GrootHeerenveen 5-2024

Page 1

heerenveen groot

GROOTHEERENVEEN.NL
Verdubbel je subsidie Kunststof Kozijnen Fabriek Heerenveen Jousterweg 22 | 0513 76 90 51 | kkfh.nl Geeft u voor 30 juni 2024 akkoord op uw offerte? Dan verdubbelen wij uw te ontvangen subsidiebedrag bij aankoop van kunststof kozijnen! Maak
afspraak en profiteer! Inmeten, fabricage & montage onder één dak Bespaar op uw energierekening Gratis advies 9e JAARGANG • NR. 101 MAANDBLAD 05 -2024 IN DEZE UITGAVE Actueel in Heerenveen INFORMATIEBIJLAGE VAN GEMEENTE HEERENVEEN MARIEKE BOON: “IK ZAT IN MIJN ERGSTE NACHTMERRIE” FRIESE RIJDER PETER KRIJNSEN DIT NUMMER: Hette Knijpstra over zijn hobby op wielen FOTO: MUSTAFA GUMUSSU (FPH.NL)
direct een

Alles voor wonen, slapen en design

Vandermeerwonen

Ontdek de bestsellers binnen de collectie van Leolux in onze winkel en maak kennis met de nieuwste stof-leersoorten en kleuren.

Onze interieuradviseurs stellen met liefde de mogelijkheden voor.

Fauteuil Caruzzo in leer vanaf €3395,in stof vanaf €3025,-

Poef Caruzzo in leer vanaf €1130,in stof vanaf €1030,-

Leolux Loya in stof vanaf €5960,- in meerdere uitvoeringen leverbaar

Bondi

vanaf €3275,- meerdere afmetingen en materialen mogelijk.

Mime vanaf €1050,mogelijk in leer stof en combinatie. Met twist onderstel ook mogelijk zonder arm.

Nu gratis poef

Artifort Mare hoekbank in stof vanaf €6803,- Ook in leer verkrijgbaar. Meerdere afmetingen en opstellingen mogelijk.

Pallone vanaf €2195,- in volledig leer. Stof leer combinatie ook mogelijk.

Smidsstraat 12, Sneek Vandermeerwonen.nl

EDITORIAL

“Niet nodig”

De centrale eindexamens zijn er weer. In een paar weken tijd moeten onze jongeren per vak laten zien wat hun kennis is en/of wat hun vaardigheden zijn en daarna mogen ze lang wachten op een verlossend telefoontje dat ze geslaagd zijn en het diploma mogen komen halen. Of op dat andere telefoontje. Dat het niet gelukt is en ze nóg een keer door het hele examencircus heen moeten.

Ik heb met ze te doen. Werd Nederland jaren geleden steeds slimmer volgens een reclame-slogan van een commerciële onderwijsinstelling; tegenwoordig moeten de jongeren hun kennis en vaardigheden van de straat halen, want het reguliere onderwijs leert de jeugd alleen nog maar “wat nodig is.” In de vernieuwde eindtoets op de basisschool komen geen vragen meer over aardrijkskunde, biologie en geschiedenis. Biologie, daar hebben we Freek Vonk voor, die zich op YouTube bijna door haaien en anaconda’s laat opeten. Aardrijkskunde is niet meer nodig, want Google Maps laat je elke uithoek van de wereld zien; en geschiedenis gaat alleen maar over oude koeien en is dus niet van deze tijd. En Engels leer je door veel televisie te kijken. Het onderwijs heeft bovendien het vak Nederlands zo saai gemaakt, dat er bijna geen Nederlandstalig boek wordt gelezen.

Dat jongeren de Nederlandse taal niet meer goed kunnen lezen en dus ook niet meer goed kunnen schrijven, vinden alleen de ouderen erg. Zelf zitten die jongeren er niet mee, want voor hun werk hebben ze het immers “niet nodig.” En dat je dan – als oudere – in de bouwmarkt met pure verbijstering naar een plakkaat zit te staren waar een ‘dikkepeerzaag’ wordt aangeprezen, of achter een etalageruit van een kapperszaak een papiertje ziet hangen met de mededeling dat ‘haarferven’ deze maand goedkoper is, soit.

“Nee, je gaat er niet wat van zeggen!”, bijt mijn echtgenote mij toe als ik de kapperswinkel wil binnenlopen, het papiertje van het raam wil scheuren en dan tegen het personeel wil zeggen, dat dit géén reclame voor de zaak is. Ik ben ertoe in staat.

Of de jongeren GrootHeerenveen maandblad dan wél lezen? Misschien. En ach, voor hen heeft onze webredactie een website met snel nieuws, mooie videocontent en social media. En tóch is en blijft ons papieren maandblad ons kroonjuweel. De kracht van een papieren magazine is nog altijd vele malen groter dan de vluchtige wereld van het internet. Wij geloven daarin en we hopen onze lezers ook.

Veel leesplezier!

Henk de Vries, eindredacteur

LEKKER LEZEN

6. “GANG IS ALLES” VOOR HETTE KNIJPSTRA

22. FACE TO FACE MET MARIEKE BOON

MAATSCHAPPIJ & SAMENLEVING  13.  NIEUWS VAN GEMEENTE HEERENVEEN

ALGEMEEN

21. JILDAU SMEENK IS LID VAN HET KINDERBOEKEN LEESTEAM EN HET GEZICHT VAN DE KINDERJURY 2024

ACTUEEL

24. FRIESE RIJDER PETER KRIJNSEN HELPT OEKRAÏNERS IN KRAKAU

GEZOND & FIT

28. ONTMOETINGSCENTRUM JONGE OUDERS IN CASA

SPORT

33. VOETBALVERENIGING MILDAM BESTAAT 95 JAAR

CULTUUR EN UITGAAN

36. LARS EN TJITSKE MULDER WERKEN AAN HET QUEEN PROJECT 2025

44. AGENDA REGIO HEERENVEEN ’N GOUDEN PLAK

3 NUMMER 5 • 2024 GROOTHEERENVEEN.NL
VOLG OOK OP SOCIAL MEDIA KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP: WWW.GROOTHEERENVEEN .NL heerneveen // nummer 05 • 2024 I nhoud 22 6 36

Odd Fellows organiseert kunst- en antiekveiling

HEERENVEEN - Op zaterdag 1 juni organiseert Odd Fellows Heerenveen een kunst- en antiekveiling in het Odd Fellowhuis aan de Herenwal 10 in Heerenveen. De opbrengst van de veiling gaat naar Stichting De Buurtkok uit Heerenveen, die gezond eten bereikbaar wil maken voor iedereen.

De Odd Fellows zijn in 2024 honderd jaar actief in Heerenveen. Dit jubileum wordt op meerdere momenten gevierd met feestelijke activiteiten. “We willen ook anderen laten delen in ons feest”, aldus de Odd Fellows. “Dat doen we door geld in te zamelen voor een goed doel. Onze keuze is gevallen op De Buurtkok. Deze stichting heeft als missie om gezond eten voor iedereen bereikbaar te maken. Met de opbrengsten uit de verkoop, donaties en subsidies worden wekelijks maaltijden geschonken aan buurtgenoten die het zwaar hebben. Daar doen wij als Odd Fellows graag aan mee.” Op de kunst- en antiekveiling van 1 juni komen kunstwerken onder de hamer van onder anderen Rens Hoekstra, Frits de Nooijer, Piet Wiegman en Coen Meulendijks. Daarnaast worden gouden en zilveren sieraden en antiek geveild. De te veilen voorwerpen zijn te zien in de online catalogus op www.oddfellowsheerenveen. nl/veiling . De veiling begint om 13.00 uur. De entree is € 2,- (inclusief koffie of thee).

Veel belangstelling voor Tractorpulling De Knipe

DE KNIPE – Er waren weer veel pk’s en dikke zwarte rookwolken te zien tijdens de Tractorpulling in De Knipe afgelopen week. Er verschenen verschillende klassen aan de start en die konden rekenen op veel belangstelling: er waren honderden mensen op het terrein aanwezig. Ook waren er twee legertanks die meetrokken.

De trekkers in de tractorpulling trekken meer gewicht en staan hoger op de wielen waardoor ze meer steigeren. Volgens de liefhebbers is dit nog spectaculairder dan de ‘gewone’ trek. De hobbysport klasse is voor de creatieve jongens. Deze klasse zit tussen de standaard en sportklasse in. Hier geldt geen limiet voor de pk’s. Het spektakel werd afgesloten in de feesttent op het terrein. Hier traden verschillende artiesten op.

Succesvol school-

kor altoernooi bij Wordt Kwiek Jubbega Present

JUBBEGA - Komende september viert korfbalvereniging Wordt Kwiek in Jubbega haar 110-jarig bestaan. Daar wordt vast nog aandacht aan besteed, maar eerst was er op 15 mei jl. nog het jaarlijkse schoolkorfbaltoernooi.

Dit jaar namen maar liefst acht basisscholen uit het buitengebied van de gemeente Heerenveen deel aan het toernooi. Met 56 teams die streden om de eer was het een dag vol actie en plezier. Het zonnige weer droeg bij aan de goede sfeer en de kinderen lieten een geweldige teamgeest en sportiviteit zien, wat het toernooi tot een succes maakte. Het schoolkorfbaltoernooi wordt elk jaar georganiseerd om kinderen sportief bezig te laten zijn en om kennis te maken met de korfbalsport. “We willen onze dank uitspreken aan alle vrijwilligers die hun tijd en energie hebben gegeven om dit toernooi mogelijk te maken”, aldus de organisatie. “We kijken nu al uit naar het volgend jaar.” Wordt Kwiek is na bijna 110 jaar nog altijd een begrip in korfballand en biedt wekelijks nog vele mensen ‘wille en nocht’ en daar was het in 1914 uiteindelijk allemaal om te doen.

Sprookje Heerenveen zoekt gesponsorde opslagruimte/werkplaats

HEERENVEEN - Voor de bouw en opslag van de toneelattributen is Sprookje Heerenveen met spoed op zoek naar een gesponsorde (tijdelijke) ruimte, een kleine loods of werkplaats in Heerenveen of directe omgeving.

Sprookje Heerenveen zoekt een ruimte met minimale afmetingen van twaalf bij twaalf meter en een meter of drie hoog. In de ruimte moeten decorstukken en rekwisieten kunnen staan en de ruimte moet ook voorzien zijn van toilet, elektrisch en verlichting. En met de mogelijkheid om er overdag of in de avond naar toe te kunnen wanneer men bezig is met de bouw, verven, opslag en meer. Het Sprookje had de afgelopen jaren een tijdelijke ruimte bij Oenema Transport Friesland op de Windas in Heerenveen, maar dit bedrijf heeft de ruimte zélf weer hard nodig door groei en voor onderhoud van het eigen wagenpark. Wie een geschikte locatie heeft of of kent, kan contact opnemen met info@sprookjeheerenveen.nl.

HEERENVEEN - De stichting Present Heerenveen houdt voor het eerst een zomerpakkettenactie, naast de bekende decemberpakkettenacties. Gezinnen uit de gemeente Heerenveen die door omstandigheden financieel in zwaar weer zitten, worden bij de zomerpakkettenactie verrast met een boodschappenpakket, dat eventueel door de samensteller ervan wordt aangevuld met een cadeautje.

De gezinnen die in aanmerking komen voor de zomerpakkettenactie moeten worden aangemeld door hulpverleners van maatschappelijke organisaties, zodat de pakketten daadwerkelijk terechtkomen bij mensen die het echt nodig hebben. Een pakket samenstellen kan individueel, als gezin, bedrijf of bijvoorbeeld als team. Het pakket zelf is vergelijkbaar met een traditioneel kerstpakket en heeft een waarde tussen de 25 en 50 euro. Voor meer informatie en aanmelding om een pakket samen te stellen, kan contact worden opgenomen via info@presentheerenveen.nl of op dinsdag en donderdag via 06-39541565.

Aanmelden van een cliënt door een hulpverlener kan nog tot en met 27 mei via info@presentheerenveen.nl onder vermelding van ‘zomerpakkettenactie’ met vermelding van de naam, de adresgegevens en het aantal personen waaruit het huishouden bestaat. Hier wordt uiteraard zorgvuldig mee omgegaan. In de week van 17 tot 21 juni laat Present Heerenveen weten voor welke huishoudens een pakket wordt samengesteld. De samensteller ontvangt dan de benodigde gegevens over de pakketontvanger.

4
NU TE ZIEN IN DE BIOS! Het complete filmprogramma zie je op: www.biosheerenveen.nl Reserveer & bestel je tickets online! Burg. Kuperusplein 52 HEERENVEEN Telefoon: 0513 654 051 WWW.BIOSHEERENVEEN.NL LADIESNIGHT 12 juni 2024 vanaf 06-06-24
In de regio
Heerenveen komt met zomerpakkettenactie

Sponsorloop voor Sportief Partners levert ruim 133.000 euro op

HEERENVEEN - Sc Heerenveen organiseerde 15 mei jl. een sponsorloop voor Sportief Partners. Waar vorig jaar 50.000 euro werd opgehaald door de amateurverenigingen, werd dat aantal nu ruimschoots overtroffen. De 31 partnerclubs die meededen mochten in totaal meer dan 133.000 euro verdelen, met dank aan 1382 deelnemers.

Eelke’s vinger op de zere plek

Het startschot voor de sponsorloop werd gegeven door Osame Sahraoui en Hussein Ali. VV Makkum haalde het grootste bedrag op. De jeugdleden van Makkum zamelden bijna 11.000 euro in. “Voor ons was dit de eerste keer. We zijn nét Sportief Partner, dus we wisten niet precies wat we moesten verwachten”, vertelt Jeroen Adema. “We zeiden vooraf: als we een paar duizend euro hebben, is het al geslaagd. Bij elke duizend euro zou ik een schermafbeelding naar het bestuur sturen. Het bleef maar doorgaan. Op sommige dagen moest ik twee keer een berichtje doen. In totaal hebben we 68 spelers die sponsoren verzameld hebben. Het resultaat is fantastisch.” Het bedrag gaat goed besteed worden, verzekert Adema. “We willen sowieso iets doen voor de jeugd die zelf niet voetbalt, maar wel elke zaterdag komt kijken bij de broertjes en zusjes. We hebben het gehad over een pannakooi of een voetbaltafel bijvoorbeeld.”

NES - It Fryske Gea is sinds 2022 de eigenaar van de stelpboerderij It Kathûs en het veertig hectare weidevogelgebied aan de Sodumerdyk in Nes. In de zoektocht naar een nieuwe bestemming voor de boerderij in combinatie met het unieke Fûgeltsjelân organiseerde It Fryske Gea op 14 mei een open dag.

Diskusje

“Yn Nederlân, yn Fryslân, yn de gemeente Hearreanfean, yn ús hûzen én yn ús herten is gjin plak foar antisemitisme.” Sa hat de gemeenteried fan Hearrenfean him koartlyn útsprutsen. Dit nei oanlieding fan in tanimmend oantal insidinten en diskriminearjende úteringen, rûnom yn ús lân. Soks is tige soarchlik, fynt de gemeenteried. En te deale, njonken in stro elstien op it Hearrenfean, wêrop tink ik in moai gedicht stie, wie ek al in heakkenkrús tekene. Tsja, at soks al op it Hearrenfean bart, dan moat de ried him fansels ek útsprekke.

Mei dit statement wol de ried him útsprekke tsjin antisemitisme, rasisme en elke foarm fan diskrimiaasje. Leaf. It jout lykwols gjin soademieter. Elk o sjeel orgaan sprekt him dêr tsjintwurdich sa oer út. It wurdt al hiel gewoan. Want oeral wurde blykber hieltyd mear heakkenkruzen skildere, en wat der dêrnei roppen en dien wurdt is ek tige slim. Dus elk seit: “Dit kin sa net.”

Mar dan kin je as ried wol roppe dat je it net aardich fine, mar wa lêst soks noch? De heakkenkruzesetters net, omt se te drok dwaande binne om dy dingen del te setten. De oaren lêze deroerhinne, omt it net mear opfalt. Dus je moat it sa delsette dat it mear opfalt. En benammen skriuwe, dat de minsken sels ek wat dwaan kinne. Eeh ja, mar wat dan?

Tientallen verenigingsleden, omwonenden en ondernemers namen een kijkje in de stelpboerderij uit 1905 waar de tijd lijkt te hebben stilgestaan en het soortenrijke Friese landschap volop aanwezig is. Na de rondleiding ging projectleider Jan Willem Rodenburg van It Fryske Gea in samenwerking met Henriëtte Waal van Arcadia namens Veenweide Atelier en Eva Pfannes van OOZE Architects in gesprek met de aanwezigen. Eerst werden er bijzondere herinneringen gedeeld aan het werken op de boerderij met Ane Peenstra, de laatste eigenaar van de boerderij, en het omliggende gebied met de weidevogels. Daarna volgden er vele ideeën voor de nieuwe bestemming van de boerderij waarbij de betrokkenheid van de dorpen, de waarde van het agrarische landschap, de boerderij en de weidevogels centraal stonden. It Fryske Gea en Veenweide Atelier verzamelen alle ideeën en gaan in gesprek met mogelijke samenwerkingspartners om toe te werken naar een plan voor een gezonde exploitatie met respect voor het unieke, omliggende landschap en rust voor de weidevogels.

Acoustic afternoon

AKKRUM – Zondag 9 juni verzorgt bluesband Tuff Luck van drie tot vijf uur een huiskamerconcert in Akkrum. Dit doen ze op vertrouwd terrein, in hun eigen oefenruimte in de Key Studio’s aan de Parse 9 in Akkrum.

Met een heel andere twist dan normaal brengt Tuff Luck hun repertoire akoestisch ten gehore. “Het idee ontstond op de terugweg van een optreden”, aldus Rogier Trampe, zanger en gitarist van Tuff Luck. “We zaten in de camper van onze drummer DJ (Douwe-Jan Pol - red.) en bespraken de boel na. Het was een lekker powerfull optreden geweest en iedereen had zich in het zweet gespeeld. Toen rees de vraag: zou het niet eens lekker zijn om ons repertoire wat kleiner en minder luid te spelen? Tja, en dan moet je dat gaan vormgeven. Hoe dan?

Met akoestische instrumenten en geen versterkers? En toen ging het snel. We bedachten van alles. Het drumstel zoals dat normaal gesproken wordt gebruikt blijft ingepakt in de hoezen staan. Daarvoor is een koffer in de plaats gekomen. Daar zit van alles in en dat wordt het nieuwe materiaal voor drummer DouweJan.” De akoestische gitaar werd afgestoft; een akoestische bas werd aangeschaft en de uitgebreide toetsenhoek verkleind. Het idee om alles zo klein en akoestisch mogelijk te doen werkte uitermate inspirerend, ook op het uit te voeren repertoire. Hoe het nieuwe geluid van de Tuff Luck Blues Band klinkt, weten we op 9 juni. Belangstellenden voor het concert in de Key Studio’s in Akkrum kunnen zich aanmelden via het e-mailadres tuffluckbluesband@gmail.com of via de socials van de band. Er is een beperkt aantal plaatsen beschikbaar.

No, de gemeenteried fan Hearrenfean freget oan har ynwenners om deselde útspraak te dwaan. Ja, bêst jonges, mompelt elk, sûnder it te dwaan. It is ek fierstente yngewikkeld. Hearrenfean bygelyks makket him op foar drege diskusjes oer de komst fan in asylsikerssintrum. Wêr moat dat stean? De measten wolle dat leaver net njonken de doar ha. Moat oaren dan sizze dat sokken yn harren hert gjin plak ha foar minsken dy’t yn oare lannen opgroeid binne? En is dat dan net itselde as diskriminaasje?

In soad minsken hoopje dan ek mar dat dy diskusjes sa lang duorje dat de nije regearing der is en dy sette miskien wol in streek troch de migraasje. Dat hoopje foar it oare de politisi, dy’t dizze leave útspraak diene, lykwols ek, want dan bin se fan in nuodlike en wierskynlik emosjonele diskusje ôf.

Eelke Lok. Als journalist van Omrop Fryslân draait hij al veertig jaar mee en is hij met name bekend van zijn verslagen van het skûtsjesilen, maar je zou hem tekort doen door hem het stempel sportjournalist te geven, want Lok is allround. Door zijn originele nononsense kijk op de wereld weet hij ogenschijnlijk ingewikkelde zaken vaak te relativeren en tot de essentie te herleiden. En dat is ook wat u in de columns van Eelke kunt verwachten.

