Perspectief Jaarverslag 2013
Inhoudsopgave De regio in! 5 Zorgbelang Noord-Holland: 6 vanuit ervaringen naar verbeteringen
Regionale netwerken 8 Regionale netwerken van zorgvragers 9 CliĂŤntenplatform Jeugdzorg 10
Vanuit ervaringen naar verbetering van beleid
12
13
Denk mee met de inwoners van Andijk
Convenant Gooi en Vechtstreek 14 3
Vanuit ervaringen naar verbetering van kwaliteit
16
Samen sterker in zorg 17
Onderzoek: wat vinden cliĂŤnten van het Wmo-loket?
18
Onderzoek somatische zorg in GGZ 19
Deskundigheidsbevordering 20 Aandacht voor iedereen 21 Symposium zorgboerderij Landzijde 22
De regio in! Deze zin typeert in het kort de verandering die Zorgbelang
Onze dienstverlening aan zorgvragers via onze afdeling
Noord-Holland in 2013 heeft doorgemaakt.
Informatie & Klachtenopvang hebben we helaas per 1 december 2013 moeten beëindigen. Deze taak wordt
De zorg verandert en daarmee ook de belangenbehartiging:
niet meer gefinancierd door de provincie en alternatieve financieringsbronnen hebben we niet kunnen vinden.
• De regie van de zorg (AWBZ, Wmo, Jeugdzorg,
Zowel voor de gebruikers van deze afdeling als voor ons
Participatiewet) verplaatst zich steeds meer naar
is dit een grote aderlating. Er is hiermee voor ons een
gemeenten en naar regionale samenwerkings-
belangrijke signaleringsbron vervallen. De betrokken
verbanden van gemeenten.
medewerkers hebben we tot onze grote spijt niet kunnen
• De publieke middelen worden schaarser en
herplaatsen binnen onze organisatie.
de burgers willen meer maatwerk. • Zorg en welzijn komen bij elkaar en ‘eigen kracht’
bestuur weer blijk van bevlogenheid en betrokkenheid.
uitgangspunten van het beleid geworden.
De voortvarendheid waarmee de nieuwe koers is verlegd
• Veel zorgvragers zijn beter geïnformeerd via 4
Ook dit jaar gaven de achterban, medewerkers en het
en ‘eigen verantwoordelijkheid’ zijn belangrijke
internet en stellen zich mondiger op.
naar de regio’s en de resultaten die daar nu al zijn behaald, spreken boekdelen. Ik heb hier grote waardering voor.
• Zorgverzekeraars kopen steeds selectiever zorg in en concurreren voornamelijk op prijs.
Ik wens u veel leesplezier.
• Zorgaanbieders komen steeds vaker in financiële problemen. Dit heeft consequenties voor de
Jacques Loomans
werknemers, maar vaak ook voor de zorgvragers.
Directeur Zorgbelang Noord-Holland
• Op het gebied van eigen kracht en financiën wordt steeds meer verwacht van de individuele zorgvrager en zijn netwerk. Deze veranderingen brengen veel onzekerheden met zich mee voor zorgvragers, maar ze bieden ook kansen. Gezien de grote veranderingen in de zorg, is nu en in de toekomst de collectieve belangenbehartiging van zorgvragers van groot belang, zeker voor de meest kwetsbaren. Om hun belangen nog beter te kunnen behartigen, zijn we in regioteams gaan werken, vanuit de filosofie dat “duurzame oplossingen alleen worden bereikt met de mensen om wie het gaat”. Daarom is participatie in onze visie een belangrijk middel in de collectieve belangenbehartiging.
5
Zorgbelang Noord-Holland: vanuit ervaringen naar verbeteringen Zorgbelang Noord-Holland is dé belangenbehartiger van zorgvragers in de provincie. Wij werken aan kwaliteitsverbetering van de zorg vanuit het
1
perspectief van de zorgvrager. Zorgvragers weten immers het beste wat zij nodig hebben. Hun ervaringen moeten worden gebruikt om de zorg te verbeteren. Dat is waar Zorgbelang Noord-
3
Holland zich, samen met zorgvragers, sterk voor maakt. We
2
brengen de ervaringskennis van zorgvragers onder de aandacht van overheden, zorgaanbieders en zorgverzekeraars, zodat deze worden gebruikt in de beleidsvorming en in de praktijk. Zo 6
7
4
behartigen we de belangen van zorgvragers, versterken we hun
7
5
positie en verbeteren we de kwaliteit van de zorg in de provincie. Zorgbelang Noord-Holland kan de belangen van zorgvragers
6
het beste behartigen als we dichtbij hen staan en als we de regio goed kennen. Daarom werken we met regioteams die actief zijn in
8
acht Noord-Hollandse regio’s. De activiteiten en projecten die wij uitvoeren zijn gericht op: 1.
Kop van Noord-Holland
2.
Noord-Kennemerland
3.
