Αμπελώνες & Οινοποεία 2017 by Ύπαιθρος Χώρα

ΚΡΑΣΊ ΑΜΠΕΛΏΝΕΣ & ΟΙΝΟΠΟΙΕΊΑ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2017

ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ

Ελληνικός τρύγος

Πώς διαμορφώνονται η ποσότητα, η ποιότητα και οι τιμές

Ευρώπη & κόσμος

Οι τάσεις στην παγκόσμια παραγωγή και στις αγορές

Οινοτουρισμός

Οι Δρόμοι του Κρασιού ΣΥΝΕΝΤΕΎΞΕΙΣ • ΑΠΟΨΕΙΣ • ΟΙΝΟΠΟΙΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ • ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ • ΑΓΟΡΑ

EDITORIAL Β

του Νίκου Λάππα

ρισκόμαστε στην κορύφωση του τρύγου. Κυρίαρχα χαρακτηριστικά του αποτελούν οι μικρές αποδόσεις και ποσότητες, που, όμως, σε πολλές περιπτώσεις, συνοδεύονται από υψηλή ποιότητα. Παρόμοια εικόνα επικρατεί και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες της Μεσογείου. Στην Ιταλία, στη Γαλλία και σε μικρότερο βαθμό στην Ισπανία, παγετοί, χαλαζοπτώσεις, ξηρασίες, καύσωνες και ασθένειες είχαν ως αποτέλεσμα μεγάλες καταστροφές και μείωση της παραγωγής. Αντίθετα, η εικόνα στην Καλιφόρνια και στο Νότιο Ημισφαιρίο κινείται στην αντίθετη κατεύθυνση. Το ειδικό αυτό αφιέρωμα της «ΥΧ», παρουσιάζει τα δεδομένα στις βασικές αμπελουργικές περιοχές. Επιπλέον, καταγράφει τις απόψεις έγκυρων αναλυτών της οινικής οικονομίας για την υφιστάμενη κατάσταση και, κυρίως, τις προϋποθέσεις που θα οδηγούσαν σε μία νέα δυναμική του τομέα. Δεν πρέπει να λησμονούμε τις εξής καταλυτικές παραμέτρους. Πρώτον, ότι η παγκοσμιοποίηση έχει οδηγήσει σε σύγκλιση γεύσεων υπέρ της μπύρας, στην περίπτωση της Ελλάδας και πολλών άλλων χωρών, εις βάρος του κρασιού. Δεύτερον, ότι με την εσωτερική κατανάλωση καθηλωμένη, οι εξαγωγές αποτελούν τη μεγάλη βιώσιμη επιλογή και η αποτίμησή τους καταδεικνύει την απόσταση που μας χωρίζει από τις άλλες χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου. Την τελευταία δεκαπενταετία, για παράδειγμα, ενώ η αξία των ελληνικών εξαγωγών οίνου παραμένει περίπου ίδια, στις άλλες χώρες του Νότου έχει αυξηθεί σημαντικά. Ενδεικτικό είναι, επίσης, το στοιχείο ότι η Ελλάδα εξάγει μόλις το 10% περίπου της παραγωγής της, σε αντίθεση με Ιταλία, Ισπανία και Πορτογαλία, που εξάγουν πάνω από το 50%. Η αντιστροφή των παραπάνω προϋποθέτει βαθιές διεπαγγελματικές συνέργειες. Η αμπελουργική εκμετάλλευση πρέπει να γίνει βιώσιμη και ανταγωνιστική, με στοχευμένες δράσεις για τη μεγέθυνσή της, καθώς και με συνεταιριστικές παρεμβάσεις. Η μέση οινοποιητική επιχείρηση, ανεξάρτητα από το ιδιοκτησιακό καθεστώς που τη διέπει, πρέπει να βελτιώσει κάθετα την επιχειρηματικότητά της, για να φτάσει τα επίπεδα των επιτυχημένων παραδειγμάτων που κυριαρχούν στην εγχώρια αγορά και χαρακτηρίζονται από εξωστρέφεια. To κράτος πρέπει να λειτουργήσει με σχέδιο και να κατανοήσει ότι, για παράδειγμα, η έλλειψη αξιόπιστου ελέγχου και η φορολογική του πολιτική αποτελούν εμπόδια. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του ΕΦΚ που, αφού αναστάτωσε ολόκληρο τον κλάδο δίχως καν να έχει σοβαρό δημοσιονομικό αντίκρισμα, τώρα βαίνει προς κατάργηση, με τη σχετική απόφαση, ωστόσο, να μετατίθεται από... μήνα σε μήνα, την ώρα που η αγορά παραμένει παγωμένη. ΚΡΑΣΙ | 3

XXXXX ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

5-17

Η ποιότητα, η ποσότητα και οι τιμές από την Κρήτη έως τη Βόρεια Ελλάδα

18-22

Πώς κινήθηκε η παραγωγή στην Ευρώπη και στον κόσμο

23-31

Η οινοποίηση στα γνωστά οινοποιεία της χώρας

32-41

Πετυχημένα συνεταιριστικά οινοποιεία

42-43

Η Ευφυής Γεωργία στην καλλιέργεια του αμπελιού

44-47

Ο οινοτουρισμός στη Βόρεια Ελλάδα και στη Νεμέα

48-51

Προτάσεις για το μέλλον του ελληνικού κρασιού από τον Θεόδωρο Γεωργόπουλο

52-59

Συνεντεύξεις των Ευάγγελου Αργύρη, Γιώργου Σκούρα και Χρήστου Μάρκου

64-65

Προτάσεις από τον χώρο του κρασιού

ΚΡΑΣΊ ΑΜΠΕΛΏΝΕΣ & ΟΊΝΟΠΟΊΕΊΑ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2017

ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2017

Ιδιοκτησία Ύπαιθρος Χώρα Α.Ε. Διευθυντής Νίκος Λάππας Επιμέλεια κειμένων Κωνσταντίνα Πεδιαδίτη Δημιουργικό-Σελιδοποίηση Σπύρος Γκίκας, Στέλιος Πουλάκος, Σπύρος Παραγιάννης Διεύθυνση Eμπορικού Φωτεινή Μακρίδου Διόρθωση κειμένων Γιάννης Καρτερός, Κωνσταντίνα Πεδιαδίτη Yπεύθυνη δημοσιογραφικής ομάδας Τάνια Γεωργιοπούλου Δημοσιογραφική ομάδα Mαρία Αμπατζή, Αφροδίτη Χρυσοχόου, Γιώργος Αργυρίου, Νικολέττα Τζώρτζη, Γιώργος Ρούστας, Γιάννης Σάρρος Συμμετέχουν Θεόδωρος Γεωργόπουλος, Βασίλης Πρωτονοτάριος, Παρασκευάς Κορδοπάτης, Αλεξάνδρα Ανθίδου, Νίκος Βλάχος Εκτύπωση-Βιβλιοδεσία Non Stop Διανομή Άργος Α.Ε. Διεύθυνση Μητροπόλεως 9, Αθήνα, 10557, Τηλ.: 2161001600, Fax: 2161001699, Email: contact@ypaithros.gr «Απαγορεύεται κατά τον Ν.2121/1993 και κατά τη Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με τον Ν.100/1975) η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή -ολική, μερική, περιληπτική- η κατά παράφραση ή διασκευή απόδοση του περιεχομένου της εφημερίδας με οιονδήποτε μέσο και τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο, άνευ προηγούμενης έγγραφης αδείας του εκδότη».

Διανέμεται δωρεάν με την εφημερίδα «Ύπαιθρος Χώρα»

Εν αρχή ην... ο τρύγος

τρύγος φέτος ξεκίνησε, όπως κάθε χρόνο, άλλωστε, στη Σαντορίνη την πρώτη εβδομάδα του Αυγούστου και αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το τέλος Οκτωβρίου σε περιοχές της Βορείου Ελλάδος. Στο μεταξύ, ανταποκριτές της «ΥX» καταγράφουν και μεταφέρουν την εικόνα από τις βασικές οινικές περιφέρειες της χώρας, σε επικοινωνία με αμπελουργούς και οινοποιούς. Όπως φαίνεται, ο τρύγος εξελίχθηκε καλά στις περισσότερες περιοχές, όσον αφορά την ποιότητα, ωστόσο, οι καιρικές συνθήκες έφεραν μεγάλη μείωση της ποσότητας. Ειδικά στη Σαντορίνη –που η παραγωγή του περιζήτητου πλέον Ασύρτικου είναι έτσι και αλλιώς περιορισμένη– λόγω του καύσωνα στις αρχές του καλοκαιριού, οι οινοποιοί δεν κατάφεραν να βρουν τις ποσότητες οινοστάφυλου που χρειάζονταν. Αντιμέτωποι με δύσκολες καιρικές συνθήκες βρέθηκαν οι αμπελοκαλλιεργητές της Στερεάς Ελλάδας, με αποτέλεσμα τη μείωση της παραγωγής, ενώ και στην Κρήτη, λόγω καύσωνα, η πτώση έφτασε το 30%. Όσον αφορά το Αγιωργίτικο στην Πελοπόννησο, η ποσότητα εκτιμάται μειωμένη κατά περίπου 10%, ενώ οι τιμές αναμένεται να κυμανθούν στα περυσινά επίπεδα. Στα λευκά, ωστόσο, η μείωση της παραγωγής είναι μεγάλη, από 30% στην περιοχή της Κορινθίας έως και 50% στην Πάτρα. Όσον αφορά το Ξινόμαυρο, οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για μια πολύ καλή χρονιά, που βρίσκεται σε εξέλιξη. Σε περιοχές όπως η Σαντορίνη, αλλά και ο Τύρναβος, οι αμπελουργοί θα επωφεληθούν από τη μείωση της ποσότητας των οινοστάφυλων, δεδομένου ότι θα αυξηθούν οι τιμές, όχι όμως για όλες τις ποικιλίες. Για παράδειγμα, ο Ροδίτης παραμένει σε πολύ χαμηλά επίπεδα από άποψη τιμής, με αποτέλεσμα, όπως αναφέρουν οι παραγωγοί, να μην καλύπτεται το κόστος παραγωγής. Μεγάλο πλήγμα λόγω των άστατων καιρικών συνθηκών δέχθηκε φέτος η οινοπαραγωγή στην υπόλοιπη Ευρώπη, κυρίως στη Γαλλία, αλλά και στην Ισπανία και στην Ιταλία. Η Ιταλία, με προβλεπόμενο όγκο παραγωγής 41,1 εκατ. εκατόλιτρα, παραμένει στην πρώτη θέση στην παραγωγή κρασιού. Η Ισπανία, αναμένοντας συγκομιδή 38,3 εκατ. εκατολίτρων, 13% λιγότερο από το 2016, περνάει στη δεύτερη θέση στην κατάταξη των παραγωγών χωρών (στοιχεία ΚΕΟΣΟΕ) και στην Τρίτη θέση κατατάσσεται η Γαλλία, με τη συγκομιδή της να εκτιμάται σε 37,2 εκατ. εκατόλιτρα. Τάνια Γεωργιοπούλου ΚΡΑΣΙ | 5

ΤΡΥΓΟΣΕΛΛΑΔΑ

ΚΡΗΤΗ

Όψιμος τρύγος, παρά τις ζημιές Προσπάθεια να παραμείνουν στα περσινά επίπεδα οι τιμές

ημαντικές ζημιές από τον καύσωνα και τις υψηλές θερμοκρασίες υπέστησαν φέτος οι κρητικοί αμπελώνες. Σε κάποιες περιοχές, οι παραγωγοί αναφέρουν μείωση της παραγωγής που θα φτάσει το 30%. Λόγω των βροχοπτώσεων, όμως, ο τρύγος στο νησί, και ιδιαίτερα στο Ηράκλειο, έγινε όψιμα. «Ο καύσωνας αφυδάτωσε τα αμπέλια και επηρέασε την ομαλή ωρίμανση των σταφυλιών», αναφέρει ο Παρασκευάς Κορδοπάτης, γενικός διευθυντής της Κεντρικής Συνεταιριστικής Ένωσης Αμπελοοινικών Προϊόντων (ΚΕΟΣΟΕ). Σύμφωνα με την ΚΕΟΣΟΕ, οι συνθήκες που διαμορφώθηκαν στην αγορά

6 | ΚΡΑΣΙ

κρασοστάφυλων στο νησί επηρεάστηκαν από σειρά παραγόντων. Οι κλιματολογικές συνθήκες, σε συνδυασμό με την εξαγγελία σχετικά «ανεκτών» τιμών για σταφιδοποίηση, οδήγησαν τους καλλιεργητές Σουλτανίνας σε αποξήρανση σημαντικού μέρους της παραγωγής. Μειωμένος όγκος, αποξήρανση και εγκατάλειψη ήταν οι αιτίες που συνέβαλαν στο να μην υπάρχει φέτος διαθεσιμότητα της χαρακτηριστικής αυτής ποικιλίας. Οι τιμές θειωμένων γλευκών διαμορφώθηκαν σε επίπεδα τέτοια που να επιτρέπουν τη χορήγηση τιμών στον παραγωγό Σουλτανίνας στα 0,13-0,15 ευρώ/kg, αλλά και εκεί οδη-

γήθηκαν πολύ μικρές ποσότητες. Και, ενώ οι τιμές για τα σταφύλια τριπλής χρήσης μπορούν να θεωρηθούν «ανεκτές», αφού συγκρατήθηκαν με βάση και το περσινό τους ύψος, δεν μπορεί να πει κανείς το ίδιο για τις τιμές των οινοστάφυλων. Φέτος, οι τιμές για Μαντηλάρι, Κοτσιφάλι και Βηλάνα Α και Β κινήθηκαν μεταξύ των 0,18 και 0,20 ευρώ/kg, τη στιγμή που την περσινή περίοδο η τιμή τους κυμάνθηκε μεταξύ 0,29 και 0,34 ευρώ/kg. Παρ’ όλα αυτά, διαφαίνεται ότι στην περιοχή ευθύνης της ΕΑΣ Πεζών, οι τιμές θα γίνει προσπάθεια να παραμείνουν σταθερές, όπως αναφέρθηκε σε τοπικό σταθμό.

ΤΡΥΓΟΣΕΛΛΑΔΑ

ΣΑΝΤΟΡΊΝΗ

Mικρή παραγωγή, μεγάλη ποιότητα

ημαντική μείωση της παραγωγής σημειώθηκε στη Σαντορίνη, παρά το γεγονός ότι οι συνθήκες έμοιαζαν εξαιρετικά ευοίωνες κατά τη διάρκεια του χρόνου. Τελικά, οι εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες στο νησί, λίγο πριν από τον τρύγο, επηρέασαν αρνητικά τις καλλιέργειες. Ο τρύγος ολοκληρώθηκε στα τέλη Αυγούστου με τη Μανδηλαριά, που καλύπτει μικρές εκτάσεις στο νησί. «Τα αμπέλια ήταν πολύ δυνατά φέτος. Ήταν πολύ εύρωστα και υγιή, χάρη στον καλό χειμώνα. Όμως, δυστυχώς, ενώ όλα φαίνονταν να βαίνουν καλώς, ο καύσωνας στα τέλη Ιουνίου έπληξε ένα σημαντικό τμήμα της παραγωγής. Οι υψηλές θερμοκρασίες δημιούργησαν εγκαύματα στα σταφύλια και

τα αφυδάτωσαν. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση της συνολικής παραγωγής, χωρίς ευτυχώς να επηρεαστεί η ποιότητα», αναφέρει ο Νίκος Βαρβαρήγος, επικεφαλής οινολόγος του συνεταιρισμού Santo Wines. Συγκεκριμένα, σημειώθηκε μείωση κατά 26% σε σύγκριση με το 2016 και μείωση κατά 45% σε σχέση με τη μέση παραγωγή της Σαντορίνης, που έτσι και αλλιώς είναι ιδιαίτερα μικρή. Mάλιστα, ο ίδιος τονίζει ότι «η ζημιά θα ήταν μεγαλύτερη χωρίς τις παραδοσιακές κουλούρες, οι οποίες προφύλαξαν σε σημαντικό βαθμό τα σταφύλια, αποδεικνύοντας τον πολύτιμο ρόλο τους ειδικά σε ακραίες καιρικές συνθήκες, που επικρατούν συχνά στη Σαντορίνη».

Η μείωση της παραγωγής οδήγησε στην αύξηση των τιμών στα αμπελοστάφυλα που, σε κάποιες περιπτώσεις, ξεπέρασαν και τα τρία ευρώ το κιλό. Το χειρότερο είναι ότι η ποσότητα των οινοστάφυλων που συγκομίστηκε δεν επαρκεί για την κάλυψη των αναγκών των οινοποιών του νησιού και για τις παραγγελίες και τις ποσότητες που ζητά η αγορά. Πάντως, όπως τονίζει ο κ. Βαρβαρήγος, «και η φετινή χρονιά έχει προϋποθέσεις για την παραγωγή κρασιών με υψηλά ποιοτικά χαρακτηριστικά. Καθώς όλες σχεδόν οι δεξαμενές έχουν γρήγορα αποζυμώσει, τα αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά», και τα κρασιά που θα προκύψουν θα έχουν αντοχή στον χρόνο. ΚΡΑΣΙ | 7

ΤΡΥΓΟΣΕΛΛΑΔΑ

ΒΌΡΕΙΟ ΑΙΓΑΊΟ

Μείωση ποσότητας, υψηλές τιμές στο Λημνιό

ένταση της ιδιαίτερης γεύσης στα κρασιά της Λήμνου οφείλεται στις δύο εξαιρετικές ποικιλίες, που αποτελούν το σήμα κατατεθέν του νησιού. «Το Μοσχάτο Αλεξανδρείας, που δίνει κρασιά ΠΟΠ, παράγει λευκό κρασί και το Λημνιό παράγει ερυθρό ξηρό και ημίγλυκο», τονίζει ο γενικός διευθυντής του Αγροτικού Συνεταιρισμού Λήμνου, Δημήτρης Κράσσος. Το Μοσχάτο Αλεξανδρείας καλύπτει 2.5003.000 στρέμματα, το δε Λημνιό είναι περίπου στα 500 στρέμματα. «Με σκοπό να επεκταθούν οι αμπελώνες της συγκεκριμένης ποικιλίας, το διοικητικό συμβούλιο του συνεταιρισμού αποφάσισε να ανεβάσει την τιμή των σταφυλιών του Λημνιού στα 80 λεπτά/κιλό», μας λέει. Όπως φαίνεται, η πολιτική απέδωσε, γιατί σταδιακά επεκτείνεται ο αμπελώνας. Μάλιστα, ο κ. Κράσσος εκτιμά ότι σε βάθος πενταετίας θα 8 | ΚΡΑΣΙ

υπάρξει σημαντική αύξηση στην παραγωγή του Λημνιού. Στο Μοσχάτο, η τιμή διαμορφώνεται στα 43 λεπτά/κιλό σταφυλιού και 45 στα βιολογικά. «Αυτή η τιμή δόθηκε πέρυσι και φαίνεται πως δεν θα τροποποιηθεί, με ενδεχόμενο να ανέβει για τα σταφύλια που έχουν καλλιεργηθεί βιολογικά». Φέτος, ο καύσωνας προκάλεσε προβλήματα στα αμπέλια της Λήμνου, με αποτέλεσμα τη μείωση των στρεμματικών αποδόσεων. Στα 700-800 κιλά/στρέμμα κυμαίνονται οι αποδόσεις στο Μοσχάτο και στα 500-600 κιλά/στρέμμα στο Λημνιό. «Είμαστε συνηθισμένοι στις χαμηλές αποδόσεις, γιατί τα κρασιά μας είναι ποιοτικά. Τα αμπέλια μας δεν ξεπερνούν τα 1.200 κιλά/στρέμμα στο Μοσχάτο και τα 1.000 κιλά/στρέμμα στο Λημνιό», σημειώνει, όμως φέτος η απόδοση ήταν εξαιρετικά χαμηλά. Ποικιλία-βασιλιάς χαρακτηρίζεται το Λευ-

κό Μοσχάτο Σάμου με την ετικέτα «GRAND CRU». Θεωρείται και «κρασί των προέδρων», καθώς σερβίρεται από την Προεδρία της Δημοκρατίας σε υψηλούς καλεσμένους. Το επονομαζόμενο και «μοσχούδι» καλύπτει το 97% των 13.000 στρεμμάτων αμπελώνα. «Πρόκειται για μια εξαιρετική πολυδύναμη ποικιλία που μπορεί να φτιάξει αρκετά είδη κρασιών. Οι δυο μικρασιάτικες ποικιλίες Ρητινό και Φωκιανό παράγουν ροζέ κρασί που, μαζί με τον Αυγουστιάτη, αιγιοπελαγίτικη ποικιλία, τις χρησιμοποιούμε για να φτιάξουμε ένα ροζέ (SELANA), ένα ποικιλιακό (Φωκιανό) κι ένα κόκκινο, το οποίο εμφιαλώνεται μόνο για το νησί», αναφέρει ο πρόεδρος του Ενιαίου Οινοποιητικού Αγροτικού Συνεταιρισμού Σάμου, Ιωάννης Σκούτας. Η φετινή χρονιά χαρακτηρίζεται από υψηλή ποιότητα, αλλά μειωμένη ποσότητα, κατά 20%-30%. Το θετικό είναι ότι οι ποσότητες που έχουν παραχθεί καλύπτουν τις παραγγελίες. «Οι στρεμματικές αποδόσεις, λόγω του ότι είναι ΠΟΠ, καθορίζονται από τη νομοθεσία και είναι εξαιρετικά χαμηλές. Το κρασί, για παράδειγμα, που εξάγεται στη Γαλλία, προέρχεται από αμπελώνες με απόδοση 530 κιλά/στρέμμα». Μιλώντας για τις τιμές, ο κ. Σκούτας εξηγεί ότι ο παραγωγός που τρυγά τώρα, λαμβάνει προκαταβολή τον Ιανουάριο, εισπράττει τη δεύτερη δόση μέσα στο έτος και η εκκαθάριση γίνεται ανάλογα με τις πωλήσεις. «Για το κρασί που είναι πολύ καλής ποιότητας και συνήθως εξάγεται, η τιμή παραγωγού πλησιάζει τα 55 λεπτά/ κιλό», εξηγεί.

ΤΡΥΓΟΣΕΛΛΑΔΑ

ΔΥΤΙΚΉ ΕΛΛΆΔΑ

Μικρότερη η ποσότητα, μεγαλύτερο το κόστος παραγωγής

φετινή παραγωγή οινοστάφυλων στην περιοχή της Δυτικής Ελλάδας εκτιμάται ότι θα είναι ικανοποιητική ως προς την ποιότητα, αλλά με ελαφρά μείωση της ποσότητας, λόγω των υψηλών θερμοκρασιών του καλοκαιριού και του χαλαζιού, που έκαψαν τον καρπό σε συγκεκριμένες ποικιλίες. Στην Αχαΐα, οι ποικιλίες που καλλιεργούνται είναι η Μαυροδάφνη, το Μοσχάτο, ο Ροδίτης (παράγει τους περισσότερους τόνους σταφυλιού) και γαλλικές ποικιλίες όπως Chardonnay, Cabernet, Merlot, Syrah. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των παραγωγών, στα αμπέλια που δεν υπέστησαν ζημιές από τις καιρικές συνθήκες, η παραγωγή μπορεί

να είναι αυξημένη ακόμα και κατά 20% σε σχέση με πέρυσι. Στον Νομό Ηλείας, οι αμπελώνες, ανάλογα και με το υψόμετρο, παράγουν κυρίως Ροδίτη, Ασύρτικο, Μαυροδάφνη, Μοσχοφίλερο, Φίλερι, καθώς και γαλλικές ποικιλίες όπως Chardonnay και Merlot, ενώ υπάρχουν και πολλές άλλες ποικιλίες τοπικών οινοπαραγωγών, όπως Μανδηλαριά και Βέρτζαμι. Ο τρύγος ξεκίνησε σταδιακά στα τέλη Αυγούστου και αναμένεται να κορυφωθεί τον Οκτώβριο. Λόγω του παρατεταμένου καύσωνα, αλλά και του χαλαζιού, που έπληξε αρκετές περιοχές στη διάρκεια του καλοκαιριού, προκλήθηκαν ζημιές στα αμπέλια. Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλε-

σμα να ανέβει σημαντικά το κόστος καλλιέργειας. Το πρόβλημα, ωστόσο, δεν θεωρείται γενικευμένο, καθώς οι αμπελώνες που ήταν κοντά στη θάλασσα δεν επηρεάστηκαν ιδιαίτερα από τον καύσωνα, ενώ δεν παρουσίασαν και σοβαρές ασθένειες. Πάντως, η ποιότητα, όπως τονίζουν οι παραγωγοί, δεν έχει επηρεαστεί και, μάλιστα, αναμένεται καλύτερη σε σχέση με πέρυσι. Οι βροχές στις αρχές του καλοκαιριού βοήθησαν, ώστε να αναμένονται οίνοι με υψηλό αρωματικό δυναμικό, καλές οξύτητες και φυσιολογική περιεκτικότητα σακχάρων. Σε ό,τι αφορά τη στρεμματική απόδοση, αυτή κυμαίνεται στα 1.000 κιλά σταφύλι ανά στρέμμα. ΚΡΑΣΙ | 9

ΤΡΥΓΟΣΕΛΛΑΔΑ

ΠΕΛΟΠΌΝΝΗΣΟΣ

Πολύ καλή σοδειά στο Αγιωργίτικο, λιγότερα αλλά ποιοτικότερα τα λευκά Παρά τους φόβους για καύσωνες, φαίνεται ότι οι υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες επηρέασαν σε μικρό βαθμό τα αμπέλια.