De vinger op de zere plek….

5
Tuff Luck –
Open dag It Kathûs in Nes levert veel ideeën op

OUD-ONDERNEMER HETTE KNIJPSTRA IN DE BAN VAN NSU

“Gang is alles”

Hette Knijpstra uit Haskerdijken kreeg het technisch inzicht mee van zijn vader en erfde de handelsgeest van zijn moeder. Deze twee ingrediënten, samen met zijn motto ‘gang is alles’, zorgden ervoor dat hij een bedrijf op kon bouwen waar momenteel rond de honderd mensen werken. Sinds de nu 75-jarige Knijpstra zijn levenswerk overdeed aan zijn zoon en schoondochter is hij in de ban van NSU. Hoewel hijzelf tegenwoordig in Terherne woont, staat zijn NSU verzameling in Haskerdijken, waar het zaadje voor deze liefde al op jonge leeftijd werd geplant, toen Hette samen met een maat op diens brommer over het boerenland nabij Haskerdijken croste.

6 NUMMER 5 • 2024 GROOTHEERENVEEN.NL TEKST RICHARD DE JONGE // FOTO’S MUSTAFA GUMUSSU

at ‘scheuren op de motor’ kostte Hette Knijpstra in 1967 bijna het leven toen hij op een boom knalde en daarbij beide benen verbrijzelde en zijn strottenhoofd zeer ernstige schade opliep. Jarenlang had hij heftige pijnen, was hij “gehandicapt”, zoals hij dat zelf zegt, totdat hij bij toeval in contact kwam met een oude jeugdvriend die hem opereerde waardoor hij sindsdien pijnvrij door het leven gaat. “Ik was hem uit het oog verloren”, vertelt Knijpstra. “Zijn ouders waren nogal christelijk en ik dacht dat hij dominee was geworden. Maar hij was orthopedisch chirurg in het Canisius-Wilhelmina Ziekhuis in Nijmegen.”

NSU Legends Museum

De mond valt ons open van verbazing. We weten niet waar we eerst en laatst moeten kijken als we de loods van Hette Knijpstra in Haskerdijken binnenstappen. Dit is geen verzameling, maar een museum, is het eerste dat bij ons opkomt. In de ‘werkplaats’ een NSU Prinz 3, een 4, een Sport Prinz, een Prinz 1000, een 110 die later de 1200 zou worden, een Spider met enkelschijfs rotatiemotor, een RO 80 met tweeschijfs rotatiemotor en de Auto van het Jaar 1968 en twee nog te restaureren oudjes uit 1925 en ’28. In de ‘showroom’ staan verder tientallen brommers; in weer een ander vertrek een verzameling rotatiemotors. In kasten en aan de wanden memorabilia, zoals foto’s van de legendarische John Surtees, de enige coureur die tot nu toe zowel op de motor als in de Formule 1 wereldkampioen werd, en motor- en autocoureur Mike Hailwood, in 1999 door zijn collega’s en de internationale motorpers gekozen tot beste motorcoureur van de twintigste eeuw. Als Knijpstra onze enthousiaste oh’s en ah’s hoort, neemt hij ons mee in de grote lift naar de eerste verdieping. Hier nog veel meer leuks, vooral in de vorm van brommers en motoren, maar ook auto’s die via een andere lift hun weg naar boven hebben gevonden. Van die laatste groep heeft Knijpstra er naar schatting een stuk of 25. Brommers en motoren zijn het ruimst vertegenwoordigd; rond de honderd. Niet allemaal met een NSU-embleem op de benzinetank, maar wel allemaal NSU aangedreven en stuk voor stuk zo glimmend dat je in de weerspiegeling je haar kunt kammen.

Zestig jaar country- en westernband Early Bird

Opvallend zijn een podium en een paar rijen opgestapelde stoelen. “Ik houd wel van een feestje”, lacht Knijpstra. “Als ik een paar auto’s naar buiten rijd, kunnen er honderd man in. Er komen hier wel eens clubs.” Leuk en aardig, maar dat podium? “Dat is voor mijn vriend Hendrik Waringa. Hij zat in de country- en westernband Early Bird en vormt nu met zijn kleinzoon een duo. Hendriks stem lijkt op die van Jim Reeves en het aardige is, die van zijn kleinzoon ook. Toen Early Bird vijftig jaar bestond, hadden ze een groot optreden in Drachten. Daar is Hendrik ook koninklijk onderscheiden. Nu ze dit jaar zestig jaar bestaan willen we er eigenlijk voor zorgen dat ze weer een optreden krijgen waar heel Friesland naartoe kan. Daar oefenen ze voor, hier op dit podium, om de veertien dagen.” Maar dat is niet het enige, want als het aan Hette Knijpstra ligt, rijdt vriend Hendrik straks op dezelfde brommer als waar hij zestig jaar geleden ook op reed: een NSU Quickly. “Ik heb kort geleden een Quickly gekocht die we precies zo maken als het exemplaar dat hij vroeger had. Inclusief de namen van zijn idolen uit die tijd zoals Jim Reeves en Chuck Berry die zestig jaar geleden ook zijn voorspatbord sierden.”

Een boete van drieënhalve gulden

Hette Knijpstra was nog geen zestien jaar oud toen hij op NSU Quickly’s reed. Goedkope brommertjes die hij voor vijf gulden kocht, opgespaard van zijn zakgeld. “Mijn vader was er geen voorstander van. Ik reed een keer op de openbare weg, toen ik werd aangehouden omdat ik geen bel had. Kreeg ik een bekeuring van drieënhalve gulden. Dat heb ik geleend van een bekende die voorbij kwam. Contant afgerekend want ik was nog geen zestien. Ik maakte van verschillende merken één en verkocht ze weer, onder anderen aan Gert-Jan van Norel.”

Heftige pijnen

Het was in 1996 toen er sprake van was dat een kennis zijn been moest missen, vertelt Knijpstra. De vader van deze Gert-Jan van Norel kwam toen met het idee om zijn zoon er eens naar te laten kijken. Hette Knijpstra: “Het bleek dat er een groeizenuw in de knel zat. Hij werd door Gert-Jan geopereerd, is intussen 84 jaar oud en loopt nog steeds op twee benen.”

Zo kwam Hette zelf, bijna dertig jaar na zijn brommerongeluk, weer in contact met Gert-Jan, die nu chirurg was. Hette Knijpstra vertelt: “Mijn been was op de traditionele manier gezet en daardoor was hij scheef aangegroeid. Daardoor loop je op de buitenkant van je voet waardoor het weefsel kapot gaat en gaat ontsteken, ook je bot. Dat ging gepaard met heftige pijnen. Gert-Jan heeft me geopereerd, twee keer zelfs, en ik heb nooit meer mijn voet open of ontstoken gehad.”

7
Lees verder op pagina 9

OUTLETMARKT HEERENVEEN

ZATERDAG 25 MEI

van 10:00 - 17:00 uur

Streekmarkt op de Lindegracht

Kom winkelen in het g�ellige centrum van Heerenveen!

centrumheerenveen.nl

Hieronder hebben wij een aantal modellen van diverse merken voor je klaar staan. Iets voor jou?

Natuurliefhebber?

Nieuw bij Kamsma Schoenen! Het Spaanse merk

EL NATURALISTA komt uit de regio La Rioja, bekend om zijn schoenmakersambacht. Traditioneel vakmanschap, duurzame materialen en kleurgebruik maken

EL NATURALISTA schoenen uniek. Het merk blijft dicht bij de natuur door de aard van de materialen en kleuren.

Een dezefeestjezomer?

Kies dan voor de kleurrijke sandalen of instappers van GABOR. Ga je toch liever voor een sneaker? Wij bieden een uitgebreide zomercollectie.

Waan jij je al in Spanje?

Het Spaanse schoenenmerk VERBENAS maakt heerlijke luchtige zomerschoenen. De fijne instappers en loafers zijn ideaal voor warme dagen.

Een sieraad voor aan je voeten!

Deze zomervakantie wil je op deze kleurrijke slippers en sandalen van het schoenenmerk LAZAMANI gezien worden! Slippers en sandalen met frisse kleuren, prints, kralen en borduursels. En alle slippers en sandalen hebben een voetbed van zacht en soepel leer.

Lindegracht 9

Heerenveen

TELefoon: 0513-61 00 61

WWW.KAMSMASCHOENEN.NL

TOT ZIENS in onze winkel!

Zomer
bij kamsma schoenen
de
laat maar komen
zomer
Wat
trek jij aan deze zomer?
MM 24 voo na MAZZELDAGEN DO 23 MEI T/M ZA 1 JUNI 2E BROEK HALVE PRIJS! KOM SHOPPEN OP GESELECTEERDE ITEMS MOTW_2404_MMD Stoepbord.indd 1 MM J 024 voorbeeld voorpagina MAZZELDAGEN SHIRT BLUEFIELDS 69,95 54,95 POLO’S IN DIV. KLEUREN 69,95 49,95 POLO BLUEFIELDS 69,95 54,95 64,95 49,95 SHIRT BLUEFIELDS 2 ITEMS NU 129, 90 STATE OF ART SUMMERDEAL DO 23 MEI T/M ZA 1 JUNI 2E BROEK HALVE PRIJS! KOM SHOPPEN OP GESELECTEERDE ITEMS MOTW_2404_MMD Stoepbord.indd 1 DRACHT 88, 8442 BV HEERENVEEN• TEL. 0513 623 223 OOK KOOPZONDAG 26 MEI OPEN VAN 13.30 TOT 17.00 UUR! WWW.MANOFTHEWORLD.NL

vervolg van pagina 7

Machinefabriek in Terband

Terug naar het werkzame leven van Knijpstra, dat begon met zijn ouders in Haskerdijken. Vóór de oorlog, in 1936, startte vader Jisk Knijpstra een autosloperij die later overging in een machinefabriek in Terband waar in eerste instantie vooral deurmechanismen voor de bekende carrosseriebouwer Hainje in Heerenveen werden gemaakt. Hette: “Ik had de hts gedaan in Groningen. Nou ja, alleen het eerste jaar, toen had ik het wel bekeken en ben ik gaan werken. Op m’n 23-ste vroeg mijn vader me of ik de zaak wilde overnemen. Dat heb ik gedaan en ik kocht algauw nieuwe machines waardoor we sneller konden werken. Dat betekende ook dat ik acquisitie moest plegen, ook omdat ik zo snel mogelijk van mijn schulden af wilde. Maar soms loopt er ook iemand bij je binnen.”

Boottrailers en -kranen

Die ‘iemand’ was jachtbouwer Dries Hof die op zoek was naar een boottrailer waarmee hij, gekoppeld aan een tractor, boten uit het water kon halen. Hette: “Ik heb Johannes Groen met wie ik op school heb gezeten, een tekening laten maken en zo bouwden we onze eerste boottrailer.” Het was het begin van een enorm succes waar Hette Knijpstra met zijn fabriek niet alleen boottrailers maar ook bootkranen maakte die hun weg over de hele wereld vonden. Onder de naam Roodberg, door hem zelf bedacht. “In het buitenland hadden ze moeite met die lange ‘ij’ in mijn naam. Namen met een ‘r’ er in stralen kracht en snelheid uit. Renault, Rolls Royce. Gang is alles.” De eerlijkheid gebiedt trouwens te zeggen dat het in dit geval iets genuanceerde ligt, want de familiemaan van zijn moeder is... Roodbergen.

Kermisattracties

Een toevalligheid is ook dat Knijpstra in aanraking kwam met Herman van der Honing. “Die kwam een keertje kijken, zag onze nieuwe machines en zei: ‘Dan kun je ook wel iets voor mij bouwen’. Van der Honing was kermisexploitant en ik heb voor hem masten voor een reuzenrad gemaakt. Dat vertelde zich door en zo kreeg ik

“Ik ben meer een organisator dan een sleutelaar”

een behoorlijke stroom werk uit deze branche.” Een paar jaar later bouwde Hette Knijpstra onder de naam Mondial Rides zijn eerste eigen kermisattractie, ook weer getekend door zijn oude schoolmaat Johannes Groen. Er zouden er onder namen als Revolution, Gladiator of Commander nog vele kermisattracties volgen, ook weer over heel de wereld.

De fabriek ontwierp en bouwde onder de bedrijfsnaam Normag ook nog horizontale boren die worden gebruikt om onder een spoorlijn of onder een kanaal door te kunnen boren. Dit onderdeel is vier jaar geleden verkocht aan een Amerikaans bedrijf.

Vraagteken

Ik houd wel van een feestje”

Rond die tijd is ook het verzamelen van NSU brommers, motoren en auto’s begonnen, volgens Knijpstra. De meeste exemplaren heeft hij gerestaureerd gekocht. “We sleutelen wel, maar ik ben meer een organisator dan een sleutelaar. Altijd al geweest ook. Ik deed de fabriek, mijn vrouw was voor de verkoop veel onderweg. Op zaterdag zijn we hier ook, vaak is een van mijn kleinzoons er ook. Die is nog maar twaalf. Het grote vraagteken is natuurlijk: is het een techneut in de dop of is hij dat niet? Zelf was ik dat op die leeftijd nog niet, maar hij sleutelt al aan brommers.”

Honderden lepeltjes

Als we denken dat alles is besproken, vraagt Knijpstra of we nog even meelopen naar de overkant. Hij doelt op een gebouw dat voorheen dienst deed als gemaal en door hem volledig is verbouwd. Hij kreeg het grote terrein inclusief gemaal en loods jaren geleden in handen via een inschrijving. Door het openen van een zware deur komen we in een ruimte met een enorme vergadertafel en natuurlijk een paar motoren en een auto. In een tweede vertrek heeft hij een kantoorruimte gemaakt met drie werkplekken. “Ook eentje voor mijn vrouw, maar die wil hier niet zitten”, lacht hij. Dan neemt hij ons mee de trap af, naar de ‘kelder’.

Hier vooral de familiegeschiedenis aan de hand van vele foto’s rondom aan de wanden, roll-up banners met afbeeldingen van apparaten, machines en de eerder genoemde kermisattracties. En lepeltjes. Honderden lepeltjes, ondergebracht in speciale kasten. “Ik heb er vierhonderd van Rotterdam. Dat is mijn stadje, daar woonden mijn oom en tante en daar gingen we vroeger veel naartoe”, zegt hij. Rotterdam, Feyenoord? “Nee, Sparta,” twinkelen zijn ogen, “dat shirtje is mooier.”

9 NUMMER 5 • 2024 GROOTHEERENVEEN.NL

kunt ons vinden in Heerenveen & Sneek!

2E BURGER! GRATIS

*Knip de coupon uit en lever deze in op de locatie naar keuze, noteer bij je reservering de kortingscode 2EBURGERGRATIS, niet in combinatie met andere acties in te leveren, geldig t/m 30 juni 2024

* Reserveer nu jouw tafel! Je
Heerenveen: Achter de Kerk 12 Sneek: Marktstraat 28 2E BURGER! GRATIS * Reserveer nu jouw tafel! Je kunt ons vinden in Heerenveen & Sneek! *Knip de coupon uit en lever deze in op de locatie naar keuze, noteer bij je reservering de kortingscode 2EBURGERGRATIS niet in combinatie met andere acties in te leveren, geldig t/m 30 juni 2024 Heerenveen: Achter de Kerk 12 Sneek: Marktstraat 28

Kort zakelijk

Ook jouw bedrijfsnieuws promoten met een nieuwsbericht op deze speciale ‘Kort zakelijk’-pagina? Neem dan contact op met ons, via adverteren@grootmedia.nl onder vermelding van ‘kort zakelijk’. Of bel naar 0515 - 745 005.

Column

Poetsen voor senioren

Meneer Maduro (75) belt naar Mi-Sonrisa Mondzorg Kliniek met een vraag. Zijn kleindochter vindt dat hij vreemd uit zijn mond ruikt en wil niet meer door hem voorgelezen worden. Of wij een advies voor hem hebben? Zijn gebit ziet er voor zijn leeftijd nog heel goed uit, zie ik als hij op consult komt. Wel signaleer ik dat er bij zijn kiezen behoorlijk wat tandplak zit.

De mond wordt ook wel de spiegel van de gezondheid genoemd. Een goede mondgezondheid is van belang voor de hele gezondheid van een persoon. Je mond gezond houden is iets wat je vooral zelf moet doen. Wanneer je ouder wordt, kan dat lastiger worden, bijvoorbeeld omdat je fijne motoriek niet meer als vanouds is.

Bij meneer Maduro is dat ook het geval. Tijdens het consult merk ik dat hij het moeilijk vindt om zijn achterste kiezen goed schoon te maken. Daar blijft plak zitten, waardoor hij uit zijn mond begint te ruiken. Ik geef hem een tandenborstel met een dikker handvat mee en ik laat hem zien hoe hij daarmee zijn kiezen kan bereiken, ook nu hij wat minder soepel wordt.

We spreken af dat hij iedere vier maanden bij me komt, zodat ik zijn gebit grondig kan reinigen. Bij de volgende afspraak vertelt hij me opgewekt dat zijn kleindochter weer door hem voorgelezen wil worden.

Vertelt iemand je dat je gele of bruine tanden hebt, of een mondgeur? Of heb je zelf moeite om op bepaalde plekken in je mond goed te bereiken? Dan kan het zijn dat je de tandplak niet goed verwijdert. Bij Mi-Sonrisa Mondzorg Kliniek helpen we je graag weer op weg.

Zomerse wijnproeverij van Wijnschuur en La Fontaine

HEERENVEEN

– Op zondag 26 mei organiseert De Wijnschuur Heerenveen in samenwerking met La Fontaine en vijf dames van Hotel Management School Leeuwarden een zomerse wijnproeverij.

De studenten van Hotel Management School moeten een evenement organiseren voor studiepunten. Femke, een van de studenten, is een vaste klant van De Wijnschuur. Femke: “Omdat wij allen wijnliefhebbers zijn en tijdens onze studie ook wijnlessen krijgen, heb ik het team van De Wijnschuur Heerenveen gevraagd of wij gezamenlijk iets konden opzetten. Dit heeft geresulteerd in een ‘Proef de zomer in je glas’wijnproeverij op de bovenverdieping van La Fontaine in Heerenveen. Tijdens deze middag laten wij u kennismaken met tientallen heerlijke zomerse wijnen, zorgvuldig uitgeko-zen door vier van onze wijnimporteurs: Cordier, Robuust, Walraven Sax en DGS Wijnen.”

La Fontaine zorgt voor bijpassende hapjes tijdens de proeverij. Er is ook nog een mogelijkheid om aansluitend te genieten van een uitgebreid buffet, verzorgd door La Fontaine. U bent op 26 mei welkom tussen drie en vijf uur; de kosten voor de proeverij zijn € 19,50 p.p. De kosten voor het buffet zijn € 25,50 p.p. Erbij zijn? Ga naar www.de-wijnschuur.weticket.com

Groot nieuws, MMOOI verhuist!

HEERENVEEN - Na dertien jaar gevestigd te zijn geweest in de Technische School is MMOOI skin & beauty klaar voor een nieuwe stap. Het bedrijf verhuist naar een nieuwe locatie, aan de Burgemeester Falkenaweg 18a. De deuren van de nieuwe salon openen op 10 juni, met een speciale open dag op 13 juni van 10.00 tot 20.00 uur.

De nieuwe locatie biedt meer mogelijkheden en stelt MMOOI skin & beauty in staat hun klanten nog beter van dienst te zijn. Tijdens de open dag zorgen we voor een gezellige sfeer met een hapje en een drankje. Het team kijkt ernaar uit om zowel bestaande als nieuwe klanten te verwelkomen en te laten zien wat de nieuwe salon te bieden heeft. Iedereen is van harte uitgenodigd om een kijkje te komen nemen en samen met ons deze mijlpaal te vieren. We hopen jullie allemaal te zien op de open dag!