West-Friesland
verbetering van beleid en kwaliteit.
4.
IJmond
•
Participatie stimuleren.
5.
Zuid-Kennemerland
•
Kennis en deskundigheid van de achterban bevorderen.
6.
Amstelland en de Meerlanden
7.
Zaanstreek/Waterland
8.
Gooi & Vechtstreek
•
Belangenbehartiging via regionale netwerken.
• Ervaringen en wensen van zorgvragers gebruiken voor de
Over elk thema vindt u in dit jaarverslag een aantal voorbeelden van projecten die Zorgbelang Noord-Holland uitvoerde in 2013.
Regionale netwerken
Regionale netwerken van zorgvragers
Er zijn in de provincie veel verschillende organisaties die
Om de belangen van zorgvragers nóg beter te kunnen behartigen,
Op basis van deze inventarisatie is gekozen voor
opkomen voor de belangen van (groepen) zorgvragers, zoals
heeft Zorgbelang Noord-Holland in alle acht regio’s netwerken
de thema’s:
patiëntenverenigingen, Wmo- en cliëntenraden en andere
opgezet van zorgvragersorganisaties. Het is belangrijk dat zij
belangenbehartigers. Zorgbelang Noord-Holland werkt
elkaar weten te vinden en goed zijn geïnformeerd en toegerust.
•
Sociale wijkteams.
intensief samen met deze organisaties en stimuleert en
•
Wmo-oplossingen.
faciliteert dat deze organisaties samenwerken met elkaar.
•
Vrijwilligers/mantelzorg.
Zo’n zeventig belangenorganisaties zijn inmiddels lid van
•
Verbrede participatie.
Zorgbelang Noord-Holland.
“Zorgaanbieders en zorgvragers zijn met dezelfde
Regionale netwerken, een greep uit onze activiteiten in 2013
veranderingen bezig. Het regionale netwerk helpt
We hebben voor alle regio’s een digitaal sociaal netwerk
ons om verbinding te leggen tussen zorgvragers en
ingericht: www.communityzorgbelang.nl. Hier kunnen
zorgaanbieders, zodat het zorgvragersperspectief
belangenbehartigers, beleidsmakers en aanbieders in de
zoveel mogelijk wordt ingebed in het beleid.”
zorg digitaal met elkaar in contact komen, informatie vinden en plaatsen, kennis en ervaringen delen en
• In de acht regio’s zijn netwerken opgezet van zorgvragers. Suzanne Klein Schiphorst,
• We organiseerden voor elk netwerk in elke regio 8
vragen stellen.
adviseur van Team Oost
een bijeenkomst. De netwerkleden kunnen elkaar ook digitaal ontmoeten op onze community die in
9
2014 online is gegaan. We ontwikkelden dit digitale “Het initiatief van Zorgbelang Noord-Holland om een
netwerk op verzoek van de zorgvragers.
digitale ‘community’ op te zetten past geheel in het
• Het Cliëntenplatform Jeugdzorg Noord-Holland ging in gesprek met gemeenten in vijf regio’s.
De regionale netwerken hebben de volgende functies:
netwerkbijeenkomsten over thema’s die
• Signaleren: knelpunten, behoeften en wensen van zorgvragers in kaart brengen.
zijn gekozen door onze achterban. • We organiseerden netwerkbijeenkomsten voor
• Belangen behartigen: de belangen van zorgvragers voor het
belangenbehartigers mantelzorg en Wmo-raadsleden. • Op verzoek van Wmo-raden hebben we het Wmovoorzittersoverleg in Noord-Kennemerland opnieuw opgestart.
tijdsbeeld. Te midden van allerlei ontwikkelingen op zorggebied willen mensen informatie, zoeken
• In alle acht regio’s organiseerden we goedbezochte
ook willen ze hun ervaringen en inzichten delen. Het digitale tijdperk, waarin sociale media sterk in
voetlicht brengen van de gemeenten en zorgaanbieders, zodat
ontwikkeling zijn, biedt een ideale kans om tegemoet
deze gebruikmaken van de kennis en ervaring van het netwerk.
te komen aan die behoeften van zorggebruikers en
• Verbinden en krachten bundelen: de verbinding tussen •
ze naar zekerheid en zitten ze met vragen. Maar
belangenbehartigers. Zorgbelang Noord-Holland
zorgvragers versterken.
heeft dat goed gezien. Ik hoop van harte dat velen dit
De participatie van zorgvragers bevorderen.
initiatief oppakken.”
Voordat de netwerken van start gingen, heeft Zorgbelang Noord-
Rob Vroom,
Holland in elke regio een enquête afgenomen. Wat verwacht de
voorzitter Cliëntenraad Tergooi, lid Wmo-raad Laren
achterban van het netwerk? Welke thema’s vindt men belangrijk? En hoe kan de communicatie het beste worden georganiseerd?