την περιφέρεια Πελοποννήσου, βρίσκονται οι μεγαλύτερες εκτάσεις με αμπελοκαλλιέργειες στη χώρα. Ο τρύγος του Αγιωργίτικου, της βασικής ποικιλίας της Νεμέας, αλλά και άλλων περιοχών, έχει ολοκληρωθεί και οι αμπελουργοί-οινοποιοί μιλούν για πολύ καλή χρονιά, από άποψη ποιότητας. Παρά τους φόβους για καύσωνες, φαίνεται ότι οι υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες επηρέασαν σε μικρό βαθμό τα αμπέλια. Ο πρόεδρος των Οινοποιών Νεμέας, Νίκος Βλάχος, τονίζει ότι με βάση τα δεδομένα, τα αγιωργίτικα σταφύλια έδωσαν περίπου 10% μικρότερη παραγωγή. «Η ποσότητα θα κυμανθεί περίπου στα περυσινά επίπεδα, αλλά η ποιότητα φέτος είναι ιδιαίτερα καλή. Έχουμε καλή πρώτη ύλη για να φτιάξουμε μεγάλα κρασιά στο μέλλον». Όσον αφορά τις τιμές, ο οινοποιός τονίζει πως, ανάλογα, βέβαια, με την ποιότητα, θα είναι περίπου στα ίδια επίπεδα με πέρυσι. «Οι τιμές αναμένεται να κυμανθούν στα περσινά επίπεδα και ίσως λίγο παραπάνω, ξεκινώντας από τα 30 λεπτά και φτάνοντας στα 65 λεπτά». 10 | ΚΡΑΣΙ

Στα λευκά, η μείωση της παραγωγής είναι μεγάλη, από 30% στην περιοχή της Κορινθίας έως και 50% στην Πάτρα

ΤΡΥΓΟΣΕΛΛΑΔΑ

Στα λευκά, ωστόσο, η μείωση της παραγωγής είναι μεγάλη, από 30% στην περιοχή της Κορινθίας έως και 50% στην Πάτρα, ενώ ο τρύγος για Ροδίτη και τα Σαββατιανά βρίσκεται σε εξέλιξη. Αγωνία υπάρχει για το Μοσχοφίλερο, του οποίου η συγκομιδή ξεκίνησε στις αρχές Σεπτεμβρίου. «Το Μοσχοφίλερο είναι τουλάχιστον μια ποικιλία ανθεκτική στις καιρικές συνθήκες», λέει ο κ. Βλάχος. Οι τιμές για τα λευκά κρασιά αναμένεται να αυξηθούν, λόγω της έλλειψης ποσοτήτων, εκτιμά ο οινοποιός. Η ποιότητα, αν κάτι δεν πάει εξαιρετικά στραβά την τελευταία στιγμή, αναμένεται επίσης πολύ καλή. Από την Αρκαδία, ο Κώστας Λυμπερόπουλος

αναφέρει ότι «αυτήν τη χρονιά αναμένουμε μεγάλη μείωση της παραγωγής λόγω του παγετού της άνοιξης. Η μείωση αυτή αναμένεται να φτάσει στο 50%, αλλά η ποιότητα φέτος θα σταθεί σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα». Σε ό,τι αφορά την τιμή, ο κ. Λυμπερόπουλος υποστήριξε ότι αναμένεται να κυμανθεί στα περσινά επίπεδα, από 45 λεπτά έως 55 λεπτά. Από τη Μεσσηνία, ο πρόεδρος του νεοσύστατου σωματείου, Παναγιώτης Πουλημένος, επισημαίνει ότι «η παραγωγή στο Μοσχοφίλερο θα είναι μειωμένη κατά 20% εξαιτίας της χαλαζόπτωσης την άνοιξη, αλλά και του καύσωνα που ακολούθησε». Αυτό αναμένεται σχεδόν σίγουρα να αυξήσει και τις τιμές. ΚΡΑΣΙ | 11

ΤΡΥΓΟΣΕΛΛΑΔΑ

ΣΤΕΡΕΆ ΕΛΛΆΔΑ

Μείωση της ποσότητας, υποβάθμιση της ποιότητας

ντιμέτωποι με δύσκολες καιρικές συνθήκες βρέθηκαν οι αμπελοκαλλιεργητές της Στερεάς Ελλάδας. Το γεγονός είχε ως αποτέλεσμα να μειωθεί η ποσότητα και να υποβαθμιστεί η ποιότητα των οινοστάφυλων. Οι πολλές βροχοπτώσεις, που έφεραν αυξημένη υγρασία, ευνόησαν τις ασθένειες του αμπελιού και για αυτόν τον λόγο χρειάστηκαν περισσότεροι ψεκασμοί. Στη συνέχεια, ήρθαν οι υψηλές θερμοκρασίες, που έφεραν σημαντικές απώλειες, ειδικά στα ξερικά αμπέλια. Σύμφωνα με τον αμπελουργό και οινοποιό από τις Λιβανάτες Φθιώτιδας, Δημήτρη Μαυροειδή, «λόγω των καιρικών συνθηκών εντάθηκε το πρόβλημα με τις ασθένειες, και σε καλλιέργειες που δεν έγιναν σωστά οι ψεκα-

12 | ΚΡΑΣΙ

σμοί υπήρξαν πολλά προβλήματα. Η φετινή καλλιεργητική περίοδος, σε σχέση με την περσινή δεν είχε μεγάλες διακυμάνσεις για τα ποτιστικά αμπέλια. Μειωμένη παραγωγή, όμως, πάνω από το 70%, είχαν οι ξερικές καλλιέργειες λόγω του καύσωνα. Στην περιοχή, η παραγωγή του Ροδίτη έφτασε τα 1.100 κιλά, του Ασύρτικου 1.000 κιλά, η Μαλαγουζιά στα 900-1.000 κιλά, το Αγιωργίτικο 1.000 και το Μοσχάτο 1.100 κιλά. Γενικότερα, οι τιμές αγοράς των σταφυλιών κυμαίνονται στα 33 λεπτά το κιλό για τα λευκά σταφύλια και 45 λεπτά για τα κόκκινα, ανάλογα και με τον τρόπο πληρωμής». Μια άλλη εικόνα από την περιοχή του Δομοκού μας περιγράφει ο παραγωγός Νίκος Βασιλόπουλος. «Στην περιοχή μας, λόγω των βροχοπτώσεων, αντιμετωπίσαμε

Οι υψηλές θερμοκρασίες έφεραν σημαντικές απώλειες, ειδικά στα ξερικά αμπέλια

μεγάλο πρόβλημα με τον περονόσπορο και χρειάστηκε να κάνουμε περισσότερους ψεκασμούς. Οι παραγωγές μας κυμάνθηκαν για τα λευκά σταφύλια στα 800-900 κιλά το στρέμμα και για τα κόκκινα στα 1.000 κιλά». Τριπλό χτύπημα (χαλάζι, καύσωνας, βοτρύτης) δέχθηκαν οι παραγωγοί από την Άσκρη Βοιωτίας, με αποτέλεσμα η μέση στρεμματική απόδοση, για τις ποικιλίες Ροδίτης και Σαββατιανό, να πέσει κάτω από 1.000 κιλά, όταν η περσινή ξεπερνούσε τους 2 τόνους. «Οι καιρικές συνθήκες υποβάθμισαν σε μεγάλο βαθμό το σταφύλι και η παραγωγή μας είναι μειωμένη κατά 50% σε σχέση με πέρυσι. Ένα μεγάλο ποσοστό των σταφυλιών μας έχει σαπίσει, με αποτέλεσμα να έχουμε και ποιοτική υποβάθμιση. Στο χωριό μας καλλιεργούνται πάνω από 3.000 στρέμματα και καταλαβαίνετε ποια θα είναι η εξέλιξη στο αγροτικό μας εισόδημα», δήλωσε ο παραγωγός, Μάκης Στάθης. Άσχημη ήταν η χρονιά και για τους παραγωγούς στη Νότια Εύβοια. Σύμφωνα με τον αμπελουργό Νίκο Μίσσα, «πάνω από 60% είναι μειωμένη η παραγωγή μας για τη φετινή περίοδο. Αν λάβουμε υπόψη και τις τιμές, οι οποίες κυμαίνονται στα 30 λεπτά το κιλό για τα κόκκινα και στα 22 - 30 λεπτά το κιλό για τα λευκά, ο χειμώνας θα είναι δύσκολος».

ΤΡΥΓΟΣΕΛΛΑΔΑ

ΘΕΣΣΑΛΊΑ

Καλές τιμές δίνουν οι συνεταιρισμοί

ε πάρα πολύ καλά επίπεδα, σε σχέση με τις υπόλοιπες περιοχές της χώρας, παραμένουν, όπως και τα προηγούμενα χρόνια, οι τιμές για την πλειονότητα της παραγωγής σταφυλιών, όπως αποφάσισε για τα μέλη του ο Οινοποιητικός Συνεταιρισμός Τυρνάβου. Το Mοσχάτο Τυρνάβου, που αποτελεί την αιχμή του δόρατος για τον συνεταιρισμό, ορίστηκε στα 35 λεπτά κατά κιλό. Φέτος, ο ΑΟΣ Τυρνάβου θα παραλάβει πάνω από 12 εκατ. κιλά σταφύλια από τους συνεταιριστές-μέλη του, συνεχίζοντας έτσι για ακόμη μία χρονιά τη σταθερή του πορεία. Η ποιότητα των σταφυλιών χαρακτηρίζεται φέτος πάρα πολύ καλή, έως άριστη. Υπενθυμίζεται ότι η περιοχή έχει στο δυναμικό της πάνω από 25.000 στρέμματα αμπελώνων. Αναλυτικότερα, οι τιμές που αποφάσισε για τη φετινή σοδειά το ΔΣ του συνεταιρισμού και ενέκρινε στη συνέχεια η γενική συνέλευση, είναι οι παρακάτω, κατά κιλό: Μοσχάτο Τυρνάβου 0,35 ευρώ, Ροδίτης – Ugni Blanc κ.λπ. 0,33 ευρώ, Μπαντίκι 0,46 ευρώ, Cabernet 0,40 ευρώ, Syrah

0,36 ευρώ, Merlot 0,38 ευρώ. Η απόφαση της διοίκησης στηρίζει το σύνολο του αμπελουργικού κόσμου της περιοχής, είτε

είναι συνέταιροι είτε όχι, αφού η τιμή των 35 λεπτών το κιλό, π.χ. για το Μοσχάτο Τυρνάβου, συγκρατεί εκεί και τις τιμές που αγοράζουν οι ιδιώτες, καθώς σε όλες σχεδόν τις ιδιωτικές συναλλαγές σταφυλιών η συμφωνία είναι «ό,τι πληρώσει το οινοποιείο, τόσο πουλάμε και εμείς». Συνεταιρισμός Νέας Αγχιάλου Τις επόμενες ημέρες, ολοκληρώνεται ο τρύγος των αμπελιών στην περιοχή της Νέας Αγχιάλου. Όλα δείχνουν πως η χρονιά θα είναι καλή ποσοτικά και ποιοτικά. Στην περιοχή καλλιεργούνται 4.000 στρέμματα με αμπέλια και όλοι οι αμπελουργοί είναι μέλη του συνεταιρισμού. Ο συνεταιρισμός δεν συνηθίζει να ανακοινώνει τιμές με την έναρξη του τρύγου, αλλά πληρώνει τους παραγωγούς έναντι και αφού ολοκληρωθεί η εμπορική χρονιά, και με βάση τις τιμές που θα κυριαρχήσουν στην αγορά, προχωρά στην εκκαθάριση. Ωστόσο, όλα δείχνουν ότι οι τελικές τιμές θα κυμανθούν στα περσινά επίπεδα και δεν θα διαφέρουν σημαντικά από αυτές που ανακοίνωσε ο Τύρναβος. ΚΡΑΣΙ | 13

ΤΡΥΓΟΣΕΛΛΑΔΑ

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

Πρώιμη, αλλά καλή χρονιά για τη Γουμένισσα

αλά εξελίσσεται η χρονιά στον Νομό Κιλκίς και στην περιοχή της Γουμένισσας, όπου και καλλιεργούνται οι τοπικές ποικιλίες ΠΟΠ (ΟΠΑΠ) και ΠΓΕ Ξινόμαυρο, Νεγκόσκα και Ροδίτης. Ειδικότερα, ο τρύγος για τις δύο πρώτες ξεκίνησε στις αρχές Οκτωβρίου. Φέτος, όπως τονίζει ο Περικλής Τάτσης, ιδιοκτήτης του ομώνυμου οινοποιείου, υπάρχει μια σχετική πρωιμότητα δέκα ημερών, λόγω καιρικών συνθηκών. Σε ό,τι αφορά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά, τονίζει ότι η κάθε χρονιά δίνει το δικό της στίγμα στο κρασί που θα παραχθεί. «Φέτος,

είχαμε βαρύ χειμώνα και αυτό βοήθησε τα φυτά να ξεκουραστούν, επίσης η χρονιά ήταν ξηρή, χωρίς πολλές βροχές κι αυτό ευνόησε την καλλιέργεια», σημειώνει, προσθέτοντας, ωστόσο, ότι οι υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού θα αφαιρέσουν κάποια στοιχεία οξύτητας σε ορισμένα αμπέλια. «Το σίγουρο είναι ότι θα υπάρχουν έντονα χρώματα», καταλήγει ο κ. Τάτσης. Ο αμπελώνας του Κτήματος Τάτση εκτείνεται σε 140 στρέμματα, όπου και εφαρμόζεται η μέθοδος της βιοδυναμικής καλλιέργειας, ενώ οι ποικιλίες που καλλιεργούνται είναι κατά 90% Ξινόμαυρο, Νεγκόσμα, Ροδίτης.

Ανοιχτές τιμές για τους αμπελουργούς στην Αγχίαλο Θεσσαλονίκης

αρόμοια με το Κιλκίς είναι τα χαρακτηριστικά της καλλιέργειας στον Νομό Θεσσαλονίκης και στην περιοχή της Αγχιάλου, όπου εδρεύουν πολλά οινοποιεία. «Οι καιρικές συνθήκες ευνόησαν φέτος την παραγωγή και εκτιμώ ότι η ποιότητα, η οποία μετριέται από τη γλυκύτητα, είναι πάρα πολύ καλή», τονίζει ο αμπελοοινοπαραγωγός και ιδιοκτήτης μιας από τις 17 μονάδες που λειτουργούν στην περιοχή, Βασίλης Παπαγρηγορίου, ο οποίος είναι και γενικός γραμματέας Αμπελουργών και Αμβυκούχων Ελλάδας. Σχετικά με τις τιμές παραγωγού, ο κ. Παπαγρηγορίου επισήμανε ότι φέτος, για πρώτη φορά, οι τιμές είναι ανοιχτές. «Δεν ξέρω τι μπορεί να συνεπάγεται αυτό για τον παραγωγό, αλλά σίγουρα δεν είναι προς το καλύτερο», δηλώνει ο κ. Παπαγρηγορίου και εξηγεί

14 | ΚΡΑΣΙ

γιατί προέκυψε το θέμα αυτό. «Υπήρξε μεγάλος προβληματισμός όσον αφορά το κρασί και τα άλλα προϊόντα για το τι θα ισχύσει από τις υπηρεσίες του ΥΠΑΑΤ. Είχαμε επισημάνει ότι, όταν ο παραγωγός δεν μπορεί να μεταποιεί ο ίδιος τα προϊόντα του και δεν μπορεί να διαθέσει την παραγωγή του, τότε θα στραφεί στα οινοποιεία, που όμως δίνουν πολύ χαμηλές τιμές. Και αυτό συμβαίνει τώρα». Αν αυτό συνεχιστεί, όπως λέει, ενδέχεται οι τιμές να φτάσουν στο κόστος. «Έχουμε υπολογίσει ότι ένα σταφύλι μέσης παραγωγικότητας έχει ένα κοστολόγιο 25 λεπτά χωρίς τα μεροκάματα και 30 λεπτά μαζί με τα μεροκάματα. Οι περσινές τιμές των λευκών σταφυλιών έφτασαν τα 30-32 λεπτά και των ερυθρών τα 33-36 λεπτά, ήμασταν δηλαδή στα όρια του κόστους. Φέτος, έτσι όπως πηγαίνουμε, δεν θα καλύψουμε ούτε το κόστος», κατέληξε.

ΤΡΥΓΟΣΕΛΛΑΔΑ

ΑΝΑΤΟΛΙΚΉ ΜΑΚΕΔΟΝΊΑ – ΘΡΆΚΗ

Μειωμένη ποσότητα, αλλά καλή ποιότητα σε τοπικές και διεθνείς ποικιλίες Μια ενδεικτική περιήγηση σε οινοποιεία των δύο περιφερειών δείχνει ότι η ξηρασία επηρέασε την παραγωγή. 16 | ΚΡΑΣΙ

το αγρόκτημα Σουφλίου, κυριαρχεί η οικογενειακή αμπελοκαλλιέργεια. Ο οινοποιός Θανάσης Μπέλλας εξηγεί ότι αναβίωσαν τρεις από τις 17 ιδιαίτερες θρακιώτικες ποικιλίες και τις οινοποίησαν με εξαιρετικά αποτελέσματα. Πρόκειται για την Κερατσούδα, τον Καρναχαλά και τον Μπογιαλαμά, που απαντά μόνο στο Σουφλί. «Η ποικιλία Καρναχαλάς είναι παγκοσμίως μοναδική. Καλλιεργείται σε οργανωμένο αμπελώνα 20 στρεμμάτων στο κτήμα μας και ενδεικτικά στην Τένεδο. Το κρασί που βγαίνει, ο Βυζαντινός, έχει μοναδικά αρώματα, γιατί πρόκειται για ποικιλία της Κεντρικής και Ανατολικής Θράκης», μας λέει. Οι ποιοτικές αποδόσεις των συγκεκριμένων ποικιλιών είναι εξαιρετικές και στρεμματικά κινήθηκαν στα 1.300-1.500 κιλά. Το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, μέσα από το INTERREG, εφαρμόζει πρόγραμμα στο οινοποιείο ΜΠΕΛΛΑΣ, σχεδιάζοντας μελέτες και δράσεις πάνω στις συγκεκριμένες ποικιλίες. Ο Σάκης Κατσαρίδης είναι τεχνολόγος γεωπόνος, υπεύθυνος των αμπελώνων Τσάνταλη, στη Μαρώνεια Ροδόπης. Στην τοπική ποικι-

ΤΡΥΓΟΣΕΛΛΑΔΑ

λία Μαυρούδι, οι αποδόσεις είναι 950 κιλά/ στρέμμα. «Η ποιότητα είναι εξαιρετική», αναφέρει. Η τιμή για τους παραγωγούς, με τους οποίους η σχέση συνεργασίας είναι σταθερή από το 2000, είναι 50 λεπτά/κιλό. Η Μαρώνεια έχει ιδιαίτερο μικροκλίμα, δεν εμφανίζονται ασθένειες και γι’ αυτό επέλεξαν, εξηγεί, να είναι βιολογικά πιστοποιημένα. «Είναι ιδανική περιοχή για επιτραπέζια και κρασοστάφυλα, φημισμένη για το κρασί. Η μυθολογία αναφέρει ότι ο Οδυσσέας έδωσε στον Κύκλωπα Πολύφημο Μαρώνειο οίνο». Στις άλλες ποικιλίες, οι στρεμματικές αποδόσεις (σε κιλά) είναι: Syrah 1.200, Merlot πάνω από 1.200, Chardonnay 1.100. Οι τιμές για όλες τις ποικιλίες κυμαίνονται στα 45-50 λεπτά, ανάλογα με την ποιότητα. Η Ανατολική Μακεδονία μετράει πλήθος βραβευμένων ετικετών και εξαιρετικά κρασιά. Η φετινή χρονιά παρουσιάζει σχετική μείωση στην παραγωγή. Οι τιμές παραγωγού κινούνται στα 70-80 λεπτά/κιλό στα λευκά και 50-60 στα ερυθρά, όσα πληρούν τις προϋποθέσεις ποιοτικών οινοποιείων. Στον Ακροπόταμο, το Ποδοχώρι και τον Πλατανότοπο Καβάλας

απαντούν εξαιρετικές ποικιλίες οινοποιήσιμων σταφυλιών, που τροφοδοτούν την Ανατολική Μακεδονία. «Η περιοχή έχει ένα ιδιαίτερο χάρισμα, λόγω υγρασίας και κλίματος. Οι οινολόγοι ονόμασαν αρωματικά τα σταφύλια της περιοχής και η ποιότητά τους είναι πολύ καλή», μεταφέρει ο παραγωγός από τον Ακροπόταμο, Βασίλης Χατζηανδρέου. Σημειώνει ότι η παραγωγή είναι πολύ καλή, αλλά σχετικά μειωμένη.

Ο γεωπόνος - διευθυντής αμπελώνων του Κτήματος Παυλίδη, Γιάννης Χρόνης, σημειώνει ότι η Δράμα έχει καθιερώσει το χαρμάνι Sauvignon Βlanc με Ασύρτικο, δηλαδή το πάντρεμα ελληνικής με ξένη ποικιλία, και στα επτά κτήματα του νομού. «Η φετινή χρονιά παρουσιάζει 15% μείωση στις αποδόσεις, αλλά εξαιρετική ποιότητα. Είναι η καλύτερη των τελευταίων δέκα ετών». Οι στρεμματικές αποδόσεις είναι περίπου 900 κιλά στα λευκά και 600-700 στα ερυθρά, με την προϋπόθεση τα οινοποιεία να εφαρμόζουν πράσινο τρύγο. Το Κτήμα Παυλίδη έχει ιδιόκτητους αμπελώνες και ποικιλίες Sauvignon, Chardonnay, ελληνικό Ασύρτικο, Syrah, Τεμπρανίγιο και ελληνικό Αγιωργίτικο. Στο Κτήμα Βιβλία Χώρα, που βρίσκεται στις πλαγιές του Παγγαίου Όρους, στο Κοκκινοχώρι Καβάλας, η χρονιά χαρακτηρίζεται εξαιρετική ως προς την ποιότητα. Οι στρεμματικές αποδόσεις ήταν χαμηλές, ειδικά φέτος, που δεν έβρεξε νωρίς. Σε κάθε περίπτωση, για τα ΠΓΕ κρασιά που ακολουθούν τα πρότυπα της βιολογικής αμπελοκαλλιέργειας, οι χαμηλές αποδόσεις είναι φυσιολογικές. ΚΡΑΣΙ | 17

ΤΡΥΓΟΣΕΥΡΩΠΗ

Κλίμα εναντίον κλήματος στην ευρωπαϊκή παραγωγή Αρνητικό είναι το πρόσημο για την οινοπαραγωγή στην Ευρώπη, καθώς οι συνθήκες που επικρατούν φέτος συγκρίνονται με την ξηρασία του 2012 και του 2015. Στις βασικές οινοπαραγωγικές χώρες, στην Ισπανία, στη Γαλλία και στην Ιταλία, οι αποδόσεις υποφέρουν από το άστατο κλίμα.

του Παρασκευά Κορδοπάτη, διευθυντή της ΚΕΟΣΟΕ

ύμφωνα με την ιταλική ιστοσελίδα WineNews, o ήπιος χειμώνας οδήγησε σε πρόωρη έκπτυξη οφθαλμών, αλλά στη συνέχεια η θερμοκρασία έπεσε απότομα και ακολούθησαν παγετοί που προκάλεσαν πολλές ζημιές. Τοπικά, υπήρχαν επεισόδια χαλαζοπτώσεων, ενώ στο τέλος η ζέστη και η ξηρασία επηρέασαν τα σταφύλια. Ενώ οι επίσημες προβλέψεις δεν έχουν ακόμη δημοσιευτεί, η πρώτη εικόνα για τη συγκομιδή στην Ευρώπη, και η αντίστοιχη στο Νότιο Ημισφαίριο, έχει αρχίσει να σχηματίζεται. Η Ιταλία, με προβλεπόμενο όγκο παραγωγής 41,1 εκατ. εκατόλιτρα, παραμένει στην πρώτη θέση στην παραγωγή κρασιού. Η Ισπανία αναμένει συγκομιδή 38,3 εκατ. εκατόλιτρα, 13% λιγότερο από το 2016. Η γαλλική συγκομιδή εκτιμάται σε 37,2 εκατ. εκατόλιτρα, συνεπώς η Ισπανία περνάει στη δεύτερη θέση στην κατάταξη των παραγωγών χωρών. 18 | ΚΡΑΣΙ

Ιταλία

Και πάλι πρώτη στην παγκόσμια κατάταξη παραγωγής οίνου Στην Ιταλία, η συγκομιδή μειώνεται κατά 24% σε σύγκριση με το 2016, μετά τον παγετό και την ξηρασία. Το ποσοστό αυτό θα μπορούσε να αναθεωρηθεί, εάν η έλλειψη νερού παραταθεί, αλλά με προβλεπόμενο όγκο 41,1 εκατ. εκατόλιτρα, σύμφωνα με την Assotegi, η χώρα θα πρέπει, όπως το 2015 και το 2016, να διατηρήσει τη θέση της ως η μεγαλύτερη παραγωγός οίνου στον κόσμο. Η Σικελία επηρεάζεται ιδιαίτερα από τη μείωση των όγκων, κατά 35% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Παρά την άνοδο των τιμών στην Ισπανία, η τελευταία εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά ανταγωνιστική, σε σχέση με την Ιταλία. Σύμφωνα με τον Ciatti, η τιμή των generic ιταλικών οίνων, τόσο στο κόκκινο όσο και στο λευκό, κινούνται στην περιοχή των 40 με 50 λεπτών το λίτρο. Σε γενικές γραμμές, η τοποθέτηση των τιμών των ιταλικών κρασιών

είναι σταθερή ή αυξάνεται. Η συνεχιζόμενη ισχυρή ζήτηση, σε συνδυασμό με τη χαμηλότερη διαθεσιμότητα λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων,θα μπορούσε να οδηγήσει σε υψηλότερες τιμές τα Prosecco.

Ισπανία

Δεύτερη στην «ιεραρχία», μπροστά πλέον από τη Γαλλία Η Ισπανία έδωσε το εναρκτήριο λάκτισμα της ευρωπαϊκής συγκομιδής σταφυλιών, κα-

XXX

θώς ο τρύγος ξεκίνησε πρώιμα το 2017 στα νότια της χώρας. Την αρχή έκανε η περιοχή Montilla-Moriles της Ανδαλουσίας, που παράγει κρασιά ονομασίας προέλευσης με λευκά σταφύλια (Chardonnay, Sauvignon Blanc, Verdejo και Moscatel). Συγκεκριμένα , η ημερομηνία έναρξης του τρύγου ήταν δύο εβδομάδες νωρίτερα από πέρυσι, ημερομηνία που αποτελεί ρεκόρ για την ισπανική ΠΟΠ περιοχή. Η έναρξη της συγκομιδής στην κύρια περιοχή παραγωγής οινοσταφύλων της Ισπανίας, Castilla-La Mancha,

ξεκίνησε τη 2η εβδομάδα του Αυγούστου στις λευκές ποικιλίες Chardonnay και Sauvignon Blanc, ενώ η ερυθρή ποικιλία Tempranillo ξεκίνησε στις 18-20 του ίδιου μήνα. Σημαντική πτώση στα αποθέματα οίνων και γλευκών στην Ισπανία Οι επιπτώσεις αυτής της κατάστασης ήταν άμεσες. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του συστήματος πληροφοριών αγοράς οίνου (Infovi) του ισπανικού υπουργείου Γεωργί-

ας, τα αποθέματα οίνων και γλευκών στην Ισπανία μειώθηκαν σημαντικά τον Μάιο, όταν ανακοινώθηκε η προοπτική μείωσης της παραγωγής. Συνολικά, τα αποθέματα παρουσίασαν υποχώρηση 9,5% (4.2 MHL). Η μεγαλύτερη μείωση σημειώθηκε στην περιοχή όπου τα αποθέματα είναι υψηλότερα, δηλαδή στην Castilla-La Mancha. Σε έναν μήνα, μειώθηκαν κατά 2,4 εκατομμύρια εκατόλιτρα. Στην τελευταία μηνιαία έκθεσή του, ο Ciatti αναφέρει ότι οι Ιταλοί αγοραστές ενδιαφέροΚΡΑΣΙ | 19

ΤΡΥΓΟΣΕΥΡΩΠΗ

νται για αγορές ισπανικών κρασιών, ώστε να αντιμετωπίσουν πιθανές ελλείψεις.