Oranjewoud Festival

HEERENVEEN – Jannie Kloosterman wilde het Thialf Stadion in Heerenveen afhuren voor evangelische bijeenkomsten, maar had nog geen concrete plannen. “Op een dag belde een man en vroeg: ‘Wie organiseert dit? Ik ga het hele Thialf-stadion betalen, de advertenties en de onkostenvergoeding van het eten.’ Een groot wonder”, vertelt Jannie. De bijeenkomsten onder de naam ‘Revive all nations! Heerenveen’ vinden plaats op 7, 8 en 9 juni.

Aanvankelijk wilde Jannie veel sprekers uitnodigen, maar besloot om het evenement te organiseren voor evangelist Werner Strydom. Dit idee kreeg bevestiging toen Werner haar precies op dat moment een bericht stuurde. Wat verwacht Jannie dat er in Friesland gebeurt? “Veel mensen worden aangetrokken, ook ongelovigen. Bijzondere gebeurtenissen vinden plaats en de goedheid van de mens wordt weer zichtbaar. Dat is mijn hoop.”

De diensten beginnen op vrijdagavond 7 juni en gaan door

kwam naar me toe en zei: ‘Ik wil het hele stadion betalen’” (Tekst:

op zaterdag en zondag, met drie diensten per dag. Living Room Worship verzorgt de muzikale begeleiding. Hoe het precies zal verlopen? “Dat zien we tegen die tijd”, zegt Jannie Kloosterman. Ze huren de ijshockeyzaal, de een na grootste hal in het stadion, met tribunes. Er kunnen een paar duizend mensen in. Alleen voor de stoelen heeft Jannie nog het geld nodig, maar ze vertrouwt erop dat het goed komt. “Thialf is ons goed gezind. Wij promoten het event en verder laten we het aan het toeval over. De mensen komen wel.”

ORANJEWOUD - Van donderdag 30 mei tot en met zondag 2 juni 2024 vormt de natuur van Parklandschap Oranjewoud het magische decor voor een nieuwe editie van Oranjewoud Festival. Rondom Museum Belvédère en op diverse andere plekken in het Parklandschap kun je genieten van de prachtigste muziek.

Ontdek bijvoorbeeld nieuwe locatiemuziek van Strijbos & Van Rijswijk. Laat je betoveren door zigeunerviolist Lajos Sarközy en zijn trio. Geniet van Nynke Laverman en het Ragazze Quartet of luister naar het Nederlands Blazers Ensemble & Bart Moeyaert met de vogels op de achtergrond.

In Festivalhart De Proeftuin is doorlopend heerlijke muziek en kun je ook lekker eten en drinken. De kinderen hebben daar bovendien in de Family Zone hun eigen gratis kinderfestival. Ga voor alle informatie en kaarten naar www.oranjewoudfestival.nl

11 NUMMER 5 • 2024 GROOTHEERENVEEN.NL
Grote conferentie in het Thialf stadion Heerenveen: “Een
Munt 71a, 8446 AK Heerenveen Tel 0513-820304 • info@mi-sonrisa.nl www.mi-sonrisa.nl
man
Dick van den Bos Revive.nl) mondhygiëniste Lisa Short
BRANDED CONTENT PAGINA

De BigGreen is een simpele, maar effectieve manier van kalkpreventie. De BigGreen gebruikt geen zout, stroom of chemicaliën en mineralen zoals calcium en magnesium blijven in het water. Iets wat bij een traditionele ontharder niet het geval is en waardoor is de smaak van het gefilterde drinkwater optimaal blijft. De effectiviteit van de BigGreen is gelijk aan een ontharder. s in

www.big-green.nl Info 0299-321188 - green.nl 9-321188

Deze eetkamertafel van het Deense Skovby heeft van zichzelf al een mooi formaat met zijn 238 cm, maar wordt pas echt bijzonder als hij uitgeschoven wordt. Door gebruik te maken van een dubbele poot die zich splitst bij het uitschuiven en de losse tussenbladen kandeze tafel maar liefst vergroot worden tot 544 cm. Genoeg ruimte voor 22 personen om heerlijk uitgebreid te dineren.

kalkaanslag
De BIGGREEN voorkomt
en laat je genieten van
20 cm diameter SCAN VOOR MEER INFO
ZOUTVRIJE KALKPREVENTIE PLUS+ BIGGREEN VANAF € 765,Scandinavische woonwinkel .nl
0515-745
www.scandinavischewoonwinkel.nl - Grootzand 32 Sneek - Tel.
073
hoekstrasneek.nl/verhuizingen Uw verhuizing in vertrouwde handen!

Actueel in Heerenveen

INFORMATIEBIJLAGE

Agenda gemeenteraad

De 31 raadsleden nemen als gemeenteraad besluiten namens de inwoners van Heerenveen. Bijvoorbeeld een besluit of van een bijgebouw een woning gemaakt mag worden en of een perceel met agrarische bestemming aangepast kan worden naar een perceel met woonbestemming. De gemeenteraad is ook verantwoordelijk voor het uitgeven van het geld van de gemeente.

Wil je weten wie de raadsleden zijn? Kijk op heerenveen.nl/raadsleden

In een commissievergadering worden raadsvoorstellen meningsvormend besproken door de raadscommissie. In de raadsvergadering neemt de gemeenteraad vervolgens een besluit over de raadsvoorstellen. Over ‘hamerstukken’ voert de raad geen debat, maar neemt direct een besluit.

Deze bijdrage gaat over de raadsvergadering die plaatsvindt op donderdag 30 mei 2024

Bekijk de complete agenda en stukken op heerenveen.nl/gemeenteraad Kom de vergaderingen bijwonen in het gemeentehuis of kijk de vergaderingen live of achteraf mee via heerenveen.nl/gemeenteraad

RAADSVERGADERING

30 MEI | 20.00 UUR

Op de agenda:

• Afscheid raadslid Y. van Woersem (GroenLinks)

• Toelating en installatie raadslid G.C. Modderman (GroenLinks)

• Verklaring van geen bedenkingen Akkrum, Galamaleane (t.o. nr. 22 en 24

• Verklaring van geen bedenkingen Heerenveen, Geert Willigenplein 2

• Jaarrekening 2023, Eerste begrotingswijziging 2024 en Begroting 2025 GR Bedrijvenparken A7

• Nota waardering en afschrijving vaste activa

• Reglement van Orde gemeenteraad 2024

• Een volgende fase in de doorontwikkeling van de raadsagenda 2022-2026

• Vervolg op initiatiefvoorstel jongerenparticipatie

• Jaarstukken 2023 en begroting 2025 Veiligheidsregio Fryslân (VRF)

• Verordening rechtspositie raads- en commissieleden Heerenveen 2024

Jouw mening geven over een onderwerp? Dat kan via een video (max. vijf minuten), e-mail, brief of andere manier. Laat het weten aan de gemeenteraad via griffie@heerenveen.nl

Nieuwsgierig naar wat er nog meer speelt in de gemeente? Kijk op heerenveen.nl/nu-actueel.

Energietoeslag aanvragen kan tot 1 juli 2024

Tot 1 juli 2024 kunnen huishoudens met een laag inkomen een energietoeslag van 800 euro aanvragen. Dit bedrag is bedoeld om (een deel van) de hoge energiekosten te betalen.

Het maakt niet uit of je een hoog of laag maandbedrag betaalt aan je energieleverancier. Je hebt recht op de eenmalige energietoeslag als het inkomen van je huishouden op of net boven het sociaal minimum is. Vraag de energietoeslag zelf aan via heerenveen.nl/energietoeslag. Hier vind je ook de voorwaarden en antwoorden op veel gestelde vragen.

Buurtgezinnen: opvoeden doe je samen

“Als ouder of verzorger komt er veel op je af in de opvoeding van kinderen. En soms loopt het leven ook net even wat anders dan je had gehoopt. Dan is het fijn als er steun is van mensen om je heen. Dat is helemaal niet erg, want it takes a village to raise a child”, zegt wethouder Gerrie Rozema. Die steun kun je krijgen én geven via Buurtgezinnen in Heerenveen.

Gezinnen voor gezinnen

Gezinnen die steun kunnen gebruiken, worden gekoppeld aan een gezin in de buurt. De ondersteuning die nodig is, hangt af van de situatie. Bijvoorbeeld kinderen naar zwemles brengen, kinderen af en toe een dag(deel) opvangen of kinderen een rustige huiswerkplek bieden. Op een laagdrempelige en gelijkwaardige manier krijgen kinderen wat extra aandacht en worden ouders of verzorgers ontlast.

Aanmelden als vraag- of steungezin

Kun je wel wat steun gebruiken óf wil je als gezin steun bieden? Kijk dan op buurtgezinnen.nl/heerenveen

Ook is Buurtgezinnen in Heerenveen nog op zoek naar een coördinator, bekijk deze op buurtgezinnen.nl/ coordinator-heerenveen

Nederlands kampioen geworden in 2023-2024? Wij zoeken jou!

Wij zijn trots op onze Nationale Kampioenen uit gemeente Heerenveen. We zetten hen graag in het zonnetje tijdens een feestelijke huldiging!

Dus van tennis tot judo, en van atletiek tot turnen: graag krijgen we alle sporters in beeld die in 2023-2024 Nationaal Kampioen zijn geworden in een bepaalde klasse/categorie/bond, in de amateursport. Voorwaarde is dat je in de gemeente Heerenveen woont, of uitkomt voor een team in de gemeente.

Meld je aan via samenscorenvoorgezondheid.nl/ nationaalkampioen of scan de QR-code.

Blijf op de hoogte

Wil je weten wat er allemaal speelt in de gemeente Heerenveen?

Allerlei informatie over beslissingen, regelgeving en beleid dat van invloed kan zijn op jouw woon- en leefomgeving hebben we bij elkaar gebracht op de pagina heerenveen.nl/blijfopdehoogte Hier vind je bijvoorbeeld informatie over vergunningen, verkeersbesluiten en grondverkoop. Net als informatie over het college van burgemeester en wethouders, de gemeenteraad en verstuurde nieuwsbrieven.

VAN GEMEENTE HEERENVEEN | MEI 2024

In gesprek met...

raadslid Lia de Heij

Een Bijbels geïnspireerde visie op politiek

In deze aflevering van ‘In gesprek met een raadslid’ maken we kennis met Lia de Heij (ChristenUnie) uit Heerenveen, die met 10 jaar raadswerk inmiddels een ervaren raadslid is. In dit gesprek biedt ze een waardevolle inkijk in haar betrokkenheid bij de gemeenschap en haar vastberadenheid om positieve veranderingen te realiseren. Ook deelt ze haar inspirerende reis in de politiek, haar visie op de samenleving en haar passie voor een optimistische benadering van uitdagingen.

De vroege interesse in politiek

“Al op jonge leeftijd raakte ik geïnteresseerd in de politiek”, vertelt Lia de Heij. “Bij ons thuis was het de gewoonte om op zondag te luisteren naar mr. G.B.J. Hilterman, die commentaar gaf op ‘de Toestand in de wereld’. Ik luisterde altijd met gespitste oren en liet me meevoeren in zijn gedachtegang.”

Een Bijbelse visie

Later besefte Lia dat het belangrijk is om vanuit een eigen visie naar ontwikkelingen in de wereld te kijken. Voor haar is die visie geworteld in haar geloof. “In mijn geval is dat een Bijbelse visie”, legt ze uit. “Toen ik in Heerenveen kwam wonen, werd mij gevraagd lid te worden van een politieke partij, namelijk de voorloper van de ChristenUnie.”

Politiek actief

In 1998 deed de ChristenUnie voor het eerst mee aan de verkiezingen in Heerenveen en behaalde één zetel. “Voor mij was dit hét moment om actief te worden”, zegt ze. Ze werd onderdeel van de steunfractie en is inmiddels al tien jaar raadslid.

Luisteren naar inwoners

“Voor mij is het belangrijk om te weten wat er leeft bij onze inwoners”, benadrukt ze. “Ik probeer met een open houding te luisteren.” Vooral als het gaat om zaken die zich mogelijk in de buurt van

inwoners ontwikkelen, is extra alertheid geboden. “Je moet goed kijken waar precies de bezwaren liggen”, voegt ze toe.

“Zo valt op dat we vaak geneigd zijn om op basis van angst naar dingen te kijken, wat snel een negatieve sfeer creëert. Vanuit mijn visie geef ik daar graag een positieve draai aan”, vertelt ze. “Ik zoek in alle redelijkheid naar oplossingen.”

Speerpunten voor deze raadsperiode

De speerpunten van haar partij zijn gericht op een goede zorg en gezondheid, breed vertaald. “Is er voldoende ondersteuning voor mantelzorgers? Hoe bereiken we vrijwilligers en hoe waarderen we hun inzet?” vraagt ze. Ook de veiligheid van wandel- en fietspaden en wegen voor jong en oud staat hoog op de

“Wat zou het super zijn als op steeds meer plekken in onze gemeente ontmoetingsruimten komen waar mensen terecht kunnen voor lichte zorg, ondersteuning en een praatje. Misschien zelfs op den duur voor een warme maaltijd.”

agenda. “En hoe verbinden we jong en oud in de gemeente?” besluit ze.

Uitdagingen en toekomstperspectief

“Als gemeente staan we voor grote uitdagingen die veel geld kosten”, merkt ze op. “Maar waarvan ik hoop dat de besluiten die nu worden genomen werkelijk resulteren in een aantrekkelijk centrum waar iederéén zich thuis zal voelen. Een mooi voorbeeld is de mix van bewoners in verzorgingstehuizen waar verschillende leeftijden elkaar tot een hand en voet zijn”, voegt ze toe.

“Uit onderzoek blijkt dat er in onze gemeente veel eenzaamheid voorkomt en er mensen zijn die zich niet gezien of geliefd voelen.”

Ze vervolgt: “Wat zou het super zijn als op steeds meer plekken in onze gemeente ontmoetingsruimten komen waar mensen terecht kunnen voor lichte zorg, ondersteuning en een praatje.

Door inwoners gekozen volksvertegenwoordiger

Misschien zelfs op den duur voor een warme maaltijd.”

Raadsagenda

“Als raadslid van een kleine fractie bereik je natuurlijk niet zoveel”, erkent ze. “Daarom ben ik blij dat we samen met de andere partijen een raadsagenda hebben met een aantal onderwerpen waar we ons in deze raadsperiode op richten en waaraan elke partij een eigen kleur kan geven. Ik ben heel dankbaar voor de goede sfeer in ons gemeentebestuur waardoor het mogelijk is om het collegeprogramma te koppelen aan de raadsagenda en aan beide evenveel gewicht te geven.”

Lia de Heij

Politieke partij: ChristenUnie Emailadres: l.deheij@ heerenveen.nl

Een raadslid is een door de inwoners van de gemeente gekozen volksvertegenwoordiger die lid is van de gemeenteraad, het hoogste bestuursorgaan van de gemeente. Er zijn 31 raadsleden in onze gemeente. Samen vormen zij de gemeenteraad. De gemeenteraad is het algemeen bestuur van de gemeente. De gemeenteraad bepaalt in hoofdlijnen het beleid van de gemeente.

Een belangrijke taak van de gemeenteraad is het nemen van besluiten die voor de gemeente van belang zijn. Bijvoorbeeld hoeveel geld waaraan wordt besteed, ook het nemen van besluiten over gemeentelijke wetten. Als gekozen raadslid doe je dit raadswerk namens en voor de inwoners.

Naast een baan of andere bezigheden Het raadslid zijn, is iets dat je doorgaans naast je baan of andere bezigheden doet. Overdag werk je, in de avonduren vergader je en op je vrije dag heb je een werkbezoek. Het raadswerk vraagt dan ook veel tijd, inzet en passie van een raadslid.

Meer weten over de gemeenteraad van de gemeente Heerenveen? Kijk dan op onze website bij gemeenteraad. Of neem contact op met de griffie van de gemeenteraad, griffie@heerenveen.nl of (0513) 617 700

INFORMATIEBIJLAGE VAN GEMEENTE HEERENVEEN | MEI 2024 Kijk voor al het gemeentenieuws op: www.heerenveen.nl

Monsterklus in gemeente Heerenveen

Omrin vervangt 80 ondergrondse containers

In juni 2023 begon Omrin in de gemeente Heerenveen met de vervanging van tachtig ondergrondse containers. Ondergrondse containers gaan ongeveer vijftien jaar mee voordat deze toe zijn aan vervanging. De containers die vervangen moesten worden hadden deze leeftijd bereikt en vertoonden regelmatig storingen. Michiel Okkema coördineerde het vervangingsproject in de hele gemeente.

“Het vervangingsproject van de ondergrondse container is grotendeels afgerond. Toch zijn er nog een aantal locaties waar we nog bezig zijn. Bij de uitvoering is gebleken dat er bijvoorbeeld waterof gasleidingen vlakbij de betonputten liggen waarin de containers zijn geplaatst. Daar willen we geen enkel risico mee lopen. Wat we op deze plekken doen is dat we de betonputten laten zitten, en op een andere plek de nieuwe ondergrondse container plaatsen. Daar gaat echter tijd overheen, want we kunnen niet lukraak een locatie aanwijzen. Dat gaat in samenspraak met de gemeente, maar ook bijvoorbeeld met de Vereniging van Eigenaren of bewoners”, vertelt Okkema.

Scheid je afval thuis met een biobakje De nieuwe containers zijn groter dan de vorige. Daardoor hoeven ze minder vaak geleegd te

worden, wat efficiënter en milieuvriendelijker is. In de ondergrondse containers kunnen bewoners van hoogbouwlocaties hun restafval achterlaten. GFTafval wordt apart ingezameld, door middel van GFT-zuilen die vaak naast of in ieder geval in de buurt van de ondergrondse containers staan. “GFT-afval kan gratis ingeleverd worden. Dat geldt niet voor restafval. Daarvoor betaalt men per voltooide klepbeweging.” Om thuis al het GFT-afval te scheiden van het restafval kunnen inwoners van de gemeente Heerenveen gratis een biobakje ophalen bij het gemeentehuis.

“Het is best interessant om te weten wat er precies met het restafval gebeurt wanneer dit door Omrin is opgehaald”, stelt Okkema. Omrin doet aan bron- en nascheiding. Zo wordt ervoor gezorgd dat het meeste afval weer tot een grondstof verwerkt kan worden. “Dagelijks komen hier

“We halen samen zoveel mogelijk bruikbare stromen voor nuttige toepassingen uit ons afval”

Wist je dat:

• Wanneer je je pas aanbiedt bij een ondergrondse afvalcontainer en je krijgt een error te zien, er niets in rekening wordt gebracht?

• Het niet is toegestaan om je afval naast de ondergrondse container te plaatsen, ook niet wanneer je pas dienst weigert? Er is altijd een andere container in de buurt waar je je afval kunt aanbieden.

• De containers die Omrin vervangen heeft worden hergebruikt?

• De containers vanaf dit jaar regelmatig gewassen worden, zodat ze schoon en mooi blijven?

75 vrachtwagens met ieder zo’n 10.000 kilo aan restafval naar Ecopark De Wierde bij Heerenveen. In onze fabriek wordt dit restafval nagescheiden. Machinaal worden verschillende materialen gesorteerd. Met grote magneten wordt bijvoorbeeld metaal en blik uit het afval gehaald en door middel van infrarood wordt plastic gescheiden. Van vervuild papier en bijvoorbeeld

luiers en etensresten uit de restafvalcontainer wordt een vergistbaar product gemaakt, waar we groengas van kunnen maken. Het grootste deel van ons wagenpark rijdt inmiddels op dat eigen geproduceerde, groene gas. Plastic dat gesorteerd is, wordt in balen samengeperst en hergebruikt voor bijvoorbeeld het maken van stofzuigers of hectometerpaaltjes.”

Alles wat ten slotte overblijft en wat Omrin zelf niet kan verwerken wordt bij de ReststoffenEnergieCentrale in Harlingen verbrand; van die

Wethouder

Jaap van Veen

“Je staat versteld hoeveel gewicht je per dag aan schillen en etensresten produceert. Als je het biobakje in je dagelijkse routine opneemt, dan wordt ook jouw gft-afval hoogwaardig verwerkt tot vruchtbare compost en je bent ook nog eens goedkoper uit met je restafval.”

warmte wordt groene stroom gemaakt en stoom wordt geleverd aan de zoutfabriek en een scheepswerf in de Harlinger industriehaven. Okkema: “Zo wordt jaarlijks zeker 75 miljoen m3 aardgas bespaard en ook de restproducten die bij de verbranding nog vrijkomen worden hergebruikt.”

