Leavensverhaal deel 7

Deel 7 van ’t verhaal van ’t laeve in Stökkum van Jo Kuster.

De klomp Elk vri-j moment den we hadden wed benut um te voetballen. Vaak hawwe niet ens un bal en dan gebruukte wi-j un wis stroo-j met un olde sok dur um. Spölden met schoen aan, op de klump of met de blote vuut. Daor sneuvelde ook wel is un ruutje. Op de meeste plaatse gaf dat heavige trammelant maor vader Willy gaf de schilder bescheid en ut leed was weer gelee-je.

Wimpie had zich ontwikkeld tot een arg technische middenvelder, alleen hi-j trok gin kötte boks meer aan. Hi-j hiel angstvallig de kuute bedekt en de achtergrond lut zich roa-je. In ut heits van de strijd had Wimpie un geweldige knal in gedachten. De knal kwam, maor ook Wimpie’s klomp. En de klomp zeilde richting kamerraam en kwam tot stilstand midden in ut glas-inlood. Dat was zelfs vader Willy te gek af. Hi-j vroeg streng van wie den klomp was. Hi-j was van niemand. Goed, atte van niemand was dan loat um ook maor zitte.

Un getalenteerde voetballer hinkelde op één klomp op huus aan. Noa ut aovendeate kwam Wimpie met zien vader bi-j ons binnen: “Ik heb geheurd Willie, gi-j had un klomp oaver en onze Wimpie kump un klomp te kot. Atte um sol passen dan hette dur weer twee en dan kunt gi-j de schilder laote kommen. Hoe liek ow dat?” De buren dronken op de goe-je afloop un borreltje en Wimpie huppelde op twee klump op huus aan.

Hertha, materialen en de buurt Tuus in de schuur verdwenen materialen zo as steigerholt, panlatte en stenen. Vader zei-j: “We schaffen ons un kwao-je hond aan. We doen um euverdag in un hok met un ren en ‘s aovus loan we um los lopen, aan un lang steigertouw. Kanne rond, de zaak bewaken en is kieken of dat hilp.” Via familie kwamme we in Azum aan un hond, un Belgische herder, net as un Duitse maor dan met krullekus. Un hond mot un baas hemme zei-j de man uut Azum en vader besloat: Dat wut dan ons Joke. De hond was groter dan baas ik. “Hi-j hiet Hertha, pak um strabant aan, weas konsekwent, geaf niks toe want anders bu-j de pisang.” Dat ware de laatste lesse van de fokker. Toen we tuus kwame was dur nog gin hok maor wel un lang touw en Hertha werd vanaf dag een ingezet as bewaker. De aovend viel in en onze buurman, Willem van de Kregel, heurde wat gerommel in de schuren en riep: “Willy, bunt gi-j daor?” en liep nog un paar passen deur. Daor kwam Hertha zonder te blökke, vlaog de buurman naor de hals, de buurman viel achteroaver, ut touw was net te köt. Spierwit kwamme ons huus binnen: “Willy, den hond mik ow kapot.” Ut verhaal ging rond, wi-j wedde niks meer kwiet.

Hertha geet knienen vangen We hadden onderhand un hok en un ren, maor Hertha wed steeds kwao-jer. Oaverdag moes moeder um voeren, maor moes dat doen met un greep. En alleen naor vader en mien luusterde hi-j, naor bei-je zo’n bietje. Ik wol um leere met rogmea-je kniene te vangen. Loekie, de hond van mien neafkus Jan en Wim, was hier heer en meester in. Ik dach: Doe um bi-j eur in de leer. Loeki rende rond um de tot zover afgemea-jde rog, snapte zich un knien, smet um in de loch en kwam um toen netjes brengen. Ik had Hertha loate kieke en um gezegd datte ut so moes doen. Hi-j was onrustig, wol beginnen, ik hiel um vast en ik riep: “Hertha vri-j” en Hertha stormde los, grep zich Loekie, smet Loekie in de loch, Loekie zat onder ut bloed en jankte un halve dag later nog. Hertha en ik kregge gin knienevangles meer van onze neafkus. Bei-je gezakt.

Hertha en Peter Thuus Anneke Bod uut Beak was de vriendin van ons moeder. Ze woonde midden in de bos en was getrouwd met un boswachter: Peter Thuus. Peter had las van streupers en hi-j zoch un kwao-je hond. Hi-j had geheurd van de reputatie die Hertha had opgebouwd en kwam kieke naor dat fenomeen. Hertha lag in de ren en negeerde Peter volkomme. Peter begon tegen de hond te schandale: Gin reaktie. Peter pakte un bessemstel en pörkte Hertha tussen de ribben. Hertha stong op en verkaste naor de andere kant van de ren. “In den hond zit niks in, daor kank niks met” zei-j Peter en vertrok naor Huus Bargh. Op un moo-je dag un paar dagen later zaten vader en ik bi-j ons tuus veur de deur, de hond tussen ons in. Peter as fietser, euver de Peeskesweg, richting rapportage aan de rentmeester van Huus Bargh. “Goejedag Köster” “Goe-jedag Thuus..” Hertha vloag op, sprong Peter van de fiets en had um bi-j de keal. Vader was dur net op tied bi-j, trok de hond trug en zei-j: “Peter wat un geluk, maor goed dat in den hond niks in zit.” Peter was nog witter as de buurman. Maor hi-j wol Hertha ook now niet hemme.