Γαλλία

Σημαντικές και εκτεταμένες οι καταστροφές Σύμφωνα με δημοσιεύματα στον οικονομικό Τύπο της Γαλλίας, το έτος 2017 αναμένεται ως ένα εκ των χειρότερων για τους γαλλικούς αμπελώνες, μετά το 1991, οπότε η κακοκαιρία είχε οδηγήσει σε μείωση της συγκομιδής κατά 1/3 περίπου. Παρόλο που οι θερμοκρασίες δεν ήταν εξαιρετικά χαμηλές, τα αμπέλια, τα οποία βρίσκονταν σε πιο ώριμο στάδιο, επηρεάστηκαν από τις καιρικές συνθήκες, ανάλογα και με την περιοχή. Ενδεικτικά, αναφέρουμε ότι στην περιφέρεια του Μπορντό, οι απώλειες υπολογίζεται να ανέλθουν σε 1-2 δισ. ευρώ. Στο Μπορντό, όπου έχουν επηρεαστεί όλες οι καλλιέργειες, η συγκομιδή προβλέπεται μειωμένη κατά 50%. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Διεπαγγελματικής Επιτροπής Οίνων Μπορντό (CIVB), επηρεάστηκαν όλες οι ζώνες, με ποσοστά καταστροφής που κυμαίνονται από 20% έως 90%-100% στις πιο εκτεθειμένες περιοχές. Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο του Διεπιστημονικού Συμβουλίου Οίνου του Μπορντό, το σύνολο του κλάδου επηρεάζεται, καθώς υπάρχουν ήδη ακυρώσεις παραγγελιών για εξοπλισμό ή έργα. Ωστόσο, οι αμπελοκαλλιεργητές μπορούν να

υπολογίζουν στις επιμέρους συμπληρωματικές σοδειές. Πρόκειται για ένα είδος αποθεματικού, που μπορεί να δημιουργήσει κάθε συγκομιδή, προκειμένου να αντισταθμίσει τις καταστροφές και το οποίο αντιπροσωπεύει 370 χιλ. εκατόλιτρα. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ομοσπονδίας των Μεγάλων Οίνων του Μπορντό, μία αύξηση των τιμών κατά 10% έως 20% είναι δυνατή, αλλά μία μεγαλύτερη αύξηση θα ήταν επιζήμια μεσοπρόθεσμα. Στο βόρειο τμήμα του Garonne, ο αμπελώνας Cognac θα απωλέσει αναμφίβολα το 1/3 της παραγωγής του, καθώς 40.000 εκτάρια έχουν επηρεαστεί από τον παγετό, εκ των οποίων τα 25.000 είναι σοβαρά κατεστραμμένα. Επισημαίνεται ότι ο παγετός προστέθηκε στο ήδη μεγάλο πρόβλημα της ξηρασίας. Στα μέσα Απριλίου, οι αμπελώνες της Οξιτανίας αντιμετώπισαν παρόμοια προβλήματα, με μικρότερες, ωστόσο, απώλειες. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Νοτιοδυτικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Οίνου (IVSO), καταστράφηκε, κατά μέσο όρο, το 10%-15% των αμπελώνων. Στην κοιλάδα του Λίγηρα, ο αμπελώνας του Azay-le-Rideau επηρεάστηκε περισσότερο, όπως και το 2016. Τα αγροτεμάχιά του θα μπορούσαν να χάσουν το 80% της συγκομιδής τους, μετά από πτώση της τάξεως του 75% το 2016. Στους υπόλοιπους αμπελώνες της περιοχής, όπου σημειώθηκε παρατεταμένος παγετός τον Απρίλιο, η συνολική απώλεια εκτιμάται σε 20%, έναντι 26% το 2016. Οι αμπελώνες της Βουργουνδίας αντιμετώπισαν την έντονη κακοκαιρία για δεύτερη συνεχή χρονιά. Από τα 5.200 εκτάρια του αμπελώνα Chablisien (Yonne), τουλάχιστον 1.500 θα επηρεαστούν, προκαλώντας πιθανή απώλεια συγκομιδής που εκτιμάται μεταξύ 15%-30%. Οι απώλειες είναι δύσκολο να υπολογιστούν στη Νοτιοανατολική Γαλλία, καθώς ο παγετός επηρέασε σε μεγάλο βαθμό τους αμπελώνες από τις ακτές της Μεσογείου έως την ενδοχώρα, περιοχές που συνήθως δεν χαρακτηρίζονται από χαμηλές θερμοκρασίες. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Γεωργικού Επιμελητηρίου του Hérault και γενικό γραμματέα της FNSEA (Εθνική Ομοσπονδία Συνδικάτων Γεωργικών Εκμεταλλεύσεων), πρέπει να γίνει μια απογραφή ανά οικόπεδο, καθώς η ζημία κυμαίνεται από 10% έως 100%, κατά περίπτωση, ενώ η απώλεια εκτιμάται σε 1 εκατ. εκατόλιτρα, για μία ετήσια παραγωγή μεταξύ 5 και 6 εκατ. εκατόλιτρων. Οι αμπελώνες της Καμπανίας διατηρήθηκαν χάρη στην «κλιματική ασφάλιση» της περιοχής. Ο παγετός επηρέασε τα 34.000 εκτάρια της περιοχής και κατέστρεψε το 20%-25% των καρπών, 10% περισσότερο από πέρυσι, σύμφωνα με την αρχική αξιο-

20 | ΚΡΑΣΙ

ΤΡΥΓΟΣΕΥΡΩΠΗ

λόγηση της Διεπαγγελματικής Επιτροπής της Καμπανίας (CIVC). Σε ορισμένες περιοχές, ο παγετός έβλαψε το 35% των αμπελιών. Το εν λόγω φαινόμενο οδήγησε, στα τέλη της δεκαετίας του 1930, στη δημιουργία του Reserve Champagne, το οποίο αποτελεί μοναδικό σύστημα στους γαλλικούς αμπελώνες που καθιστά δυνατή τη χρήση αποθεμάτων από προηγούμενα έτη για την παραγωγή οίνου, σε περίπτωση που οι αγρονομικές αποδόσεις δεν κρίνονται επαρκείς. Απώλεια 20 εκατομμυρίων εκατόλιτρων φέτος; Πρωιμότητα δεν σημαίνει αφθονία, όπως ίσως έχουμε συνηθίσει, κυρίως λόγω των χαλαζοπτώσεων, των παγετών και της ξηρασίας. Ο πρόεδρος των Ισπανικών Συνεταιρισμών Γεωργικών Προϊόντων Διατροφής, Angel Villafranca, είχε ανακοινώσει, στις αρχές του καλοκαιριού, ότι αυτά τα καιρικά φαινόμενα είναι πιθανό να μειώσουν την ισπανική παραγωγή κατά 10%. Ο επικεφαλής των ισπανικών συνεταιρισμών τόνισε, επίσης, τη συνδυασμένη επίδραση των κινδύνων του κλίματος στις τρεις κύριες χώρες παραγωγής, την Ιταλία, τη Γαλλία και την Ισπανία, συνθήκες που προμηνύουν μια πιθανή

Η Ιταλία, με προβλεπόμενο όγκο παραγωγής 41,1 εκατ. εκατόλιτρα, παραμένει στην πρώτη θέση στην παραγωγή κρασιού

μείωση από 10 έως 12 εκατομμύρια εκατόλιτρα για τη Γαλλία και 5 εκατ. εκατόλιτρα για την Ιταλία, δηλαδή μια απώλεια περίπου 20 εκατ. εκατολίτρων για τις τρεις χώρες. Οι δυσκολίες δεν περιορίζονται, ωστόσο, στην πρώτη γραμμή της ευρωπαϊκής παραγωγής. Στην Ευρώπη, μόνο η Πορτογαλία και η Αυστρία θα συγκομίσουν περισσότερα σταφύλια από ό,τι πέρυσι. Σύμφωνα με το Instituto da Vinha e do Vinho, η Πορτογαλία θα συγκομίσει 6,6 εκατομμύρια εκατόλιτρα (+10% έναντι 2016), η Αυστρία αναμένεται να συγκομίσει 2,3 εκατ. εκατόλιτρα (+6%), η γερμανική συγκομιδή μειώνεται κατά 9%, σύμφωνα με την Deutscher Weininstitut, ενώ όμοια είναι και η εικόνα στις υπόλοιπες οινοπαραγωγούς χώρες της κεντρικής Ευρώπης (Ουγγαρία, Τσεχία, Σλοβακία κ.λπ.). Η μειωμένη παγκόσμια παραγωγή οίνου οδηγεί σε αύξηση τιμών Στην αντιπέρα όχθη, ο Νέος Κόσμος δεν φαίνεται να εξισορροπεί τη μείωση ποσοτήτων της Ευρώπης, με αποτέλεσμα τις αυξητικές τάσεις των τιμών. Στις υπόλοιπες σημαντικές παραγωγούς περιοχές οίνων του πλανήτη, η εικόνα παρουσιάζεται σχετικά διαφοροποιημένη. ΚΡΑΣΙ | 21

ΤΡΥΓΟΣΚΟΣΜΟΣ

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ

ντας το premiumisation στην αγορά των ΗΠΑ.

Καλιφόρνια: Μία δομική ανοδική τάση Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, οι πρώτες προβλέψεις δείχνουν έναν «μέσο όρο» συγκομιδής στην Καλιφόρνια κοντά σε αυτόν του 2016, δηλαδή περίπου 4 εκατομμύρια τόνους σταφύλια. «Οι συνθήκες μέχρι τώρα μάς οδηγούν να πιστεύουμε ότι δεν θα υπάρξει σημαντική έλλειψη ή σημαντικό πλεόνασμα συγκομιδής, ανεξάρτητα από την ποικιλία», ανακοίνωσε ο οινοποιητικός συνεταιρισμός καλλιεργητών Allied. Σύμφωνα με την ανακοίνωση, τουλάχιστον 26.000 εκτάρια αμπελώνων έχουν φυτευτεί τα τελευταία τρία ή τέσσερα χρόνια, πολλά από τα οποία έχουν ήδη μπει σε παραγωγή το περασμένο έτος, με τα υπόλοιπα να αναμένεται να παράξουν φέτος. Να σημειωθεί ότι, σε διάστημα 20 ετών, η παραγωγή στην Καλιφόρνια σχεδόν διπλασιάστηκε, γεγονός που ισχύει και για την παραγωγή των ΗΠΑ στο σύνολό της. Την ίδια στιγμή, η Allied Grape Growers επιβεβαιώνει τη μετακίνηση των αμπελώνων της Καλιφόρνια από τις κεντρικές και τις εσωτερικές νότιες περιοχές προς τις βόρειες, εσωτερικές και παράκτιες περιοχές, αντανακλώ-

Ν. Αμερική: Ισορροπημένη ή τεταμένη η παγκόσμια αγορά; Τέλος, νοτιότερα, οι κρατικές υπηρεσίες της Χιλής (SAG) ανακοίνωσαν, στις αρχές Ιουλίου, ότι η συγκομιδή ανήλθε στα 9.492.058 εκατόλιτρα (67% ερυθρά), ή 6,4% μικρότερη από ό,τι το 2016 και 26% μικρότερη από το 2015. Σύμφωνα με τον Ciatti, «τα κρασιά του τρύγου 2017 έχουν ήδη προπωληθεί, οι πιο ενδιαφέρουσες προσφορές που έχουν ήδη κλείσει». Στην Αργεντινή, η παραγωγή του τρέχοντος έτους αυξήθηκε κατά 10% σε σύγκριση με το 2016 (1.957 τόνους), ενώ η αγορά χύμα παραμένει υποτονική, λόγω αύξησης των τιμών, συμπεριλαμβανομένων και των Malbec, με αποτέλεσμα οι Ευρωπαίοι αγοραστές να στρέφονται στη Χιλή. «Ωστόσο, οι αυξήσεις των τιμών περαιτέρω στη Χιλή και η υποτίμηση του πέσο της Αργεντινής, θα μπορούσαν να κάνουν τις προμήθειες πιο ελκυστικές από την Αργεντινή και πάλι». Χωρίς να περιμένουν, και προκειμένου να μην εξασφαλίσουν τις προμήθειές τους μόνο από τη Χιλή, Ρώσοι και Κινέζοι αγοραστές έσπευσαν στη Νότια Αφρική (παραγωγή

22 | ΚΡΑΣΙ

2017: 1.418 MT, +3%). Μεγάλη κινητικότητα παρατηρείται, καθώς η αγορά συνεχίζει να παγκοσμιοποιείται και γίνεται όλο και πιο ισορροπημένη, ή ακόμα και τεταμένη. Αυτό αποδεικνύεται από τη γενική κατεύθυνση των τιμών, που προσδιορίζονται από τη Rabobank στην τελευταία της τριμηνιαία έκθεση. Η Ωκεανία δεν θα αποσταθεροποιήσει την παγκόσμια ισορροπία Σύμφωνα με την Ομοσπονδία Οινοπαραγωγών της Αυστραλίας, που δημοσίευσε ισοζύγιο παραγωγής στις αρχές Αυγούστου, η συγκομιδή φέτος αναμένεται να αυξηθεί ελαφρώς. Η Νέα Ζηλανδία ανακοίνωσε, εν τω μεταξύ, ότι έχει καταγράψει μια παραγωγή κατά 9% χαμηλότερη σε σύγκριση με το περασμένο έτος, στους 396.000 τόνους. Η μείωση αυτή θα θέσει ένα φρένο στις φιλοδοξίες των εξαγωγέων παραγωγών της Νέας Ζηλανδίας. «Δεδομένης της υψηλής ζήτησης διεθνώς, τα οινοποιεία ήλπιζαν για μια μεγαλύτερη συγκομιδή το τρέχον έτος. Μια μειωμένη παραγωγή θα επιφέρει μέτρια ανάπτυξη το επόμενο έτος», παραπονέθηκε ο διευθυντής της New Zealand Winegrowers, Philip Gregan.

ΑΠΟΨΗ

Ελληνικές ή ξένες ποικιλίες;

Μια άλλη άποψη για το γνωστό debate του Λεωνίδα Νασιάκου, οινολόγου και γενικού διευθυντή της Semeli

ροσωπικά, είμαι οπαδός της άποψης πως το ελληνικό κρασί θα μπορέσει να διεισδύσει δυναμικά και να δημιουργήσει επώνυμη ζήτηση στις διεθνείς αγορές, αποκλειστικά μέσω των γηγενών ποικιλιών. Παρ’ όλα αυτά, ο πειραματισμός με διεθνείς ποικιλίες που καλλιεργούνται στη χώρα μας με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο, αφού είναι μία καλή αφορμή να συγκρίνουμε τα αποτελέσματα που αυτές δίνουν, κάτω από τις ιδιαίτερες και μοναδικές εδαφολογικές και κλιματολογικές συνθήκες της Ελλάδας. Εξάλλου, κάθε χρόνο, δοκιμάζουμε εξαιρετικά ελληνικά κρασιά παραγόμενα από αυτές τις ποικιλίες και πέραν αυτού, πολλοί Έλληνες οινόφιλοι, έχοντας εξοικειωθεί πλέον με τους οίνους που παράγονται από τις γηγενείς ποικιλίες, επιζητούν κάτι διαφορετικό, οπότε η διέξοδος για αυτούς είναι η αναζήτηση είτε μέσω του διεθνούς αμπελώνα, είτε μέσω του ελληνικού, για ενδιαφέροντες οίνους προερχόμενους από τις ποικιλίες Cabernet Sauvignon, Merlot, Syrah, Sauvignon Blanc, Chardonnay κ.ο.κ. Ίσως η έκφραση πως «ένα Cabernet από την Ελλάδα δεν έχει καμία τύχη» να ακούγεται κάπως σκληρή, όμως εμπεριέχει ένα μεγάλο ποσοστό αλήθειας. Για να το πούμε διαφορετικά, ένα ελληνικό Cabernet ξεκινάει την κούρσα στον διεθνή στίβο με ένα σημαντικό συγκριτικό μειονέκτημα, από τη στιγμή που έχει να ανταγωνιστεί εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες, αντίστοιχα χαμηλότερης, ίδιας ή και υψηλότερης ποιότητας, σε αντίθεση με τις ελληνικές ποικιλίες, οι οποίες έχουν το μεγάλο πλεονέκτημα της μοναδικότητας και της σπανιότητας. Πλέον, η μακρόχρο-

νη επαφή και οι συζητήσεις με απλούς καταναλωτές ή και αγοραστές του εξωτερικού, μας έχουν πείσει πως το ενδιαφέρον τους στρέφεται σχεδόν αποκλειστικά στις γηγενείς ποικιλίες, οι οποίες τους είναι άγνωστες και εμπεριέχουν επιπλέον μία εξωτική νότα για αυτούς, άρα έχουν και το κίνητρο να τις εξερευνήσουν. Η πολιτική της Semeli εδώ και πολλά χρόνια είναι σταθερή και αταλάντευτη, βασιζόμενη στην προώθηση των ποικιλιών του τόπου μας και ιδιαίτερα του Αγιωργίτικου από τη Νεμέα και του Μοσχοφίλερου της Μαντινείας. Παρ’ όλα αυτά, σε ορισμένα κρασιά παραγωγής μας, έχουμε προχωρήσει στο πάντρεμα ελληνικής με διεθνή ποικιλία, ώστε να καταφέρουμε να κεντρίσουμε το ενδιαφέρον ακόμα και των δύσπιστων καταναλωτών του εξωτερικού, οι οποίοι μη γνωρίζοντας τίποτα για τις ποικιλίες μας, νιώθουν πιο ασφαλείς ακούγοντας το όνομα ενός σταφυλιού που ήδη γνωρίζουν, έστω και αν αυτό συμμετέχει σε χαμηλό ποσοστό, όπως π.χ. στον Ορεινό Ήλιο λευκό και ερυθρό, όπου το Sauvignon Blanc και το Syrah συμμετέχουν μόλις με 20% στη μείξη με το Μοσχοφίλερο και το Αγιωργίτικο αντίστοιχα. Συγχρόνως, συνεχίζουμε να πειραματιζόμαστε στους αμπελώνες μας τόσο με ελληνικές, όσο και με διεθνείς ποικιλίες, έχοντας τα τελευταία χρόνια δημιουργήσει μία σειρά μονοποικιλιακών οίνων από Sauvignon Blanc, Chardonnay και Syrah, σε πολύ μικρό αριθμό φιαλών, οι οποίες κατευθύνονται προς συγκεκριμένες αγορές εντός Ελλάδας, όπου παρατηρείται αυξημένη ζήτηση για αυτού του είδους τα προϊόντα. ΚΡΑΣΙ | 23

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Κρασιά υψηλής ποιότητας από τους πρόποδες του Βερμίου

εταιρεία Κυρ-Γιάννη ιδρύθηκε το 1997 από τον Γιάννη Μπουτάρη. Με βασικές περιοχές έμφασης τη Νάουσα και το Αμύνταιο, στις δύο πλευρές του όρους Βερμίου στη Βορειοδυτική Ελλάδα, η οινοποιία συνεχίζει μια μακρά οικογενειακή παράδοση, εστιάζοντας στην παραγωγή ιδιαίτερων κρασιών υψηλής ποιότητας που συνδυάζουν αυθεντικότητα, χαρακτήρα και αποτελούν μια ελκυστική πρόταση κατανάλωσης για τον σύγχρονο καταναλωτή. Σήμερα, η ομάδα της εταιρείας Κυρ-Γιάννη, υπό την καθοδήγηση του Στέλιου Μπουτάρη, γιου του Γιάννη, ετοιμάζει με όραμα την επόμενη φάση της εξελικτικής πορείας του Κτήματος, αξιοποιώντας δυναμικά τους βασικούς πυλώνες της φιλοσοφίας Κυρ-Γιάννη:

έκταση 600 στρεμμάτων και υψόμετρο 250350 μέτρων, εντός της ομώνυμης ζώνης ΠΟΠ. Στο έδαφος με την αργιλώδη και αμμοαργιλώδη σύσταση καλλιεργούνται ελληνικές και διεθνείς ερυθρές ποικιλίες, κυρίως Ξινόμαυρο, Merlot και Syrah. Η έμφαση δίνεται στο ντόπιο Ξινόμαυρο. Το εκτεταμένο επιστημονικό πρόγραμμα διαχείρισης του αμπελώνα, που εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια, έχει στόχο την παραγωγή σταφυλιών άριστης ποιότητας, μέσα από την επιλογή των σωστών κλώνων του Ξινόμαυρου για τον συγκεκριμένο τύπο εδάφους, την εφαρμογή των κατάλληλων συστημάτων διαμόρφωσης και σύγχρονων τεχνικών διευθέτησης του φυλλώματος. Στο Αμύνταιο, επίσης, μία από τις ζώνες ΠΟΠ της Βόρειας Ελλάδας,

ται με τον πλέον σύγχρονο εξοπλισμό, όπως διπλή τράπεζα διαλογής, ξύλινες κάδες οινοποίησης, δεξαμενές pigeage, για την εξασφάλιση του βέλτιστου αποτελέσματος. Στο κελάρι του οινοποιείου, τα κρασιά ωριμάζουν πριν από την τελική εμφιάλωση σε 1.000 βαρέλια 225 και 500 λίτρων. Στο Αμύνταιο, στόχος είναι η διατήρηση του υψηλού αρωματικού προφίλ των λευκών και ροζέ κρασιών, με τη χρησιμοποίηση αυστηρών διαδικασιών κατά τον τρύγο και μηχανημάτων υψηλής τεχνολογίας. Η Κυρ-Γιάννη έχει συνδέσει το όνομά της με μια σειρά από καινοτομίες στον χώρο. Στο επίπεδο του αμπελώνα, τα ερευνητικά προγράμματα των τελευταίων ετών έχουν βοηθήσει σημαντικά στην άριστη κατανόηση της ποικιλίας Ξινόμαυρο και των παραμέτρων

καινοτομία, σεβασμός στην παράδοση και εξειδικευμένη γνώση για το κρασί, από το αμπέλι έως τον τελικό καταναλωτή. Τα προϊόντα Κυρ-Γιάννη εξάγονται σε περισσότερες από 30 χώρες. Σε αυτές περιλαμβάνονται η Γερμανία, η Κύπρος, οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Κίνα, η Σουηδία, η Αυστραλία, το Βέλγιο, το Ην. Βασίλειο, η Ολλανδία, η Νορβηγία, η Γαλλία, η Αυστρία, η Ρουμανία, η Δανία, η Φιλανδία, η Ελβετία, η Σιγκαπούρη, η Ιρλανδία, η Πολωνία, και η Ισπανία.

ο αμπελώνας έχει συνολική έκταση 280 στρεμμάτων, ενώ η παραγωγή συμπληρώνεται μέσω συμβάσεων με επιλεγμένους παραγωγούς για συνολική έκταση επιπλέον 400 στρεμμάτων. Το σχεδόν ηπειρωτικό κλίμα της περιοχής γίνεται ηπιότερο χάρη στην παρουσία τεσσάρων λιμνών, οι οποίες δημιουργούν ένα μοναδικό μεσόκλιμα. Στα φτωχά, αμμώδη εδάφη του αμπελώνα, και σε υψόμετρο 780 μέτρων, καλλιεργούνται πολλές ελληνικές και διεθνείς ποικιλίες, αλλά έμφαση δίνεται, και εδώ, στις γηγενείς, Ξινόμαυρο και Ροδίτης. Στις δύο περιοχές λειτουργούν αντίστοιχα τα δύο οινοποιεία της εταιρείας Κυρ-Γιάννη. Στη Νάουσα, έμφαση δίνεται στην παραγωγή των πολύτιμων ερυθρών κρασιών παλαίωσης (vin de garde). Η εμπειρία πέντε γενεών παντρεύε-

που ορίζουν το γευστικό δυναμικό της (όπως επιλογή κλώνων, εδάφη, ηλικία). Στο οινολογικό επίπεδο, συνεχής είναι η επένδυση σε νέες μεθόδους, οι οποίες δίνουν στα κρασιά της Κυρ-Γιάννη πλούτο, συμπύκνωση και διάρκεια στον χρόνο. Επίσης, από το 1990, η Κυρ-Γιάννης επένδυσε στον αμπελώνα του Αμυνταίου με τα χαρακτηριστικά του αρωματικά λευκά και ροζέ κρασιά, προβλέποντας ότι η περιοχή θα εξελιχθεί σε μία από τις πιο δυναμικές αμπελοοινικές ζώνες της Ελλάδας. Από εκεί δημιουργήθηκαν κλασικές αξίες, όπως η Σαμαρόπετρα και οι Τέσσερις Λίμνες (αφιερωμένες στις τέσσερις λίμνες του Νομού Φλώρινας), αλλά και οι Ακακίες, όπως και οι Ακακίες Sparkling, τα ροζέ ΠΟΠ κρασιά με τον μοναδικό χαρακτήρα.

Αμπελώνες και οινοποιεία Οι αμπελώνες του Κτήματος Κυρ-Γιάννη βρίσκονται στις δύο πλευρές του όρους Βερμίου, στη Μακεδονία. Στα ανατολικά του βουνού, απλώνεται το Κτήμα της Νάουσας, σε 24 | ΚΡΑΣΙ

XXX

ΚΡΑΣΙ | 25

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Το οινοποιείο Λαφαζάνη στη Νεμέα

ο οινοποιείο Λαφαζάνη βρίσκεται στο επίκεντρο της αμπελουργικής περιφέρειας της Πελοποννήσου, στο δημοτικό διαμέρισμα των Αρχαίων Κλεωνών της Νεμέας, εντός της μεγαλύτερης αμπελουργικής ζώνης ΠΟΠ της περιοχής. Βορειοδυτικά του οινοποιείου δεσπόζει ο επιβλητικός λόφος του Φωκά και βορειοανατολικά τα απομεινάρια της ακρόπολης των Αρχαίων Κλεωνών. Μεταξύ, δε, αυτών, στα όρια του κτήματος, τα ερείπια του Ναού του Ηρακλέους, προς ανάμνηση του σημαντικότερου άθλου του ημίθεου Ηρακλή, που σκότωσε το λιοντάρι την Νεμέας. Σε απόσταση 5,5 χλμ. βρίσκεται ο σημαντικός αρχαιολογικός χώρος της Νεμέας, με τον Ναό του Διός και το μουσείο, καθώς και το αρχαίο στάδιο. Η ιστορία της οινοποιίας Λαφαζάνη έχει τις ρίζες της 70 χρόνια πριν, το 1946, όταν ο Βασίλειος Λαφαζάνης ξεκίνησε να φτιάχνει κρασί στην περιοχή του Πειραιά. Το πρώτο ιδιόκτητο οινοποιείο της οικογένειας ιδρύθηκε το 1960, στη Μαγούλα Αττικής. Η δεύτερη γενιά, με ακαδημαϊκή παιδεία, εμπειρία και όραμα, δημιούργησε το 1985 το υπόβαθρο μιας ποιοτικής και σύγχρονης οινοποιίας. Από τότε, με πίστη στους καρπούς της ελληνικής αμπελουργίας, η οινοποιία Λαφαζάνη αναπτύσσει αρμονικά γηγενείς ποικι-

26 | ΚΡΑΣΙ

λίες σταφυλιού και παράγει οίνους υψηλής ποιότητας. Σε αυτή την προοπτική, το 1993, με πρωτοβουλία του Σπύρου Λαφαζάνη, κατασκευάστηκε ένα σύγχρονο οινοποιείο στη ζώνη Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) Νεμέα. Αξιοποιώντας το Αγιωργίτικο, αλλά και πολλές άλλες ποικιλίες, εγχώριες και διεθνείς, δημιούργησε κρασιά υψηλής ποιότητας, που αντανακλούν την άριστη τεχνογνωσία της εταιρείας και το ποιοτικό δυναμικό της περιοχής. Το 2012, ξεκίνησε η παραγωγή αποσταγμάτων, με έμφαση στο τσίπουρο από στέμφυλα των πιο φημισμένων ποικιλιών της Πελοποννήσου. Την ίδια χρονιά, στην Ελευσίνα Αττικής, άνοιξε η αποθήκη έτοιμων προϊόντων για την ταχύτερη εξυπηρέτηση των πελατών και τη διευκόλυνση της διανομής σε όλη τη χώρα. Πρόσφατα, ο Σπύρος Λαφαζάνης πραγματοποίησε την εξαγορά του οινοποιητικού συνεταιρισμού της Μεσσηνίας «ΝΕΣΤΩΡ». Το 2016, στην εταιρεία έκανε την εμφάνισή της δυναμικά η τρίτη γενιά της οικογένειας, με την Αθηνά Λαφαζάνη στη διοίκηση του εμπορικού τμήματος και τον Βασίλη Λαφαζάνη ανερχόμενο αμπελουργό και οινολόγο. Σήμερα, η οινοποιία Λαφαζάνη παράγει εμπνευσμένα κρασιά, με τη συνδρομή της σύγχρονης τεχνολογίας, της άριστης τεχνογνωσίας του

άρτια καταρτισμένου προσωπικού και της χαρισματικής πελοποννησιακής γης. «Στην οινοποιία Λαφαζάνη, το όραμά μας είναι η παραγωγή προϊόντων υψηλής ποιότητας, με συνέπεια και μεράκι. Θέλουμε να προκαλούμε τον ίδιο μας τον εαυτό, θέτοντας πάντα υψηλότερους στόχους, μέσα από μία διαδικασία συνεχούς εξέλιξης και υλοποιώντας νέες οινικές προκλήσεις. Τα κρασιά μας τάχθηκαν να ταξιδεύουν τον ουρανίσκο και την ψυχή, συνοδεύοντας όμορφες στιγμές και κάνοντάς τις ανεξίτηλες. Σε κάθε περίπτωση, εκπληρώνουμε τις ανάγκες της αγοράς, με προϊόντα όλων των γευστικών και οικονομικών κατηγοριών. Η παραγωγή των προϊόντων μας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την τεχνολογική και ποιοτική πρόοδο, την άριστη συνεργασία και την αγάπη για το περιβάλλον». Ο Σπύρος Λαφαζάνης ορίζει τις αξίες της ζωής και του έργου του στη συνέπεια, τον σεβασμό και την ειλικρίνεια. Μια ομάδα αξιόλογων ανθρώπων, που έχουν ενστερνιστεί τη φιλοσοφία της εταιρείας, στελεχώνουν το οργανόγραμμά της.