Gemeente Heerenveen doet mee met Maai Mei Niet en Bloeiende bermen voor

Enthousiaste inwoners, gezond groen, een lagere gevoelstemperatuur in de zomer en blije bijen. Dat is wat de gemeente voor ogen heeft met het vervangen van steen voor groen, het planten van nieuwe bomen en het inzaaien van de bermen met inheemse bloemenmengsels. Daarnaast wordt in de maand mei zo min mogelijk gemaaid om de actie Maai Mei Niet te steunen. Waarom dit belangrijk is? Jaap Veensma en Jurjen van den Berg van wijkteam de Greiden/Nijehaske vertellen erover.

Eigenlijk houdt de gemeente zich al ruim drie decennia bezig met het ‘waar mogelijk extensief beheren van de bermen’, vertellen wijkteamleider Jaap Veensma en vakman

Jurjen van den Berg. Ze bedoelen hiermee dat de bermen zo min mogelijk worden gemaaid - voor zover de verkeersveiligheid dat toelaat - om de groei van inheemse planten zo veel mogelijk te bevorderen. Het is één van de vele taken die het wijkteam - of wijkbeheer - van de gemeente uitvoert in het openbaar groen.

Wildmengsels en vegetatiematten

Inheemse planten, die hier van oorsprong voorkomen, zijn belangrijk omdat onze bijen en vlinders hier veel meer voeding uit halen dan uit uitheemse planten die afkomstig zijn uit gebieden hier verder vandaan. Wijkbeheer helpt de natuur een handje door inheemse bloemenmengsels te zaaien of ‘vegetatiematten’ te leggen. Daarnaast verarmt ze de grond - inheemse planten gedijen niet op een voedingsrijke bodem - en laat ze het maaisel in de bermen wat langer liggen, zodat de zaden eruit kunnen vallen en er weer nieuwe planten gaan groeien.

Bloeiende rotondes

Concrete voorbeelden die binnenkort in bloei staan, zijn de rotondes bij de Heerenveense Muntflat en bij de Haskeruitgang/Bolster in Nijehaske. Deze zijn vol gelegd met vegetatiematten. Deze matten bestaan uit een voorgekweekt bijenmengsel van laagblijvende bloeiende planten en zit straks barstensvol met nectar. Zo komen in het mengsel onder andere wit bloeiend duizendblad, de bij iedereen wel bekende wit/gele madeliefjes en blauwe vergeet-me-nietjes en het paars bloeiende ruigklokje voor, evenals twee soorten geel bloeiend rolklaver, vrolijk roze kaasjeskruid en als klap op de vuurpijl knalrode klaprozen.

Langdurige bloei

Eerlijk is eerlijk: hoe bont het geheel ook klinkt, een ware kleurexplosie zal het niet worden. “Inheemse planten bloeien over het algemeen niet zo uitbundig als planten die van ver komen. Ze doen het echter wel beter op onze grond, ze komen hier tenslotte vandaan. Hierdoor bloeien de planten langer door en kunnen we er meerdere jaren van genieten”, legt Jaap uit.

Zandblauwtje en morgenster

In een aantal bermen in de Greiden en Nijehaske is een bloemenmengsel ingezaaid dat speciaal voor deze bodem is samengesteld. Hier verschijnen de komende maanden onder andere zandblauwtje, hopklaver, margriet, SintJanskruid, veldbies, biggenkruid, brunel en gele morgenster. Dat is overigens niet voor het eerst: de gemeente experimenteert al een jaar of vijf met deze mengsels. Met wisselende reacties.

Voldoening

“In eerste instantie kregen we telefoontjes van bezorgde inwoners die wilden weten wanneer we de berm weer eens kwamen maaien”, vertelt Jurjen. “Als we dan uitlegden waarom we dat minder proberen te doen, hadden de meeste mensen daar wel begrip voor. Sinds we deze bloemenmengsels inzaaien, levert dat opnieuw telefoontjes op. Maar dan met de vraag of we dit ook op andere plekken in ons werkgebied kunnen realiseren. Mensen vinden het schitterend! Dat geeft veel voldoening”, aldus Jurjen.

Variatie van bomen

Minder kleurrijk maar minstens zo belangrijk, is de aanplant van bomen. Waar wijkbeheer bomen moet vervangen, bijvoorbeeld als gevolg van een ziekte, worden expres andere boomsoorten tussen de oorspronkelijke geplaatst. Jaap: “Vroeger stonden er vaak eindeloze rijen

INFORMATIEBIJLAGE VAN GEMEENTE HEERENVEEN | MEI 2024 Kijk voor al het gemeentenieuws op: www.heerenveen.nl
Jaap Veensma (links) en Jurjen van den Berg

stimuleert biodiversiteit blijere bijen

Maai Mei Niet: ook voor inwoners!

Het wijkteam maait in mei zo min mogelijk bermen, maar ook als inwoner kun je meedoen met Maai Mei Niet. Deze actie is een initiatief van onder andere Stichting Steenbreek en de Bijenstichting en bedoeld om onze bijen, vlinders en andere insecten van extra voedsel te voorzien. Je doet dit door (een deel van) je gazon een maand niet te maaien en inheemse planten meer kans te geven om te groeien.

Een andere actie van Stichting Steenbreek is het jaarlijkse NK Tegelwippen: door tegels in je tuin te lichten en deze grond in te zaaien met (inheemse) planten draag je bij aan de biodiversiteit én verlaag je de gevoelstemperatuur in je tuin. Win-win!

van dezelfde soort naast elkaar, waardoor ook vaak meerdere bomen tegelijk ziek werden als er een ziekte uitbrak in deze soort. Nu we weten dat het voor de biodiversiteit beter is om verschillende boomsoorten door elkaar heen te planten, houden we daar rekening mee. Heel belangrijk, want een boom brengt de gevoelstemperatuur op hete dagen zomaar tien graden omlaag.”

Natuurlijke bestrijding

De ene maatregel kan de andere ook versterken, vertelt Jaap. Zo hebben ze langs de Ds. Kingweg een bloemenmengsel gezaaid in een berm waar ook eiken staan, die de afgelopen jaren veel last hadden van de eikenprocessierups. “Dit bloemenmengsel trekt naast bijen ook allerlei andere insecten aan, die weer interessant zijn voor vogels. Door nestkastjes aan de eiken op te hangen,

nestelen hier vogels en eten ze de eikenprocessierupsen. De plaag wordt zo op een natuurlijke manier bestreden en de cirkel van de biodiversiteit is weer rond.”

Samenwerking

Wijkbeheer wordt bij haar werk geholpen door team IBOR (Inrichting en Beheer Openbare Ruimte). Zo geven de collega’s van IBOR advies over welke bomen en bloemenmengsels het beste op welke plek kunnen worden geplant of ingezaaid. “We trekken bij deze projecten samen op. Dat moet ook, want wij zijn als wijkteam de ogen en oren van de ambtenaren in het gemeentehuis”, legt Jurjen uit. “Dat we de gemeente op deze manier samen mooier maken, dat we zo een bijdrage leveren aan de biodiversiteit en dat dit door de inwoners wordt gewaardeerd, is geweldig. Dat geeft echt een super gevoel.”

Nu de laatste keer omrijden, straks vlotter doorstromen

Rotonde Burgemeester Falkenaweg – Oranje Nassaulaan wordt afgesloten van 15 juni t/m 26 juli

Op zaterdag 15 juni starten de laatste werkzaamheden van het project Heerenveen Beter Bereikbaar. De rotonde op de kruising van de Burgemeester Falkenaweg en de Oranje Nassaulaan wordt vervangen voor een kruising met verkeerslichten.

Om snel, efficiënt en vooral veilig te werken, wordt de rotonde zes weken lang afgesloten voor verkeer. Zaterdag 27 juli kunnen automobilisten de nieuwe kruising gebruiken. De eerste weken werkt de aannemer door op zaterdag en zondag. Dit zorgt ervoor dat de afsluiting niet langer dan zes weken zal duren. In de avonden en nachten wordt niet gewerkt.

Dit betekent de afsluiting voor automobilisten en vrachtverkeer

Tijdens de wegafsluiting wordt het autoverkeer vanuit Heerenveen Midden en De Akkers via lokale wegen omgeleid.

• Richting Skoatterwâld en Leeuwarden: via de Koornbeursweg en de Stadionweg.

• Richting Meppel: via De Zanden en de Industrieweg naar de toerit Heerenveen-Zuid (10).

• Vrachtverkeer kan geen gebruik maken van de omleiding via de Koornsbeursweg vanwege een hoogtebeperking. Dit verkeer wordt daarom omgeleid via de Haskeruitgang en vervolgens de A7.

Dit betekent de afsluiting voor fietsers

Ook fietsers worden tijdens de wegafsluiting omgeleid. Daarbij geldt dat de fietstunnel onder de A32 tijdens

Werkzaamheden aan de op- en afritten

Heerenveen sneller klaar

In de afgelopen weken is hard gewerkt aan de aanleg van de drie nieuwe rotondes en de herinrichting van de Oranje Nassaulaan ter hoogte van de A32. Daarvoor moesten de op- en afrit aan de centrumzijde, de Stadionweg en de Oranje Nassaulaan ter hoogte van het viaduct worden afgesloten voor het verkeer. Dit heeft veel overlast veroorzaakt, vooral voor de inwoners van Skoatterwâld en Oranjewoud.

Maar er is goed nieuws. Het werk verloopt vlotter dan verwacht. Dat betekent dat de nieuwe situatie op vrijdagavond 14 juni wordt opengesteld voor het verkeer: twee weken eerder dan gepland. Daardoor start ook de ombouw van de rotonde Burgemeester Falkenaweg tot een kruising met verkeerslichten twee weken eerder.

De huidige rotonde (foto links) wordt vervangen door een kruising met verkeerslichten

de werkzaamheden afgesloten blijft.

• Fietsers vanuit het centrum van en naar Skoatterwâld en Oranjewoud worden omgeleid via de fietstunnel bij het stadion.

• Fietsers vanuit het centrum van en naar Heerenveen Zuid worden omgeleid via de Zuiderstraat. Zij steken vervolgens de Rottumerweg over en kunnen via de andere zijde de Burgemeester Falkenaweg bereiken.

• Fietsers vanuit Heerenveen Zuid van en naar Skoatterwâld en Oranjewoud worden omgeleid via de fietstunnel ter hoogte van de Koningin Julianaweg.

Dit betekent de afsluiting voor omwonenden

De woningen aan de Burgemeester Falkenaweg nabij de kruising zijn tijdens de werkzaamheden minder goed bereikbaar. Parkeren op eigen terrein blijft mogelijk. Omwonenden worden door middel van een

informatiebrief op de hoogte gesteld van de werkzaamheden.

Heerenveen Beter Bereikbaar

De nieuwe kruising met verkeerslichten is vanaf zaterdag 27 juli beschikbaar voor het verkeer. Vanwege de bouwvakvakantie wordt er vervolgens tot maandag 26 augustus niet gewerkt.

Vanaf deze datum begint de aannemer met de laatste werkzaamheden rondom de kruising. De parallelrijbanen aan de westzijde van de Burgemeester Falkenaweg worden dan voorzien van nieuwe bestrating. Daarnaast komt het deel van de Rembrandtlaan tussen de Van Goghlaan en de Burgemeester Falkenaweg te vervallen en moet dus worden opgebroken. Deze werkzaamheden duren tot en met vrijdag 20 september. Daarna is het project afgerond en is Heerenveen beter bereikbaar.

Meer weten over de werkzaamheden? Bekijk het laatste nieuws op heerenveenbeterbereikbaar.nl

Kijk voor al het gemeentenieuws op: www.heerenveen.nl INFORMATIEBIJLAGE VAN GEMEENTE HEERENVEEN | MEI 2024
FOTO: ©PLAN34
Doe mee aan de witgoedwissel van de gemeente Heerenveen

Geertje blij met gratis nieuwe wasmachine dankzij witgoedwissel

OUDESCHOOT - Een oude wasmachine, koelkast of vriezer gebruikt meer stroom dan een nieuwe, maar een nieuwe kopen is niet voor iedereen weggelegd. Dat geldt ook voor Geertje Buis uit Oudeschoot. Daarom deed ze mee aan de witgoedwissel van de gemeente Heerenveen.

Over de witgoedwissel

Geertje hoorde over de witgoedwissel via de budgethulp van de gemeente Heerenveen. “Mijn vaste contactpersoon stuurde me een berichtje over de regeling en ik was héél blij dat ik aan de voorwaarden voldeed.” De budgethulp regelde de aanvraag voor Geertje door het online aanvraagformulier in te vullen.

Energiecoach helpt bij keuze

Al binnen een week stond Jinke bij Geertje op de stoep. Geertje, die al de energietoeslag 2023 had gekregen, kon een oud apparaat met een energielabel lager dan B inruilen voor een nieuwe koelkast, vriezer of wasmachine die minder energie verbruikt. Ze koos voor de wasmachine. “Mijne was al zeventien jaar oud en werkte niet goed meer”, vertelt Geertje. Jinke hielp haar met het kiezen van het juiste model en gaf advies over energiezuinige opties. Geertje: “Ze had een folder met alle modellen en liet me ook foto’s en informatie

zien op de tablet. Toen ik een keuze had gemaakt, bestelde Jinke de wasmachine voor me.”

Nieuwe wasmachine geïnstalleerd

Kort na Jinke’s bezoek werd de nieuwe wasmachine bij Geertje thuis afgeleverd. “Op een vrijdagmiddag kwam de bezorger. Hij was eigenlijk al klaar met werken, maar toch hielp hij me rustig. Hij zette de wasmachine in mijn bijkeuken en installeerde het apparaat. Ook nam hij de oude machine mee.”

Energiezuinige programma’s De nieuwe wasmachine is energiezuinig en gebruikt weinig stroom. Je kunt zelf nog meer energie besparen door de juiste wasprogramma’s te kiezen. “Ik woon alleen en heb daardoor niet veel was. Daarom kies ik vaak voor een kort programma. Maar soms is een langer programma ook energiezuiniger,

Witgoedwissel aanvragen

Heeft u de energietoeslag 2023 gekregen? En heeft u thuis een koelkast, vriezer of wasmachine die ouder is dan tien jaar óf een energielabel lager dan B heeft volgens het oude energielabelsysteem? Dan kunt u meedoen met de witgoedwissel.

De energietoeslag is een extra bedrag van 800 euro voor huishoudens met een laag inkomen. Dit geld is om te helpen met de energierekening. LET OP: Heeft u de energietoeslag niet automatisch ontvangen, maar denkt u dat u er recht op heeft? U kunt zelf de energietoeslag aanvragen tot en met 30 juni 2024.

Kijk voor meer informatie op heerenveen.nl/ witgoedwissel

dat heb ik geleerd van de vriendelijke bezorger.”

Aanbeveling voor anderen

Geertje is blij met de nieuwe machine en deelt haar ervaringen met vrienden, kennissen en buren. “Ik ben heel blij met mijn wasmachine en raad anderen aan om ook mee te doen aan de witgoedwissel. Je kunt veel besparen op je maandelijkse energiekosten en draagt bij aan een beter milieu.”

Actueel in Heerenveen | informatiebijlage van gemeente Heerenveen | mei 2024 verschijnt huis-aan-huis als bijlage van maandblad GrootHeerenveen.

Redactie: communicatie gemeente Heerenveen, Postbus 15000, 8440 GA Heerenveen, telefoon 14 0513

E-mail: gemeente@heerenveen.nl | Tekst: gemeente Heerenveen, Johanna Kommerie, Vonc, Suzanne van der Horst | Fotografie: gemeente Heerenveen, Margriet Fotografie, Marcel van Kammen, Suzanne van der Horst

Staal geeft je tuin een upgrade

Het valt meteen op wanneer je over de Neptunus in Heerenveen fietst: de grote roestkleurige plantenbakken die voor het pand van Magma tuinhaard & staal staan. Dit bedrijf is expert op het gebied van staal en maakt alles zelf: of het nu gaat om sfeervolle items voor in de tuin of om stoere producten op maat.

De plantenbakken zijn gemaakt van zogeheten ‘cortenstaal’: een sterke staalsoort die aan de buitenkant oxideert en daardoor een warme roestkleur krijgt. “Producten van dit materiaal geven een hele stoere en tijdloze uitstraling aan je tuin”, zegt Wietske Bakker, een van de eigenaren van het bedrijf. “De beschermende roestlaag maakt de bakken bovendien onverwoestbaar, waardoor je er lang plezier van hebt.”

VAN BUITENDOUCHE TOT TUINHAARD

Magma tuinhaard & staal bevindt zich sinds enkele maanden in een gloednieuw pand. In de werkplaats worden allerlei staalproducten naar wens op maat gemaakt. Ook heeft het pand een prachtige showroom. Hier is goed te zien dat de stalen items een sfeervolle toevoeging aan

je tuin kunnen vormen: niet alleen plantenbakken, maar ook buitendouches, -lampen, een buitenkraan en een grillring maken deel uit van het assortiment.

Het bedrijf ontwikkelde zelf de unieke Magma tuinhaard. “Onze tuinhaard heeft geen

schoorsteen, wat ideaal is bij een overkapping”, vertelt Wietske. “In plaats daarvan circuleert de lucht. Dat zorgt ervoor dat de warmte niet naar boven verdwijnt, maar naar voren gestuwd wordt, en dat geeft minimale rookvorming.” De bijzondere halfronde vorm van de Magma tuinhaard

Verkiezingen donderdag 6 juni

Europees Parlement

zorgt meteen voor een upgrade van je tuin. Bij de tuinhaard zijn allerlei accessoires verkrijgbaar, zoals een houtopslag, bbq-set en pizzaset. Houtblokken kloven en splitten doe je heel makkelijk zelf met de inventieve Magma houtklover – een blauwe teen is er niet meer bij.

DUURZAAM EN ONDERHOUDSVRIENDELIJK

Naast kant-en-klare producten maakt Magma tuinhaard & staal ook steeds meer artikelen van staal in opdracht. Wietske: “Wij kunnen eigenlijk alles van staal maken: of dat nu cortenstaal is, rvs of zwart gecoat staal. Cortenstaal is ideaal voor in de tuin, omdat het zo duurzaam en onderhoudsvriendelijk is. Naast plantenbakken in ieder gewenst formaat kun je bijvoorbeeld ook een borderrand voor je moestuin of siertuin laten maken. Maar we maken ook hekwerk, kasten of specifieke staalproducten voor bedrijven.”

Magma tuinhaard & staal doet het hele ontwerp- en maakproces zelf. “Het zetten, ronden van het staal en in elkaar lassen doen we allemaal in eigen huis”, vertelt Wietske trots. “Daardoor weten we zeker dat alles met zorg en aandacht gebeurt en dat het eindproduct precies volgens de wensen van de klant is.”

Kijk voor het hele assortiment op de website: www.tuinhaard.com

Op donderdag 6 juni mag je stemmen voor het Europees Parlement. De stembureaus zijn geopend tussen 7.30 en 21.00 uur. Ook zijn er een paar bijzondere stembureaus.

Mobiel stembureau in woonzorgcentra Mariënbosch en Coornhert State Het mobiele stembureau staat in Mariënbosch tussen 9.00 en 12.00 uur. In Coornhert State kun je stemmen in het mobiele stembureau tussen 13.30 en 16.30 uur. Het mobiele stembureau is voor iedereen toegankelijk.

Stemmen in winkelcentrum De Greiden

In winkelcentrum De Greiden kun je stemmen tussen 12.30 en 20.30 uur.

Geen stembureau in De Koppenjan in Jubbega en de Speelgoedbank in Heerenveen

In Jubbega stem je in de vroegere J.B. Kansschool, It Pipegaeltsje of in de Kompenije. In Heerenveen is het stembureau in de Van Maasdijkschool of het gemeentehuis het dichtstbij vanaf de Speelgoedbank. of scan de QR-code

Kijk voor het dichtstbijzijnde stembureau of andere informatie over stemmen op

20 NUMMER 5 • 2024 GROOTHEERENVEEN.NL
TEKST EN BEELD HANNAH ZANDBERGEN BRANDED CONTENT

“Lezen is leuk!”