Cliëntenplatform Jeugdzorg Kop van Noord-Holland
De kwaliteit van de jeugdzorg verbetert wanneer cliënten
Ambtenaren ontmoeten jongeren
hun stem laten horen. Zij weten wat zij willen en wat ze nodig Op basis van de enquête verzorgde Zorgbelang Noord-Holland
hebben. Daarom nam Zorgbelang Noord-Holland het initiatief
Zorgbelang Noord-Holland ondersteunde in 2013
in de Kop van Noord-Holland tijdens de regiobijeenkomst de
voor de oprichting van het Cliëntenplatform Jeugdzorg Noord-
vrijwel alle regio's bij het vormgeven van de participatie
workshop ‘Beleid beïnvloeden bij de transitie AWBZ – Wmo’.
Holland. Het platform bestaat uit vertegenwoordigers van
van ouders, pleegouders en jongeren op het terrein
Hierin kwam onder andere aan bod welke concrete stappen
cliëntenorganisaties uit de jeugdzorg en is gesprekspartner van
van de jeugdzorg. Hiervoor heeft de provincie Noord-
er komen kijken bij het beïnvloeden van het beleid en hoe
de provincie, gemeenten, zorgverzekeraars en zorgaanbieders.
Holland een extra subsidie beschikbaar gesteld.
De deelnemers wisselen ervaringen uit, bevorderen participatie
De meeste gemeenten hadden nog (vrijwel) geen contacten
en medezeggenschap in de jeugdzorg, behartigen de belangen
met mensen die ervaring hebben met jeugdzorg. Gelukkig
van jeugdzorggebruikers, inventariseren knelpunten en zoeken
kon Zorgbelang Noord-Holland zijn eigen netwerk
hiervoor oplossingen.
en het netwerk van het Cliëntenplatform Jeugdzorg
hierin in de regio samengewerkt kan worden. We kregen veel positieve reacties op de bijeenkomst en de workshop. Wensen achterban samenwerken Tijdens de bijeenkomsten werd duidelijk dat er behoefte is aan
Noord-Holland aanspreken. Zorgbelang Noord-Holland
‘face-to-face’ bijeenkomsten, maar ook aan een digitaal netwerk/
ondersteunde de gemeenten bij het uitnodigen van de
platform om elkaar te bereiken en aan een regionale sociale 10
deelnemers en bij de samenstelling van het programma.
kaart/adressenbestand. Ook kwam naar voren dat mensen willen
“Wij zijn door de provincie gevraagd om aanvullingen
weten op welke punten zij kunnen samenwerken en hoe dit moet
te geven op het provinciaal uitvoeringsplan voor de
Op de bijeenkomsten stelden ambtenaren en wethouders vragen
gebeuren. Dat er veranderingen aankomen waar iedereen mee
jeugdzorg in 2014. Dat is een verheugend feit en een
aan ouders en jongeren. Zo kregen ze inzicht in de manier waarop
te maken krijgt is duidelijk, maar wat zijn de overeenkomende
aantal van onze aanvullingen is overgenomen. We
mensen de jeugdzorg ervaren. Zij waren onder de indruk van de
zorgen, knelpunten en oplossingen? En op welke manier kunnen
hopen dat de gemeenten onze kennis en ervaringen net
ervaringen die zij te horen kregen en gaven aan dat deze verhalen
verschillende organisaties hierin samen één vuist maken en één
zo zullen benutten.”
een bron van inspiratie zijn om de jeugdzorg te verbeteren. De
stem laten horen? Nu is er veel versnippering; dit verzwakt onze positie ten opzichte van de overheid. Samen staan we sterker. Uit het verslag van de eerste netwerkbijeenkomst
ouders, pleegouders en jongeren vonden het prettig dat zij hun Bert Schuuring,
verhaal konden vertellen. Het contact met gemeenten is voor
Cliëntenplatform Jeugdzorg Noord-Holland
hen belangrijk, omdat ze er vertrouwen in moeten krijgen dat gemeenten zich echt gaan inzetten voor een goede jeugdzorg.
in de regio Kop van Noord-Holland
Wilt u meer informatie over het platform of wilt u deelnemen? ilt u meer informatie of wilt u deelnemen aan het W netwerk in uw regio?
Neem contact op met Annemiek Nieuwstraten 023-530 00 00
Neem contact op met de regioteams van Zorgbelang Noord-Holland 023 – 530 00 00 info@zorgbelang-noordholland.nl
a.nieuwstraten@zorgbelang-noordholland.nl
11
Denk mee met de inwoners van Andijk
Hoe kan de gemeente zorg en welzijn aan kwetsbare ouderen
De bevindingen zijn gepresenteerd en bediscussieerd tijdens
en chronisch zieken in Andijk vanuit het bewonersperspectief
een bijeenkomst in Andijk waar ruim 30 vertegenwoordigers
bevorderen? Die vraag stond centraal in een project dat
van bewonersorganisaties, zorg- en welzijnsinstellingen
Zorgbelang Noord-Holland uitvoerde samen met inwoners
aanwezig waren. Ook de gemeente en het zorgkantoor VGZ
van Andijk. Wij inventariseerden de ervaringen en wensen van
waren vertegenwoordigd. De gemeente en het wijkteam gaan
deze groepen: wat hebben zij nodig op het gebied van wonen,
de input van de bewoners gebruiken in de planvorming en de
welzijn en zorg, zodat zij ook in de toekomst prettig in Andijk
beleidsontwikkeling.
kunnen blijven wonen? Een klankbordgroep, bestaande uit vertegenwoordigers van patiënten- en belangenorganisaties, heeft kritisch meegedacht, meegelezen en advies gegeven.