XXX

ΚΡΑΣΙ | 27

CHÂTEAU NICO LAZARIDI Nico Lazaridi. Η οινοποιία που άλλαξε τα δεδομένα στη Δράμα και έβαλε τα θεμέλια, ώστε να γίνει μία από τις πιο αναγνωρίσιμες οινοπαραγωγούς περιοχές της Ελλάδας. Ένα από τα ελάχιστα οινοποιεία που έχει το δικαίωμα να περηφανεύεται για τη δημιουργία ενός icon wine, όπως είναι το θρυλικό Μαγικό Βουνό, μας συστήνεται ξανά μέσα από τις δύο πρότυπες μονάδες που λειτουργούν στην Αγορά Δράμας και στον Πλατανότοπο Καβάλας.

ιστορία της Nico Lazaridi πηγάζει από το πάθος ενός ανθρώπου για το κρασί, την ιστορία και την τέχνη. Τα τέλη της δεκαετίας του 1970, ο Νίκος Λαζαρίδης, επιχειρηματίας στον κλάδο του μαρμάρου, ξεκίνησε το ταξίδι του στον μαγευτικό κόσμο του κρασιού και, αποφασισμένος να μετατρέψει την αγάπη του για τον οίνο σε επαγγελματική ενασχόληση, προχώρησε στην εγκατάσταση αμπελώνων σε διαφορετικές τοποθεσίεςτου τόπου καταγωγής του, του Νομού Δράμας στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας. Το 1987 δημιουργείται η πρώτη αμπελουργική και οινοποιητική εταιρεία στον Νομό Δράμας με συμμετοχή του Νίκου Λαζαρίδη. Μετά από πειραματισμό σε διαφορετικά terroir της Δράμας, επιλέχθηκε η περιοχή της Αγοράς όπου και εγκαταστάθηκαν οι νέοι αμπελώνες, οι οποίοι κάλυ-

28 | ΚΡΑΣΙ

ψαν σε επιφάνεια το μεγαλύτερο ποσοστό των ιδιόκτητων αμπελώνων της εταιρείας. Στη συνέχεια, η Nico Lazaridi έχτισε εντός των αμπελώνων το νέο της οινοποιείο, το Château Nico Lazaridi, που έμελλε να αλλάξει τα δεδομένα της οινικής παράδοσης, όχι μόνο στα όρια της Δράμας, αλλά ολόκληρης της χώρας. Το οινοποιείο πρωτολειτούργησε στον τρύγο του 1997. Η Nico Lazaridi κατάφερε να αναβιώσει με τον καλύτερο τρόπο την αμπελοκαλλιέργεια στην περιοχή της Δράμας και δημιούργησε μια υποδειγματική αμπελουργική εκμετάλλευση από γνωστές ποικιλίες αμπέλου που προσαρμόστηκαν άριστα στο terroir της περιοχής. Το μεσόθερμο κλίμα της περιοχής και η ροή ρευμάτων που εξασφαλίζει η λεκάνη του χειμάρρου, που δημιουργήθηκε κατά το λιώσιμο των παγετώνων, εμπλου-

τίζοντας το υπέδαφος με ποικίλα φθαρτά υλικά, διασφαλίζουν την υγεία του αμπελώνα. Οι αμπελώνες βρίσκονται τόσο σε ασβεστοαργιλώδη όσο και σε σχιστολιθικά εδάφη, γεγονός που καθιστούν τους οίνους της περιοχής εύκολα αναγνωρίσιμους κατά περίσταση από την ευχάριστη μεταλλικότητα και από τα σπάνια αρώματα βιολέτας και γλυκόριζας. Τα 650 στρέμματα αποτελούν ιδιόκτητους αμπελώνες και υπάρχουν περίπου 150 στρέμματα παραγωγών συμβεβλημένων με την εταιρεία που εκτείνονται στην ίδια περιοχή. Σήμερα, η εταιρεία Nico Lazaridi παράγει ξηρούς, ημίξηρους, γλυκείς και αφρώδεις οίνους (λευκούς, ερυθρούς και ροζέ) διαθέτοντας 21 διαφορετικές ετικέτες, που φτάνουν περίπου τις 1.100.000 φιάλες τον χρόνο. Τα προϊόντα της Nico Lazaridi διαχωρί-

ζονται σε Premium, Medium, Medium+ & Εntry level κατηγορία. w Στην κατηγορία των Premium κρασιών συμπεριλαμβάνονται οι οικογένειες των κρασιών Μαγικό Βουνό, Perpetuus και Cavalieri Lazaridi σε λευκό και ερυθρό. Στην κατηγορία αυτή εντάσσεται, επίσης, ο φυσικώς γλυκύς οίνος Μελισσουργός, καθώς και το λευκό ημιαφρώδες Solitaire. w Στην κατηγορία των Medium κρασιών εντάσσονται οι οικογένειες των κρασιών Château Nico Lazaridi σε λευκό και ερυθρό, το Rosé Nico Lazaridi, το F MerlotGrenache Rouge, καθώς και το Μαύρο Πρόβατο Semillon-Sauvignon & Μαύρο Πρόβατο Syrah-Merlot, τα οποία φέρουν βιδωτό πώμα τύπου stelvin. w Στην κατηγορία των Entry level κρασιών συμπεριλαμβάνονται ο Χρυσός Λέων Chardonnay και ο Χρυσός Λέων Cabernet Sauvignon, τα οποία φέρουν βιδωτό πώμα τύπου stelvin, καθώς και η Ντάμα με τον Ρήγα Κούπα. Την τελευταία τριετία τριπλασιάστηκαν οι χώρες στις οποίες εξάγουμε τα προϊόντα μας, φτάνοντας τις 21, εντός και εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ παράλληλα στοχεύουμε

και επενδύουμε στη διείσδυση σε νέες αγορές, ενισχύοντας το εξαγωγικό μας προφίλ. Παράλληλα αναδείξαμε και τα πολιτιστικά στοιχεία της χώρας μας, προβάλλοντας μέσα από τα κρασιά μας σύγχρονους Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες. Τα έργα όλων αυτών των σημαντικών καλλιτεχνών, που αποτελούν εικαστικά θέματα των ετικετών των κρασιών μας, βρίσκονται συγκεντρωμένα στην αίθουσα τέχνης «Μαγικό Βουνό». Σήμερα, το ταξίδι της Nico Lazaridi στον κόσμο του κρασιού συνεχίζεται και εξελίσσεται. Πιστοί στο όραμα που οδήγησε στην επιτυχία, προχωρούμε στη συνεχή αναβάθμιση των αμπελώνων, καταφέρ-

νοντας να διαφοροποιηθούμε από την υπόλοιπη περιοχή της Δράμας, η οποία καλύπτει γεωγραφικά έναν μεγάλο αριθμό διαφορετικών εκτάσεων, με πολλές ποικιλίες και διαφορετικά terroir. Παράλληλα, προσπαθήσαμε να διατηρήσουμε τις αξίες μας, να παράγουμε κρασιά με άριστη σχέση ποιότητας-τιμής, να εισάγουμε στον αμπελώνα μας διεθνείς και γηγενείς ποικιλίες, να αναδείξουμε τον μακεδονικό αμπελώνα, εφαρμόζοντας τεχνικές προσαρμοσμένες στο περιβάλλον, να παράγουμε προϊόντα με χαρακτήρα και προσωπικότητα καινοτομώντας σε επίπεδο marketing και παρουσιάζοντας νέες ετικέτες και να έχουμε μια σταθερή καταξίωση στον παγκόσμιο οινικό χώρο με διασπορά προϊόντων μας ανά τον κόσμο σε όλες σχεδόν τις ηπείρους. ΝΙΚΟΣ ΛΑΖΑΡΙΔΗΣ Ο.Β.Γ.Ε. Α.Ε. Οινοποιείο Château Nico Lazaridi Τοπική Κοινότητα Αγοράς, Δήμος Δοξάτου Τ.Κ. 66 032 Δράμα Τηλ. 25210 82049-51 Fax. 25210 82047

ΚΤΗΜΑ ΜΑΚΕΔΩΝ

ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ ΜΑΚΕΔΩΝ Η Πιέρια κοιλάδα στον Νομό Καβάλας είναι μία από τις δυναμικότερες ποιοτικά και ποσοτικά περιοχές παραγωγής οινοποιήσιμων σταφυλιών. Γι’ αυτόν τον λόγο, αν και βρίσκεται σε μικρή χιλιομετρική απόσταση από το οινοποιείο της Nico Lazaridi στη Δράμα, κρίναμε σκόπιμο να δημιουργήσουμε εκεί ένα καινούργιο οινοποιείο, που είναι χτισμένο στην καρδιά της αμπελουργικής ζώνης στις πλαγιές του Παγγαίου όρους και συγκεκριμένα στην τοπική κοινότητα Πλατανότοπου. Στόχος μας ήταν να συμπληρώσουμε την γκάμα των κρασιών μας με διαφορετικά προϊόντα, σε σχέση με αυτά που παράγο-

νται στη Δράμα, εκμεταλλευόμενοι το εξαιρετικό terroir της περιοχής. Οι κτηριακές εγκαταστάσεις καταλαμβάνουν 2.600τ.μ. και περιλαμβάνουν χώρους οινοποίησης, παραγωγής, εμφιάλωσης, αποθήκευσης, υπόγεια κάβα, γραφεία, αίθουσα γευσιγνωσίας και πολλαπλών χρήσεων. Η αρχιτεκτονική αντίληψη του οινοποιείου επικεντρώνεται στη σύγχρονη και λιτή σχεδίαση που συνδυάζει μοντέρνα και διαχρονικά υλικά, ώστε να δημιουργηθεί ένα συγκρότημα εναρμονισμένο στο φυσικό περιβάλλον και στα χαρακτηριστικά δόμησης της περιοχής χωρίς να παρεκκλίνει από τον στρατηγικό στόχο της επιτυχημένης γραμμής παραγωγής.

Στο Οινοποιείο Μακεδών, η εταιρεία Nico Lazaridi παράγει τις οικογένειες κρασιών Χρυσό Λέων Chardonnay και Χρυσό Λέων Cabernet Sauvignon, Μαύρο Πρόβατο Semillon-Sauvignon & Μαύρο Πρόβατο Syrah, τα οποία φέρουν βιδωτό πώμα τύπου stelvin. Προσφάτως, προστέθηκε μια νέα κατηγορία εισόδου, η Ντάμα & ο Ρήγας Κούπα. Στο Οινοποιείο Μακεδών παράγονται κρασιά με Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη Παγγαίο και Μακεδονία. Οινοποιείο Μακεδών Τοπική Κοινότητα Πλατανοτόπου Δήμος Παγγαίου, Καβάλα Τηλ. 25210 82049-51

ΚΡΑΣΙ | 29

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Λέων Καράτσαλος, ιδρυτής και συνιδιοκτήτης της Gaia Wines

«Οι ελληνικές ποικιλίες δεν έχουν εξελιχθεί όσο θα έπρεπε» Την πολύ σημαντική διάκριση να συμπεριληφθεί ανάμεσα στα 100 καλύτερα οινοποιεία του κόσμου για το 2017, σύμφωνα με το έγκυρο αμερικανικό περιοδικό «Wines & Spirits Magazine», κέρδισε για 8η φορά η Gaia Wines. Ο Λέων Καράτσαλος, ιδρυτής και συνιδιοκτήτης με τον Γιάννη Παρασκευόπουλο της Gaia Wines, μιλά για τις καινοτομίες των οινοποιείων της, όπως ο βυθισμένος «Θαλασσίτης» και οι εμφιαλωμένοι οίνοι με πώμα, για τις εξαγωγές και τις ελληνικές ποικιλίες. Σας πηγαίνω ίσως πίσω στον χρόνο, αλλά για ποιον λόγο αποφασίσατε να φτιάξετε τα οινοποιεία σε Νεμέα και Σαντορίνη; Η επιλογή έγινε αποκλειστικά με γνώμονα τις καλλιεργούμενες ποικιλίες στις δύο περιοχές (ζώνες). Θεωρήσαμε τότε, και αποδείχτηκε απόλυτα σωστό, ότι το Αγιωργίτικο και το Ασύρτικο είναι δύο από τις πιο δυναμικές ελληνικές ποικιλίες.

Με βάση την εξαγωγική σας δρστηριότητα σε 25 χώρες, φαίνεται ότι τις ποικιλίες αυτές τις αγαπάνε σε όλο το κόσμο... Η επιτυχία μας στις εξαγωγές οφείλεται στον συνδυασμό της υψηλής ποιότητας των προϊόντων μας, της σωστής σχέσης ποιότητας/τιμής και της συνέπειας που επιδεικνύουμε συνολικά ως επιχείρηση τα 20 χρόνια που δραστηριοποιούμαστε στην παγκόσμια αγορά.

Πώς πήγε φέτος ο τρύγος; Πολύ καλά και στις δύο ζώνες. Στη Σαντορίνη, έχει ήδη τελειώσει, ενώ στη Νεμέα ολοκληρώνεται αυτές τις ημέρες.

Σε ορισμένα κρασιά σας χρησιμοποιείτε πώμα και όχι φελλό. Για ποιον λόγο τον επιλέξατε; Πιστεύετε ότι πρέπει να επιτραπεί και στα κρασιά ΠΟΠ; Είναι ένα δύσκολο θέμα. Υπάρχουν πολλές απόψεις. Νομίζω ότι αυτά τα ζητήματα πρέπει να είναι επιλογή των επιχειρηματιών. Δεν αντιμετωπίζονται με νομοθεσίες, αντίληψη που κυριαρχεί στη χώρα μας. Το γνωστικό επίπεδο των οινοποιητικών επιχειρήσεων ανεβαίνει συνέχεια, λόγω της συνεχούς επαφής με τις διάφορες αναπτυγμένες αγορές του κόσμου. Οι γεωπόνοι και οινολόγοι των επιχειρήσεων νοιάζονται όσο και οι επιχειρηματίες να συντηρηθεί καλά το προϊόν τους, καθώς ταξιδεύει στην άλλη άκρη του κόσμου για να πωληθεί. Πιστεύει κανείς ότι θα περιμένουν το υπουργείο να τους πει τι να κάνουν;

Τι ακριβώς είναι o βυθισμένος «Θαλασσίτης»; Βυθίζουμε στη θάλασσα της Σαντορίνης, σε βάθος 25 μέτρων, γύρω στις 500 φιάλες από κάθε εσοδεία του «Θαλασσίτη», που παράγεται στο οινοποιείο μας στο νησί. Στο βάθος αυτό παραμένουν για 4-5 χρόνια σε ιδανικές συνθήκες, με σκοπό την παλαίωσή τους, που οδηγεί την ποικιλία σε άλλο επίπεδο. Πιστεύετε ότι η παραδοσιακή οινοποίηση μπορεί να δώσει καλά αποτελέσματα, όσον αφορά την ποιότητα του παραγόμενου οίνου; Η τεχνολογία έχει αναπτυχθεί εξαιρετικά τα τελευταία 20 χρόνια και είναι διαθέσιμη σε όλους τους παραγωγούς. Η διαφορά στο αποτέλεσμα (εμφιαλωμένο προϊόν) εξαρτάται πλέον από την καλλιέργεια του αμπελιού και εκεί, δυστυχώς, είμαστε ακόμα αρκετά πίσω όσον αφορά τις ελληνικές ποικιλίες. Οι

30 | ΚΡΑΣΙ

ελληνικές ποικιλίες δεν έχουν εξελιχθεί όσο θα έπρεπε. Αυτή η εξέλιξη έπρεπε να είχε πραγματοποιηθεί με την υποστήριξη και την τεχνογνωσία των διάφορων κρατικών ινστιτούτων εδώ και δεκαετίες. Δεν θα ήθελα να αναφερθώ στους λόγους, που τους γνωρίζω, μια και είμαι γεωπόνος, αλλά πιστεύω ότι όλοι τους φαντάζονται. Προτιμάτε τις ελληνικές ποικιλίες. Γιατί; Η αρχική ιδέα ήταν αφού οι ελληνικές ποικιλίες διαθέτουν τη δυναμική, να προσπαθήσουμε με αυτές. Επίσης, θεωρήσαμε ότι είναι συγκριτικό πλεονέκτημα να μπαίνεις στην παγκόσμια αγορά με μια καινούργια πρόταση, όπως αυτή των δύο νέων και άγνωστων έως τότε (1994) ποικιλιών: του Ασύρτικου και του Αγιωργίτικου. Τέλος, υπάρχει και ο συναισθηματικός παράγοντας: η Ελλάδα είναι η πατρίδα μας!

Τι θα απαντούσατε σε εκείνους που ορκίζονται στον φελλό; Ο κάθε ένας μπορεί να έχει την άποψή του. Ζούμε στην εποχή που θέλουμε ο φανατισμός να μειώνεται σε όλα τα επίπεδα, κοινωνικά, πολιτικά, θρησκευτικά, αθλητικά.

XXX

ΚΡΑΣΙ | 31

ΣΑΜΙΏΤΙΚΟ ΚΡΑΣΊ Θησαυρός στο ποτήρι

τραγανή δροσιά της χρυσαφένιας ρόγας. Το αιγαιοπελαγίτικο αγέρι που μεταφέρει της θάλασσας την αψάδα και την ευωδιά της νησιωτικής φύσης. Χώμα πατρογονικό και ιδρώτας ανθρώπινος. Πεζούλες ξερολιθιάς ως πάνω στο βουνό. Παιχνιδίσματα φωτός στην απαλή πράσινη παλάμη των αμπελώνων και στου ορίζοντα τη γαλάζια αγκαλιά. Ξεχωριστά αρώματα και φρουτένιες πινελιές. Μια καλοκρυμμένη, αλλά έντονα απολαυστική επίγευση. Κρασιά γλυκά, ημίξηρα και ξηρά από την εκπληκτική ποικιλία του Άσπρου Μοσχάτου, που στην ακριτική Σάμο εκδηλώνει τον καλύτερό του χαρακτήρα. Το σαμιώτικο κρασί του «Ενιαίου Οινοποιητικού Αγροτικού Συνεταιρισμού Σάμου» κατέχει μια ξεχωριστή θέση στη ζωή των ανθρώπων. Συνδέεται με τις πιο γλυκές στιγμές της καθημερινότητας, αλλά και τα ξεχωριστά συμβάντα που, όταν προκύπτουν, κουβαλούν μαζί τους χαμόγελα. Είναι ένας πραγματικός «θησαυρός» στο ποτήρι των φιλικών μαζώξεων, των επαγγελματικών δείπνων, μα και στις επετείους ή στις γιορτινές μέρες, στο καλωσόρισμα των αγαπημένων προσώπων, στο καταστάλαγμα των σκέψεων, στο γεύμα και το δείπνο, στα χαλαρωτικά μεσοδιαστήματα. Ο σαμιακός αμπελώνας, με τη μακρά οινοποιητική παράδοση και την εξαιρετική ποικιλία του «Άσπρου Μοσχάτου Σάμου», αποκαλύπτει διαχρονικά τη δυναμική του. Οι ορεινές και ημιορεινές αναβαθμίδες, η έκθεση στον ήλιο, η ποικιλία, το έδαφος, το υψόμετρο, τα ιδιαίτερα μικροκλίματα, ο ανθρώπινος παράγοντας, η συνεταιριστική δράση, η οινοποίηση και η παλαίωση οριοθετούν ένα από τα πιο ενδιαφέροντα terroir παγκοσμίως. Μέρα με τη μέρα, τα κρασιά του «Ενιαίου Οινοποιητικού Αγροτικού Συνεταιρισμού Σάμου» κατακτούν διεθνώς ολοένα και περισσότερους ανθρώπους γιατί, εκτός από απεριτίφ ή συνοδούς σε απολαυστικά πιάτα, έχουν αναδειχθεί

32 | ΚΡΑΣΙ

και ως τα… «must Muscat» των ευφάνταστων cocktails και της διασκέδασης. Επιπλέον, αποτελούν κυρίαρχα συστατικά σε δημιουργίες υψηλής μαγειρικής και εκπληκτικούς συνδυασμούς ζαχαροπλαστικής τέχνης. Η μακρά οινοποιητική παράδοση του νησιού πηγαίνει πίσω 3.000 χρόνια περίπου, με τη μυθολογική αποτύπωση της διαμάχης των Αμαζόνων με τον Διόνυσο να «μπλέκεται» με τις ιστορικές καταγραφές για τον βασιλιά της Σάμου, Αγκαίο, που υπήρξε ο πρώτος αμπελοκαλλιεργητής. Την εποχή του Πολυκράτη (5ος αιώνας π.Χ.), η Σάμος κυριαρχούσε στο εμπόριο και τα ξύλινα σαμιακά πλοία μετέφεραν κρασί με «οξυπύθμενους αμφορείς» σε διάφορα λιμάνια. Η διαδρομή του σαμιώτικου κρασιού αποτυπώνεται στα Ομηρικά έπη, σε ιστορικές πηγές του Ηρόδοτου, του Πλίνιου και του Πολυδεύκη, του Ιπποκράτη, του Γαληνού και του Θεόφραστου. Από τις αρχές του 17ου αιώνα, ο Γάλλος περιηγητής Τουρνεφόρ καταγράφει στη

Σάμο μια παραγωγή «μοσχάτου» κρασιού που φτάνει τα 3.000 βαρέλια, ενώ από τον 19ο αιώνα το νησί τροφοδοτεί με επώνυμα κρασιά τις αγορές της Δύσης και της Ανατολής. Σήμερα, το τρίπτυχο που προσδιορίζει την επιτυχημένη πορεία του «Σαμιώτικου Μοσχάτου» του ΕΟΣ Σάμου είναι το μικροκλίμα που δημιουργείται χάρη στο γεωφυσικό ανάγλυφο και τη βλάστηση του νησιού, το εξαιρετικό δυναμικό της ποικιλίας και η αγάπη, το μεράκι των ανθρώπων που εμπλέκονται σε αυτό και καλλιεργούν χειρωνακτικά τους αμφιθεατρικά διαμορφωμένους πατρογονικούς αμπελώνες. Το συνεταιριστικό σχήμα της Σάμου αποτελεί ένα από τα πιο παλιά της Ελλάδας, καθώς ιδρύθηκε το 1934 και συγκαταλέγεται μεταξύ των δέκα μεγαλύτερων οινοποιείων της χώρας μας. Σήμερα, ο «Ενιαίος Οινοποιητικός Αγροτικός Συνεταιρισμός Σάμου» συγκεντρώνει, οινοποιεί και εμπορεύεται το σύνολο της παραγωγής των 2.200 αμπελοκαλλιεργητών-μελών του, διαθέτοντας πιστοποιήσεις κατά ISO και HACCP. Τα κρασιά της Σάμου έχουν συγκεντρώσει εκατοντάδες βραβεία και διακρίσεις σε διεθνείς διαγωνισμούς και εκθέσεις. Αξίζει να σημειωθεί πως η πρώτη διάκριση χρονολογείται από το 1937, ενώ κάθε χρόνο προστίθενται ολοένα και περισσότερες. Το σαμιώτικο κρασί διαθέτει μία από τις παλαιότερες κατοχυρώσεις ελεγχόμενης ονομασίας προέλευσης της Ευρώπης (ΠΟΠ). Αποτελεί τον κυριότερο οινικό πρεσβευτή της Ελλάδας στο εξωτερικό, με εξαγωγές στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο. Η οινική παραγωγή του ΕΟΣ Σάμου περιλαμβάνει ξηρούς, ημίξηρους και γλυκείς οίνους. Με το κρυστάλλινο χρώμα τους και τα έντονα φρουτώδη αρώματα, μας ταξιδεύουν στον κόσμο της εκλεπτυσμένης γεύσης, που μπορεί ωστόσο να είναι μια προσιτή πολυτέλεια…

XXX

ΚΡΑΣΙ | 33

ΈΝΩΣΗ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΏΝ ΘΗΡΑΪΚΏΝ ΠΡΟΪΌΝΤΩΝ SANTOWINES

Η ΔΎΝΑΜΗ ΤΗΣ ΟΜΆΔΑΣ Η ανάδειξη όλων των τοπικών προϊόντων του νησιού με βάση τις ανάγκες του σύγχρονου καταναλωτή, δίνοντας έμφαση στην ιδιαιτερότητα, στη μοναδικότητα και στην αξιοπιστία, είναι η βασική αποστολή της Ένωσης.