JILDAU SMEENK (10) UIT ORANJEWOUD IS LID VAN HET

KINDERBOEKEN LEESTEAM EN HET GEZICHT VAN DE KINDERJURY

Bladerend door een van haar boeken zegt de tienjarige

Jildau Smeenk uit Oranjewoud enthousiast: “Lezen is leuk! Je kan je helemaal verliezen in een boek”, en ze bladert nog even door. Ze wordt helemaal opnieuw het verhaal ingezogen. Ze heeft het bovenste van een stapel met dikke en dunnere boeken gepakt: boeken die er met hun kleurrijke kaft uitnodigend uitzien, maar ook boeken die van de buitenkant niet aantrekkelijk zijn, en het tóch, door de bladzijden die lezen als een trein, tot favoriet hebben geschopt!

Met haar liefde voor lezen is het niet voor niets dat Jildau Smeenk werd gekozen als lid het Kinderboeken Leesteam van het seizoen 2023/2024. Het Kinderboeken

Leesteam bestaat uit twaalf leesgierige kinderen, uit elke Nederlandse provincie één. Dit schooljaar staat voor Jildau bol van de activiteiten die in het teken staan van lezen.

“KINDEREN LATEN LEZEN”

“Het Kinderboeken Leesteam is er om kinderen te laten lezen,” legt Jildau in één zin uit. De kinderen

van het Leesteam zijn het hele jaar actief: ze geven leestips, doen interviews en zijn het gezicht van de Kinderjury, die het beste kinderboek van het jaar kiest.

Een ander boek dat Jildau aan kan raden is ‘De losse teugel: Paardenkracht’, geschreven door Aye de Kuijer en Judith Eiselin. Dat is ook niet zo gek, want Jildau is naast leesfan ook fan van alles wat met paarden te maken heeft. “Ik hou vooral van paardenboeken.”

KINDERZWERFBOEKEN

Met de uitreiking van de Kinderjury-prijs op 24 mei loopt het jaar met activiteiten voor het huidige Kinderboeken Leesteam ten einde. “Jammer”, vindt Jildau, “Ik ga het missen dat ik soms geïnterviewd word, of dat ik nieuwe boeken opgestuurd krijg en dat ik opdrachten krijg met wat ik allemaal kan doen om kinderen meer te laten lezen.”

Het Leesteam spreekt direct de jonge lezers aan via hun eigen sociale media-account en de officiële Kinderjury social mediakanalen. Jildau: “Ik krijg boeken opgestuurd waar ik recensies over schrijf en ik ga ook naar dingen.” Dingen? “Ja, bijvoorbeeld naar de uitreiking van de prijs voor het beste kinderboek.”

Het Kinderboeken

Kinderjury bekendgemaakt.” Jildau Smeenk mag hier, als lid van het Leesteam, bij zijn en ze kijkt er zichtbaar naar uit.

Wat leuk dat je Ravi aan het lezen bent! Veel groetjes van Sanne’.”

SANNE ROOSEBOOM

dens de landelijke

In de Kinderboekenweek 2023 ontmoette Jildau Sanne Rooseboom, de schrijfster van het kinderboekenweekgeschenk ‘Ravi en de laatste magie’. Jildau: “Ik mocht als eerste het kinderboekenweekgeschenk lezen. In de Kinderboekenweek was Sanne Rooseboom in de bibliotheek in Heerenveen. Ze heeft een handtekening in mijn boek gezet en schreef erin: ‘Voor Jildau.

je het allerleukste vindt, heb ik in

deed ik samen met juf. Juf, die óók

Leesteam werft tijdens de landelijke leesweken stemmen voor de beste kinderboeken. Jildau: “Toen de leesweken begonnen, dat zijn weken waarin je kan stemmen op het kinderboek dat je het allerleukste vindt, heb ik in de klas een lint doorgeknipt. Dat deed ik samen met juf. Juf, die óók Jidau heet, komt elke maand in de klas om kinderboeken aan te raden. Nu zijn de leesweken voorbij, de stemmen zijn geteld en op 24 mei worden de winnaars van de

Sanne Rooseboom is ook de schrijfster van het boek ‘Mot en de metaalvissers’. Toen Jildau dat boek voor het eerst zag was ze niet gelijk enthousiast, maar nu is het een van haar favoriete boeken. Om twee redenen. “Vooral omdat het heel dik is, dan is het niet zo snel uit. Maar ook omdat er in dit boek elke keer weer een nieuw probleem is.” Het is ook weleens andersom: dan ziet een boek er leuk uit, maar blijkt dat niet zo te zijn. Als dat zo is, adviseert Jildau: “Dan zou ik stoppen en in een ander boek beginnen, want er zijn zóveel leuke boeken.”

Helemáál stopt Jildau niet met haar missie. Aan haar landelijke, provinciale, en regionale inzet om kinderen te laten lezen, voegt ze nu ook ‘lokaal’ toe. Met nog drie zusjes in huis en na een jaartje Leesteam stapelen de boeken zich thuis op. “Toen we op vakantie waren heeft pake een kastje gemaakt”, vertelt ze. In het kleurrijke boekenkastje komen kinderboeken die van Jildau mogen gaan ‘zwerven’ om zo ook andere kinderen kennis te laten maken met de boeken die Jildau en haar zusjes gelezen hebben. Boeken, waardoor ze zelf enthousiaste lezers zijn geworden en die ze nu met hun buurtgenootjes gaan delen. Het kastje staat aan de Koningin Wilhelminaweg in Oranjewoud. Jildau en haar zusjes zijn al druk bezig om boeken uit te zoeken voor in het kastje. Wie weet is het kastje al gevuld als deze GrootHeerenveen in de brievenbus ligt.

De boekentips van het Leesteam

Heb je kinderboekeninspiratie nodig? De boekentips en boekrecensies van Jildau Smeenk en de elf andere kinderen van het Leesteam staan op de Instagram pagina van het Kinderboeken Leesteam en op hebban.nl/kinderboekenleesteam.

21 NUMMER 5 • 2024 GROOTHEERENVEEN.NL
TEKST EN BEELD ANNEMARIE OVERBEEK
De favoriete kinderboeken van Jildau Smeenk Kinderzwerfboeken in het kastje van Pake. Je kan je verliezenhelemaal in een boek” Meer kinderen lezen door het Kinderboeken Leesteam.

# FACE TO FACE MARIEKE BOON

fotografie MUSTAFA GUMUSSU

tekst AMANDA DE VRIES

“IK HEB GELEERD DAT ‘GOED’ GOED GENOEG IS”

Marieke Boon (49) uit Oosterzee kreeg in de zomer van 2018 een burn-out. Door alle drukte in haar hoofd, paniekaanvallen en weinig tot geen nachtrust, belandde ze uiteindelijk in een psychotische depressie. Omdat antidepressiva niet hielpen, stelde haar psychiater elektroshocks voor. Deze therapie zorgde voor de ommekeer in Marieke haar leven. Zes jaar later is ze er aan toe om moedig haar verhaal met de buitenwereld te delen. “Ik was een ‘Rupsje Nooitgenoeg’.”

“In de zomer van 2018 merkte ik dat ik heel onrustig en gespannen was”, begint Marieke Boon haar verhaal. “Ik had last van een hoge werkdruk in mijn functie als thema-adviseur passend onderwijs en zou eigenlijk meer taken moeten afstoten. ‘Neem rust’, zeiden mijn collega’s. Met mijn gezin – mijn man Meindert en onze twee kinderen – vertrok ik naar Wales voor onze zomervakantie. Daar in de natuur kon ik wel ontspannen, maar er waren ook signalen dat het niet goed met me ging. Zo vond ik het altijd heel leuk om in de 4x4 auto te rijden, maar dat wilde ik in deze vakantie echt niet. Ook had ik last van keuzestress, ik deed er bijvoorbeeld heel lang over om avondeten in te kopen.”

ANTIDEPRESSIVA

Toen Marieke na de vakantie weer aan het werk ging, kwam toch onverwachts de grote klap. “In de auto was ik plots hele stukken kwijt. Ook kreeg ik enorme paniekaanvallen”, vertelt ze. “Vanaf dat moment sliep ik niet meer. Ik kon alleen nog maar huilen en veranderde in een zielig hoopje. Mijn huisarts stelde de diagnose ‘burn-out’. Het was vervolgens heel lastig om goede hulp te vinden. Overal waren wachtlijsten. Ik kreeg wel slaapmedicatie en medicatie tegen mijn paniekaanvallen. Maar het hielp niet, ik kon helemaal niets verdragen. Zelfs de verjaardag van mijn dochter kon ik niet vieren, dat vond ik zó verdrietig.

Door niet of nauwelijks meer te slapen raakte ik in een depressie. Nachten lag ik in paniek wakker en overdag kwam er niets uit mijn handen. Ik kreeg andere medicatie en daarnaast voor het eerst antidepressiva. Door mijn huisarts werd ik uiteindelijk naar de crisisdienst van de GGZ doorverwezen, van daaruit ging ik vier keer per week naar de dagbehandeling. Hier kreeg ik onder andere creatieve therapie en psychomotorische therapie.”

DUF EN ANGSTIG

Het mocht allemaal niet baten. Marieke verloor compleet de controle over haar leven. Haar paard, waar ze al tien jaar heel graag naartoe ging, bood geen rust. Ook sporten lukte niet meer. “Mijn hoofd sloeg volledig op hol en ik kon geen ei meer bakken. Ik was gestopt met werken en had het gevoel dat ik alles kwijt was. Ik, die altijd zo zelfstandig was en veel ondernam. Dat was heel moeilijk voor mij. Ik voelde me compleet nutteloos en een last voor iedereen om mij heen. Ik gleed nog verder af en tijdens de herfstvakantie op Texel was ik compleet de weg kwijt.

Uiteindelijk kwam ik in een GGZ-kliniek terecht, op de Medium Care. Ik had een ernstige depressie en kreeg meer medicatie. Dit hielp niet, ik werd er alleen maar duffer en angstiger door. De dagen in de kliniek waren enorm zwaar. Er was weinig te doen, ik had het gevoel dat ik de hele dag door alleen maar aan het wachten was. Op de psychiater, op het uitdelen van de medicatie, op een wandeling of een gesprekje met een verpleegkundige. Ondertussen bleef ik maar malen en malen in mijn hoofd.”

SUÏCIDEPOGING

Voor Meindert en de kinderen was de opname van Marieke ook heel heftig. Ze moesten thuis alle taken van haar overnemen en dat was heel zwaar. “Mij opzoeken in de kliniek was zeer confronterend voor hen”, zegt Marieke bewogen. “Ze zagen dat ik eigenlijk niet in de kliniek hoorde, maar wisten dat het thuis ook echt niet kon. Ze voelden zich vooral heel machteloos, het was verschrikkelijk voor ons allemaal. In een half jaar tijd was ik heel hard afgegleden. Met oud en nieuw 2018 mocht ik naar huis, maar ik zat nog steeds in mijn ergste nachtmerrie.

Op oudejaarsavond heb ik allemaal medicijnen verzameld en ingenomen. Alles was zwart en uitzichtloos en ik overzag de consequenties van mijn suïcidepoging niet. Met spoed werd ik in een ambulance afgevoerd naar de kliniek, waar opnieuw een opname volgde. Dat was het absolute dieptepunt. Ik kwam in de isoleercel. Ik voel mij nog steeds schuldig dat ik dit mijn gezin en dierbaren heb aangedaan.”

LEVENSREDDENDE ECT-BEHANDELINGEN

Marieke raakte in een psychose en haar psychiater stelde elektroshocks (ECT, zie kader, red.) voor, het laatste redmiddel.

“Daarvoor moest ik vanuit de kliniek elders met de ambulance naar het MCL en het naastgelegen Jelgerhuis vervoerd worden, waar ik toen werd opgenomen”, vertelt

Marieke verder. “In de ambulance lag ik op de brancard met drie man sterk om mij heen.

Dat beeld bevestigde voor mij dat het echt heel slecht met mij ging. Ik was zo bang en door de psychose ook heel achterdochtig.

Ik snapte er helemaal niets meer van en dacht in allerlei complottheorieën. Zo raakte ik bij het infuus aanleggen compleet in paniek.

Gelukkig was Meindert erbij. Die heeft mij in het hele traject enorm gesteund. Ook mijn moeder kwam iedere week vanuit Brabant om mij te bezoeken.

Na de vierde keer ECT kwam de omslag. De verpleging en mijn familie zagen dat ik anders uit mijn ogen keek. Ik had dat zelf nog niet in de gaten. Meestal worden er tien tot twaalf ECT-behandelingen voorgesteld; bij mij waren er zes genoeg.

Het was een zwaar traject: twee keer in de week volledig onder narcose en ik had behoorlijk last van mijn korte termijn geheugen. Maar ECT heeft mijn leven gered.”

22 NUMMER 5 � 2024 GROOTHEERENVEEN.NL

ECT (ELECTRO CONVULSIE THERAPIE)/

WAT ZIJN EN DOEN ELEKTROSHOCKS?

In de jaren zeventig zorgde ECT voor heel veel weerstand vanuit de maatschappij. Sinds een jaar of tien is de behandeling echter weer helemaal terug en volledig geaccepteerd in de psychiatrie. Zeker omdat er zulke goede resultaten mee worden geboekt. Sommige patiënten die met alle andere behandelmethoden maar niet beter worden, knappen zienderogen op door enkele elektroshocks. Sommige psychiaters zeggen zelfs dat, mochten zij zelf getroffen worden door een depressie, eerder voor elektroshock zouden kiezen dan voor medicatie. Mensen die een behandeling hebben ondergaan hebben aangegeven dat daardoor hun klachten met zestig tot tachtig procent zijn verminderd.

BETEKENISVOL ZIJN

Eenmaal weer thuis pakte Marieke voorzichtig de draad weer op. Er kwam een psychiatrisch verpleegkundige twee keer per week bij haar thuis en ze volgde schematherapie. “Na de ECT hielp het me om langzaam weer terug te keren naar mijn ‘normale’ leven, al heeft het bijna een jaar geduurd voordat ik weer ging werken. Gelukkig kreeg ik van mijn werkgever alle ruimte om rustig terug te komen.

Ik heb geleerd dat ‘goed’ goed genoeg is. Ik zorg beter voor mijzelf en leg de lat minder hoog. Ik maak bewustere keuzes: wat doe ik wel en wat doe ik niet. Ik moet niet meer van alles van mijzelf en dat bevalt heel erg goed! Ik geniet weer van mijn werk, rijd weer paard en ben heel gelukkig met mijn gezin. Ik mag mij in de handen knijpen dat ik weer goed kan functioneren en betekenisvol kan zijn. En dat is een mooi gevoel. Ik doe er weer toe!”

HOOP HOUDEN

“Ik wil mijn verhaal graag delen omdat een depressie echt iedereen kan overkomen”, zegt Marieke tot slot. “Je kunt van de een op andere dag heel erg ziek worden. Ziek in je hoofd, en dat vinden mensen eng. Maar dat is óók ziek zijn. Er zijn veel oordelen over en mensen snappen niet wat er aan de hand is. Ik heb veel lieve en steunende berichten van vrienden gehad, maar anderen vonden het moeilijk om mij zo te zien en contact te houden. Tegen iedereen die psychische problemen heeft wil ik graag zeggen: blijf hoop houden en probeer kleine lichtpuntjes te vinden. Vraag tijdig om de juiste hulp en laat je daarbij niet te veel beperken door de bestaande protocollen. Ja, je kunt in een diepe put vallen. Maar je kunt er ook weer uitklimmen.”

23

PETER KRIJNSEN HELPT OEKRAÏENSE VLUCHTELINGEN IN KRAKAU

“De

dankbaarheid van de mensen is een enorme drijfveer”

Al meer dan twee jaar woedt er een oorlog op een paar dagen rijden bij ons vandaan. Een situatie waardoor je je soms behoorlijk machteloos kunt voelen. Peter Krijnsen uit Heerenveen zette zijn afschuw om in actie en besloot om hulp te gaan bieden. Hij zamelt geld en spullen in en brengt dit naar Oekraïense vluchtelingen in Krakau in Polen.

IIn februari 2022 breekt de oorlog tussen Oekraïne en Rusland uit. In de kerk van Peter Krijnsen worden dekens en kleding ingezameld die de ‘Friese Rijders voor Oekraïne’ naar het land brengen. Daar hoort hij dat men ook op zoek is naar rijders. Dat is echt iets voor Peter. “Ik was meteen enthousiast. Ik vond het fijn om concreet iets te kunnen doen voor de Oekraïners. En ik rijd graag auto, dus dit paste goed bij me.” Hij weet dan nog niet dat dit het startschot wordt van maar liefst zestien reizen, eerst naar Oekraïne en later naar Krakau.

AVONTUUR

Peters eerste rit gaat naar Slowakije, naar een plek waar veel Oekraïense vluchtelingen worden opgevangen. “In een busje reed ik er, samen met een goede vriend, naartoe. Op de heenweg namen we spullen mee, en op de terugweg namen we vluchtelingen mee terug. Het was een heel avontuur. We moesten naar Polen om vluchtelingen op te halen, die we mee terug zouden nemen. Over smalle weggetjes met gaten kwamen we bij een tentenkamp waar we ons moesten identificeren. We kregen zes mensen toegewezen die

met ons mee gingen. De communicatie was erg lastig, maar de telefoon bood soms uitkomst. We overnachtten in Dresden, in Duitsland. De volgende ochtend aan het ontbijt kwam er opeens familie van een paar van onze passagiers langs. Zij

waren naar Dresden gevlucht. Ze konden elkaar daar even zien en vasthouden. Dat was heel ontroerend om mee te maken.”

AUTOPECH

Peter maakt meerdere ritten naar Oekraine, samen met verschillende kennissen en familieleden. De grensovergangen zijn vaak lastig: “Vriendelijkheid kennen ze daar niet; we werden vaak flink afgeblaft en van het kastje naar de muur gestuurd. Dan ben je uren en uren kwijt, dat is jammer.” Ook hebben ze een keer autopech, met een busje vol vluchtelingen.

“We konden geen vervangende auto krijgen. Uiteindelijk kwam iemand uit de kerk ons ophalen vanuit Nederland.” De financiering van de ritten moet door Peter helemaal zelf geregeld worden: “Niet alleen de brandstofkosten, maar ook de hotelkosten voor iedereen. En ook moet je zelf regelen dat de bus vol komt met kleding, voedsel of wat er maar nodig is.”

HULPCENTRUM

In januari 2023 verlegt Peter zijn focus van Oekraïne naar het Poolse Krakau. “Op de heenweg naar Oekraïne moest ik een pakketje afgeven bij een stichting in Krakau. Daar ontmoetten we Agnes, een vrouw die enorm bewogen was met het lot van de Oekraïners en alles voor hen overhad. Onder tranen liet ze me foto’s zien van vluchtelingen die niets meer hadden en in metrostations moesten slapen. Zij runde in Krakau een groot hulpcentrum waar vluchtelingen terecht konden voor kleding, eten en drinken. Er is ook een school, kinderopvang en psychologische hulp voor de gevluchten. Vanaf het eerste moment dat er vluchtelingen kwamen, vond zij: er moet wat gebeuren. En ze ging het ook doen. Er

24 NUMMER 5 • 2024 GROOTHEERENVEEN.NL
Er moest gewoon wat gebeuren en dat heb ik opgepakt” TEKST HANNAH ZANDBERGEN // FOTO’S PETER KRIJNSEN EN HANNAH ZANDBERGEN
Boodschappenactie Autopech onderweg
“Onder tranen liet ze me foto’s zien van vluchtelingen die niets meer hadden en in metrostations moesten slapen”

kwamen dagelijks tussen de vier- en vijfhonderd mensen om eten te halen, enorme rijen stonden er buiten.”

Peter besluit in overleg met de Friese Rijders om een rit naar Krakau te maken. Hij zamelt geld en spullen in. “We hebben in Heerenveen een grote kledingactie gehouden, want ze zaten om alles verlegen. Wolthuizen Verhuizingen stelde containers beschikbaar waar we met een aantal mensen alles gesorteerd hebben, want we wilden geen rommel die kant op brengen. De mensen waren ontzettend blij met de spullen.” Met het geld wat er werd gegeven ging Peter met Agnes naar de supermarkt. “Ik zei: koop maar wat je het meest nodig hebt. Dat waren pakken vol luiers, babyvoeding, babymelk, dierenvoeding.”