Vanuit ervaringen naar verbetering van beleid 12
Het is essentieel dat gemeenten, zorgaanbieders en zorgverzekeraars in hun beleid en hun aanbod rekening houden met de ervaringen en wensen van zorgvragers. Zorgbelang
Ervaringen gebruiken voor beleidsverbetering,
ervaringen van bewoners zijn meegenomen in de diverse projecten
belangrijk om bij zo’n project mensen te betrekken
en gedeeld zijn met betrokken organisaties. Dit heeft nu vaak al
ouderen en chronisch zieken in Andijk volgens bewoners
die dagelijks rondlopen in Andijk en die actief bij hun
geleid tot andere inzichten en het besef dat de input (wensen,
bevorderen? Samen met bewoners zocht Zorgbelang
dorp zijn betrokken. Hun adviezen en mening zijn van
behoeften, ervaringen) van de mensen waar het om gaat essentieel
Noord-Holland antwoord op deze vraag.
grote waarde gebleken voor het welslagen van het
is bij het vormgeven van (nieuw) beleid. Op deze manier wordt
onderzoek.”
draagvlak verkregen en wordt ervoor gezorgd dat makkelijker
• Hoe kan de gemeente de eerstelijns zorg aan kwetsbare
• We sloten een convenant in Gooi en Vechtstreek met de
de ervaringskennis en wensen van zorgvragers en brengen
“inwoners sturen zelf op gezondheid, welzijn en participatie".
zelf mee kunnen praten.
deze ontwikkelingen, zodat al tijdens het onderzoek uitkomsten en “Omdat ik zelf niet in Andijk woon, is het heel erg
regio en veel andere partijen. Het convenant heeft de titel
zorgaanbieders. Wij bevorderen dat de mensen om wie het gaat
“Zorgbelang Noord-Holland is in een vroeg stadium betrokken bij
een greep uit onze activiteiten in 2013
Noord-Holland fungeert hierin als schakel: wij inventariseren deze onder de aandacht van beleidsontwikkelaars en
Uit het rapport Toekomstscenario Andijk
• In Zaanstreek/Waterland begeleidden en schoolden
gestart kan worden met de implementatie van het beleid.” Nicola Offergelt, projectleider
we ervaringsdeskundigen die worden ingezet bij
Wilt u dat Zorgbelang in uw gemeente de ervaringen en wensen van zorgvragers inventariseert?
de gemeente en bij de sociale wijkteams. • Zorgbelang Noord-Holland is structurele gesprekspartner in overleggen met VGZ, Zorg en Zekerheid en Achmea.
Er is een wijkscan gemaakt, er zijn panelgesprekken
Neem contact op met een van onze adviseurs
als bij Heliomare leidden we ambassadeurs op die
georganiseerd en er zijn interviews afgenomen bij ouderen en
023 – 530 00 00
op basis van wensen en ervaringen van cliënten
chronisch zieken. Het onderzoek heeft een praktische notitie
info@zorgbelang-noordholland.nl
gemeenten input geven voor de transitie AWBZ.
opgeleverd, waarin vanuit het perspectief van bewoners vier
• Bij zowel de koepel van zorgboerderijen Landzijde
• We organiseerden met verschillende gemeenten, waaronder Haarlem en Haarlemmermeer, bijeenkomsten waar zorgvragers hun wensen ten aanzien van de transitie AWBZ inbrachten. In andere gemeenten leverden we een bijdrage aan zulke bijeenkomsten.
toekomstscenario’s zijn beschreven.
13
Convenant Gooi en Vechtstreek
Zorgbelang Noord-Holland is een van de partijen1 die met de
In het convenant ‘Inwoners sturen zelf op gezondheid, welzijn en
Regio Gooi en Vechtstreek een samenwerkingsconvenant sloot.
participatie’ hebben de betrokken partijen afspraken gemaakt
Inzet van het convenant is dat de zorgvrager zelf aan het roer
over drie projecten:
staat (de regie heeft) als het gaat om zijn gezondheid, welzijn en
Wilt u dat Zorgbelang Noord-Holland uw gemeente adviseert over het betrekken van zorgvragers bij het beleid? Neem contact op met een adviseur van een van de regioteams
participatie. Op deze manier gaan de regiogemeenten aan de slag
• Proeftuin
023 – 530 00 00
met de hervormingen van de langdurige zorg die de komende tijd
Gemeentelijke consulenten en indicatiestellers
info@zorgbelang-noordholland.nl
worden doorgevoerd.