ι οίνοι ΠΟΠ Σαντορίνη, το Τοματάκι Σαντορίνης ΠΟΠ, η Φάβα Σαντορίνης ΠΟΠ, η κάπαρη, τα καπαρόφυλλα, καθώς και παραδοσιακά γλυκά, όπως σταφύλι και τοματάκι, είναι τα προϊόντα που διαθέτει η Santo, εξαιρετικά προϊόντα πρεσβευτές της Σαντορίνης, με διακριτή θέση στην παγκόσμια αγορά. Φέτος, μαζί με τα 1.200 ενεργά μέλη, αμπελοκαλλιεργητές και αγρότες του νησιού μας, η ΕΣΘΠ γιορτάζει τα 70 χρόνια από την ίδρυσή της. Εβδομήντα χρόνια συλλογικότητας σε μια πορεία που, μέσα από επιτυχίες αλλά και δυσκολίες, έβαλε γερά θεμέλια για τη διαφύλαξη και την προώθηση των μοναδικών παραδόσεων και των αυθεντικών προϊόντων της Σαντορίνης. Σχολιάζοντας τη δράση της ΕΣΘΠ, ο πρόεδρος ΔΣ, Μάρκος Καφούρος, αναφέρει χαρακτηριστικά: «Η Ένωση Συνεταιρισμών Θηραϊκών Προϊόντων, μέσα από την 70χρονη δύσκολη πορεία της, καταφέρνει σήμερα να κατατάσσεται, σύμφωνα με την αξιολόγηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στους καλύτερους συνεταιρισμούς της Ευρώπης. Μέσα στο πέλαγος της δύσκολης οικονομικής κατάστασης της χώρας μας, η λειτουργία της Ένωσής μας, αλλά και οι επιδόσεις

Ο πρόεδρος ΔΣ της SantoWines, Mάρκος Καφούρος της, αποτελούν όχι μόνο πρότυπο Συνεταιριστικής Οργάνωσης, αλλά μοντέλο - πρότυπο για την αναστύλωση της υπαίθρου, μιας υπαίθρου στέρεας, με γόνιμο κοινωνικό ιστό». Όπως ο ίδιος συμπληρώνει: «Αυτό το μοντέλο αγροτικής ανάπτυξης διασφαλίζει αειφορία σε βάθος χρόνου, στέρεη ανάπτυξη για τον τόπο και δίνει την απάντηση στο πρόβλημα του κορεσμού. Είμαστε υπερήφανοι για το μπαλκόνι που απλόχερα μας χάρισε η φύση, δηλαδή την καλντέρα, όμως το σαλόνι της Σαντορίνης είναι ο αμπελώνας της και πρέπει να διαφυλαχτεί ως κόρη οφθαλμού». Διεθνείς διακρίσεις για τους οίνους SantoWines: • 95/100 ήταν η υψηλότερη βαθμολογία που επιφύλασσε ο Mark Squires για τα ελληνικά κρασιά που δοκίμασε, για το τεύχος Ιουνίου 2017 του καταξιωμένου «Robert Parker’s WINE ADVOCATE», και την

34 | ΚΡΑΣΙ

έδωσε στο ASSYRTIKO GRANDE RESERVE 2014, περιγράφοντάς το ως «εξαιρετικό, απολαυστικό, με εντυπωσιακή δομή…». • 94/100, τη δεύτερη υψηλότερη βαθμολογία της αξιολόγησης κρασιών από την Ελλάδα, κατέκτησε το SANTORINI VINSANTO 2010. «Αν η ποιότητα του Vinsanto κρίνεται από την ισορροπία ανάμεσα στην οξύτητα και τα σάκχαρα...», τονίζει ο Mark Squires, «…η ετικέτα της SantoWines το πετυχαίνει με υπέροχο τρόπο». Οι πρόσφατες διακρίσεις αποτελούν ακόμη μία επιβράβευση της επιτυχημένης πορείας της Ένωσης. Στόχος παραμένει η διαφύλαξη της αυθεντικότητας του θηραϊκού αμπελώνα και η προώθηση κρασιών υψηλής ποιότητας, αντάξια της οινοποιητικής δυναμικής του νησιού.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Κωνσταντίνος Παπαβασιλείου Πρόεδρος της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Κιάτου

«Στόχος μας να καταξιωθούμε και στους ποιοτικούς οίνους» «Η προστιθέμενη αξία σε ένα προϊόν όπως το κρασί είναι αυτή που θα φέρει αναγνώριση και πωλήσεις», υπογραμμίζει ο Κωνσταντίνος Παπαβασιλείου, πρόεδρος της ΕΑΣ Κιάτου, και προσθέτει ότι «ο συνεταιρισμός στοχεύει σε αυτή με σταθερά βήματα, ώστε τα κρασιά μας να αποκτήσουν ξεχωριστή θέση στις προτιμήσεις των καταναλωτών». Πώς αποφασίσατε ως συνεταιρισμός να μπείτε και στην αγορά του οίνου; Γενικά, το κρασί είναι ένα προϊόν που το έβλεπα θετικά και το συμπαθούσα ιδιαίτερα. Ήθελα να διαφοροποιηθώ από τις τάσεις των αμπελουργών παραγωγών και, βλέποντας τον κορεσμό που υπάρχει για αυτό το προϊόν, ήθελα να τραβήξω ξεχωριστό δρόμο. Δεν υπάρχει μεγάλος ανταγωνισμός από τους ιδιώτες; Ο ανταγωνισμός σαφώς και είναι πολύ μεγάλος. Βέβαια, αυτό δεν είναι μόνο κακό, αλλά και καλό. Σου δίνεται η ώθηση να διαφοροποιηθείς προς το καλύτερο και να παράγεις πιο ποιοτικά προϊόντα.

τα ήταν θετικά. Όμως, προτίμησα να το προμηθεύομαι από τη ζώνη ΠΟΠ, όπου και είναι πιο αναγνωρισμένο εκεί.

Έχετε ήδη προχωρήσει στην εμφιάλωση δύο μονοποικιλιακών οίνων, Ροδίτη και Αγιωργίτικου... Πράγματι, έχουμε ξεκινήσει εδώ και τρεις μήνες περίπου. Είναι μια νέα στροφή για τον συνεταιρισμό και είμαστε βέβαιοι ότι είναι προς το καλύτερο.

Σε ποιο καταναλωτικό κοινό στοχεύετε; Αρχικά, στόχος ήταν να διαθέσω το κρασί στις λαϊκές αγορές, όπου και εργαζόμουν. Στη συνέχεια, το αναπτύξαμε με διανομές σε ταβέρνες και μίνι μάρκετ. Τέλος, θα μπούμε και σε πιο ποιοτικά προϊόντα, όπου τα διαθέτουμε σε αναγνωρισμένες κάβες κρασιών, restaurants και wine bars.

Αγιωργίτικο από το Κιάτο: Η πρώτη ύλη προέρχεται από την περιοχή; Ναι! Πειραματίστηκα με πολλές ποικιλίες, όπως και το Αγιωργίτικο, και τα αποτελέσμα-

Οι τιμές που δίνετε φέτος για την πρώτη ύλη ποιες είναι; Θεωρείτε ότι καλύπτονται οι αμπελουργοί; Όπως σας είπαμε, έχουμε μία καθετοποιη-

36 | ΚΡΑΣΙ

μένη μονάδα, οπου τα περισσότερα σταφύλια είναι παραγωγής μας και βιολογικής καλλιέργειας, αλλά παράλληλα προμηθευόμαστε και ορισμένα σταφύλια που τα έχουμε ανάγκη. Οι παραγωγοί από τους οποίους αγοράζουμε είναι πολύ ευχαριστημένοι με τη συνεργασία μας και αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι μας προτιμούν για την πώληση των προϊόντων τους κάθε χρόνο. Υπάρχουν και άλλα σχέδια για το μέλλον; Βεβαίως και υπάρχουν σχέδια για το μέλλον. Στόχος μας είναι να καταξιωθούμε και στους ποιοτικούς οίνους, να αναδείξουμε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους και να πουλήσουμε αναγνωρισμένα προϊόντα, ώστε να προσδώσουμε προστιθέμενη αξία στα προϊόντα μας.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Ρομπόλα, με αγάπη από την Κεφαλονιά

Συνεταιρισμός Ρομπόλας εδρεύει στην εντυπωσιακή κοιλάδα των Ομαλών Κεφαλονιάς, η οποία συναρπάζει με τις έντονες εναλλαγές απότομων βουνών και εύφορων πεδιάδων και με τους αμπελώνες σε υψόμετρο 400 - 800 μέτρων. Είναι μία από τις σημαντικότερες μονάδες στον πρωτογενή τομέα και η κυριότερη στα αμπελοοινικά πράγματα του νησιού. Διαχειρίζεται και καθετοποιεί από το 1982 ένα από τα κύρια γεωργικά προϊόντα του νησιού, τη λευκή ποικιλία σταφυλιού Ρομπόλα, καθιστώντας τον αμπελουργικό τομέα ως τομέα αιχμής στην κοινωνική, οικονομική ευημερία και προκοπή του τόπου, αλλά και στον πολιτισμό και την προβολή του νησιού και της χώρας ευρύτερα. Διαθέτει σύγχρονο εργοστάσιο και εφαρμόζει συστήματα ποιότητας και ασφάλειας τροφίμων, με εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό, με επενδύσεις σε υποδομές και νέες τεχνολογίες, αλλά και πρατήριο των προϊόντων του στο Αργοστόλι. Από το 2015, και μετά από παρότρυνση των μελών, αλλά και ανθρώπων του γεωργικού τομέα στην Κεφαλονιά, ο συνεταιρισμός, με το κύρος και τη δυναμικότητα που τον χαρακτηρίζει, ξεκίνησε μια νέα δραστηριότητα, τη 38 | ΚΡΑΣΙ

δημιουργία αυτοτελούς γραφείου αγροπεριβαλλοντικών μέτρων στο Αργοστόλι, βάζοντας ως νέο στόχο αυτήν τη φορά το ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης και ελέγχου (ΟΣ∆Ε). Αυτό το γραφείο εξασφαλίζει την ορθή και έγκαιρη ενημέρωση των αγροτών, των κτηνοτρόφων και των ασχολούμενων με τη γεωργική δραστηριότητα, αλλά και την υποστήριξή τους σε μέτρα και προγράμματα ευρωπαϊκά και εθνικά, ώστε να μπορούν να αξιοποιούν στον μέγιστο βαθμό τις δυνατότητες χρηματοδότησης των επιχειρήσεων και δραστηριοτήτων τους. Η ετήσια παραγωγή του συνεταιρισμού ξεπερνά τους 500 τόνους σταφύλια, απορροφώντας σχεδόν το 80% της σταφυλικής παραγωγής της Κεφαλονιάς. Τη Ρομπόλα, που αποτελεί το κυριότερο σταφύλι του νησιού, συμπληρώνουν ποικιλίες όπως το Τσαούσι, το Βοστιλίδι, το

Μοσχάτο, το Ζακυνθινό και η Μαυροδάφνη. Στην γκάμα των προϊόντων του συνεταιρισμού περιλαμβάνονται τέσσερις οίνοι ΠΟΠ Ρομπόλα Κεφαλληνίας. Η Κλασική Ρομπόλα, το San Gerasimo, η Βιολογική Ρομπόλα και η Ρομπόλα με ωρίμανση έξι μηνών σε γαλλικά δρύινα βαρέλια. Αυτά τα κύρια προϊόντα συμπληρώνουν ένας οίνος ΠΓΕ Πλαγιές Αίνου και άλλοι εννέα επιτραπέζιοι λευκοί, ροζέ και ερυθροί οίνοι. Μεγάλος όγκος των πωλήσεων του συνεταιρισμού πραγματοποιείται εντός του νησιού, στην κάθε χρόνο αναπτυσσόμενη τουριστική του αγορά. Εκτός των πωλήσεων στην Ευρώπη, ο συνεταιρισμός έχει έντονη εξαγωγική δραστηριότητα και σε Καναδά και ΗΠΑ, με την τελευταία να αποτελεί τη σημαντικότερή του αγορά, με αξιοσημείωτο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης πωλήσεων. ∆ιαχειριζόμενος έναν πολύ μεγάλο όγκο σταφυλιών, ο συνεταιρισμός έχει καταφέρει να δημιουργήσει και να διατηρήσει στο πέρασμα των ετών μια γευστική ταυτότητα στις παραγόμενές του Ρομπόλες. Φρεσκάδα, ζωηρότητα, ισορροπημένη οξύτητα, γευστικό βάθος και έντονη επίγευση συνθέτουν το παζλ των χαρακτηριστικών της Ρομπόλας, αποθεώνοντας την τυπικότητα της ποικιλίας. Γευθείτε τα…

XXX

ΚΡΑΣΙ | 39

VAENI NAOUSSA Νάουσα, η πόλη του κρασιού. Ως τόπος καταγωγής του θεού Διόνυσου, αποτελεί μέχρι και σήμερα πόλη του οίνου και της αμπέλου. Το χώμα, τα νερά, το κλίμα της αποτέλεσαν πάντα τον ιδανικό συνδυασμό για την καλλιέργεια των πιο ευγενών ποικιλιών αμπελιών. Η Νάουσα δεν σταμάτησε ποτέ να παράγει το φημισμένο κρασί της. Καθώς η προτίμηση του κοινού εστράφη στα εμφιαλωμένα κρασιά, μεγάλωσε και το ενδιαφέρον των αμπελοκαλλιεργητών της Νάουσας για την ανάπτυξη της αμπελοκαλλιέργειας.

Οινοποιητικός Συνεταιρισμός ΒΑΕΝΙ - Νάουσα ιδρύθηκε το 1983 και, μέσα από μακρόχρονη και δυναμική πορεία, έχει εξελιχθεί σε μία από τις πλέον σύγχρονες ελληνικές μονάδες παραγωγής κρασιού της χώρας. Αντιπροσωπεύει περίπου το 52% της παραγωγής στην περιοχή της Νάουσας, φημισμένης για το καλό κόκκινο κρασί της. Η αγάπη για το καλό κρασί, η πείρα και το μεράκι των 220 αμπελουργών - μελών του ΒAENI-Νάουσα, «παντρεμένα» με την πιο προηγμένη τεχνολογία, εγγυώνται για την ποιότητα των κρασιών του, που προέρχονται κυρίως από την κατ’ εξοχήν ελληνική ποικιλία του βορειοελλαδίτικου χώρου, το Ξινόμαυρο. Το οινοποιείο στελεχώνεται από έμπειρους επιστήμονες και εργάζεται βάσει ευρωπαϊκών προτύπων. Βρίσκεται μέσα στην οριοθετημένη αμπελουργική ζώνη Νάουσας,

40 | ΚΡΑΣΙ

γεγονός που συμβάλλει στην εξασφαλισμένη ποιότητα από την αρχή. Γνώση, συνέπεια, μεράκι χαρακτηρίζουν την πορεία του ΒAENI-Νάουσα, αλλά και συστήματα ποιότητας, όπως το ISO 22000 και το HACCP. Ο Συνεταιρισμός ΑΑΟΣ ΒΑΕΝΙ-Νάουσα διαθέτει πάνω από 15 ετικέτες. Τρεις από αυτές είναι ΠΟΠ: • Νάουσα • Νάουσα Grande Reserve • Δαμασκηνός και δέκα είναι ΠΓΕ Μακεδονίας: • Βίος Ελλήνων • Δογματικός λευκός και ροζέ • Έντεχνος • Cymπαν • Μακεδονικός λευκός, ερυθρός και ροζέ • Ίμερος λευκός και ερυθρός

Παράλληλα, διαθέτει και τη σειρά Ιδεώδης ως επιτραπέζιους οίνους, αλλά και τη Θεία Ευχαριστία, τη Ρετσίνα Χρυσανθή, το Λευκό & Ερυθρό Ανθό κ.ά. Η έρευνα, βέβαια, δεν σταματάει εδώ. Λαμβάνοντας υπόψη και την τάση της αγοράς, προσπαθούμε να δημιουργήσουμε κρασιά που να καλύπτουν τις απαιτήσεις του συνόλου των καταναλωτών. Σήμερα, τα κρασιά ΒAENI-Νάουσα εξάγονται σε χώρες όπως Κίνα, Ινδία, Βραζιλία, Αυστραλία, Ιαπωνία, Ντουμπάι, Ρωσία, Ουκρανία, Λευκορωσία, Καζακστάν, Αμερική, Καναδά, Γερμανία, Τσεχία, Πολωνία, Αυστρία, Ελβετία, Ολλανδία, Δανία, Σουηδία, Αγγλία, Βέλγιο, Κύπρο κ.ά. Η διακριτική υπεροχή τους αναγνωρίζεται με την πρώτη γουλιά.

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

Η Ευφυής Γεωργία στην καλλιέργεια του αμπελιού Η αμπελοκαλλιέργεια αποτελεί μία από τις σημαντικότερες της χώρας μας. Παρ’ όλα αυτά, οι Έλληνες αμπελοκαλλιεργητές όχι μόνο δεν απολαμβάνουν ανάλογα εισοδήματα με αυτά των συναδέλφων τους στο εξωτερικό, αλλά ολοένα και συχνότερα τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζουν προβλήματα μειωμένης ανταγωνιστικότητας και διάθεσης των προϊόντων τους, τόσο στην εγχώρια, όσο και στη διεθνή αγορά. του Βασίλη Πρωτονοτάριου, διδάκτωρa Γεωπονίας, NEUROPUBLIC

ς κύριος λόγος για αυτό φέρεται η αδυναμία μείωσης του κόστους παραγωγής, βελτίωσης της παραγωγικότητας και σταθερής διατήρησης του απαιτούμενου επιπέδου ποιότητας του προϊόντος. Αν οι Έλληνες καλλιεργητές μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν νέες καινοτόμες τεχνολογίες και πρακτικές ευφυούς γεωργίας στην αμπελοκαλλιέργεια, θα μπορούσαν να έχουν σημαντική βελτίωση και στις τρεις αυτές αδυναμίες. Τη δυνατότητα αυτή στο παραπάνω πρόβλημα έρχονται να δώσουν η NEUROPUBLIC

42 | ΚΡΑΣΙ

με τη GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ, μέσω της μεγάλης ιδιωτικής επένδυσης που έχουν πραγματοποιήσει τα τελευταία χρόνια και αναπτύσσουν την τεχνολογική υποδομή ευφυούς γεωργίας μεγάλης κλίμακας GAIA Sense, η οποία επεκτείνεται σταδιακά σε όλες τις αγροτικές περιοχές της χώρας και σε πολλές καλλιέργειες εθνικής σημασίας όπως είναι και η αμπελοκαλλιέργεια. Η εν λόγω επένδυση, χωρίς να επιβαρύνει οικονομικά τον παραγωγό με το κόστος αγοράς ή ενοικίασης του απαραίτητου εξοπλισμού, κατορθώνει να παρέχει επιστημονικά τεκμηριωμένη, αξιολογημένη και εξατομικευμένη συμβουλή, όσον αφορά τις βασικότερες καλλιεργητικές εργασίες, δηλαδή τη λίπανση, τη φυτοπροστασία και την άρδευση. Με αυτόν τον τρόπο, επιτυγχάνεται αφενός η βελτίωση της ποιότητας του παραγόμενου προϊόντος και αφετέρου η σημαντική μείωση του κόστους παραγωγής ή και αύξηση της ποσότητας. Στην αμπελοκαλλιέργεια, το GAIA Sense εφαρμόστηκε και σε αμπελώνες στο Κιάτο Κορινθίας, καλύπτοντας περιοχή έκτασης 10.000 στρεμμάτων. Η διαδικασία εφαρμογής πραγματοποιήθηκε σε τρία σταδια. Το πρώτο στάδιο περιελάμβανε την εγκατάσταση ενός σύγχρονου πλέγματος αισθητήρων, προς συλλογή και καταγραφή τιμών μεγάλου αριθμού παραμέτρων σχετικά με την καλλιέργεια και την περιοχή, όπως: εδαφικών και μικροκλιματικών παραμέτρων, περιεκτικότητα εδαφικής υγρασίας σε διαφορετικά βάθη, υδατικό δυναμικό εδάφους, απορρόφηση νερού από την καλλιέργεια, κινητική θρεπτικών στοιχείων στο έδαφος κ.ά.

Το σύστημα αποτελείται από τηλεμετρικούς σταθμούς που φέρουν κατάλληλους αισθητήρες και επικοινωνούν με τη διαδικτυακή υποδομή της NEUROPUBLIC, για τη μετάδοση των συλλεγόμενων δεδομένων. Στη συνέχεια, τα δεδομένα, με τη συμβολή εξειδικευμένων επιστημόνων από διαφορετικά ερευνητικά ιδρύματα, αναλύονται και μετατρέπονται σε μια εύχρηστη προς τους παραγωγούς συμβουλή για τη βελτιστοποίηση της φυτοπροστασίας, της λίπανσης και της άρδευσης του αμπελιού. Το τρίτο στάδιο περιλαμβάνει την πειραματική αξιόλογηση και επαλήθευση της ωφελιμότητας και χρηστικότητας της συμβουλευτικής υπηρεσίας στην πράξη. Τα αποτελέσματα για κάθε μία από τις παραχθείσες συμβουλευτικές υπηρεσίες στην αμπελοκαλλιέργεια έχουν ως ακολούθως. Φυτοπροστασία

Σκοπός της συμβουλευτικής υπηρεσίας είναι η παροχή συμβουλών σχετικά με τον βέλτιστο χρόνο εφαρμογής ψεκασμών, με

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

σταφυλές. Αξιοποιώντας δεδομένα εδαφολογικών αναλύσεων σε διαφορετικά βάθη, κινητικής θρεπτικών στοιχείων στο έδαφος και αναλύσεων ιστών (φυλλοδιαγνωστική) δόθηκαν στους παραγωγούς συγκεκριμένες και σαφείς οδηγίες που αφορούσαν τον χρόνο εφαρμογής, το είδος (τύπο) του λιπάσματος και τον καταλληλότερο τρόπο εφαρμογής των λιπάνσεων. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι μόνο από την αλλαγή και βελτιστοποίηση του τρόπου εφαρμογής των λιπάνσεων επετεύχθη σημαντική εξοικονόμηση λιπασμάτων. Άρδευση

σκοπό την αποφυγή περιττών ψεκασμών και την αύξηση της αποτελεσματικότητας αυτών που πραγματοποιούνται. Δημιουργήθηκαν και αξιολογήθηκαν συμβουλευτικές υπηρεσίες για τους κυριότερους εχθρούς (ευδεμίδα και ψευδόκοκκος) και ασθένειες (περονόσπορος, βοτρύτης και ωίδιο) του αμπελιού στην περιοχή. Η εφαρμογή της συμβουλής φυτοπροστασίας απέδειξε ότι σημαντικός αριθμός ψεκασμών που πραγματοποιήθηκαν εμπειρικά ήταν είτε περιττός, είτε είχε μειωμένη αποτελεσματικότητα λόγω της μη κατάλληλης

χρονικής στιγμής της εφαρμογής. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τόσο την οικονομική επιβάρυνση των παραγωγών, όσο και επιβάρυνση του προϊόντος, αλλά και του περιβάλλοντος με αγροχημικά. Λίπανση

H συγκεκριμένη υπηρεσία στοχεύει στον ακριβή προσδιορισμό και στην κάλυψη των αναγκών των πρέμνων σε θρεπτικά στοιχεία, έτσι ώστε να επιτυγχάνεται βέλτιστη ανάπτυξη και καρποφορία των φυτών και, κατά συνέπεια, υψηλής ποιότητας και ποσότητας

ΠΟΣΟΣΤΌ ΕΦΑΡΜΟΓΏΝ ΠΟΥ ΘΑ ΜΠΟΡΟΎΣΑΝ ΝΑ ΕΊΧΑΝ ΑΠΟΦΕΥΧΘΕΊ

Περιοχή 1

Περιοχή 2

Περιοχή 3

Περιοχή 4

Περιοχή 5

Περιοχή 6

Ωίδιο

17%

20%

11%

40%

21%

Περονόσπορος

40%

67%

50%

33%

63%

47%

Βοτρύτης

33%

40%

Ευδεμίδα

75%

80%

83%

67%

%>33% σημειώνεται με κόκκινο

Η εφαρμογή της συμβουλής άρδευσης (χρόνος και ποσότητα αρδευτικής δόσης) εξασφάλισε τη διατήρηση άριστων συνθηκών, όσον αφορά τον εφοδιασμό των φυτών σε εδαφικό νερό. Αυτό θεωρείται ιδιαίτερα σημαντικό, αν ληφθεί υπόψη η ιδιαιτερότητα της φετινής (2017) καλλιεργητικής περιόδου (υψηλή συχνότητα και διάρκεια περιόδων με ακραίες τιμές θερμοκρασιών). Τα πειραματικά δεδομένα έδειξαν ότι τα φυτά δεν εκτέθηκαν σε συνθήκες υδατικής καταπόνησης, με αποτέλεσμα την απουσία ζημιών από τον καύσωνα, αλλά και την παραγωγή υψηλής ποσότητας και ποιότητας σταφυλών. Επιπλέον, επετεύχθη μηδενική απώλεια αρδευτικού νερού λόγω υπεράρδευσης. Παρά τη σημαντική εμπειρία των παραγωγών, διαπιστώθηκε ότι η μέχρι τώρα εφαρμοζόμενη εμπειρική πρακτική άρδευσης οδηγούσε σε σημαντικές απώλειες νερού λόγω υπεράρδευσης (19-27% κάθε αρδευτικής δόσης). Η συμβουλή άρδευσης σχεδόν εκμηδένισε αυτές τις απώλειες, εξοικονομώντας σημαντικούς υδατικούς πόρους. Δεν θα πρέπει, επίσης, να παραβλεφθεί ότι η υιοθέτηση της συμβουλής άρδευσης από τους παραγωγούς μείωσε σημαντικά (περίπου 12%) τις απώλειες θρεπτικών στοιχείων (κυρίως Ν) μέσω έκπλυσης, επιτυγχάνοντας έτσι μείωση του κόστους παραγωγής, καλύτερη θρέψη των φυτών και μείωση της μόλυνσης του περιβάλλοντος. Τα παραπάνω αποτελέσματα αποδεικνύουν το πώς μπορούν να ωφεληθούν οι καλλιεργητές αμπελιού από τις νέες τεχνολογίες, βελτιώνοντας την παραγωγή τους και, κατά συνέπεια, το εισόδημά τους, χωρίς να χρειαστεί να επενδύσουν σε τεχνολογικό εξοπλισμό. Είναι σημαντικό να σημειωθεί πως χάρη στον σχεδιασμό της, η ίδια προσέγγιση μπορεί να εφαρμοστεί σε μεγάλο αριθμό καλλιεργειών υψηλού ενδιαφέροντος για τον ελληνικό πρωτογενή τομέα, και υπό διαφορετικές περιβαλλοντικές συνθήκες.