ROLSTOEL

Inmiddels is Peter al een heel aantal ritten naar Krakau verder. “In totaal heb ik zestien ritten gemaakt, steeds met andere mensen samen. Alléén kun je zoiets niet. We bekostigen alles zelf: vier kerken in Heerenveen helpen me met het inzamelen van spullen en met de financiën. En daarnaast zijn er bedrijven en particulieren die me sponsoren. Soms is dat heel onverwacht en vaak is het precies genoeg voor de volgende rit.”

Van alle kanten komen er spullen binnen. Er is van alles nodig. Niet alleen kleding en speelgoed, maar ook ledikantjes, kinderstoelen en medicijnen. “Van mensen met medische beroepen krijg ik soms luiers, medicijnen of flesjes voeding die anders weggegooid zouden worden. Daar zijn ze in Krakau ontzettend blij mee.”

Ook vanuit Nijkerk worden er acties gehouden voor Krakau, weet Peter. “Zij hebben onder andere gezorgd dat een

zwaar gehandicapt meisje een rolstoel aangemeten kreeg. Ook hebben ze een soepblikkenactie geïnitieerd. Dat hebben wij in Heerenveen overgenomen: scholieren en kerkgangers konden de etiketten van soepblikken versieren en die aan ons meegeven.”

SINTERKLAAS

“In december hadden we cadeautjes voor de kinderen gefinancierd”, vertelt Peter. “Toen we daar kwamen, werd ik direct meegetroond en moest ik Sinterklaas worden. Dat wilde ik eerst niet, maar uiteindelijk heb ik toch een prachtig Oekraïens Sinterklaaspak aangetrokken. De kinderen vonden het geweldig en wilden allemaal met me op de foto. Uiteindelijk was dat een hele leuke ervaring.”

FRONTLINIE

Momenteel is het wat rustiger geworden in het centrum van Krakau. Veel gevluchte Oekrainers hebben er een baan gevonden. Agnes is onlangs geridderd

Friese Rijders

Ook helpen? De stichting in Krakau is op zoek naar knuffels, speelgoed voor kinderen en luiers voor baby’s en volwassenen. Heb je iets over, lever het dan af bij Peter Krijnsen (tel. 06-4079 3088).

voor al het werk dat ze gedaan heeft voor de stichting. “We wisten niet wat we hoorden, maar ze heeft het enorm verdiend. Ze werd er ‘de Engel van Krakau’ genoemd. Ze ging zelfs naar de frontlinie toe om spullen te brengen, terwijl ze een zoon van negentien had. Onze bijdrage om spullen te brengen is maar klein, maar daardoor kan zij steeds meer dingen doen.”

In mei 2024 vertrekt Peter Krijnsen opnieuw naar Polen, ditmaal samen met zijn vrouw Lidy. Peter, vlak voor zijn vertrek: “Zij is al die tijd op de achtergrond bezig geweest. Ik vind het bijzonder om nu een keer samen met haar te gaan. En ik kijk er nu al naar uit om Agnes weer te ontmoeten.”

HULP AAN NAASTEN IN NOOD

Wat de meeste indruk op Peter maakt, is de hartelijkheid en dankbaarheid van de mensen daar, vertelt hij tot slot. “Wanneer ik daar kom, vallen de vrijwilligers me om de hals. Die dankbaarheid is een enorme drijfveer om er steeds opnieuw voor te gaan. Daarbij geloof ik dat het voor mij als christen een opdracht is om de naaste in nood te helpen. Er moest gewoon wat gebeuren en dat heb ik opgepakt, samen met vele anderen. En daarbij hoef ik niet op de voorgrond te staan, laat mij maar op de achtergrond wat werken.”

COLUMN

Scheiding en testament

Het aantal scheidingen blijft toenemen. Dit geldt niet alleen voor getrouwde stellen en bij de gemeente geregistreerde partners, maar ook voor samenwoners (al dan niet met een samenlevingscontract).

Kort geleden kwamen Jan en Ria op mijn kantoor. Het ging al een hele tijd niet goed tussen hen en inmiddels loopt hun echtscheidingsprocedure. Ze hebben twee minderjarige kinderen, Tom en Marieke. Jan en Ria hadden - nadat Tom en Marieke waren geboren - testamenten ‘op de langstlevende’ door de notaris laten opstellen. Ze gingen ervan uit dat als ze eenmaal gescheiden zouden zijn, de testamenten automatisch zouden komen te vervallen en dat ze testamentair niks meer hoefden te regelen. Dat is een begrijpelijke gedachte, maar na de echtscheiding hebben ze uiteraard nog wel met elkaar te maken vanwege de kinderen. Er kan zich dan een onwenselijke situatie voordoen als er niets wordt aangepast in het testament. Ook als men nog niet eerder een testament heeft opgesteld is dat wel nodig. Ik licht dat hieronder toe.

Stel: u bent gescheiden en u komt te overlijden. Uw kinderen erven uw nalatenschap. Dit lijkt geen problemen op te leveren. Maar als dan vervolgens een van uw kinderen zou overlijden, bepaalt de wet dat de langstlevende ouder (uw ex-partner) samen met uw andere kinderen de nalatenschap van uw overleden kind erft. Tot de nalatenschap van het overleden kind behoort op dat moment ook hetgeen hij/zij van u geërfd had. Dat zal niet uw bedoeling zijn. U wilt waarschijnlijk dat uw nalatenschap in dat geval alleen naar uw andere kinderen gaat en niet naar uw ex-partner. Indien u geen andere kinderen hebt, kunt u bepalen dat het vermogen van het overleden kind toekomt aan bijvoorbeeld uw ouders, broers en zussen.

Notariskantoor Savenije

K.R. Poststraat 1 • 8441 EL Heerenveen Tel.: 0513-645101E-mail: info@notarissavenije.nl www.notarissavenije.nl

Kosteloos inloopspreekuur: iedere donderdagochtend tussen 10:00 en 12:00 uur. door Mr.

Kosteloos inloopspreekuur: iedere donderdagochtend tussen 10:00 en 12:00 uur. door Mr. Bert Tjaarda, notaris

door Mr. Bert Tjaarda, notaris

Wanneer u niet wenst dat uw ex-partner de nalatenschap voor en namens de minderjarige kinderen afwikkelt en het vermogen dat u aan uw kinderen hebt nagelaten beheert, kunt u een bewind instellen over het vermogen dat u aan de kinderen nalaat. Door een executeur en een bewindvoerder te benoemen voorkomt u dat uw ex-partner het beheer krijgt over uw nalatenschap. Daarnaast kunt u regelen dat uw ex-partner geen aanspraak kan maken op de opbrengsten van hetgeen uw kinderen van u erven. U kunt hierbij denken aan rente of dividend.

Neem contact met ons op of kom langs op ons kosteloos inloopspreekuur. Een vrijblijvend informatief gesprek is uiteraard ook mogelijk. Mr. Bert Tjaarda, notaris

Notariskantoor Savenije

Notariskantoor Savenije

K.R. Poststraat 1 • 8441 EL Heerenveen

K.R. Poststraat 1 • 8441 EL Heerenveen

Tel.: 0513-645101E-mail: info@notarissavenije.nl www.notarissavenije.nl

Tel.: 0513-645101E-mail: info@notarissavenije.nl www.notarissavenije.nl

Kosteloos inloopspreekuur: iedere donderdagochtend tussen 10:00 en 12:00 uur.

25
COLUMN
COLUMN
Bert Tjaarda, notaris Meisje blij met rolstoel Lading lossen in Krakau Lange wachtrijen voor eten in Krakau Peter als Sinterklaas

13 JUNI VAN 10.00 - 20.00 Nieuwe locatie per 10 juni! Burgemeester Falkenaweg 18a in Heerenveen

Burgemeester Falkenaweg 54 • 8442 LE Heerenveen 0513 232164 • info@mmooiheerenveen.nl

Feestelijke Opening van Lely Center Heerenveen door klanten van het eerste uur.

Opening Lely Center Heerenveen

25 mei van 10.00 tot 16.00 uur

We zijn naar onze nieuwe locatie verhuisd en dit heugelijke feit willen we graag met elkaar vieren. We verheugen ons op een hele gezellige dag. Er is voor jong en oud van alles te beleven.

• Rondleiding door ons nieuwe gebouw.

• Demonstraties van de Lely Astronaut A5 en Lely Vector.

• Bekijk de Lely Sphere, Lely Exos en Lely Collector C2.

• Bestuur de Lely Juno.

• Speciale tweedehands aanbiedingen.

• Informatie over werken bij Lely Center Heerenveen.

• Springkussen en bungee trampoline.

• IJsjes van Rianne's Boerderij IJs.

• Muziek van Weima & Van der Werf.

• Maak kans op een ballonvaart voor 2 personen

• Wij trakteren op hapjes & drankjes.

• Ontmoet collega veehouders & medewerkers van Lely Center Heerenveen.

Bent u geïnteresseerd? We verwelkomen u graag op De Kuinder 5 in Heerenveen!

Slim boeren is een keuze

Lely Center Heerenveen

Wij zijn verweid! www.lely.com/heerenveen
OPEN DAG
JOUW VERTROUWDE SALON IN HEERENVEEN www.mmooiheerenveen.nl

Een nuchtere kijk op energie

Emissie en energie. Je kunt geen krant of magazine openslaan zonder deze termen tegen te komen. Het waarom is menig lezer wel helder; de gevolgen van klimaatverandering zijn immers zichtbaarder dan ooit. “Het Klimaatakkoord is er niet voor niets”, stelt Gerard Zijlstra, directeur Operations van AIMZ. “Om verdere opwarming van de aarde te voorkomen en de boel leefbaar te houden, moeten we aan de slag. Daarom moet Nederland in 2030 in vergelijking met 1990 55% minder broeikasgassen uitstoten en willen we in 2050 klimaatneutraal zijn. Een torenhoge ambitie. Wij bieden eigenaren van utiliteitsgebouwen hierbij de helpende hand.”

De oorsprong van de naam AIMZ ligt in Groningen, langs het Eemskanaal, waar ook de vestiging is gelegen. AIMZ is simpelweg een samensmelting van ‘EEMS’ en ‘AI’, waarbij ‘AIM’ staat voor doel. De Z staat voor Zero Emission. Zijlstra toont zich een pragmaticus: “Energie die je niet verbruikt, hoef je ook niet op te wekken.” Gerard Zijlstra, geboren en getogen Fries, vertelt dat toen hij zijn ouders uitlegde dat kunstmatige intelligentie een rol speelt in het optimaliseren van gebouwgebonden installaties, hij wazig werd aangekeken. “Maar toen ik besloot de eerste stap van de Trias Energetica erbij te halen, viel het kwartje direct. Energieverbruik beperken door verspilling tegen te gaan, dat is voor iedereen helder.”

DE ENERGIENOTA

OMLAAG BRENGEN

“Met AIMZ besparen bedrijven direct energie. Ons product is een krachtig autonoom software systeem die je aan de installaties binnen een gebouw koppelt. Met de informatie uit deze installaties leert AIMZ hoe snel het gebouw verwarmt, koelt en ventileert.

Omdat we deze data verrijken met informatie van buiten het gebouw - denk bijvoorbeeld aan de weersverwachting - bouwen we intelligentie in en kan AIMZ voorspellingen doen. Als er zonnig weer wordt verwacht, worden

er andere maatregelen genomen dan op een regenachtige dag met veel wind.”

GEBOUWEN SLIM MAKEN

Zijlstra legt uit dat het zo efficiënt mogelijk laten samenwerken van klimaatinstallaties nu doorgaans nog mensenwerk is. “Het zijn vaak technici die letterlijk aan de knoppen draaien. In de basis een prima energiebesparingsmethode, maar het vergt tijd, kennis en kunde en het is lastig om mensen op te leiden of vrij te spelen. AIMZ maakt gebruik van kunstmatige intelligentie. AI heeft als extra voordeel dat het leert van het verleden en de toekomst prognosticeert. Iets wat in deze tijd, waarin steeds meer aspecten een rol spelen, zeer welkom is, want het is voor een mens ondoenlijk om het gebouw

goed te laten werken én rekening te houden met weersinvloeden, bezettingsgraden, gebouwkenmerken en de netcongestie-problematiek. We gaan steeds meer van consument naar prosument. Wij sorteren met AIMZ voor op een wereld waarin bedrijven en consumenten energie up- en downloaden en waarin vraag en aanbod van energie dynamischer verlopen. Wij geloven in een herordening van de markt, zoals bij Booking.com en Uber in hun specifieke marktsegment hebben gedaan.”

Dat voorsorteren doet AIMZ overigens niet alleen. Zijlstra: “Een van onze samenwerkingspartners is onderzoeksinstituut TNO. Wij hebben hiervoor gekozen omdat we met hen de kracht van

wetenschap en ons ondernemerschap bundelen. Zo leidt onze samenwerking tot AI-modellen die gericht zijn op schaalbaarheid, flexibiliteit en de samenwerking tussen mens en AI. In deze samenwerkingsconstructie zorgen we er ook voor dat dataveiligheid en privacy is geborgd.”

AI ZORGT VOOR OPTIMALE AANSTURING EN INZICHT IN VERBETERMOGELIJKHEDEN

Waar technici sturen op basis van waardes, doet de software van AIMZ dat dus op data. Achteraf bijsturen is dankzij alle intelligentie niet langer nodig. “Zonkracht en zonnestand zijn net als de bezetting van bepaalde ruimtes belangrijke waardes. AI houdt daar bij het aansturen van de installaties rekening mee. Een gebouw met AIMZ verwarmt of koelt dus nooit teveel. Daarbij is AI in staat patronen te herkennen. Een inefficiënt werkende installatie valt bij AIMZ al snel door de mand. Achterblijvende prestaties worden in kaart gebracht en kun-

Mijn motto is niet voor niets: ‘de energie die je niet verbruikt, hoef je ook niet op te wekken’”

nen door een installateur gericht worden opgelost.”

Op dit moment is AIMZ vooral geschikt voor gebouwen met een minimaal vloeroppervlak van zo’n vijfentwintig honderd vierkante meter. “Gebouwen van deze omvang hebben een gebouwbeheersysteem waar wij op kunnen koppelen. De implementatie is in een dagdeel geregeld en de AI doet de rest. Zie het als een plug & play-methode.”

CAMOUFLAGE

Over verduurzamen is Zijlstra vanzelfsprekend positief, maar hij durft ook een kritische houding in te nemen. “In de utiliteitsbouw is energieverspilling eerder regel dan uitzondering. Al vanaf het begin van mijn carrière verbaas ik me over hoe er om wordt gegaan met niet optimaal werkende installaties. Het resulteert altijd in klimaatklachten en hogere energiekosten. In de periode voor corona en de oorlog in Oekraïne werd die achterblijvende werking gecamoufleerd door lage energietarieven. Met de komst van de energietransitie worden we met de neus op de feiten gedrukt. Mijn motto is niet voor niets: ‘de energie die je niet verbruikt, hoef je ook niet op te wekken’. Zoals gezegd biedt AIMZ de helpende hand. We zijn er en we zijn er klaar voor.”

27 NUMMER 5 • 2024 GROOTHEERENVEEN.NL
TEKST MARIEKE POOL (TEKSTPUNT.NL) / BEELD AIMZ BRANDED CONTENT
GERARD ZIJLSTRA, DIRECTEUR OPERATIONS VAN AIMZ

NIEUWE PLEK VOOR ONTMOETINGSCENTRUM

JONGE OUDERS

“Het is heel fijn dat je bij iemand terecht kunt”

Als jonge ouder kun je je soms best eenzaam voelen. In het Ontmoetingscentrum Jonge Ouders in Heerenveen kunnen jongeren met een kindje elkaar ontmoeten en hun verhaal doen. Er is hulp en advies voor wie dat nodig heeft, maar vooral veel gezelligheid.

OOp het moment van dit interview zit het Ontmoetingscentrum Jonge Ouders (OJO) nog midden in de verhuizing van Firda naar Jongerencentrum Casa. Maar toch hebben jongerenwerker Wietske Hoekstra en jonge moeder Félicia even tijd vrijgemaakt om de verslaggever van GrootHeerenveen te woord te staan. Félicia zet haar dochtertje op het speelkleed, Wietske schenkt koffie in. Tevreden kijken ze om zich heen: ze zijn blij met deze ruimte. Het wordt een gezellige ontmoetingsplek voor jonge ouders en hun kinderen.

VEILIG EN VERTROUWD Félicia (28) is bewust alleenstaande moeder van Mylana van tien maanden. “Ik kende jongerenwerker Sanne en zij stelde voor om hier eens naartoe te gaan. Volgens haar zou het OJO een goede plek zijn om mijn sociale kring wat te vergroten. Ik vond het best een moeilijke stap, maar heb toch doorgezet. Ik weet nog dat ik hier binnenstapte, ik was hoogzwanger en de tafel zat bomvol, dat was best spannend. Maar ik had een leuk intakegesprek en het voelde al snel veilig en vertrouwd. Toen Mylana een maand of drie was, kwam ik hier weer terug.”

Sindsdien is Félicia vaak bij het OJO te vinden om koffie te drinken en te kletsen. “Het is heel fijn dat je bij iemand terecht kunt. Als ik een vraag heb, kan ik die altijd stellen aan Wietske of aan de andere ouders. De stagiaires bedenken ook regelmatig leuke dingen om te doen. Dan gaan we bijvoorbeeld knutselen met onze kindjes, of we beantwoorden vragen uit de kletspot. Laatst zijn we naar Ballorig geweest, dat was heel gezellig. Dan hoef je niet alleen met je kindje, maar ga je gezellig samen met andere ouders.” Ook wordt er regelmatig een lunch georganiseerd. En met mooi weer gaan de ouders en kinderen gezamenlijk naar de speeltuin.

VAN ELKAAR LEREN

Félicia geeft haar dochter een fruithapje. “Voor ouders is het fijn dat ze hun kinderen mee hiernaartoe kunnen nemen”, vertelt Wietske intussen. “Zo kunnen de kinderen ook met elkaar spelen. Het doel van het OJO is niet alleen dat ze elkaar hier ontmoeten, maar ook dat ze daarbuiten contact met elkaar hebben. In de groepsapp delen ze met elkaar wat er te doen is in Heerenveen en spreken ze af om daar samen naartoe te gaan.”

Ouders kunnen met allerlei vragen bij het OJO terecht. Wietske: “Dat is heel breed. Niet iedereen heeft een goed sociaal netwerk of veel steun van thuis. Hier kunnen ze praktische dingen vragen, bijvoorbeeld over de combinatie school en kind, cursussen tijdens de zwangerschap. Laatst wilde iemand weten hoe dat zit met gezag en erkenning van het kind, en konden ze elkaar helpen. Het is mooi als je van elkaar mag leren.”

BABYZWEMMEN

Ook zijn er vaak vragen over financiën of toeslagen. De medewerkers gaan dan samen met de ouders op zoek gaan naar hulp of een oplossing. Félicia hoorde bij het OJO over stichting Leergeld. “Ik wilde

Van harte welkom

Sinds 1 mei zit het Ontmoetingscentrum Jonge Ouders (OJO) op de eerste verdieping van Jongerencentrum Casa aan het Geerts Willigenplein in Heerenveen. Op woensdagmiddag van één uur tot half vijf is er vrije inloop. Jonge moeders en vaders zijn van harte welkom, dus loop vrijblijvend eens binnen om kennis te maken.

Facebook:@Ontmoetingscentrum Jonge Ouders Heerenveen - OJO

Instagram: @ojoheerenveen - Tel. 06-50929590

graag met Mylana gaan babyzwemmen en dat doe ik nu met financiële hulp van deze stichting. Het babyzwemmen helpt mij echt om een band op te bouwen met mijn dochtertje. Er is ook een fonds waar je terecht kunt wanneer je zelf een sport wilt beoefenen. Andere ouders vragen dan weer aan mij: ‘Hoe heb jij dat gedaan, en kan ik dat ook?’”

Een andere jonge ouder vertelt dat ze zich wel eens alleen voelde. “Vriendinnen zonder kinderen zitten in een hele andere levensfase. Bij het OJO kun je altijd naar binnen komen lopen voor een kletspraatje, het is heel laagdrempelig. En je leert op een positieve manier veel over je kindje en over jezelf.”