van het CIZ voeren tussen 1 januari en 1 april 2014 ‘keukentafelgesprekken’ met inwoners die AWBZ-begeleiding aanvragen. Het doel hiervan is tweeledig: de consulenten raken bekend met de nieuwe doelgroepen die zich in 2015
“Zorgbelang Noord-Holland heeft positief bijgedragen
zullen aandienen en de zorgvragers maken kennis met
aan de uitwerking van een aantal projecten in
de nieuwe, vraaggestuurde werkwijze die men in Gooi en
de Gooi en Vechtstreek. Zo ook aan het digitaal
Vechtstreek voorstaat.
leefplein, een IT platform dat inwoners, aanbieders en 14
gemeenten/de regio aan elkaar verbindt. Zorgbelang
•
Digitaal leefplein
Noord-Holland bracht een ‘bak’ inhoudelijke kennis
Een online platform waar zorgvragers informatie vinden
mee, werkte constructief samen met de andere
die hun positie en eigen regie versterkt. Zij kunnen op een
cliëntenvertegenwoordigers en stelde echt het belang
beveiligde website een ‘leefplan’ opstellen, waarin relevante
van de inwoners centraal. De kwaliteit van onze
informatie van verschillende dienstverleners overzichtelijk
uitwerkingen en voorstellen heeft hierdoor zeker aan
op één plek is samengebracht.
kracht gewonnen. Het was een samenwerking zoals een samenwerking hoort te zijn: het doel altijd voorop,
•
positief kritisch, maar vooral ook hartstikke leuk!”
In de Werkkamer ontwikkelen en verbeteren de
Werkkamer betrokken partijen de persoonsvolgende bekostiging. Bij
Saloua Chaara,
persoonsvolgende bekostiging volgt het geld de klant.
beleidsadviseur sociaal domein, projectleider Digitaal
De zorgvrager kiest zelf de gewenste ondersteuning en
Leefplein Regio Gooi en Vechtstreek
dienstverlener en de dienstverlener wordt bekostigd op basis van de werkelijk geleverde diensten.
1
De convenantpartners zijn: de Sociale Verzekeringsbank (SVB), Per Saldo, LOC, Branchevereniging Actiz en Stichting Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ), regio Gooi & Vechtstreek en Zorgbelang Noord-Holland.
15
Vanuit ervaringen naar verbetering van kwaliteit
Samen sterker in zorg
In de regio Noord-Kennemerland is Zorgbelang Noord-Holland
Een aantal adviezen van de klantenadviesraad
partner in het project ‘Samen sterker in Zorg’. 2 In dit project Zorgvragers weten uit ervaring in welke opzichten de zorg kan
worden zorg- en preventieprogramma’s ontwikkeld die leiden tot
Zorgprogramma medicatie
of moet verbeteren. Daarom zet Zorgbelang Noord-Holland
betere zorg en gezondheid, een hogere patiënttevredenheid en
Laat de patiënt kiezen of hij medicatie zelf wil injecteren.
de ervaringen van zorgvragers in om de kwaliteitsverbetering
minder zorgkosten. Streven is dat, waar mogelijk, tweedelijnszorg
Wil de patiënt dat niet, laat hem dan kiezen waar en
van de zorg te bewerkstelligen. Het is daarbij belangrijk dat
in het ziekenhuis wordt vervangen door eerstelijnszorg in de
door wie de geneesmiddelen worden toegediend.
zorgvragers een sterke positie hebben, dat zij zelf de regie
buurt van de patiënt en dat het zelfmanagement van patiënten
hebben en dat zij meepraten over veranderingen in de zorg.
wordt versterkt.
Zorgprogramma chronische zorg Zorg ervoor dat hulpverleners bij de zorg aan diabeten volgens de richtlijnen werken. Dit gebeurt onvoldoende; zet
Ervaringen gebruiken voor kwaliteitsverbetering,
hier interventies op in. Geef prioriteit aan het organiseren
een greep uit onze activiteiten in 2013 • In de regio Alkmaar voerden wij, samen met een aantal
van een goed voetpad (inclusief tweede lijn). Besteed meer
te komen tot duurzame herinrichting van de zorg in
aandacht aan inhalatietechnieken bij COPD-patiënten.
onze regio. Een grote transitie waar de stem van de
partners, het project ‘Samen sterker in zorg’ uit. 16
“Met zorgaanbieders en verzekeraar VGZ zijn we bezig
• We deden in Huizen en Purmerend onderzoek naar het functioneren van het Wmo-loket.
patiënt absoluut niet in mag ontbreken.