ΚΡΑΣΙ | 43

ΟΙΝΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Ο οινοτουρισμός δημιουργεί περισσότερους και καλύτερους φίλους του κρασιού Αφορμές για οινικές εξορμήσεις δεν αφήνονται πλέον ανεκμετάλλευτες από τους φίλους του κρασιού. Αρκετοί από εμάς, λίγο πολύ, είμαστε πλέον οπαδοί του οινοτουρισμού, αναμφισβήτητα ως νέα τουριστική τάση! της Αλεξάνδρας Ανθίδου, υπεύθυνης επικοινωνίας των Οίνων Βορείου Ελλάδος

να αγαπημένο κρασί ή η γνωριμία μας με έναν οινοπαραγωγό, που μας έχει μαγνητίσει με το πάθος και τις γνώσεις του για τη δουλειά του, αρκούν για να αποφασίσουμε να ακολουθήσουμε οινικές διαδρομές και να επισκεφθούμε οινοποιεία. Μία σειρά οργανωμένων εκδηλώσεων στα οινοποιεία και σε οινικές περιοχές, είτε είναι πανελλαδικές, από τις Ενώσεις Οινοπαραγωγών, όπως οι «Ανοιχτές Πόρτες» και η «Ευρωπαϊκή Ημέρα Οινοτουρισμού», είτε τοπικές, όπως τα «Οινοκρητικά», οι «Μεγάλες Μέρες της Νεμέας», η «Δραμοινογνωσία», αποδεικνύουν την προτίμηση του κοινού σε αυτή την ειδική, ξεχωριστή μορφή τουρισμού. Αλλά και με κάθε άλλη ευκαιρία, όπως μία ημερήσια εξόρμηση, ένα τριήμερο ή οι καλοκαιρινές μας διακοπές, αναζητούμε πλέον τις οινικές προτάσεις της περιοχής όπου βρισκόμαστε, επισκεπτόμαστε οινοποιεία, γνωρίζουμε τους αμπελώνες τους, τις ποικιλίες τους, τις ιδιαιτερότητες της μορφολογίας του εδάφους, την οινοποίηση, και την παραγωγή. Τέλος, δοκιμάζουμε κρασιά, μαθαίνοντας να ξεχωρίζουμε τα χαρακτηριστικά τους, αλλά και πώς μπορούμε να τα απολαμβάνουμε

44 | ΚΡΑΣΙ

ΟΙΝΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

στην καθημερινότητά μας, συνδυάζοντάς τα με τα εδέσματα που παντρεύονται καλύτερα. Η επίσκεψη σε ένα οινοποιείο είναι μια εμπειρία που μπορεί να μας ανοίξει καινούργιους δρόμους για την απόκτηση οινικής κουλτούρας μέσω της εκπαίδευσης, ώστε να μπορούμε να εκτιμούμε καλύτερα το μοναδικό αυτό προϊόν, επιλέγοντας πάντα ποιοτικούς οίνους. Μία επίσκεψη μόνο μπορεί να αποτελέσει ένα μικρό σεμινάριο οινογνωσίας. Στο οινοτουριστικό δίκτυο της Ένωσης Οινοπαραγωγών «Οίνοι Βορείου Ελλάδος», σε συνολικά 25 επισκέψιμα οινοποιεία, από τον Όλυμπο έως τη Ζίτσα στην Ήπειρο και από εκεί έως τη Δράμα και την Καβάλα στην Ανατολική Μακεδονία, περισσότεροι από 100.000 επισκέπτες περνούν κάθε χρόνο τις πόρτες τους. Στις ετήσιες οινοτουριστικές εκδηλώσεις της Ένωσης, ο αριθμός ξεπερνά συνολικά τους 17.000, σύμφωνα με τα στατιστικά του προηγούμενου έτους. Ακόμη, αρκετά από τα οινοποιεία διοργανώνουν ετήσια σειρά εκδηλώσεων και οινοτουριστικών προτάσεων για το κοινό τους, που εξασφαλίζουν μία συνεχόμενη ροή επι-

Η επίσκεψη σε ένα οινοποιείο είναι μια εμπειρία που μπορεί να μας ανοίξει καινούργιους δρόμους για την απόκτηση οινικής κουλτούρας μέσω της εκπαίδευσης

σκέψεων. Η ξενάγηση στους εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους ενός οινοποιείου και η γευσιγνωσία των οίνων που παράγονται

εκεί αποτελούν αναπόσπαστο μέρος μιας επίσκεψης. Ωστόσο, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η δυνατότητα να γνωρίσουμε, να γευτούμε και να αγοράσουμε ετικέτες που δεν κυκλοφορούν στην αγορά, είτε είναι παλαιότερων εσοδειών, είτε είναι πειραματικές. Σε αρκετά οινοποιεία μπορούμε ακόμη να γνωρίσουμε οίνους αφρώδεις, γλυκείς και αμπελοοινικά αποστάγματα, εμπλουτίζοντας ακόμη περισσότερο την οινική μας εμπειρία, αλλά και τις γνώσεις μας. Οι οινοπαραγωγοί, από τη δική τους πλευρά, άνθρωποι κατ’ εξοχήν με ενθουσιασμό και πάθος για τη ζωή και τη χαρά που μπορεί να αποστραγγίσει κάποιος από το αμπέλι και το κρασί, είναι ανοιχτοί και φιλόξενοι σε κάθε επισκέπτη που θέλει να γνωρίσει και να μοιραστεί αυτό το πάθος. Και θεσμικά, όμως, πρέπει να αναφέρουμε πως, από τον Δεκέμβριο του 2014, η νομοθεσία της χώρας μας ορίζει πλέον τις ποιοτικές προδιαγραφές των επισκέψιμων οινοποιείων, γεγονός που στάθηκε αφορμή να πιστοποιούνται και να λαμβάνουν το σχετικό σήμα, εξασφαλίζοντας την καλύτερη δυνατή εικόνα για τον επισκέπτη. ΚΡΑΣΙ | 45

ΟΙΝΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Νεμέα, το μεγάλο στοίχημα του οινικού τουρισμού O οινικός τουρισμός στη χώρα μας έχει αρχίσει να αναπτύσσεται ή τουλάχιστον να συζητιέται περισσότερο τα τελευταία χρόνια, χωρίς να μπορούμε να ισχυριστούμε ότι μπορεί να συναγωνιστεί ό,τι συμβαίνει, για παράδειγμα, στην Τοσκάνη στην Ιταλία, στο Μπορντό στη Γαλλία ή στη Νάπα Βάλεϊ στην Καλιφόρνια. του Νίκου Βλάχου, προέδρου του Συνδέσμου Οινοποιών Νεμέας

εξέλιξη του οινικού τουρισμού στη χώρα μας αναμένεται να είναι και γρήγορη και συναρπαστική, αφού η Ελλάδα, έτσι κι αλλιώς, είναι ένας αναπτυγμένος τουριστικά προορισμός. Ταυτόχρονα, διαθέτει πολλές και ενδιαφέρουσες οινοπαραγωγικές ζώνες σε διαφορετικές περιοχές. Η πιο ενδιαφέρουσα, που μπορεί να αποτελέσει το επόμενο μεγάλο στοίχημα και να εξελιχθεί σε οινικό τουριστικό προορισμό αντίστοιχο των παραπάνω, είναι η Νεμέα. Γιατί είναι η μεγαλύτερη αμπελουργική και οινοπαραγωγική ζώνη της χώρας, ίσως και των Βαλκανίων, με 25.000 στρέμματα αμπελώνα και χαρακτηρισμένη ως Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης, καλλιεργώντας μία από τις πιο δυναμικές κόκκινες ποικιλίες στην Ευρώπη, το Αγιωργίτικο. Γιατί η περιοχή συγκεντρώνει τον μεγαλύτερο αριθμό επώνυμων και οργανωμένων οινοποιείων στην Ελλάδα, που ξεπερνούν τα 40 και παράγουν εκατοντάδες ετικέτες κρασιού. Γιατί απέχει μόνο μία ώρα από την Αθήνα, έχοντας τη δυνατότητα να προσελκύσει και Έλληνες και ξένους επισκέπτες. Γιατί η επίσκεψη στην περιοχή μπορεί να συνδυαστεί με μια περιήγηση στον πολύ ενδιαφέροντα αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Νεμέας ή των Μυκηνών, που βρίσκεται σε πολύ κοντινή απόσταση, αλλά και με μια επίσκεψη σε άλλους κοντινούς προορισμούς (Ναύπλιο, 46 | ΚΡΑΣΙ

Τολό, Λουτράκι, Ορεινή Κορινθία). Γιατί η επίσκεψη δεν σταματά στη Νεμέα, αλλά μπορεί να συνεχιστεί και να γίνει πιο συναρπαστική, στα 16 χωριά που είναι ενταγμένα στη Ζώνη Νεμέας και εκτείνονται στην ορεινή Κορινθία, ακόμα και στην Αργολίδα. Όμως, πάνω από όλα, γιατί οι άνθρωποι στην περιοχή έχουν αρχίσει και το πιστεύουν και κινούνται συνειδητά πλέον προς αυτή την κατεύθυνση. Μπροστάρης σε αυτή την προσπάθεια είναι ο Σύνδεσμος Οινοποιών Νεμέας (ΣΟΝ), που περιλαμβάνει το σύνολο σχεδόν των οινοποιείων της περιοχής. Από τις ενέργειες που έχει υλοποιήσει και συνεχίζει να υλοποιεί ο σύνδεσμος, στο πλαίσιο ενός μακροχρόνιου σχεδίου που έχει εκπονήσει, με στόχο μεταξύ άλλων και την ανάπτυξη του οινικού τουρισμού, είναι οι εξής:

Η Νεμέα συγκεντρώνει τον μεγαλύτερο αριθμό επώνυμων και οργανωμένων οινοποιείων στην Ελλάδα

ΟΙΝΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

• Οι «Μεγάλες Μέρες της Νεμέας», εκδηλώσεις

που συνδιοργανώνει κάθε Αύγουστο μαζί με τον Δήμο Νεμέας, κατά τη διάρκεια των οποίων χιλιάδες επισκέπτες φτάνουν στην περιοχή για να δοκιμάσουν τα κρασιά και να γνωρίσουν από κοντά τους αμπελουργούς και τους ίδιους τους οινοποιούς στα οινοποιεία τους. • Η σηματοδότηση της περιοχής με ενημερωτικές πινακίδες, που οδηγούν τους επισκέπτες στα οινοποιεία. • Η προβολή της περιοχής από τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας και τα social media. • Η ίδρυση διεπαγγελματικής επιτροπής, που θα κάνει καλύτερη τη συνεργασία των εμπλεκόμενων φορέων για την προβολή της περιοχής και την προστασία της ζώνης. • Η εκπαίδευση των οινοποιών και των επαγγελματιών της περιοχής, με στόχο την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών και τη δημιουργία των απαραίτητων υποδομών. Ήδη, ως αποτέλεσμα αυτού, τον τελευταίο καιρό έχει δημιουργηθεί μια εταιρεία οινοτουρισμού, που αναλαμβάνει δράσεις έχοντας διαμορφώσει ένα κτήριο σε ξενώνα, λειτουργεί το πρώτο wine bar, ενώ βήματα σημαντικής βελτίωσης παρουσιάζει και η εστίαση. Από τις πιο ξεχωριστές και πιο ουσιαστικές κινήσεις είναι ο πολυχώρος ΣΟΝ, τον οποίο ο σύνδεσμος διαμόρφωσε στο κέντρο της Νεμέας. Λειτουργεί ως χώρος γευσιγνωσίας και ως γραφείο πληροφοριών, εξυπηρετώντας τους επισκέπτες της περιοχής, αλλά και ως χώρος πολιτισμού και εκδηλώσεων. Στον χώρο αυτόν, οι επισκέπτες μπορούν να γνωρίσουν το σύνολο των κρασιών των μελών του συνδέσμου, προτού ξεκινήσουν την περιήγησή τους στα ανοιχτά επισκέψιμα οινοποιεία ή και να προμηθευτούν κρασιά της επιλογής τους. ΚΡΑΣΙ | 47

ΑΠΟΨΗ

«ΤΙ ΝΑ ΚΆΝΟΥΜΕ;»

Προτάσεις για το μέλλον του ελληνικού κρασιού

Παρά το μικρό μέγεθός της, σε απόλυτους αριθμούς, η ελληνική οινοποιία συχνά εμφανίζεται ως ένα success story, ένα μοντέλο που μπορεί να εμπνεύσει περαιτέρω κλάδους και δραστηριότητες. Πέρα από τη βιτρίνα αυτή και την ομολογουμένως αξιοθαύμαστη δουλειά του κλάδου τα τελευταία 20 τουλάχιστον χρόνια, υπάρχουν πολλά εμπόδια, τα οποία αποτελούν βαρίδι στην πλήρη ανάπτυξη και ευημερία του κλάδου, και για τα οποία είναι επιτακτικό να βρεθούν ουσιαστικές λύσεις. του Θεόδωρου Γεωργόπουλου *

w Δημιουργία βιώσιμων αμπελουργικών

εκμεταλλεύσεων και ζωνών υψηλής αμπελοοινικής παραγωγικότητας. Είναι απαραίτητη η αύξηση της έκτασης του μέσου κλήρου αμπελοκαλλιέργειας, προκειμένου να καταστεί βιώσιμος. Θα πρέπει να

48 | ΚΡΑΣΙ

δοθεί προτεραιότητα σε άδειες φυτεύσεις για έκταση άνω των 30 στρεμμάτων και σε αμπελουργούς που επιθυμούν να μεγαλώσουν τον κλήρο τους (π.χ. κάτοχοι αμπελουργικής γης άνω των 20 στρεμμάτων ως άθροισμα των υφιστάμενης και της αιτουμένης έκτασης). Kαι όμως, το υπουργείο αποφάσισε να βάλει στην άκρη και για το 2017 τις προτάσεις του κλάδου για τη δημιουργία, σε βάθος δεκαετίας, βιώσιμων αμπελουργικών εκμεταλλεύσεων και υπέκυψε στα γνωστά μικροπολιτικά αντανακλαστικά του, μοιράζοντας τις άδειες φυτεύσεις στη λογική του κατακερματισμού. Άλλο κρίσιμο ζήτημα είναι εκείνο της (εξ αδιαθέτου) κληρονομικής διαδοχής, που οδηγεί σε περαιτέρω συρρίκνωση τις αμπελουργικές εκμεταλλεύσεις. Θα πρέπει να υπάρξουν μέτρα φορολογικού χαρακτήρα, προκειμένου να ενθαρρυνθεί η διατήρηση μεσαίου μεγέθους εκμεταλλεύσεων. Το δικαίωμα προτίμησης που θέσπιζε ο ανενεργός νόμος Ν. 2637/1998 μέσω της λειτουργίας της ΑΓΡΟΓΗ, δηλαδή το δικαίωμα προσωρινής αγοράς της γης από το κράτος, προκειμένου να πωληθεί στην τιμή αγοράς με κριτήριο τη μεγέθυνση υφιστάμενων εκμεταλλεύσεων, θα

ΑΠΟΨΗ

ΚΡΑΣΙ | 49

ΑΠΟΨΗ

πρέπει να εκμοντεριστεί και να γενικευτεί. Η δε αγροτική γη θα πρέπει να προστατεύεται από την αλλαγή χρήσεων, συμπεριλαμβανομένης της απαγόρευσης μετατροπής της σε δασική. Προς την ίδια κατεύθυνση, απαιτούνται κίνητρα φορολογικού χαρακτήρα, προς όφελος νέων αμπελουργών και σε βάρος της εγκατάλειψης φυτεμένου αμπελώνα, ενώ μέσω ευνοϊκής φορολογικής μεταχείρισης θα ενισχυθεί η συμβολαιακή αμπελουργία (κυρίως στη βάση απαιτήσεων που μπορούν να θεσπίζονται από τα ίδια τα τοπικά συμβούλια των παραγωγών).

Κρίσιμο ζήτημα είναι εκείνο της κληρονομικής διαδοχής, που οδηγεί σε περαιτέρω συρρίκνωση τις αμπελουργικές εκμεταλλεύσεις

w Εμπλουτισμός του οινικού δυναμικού

με πιστοποιημένο πολλαπλασιαστικό υλικό αμπέλου και εξορθολογισμός της ταξινόμησης ποικιλιών. Θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην παραγωγή πιστοποιημένου πολλαπλασιαστικού υλικού

50 | ΚΡΑΣΙ

αμπέλου, διευκολύνοντας την εγγραφή γηγενών ποικιλιών στον εθνικό κατάλογο, την κλωνική επιλογή και την εφαρμοσμένη έρευνα. Επιπλέον, θα πρέπει καταργηθεί η ταξινόμη-

ση οινοποιήσιμων ποικιλιών αμπέλου ανά αμπελουργικό διαμέρισμα. Όλη η ελληνική επικράτεια θα πρέπει να αναγνωριστεί ως ενιαίο αμπελουργικό διαμέρισμα (όπως π.χ. η Γαλλία), ενώ η ιδιαιτερότητα συγκεκριμένων ΠΟΠ θα προστατεύεται από τον αντίστοιχο τεχνικό φάκελο.

w Αναμόρφωση του καθεστώτος

των διήμερων αποσταγματοποιών, προκειμένου να υπάρξει επαρκής σταφυλική παραγωγή προς οινοποίηση. Πέρα από τις λοιπές στρεβλώσεις, η ανεξέλεγκτη παραγωγή και διακίνηση αποστάγματος οδηγεί σε απόσταξη σταφυλιού και όχι στεμφύλων, με αποτέλεσμα μεγάλο κομμάτι της σταφυλικής παραγωγής να «χάνεται». Ο περιορισμός του εμπορίου και κυρίως η ένταξη των μικρών αποσταγματοποιών σε νομικό πλαίσιο ελέγχου της παραγωγής θα περισώσει μεγάλη ποσότητα οίνου, ενώ παράλληλα θα

ΑΠΟΨΗ

δημιουργήσει προστιθέμενη αξία για τους ίδιους τους διήμερους αποσταγματοποιούς.

w Ανάπτυξη των ομάδων διαχείρισης προϊόντων ΠΟΠ/ΠΓΕ. Το άρθρο 38 του Ν. 4384/2016 προβλέπει τη δημιουργία ομάδων διαχείρισης και προστασίας των προϊόντων ΠΟΠ/ΠΓΕ (και ΕΠΙΠ), δηλαδή τη σύσταση τοπικών συμβουλίων διεπαγγελματικού χαρακτήρα, με ουσιαστικές ελεγκτικές και ρυθμιστικές αρμοδιότητες. Η αυτοδιαχείριση, στην οποία βασίζεται η λειτουργία τέτοιων συμβουλίων, θα δώσει νέα πνοή στη ρύθμιση τοπικών ζητημάτων, εκεί τουλάχιστον όπου οι παραγωγοί επιθυμούν να πάνε συλλογικά μπροστά. w Αλλαγή του καθεστώτος

στρεμματικών αποδόσεων. Ακολουθώντας το παράδειγμα άλλων κρατών (π.χ. Ιταλία), απαιτείται ελαστικότητα ως

προς τις στρεμματικές αποδόσεις, προκειμένου, στις δύσκολες χρονιές (όπως φέτος) να υπάρχει η δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί σύννομα σταφυλική ύλη, από αμπελοτεμάχια που θα θεωρούνται ως «εφεδρεία».

w Ανάταξη της εικόνας του ελληνικού

κρασιού μέσω στρατηγικού σχεδίου προώθησής του στην Ελλάδα. Μεταξύ των 30 εκατομμυρίων τουριστών που καταφθάνουν στη χώρα μας, υπάρχουν πολλοί οινόφιλοι ή τουλάχιστον δυνητικοί καταναλωτές και επακόλουθα πρεσβευτές του ελληνικού κρασιού. Ο ελληνικός τουρισμός παρέχει ανεξάντλητες δυνατότητες για το ελληνικό κρασί, αλλά απαιτείται σκληρή δουλειά: Εκπαίδευση στην εστίαση και στους χώρους γευσιγνωσίας, συντονισμός με τα ξενοδοχεία της χώρας για την προώθηση ποιοτικού οίνου (ακόμα και αν είναι φθηνός), ανάπτυξη του concept των «urban

wineries» για τα οινοποιεία που βρίσκονται περιαστικά (και είναι πολλά), επαναπροσανατολισμός των ευρωπαϊκών κονδυλίων για την προβολή και προώθηση του ελληνικού κρασιού στην εσωτερική αγορά, με αυστηρό έλεγχο, αλλά και λιγότερη γραφειοκρατία για την εκτέλεση προγραμμάτων και, τέλος, δημιουργία της «Κιβωτού του ελληνικού Οίνου» στο Κτήμα Τατοΐου, προκειμένου το ελληνικό κρασί να αποκτήσει τη «βιτρίνα» του. Ναι, είναι πολλά αυτά που πρέπει να γίνουν. Μερικά, δε, είναι δύσκολα. Το ελληνικό κρασί αξίζει, όμως, το σχεδόν ακατόρθωτο. * Ο Θεόδωρος Γεωργόπουλος είναι κάτοχος της έδρας Jean Monnet για το Δίκαιο του Οίνου, του Πανεπιστημίου της Reims (Καμπανία Γαλλίας), πρόεδρος του Ινστιτούτου Αμπέλου και Οίνου Καμπανίας (Institut Georges Chappaz), γενικός διευθυντής του ΣΕΟ και δικηγόρος Αθηνών.

ΚΡΑΣΙ | 51

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ευάγγελος Αργύρης Πρόεδρος της Συνεταιριστικής Οινοποιίας Ηπείρου ΖΟΙΝΟΣ ΑΕ

«Η πολιτεία δεν αρκεί να υποστηρίζει τον κλάδο, πρωτίστως πρέπει να αποφεύγει να τον υπονομεύει» Σταθερά βιώσιμες και ανταγωνιστικές αμπελουργικές εκμεταλλεύσεις, για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των τελικών προϊόντων στις αγορές, ζητά ο Ευάγγελος Αργύρης, πρόεδρος της Οινοποιίας Ηπείρου ΖΟΙΝΟΣ ΑΕ, και πρόεδρος της Εθνικής Διεπαγγελματικής Αμπέλου και Οίνου (ΕΔΟΑΟ). Συνέντευξη στην Τάνια Γεωργιοπούλου

Πώς πηγαίνει τη φετινή χρονιά ο τρύγος στη Ζίτσα; Ο φετινός τρύγος ξεκίνησε νωρίτερα από κάθε άλλη χρονιά. Η ωρίμανση των σταφυλιών κινήθηκε για την Ντεμπίνα στις αρχές Σεπτέμβρη, ενώ για το Βλάχικο και το Μπεκάρι γύρω στις 18 Σεπτέμβρη. Ο τρύγος δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη, άλλωστε η συγκομιδή γίνεται με το χέρι. Ο χειμώνας ήταν κρύος με βροχοπτώσεις, παγετούς και με μεγαλύτερη όμως ηλιοφάνεια. Η άνοιξη είχε περισσότερες βροχοπτώσεις, αλλά ένας παγετός και μία χαλαζόπτωση επηρέασαν αρνητικά την ποσότητα της παραγωγής. Το καλοκαίρι, ο καύσωνας του Ιουνίου Ιουλίου έπληξε ένα μέρος της παραγωγής και οι υψηλές θερμοκρασίες προκάλεσαν εγκαύματα και αφυδάτωση των σταφυλιών, με αποτέλεσμα τη μείωση της συνολικής παραγωγής. Η ποιότητα, όμως, είναι εξαιρετική. Οι φετινές Ντεμπίνες αναμένονται έντονες με αλκοολικό τίτλο 11,5 -12,5 και οξύτητα 5,5 έως 6 γραμμάρια στο λίτρο, εκφρασμένη σε τρυγικό οξύ. Η χρονιά κύλησε χωρίς προσβολές από ιώσεις. 52 | ΚΡΑΣΙ

Οι αμπελουργοί είναι ικανοποιημένοι με τις τιμές; Οι τιμές παραμένουν ίδιες με την περσινή χρονιά. Δηλαδή, σε υψηλά επίπεδα, με αποτέλεσμα οι παραγωγοί να είναι ικανοποιημένοι. Η βιολογική καλλιέργεια πριμοδοτείται με 20% αυξημένη τιμή. Το γεγονός ότι οι αφρώδεις οίνοι έχουν γίνει της μόδας έχει βοηθήσει τον συνεταιρισμό; Το γεγονός ότι η Ζίτσα είναι μία από τις πιο παραδοσιακές αμπελουργικές ζώνες που παράγει αφρώδη κρασιά, σε συνδυασμό με την τάση των καταναλωτών προς τα αφρώδη και ημιαφρώδη, βοηθά τη ZOINOS WINERY να έχει μια καλύτερη θέση στην αγορά. Η τάση, δε, της τελευταίας 5ετίας, για ροζέ κρασιά, οδήγησε τη ZOINOS WINERY, πέρα από το παραδοσιακό λευκό ημιαφρώδες της Ζίτσας, να οινοποιήσει και να βγάλει στην αγορά και ένα εξαιρετικό αφρώδες ροζέ κρασί με την επωνυμία AURELIA. Προσπαθούμε να καλύψουμε αυτή την τάση και στις μικρές - ατομικές συσκευασίες, δημιουργώντας δύο νέα εξαιρετικά προϊόντα με την επωνυμία ESCAPE, 200 ml σε λευκό και ροζέ, που απευθύνονται κυρίως στην αγορά της νέας γενιάς.

Βλέπουμε ότι το μερίδιο στην αγορά οίνου, που καλύπτεται από συνεταιριστικά οινοποιεία, συρρικνώνεται. Γιατί συμβαίνει αυτό και πώς θα μπορούσε να αναστραφεί; Έχω την αίσθηση ότι πάντα πρέπει να βλέπουμε τη μεγάλη εικόνα. Και αυτή δεν είναι άλλη από την πορεία του οίνου συνολικά, τόσο στην εγχώρια όσο και στη διεθνή αγορά. Οι ιδιωτικές και οι συνεταιριστικές οινοποιητικές επιχειρήσεις δεν συγκροτούν αντίπαλα δέη. Είναι διαφορετικές μορφές οικονομικής οργάνωσης, επιχειρήσεις διαφορετικού τύπου, που δραστηριοποιούνται στο ίδιο προϊόν. Αυτό που πρέπει να πρυτανεύει, συνεπώς, είναι η εύρυθμη λειτουργία της αγοράς και η ανάπτυξη του προϊόντος. Υπάρχουν, άλλωστε, οινοποιητικές επιχειρήσεις που συμμετέχουν στις κλαδικές οργανώσεις και των συνεταιρισμών και των ιδιωτών. Πιο κρίσιμο μέγεθος, κατά τη γνώμη μου, είναι η αύξηση του μεριδίου του οίνου συνολικά έναντι των αλκοολούχων και λιγότερο η κατανομή του ποσοστού μεταξύ συνεταιρισμών και ιδιωτών. Εν πάση περιπτώσει, πέραν αυτού, θα ήθελα να επισημάνω και το εξής: Δεν ξέρω ακριβώς τα στοιχεία που επικαλείστε, αλλά είναι γνωστό πως οι αριθμοί

ΚΡΑΣΙ | 53

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

παραγωγών, της ισχυροποίησης των συνεταιριστικών μονάδων και της πολιτικής γης ή και άλλων λύσεων, οι οποίες θα προκριθούν στο πλαίσιο του Στρατηγικού Σχεδιασμού για την Αμπελουργία. Πώς θα μπορούσε να χτυπηθεί το φαινόμενο της διακίνησης οινοστάφυλων, αλλά και οίνου χωρίς παραστατικά; Η εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου, το αυτονόητο δηλαδή, θα περιόριζε σημαντικά την έκταση του προβλήματος. Συστηματικοί έλεγχοι, συνεπώς, σε όλα τα στάδια, από την παραγωγή έως την κατανάλωση. Μια επιπλέον δικλείδα ασφαλείας, που ίσως είναι και η οριστική λύση του προβλήματος, έχει να κάνει με την ιχνηλασιμότητα και, εξ όσων γνωρίζω, σχετική πρόταση από την ΚΕΟΣΟΕ έχει ήδη υποβληθεί στο υπουργείο Οικονομικών, καθώς και ανάλογες προτάσεις έχουν υποβληθεί από το ΣΕΟ.