PRAKTISCHE HULP

Die hulp kan soms heel praktisch zijn. Félicia: “Zo was er een moeder die niet wist hoe ze haar buggy kon veranderen, zodat haar kindje kon zitten.” Félicia wist wél hoe het werkte en bouwde de buggy om. “De moeder liep helemaal blij de deur uit en het kindje was ook heel vrolijk omdat het nu rechtop kon zitten. Erg leuk om te zien!”

Het OJO heeft overigens ook een kledingbank. “Een hele grote Ikea-kast vol, in alle maten. Voor ouders met een beperkt budget is het heel waardevol dat ze die kleding gewoon mogen meenemen.”

28 NUMMER 5 • 2024 GROOTHEERENVEEN.NL
TEKST EN BEELD HANNAH ZANDBERGEN

JEZELF LATEN ZIEN

Je ziet mensen groeien naarmate ze langer komen, merken Félicia en Wietske. “Je merkt dat ze keuzes durven maken en zelf weer verder kunnen. Ze durven school op te pakken, gaan aan het werk of kiezen voor vrijwilligerswerk.”

Félicia vertelt: “Ik was best onzeker toen ik hier net kwam. Dan zette ik mijn koptelefoon op, zodat ik in mijn eigen wereldje zat. Dat

was mijn manier om met lastige dingen om te gaan. In de loop van de tijd ben ik een stuk opener geworden. Ik ben nu zelf degene die mensen aanspreekt en het gesprek durft te starten.” Wietske beaamt dat. “Je kwam als onzekere ouder binnen, maar nu ben je een voorbeeldouder geworden voor anderen. Je durft jezelf nu te laten zien.”

EVEN BINNENLOPEN

Mylana kruipt intussen lekker rond in het OJO. Samen met haar moeder ontdekt ze het speelgoedkeukentje. Wietske is blij met de nieuwe ruimte in Jongerencentrum Casa. “We zijn nog bezig met de aankleding, maar dat komt goed. We hopen dat de drempel nog lager wordt nu OJO in Jongerencentrum Casa zit. Veel mensen weten waar het zit, en er komen hier veel jongeren. Zo is het makkelijker om even binnen te stappen, bijvoorbeeld met een jongerenwerker die je kent.

Je kunt ook een ouder meenemen, of een vriendin, als je het spannend vindt om die eerste stap te zetten. Neem dan vooral iemand mee. Op woensdagmiddag is er vrije inloop. Dan kun je zo binnenlopen om met een kopje koffie of thee kennis te maken. Voel je vooral welkom!”

Félicia lacht: “Want Mylana zoekt vriendjes en vriendinnetjes!”

caleidoscoopheerenveen.nl

JONGERENWERKER WIETSKE HOEKSTRA

Hoe fijn is het dat sommige dingen voor je geregeld worden? Dat is toch wel gemakkelijk? Maar hoe trots kun je zijn als er iemand naast je staat, die jou in je kracht zet, vertrouwen in je heeft dat je het zelf kunt.

Toen ik als jongerenwerker bij Caleidoscoop begon, was ik positief verbaasd over de zelfstandigheid van de jongeren, de positieve flow die er was binnen het jongerencentrum. De jongeren voelden zich verantwoordelijk voor de ruimte en de sfeer. Dit kende ik niet. Wat bleek? Het was de ruimte van de jongeren. Zij werden in hun kracht gezet om dit zelf te mogen en te kunnen doen. En wanneer het even niet lukt, is er altijd een jongerenwerker die voor je klaar staat.

Toen ik aan de slag ging bij het Ontmoetingscentrum Jonge Ouders in Heerenveen was het voor mij duidelijk dat ik de jonge ouders niet zou helpen als ik alles voor ze zou regelen. Als je ouder wordt, komt er een enorme verantwoordelijkheid op je af. Ik heb dat zelf als ouder

ook wel eens onderschat. Het is dan ook heel belangrijk dat iemand jou een luisterend oor kan bieden, wanneer je even niet weet of je wel het juiste doet of wanneer je je onzeker voelt. Iemand aan wie je vragen kunt stellen, die met je mee denkt, waardoor je zelf met zelfvertrouwen verder kunt.

Als de stap om het zelf te doen te groot is, kunnen we dit ook eerst samen doen. Als (jonge) ouder is het soms best zoeken naar de juiste weg. Maar je hoeft het niet altijd alleen te doen. Bij het Ontmoetingscentrum Jonge Ouders ondersteunen en helpen ouders elkaar. Samen ervaringen delen en vol vertrouwen weer naar huis gaan. En misschien nog wel het belangrijkste: het OJO is een plek waar je jezelf mag zijn.

29

Onbeperkt sporten

bij Sportstad

in,Schrijfjesamen 25%enkrijgbeide korting!

> Onbeperkt fitnessen, zwemmen en squashen

> Onbeperkt fitnessen, zwemmen en squashen

> Deelname aan de groepslessen

> Deskundige begeleiding

> Deelname aan de groepslessen

> Persoonlijke sportschema’s

hart sneller klopt in,Schrijfjesamen 25%enkrijgbeide korting! Zomeractie

> Deskundige begeleiding

> Persoonlijke sportschema’s

Waar

Waar je hart sneller klopt

Laat uw schoenen, tassen en kleding repareren! Er kan meer gerepareerd worden dan u wellicht denkt. Wij adviseren u graag !

Laat uw schoenen, tassen en kleding repareren! Er kan meer gerepareerd worden dan u wellicht denkt. Wij adviseren u graag!

Joure.nl

Verlies direct tussen de 4-28 cm!*

Zelfverzekerd de zomer in!

‘Met Easyslim.nu lukte het afvallen ineens wel’

‘Ik had mij het traject veel zwaarder voorgesteld’

Ons geavanceerde apparaat haalt middels ultrasound vet weg. Tegelijkertijd worden door elektrostimulatie je spieren getraind. De snelheid waarmee je resultaat ziet motiveert! De spreekwoordelijke ‘stok achter de deur’. Of je nou 5 of 35 kilo wilt verliezen: Easyslim.nu helpt je!

* Resultaten ter inzage in de studio conform privacywetgeving

Heerenveen

Businesspark Friesland-West 35B heerenveen@easyslim.nu

Intake +behandeling van € 89,voor € 49,-

App of bel 06 1264 5242

Of maak direct online een afspraak via: www.easyslim.nu. Of gebruik de QR-code.

Onze geïsoleerde garagedeuren bestaan uit twee delen die moeiteloos openen en sluiten. Dit betekent dat je de deuren gedeeltelijk kunt openen voor snelle toegang of volledig kunt openen voor doorrijruimte. Met onze brede loopdeur kun je eenvoudig naar binnen en buiten stappen zonder gedoe. Het gemak van een brede loopdeur wordt door velen als uiterst prettig ervaren, waardoor het een ideale keuze is voor mensen van alle leeftijden. Een handige optie is de gasdrukveer, hiermee kun je de deur op 90 graden vastzetten in geopende positie. Mis deze kans niet: nu 25% korting! 25% korting op een geïsoleerde garagedeur T/m 31 augustus 2024 Vraag naar de voorwaarden De hoogste isolatiewaarde Energiezuinige en duurzame garagedeuren Als Novoferm dealer beschikken we over vakkennis en bieden we eersteklas service. De Werf 12-1 | 8401 JE | Gorredijk 0513 - 43 52 43 | 06 - 52 59 25 14 | www.ellema.nl | info@ellema.nl Zomeractie Onbeperkt
Drie maanden voor maar € 149,95
sporten bij Sportstad
Deze actie is geldig vanaf 18 jaar en geldt tot en met 31 mei 2024.
je
Drie maanden voor maar € 149,95
Deze actie is geldig vanaf 18 jaar en geldt tot en met 31 mei 2024.
Torenstraat 25 • 8501 BV Joure • (0513) 41 66 01 PODOZORGJOURE.NL HET IS TIJD VOOR DUURZAAMHEID!
HET IS TIJD VOOR DUURZAAMHEID!
Torenstraat 25 • 8501 BV Joure • (0513) 41 66 01
ACTIE
Voor
Na
Na
Voor

COLUMN

HEALTHY AGING

Als je een ongezonde leefstijl hebt, dan wachten jou vijftien tot twintig jaren van chronische aandoeningen tot aan het einde van je leven. Dat is geen fijn vooruitzicht, toch? Misschien ken jij al wel wat mensen van vijftig, zestig jaar, die door een ongezonde leefstijl, weinig bewegen, overgewicht, ongezonde voeding, roken en/of teveel stress al een of meerdere chronische aandoeningen hebben ontwikkeld.

Goed om te weten: het is nooit te laat om in actie te komen. Als je nu start met een betere leefstijl, dan kun je die twintig jaar klachten terugbrengen naar drie tot vijf jaar en kun je zeven tot tien jaar toevoegen aan je leven.

Een gezonde leefstijl, maar wat betekent dat dan? Qua beweging: vooral slimmer bewegen. Veel mensen die bij ABC Fitstudio beginnen, zeggen best al actief te zijn. Ze wandelen of fietsen bijvoorbeeld regelmatig. Maar ons advies is om daarnaast in ieder geval twee maal per week krachttraining te doen voor je grote spiergroepen en je hartslag een aantal malen flink omhoog te brengen door middel van training op de MILON cirkel.

Voor mijzelf is het belangrijk om fit en gezond ouder te worden zodat ik, juist nu ik wat minder hoef te werken – ik heb net een van mijn twee fitnessclubs verkocht - in mijn vrije tijd leuke dingen kan doen. Dat betekent bijvoorbeeld regelmatig motorrijden, als het even kan ook off road. Lekker sporten: fitness, hardlopen en tennissen. Sportieve vakanties zijn ook fijn en na een dag optrekken met twee actieve kleinzoons niet helemaal uitgeblust op de bank te hoeven ploffen is ook één van de voordelen.

ANTONIUS HYPERCARE

Over de afsluitdijk

Bij Yolanda Hoogesteger werd in 2011 borstkanker vastgesteld. Zij was op dat moment 43 jaar en onderging een borstbesparende operatie, bestraling, chemotherapie en hormoontherapie. Ook is er door de chirurg een okselkliertoilet gedaan. Dit was nodig om te onderzoeken in hoeveel lymfeklieren uitzaaiingen zaten. Na dit behandeltraject bleef Yolanda vocht in haar borst houden en ook onder de oksel. Dit belemmerde haar in veel bewegingen en was pijnlijk. Er werd van alles geprobeerd: een kous voor de arm, een speciaal hemdje, tape en lymfedrainage. Deze opties hielpen niet voldoende en haar oedeemtherapeute adviseerde haar een intakegesprek bij Antonius Hypercare. Yolanda koos voor Sneek ondanks dat zij woont in Noord-Holland.

In volgende columns meer over andere aspecten van een gezonde leefstijl.

‘Er was geen wachttijd in Sneek en het is voor mij sneller om over de afsluitdijk te gaan dan iedere dag in de file naar Amsterdam. In 2014 ben ik acht weken lang iedere werkdag naar Antonius Hypercare gereden en de behandeling met zuurstoftherapie had succes!

De borst was veel minder pijnlijk, er zat minder vocht ook onder mijn oksel en de elastische kous was bijna niet meer nodig.’

Na de behandeling in de tank, bleef Yolanda iedere week onder behandeling bij de oedeemtherapeute.

Hyperbare zuurstoftherapie

Bestralingstherapie is een veelvoorkomende behandeling voor borstkanker, maar het kan weefselschade veroorzaken, vooral aan de huid en het onderliggende weefsel. Dit kan leiden tot langdurige problemen zoals slechte wondgenezing, pijn, en zelfs necrose (afsterven van weefsel). Zuurstoftherapie verbetert de bloedtoevoer waardoor ontstekingen verminderen en het stimuleert de groei van nieuwe bloedvaten. Dit helpt bij het herstel van beschadigd weefsel.

Jan Willem Monhemius, sportinstructeur/ eigenaar ABC Fitstudio

‘Tot op de dag van vandaag zitten er nog vochtstrengen in het aangedane gebied. Dit geeft een pijnlijk strak gevoel. De mammacare verpleegkundige adviseerde om nog een keer een behandeltraject te volgen in de tank. Op twee januari ben ik gestart en wederom heb ik veel voordeel van de zuurstoftherapie. De streng is niet compleet weg maar mijn borst is veel zachter. Daardoor heb ik minder pijn en heb ik ook minder krampgevoel onder mijn arm. Nu hoef

Hyperbare zuurstoftherapie is een medische behandeling waarbij de patiënt 100% zuurstof inademt in een drukkamer met een druk van 2.4 bar. Dit is hoger dan de atmosferische druk op zeeniveau. De therapie wordt uitgevoerd in een reeks van sessies, waarbij de patiënt gedurende een bepaalde tijd (meestal 60 tot 90 minuten) in de hyperbare zuursto amer verblijft.

ik nog maar één keer per drie weken naar de oedeemtherapeut.’

Niet iedere zorgverzekering vergoed de behandeling met hyperbare zuurstoftherapie vanuit de basisverzekering. ‘Ik heb mijn zorgverzekering aangepast voor 1 januari zodat de behandeling 100% vergoed werd. En ook het zittend

vervoer! Al waren de sessies in de tank gezellig, ze waren ook flink vermoeiend. ‘s Ochtends deed ik mijn werk en daarna werd ik gebracht en gehaald met de taxi. Zo kon ik mijn werk en de behandelingen goed combineren. Het is alle energie waard geweest.’

31 NUMMER 5 • 2024 GROOTHEERENVEEN.NL De Passage 4, 8442 PH Heerenveen E. info@abcfitstudio.nl T. 0513 438 077 WWW.ABCFITSTUDIO.NL
BRANDED CONTENT
Meer informatie? Neem dan contact op met Antonius Hypercare via 0515 – 488077 of via info@hypercare.nl

VLAM IN DE PIJP, GEEN BRENNERPAS.

VLAM IN DE PIJP, GEEN BRENNERPAS.

NIET VER VAN HUIS, WEL IN JE SAS.

NIET VER VAN HUIS, WEL IN JE SAS.

Wil je meer weten over deze vacature?

Wil je meer weten over deze vacature?

Scan de QR-code op je telefoon en bekijk de vacature.

Scan de QR-code op je telefoon en bekijk de vacature.

SOLLICITEER VANDAAG NOG!

SOLLICITEER VANDAAG NOG!

IK MAAK MIJN EIGEN TOEKOMST

S AMEN MET BENTACERA

Voorkom pech met je airco, cv-ketel of warmtepomp

Ontdek het gemak van een serviceabonnement!

Wij laten je niet stikken, bij storing staan we snel

bij je voor de deur.

Dát is 24/7 comfort, onze belofte.

Abonnement afsluiten?

Bel 0800-1220 of scan de QR-code.

Ondernemen is teamwork. Zeker bij het bouwen aan de toekomst van een bedrijf. Daarom adviseren en inspireren wij ondernemers, om ambitities te realiseren.

bentacera.nl

“De leden zijn erg betrokken bij de club”

95 jaar bestaan is een hele prestatie voor een club als v.v. Mildam in een dorpje met een kleine zevenhonderd inwoners.

Gestart met elf heeft de club tegenwoordig 160 actief voetballende leden, verdeeld over negen teams, waarbij wél moet worden opgemerkt dat zeventig procent van de spelers en speelsters van buiten het dorp komt.

Germ Holtrop is de trotse voorzitter van de club. Niet per se omdat hij zich geroepen voelde om de voorzittershamer te hanteren maar: “Omdat er niemand anders was”, lacht hij. “We vormen met ons vijven het bestuur en hebben het daarmee redelijk voor elkaar. Ook bij ons is het moeilijk om andere mensen te vinden. Maar we mogen niet klagen, hoor. We hebben erg veel vrijwilligers. Ik denk dat dit er dertig zijn, op 160 spelers. Voldoende om de wedstrijden rond te krijgen.”

Hij schat in dat het er nu, met het 95-jarig bestaan, zelfs meer zijn. “Ik was onlangs in de kantine. Daar zaten zomaar twintig mensen die alleen al dáár mee bezig zijn. We willen mensen niet verplichten om vrijwilligerswerk te doen. Dat is ook nog niet noodzakelijk, zeker niet bij de jeugd. Je hebt elk jaar weer trainers die ermee ophouden, maar tot nu toe wordt dat steeds opgevuld. De leden zijn erg betrokken bij de club. Als er echt iets moet gebeuren, dan zijn ze er ook. Ze steken elkaar aan.”

Voorzitter Germ Holtrop: “We zijn maar een kleine club, maar zeker een hechte club.”

ROOSKLEURIGE TOEKOMST

Ook op sportief gebied gaat het voorspoedig met de voetbalclub. Er wordt nacompetitie gespeeld voor promotie. V.v Mildam heeft vijf seniorenteams, een damesteam en drie juniorenteams. “Best goed, want we zijn maar een kleine club,” zegt Germ Holtrop, “maar zéker een hechte club. Dat zie je vooral in de seniorenteams. Daar gaan zelden mensen weg. Een poos geleden hadden we geen jeugd meer, helemaal niets.

We hebben aan Willem Brander en zijn zus Fintsje Brander te danken dat we tegenwoordig drie jeugdteams hebben. Door leuke trainingen, een feestdag en dat soort dingen hebben ze kinderen en hun ouders enthousiast gemaakt voor het voetbal en de club en

Tactieken? Mij niet bellen, ik ben geen Riemer van der Velde”

Feestprogramma 95 jaar v.v. Mildam

Op zaterdag 8 juni wordt de 95e verjaardag van v.v. Mildam gevierd en waar kan dat anders zijn dan op sportpark De Wissel, thuisbasis van de club. Het feest begint al op de vrijdagavond ervóór met een 7x7 toernooi voor dames en heren. De zaterdag is er ’s morgens een toernooi voor de jongste jeugd, waarbij verschillende teams uit de regio meedoen. ’s Middags is er een jubileumwedstrijd tussen v.v. Mildam met een mix van huidige en voormalige spelers en de oud-profs van sc Heerenveen. Wie er meedoen is nog niet helemaal bekend.

“We hopen in ieder geval dat Gertjan Verbeek meedoet met de oud-profs”, zeg Jefrey Wijngaard van de organisatiecommissie. “Gertjan is in het verleden nog jeugdtrainer geweest van v.v. Mildam. ’s Avonds is er een receptie met aansluitend een feest. De organisatie probeert zoveel mogelijk oud-leden te benaderen. Wijngaard: “We hebben ons best gedaan om zoveel mogelijk oud-leden een uitnodiging te sturen. Mocht iemand geen uitnodiging ontvangen hebben en toch graag komen, dan is deze hierbij van harte welkom. We hopen op een zo groot mogelijk opkomst!” Meer informatie over het programma lees je op de website www.vvmildam.nl.

dat werden er steeds meer. De toekomst ziet er rooskleurig uit. Qua inkomsten gaat het heel goed. Maar we zitten in Mildam. Daar wordt niets bijgebouwd; je hebt dus ook geen aanwas van kinderen. Het gros komt van buiten Mildam, en ook van buiten Nederland trouwens. Fantastische voetballers. Die passen heel goed bij de club.”

GEEN VERSTAND VAN VOETBAL Het is Holtrops laatste jaar als voorzitter. “Ik heb vroeger gevoetbald bij Mildam, heb in het jeugdbestuur gezeten, ben ook leider geweest, maar mijn knieën wilden niet meer. Vervolgens ben ik 21 jaar trainer en coach geweest van de volleybaldames. Ik ben wel fanatiek, hoor, daar gaat het niet om, maar ik heb meer verstand van volleyballen dan van voetballen. En dat is ook het grote voordeel als voorzitter, want ze vragen me nooit wat ik van bepaalde trainers of voetballers vind, dat is niet mijn pakkie-an. Ik sla geen thuiswedstrijd over, maar ik heb er geen verstand van. Tactieken? Mij niet bellen, ik ben geen Riemer van der Velde”, lacht hij.

