gelir hakkına mesafeli olması muhafazakar ve liberal kimi kesimlerin evrensel temel geliri refah devletinin son kırıntılarını da ortadan kaldırmak için bir havuç olarak kullanma arzusundan kaynaklanıyor. Bu kaygıları gidermek açısından evrensel temel gelir çalışması yürütenlerin küresel örgütlenmesi BIEN, Seul’daki 16. Kongresi’nde temel gelir hakkının refah devletinin alternatifi değil destekleyicisi olarak görüldüğüne dair bir karar aldılar. Evrensel temel gelirin ve genel olarak emeğin metasızlaşmasının özellikle düşük ücretli ve kötü koşullarda çalışmanın hem ücret hem de koşullarının iyileştirilmesi hem de robotize edilmesi yönünde sonuçlar yaratacağı aşikar. Sağcıların “başarısız” insanlar olarak gördükleri yoksullara hiçbir şeyin karşılığı olmadan para verilmesine itiraz etmeleri saçmadır, ancak sınıfsal konumları gereği anlaşılırdır da. Sermaye kesimlerine sağlanan vergi indirimleri, teşvikler aslında sermaye birikiminin en önemli araçları olmuştur. Servetin yeniden dağıtılması konusunda evrensel gelir desteği uygulanabilir bir proje olarak değerlendirilebilir. Başta Hindistan’da yürütülen kimi pilot çalışmalar önemli sosyal iyileşme sağlamıştır. Özellikle robotların üretime daha büyük oranlarda dahil olması sonrasında artması beklenen işsizlik koşullarında evrensel temel gelir desteği önemli bir politik önerme olarak sermaye temsilcilerinin de ilgisini çekmektedir. Kitlesel işsizlik koşullarında toplam talebi ayakta tutabilmek açısından vatandaşlık geliri uygulamak mali koşulları güçlü devletler açısından uygulanabilir bir talep olabilir. Burada sosyal politika ile ilgili talep ve mücadelelerin iki yönlü karakteri ile karşı karşıya geliyoruz. Herhangi bir ekonomi politikası, özel mülkiyeti gerçek anlamda ortadan kaldırma ve kamusal üretime geçme dışarıda tutulursa birçok farklı sınıfın politik aktörleri tarafından kul-
19 SERVETİ YENİDEN DAĞIT! GÜVENCE TOPLUMUNU İNŞA ET!
da geliştirilen önerilerden birisi de evrensel temel gelir desteğidir. Evrensel temel gelir desteği önemli bir tartışma başlığı olarak birçok ülkede gündeme gelmiş durumdadır. Açıkçası 26 kişinin dünya nüfusunun yarısının yıllık geliri kadar servetinin varolduğunun bilindiği koşullarda evrensel temel gelir desteğinin bir hak olduğunun tartışılması bile gereksizdir. Evrensel temel gelir desteği, çalışarak edinilecek ücretten oldukça düşük seviyede bir ödemenin bir hak olarak verilmesi, hiçbir yoksulluk testi yaptırma zorunluluğuna bağlı olmaksızın sağlanması ilkesine dayanmaktadır. Kökleri Atina kent devletine kadar indirilebilecek bir tarihe de sahiptir. MÖ 461’de Atina’da gerçekleşen pleb devrimi sonrasında “yurttaşlara” (kadınlar ve köleler hariç) yasama ve yürütme faaliyetlerine düzenli bir biçimde katılabilsinler diye ödemeler yapılmaya başlanmıştı. Böylece daha düşük gelirli pleblerin siyasal topluma katılımları teşvik edilmişti. MÖ 411’de gerçekleşen oligarşik karşı devrime kadar da uygulandı. (Standing, 2017) Evrensel gelir desteği savunucuları, toplumsal servetin kolektif bir nitelik taşıdığını savunmaktadırlar, hiçbir kişisel servet kişinin salt kendi bireysel üretimi olarak algılanamaz. Her servet, geçmiş kuşakların çaba ve başarılarının da ürünüdür. Temel gelirin toplumsal adaleti sağlayacağı düşünülmez, ancak toplumsal adaleti sağlayabilecek alt sınıfları toplumsallaştırır ve güçlendirir, toplumun parçası olma duygusunu güçlendirir. Temel gelir hakkını savunanlar “sadece gerekli şartları sağlayanların temel gelire sahip olabilmesi gerektiğini” düşünenleri paternalist bir düşünceye sahip olmakla eleştirirler, hiçbir temel hakkın uygulanması diğer kişilerin belirleyiciliğine terk edilemez. Bu yüzden temel gelir desteği hakkı herhangi bir gerekçeyle men edilemez, kişinin elinden alınamaz. Solun kimi kesimlerinin evrensel temel