δεν λένε πάντα όλη την αλήθεια. Και το λέω αυτό, διότι αρκετοί ιδιώτες επιχειρηματίες αγοράζουν μούστο ή κρασί από τους συνεταιρισμούς και, στη συνέχεια, το τυποποιούν και το διαθέτουν στην αγορά. Ποια είναι τα προβλήματα της αμπελοκαλλιέργειας στην Ελλάδα, όπως τα βλέπετε μέσα από τον συνεταιρισμό; Η αμπελουργία είναι βασικός πυλώνας του κλάδου και οι αμπελουργικές εκμεταλλεύσεις πρέπει να καταστούν σταθερά βιώσιμες και ανταγωνιστικές, γιατί διαφορετικά δεν μπορούμε να μιλάμε για ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των τελικών προϊόντων στις αγορές. Τα μεγαλύτερα προβλήματα, με μια τελείως επιγραμματική αναφορά, είναι το μικρό μέγεθος των εκμεταλλεύσεων (το 82,5% των αμπελουργών κατέχει έκταση μόλις μέχρι 5 στρέμματα), το υψηλό καλλιεργητικό κόστος, που σε συνάρτηση με τις αυξημένες επιβαρύνσεις (φορολογία - ασφαλιστικό) καθιστά σχεδόν απαγορευτική την αμπελοκαλλιέργεια, η συρρίκνωση των καλλιεργούμενων εκτάσεων και, βέβαια, ένα μείζον θέμα, η γήρανση αμπελουργικού πληθυσμού. Όλα αυτά, όπως σας είπα ήδη, θα τα δούμε μέσω του αμπελουργικού σχεδιασμού και ευελπιστώ ότι θα δώσουμε τις λύσεις που θα εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητα και την αναπτυξιακή πορεία του κλάδου. 54 | ΚΡΑΣΙ

«Σήμερα, κανείς δεν πιστεύει ότι μπορεί να υπάρξει βιώσιμη εκμετάλλευση με 3 ή 5 στρέμματα»

Το θέμα του μικρού κλήρου πώς θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί; Θίγετε ένα μεγάλο θέμα, που δυστυχώς αν και έχει επισημανθεί από παλιά, παραμένει άλυτο. Σε προγενέστερες εποχές οικονομικής και κοινωνικής οργάνωσης, ο έστω και μικρός κλήρος ήταν μια εγγύηση στοιχειώδους επιβίωσης για τον κάτοχό του. Σήμερα, τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά. Και για να αναφερθούμε ειδικότερα στον κλάδο, κανείς δεν πιστεύει ότι μπορεί να υπάρξει βιώσιμη αμπελουργική εκμετάλλευση με 3 ή 5 στρέμματα. Η αντιμετώπιση του προβλήματος μπορεί να γίνει μέσω των ομάδων

Όσον αφορά τη Διεπαγγελματική Οίνου, πώς βλέπετε το μέλλον του κρασιού στην Ελλάδα; Για μια καλή αναπτυξιακή πορεία του κρασιού χρειάζεται να συντρέξουν αρκετοί παράγοντες, από τους οποίους θα αναφέρω τους δύο βασικότερους: Αφενός η επίγνωση του κλάδου ότι πρέπει συνεχώς να παράγει καλό προϊόν και να προβαίνει σε όλες εκείνες τις ενέργειες που ενισχύουν την ταυτότητά του και αφετέρου η υποστηρικτική τάση της πολιτείας. Το πρώτο ισχύει απόλυτα και αυτό μας καθιστά αισιόδοξους. Με πνεύμα ενότητας και στράτευσης στο συλλογικό συμφέρον, εφαρμόζεται ήδη από το 2010 από την ΕΔΟΑΟ το στρατηγικό σχέδιο για τις ξένες αγορές, με ιδιαίτερα θετικά έως τώρα αποτελέσματα. Με την ολοκλήρωση και του Στρατηγικού Σχεδιασμού για την Αμπελουργία, η αναπτυξιακή πορεία του κλάδου θα μπει σε ασφαλέστερες ράγες. Πρόκειται, βέβαια, για μεγάλο έργο, που απαιτεί τη συνεργασία κλάδου - αρμόδιων αρχών περιφερειών. Έχουν γίνει οι πρώτες επαφές με την κυβέρνηση, ενώ έχει προγραμματιστεί συνάντηση με τον περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας, Απ. Τζιτζικώστα. Θα ακολουθήσουν συναντήσεις και με τους άλλους περιφερειάρχες. Για να επανέλθουμε όμως στο θέμα της πολιτείας, δεν αρκεί να υποστηρίζει υλικά ή θεσμικά, όταν χρειάζεται τον κλάδο. Πρωτίστως, θα έπρεπε να αποφεύγει να τον υπονομεύει. Γιατί αυτό συνέβη με τον ΕΦΚ στο κρασί. Πέρα από τη διόγκωση της παρανομίας που προκάλεσε, στέρησε πολύτιμο χρόνο από τον κλάδο, οδηγώντας τον έστω και προσωρινά στην εσωστρέφεια.

XXX

ΚΡΑΣΙ | 55

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Γιώργος Σκούρας Πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικού Οίνου

«Το ελληνικό κρασί τα καταφέρνει» Ο Γιώργος Σκούρας, πρόεδρος του ΣΕΟ (Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου) και ιδιοκτήτης του ομώνυμου οινοποιείου, μιλά για τον φετινό ακριβό τρύγο, λόγω μειωμένης ποσότητας κρασοστάφυλων, τα οποία όμως μπορούν να δώσουν μεγάλα κρασιά. Όσον αφορά τον ΣΕΟ, τονίζει ότι καλείται να αντιμετωπίσει σειρά μικρών και μεγάλων θεμάτων με έναν κοινό παρονομαστή: τη συνεννόηση και την παραγωγική συνεργασία με τις κρατικές υπηρεσίες και τα συναρμόδια υπουργεία. Συνέντευξη στην Τάνια Γεωργιοπούλου

Πώς πήγε φέτος ο τρύγος; Είναι φτωχός σε ποσότητα. Λόγω ασθενειών, χαλαζοπτώσεων, ξηρασίας και υψηλών θερμοκρασιών, τα αμπέλια έχουν μικρές αποδόσεις. Κατά συνέπεια, είναι και πανάκριβος. Ακριβός γιατί; Κάθε τρύγος, ο οποίος δίνει μικρή ποσότητα σταφυλιών, κοστίζει περισσότερο. Στα πιεστήριά μας, όπου κανονικά φτάνει το 80% της πρώτης ύλης, τώρα φτάνει το 70%, γιατί τα σταφύλια έχουν αποστραγγιστεί από τους χυμούς τους. Αυτό, βέβαια, σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί και να είναι υπέρ της ποιότητας, γιατί υπάρχει μεγαλύτερη συμπύκνωση. Χρειάζεται, όμως, να πληρούνται και άλλες προϋποθέσεις. Στη Νεμέα, όπως πάντα, έτσι και φέτος, φαίνεται ότι θα έχουμε κρασιά αρκετών ταχυτήτων. Από την άλλη, είναι και μια ενδιαφέρουσα χρονιά για τα μεγάλα κρασιά της Νεμέας. Πάντως, σε ποσότητα τα σταφύλια στην περιοχή είναι τουλάχιστον 20% λιγότερα. Ποια ήταν τα κύρια χαρακτηριστικά του φετινού τρύγου; Οι παρατεταμένες ζέστες φέτος έκαναν ένα «τουρλού - τουρλού» αμπέλι. Ποικιλίες που ωριμάζουν αργότερα, ωρίμασαν νωρίτερα. Το Μοσχοφίλερο, ας πούμε, παρά το γε56 | ΚΡΑΣΙ

γονός ότι είναι όψιμη ποικιλία, επειδή και ο Σεπτέμβρης είχε πολύ υψηλές θερμοκρασίες, ωρίμασε νωρίτερα, οπότε μάλλον στις αρχές Οκτώβρη θα έχει μαζευτεί. Από άποψη ποιότητας, τα πρώιμα σταφύλια, δηλαδή Μαλαγουζιά, Cabernet, Sauvignon Blanc, φαίνεται ότι πήγαν πολύ καλά. Οι Ροδίτες είναι, επίσης, καλοί. Έχουν αυξηθεί, κατά συνέπεια, και οι τιμές για τους παραγωγούς; Σε πολλές περιπτώσεις, ναι. Σε μερικές, μάλιστα, όπως στη Σαντορίνη, ξέφυγαν εντελώς. Είναι ένα τρύγος ο οποίος οικονομικά θα είναι πολύ δύσκολος. Πολλοί οινοποιοί δεν θα καταφέρουν να κρατήσουν τα κοστολόγιά τους, αλλά αυτό δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο, αφορά όλη την Ευρώπη, όπου συνέβησαν μεγάλες καταστροφές στους αμπελώνες. Όσον αφορά τον ΣΕΟ, ποιες είναι οι επόμενες ενέργειες που σχεδιάζετε; Πρέπει να εκτιμήσουμε τον τρυγητό πολύ σοβαρά μόλις τελειώσουμε. Έπειτα, να δούμε αν η κυβέρνηση θα κρατήσει τις υποσχέσεις της σε σχέση με τον φόρο στο κρασί, που πρέπει να καταργηθεί. Σαφώς σημαντικός τομέας στον οποίο θα εστιάσουμε τις προσπάθειές μας είναι

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

η εξωστρέφεια του κρασιού. Και, βέβαια, πάντα υπάρχουν θέματα και εκκρεμότητες όσον αφορά τα υπουργεία. Για παράδειγμα, το θέμα του εργοσήμου, που λύθηκε, αλλά τελικά δεν λύθηκε… Τι συνέβη, δηλαδή, με το θέμα του εργοσήμου; Είχαμε ζητήσει να προσλαμβάνουμε εποχικούς εργάτες με εργόσημο για να μπορούμε να τους απασχολούμε νόμιμα, όσο χρόνο χρειάζεται. Υπάρχει μια δυσχερής διάκριση. Ενώ όλες οι επιχειρήσεις μπορούν να χρησιμοποιήσουν εργάτες γης με εργόσημο, οι ανώνυμες εταιρείες, όπως είναι οι οινοποιητικές επιχειρήσεις, δεν μπορούν. Το υπουργείο έκανε μια ρύθμιση, αλλά επειδή δεν ανταποκρίθηκαν οι περιφέρειες, δεν μπόρεσε τελικά να εφαρμοστεί στην πράξη. Ακόμα ένα θέμα είναι να αλλάξει η νομοθεσία και να μπορούμε να χρησιμοποιούμε καψύλλια και στα κρασιά Ονομασίας Προέλευσης. Πρέπει να αλλάξουμε τις ταινίες σημάνσεων των οίνων ΠΟΠ, που είναι τεράστιες και κακές αισθητικά, και να φτιάξουμε ένα κομψό σχέδιο. Και πολλά, πολλά άλλα. Έχουν εκφραστεί πολλές δυσαρέσκειες για τις άδειες φύτευσης που δόθηκαν από το υπουργείο... Τα κριτήρια που τέθηκαν από το υπουργείο και με βάση τα οποία δόθηκαν οι άδειες φύτευσης, μας βρίσκουν κάθετα αντίθετους. Μάλιστα, ενώ είχαμε συμφωνήσει κάποια

πράγματα, τελευταία στιγμή άλλαξαν. Είχαμε πει ότι οι άδειες φύτευσης πρέπει να δίνονται σε βιώσιμες εκμεταλλεύσεις, οι οποίες να μην είναι κάτω από 20 στρέμματα. Όμως, τελικά μοιράστηκαν σε πολλούς που είχαν ένα και δύο στρέμματα ή δόθηκαν σε νέους αγρότες. Έτσι, έμειναν απ’ έξω πολλές οινοποιητικές επιχειρήσεις που ήθελαν να αυξήσουν τον αμπελώνα τους. Έχω την πληροφορία, χωρίς να είμαι σίγουρος για αυτά τα στοιχεία, ότι έγιναν αιτήσεις για 30.000 στρέμματα και δόθηκαν μόνο 6.000. Αν βάλουμε, δηλαδή, στην άκρη το μεράκι ή την τρέλα όσων ασχολούνται με το κρασί, ποια είναι, γενικότερα, η εικόνα του κλάδου, με επιχειρηματικά κριτήρια; Δεν πάει άσχημα ο κλάδος, αλλά υπάρχουν και αρκετά προβλήματα. Υπάρχει μεγάλος και έντονος ανταγωνισμός, υπάρχει πρόβλημα ρευστότητας. Από την άλλη, ο κλάδος μεγεθύνεται, καινούργια οινοποιεία ανοίγουν συνέχεια. Οπότε, μπορούμε να πούμε ότι το ελληνικό κρασί τα καταφέρνει. Είναι αλήθεια, όμως, ότι οι παλιές μεγάλες εταιρείες του κρασιού αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιβίωσης, έχουν πληγεί από τις συνθήκες που έχουν αλλάξει στην αγορά του κρασιού στην Ελλάδα. Πάντως και το να έχει κάθε Έλληνας το οινοποιείο του είναι ένα πρόβλημα... Καταλαβαίνω τι λέτε, αλλά ο καθένας έχει δικαίωμα να προσπαθήσει και να ποντάρει εκεί που θέλει. ΚΡΑΣΙ | 57

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Χρήστος Μάρκου Πρόεδρος της ΚΕΟΣΟΕ

«Η συνεχής εκπαίδευση των αμπελουργών είναι απαραίτητη» «Αν εφαρμόζαμε τους κανόνες που έχουμε συμφωνήσει, τα προβλήματα της αμπελοκαλλιέργειας θα είχαν λυθεί», αναφέρει ο Χρήστος Μάρκου, πρόεδρος της Κεντρικής Συνεταιριστικής Ένωσης Αμπελοοινικών Προϊόντων (ΚΕΟΣΟΕ), μιλώντας για τα προβλήματα της αμπελοκαλλιέργειας στη χώρα μας. Βλέπουμε ότι το μερίδιο στην αγορά οίνου που καλύπτεται από συνεταιριστικά οινοποιεία συρρικνώνεται. Γιατί συμβαίνει αυτό και πώς θα μπορούσε να αναστραφεί; Η εικόνα που εμφανίζεται σχετικά με τα μερίδια οίνου στην αγορά ως τελικό προϊόν δεν απεικονίζει πάντοτε την πραγματική διάσταση. Σε ενδιάμεσα στάδια, πολλοί οινοποιητικοί συνεταιρισμοί μεταπωλούν χύδην οίνους, οι οποίοι τυποποιούνται με διαφορετικά εμπορικά σήματα. Παρ’ όλα αυτά, όμως, πραγματικά υπάρχει μια προσωρινή υποχώρηση στα μερίδια αγοράς που αφορούν τους οινοποιητικούς συνεταιρισμούς, γεγονός που αποδίδεται σε συγκεκριμένους παράγοντες: Η ανατροπή που επέφερε ο νόμος 4015/11 στις νομικές προσωπικότητες των αγροτικών συνεταιρισμών. Ορισμένες Ενώσεις Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΑΣ), όταν μετετράπησαν σε αγροτικούς συνεταιρισμούς, δεν συγκέντρωσαν την προηγούμενη δυναμική τους. Για παράδειγμα, υπήρχε ΕΑΣ που κάλυπτε έναν ολόκληρο νομό και παραλάμβανε 18.000 τόνους σταφύλια, ενώ τώρα παραλαμβάνει μόλις 3.500 τόνους. Επίσης, υπάρχει μια σχετική αναστροφή της αντίληψης περί του «κοινωνικού ρόλου» του συνεταιρισμού. Παίζει ρόλο η επικράτηση κανόνων αθέμιτου αντα58 | ΚΡΑΣΙ

γωνισμού στην αγορά οίνου, χωρίς διαδικασίες ταυτοποίησης και ιχνηλασιμότητας, ο οποίος και λειτουργεί κατά των οινοποιητικών συνεταιρισμών που κατά βάση διακινούν οίνους ΠΟΠ και ΠΓΕ. Τέλος, έχει μειωθεί η παραγωγή οίνου στην Ελλάδα, λόγω εγκατάλειψης του αμπελώνα, σε ποσοστό που αγγίζει το 30% την τελευταία 15ετία. Όσον αφορά τώρα την αναστροφή αυτής της τάσης, είναι βέβαιο ότι το μερίδιο των συνεταιρισμών στην αγορά οίνου θα επεκταθεί, εφόσον εγκαθιδρυθούν υγιέστερες επιχειρηματικές βάσεις. Η ιδέα του συνεταιρισμού αποτελεί τη μοναδική δικλείδα ασφαλείας, ώστε ο αμπελουργός να νέμεται την υπεραξία του προϊόντος που παράγει. Έξω από τον συνεταιρισμό, κάθε αμπελουργός γίνεται εύκολα έρμαιο των άγριων διαθέσεων της αγοράς. Επίσης, υπάρχουν παραδείγματα συνεργασιών μεταξύ οινοποιητικών συνεταιρισμών, οι οποίοι αυξάνουν ραγδαία τα μερίδιά τους στην αγορά, συνεργασία που αποτελεί πάγια πολιτική της ΚΕΟΣΟΕ. Η ΚΕΟΣΟΕ και ο ΣΕΟ έχουν καταφέρει το ακατόρθωτο για τα ελληνικά δεδομένα, να συνεργάζονται σε έναν κοινό φορέα. Πώς επιτυγχάνεται αυτό; Η πορεία της ΕΔΟΑΟ (Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Αμπέλου και

Οίνου) για αρκετά χρόνια ήταν ασταθής. Είναι γεγονός ότι τα τελευταία τρία χρόνια υπάρχει ομαλή συνεργασία στους κόλπους της, γεγονός που οφείλεται αφενός στην ωρίμανση συνθηκών και αντιλήψεων μετά από μια 15ετία προσαρμογών, αλλά και στην προσωπικότητα και την ταυτότητα, θα έλεγα, του εκάστοτε προέδρου της. Πριν από τρία χρόνια, αποφασίσαμε ότι ο κάθε χώρος (συνεταιριστικός και ιδιωτικός) θα θέτει, θα επεξεργάζεται και θα προωθεί τα θέματα που θεωρεί αιχμή για τον χώρο που εκπροσωπεί, στο πλαίσιο της Διεπαγγελματικής Συνεργασίας. Η παραδοχή αυτή δημιούργησε γέφυρες διαλόγου και πρωτοβουλίες. Ποια είναι τα προβλήματα της αμπελοκαλλιέργειας στην Ελλάδα; Το βασικό πρόβλημα της αμπελοκαλλιέργειας στην Ελλάδα –και είμαι απόλυτος σε αυτό–, είναι η διαμόρφωση χαμηλού αμπελουργικού εισοδήματος ως αποτέλεσμα μιας discount (χαμηλών τιμών) αντίληψης, που διέπει μια εκτατική αμπελουργία. Παρά το ότι η στρατηγική για το branding και το marketing του ελληνικού κρασιού τεκμηριώνει και προτείνει την στρατηγική της διαφοροποίησης, στον πρωτογενή τομέα οι οινοποιητικές επιχειρήσεις εφαρμόζουν τη στρατηγική κόστους, σαν η Ελλάδα να παράγει κρασιά για μαζική και μόνο κατανάλωση. Αυτόματα, έτσι, παρά το ότι παράγουμε εξαιρετικής ποιότητας οίνους, τους κατατάσσουμε στην κατηγορία των μαζικών προϊόντων. Για να μπορέσει ένα προϊόν να δημιουργήσει υπεραξία, θα πρέπει ολόκληρος ο τομέας να υπακούει σε κοινούς κανόνες και θεσμικό πλαίσιο με αυστηρές επιπτώσεις όταν δεν εφαρμόζεται η νομοθεσία. Αυτό γίνεται στις οινικά προηγμένες χώρες. Εάν, συνεπώς, εφαρμόσουμε το πλαίσιο των κανόνων που έχουμε συμφωνήσει, ένα μεγάλο μέρος των προβλημάτων του χώρου της αμπελοκαλλιέργειας θα επιλυθεί. Αυτό περιλαμβάνει και το χαμηλό αμπελουργικό εισόδημα και τις τιμές του σταφυλιού. Είναι δυνατόν η παράνομη διακίνηση να «ανεβάσει τις τιμές»; Αποτέλεσμα, βέβαια, του χαμηλού αμπελουργικού εισοδήματος και της αύξησης των συντελεστών κόστους καλλιέργειας, είναι η εγκατάλειψη των αμπελώνων. Να επισημάνω ότι οι εκτάσεις οιναμπέλων το 1990 ανέρχονταν σε 817.435 στρέμματα και το 2016 σε 614.000. Η μείωση αυτή αποτελεί, κατά την άποψή μου, το μεγαλύτερο πρόβλημα του τομέα, αφού οι ανάγκες για σταφύλι αναπληρώνονται

από παράνομες φυτεύσεις, είσοδο στον τομέα ποικιλιών που δεν επιτρέπεται να οινοποιηθούν και από εισαγωγές. Βέβαια, υπάρχουν και άλλα προβλήματα, όπως τα Μητρώα, η βιωσιμότητα, η ταυτοποίηση ποικιλιών, η έρευνα κ.λπ. Το θέμα του μικρού κλήρου στην αμπελοκαλλιέργεια πώς θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί; Το θέμα του μικρού κλήρου είναι το μείζον διαρθρωτικό πρόβλημα της αμπελοοινικής μας οικονομίας. Η Ελλάδα είναι 26η χώρα στην ΕΕ (28), όσον αφορά τη μέση αμπελουργική επιφάνεια. Μεσομακροπρόθεσμα, τα διαρθρωτικά προβλήματα επιλύονται με την πρόνοια δημιουργίας θεσμικού πλαισίου, που αφορά το κληρονομικό δίκαιο, τη διαδοχή, το δικαίωμα της προαγοράς, τους αναδασμούς κ.ο.κ. Η διάσταση αυτή προϋποθέτει πολιτική βούληση. Βραχυπρόθεσμα, με μακροχρόνια προοπτική όμως, το θέμα του μικρού κλήρου αντιμετωπίζεται με τη δημιουργία συνεταιρισμών, ομάδων και όργανώσεων παραγωγών, σχήματα που διαθέτουν κοινά μέσα, ώστε να δημιουργούνται οικονομίες κλίμακος και χαμηλότερα κόστη. Ένα άλλο εργαλείο που σήμερα είναι διαθέσιμο είναι οι άδειες φύτευσης νέων αμπελώνων, θεσμό για τον οποίο η ΚΕΟΣΟΕ έχει καταθέσει συγκριμένες προτάσεις. Ποιες θα πρέπει να είναι οι βασικές πρωτοβουλίες από την πλευρά του κράτους για να στηριχθεί η οινοπαραγωγή; Πρώτα από όλα, το κράτος πρέπει να εγγυηθεί για την ευνομία, την εφαρμογή δηλαδή των κοινών κανόνων από όλους και όχι μόνο από το 20% του κλάδου, γεγονός που, όπως ανέφερα, πλήττει οικονομικά κυρίως τους οινοποιητικούς συνεταιρισμούς. Η επιβολή του ΕΦΚ στο κρασί και η εφαρμογή του ασφαλιστικού και του φορολογικού των αγροτών έχει διογκώσει το φαινόμενο της παραοικονομίας. Οι συνεταιρισμοί δεν διαθέτουν καμία ευελιξία για να αντιμετωπίσουν την παραοικονομία, με συνέπεια τη συρρίκνωσή τους και, πολλές φορές, τον αφανισμό τους. Το κράτος, κατά κύριο λόγο, οφείλει να βρίσκεται σε ανοιχτή διαβούλευση με τους φορείς που δεκαετίες ζυμώνονται με την καθημερινότητα. Ήδη, βρισκόμαστε σε διαβούλευση με το ΥΠΑΑΤ, για τη σύνταξη μελέτης για τον Στρατηγικό Σχεδιασμό της Ελληνικής Αμπελουργίας, μετά την εκπόνηση αντίστοιχης μελέτης για το marketing και το branding του ελληνικού κρασιού.

«Το θέμα του μικρού κλήρου είναι το μείζον διαρθρωτικό πρόβλημα της αμπελοοινικής μας οικονομίας»

Χρειάζονται εκπαιδευτικά προγράμματα στην αμπελοκαλλιέργεια; Στην κατεύθυνση της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας του τομέα, η εκπαίδευση διαδραματίζει κυρίαρχο ρόλο. Δεν επαρκεί σήμερα η εμπειρική διάσταση για μια καλλιέργεια, όταν έχουμε την πρόκληση των καλλιεργειών ακριβείας, όπου πολλοί αστάθμητοι παράγοντες προλαμβάνονται και περιορίζονται. Η εκπαίδευση, και μάλιστα η συνεχής, αποτελεί το μόνο εργαλείο προσαρμογής σε μία ταχύτατα μεταβαλλόμενη πραγματικότητα. ΚΡΑΣΙ | 59

FELCO 811: Το νέο ισχυρό και γρήγορο φορητό ηλεκτρικό ψαλίδι για όλες τις εργασίες κλαδέματος Η FELCO συμπληρώνει τη σειρά φορητών ηλεκτρικών ψαλιδιών κλαδέματος με ένα νέο ισχυρό, πολυλειτουργικό και γρήγορο μοντέλο.

ο FELCO 811, ιδανικό για κάθε εντατική εργασία κλαδέματος και για όλους τους τομείς εφαρμογής, ξεχωρίζει ως το εργαλείο που προτιμούν περισσότερο οι αμπελουργοί και οι δενδροκόμοι. Τα κύρια πλεονεκτήματά του, αλλά όχι και τα μοναδικά, είναι η ισχύς και η ευχρηστία του, που του επιτρέπουν να κόβει εύκολα διαμέτρους έως και 35 mm. Συνδυάζοντας την ισχύ του FELCO 820 και 60 | ΚΡΑΣΙ

την ταχύτητα του FELCO 801, το FELCO 811 αποτελεί το νέο προϊόν του μηχανολογικού τμήματος του ελβετικού εργοστασίου. Σχεδιασμένο και κατασκευασμένο στην καρδιά της Watch Valley, το FELCO 811 είναι το κατ’ εξοχήν πολυλειτουργικό εργαλείο, το οποίο περίμεναν όλοι οι επαγγελματίες. Με σώμα από αλουμίνιο, βάρος 810gr, λειτουργία ημιανοίγματος, εξωτερικό μπουλόνι λίπανσης, επένδυση soft touch

και εγγύηση τρία χρόνια, το FELCO 811 είναι ένα εργαλείο κλαδέματος που τηρεί όλα όσα υπόσχεται. Η FELCO με τη μακρά ιστορία των 70 και πλέον ετών προσέφερει πάντα στους επαγγελματίες πελάτες της μια σειρά ψαλιδιών κλαδέματος που ανταποκρίνονται σε κάθε ανάγκη. Αναζητήστε τα αυθεντικά εργαλεία FELCO μέσω του δικτύου συνεργατών της επίσημης αντιπροσωπείας ΜΠΕΜΠΟΣ ΑΕ.

ΦΥΤΏΡΙΟ ΑΜΠΈΛΟΥ ΦΑΣΟΥΛΗΣ Τα ποιοτικά σταφύλια, αυτά που μπορούν να δώσουν υψηλής ποιότητας οίνους, παράγονται από αμπελώνες επιλεγμένου και υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού.