Hertha en Hendrik Den man uut Azum had gezeid: Daor mot dur een de baas zun. En gi-j mot met um oefene. Dus ik same met Hertha, bi-j opa Jan naor ut veurmalige Burgers dierenpark. “Blijf..lig..volg..sta.” Den Belg kon al snel Hollands. Hi-j was goed. Maor un hötje daornoa ginge raar doen, rende as un dolle in ut rond, ut spölle met mien wed aggressief. De fokker um advies gevraog en den zei: “Hij heeft schurft en ik denk daarom dat het in zijn kop niet goed meer zit.” Wis gin behandelmethode en gaf ut advies um um af te laoten maken. Ut was nog niet de tied van un spuitje, gi-j moes dur met naor de boswachter. Vader zei-j: “Tis ow hond, dus gi-j gaot dur eiges maor met naor Hendrik Garretsen.” Ik had gin keus en op de fiets naor Hendrik toe. Hertha dach ik wod uutgeloate. Hi-j rende in volle vaart en trok mien met, zonder dat ik trapte. Op 50 meter vanaf boswachterhuus ginge plotseling as un blok op de weg zitten. Ik had ut niet verwacht, sloeg oaver de kop en kwam met fiets en al in de berm terech. Op un hoor noa in ‘t prikkeldraod en wak ook dei-j, in de hond kreg ik gin beweaging. Tot ik mien umdrea-jde, we ware met de eigeste gang zo weer thuus. “Garretse was dur niet” zei ik thuus met un roo-je kleur. “Dan gao-j marge maor van ni-je.” De volgende dag hek de laatste honderd meter met de hond aan de hand gelopen. Hendrik was thuus: “Bind um daor maor aan de boom.” Hi-j hiel ut geweer uut huus, laa-jde um, lei-j aan en un knal. Hertha sprong anderhalve meter hoog, de halsband knapte, dei-j twee stappen in mien richting, blef mien aankieken en viel toen, un halve meter veur mien, in één klap um. Weer un stukske leavenservaring dur bi-j gekregen. Van Hertha’s ogen buk ‘s nachs nog wel is wakker gewodde. Zo ak al ze-j: un hadde opvoeding.

Buurt winkel Tante Graatje Oah zei-j moeder: “Ik heb de suuker op, gao is gauw naor tante Graatje un ni-je toet hale.” Tante Graatje had un buurtwinkeltje. Ut was al noa sluutingstied en we moesten achterum via de kökke. We kwamme net op tied. Ut eate was op en dan moes dur nog gebea-je wodden. Tante Graatje was zeer geleuvig. Tante Graatje was een en al Wittem, Antonius van Padua en een en al Keavelaer. De hele familie lag op de kni-je en wi-j lage dur now ook bi-j. Tante Graatje bea-jde veur en ruumde ondertusse de kachel af: “Wees gegroet, kindje Jezus zoet, auw, auw, verdomme, verbrand ik mien toch de kneuk aan de kaokpan. Heilige Antonius van Padua, beste vrind, zörg toch dat onze Leida eur speldje van Lourdes weer trugvindt. Wees gegroet Maria, onze lieve vrouwe. Vol van genade, bedrukte moeder Gods van Varsseveld, lieve vrouwe van Lichtenvoorde, mien god auw, verdomme, den stelpan is ook al gluu-jund heit. Un schietgebedje veur de arme kinderkus uut noodli-jende gebiede. Onze Vader die in de hemel zijt, Bertus, slao Jan is aan de snuut, Jesus Christus. En slaot Wim dur bi-j en U naam worde geheiligd, Bertus slaop ie? En geef Leida ook un mep, de Heer zij met ons en bewaar ons van alle zonden, mea culpa. Van al onze slechte en boze gedachten, mea culpa. En lijdt ons niet in bekoring maar verlos ons van het kwade. Ik breng mijn gevoelens bij U te rade.” Wi-j lage meer as un kwartier op de kni-je, en de kokosmat had naoderhand diepe vaole achter gelaote. As ons moeder ‘s aovus wol zegge dat ze wat neudig had van tante Graatje, dan wasse Annie en ik um al stiften.

Jo met zijn zuster Annie.