWO - Samen drijf je verder!

RIGHT TO CHALLENGE Achter de schermen wordt er ook gewerkt aan de Wet versterking participatie op decentraal niveau. Onderdeel van dit voorstel is het right to challenge, dat in de Gemeentewet zou moeten worden VLOT | 39

39_lwo.indd 39

13-03-20 15:01

VLOT-verzekerd EEN WATERDICHTE VERZEKERING VOOR JE WOONBOOT OOK ALS JE AL EEN POLIS HEBT

De meeste woonbootpolissen zijn huizenpolissen. Maar een woonboot kent hele andere risico’s dan een huis. Daarom is er VLOT-verzekerd, een verzekeringsagentschap enkel en alleen voor woonboten. Samen met onze twee partners zijn onze specialisten elke dag op het water en kennen we de risico’s van waterwonen. In tegenstelling tot reguliere verzekeringsmaatschappijen. Bij VLOT-verzekerd vertellen we je welke risico’s je loopt met je huidige polis en bieden we je – als dat nodig is – een betere polis aan. Plus overstap, uiteraard. Doe vandaag nog de vrijblijvende polischeck op vlot-verzekerd.nl.

Het Spijk 2-H | 8321 WT URK | info@vlot-verzekerd.nl | T: 0527-200012 | vlot-verzekerd.nl

Vlot-Verzekerd_hele_mrt_2020.indd 2

16-03-20 16:32