Zorgprogramma GGZ
Daarom is het van groot belang dat Zorgbelang Noord-
Besteed meer aandacht aan de mantelzorgers en aan de
Holland aan tafel zit en meedenkt!”
kwaliteit van eHealth. Geef maatschappelijke
• We voerden samen met ervaringsdeskundigen een
werk, schuldhulpverlening en welzijn een plek
onderzoek uit naar somatische zorg in de GGZ. Dit leverde
Mr. F. Hoefnagel,
concrete aanbevelingen op om deze zorg te verbeteren.
extern relatie manager MCA Gemini Groep
Zowel zorgverzekeraar Achmea als zorgaanbieders gaan met deze aanbevelingen aan de slag. • Zorgbelang Noord-Holland ondersteunde vrijwilligers van het Longfonds en professionals bij de oprichting van het goedlopende Longpunt Waterland. Hier ontmoeten patiënten, hun familieleden
Zorgbelang Noord-Holland formeerde een klantenadviesraad
en hun zorgverleners elkaar. Door ervaringen en informatie uit
die meedenkt over de plannen van de projectgroep en die
te wisselen, verbetert de kwaliteit van leven van longpatiënten.
eigen ervaringen inbrengt. In deze klantenadviesraad zitten
• Door scholing zorgde Zorgbelang Noord-Holland ervoor dat
ervaringsdeskundigen uit verschillende patiëntenverenigingen
zelfmanagement in de regio Zaanstreek/Waterland op de kaart
en cliëntenraden. Zo hebben de mensen waar het om gaat een
staat. Dankzij onze betrokkenheid maakt het patiëntenperspectief
maximale inbreng.
nu deel uit van de ketenzorg voor COPD-patiënten. • We rondden een onderzoek af naar zelfmanagement van diabetespatiënten. Zorgverzekeraar Zorg en Zekerheid zet zich ervoor in dat de aanbevelingen door huisartsen worden overgenomen.
2
De andere partners zijn: Huisartsenorganisatie Noord-Kennemerland (HONK), het MCA ziekenhuis, Starlet Diagnostisch Centrum, GGZ Noord Holland Noord en verzekeraar Coöperatie VGZ.
binnen de GGZ-interventiestructuur.
17
Onderzoek: wat vinden cliënten van het Wmo-loket?
Onderzoek somatische zorg in GGZ
De gemeenten Huizen en Purmerend schakelden Zorgbelang
Het gaat om een kwalitatief onderzoek op maat. De looptijd en
Cliënten in de GGZ hebben vergeleken met andere mensen
De bevindingen zijn vastgelegd in het rapport ‘Somatische zorg
Noord-Holland in om onderzoek te doen naar het functioneren
de uitvoering zijn afhankelijk van de situatie en van de behoeften
relatief veel gezondheidsproblemen. Wat kunnen GGZ-
in de GGZ’. In een factsheet zijn de voornaamste aanbevelingen
van hun Wmo-loket. Wat zijn de ervaringen van cliënten? Zijn zij
van de betreffende gemeente. Nadat de cliënt een vragenlijst
instellingen daaraan doen? Die vraag stond centraal in een
samengevat, die gaan onder meer over de somatische
tevreden? Wat ging goed en wat kan beter? Welk effect heeft de
heeft ingevuld, voert de onderzoeker een persoonlijk gesprek
onderzoek dat onder begeleiding van Zorgbelang Noord-Holland
screening, leefstijlbegeleiding, voorlichting, het behandelplan,
ondersteuning op het leven van de cliënt en op de mantelzorgers?
met de cliënt, waarin wordt doorgevraagd op de antwoorden:
en Cliëntenbelang Amsterdam is uitgevoerd door een Regionaal
voorzieningen en scholing. De aanbevelingen zijn landelijk toe te
Ook de gekantelde aanpak die veel gemeenten hebben ingevoerd
waarom waardeert u dit aspect met een 8?
Expert Team van ervaringsdeskundigen (RET). Dit onderzoek
passen en zijn dus niet specifiek gericht op de instellingen waar
is mede mogelijk gemaakt door een subsidie van de Stichting
het onderzoek is uitgevoerd.
werd onder de loep genomen: wat vinden cliënten ervan dat de gemeente eerst kijkt naar hun eigen kracht en naar de
De gemeenten gebruiken de uitkomsten van het onderzoek om
mantelzorgmogelijkheden? En hoe ervaren zorgvragers het
de dienstverlening van het Wmo-loket te verbeteren.
Achmea Gezondheidszorg (SAG).
‘keukentafelgesprek’?
“Om te kunnen monitoren of de klant daadwerkelijk geholpen is met de invoering van vraagsturing binnen de
Een greep uit de aanbevelingen
Wilt u een onderzoek laten uitvoeren naar het Wmo-loket in uw gemeente?
