cyffredin28. Mae ganddyn nhw ddisgrifiadau a rennir am le, yr hyn rydym yn eu galw’n ‘naratifau’, ac maen nhw’n siarad am le nid yn unig fel cysyniad trefnu, ond fel rhywbeth sy’n ganolog i’w ffordd o lunio penderfyniadau, eu cymhellion a’u canfyddiadau am fywyd a’i ansawdd. Yn yr ymchwil hwn, rydym yn ceisio cyflwyno’r naratifau hyn sy’n cael eu rhannu am le, yn ogystal â safbwyntiau sy’n herio’r naratifau hyn lle maent yn bodoli. Mae llawer o naratifau yn bodoli am lefydd a’u rhinweddau. Mae adrodd straeon a chynrychiolaeth yn ganolog i’r ffordd y mae pobl yn gweld eu bywydau a’r llefydd maent yn byw ynddynt29. Gallai hyn fod yn chwedlonol ac yn ddiwylliannol, a gall hefyd gael ei ymgorffori, rhan o’r profiad o fyw yn rhywle. Mae hyn yn arbennig o wir am wlad gyfoethog mewn myth, celfyddydau creadigol a diwylliant30. Yn yr adroddiad hwn, cyfeirir at le yn y modd hwn, fel rhywbeth sy’n cynnig egwyddor drefniadol ar gyfer meddwl am y gymuned. Ein hymgais yw cyfleu ei arwyddocâd fel prism y mae pobl yn profi eu bywydau drwyddo - eu buddugoliaethau a’u heriau: “Nid gwerth ydy o, mae’n fath o - ble lle rydyn ni’n dod ohono - naws am le.” (Gweithiwr sector treftadaeth, Aberystwyth) 28 Place is a layered location replete with human histories and memories. “It is about connections, what surround it, what formed it, what happened there, what will happen there.” (Lippard, 1997, t. 7). 29 White, 1980; Entrikin, 1991; Ochs a Capps, 2001; Vanclay, 2008. 30 Mae hyn wedi cael ei gydnabod gan Bwyllgor Diwylliant Cynulliad Cenedlaethol Cymru. Mewn pennod o drafod (Pwyllgor Addysg a Hyfforddiant ôl – 16 – ETR 15.00, 28/6/2000), ysgrifennant: “Mae diwylliant Cymru yn gyfoethog ac yn ddwfn o ran amrywiaeth ei fynegiant. Mae’n ddiwylliant perfformiadol lle mae pobl yn teimlo’n angerddol dros gymryd rhan ac yn mwynhau pobl eraill yn cymryd rhan ... Mae’n edmygu sgiliau creadigrwydd, gwaith caled, diwydiant ac arloesi. Fe’i naddwyd o amgylchedd naturiol Cymru, ei thirwedd dramatig, ei system addysg a’i hanes cymdeithasol a diwydiannol unigryw ... Mae Cymru yn cael ei diffinio gan ei hiaith hynafol, ei hamrywiaeth modern o bobloedd a’i thosturi cymdeithasol, ond yn anad dim, gan ei hangerdd o blaid creadigrwydd”.
| 18