ο φυτώριο Φασούλη είναι μια οικογενειακή επιχείρηση που δραστηριοποιείται εδώ και 36 χρόνια στην παραγωγή ποιοτικού πολλαπλασιαστικού υλικού αμπέλου. Η διάθεση στους παραγωγούς επιλεγμένου και πιστοποιημένου πολλαπλασιαστικού υλικού αμπέλου, απαλλαγμένου από φυτοπαθογόνα, για την επιτυχή εγκατάσταση αμπελώνων, είναι το βασικό μέλημα όλων όσοι εργάζονται στο φυτώριο. Για τον σκοπό αυτόν, η επιχείρηση διαθέτει πιστοποιημένες, από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, μητρικές φυτείες, για την παραγωγή των υποκειμένων και εμβολίων των επιθυμητών ξενικών και ελληνικών ποικιλιών αμπέλου. Επιπλέον, εφαρμόζεται διαδικασία παραγωγής με υψηλές προδιαγραφές όσον αφορά την καθαριότητα των εγκαταστάσεων και τη φυτοϋγειονομική προστασία του φυτωριακού υλικού, που φτάνει μέχρι την παράδοση των φυτωρίων στον αμπελουργό. Διεθνείς συνεργασίες μετά από αυστηρή αξιολόγηση της δουλειάς μας Η λίστα των διαθέσιμων ποικιλιών μεγαλώνει χρόνο με τον χρόνο χάρη στο αυξημένο ενδιαφέρον των πελατών μας για την αξιοποίηση παλαιών τοπικών γηγενών οινοποιήσιμων ποικιλιών, αλλά και τη χρήση νέων επιτραπέζιων ποικιλιών από το Ισραήλ και τις ΗΠΑ. Η εμπιστοσύνη δεν χαρίζεται, κατακτιέται μετά από αξιολόγηση και σκληρή δουλειά. Το Φυτώριο Φασούλη συνεργάζεται με το Ινστιτούτο ARO Volcani του υπουργείου Γεωργίας του Ισραήλ και την αγγλική εταιρεία Grape Evolution για την εισαγωγή και διάθεση στους παραγωγούς νέων βελτιωμένων επιτραπέζιων ποικιλιών. Παράλληλα, είναι το αποκλειστικό εξουσιοδοτημένο φυτώριο στην Ευρώπη για τον πολλαπλασιασμό των ποικιλιών του Ινστιτούτου ARO Volcani και το ένα από τα δύο διαπιστευμένα και εξουσιοδοτημένα φυτώρια στην Ευρώπη για τον πολλαπλασιασμό των επιτραπέζιων ποικιλιών της

62 | ΚΡΑΣΙ

κατάλληλων κλώνων ή του κατάλληλου επιλεγμένου υλικού για την κάθε ποικιλία.

αμερικανικής εταιρείας International Fruit Genetics. Το επιλεγμένο γενετικό υλικό, για δεδομένη ποικιλία, είναι η βάση της επιτυχημένης και βιώσιμης αμπελουργίας. Βασική επιδίωξή μας είναι, εκτός από την πιστοποίηση της υγείας των φυτωρίων, να παρέχεται στον αμπελουργό φυτωριακό υλικό με την απαραίτητη γενετική παραλλακτικότητα που εγγυάται την επιτυχία του αμπελώνα, όσον αφορά τους ποσοτικούς και ποιοτικούς του στόχους. Αυτό επιτυγχάνεται με τον συνδυασμό των

Φυτά από το μέλλον Το φυτώριό μας διεξάγει μαζική και κλωνική επιλογή σε γηγενείς ποικιλίες αμπέλου, με στόχο τη βελτίωση των ποιοτικών χαρακτήρων των σταφυλιών και τη διαφοροποίηση και διακριτότητα του χαρακτήρα των παραγόμενων οίνων. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, συνεργάζεται με το εργαστήριο Αμπελολογίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, καθώς και με το Foundation Plant Services του πανεπιστημίου του Davis στην Καλιφόρνια, τον οργανισμό φυτοϋγειονομικού ελέγχου και διατήρησης του πολλαπλασιαστικού υλικού των ποικιλιών αμπέλου που καλλιεργούνται στις ΗΠΑ. Πιο συγκεκριμένα, μετά την πρώτη φάση της επιλογής στην Ελλάδα και τα κέντρα παραγωγής των επιμέρους γηγενών ποικιλιών, οι καλύτεροι και πλέον υποσχόμενοι κλώνοι εξυγιαίνονται και απαλλάσσονται από όλα τα παθογόνα (38 ιοί, ιοειδή, μυκοπλάσματα, βακτήρια) με τη μέθοδο της θερμοθεραπείας, με το πιο πλήρες και αυστηρό πρωτόκολλο, στο Foundation Plant Services των ΗΠΑ. Πρακτικά, μιλάμε για φυτά από επιλεγμένους κλώνους ελληνικών ποικιλιών που υπερκαλύπτουν τις σημερινές φυτοϋγειονομικές απαιτήσεις, φυτά που έρχονται από το μέλλον.

XXX

ΚΡΑΣΙ | 63

ΑΓΟΡΑ

ΕΑΣ ΚΙΑΤΟΥ

ΚΤΉΜΑ ΚΥΡ-ΓΙΆΝΝΗ

ΡΟΔΙΤΗΣ - ΑΓΙΩΡΓΙΤΙΚΟ

ΕΡΥΘΡΌΣ ΞΗΡΌΣ, ΠΓΕ ΗΜΑΘΊΑ, ΞΙΝΌΜΑΥΡΟ, MERLOT, SYRAH

Η ΕΑΣ ΚΙΑΤΟΥ παρουσιάζει για πρώτη φορά το δικό της κρασί σε δύο ποικιλίες (Αγιωργίτικο και Ροδίτης), το οποίο προέρχεται από τη συγκομιδή τοπικών αμπελώνων των παραγωγών της. Οι αμπελώνες της Κορινθίας, ανάμεσα στον Κορινθιακό κόλπο και στους ορεινούς όγκους της Πελοποννήσου, συνδυάζουν χαμηλές θερμοκρασίες, άπλετο ηλιακό φως και εδάφη κατάλληλα για την αμπελοκαλλιέργεια. Το κρασί σχετίζεται με πολλές σημαντικές στιγμές της ζωής μας. Συνοδεύει όμορφα το φαγητό μας και είναι συνδεδεμένο με την κοινωνική μας ζωή. Έχει ειπωθεί, άλλωστε, ότι «οι καλύτερες συμφωνίες κλείνονται με ένα καλό ποτήρι κρασί». Ελπίζουμε να το απολαύσετε… Οίνος ευφραίνει καρδίαν! Η ποικιλία Ροδίτης δίνει κρασιά στρογγυλά, ευχάριστα και γεμάτα φρεσκάδα. Γευστικά είναι ξηρό κρασί, μέτρια αρωματικό, με νότες πεπονιού και αχλαδιού. Συνοδεύεται εξαιρετικά με θαλασσινά, ψάρια και σαλάτες. Η χαρισματική ποικιλία Αγιωργίτικο δίνει κρασιά πολύπλοκα και ρωμαλέα. Γευστικά είναι ξηρό κρασί, με αρώματα κόκκινων φρούτων και απαλό στο στόμα. Συνοδεύεται εξαιρετικά με λευκά κρέατα, μαγειρευτά και μεζέδες γης.

Οι ποικιλίες Ξινόμαυρο, Merlot και Syrah «παντρεύονται» άριστα και δημιουργούν μια κλασική και διαχρονική πρόταση, το Κτήμα Κυρ-Γιάννη από τους αμπελώνες στο Γιανακοχώρι. Είναι ένα κρασί που βάζει ψηλά τον πήχη σε σχέση ποιότητας/ τιμής και εκφράζει απόλυτα το terroir του Κτήματος της Νάουσας. Τα αρώματα κερασιού και φράουλας είναι έντονα. Το στόμα, στρογγυλό και μαλακό, χαρίζει φρουτώδη αρώματα, που εναλλάσσονται με τις νότες από το βαρέλι, καθώς το κρασί εξελίσσεται στο ποτήρι. Η τονισμένη οξύτητα στηρίζει την αρωματική πολυπλοκότητα και υπογραμμίζει τις νότες μπαχαρικών του Syrah, που προσθέτουν ένταση στο παρατεταμένο τελείωμα. Απολαύστε το παρέα με μια ζουμερή μοσχαρίσια μπριζόλα στη σχάρα, μια μελωμένη μοσχαρίσια ουρά στιφάδο, χοιρινό κότσι, ψαρονέφρι με σάλτσα πιπεριών, χοιρινό με δαμάσκηνα, σπιτικά λαζάνια με κιμά, πικάντικα αλλαντικά ή παλαιωμένα κίτρινα τυριά, όπως κασέρι.

ΕΝΙΑΊΟΣ ΟΙΝΟΠΟΙΗΤΙΚΟΣ ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΣΆΜΟΥ VIN DOUX - ANTHEMIS - AEGEAN BREEZA Γκάμα που περιλαμβάνει ξηρά, ημίξηρα και γλυκά. Από τα γλυκά κρασιά, ξεχωρίσαμε το Samos Anthemis, με ανταύγειες σε απόχρωση χαλκού, που μαρτυρούν την πενταετή παλαίωσή του σε δρύινα βαρέλια. Αρώματα μελιού, κερήθρας μελιού, καραμέλας βουτύρου, γλυκών κουταλιού, αποξηραμένων φρούτων και καρπών, με φόντο κακάο και σοκολάτα, συνθέτουν ένα ιδιαίτερα πολύπλοκο και πυκνό αρωματικό προφίλ. Στο στόμα, αναδεικνύεται θαυμάσια η ισορροπία της φρεσκάδας και των αρωμάτων του Μοσχάτου με αυτά της παλαίωσης. Το Aegean Breeze είναι ένας εξαιρετικός ημίξηρος οίνος με έντονα τα ιδιαίτερα αρώματα της ποικιλίας του λευκού Μοσχάτου, μαλακή και βελούδινη γεύση και επίγευση μεγάλης διάρκειας. Στη μύτη, διακρίνουμε έντονα το τριαντάφυλλο και το γιασεμί, ενώ στο στόμα κυριαρχούν οι φρουτώδεις γεύσεις. Ένα ξηρό κρασί με ιδιαίτερο και φινετσάτο χαρακτήρα είναι οι «Ψηλές Κορφές», κατάλληλες και για τον πλέον απαιτητικό οινόφιλο. Στη μύτη, συναντιούνται ευχάριστα τα ανθώδη αρώματα με εντυπωσιακές φρουτώδεις νότες, κυρίως, λευκόσαρκων φρούτων, αλλά και αρώματα ροδοπέταλου, βερίκοκου και λεμονιού. Στο στόμα, συναντάμε τον χαρακτήρα του Μοσχάτου με γεύση ντελικάτη και ελαφριά, δροσιστική οξύτητα και ικανοποιητική διάρκεια.

VAENI NAOUSSA NAOUSSA Η σειρά ΝΑΟΥΣΑ αποτελείται από οίνους που χαρακτηρίζονται με «Ονομασία Προέλευσης Ανωτέρας Ποιότητος» και διακρίνονται από διαφορετική φιλοσοφία παλαίωσης ο κάθε ένας. Πρόκειται για ερυθρό ξηρό οίνο ποιότητας, ποικιλίας Ξινόμαυρο 100%. Τα αμπέλια αναπτύσσονται σε γραμμικά σχήματα αμφίπλευρου Royat στην Αμπελουργική ζώνη Νάουσας στη Βορειοδυτική Μακεδονία. Η παλαίωση του οίνου επιτυγχάνεται κάτω από ελεγχόμενες συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας και διαρκεί έναν χρόνο σε γαλλικά δρύινα βαρέλια. Η παλαίωση του οίνου συνεχίζει στη φιάλη για τουλάχιστον έξι μήνες. Το χρώμα του είναι ζωηρό κόκκινο. Η πρώτη αίσθηση αρώματος είναι αυτή του ξύλου από το βαρέλι, ενώ στη συνέχεια κάνουν διακριτικά την εμφάνισή τους το άσπρο πιπέρι και το κύμινο. Στον ουρανίσκο, γίνονται αντιληπτές οι έντονες τανίνες, οι οποίες όμως δένουν αρμονικά. Ζεστή, γεμάτη αίσθηση στο στόμα με ισορροπημένη οξύτητα και τανίνες και επίμονη γεύση από κόκκινα φρούτα και μπαχαρικά. Θερμοκρασία σερβιρίσματος στους 20οC. Ιδανικό με πλούσια εδέσματα, ψημένα ή κατσαρόλας, με κίτρινα πικάντικα τυριά και αρνάκι φρικασέ με μαρούλι. Μεγάλη δυνατότητα παλαίωσης.

64 | ΚΡΑΣΙ

ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΡΟΜΠΟΛΑΣ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑΣ ROBOLA Οίνος με χρυσοκίτρινη διαυγή όψη. Διακριτικά αρωματικό στο στόμα, με τόνους γκρέιπφρουτ, λευκών λουλουδιών και μελιού. Χυμώδες και με ισορροπημένη τραγανή οξύτητα, προσφέρει ένα καθαρό, έντονο και φρέσκο τελείωμα. Τα σταφύλια που προορίζονται για αυτό το κρασί προέρχονται από αμπελώνες στην ορεινή Ζώνη Ρομπόλας στην Κεφαλονιά, σε υψόμετρο 400-800 μέτρων, οι οποίοι καλλιεργούνται ακόμα με παραδοσιακό τρόπο, προσφέροντας πολύ χαμηλές αποδόσεις, αλλά συνάμα εξαιρετική ποιότητα. Ποικιλία 100% Ρομπόλα – Τρύγος από αρχές έως τέλος Αυγούστου, καλλιέργεια ήμερων ζυμών, αποκλειστικά σε ανοξείδωτες δεξαμενές. Ελεγχόμενη ζύμωση σε θερμοκρασία 15°C-17°C για περίπου 25 ημέρες.

ΑΓΟΡΑ

GAIA WINES

SANTO WINES

ΓΑΙΑ S

SANTORINI

Αρχές 2008, Κούτσι Νεμέας. Η GAIA WINES παρουσιάζει τις πρώτες 5.130 φιάλες του ΓΑΙΑ S. Πρόκειται για ένα νέο δημιούργημα, που συνδυάζει το πολυαγαπημένο Αγιωργίτικο με το γαλλικό Syrah. Τα σταφύλια προέρχονται από τον ιδιόκτητο αμπελώνα (25 ετών για το Αγιωργίτικο και 10 ετών για το Syrah) στα 500 μέτρα υψόμετρο. Μετά από προσεγμένη οινοποίηση, το ΓΑΙΑ S παλαιώνει τουλάχιστον για 12 μήνες σε δρύινα γαλλικά βαρέλια, από τα δάση Nevers και Allier, ενώ στη συνέχεια εμφιαλώνεται χωρίς φιλτράρισμα ή κάποια άλλη κατεργασία. Το αποτέλεσμα είναι ένας οίνος με πολύ βαθύ ερυθροϊώδες χρώμα, αρώματα μεγάλης έντασης, καθαρότητας και πολυπλοκότητας, όπου Αγιωργίτικο και Syrah αλληλοσυμπληρώνονται με αμοιβαίο σεβασμό. Η δομή του είναι πληθωρική και γενναιόδωρη. Κάτω από καλές συνθήκες διατήρησης, και ποτέ πάνω από 12οC έως 14οC, το ΓΑΙΑ S θα συνεχίσει να εξελίσσεται, τουλάχιστον για μία δεκαετία. To «S» του ονόματός του εκφράζει και τις δύο διαστάσεις του: Syrah και Super Nemea, δηλώνοντας έτσι την πλουραλιστική αντίληψη της περιοχής ως μία μεγάλη αμπελοχώρα, που δεν περιορίζεται σε μία μόνο ποικιλία. Τέλος, θυμηθείτε να περάσετε το ΓΑΙΑ S σε μία φαρδιά καράφα (Decanting) τουλάχιστον μισή ώρα πριν το απολαύσετε. Η νέα διάσταση που θα αναδυθεί, θα σας ενθουσιάσει!

Αυτό το κλασικό επιδόρπιο κρασί έχει ένα χαρακτηριστικό βαθύ πορτοκαλί-κόκκινο χρώμα με καραμελένιες ανταύγειες. Η μύτη είναι πολύπλοκη συνδυάζοντας γλυκά μπαχαρικά όπως κανέλα και τριαντάφυλλο, με αποξηραμένα φρούτα όπως βερίκοκο και σταφίδες. Η ωρίμαση σε βαρέλι για τρία χρόνια προσδίδει έναν μελένιο, μεταξένιο χαρακτήρα, ενώ η τραγανή οξύτητα και οι νότες λεμονιού και μελιού ενισχύουν την απαραίτητη φρεσκάδα και ισορροπία. Δυνατότητα για μακρά παλαίωση. Η οινοποίηση γίνεται με σταφύλια που λιάζονται στον ήλιο για 8-10 ημέρες. Ακολουθεί αργή αλκοολική ζύμωση για 40 ημέρες και η ωρίμανση για 36 μήνες σε βαρέλια 225 λίτρων από γαλλική δρυ, τέταρτης και πέμπτης χρήσης. Στη συνέχεια, παλαιώνει στη φιάλη πριν τη διάθεση στην αγορά.

CHÂTEAU NICO LAZARIDI ΜΑΓΙΚΟ ΒΟΥΝΟ Το Μαγικό Βουνό, -μυστηριακό ως προς το όνομά του, παραπέμπει στο Παγγαίο που υψώνεται επιβλητικό απέναντι από το Οινοποιείο Château Νico Lazaridi και συνδέεται με τη Διονυσιακή λατρεία, την αναζήτηση θησαυρών από τον Μέγα Αλέξανδρο και αποτελεί σταυροδρόμι πολιτισμών μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Μη χάσετε την ευκαιρία να δοκιμάσετε τις δύο νέες κυκλοφορίες (λευκό-ερυθρό) του μοναδικού ελληνικού icon wine, που αναζητείται φανατικά όχι μόνο για τη γεύση του, αλλά και για τη μοναδική συλλεκτική φιάλη του που αλλάζει το εικαστικό της θέμα από σοδειά σε σοδειά. Όπως όλοι οι premium οίνοι της Nico Lazaridi, το νέο Μαγικό Βουνό παράγεται σε αμπελοτόπια που ανήκουν στην ΠΓΕ Αγοράς. ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ ΜΑΚΕΔΩΝ - ΜΑΥΡΟ ΠΡΟΒΑΤΟ Το Μαύρο Πρόβατο, ένα όνομα εκκεντρικό που τονίζει την ιδιαιτερότητά τους. Η νεοκοσμήτικη φιλοσοφία τους διαφαίνεται τόσο από το βιδωτό πώμα, την trendy εμφάνιση αλλά και τη φρεσκάδα που τα χαρακτηρίζει. Παράγονται στο Οινοποιείο Μακεδών στον Πλατανότοπο Καβάλας. Για το Μαύρο Πρόβατο λευκό επιλέχθηκαν οι ποικιλίες Semillon και Sauvignon Blanc σε έναν ευχάριστο συνδυασμό γεύσεων και αρωμάτων. Το Μαύρο Πρόβατο ερυθρό παράγεται από τις ποικιλίες Syrah και Merlot. Τέλος, η ιδιαίτερη οινοποίηση του Μαύρου Πρόβατου ροζέ ξεκινά με τον πρώιμο τρύγο των σταφυλιών, αναδεικνύοντας τα χαρακτηριστικά των δύο ποικιλιών Syrah & Cabernet Sauvignon.

LAFAZANIS WINERY

ZOINOS WINERY - ZITSA

ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ ΑΓΙΩΡΓΙΤΙΚΟ

ΧΡΥΣΉ ΝΤΕΜΠΊΝΑ

Το κρασί Γεωμετρία «Αγιωργίτικο» είναι ένα από το τρία μονοποικιλιακά προϊόντα του Οινοποιείου Λαφαζάνη της σειράς «Γεωμετρία». Μετά την καλλιέργεια ακριβείας, που εφαρμόζεται στους Αμπελώνες στη Νεμέα Κορινθίας και σε υψόμετρο 250-400μ., ο τρύγος και η οινοποίηση πραγματοποιούνται με επιμέλεια και μέτρο. Έτσι αναδεικνύονται τα πλούσια φυσικά χαρακτηριστικά των σταφυλιών στο άρωμα και τη γεύση του. Είναι ερυθρός ξηρός οίνος ΠΓΕ Πελοπόννησος και ο τρόπος οινοποίησής του γίνεται με 24 ώρες cold skin contact και στη συνέχεια έξι ημέρες skin contact και ζύμωση στους 18οC. Στο ποτήρι μας εμφανίζεται με φωτεινό κόκκινο χρώμα, πορφυρές ανταύγειες, ελκυστικά αρώματα κόκκινων φρούτων, όπως κεράσια και δαμάσκηνα, με νότες μαύρου πιπεριού. Το σώμα του κρασιού είναι καλό, με μαλακές και στρογγυλές τανίνες και πολύ καλή επίγευση. Συνοδεύει μια πολύ μεγάλη γκάμα πιάτων της ελληνικής κουζίνας, ελαφριές κόκκινες σάλτσες, κρεατικά, αλλαντικά και τυριά. Απολαύστε το στους 1618οC. Αλκοολικός τίτλος 12,5% vol.

Με κορυφαίες διακρίσεις επισφραγίστηκε η προσπάθεια της ZOINOS WINERY για παραγωγή οίνων με έμφαση στις τοπικές ποικιλίες, τη λευκή Ντεμπίνα και τις ερυθρές Βλάχικο και Μπεκάρι, που καλλιεργούνται στις πλαγιές της ορεινής Ζίτσας. Η οινοποίηση της Ντεμπίνας αποδείχτηκε χρυσή, μια και το ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΝΤΕΜΠΙΝΑ διακρίθηκε με το χρυσό μετάλλιο στον διαγωνισμό Berliner Wein Trophy, ενώ το ΖΙΤΣΑ CLASSICO και το νέο DEBINA RESPECT με χάλκινο και ειδική διάκριση αντίστοιχα. Στον ίδιο διαγωνισμό, το AURELIA, ροζέ αφρώδης οίνος από τις τρεις ποικιλίες, τιμήθηκε με το χάλκινο μετάλλιο. Τα αποστάγματα της Ντεμπίνας, το ηπειρωτικό τσίπουρο ΖΙΤΑ και το νέο ΖΙΤΑ GOLD διακρίθηκαν στον International Wine and Spirits Competition, με αργυρό και χάλκινο μετάλλιο. Τέλος, με τέσσερα υπερατλαντικά μετάλλια τιμήθηκε η ZOINOS WINERY και οι αντιπροσωπευτικοί της οίνοι: ΖΙΤΣΑ CLASSICO, ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ, ΖΙΤΣΑ ημιαφρώδες και AURELIA στον διεθνή διαγωνισμό οίνου TexSom International Wine Awards 2017, που λαμβάνει χώρα στις ΗΠΑ.

ΚΡΑΣΙ | 65

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μεγαλύτερη από ποτέ η έκθεση oenotelia 2018 Μέσα σε μόλις τρία χρόνια από την παρθενική της διοργάνωση, η oenotelia κατόρθωσε να καθιερωθεί ως η μοναδική εξειδικευμένη έκθεση οίνου και αποσταγμάτων στην Ελλάδα, με αμιγώς επαγγελματικό χαρακτήρα και διεθνή προσανατολισμό. Προκειμένου, μάλιστα, να ανταποκριθεί στο αυξανόμενο ενδιαφέρον των επιχειρήσεων του οινικού κλάδου για την oenotelia 2018, η διοργανώτρια εταιρεία εξασφάλισε υπερδιπλάσια επιφάνεια για την ανάπτυξη των εκθετών, στο Hall 1 του Metropolitan Expo. Η oenotelia 2018 θα καλύψει επιφάνεια 2.500 τ.μ., όπου θα αναπτυχθούν τα περίπτερα 250 οινοποιείων, αποσταγματοποιείων και εταιρειών διανομής. Ήδη, ξεκίνησε και συνεχίζεται με πυρετώδεις ρυθμούς η προετοιμασία της έκθεσης, η οποία θα αποτελέσει το μεγαλύτερο οινικό trade show, που έχει πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα! Για πρώτη φορά, μάλιστα, περισσότεροι από 150 σημαντικοί wine buyers από αγορές-στόχους του εξωτερικού θα βρεθούν σε μία έκθεση επί ελληνικού εδάφους για να πραγματοποιήσουν b2b συναντήσεις με τους παραγωγούς και να δοκιμάσουν τα προϊόντα τους. Ο Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου (ΣΕΟ), ο πιο σημαντικός θεσμικός φορέας του οινικού κλάδου, αναγνωρίζοντας τη μεγάλη εμπορική αποτελεσματικότητα και τις διεθνείς προοπτικές που έχει η oenotelia, έθεσε και πάλι την έκθεση υπό την αιγίδα του, τη στηρίζει ενεργά και προσκαλεί τα μέλη του να συμμετάσχουν ως εκθέτες στην oenotelia 2018.

66 | ΚΡΑΣΙ

Η «μπλε» ισπανική πρόταση στο κρασί Εκτός από τα τρία βασικά κρασιά που όλοι γνωρίζουμε, υπάρχει και ένα τέταρτο, το μπλε. Έξι Ισπανοί επιχειρηματίες σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Χώρας των Βάσκων και του Τμήματος Έρευνας Τροφίμων προχώρησαν στην παραγωγή του μπλε κρασιού. Το Gik, όπως ονομάζεται, κατατάσσεται στην κατηγορία των δροσερών, γλυκών λευκών κρασιών. Eίναι κατασκευασμένο από ένα άγνωστο μείγμα λευκών και κόκκινων σταφυλιών που, κατά κύριο λόγο, προέρχονται από αμπελώνες που βρίσκονται περίπου τρεις ώρες μακριά από τη Μαδρίτη τόσο προς τον

Βορρά, όσο και προς τον Νότο. Το μείγμα αυτό περιέχει 11,5% αλκοόλ και η απόχρωσή του είναι μπλε, λόγω της ανθοκυανίνης (μια χρωστική ουσία που βρίσκεται στο δέρμα των σταφυλιών) και της indigo (χρωστική ουσία που εξάγεται από το φυτό tinctoria Isatis). Σε αυτό, επίσης, προστίθεται και μια μη θερμιδική γλυκαντική ουσία. Μετά από δύο χρόνια έρευνας και ανάπτυξης, το Gik λανσαρίστηκε στην Ισπανία, με την πώλησή του να γίνεται αρχικά μέσω της ιστοσελίδας της εταιρείας. Ένα μπουκάλι των 750ml έχει λιανική τιμή περίπου 10-11 δολάρια.

Έκθεση Κρητικού Κρασιού «ΟιΝοτικά 2017» Οι οινοποιοί της Κρήτης διοργανώνουν την Κυριακή 5 Νοεμβρίου την έκθεση κρητικού κρασιού ΟιΝοτικά, στο ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετανία», στην Αθήνα. Μια γευστική περιπλάνηση στον Αμπελώνα της Κρήτης σε μία μέρα γεμάτη κρητικό κρασί! Το ωράριο της έκθεσης είναι 12:00 - 14:00 για επαγγελματίες, με δωρεάν είσοδο με την επίδειξη της επαγγελματικής κάρτας, και 14:00 - 20:00 για τους οινόφιλους, που η είσοδος κοστίζει 5 ευρώ. Η έκθεση κρητικού κρασιού ΟιΝοτικά έρχεται για πρώτη φορά στην Αθήνα και το Wines of Crete έχει ετοιμάσει παράλληλες εκδηλώσεις μέσα και έξω από την έκθεση. Τι θα δούμε στα ΟιΝοτικά της Αθήνας; 1. Σεμινάριο: Αναφορά στην «Οινική» Κρήτη. 2. ΟιΝικά Ανταμώματα. Απολαμβάνοντας... Βιδιανό ή Κοτσιφάλι. 3. Wine Cinema: Απολαύστε το κρασί σας παρακολουθώντας βίντεο και φωτογραφίες από τον Κρητικό Αμπελώνα.