Wmo, heeft het Gewest Gooi een eigen Wmo-monitor laten 18
“Het zou goed zijn als de sportschool van de instelling
Bevorder in de bejegening van cliënten een actieve,
gewoon altijd open is als je ambulant bent. Dat je na
onderzoekende houding van hulpverleners ten aanzien van
of voor je afspraak voor je behandeling daar gewoon
de somatiek van cliënten. Naar onze mening worden nog te
naartoe kan. Dat ze dat soort dingen makkelijker
vaak signalen van cliënten over hun somatische klachten
ontwikkelen. (…) De gemeente Huizen is als onderdeel
Neem contact op met Karin Eeland
voor je maken. Dat ze het op locatie aanbieden.
onvoldoende serieus genomen. Daarbij worden lichamelijke
van deze nieuwe Wmo-monitor gestart met een evaluatie
023 – 530 00 00
Laagdrempeligheid lijkt me geweldig.”
klachten niet onderkend of ‘afgedaan’ als zijnde psychisch.
vanuit het perspectief van de gebruiker. Zij heeft hiervoor
k.eeland@zorgbelang-noordholland.nl Een geïnterviewde cliënt
Bied een leefstijlbegeleiding vanuit een herstelgerichte
zorgvragersorganisatie Zorgbelang Noord-Holland benaderd om een instrument te ontwikkelen en het onderzoek uit te
aanpak. Doelgericht voor een brede doelgroep. Maak
voeren. Bij alle werkzaamheden staat het perspectief van
dit onderdeel van het behandel- en toekomstplan. Uit
de gebruiker van de Wmo - de zorgvrager - centraal.”
de praktijk blijkt dat ervaringsdeskundigen hierbij een belangrijke rol kunnen vervullen. Bevorder participatie
Uit: Vraagsturing in de praktijk. Het proces van “De Kanteling”
Het RET bestond uit leden van regionale GGZ-cliëntenraden en
in Huizen, 2013, uitgegeven door de gemeente Huizen
familie- en cliëntenorganisaties. Zij onderzochten de problematiek vanuit het perspectief van de cliënt: hoe moet somatische zorg in
van cliënten bij plannen rond leefstijlbegeleiding. Uit de factsheet ‘Somatische zorg in de GGZ’
de GGZ er vanuit het perspectief van cliënten uit zien? In vijf GGZ-instellingen in Noord-Holland/Amsterdam zijn interviews afgenomen met professionals en er zijn spiegelgesprekken gevoerd
Het rapport ‘Somatische zorg in de GGZ’ kunt u downloaden
met cliënten. In een spiegelgesprek zijn cliënten aan het woord,
van www.zorgbelang-noordholland.nl. De factsheet kunt u bij
zorgverleners zijn de toehoorders en is er een onafhankelijke
ons opvragen; deze wordt gratis toegezonden.
gespreksleider. De RET-leden zijn hierin vooraf getraind.
19
Deskundigheidsbevordering
Aandacht voor iedereen
Zorgbelang Noord-Holland werkt intensief mee aan het landelijke
Daarnaast werken we aan bewustwording. We overtuigen
programma ‘Aandacht voor iedereen’ (2012-2015), waarin negen
gemeenten van de meerwaarde van de betrokkenheid van
Naast ervaringen van zorgvragers, is kennis een belangrijke
landelijke patiënten-, gehandicapten- en ouderenorganisaties en
belangenbehartigers, ervaringsdeskundigen en Wmo-raden.
bouwsteen voor kwaliteitsverbetering van de zorg. Zorgbelang
de koepel Wmo-raden samenwerken. Wij zetten ons ervoor in dat
En we stimuleren de achterban om in beweging te komen en zijn
Noord-Holland vergaart, ontwikkelt en verspreidt kennis door
de kennis en ervaringen van belangen- en cliëntenorganisaties
stem te laten horen voordat de plannen zijn ‘dichtgetimmerd’.
onderzoek uit te voeren, trainingen en workshops te geven en
optimaal worden benut bij de vormgeving van de Wmo.
informatieve bijeenkomsten te organiseren voor zorgvragers,
Daarnaast brengt een cliëntenmonitor in kaart welke gevolgen
maar ook voor gemeenten en zorgaanbieders. Om goed te
de transitie heeft voor cliënten en mantelzorgers (www.
participeren en gemeenten en zorgaanbieders van goede
aandachtvooriedereen.nl).
adviezen te voorzien hebben adviesorganen behoefte aan
• Strategieworkshops voor Wmo-raden.
kennis en aan methodieken. Zorgbelang Noord-Holland biedt
• Ondersteuning Wmo-raden bij de werving
in het programma 'Aandacht voor iedereen' procesbegeleiding voor Wmo-raden.
20
Een greep uit onze ‘Aandacht voor iedereen'-activiteiten
Deskundigheidsbevordering, een greep uit onze activiteiten in 2013 • Wij participeren in het landelijke programma
en selectie van Wmo-raadsleden. “Zorgbelang Noord-Holland heeft ons in 2013 geweldig ondersteund bij het organiseren van bijeenkomsten
instellingen voor mensen met een verstandelijke
met cliëntenraden en voorzitters van Wmo-raden.
beperking over de (gevolgen van de) Wmo.
Beide groepen waren heel tevreden met de leiding door
• Cliëntenraden ondersteunen bij het opzetten van
Zorgbelang Noord-Holland bij die bijeenkomsten en over
een netwerk met de gemeente en Wmo-raad.
de follow up ervan.”
• We organiseerden samen met Landzijde een
• Informatieve presentaties geven voor belangenbehartigers. • Werkbezoeken aan instellingen organiseren voor gemeenten.
‘Aandacht voor iedereen’ en bieden van daaruit voorlichting, advisering en procesbegeleiding.
• Presentaties en workshops voor cliëntenraden van
George Hille,
• Informatieve presentaties geven aan zorgaanbieders.
voorzitter Wmo-raad Haarlemmermeer
symposium over het belang van groen en het belang van ‘echt werk’ als dagbesteding.
Wilt u ondersteuning bij de belangenbehartiging in het kader van de Wmo?
• We schreven praktisch bruikbare notities met standpunten of checklisten voor cliëntenorganisaties en Wmo-raden, bijvoorbeeld over regelingen voor financiële ondersteuning
In Noord-Holland ondersteunt Zorgbelang Noord-Holland
bij ziekte en over modellen voor lokale participatie.
de verschillende partijen daarbij, onder meer door
Neem contact op met Suzanne Klein Schiphorst
• We gaven een training ‘Krachtig debatteren’.
netwerkbijeenkomsten, advisering, informatiebijeenkomsten,
023 – 530 00 00
• We gaven een presentatie over domotica
workshops en trainingen. We geven de betreffende organisaties
s.kleinschiphorst@zorgbelang-noordholland.nl
en de digitale gezondheidswereld. • We informeerden diverse gemeenten over burgerparticipatie, over zorgvragersparticpatie bij sociale wijkteams en over het belang van ervaringsdeskundigheid.
ondersteuning op maat. In een intakegesprek worden afspraken gemaakt over het gewenste begeleidingstraject.
21
Symposium zorgboerderij Landzijde
Voor veel cliënten is de zorgboerderij de weg naar zelfredzaamheid en participatie. Dat was één van de conclusies van het symposium dat Zorgbelang Noord-Holland samen met Landzijde organiseerde ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van deze organisatie voor zorgboerderijen.
“Zorgboerderijen hebben een simpel concept,
Écht werk
maar hebben - anders dan de geïndiceerde zorg uiteenlopende werkzaamheden voor allerlei cliënten.
Ervaringsdeskundige Martin van der Rijnst werkt in de kassen
Zorgboerderijen kunnen bijdragen aan het langer thuis
van Landzijde. Op het symposium vertelt hij waarom het werk op
blijven wonen van cliënten. Het sluit aan bij de wensen
een zorgboerderij hem helpt: “Het is écht werk. Het werk met de
en behoeften van cliënten.”
planten geeft voldoening en ik kom met een voldaan gevoel thuis. Met sjoelen of een spelletje doen was ik niet beter geworden.”
22
Staatssecretaris Martin van Rijn
In de goed gevulde zaal met wethouders, ambtenaren en Wmoraadsleden kwamen onder meer zorginkoopperikelen en het concept ‘zorgboerderij’ aan de orde. Ook het belang van een dagbesteding en van bezig zijn in de natuur werden besproken. Het symposium werd geopend door staatssecretaris Martin van Rijn, die de zorgboerderij een innovatieve vorm van zorg noemde. Na de staatssecretaris kwamen verschillende andere sprekers aan het woord, waaronder Marijke Vos (voorzitter Federatie Landbouw) en Jacques Loomans (directeur Zorgbelang Noord-Holland). De aanwezigen gingen naar aanleiding van de presentaties met elkaar in discussie.
Vanuit ervaringen naar verbeteringen Zorgbelang Noord-Holland is dé belangenbehartiger van zorgvragers in Noord-Holland. Wij zorgen ervoor dat de ervaringen van zorgvragers worden gebruikt voor verbeteringen in de zorg. Dat doen we door collectieve belangenbehartiging, monitoring (onderzoek), advisering, opleiding en begeleiding. Altijd werkend vanuit het perspectief van cliënten en patiënten. Met een schat aan kennis en ervaring, verkregen uit de dagelijkse praktijk in Noord-Holland.
Zorgbelang Noord-Holland Schipholpoort 48 2034 MB Haarlem 023 - 530 00 00 info@zorgbelang-noordholland.nl www.zorgbelang-noordholland.nl Volg ons op Twitter: @ZorgbelangNH Colofon: Redactie: Zorgbelang Noord-Holland (Liesbeth Preng) en Rosenmullers Communicatie & Organisatie, Amsterdam Vormgeving: BUREAUBAS, Nieuw Vennep Druk: Drukproef, Krimpen a/d IJssel | Datum: Juni 2014