33 NUMMER 5 • 2024 GROOTHEERENVEEN.NL 95 JAAR VOETBALVERENIGING MILDAM
TEKST RICHARD DE JONGE // FOTO’S V.V. MILDAM
v.v. Midam heeft drie jeugdteams met dank aan broer en zus Willem en Fintsje Brander v.v. Mildam viert 95-jarig jubileum

MARIE SCHIPPERS IS AL VEERTIG JAAR LID VAN BOWLINGVERENIGING HEERENVEEN

“Ik geniet nog steeds van het spelletje”

Marie Schippers (69) is al ruim veertig jaar lid van Bowlingvereniging Heerenveen. Haar eerste ervaring met bowlen was in 1984, dankzij de buurtcompetitie die destijds in Oudeschoot (toen Heerenveen-Zuid genoemd) gehouden werd. Marie en haar man vonden het bowlen zó leuk, dat ze algauw ‘een baantje huurden’. Haar man overleed acht jaar geleden, en nu helpt het bowlen Marie om dit verlies te verwerken.

“Mijn man en ik hadden ons toentertijd voor de buurtcompetitie opgegeven”, vertelt Marie Schippers. “Zo gingen we één keer in de maand tegen verschillende straten in Heerenveen-Zuid bowlen. Op een gegeven moment vonden we het zo’n leuk spelletje, dat als we zaterdagavond vrij waren en niet op stap gingen, tegen elkaar zeiden: ‘We kunnen wel even een baantje huren. Zodoende gingen we regelmatig bowlen.”

BOWLINGTRAINER

De toenmalige voorzitter van de bowlingvereniging viel het op dat Marie en haar man regelmatig kwamen bowlen en vroeg of ze ook lid wilden worden van de Bowlingvereniging. “Eerst waren mijn man en ik wat huiverig: ‘Nee, dat hoeft niet.’ Maar op een gegeven moment zijn we toch overstag gegaan en lid geworden. Iemand van de bowlingvereniging heeft ons toen een beetje lesgegeven. Mijn man vond het jammer dat ze bij de vereniging geen echte trainer hadden en is toen zelf een trainerscursus begonnen. Zo is hij bowlingtrainer geworden in de jeugdcompetitie.”

KINDEREN “In het begin trainde ik regelmatig. Toen de kinderen geboren werden, verminderde dat. Dan ging ik af en toe naar de baan en lagen de kinderen in het wiegje, in het restaurantgedeelte achter mij.”

Wat bowlen zo leuk maakt? “De ontspanning”, vindt Marie. “Je bent een avondje uit en actief bezig. Elke dinsdagavond sta ik op de baan en spelen we vier games. Daarnaast speel ik één keer in de veertien dagen op de woensdag zes games. Ook neem ik deel aan de Trio League, een maandelijkse competitie in de regio’s Groningen, Friesland en Drenthe.”

CONCENTRATIESPORT

Ze vertelt dat ze een periode minder vaak op de baan te vinden was.

“Ik heb een tijd gehad dat ik niet zoveel bowlde. Na het overlijden van mijn man, bijna acht jaar geleden, besefte ik dat ik mezelf weer meer onder de mensen moest brengen. Bowling is echt een concentratiesport, daar moet je de gedachten goed bijhouden. Het heeft mij daarom enorm geholpen met het verwerken van het verlies van mijn man. Doordat bowlen een concentratiesport is ben je erg gefocust bezig. Hierdoor ben ik ook weer méér gaan bowlen en meer toernooitjes gaan spelen.”

BAANCONDITIE EN

BOWLINGBALLEN OP MAAT

Volgens Marie Schippers heb je een goede techniek nodig als je een goede bowler wilt worden. “Er komen een aantal dingen bij kijken: hoe houd je bijvoorbeeld de

bal vast? En waar moet je staan?” Voorafgaand aan de wedstrijden heeft iedereen acht minuten inspeeltijd. Tijdens deze inspeeltijd wordt er goed gekeken naar het oliepatroon op de bowlingbaan. “De baanconditie kan namelijk veranderen”, legt Marie uit: “Zo kan de baan droog zijn doordat er weinig olie op ligt, maar kan de baan op warme dagen juist weer gladder zijn. Aan de hand hiervan kiezen we een bowlingbal

uit. Ikzelf heb drie verschillende eigen bowlingballen. Deze worden precies aan je vingers aangepast en kan je op maat laten maken. De spanwijdte van je vingers wordt opgemeten, zodat het precies in de gaten past. Daarbij heeft iedereen ook zijn of haar eigen schoenen. Ik glijd met mijn linkervoet dus onder die schoen zit ook een glijdzool.”

NIEUWE LEDEN ZIJN WELKOM

Marie vertelt dat er erg veel veranderd is binnen de vereniging in de loop der jaren. Toen ze zich veertig jaar geleden bij de bowlingvereniging aansloot, bruiste de vereniging van energie, met drie á vier speelavonden per week en ruim 135 leden. “Nu loopt dat heel erg terug, momenteel heeft de vereniging ongeveer 35 leden”, zegt ze. “Af en toe komen er wel een paar leden bij, maar het zou mooi zijn om nog meer nieuwe leden te kunnen verwelkomen bij de bowlingvereniging, we hopen op een opleving bij de club.”

Marie Schippers is zelf in ieder geval nog niet van plan om te stoppen: “Ik geniet nog steeds van het spelletje. Je bent actief bezig en daarbij is het sociale gedeelte ook heel belangrijk voor mij.”

34 NUMMER 5 • 2024 GROOTHEERENVEEN.NL
“Het heeft
van het verlies TEKST EN BEELD TESS FEENSTRA HEERENVEEN KORTINGSBON 20% KORTING* op 1 artikel naar keuze *uitgezonderd van aanbiedingen of afgeprijsde artikelen. Vraag naar de overige actievoorwaarden in de winkel. Alleen te gebruiken in HEMA Heerenveen
mij enorm geholpen met het verwerken
“Er komen een aantal dingen bij kijken: hoe houd je bijvoorbeeld de bal vast? En waar moet je staan?”
Je bent actief bezig en het sociale gedeelte is ook heel belangrijk voor mij”
Marie Schippers juicht na een ‘strike’ in de jaren 90. Marie haar eigen bowlingbal

FERHALEN ÚT IT HEITELÂN YN ÚS MEMMETAAL

In ferhaal oer murden

Yn in L.C. fan 1980 kaam ik in bysûnder artikel tsjin oer in groep murden dy’t in jonge oanfoelen.

Robert Jan út Hurdegaryp ried op syn brommer op de Balkwei tusken Makkingea en Donkerbroek doe’t hy ynienen in keppel murden op de dyk seach. Der wiene twa âlde en de oaren fan de keppel wiene jongen. Doe’t Robert Jan stoppe naaiden de bisten der út, mar doe’t hy wer trochried kaam ien fan de jongen de dyk wêrop rinnen en kaam ûnder it foartsjil fan syn brommer. Robert Jan stoppe en pakte de jonge murd op. Hy hie brommerwanten oan en dat wie mar goed ek, want in byt fan san bist is net ûngefaarlik.

Doe’ t hy it bist yn de hannen hie, begûn it ôfgryslik te kriten. Op itselde momint kaam de keppel fan alle kanten op him ta fleanen. Se bieten harren fêst oan syn klean en fleagen hieltiten opnij tsjin him op. Doe sette hy it op in rinnen en sloech as in gek om him hinne en rinnendewiis joech hy ien in traap. Doe rekke hy harren kwyt en rûn wer nei syn brommer. Undertusken hie hy de ferwûne jonge murd noch hieltiten stiif yn syn hân klamd.

Hy naam it bist mei nei hûs, mar trochdat de jonge murd hieltiten noch krite, waarden de hynders dy yn it lân efter de buorkerij rûnen ûnrêstich en begûnen te draven. De jonge murd waard yn in âld kninehok dien, om wer wat by te kommen fan syn ferwûning. Tegearre mei syn heit en de murd ried hy wer nei de Balkwei, it plak fan de oerfal op Robert Jan. Se ha probearre om it bist wer krite te litten, want Robert Jan syn heit woe dy keppel murden ek wol sjen, mar dat barde net en doe ha se de jonge murd wer frij litten.

De reinjas siet fol skuorren en yn it learen jekje dat hy der ûnder hie stiene de tosken ek. It hat syn gelok west dat se net troch it lear bite koene.

In beet fan in murd is gefaarlik, je kinne der bloedfergiftiging fan krije en sokke wûnen hielje ek min.

Murdjeie wie in iuwenâlde tradysje, mar yn 1954 kaam der in jachtwet en waard it jeien op murden ferbean. De murd waard doe net mear ûnder de skealike bisten rekke. Sa kaam der in ein oan de tradysje fan it murdjeien, dat fan heit op soan gong wie.

In oantal minsken rjochten doe in frijfochten ferieniging op. Der wiene tachtig leden en se neamden harren ‘De Nederlandse vereniging van bunzingjagers’. Dizze lju giene gewoan troch mei it jeien. Mar yn 1988 gie it mis. It murdjeien die men altiten nachts om’ t de murd oerdei sliept. By Westerbork betrape de ryksplysje yn it fjld twa murdjeiers út Drachten. Harren hûnen namen se yn beslach. Dy hûnen waard leard net efter kninen en hazzen oan te gean. De geskikte hûnen dêrfoar wiene de Fryske stabij en in krusing dêrfan mei de wetterhûn.

In goed ôfrjochte hûn rûn sa’n hûndert meter foar syn baas út om de reuk fan it bist te krijen. As hy in murd op it spoar wie begûn de hûn te blaffen. Meastal kroep de murd dan yn in hoal en der koe de hûn net sa goed bykomme. As in murd de flecht naam, gie hy altiten fan de wyn ôf. Troch dat hy in stjonkklier hat produsearret de murd in rook, wêrtroch de hûn it spoar bjuster rekket. De rook fan de murd rûkt hy dan net mear.

In murdjeier hie altiten in skeppe by him, want as de murd yn in hol flecht

wie probearre hy om him út te graven. Ek besocht hy wol om him derút te rikjen. De hûn stie dan op de sprong, want sa gau de murd de kop bûten it hol stuts, griep hy him by it nekfel en biet him dea. De hûn wie derop traind dat hy de stjonkklier net trochbiet. Barde dat al, dan koe it feltsje net mear brûkt wurde, want dy stank gie der nea wer út.

Flak nei de Twadde Wrâldkriich wiene feltsjes djoer, wol tritich gûne en wie it hast in breawinning. Mar doe de boeren lânboufergif begûnen te brûken rûn de murdestân hurd efterút. Letter normalisearre de murdestân wer.

De murd kin in lichemslingte fan 45-65 sentimeter berikke. De murd wurd wol neamd as in lustmoardner, sa as dy yn in hinnehok húshâldt. Hy hâldt net earder op as dat alle hinnen dea binne en nimt mar ien mei. De murd is oer ‘t algemien in nachtbist en oerdei hat hy as skûlplak in selsgroeven hol as in kninehol. In murd kin ferskate lûden meitsje, ôfhinklik fan syn gemoedstastân. De lytse jongen ha in lûd wat liket op it tsjirpen fan krikels. De folwoeksenen meitsje sêft grommene klokeftige lûden. By konfrontaasje mei in fijân wurde blazende en gjalpende lûden makke.

Boarne: l.C’s fan 1980 en 1988. Foto’s Balkwei: Janke. Murdfoto’s: Zoom.nl. Noat: Dit is it hûnderste ferhaal dat ik foar Groot Heerenveen skreaun ha. In jubeleum dus. Jangerben

35 NUMMER 5 • 2024 GROOTHEERENVEEN.NL
MURDJEIE
TROCH JANGERBEN MULDER
De murd kin in lichemslengte fan 45-65 sentimeter berikke. Balkwei
LARS EN TJITSKE MULDER GAAN ‘THE BIGGER THE BETTER; IN EVERYTHING’
‘The

Miracle’, een

muzikale

ontdekkingsreis met het Queen

‘Samen’ is de kracht. Lars en Tjitske Mulder uit Joure initieerden, organiseren en musiceren samen (in) het Queen Project ‘The Miracle’, in maart 2025 te zien in De Lawei in Drachten. Dat lijkt ver weg, maar voor een project met de omvang van het Queen Project is een jaar niks. Sterker nog, ze zijn al even bezig. De aanmeldingen voor het projectkoor, dat in september in De Rinkelbom in Heerenveen start met repeteren, stromen binnen en de eerste honderd kaarten voor de concerten in De Lawei zijn al verkocht! Ongekend, maar niet onverwacht, stellen Lars en Tjitske Mulder.

Het is de tweede keer dat Lars en Tjitske Mulder het Queen Project organiseren. In het voorjaar van 2023 vond – na drie jaren uitstel wegens de coronacrisis –de eerste editie van het Queen Project plaats, met maar liefst vier uitverkochte concerten in De Rinkelbom. Alleen past het deze keer níét meer in de Heerenveense concertzaal. De koorrepetities nog wel, maar voor de concerten van ‘The Miracle’ wijken ze uit naar Schouwburg De Lawei in Drachten.

‘WALL OF SOUND’

Lars Mulder: “Dit moet gewoon groot! De ‘wall of sound’ van het koor heeft meer ruimte nodig. Zeker nu we deze keer geen koor van honderdvijftig, maar van tweehonderd koorleden hebben. Zoals Freddie Mercury zei: ‘The bigger the better; in everything.’ De Lawei heeft de ruimte die deze ‘muur van geluid’ nodig heeft, wel.”

VERRASSENDE MUZIEKSTIJLEN EN VERSCHILLENDE MENSEN BIJ ELKAAR BRENGEN

Waarom een tweede Queen Project? Lars Mulder legt uit: “Verschillende muziekstijlen en verschillende mensen bij elkaar brengen, dat is de ideologie van Queen die heel dicht bij ons staat en waar wij dit voor doen. We geloven niet dat er een andere band is waarmee je dat kan evenaren.” Tjitske: “Rock, funk, maar ook bijna opera-achtige muziek, Queen is nooit saai.” Daar voegt Lars nóg een muziekstijl aan toe. “We gaan onder andere ook het nummer ‘Let me live’ doen. Zo gaaf en helemaal gospel.”

Zonder het herkenbare Queen-geluid uit het oog te verliezen – “want het publiek komt voor Queen” – geven Lars en Tjitske op unieke wijze invulling aan het repertoire van de Engelse band. Een groot(s) element is het projectkoor. “Maar,” zegt Tjitske, “juist de afwisseling in de show van grootse koornummers en de solistische acts van de artiesten in verschillende sa-

menstellingen is wat het écht uniek maakt. Dat we van heel verstild naar heel bombastisch gaan en weer terug, bij wijze van.”

ARTIESTEN DIE JE RAKEN

“We hebben qua sound echt vijf totaal verschillende artiesten”, weet Lars Mulder. Tjitske geeft in een paar rake zinnen weer wat deze artiesten voor het Queen Project betekenen. “Wij hebben een hele goede musicalartiest: Christian Jongedijk. Christian, die nu nog in ‘De Tocht’ speelt, grijpt je bij de strot als hij begint te zingen. Die heeft, vinden wij,

Met muziek kunnen we zoveel mensen bereiken en blij maken. Daar doen we het echt voor.”
36 NUMMER 5 • 2024 GROOTHEERENVEEN.NL
TEKST
// FOTO’S: KOOS LANTING EN PIET DOUMA
ANNEMARIE OVERBEEK
“Het geeft een enorme kick om met zo’n grote groep mensen naar een muzikaal eindresultaat toe te werken”

Project

iets speciaals. En we hebben operazangeres Willemien Zwart. Ze deed bij ons auditie en we zaten beiden met tranen in onze ogen. Bizar. We hebben Sander Metz die in Friesland bekend staat als feesttentartiest, maar dít kan hij ook! Sander is een hele goede zanger én hij krijgt de zaal mee. We hebben René de Jong. René zit ook in de band van het Queen Project en is een pareltje met een fantastisch mooie sound.” Dan voegt Tjitske er bescheiden aan toe: “En ik zing zelf ook, als aanvullende vrouwenstem.”

MENSEN BEREIKEN EN BLIJ MAKEN

Het project dragen ze samen. “Samen is onze kracht,” zeggen Lars en Tjitske en dat is voelbaar. Het is echt hun project. Tjitske: “Lars is veel bezig met de muziek voor het koor en ik kan mijn creativiteit kwijt in de solistische nummers.” Dat is slechts de muzikale invulling van een project waar wel wat meer bij komt kijken. Denk alleen al aan het plannen van de koorrepetities. Afgewisseld met en zonder band. “Want,” zegt Lars, “daar moet je als koor aan wennen en met band repeteert natuurlijk net even wat cooler!”

Een ‘coole repetitie’. Niet onbelangrijk, want het gaat Lars en Tjitske ook om een stuk beleving dat ze kunnen meegeven.

Lars: “We verbinden de amateurwereld met de professionele muziekwereld. Als amateur koorzanger krijg je de kans om in De Lawei te staan en samen te werken met professionals. Met muziek kunnen we zo-

veel mensen bereiken en blij maken. Daar doen we het echt voor.”

DE KRACHT VAN KUNST

Dat Lars en Tjitske Mulder dit waarmaken spreekt uit de woorden van Jacco Oosterhof. Jacco Oosterhof was lid van het Projectkoor in het seizoen 2022/2023, tijdens het eerste Queen Project. Zijn ontdekkingstocht door de muzikale wereld bracht hem bij het project van Lars Mulder, en hij ontdekte niet alleen zijn stem, maar vond ook hechte vriendschappen, zelfontplooiing en veel plezier.

Hoewel Jacco nooit eerder de drang voelde om te zingen, kwam zijn interesse voor muziek tot uiting door jaren pianoles op school. In 2022 meldde Jacco zich aan voor het Queen Projectkoor na aanmoediging van zijn vrouw. Dit koor, waarvoor geen auditie vereist was, bleek de ideale start voor Jacco’s zangreis, met focus op toegankelijkheid en gemeenschapszin.

‘SOMEBODY TO LOVE’

Tijdens zijn deelname aan het Queen Projectkoor ontdekte Jacco niet alleen zijn liefde voor zingen en optreden, maar ook de kracht van kunst om emoties te uiten en verbinding te creëren. “Het nummer ‘Somebody to love’ heeft voor mij een diepere betekenis gekregen door de krachtige uitvoering met het koor. Het arrangement en de interactie met het publiek maakten het moment onvergetelijk”, zegt hij vol passie.

Na het Queen project smaakte het zingen naar meer. Jacco kwam samen met een aantal projectkoorleden terecht bij het popkoor That’s it in Joure. Helaas moest hij na een tijdje het koor weer verlaten omdat de schaatstrainingen van zijn zoon tegelijk vielen met de repetitieavonden. Daarna sloot Jacco aan bij de We Want More vocal group, óók onder leiding van Lars Mulder. De repetities bieden hem veel voldoening, weg van de dagelijkse beslommeringen.

ONTSPANNING EN PLEZIER

Voor Jacco is zingen meer dan een hobby; het is een moment van plezier en ontspanning waarin hij volledig opgaat in de muziek. “Tijdens koorrepetities ben je echt alleen maar bezig met de muziek. En dat kan zo lekker zijn!”, zegt hij enthousiast. “Het geeft een enorme kick om met zo’n grote groep mensen naar een muzikaal eindresultaat toe te werken.”

Deelname aan het Queen Projectkoor versterkte niet alleen Jacco’s zangvaardigheden, maar ook zijn zelfexpressie en zelfontwikkeling. Dit jaar sluit hij zich opnieuw aan bij het nieuwe Queen-project ‘The Miracle’, waarvoor het koor nog mannelijke leden zoekt. Voor wie zich aanmeldt geldt dat deze muzikale reis niet alleen zorgt voor persoonlijke groei, maar ook voor plezier en hechte vriendschappen, benadrukt Jacco Oosterhof nog maar eens.

Zing mee in het Queen Projectkoor ‘The Miracle’

Na het succes van ‘A Kind of Magic’ gaat het muzikale avontuur rond het Queen Project in 2024 verder met ‘The Miracle’. Voor dit nieuwe project is het Projectkoor nog op op zoek naar vooral zangers (tenoren en bassen). Er is inmiddels een wachtlijst voor de dames (sopranen en alten), maar dames die graag mee willen doen adviseren we wel om zich nog aan te melden, omdat die wachtlijst nog niet zo lang is. Meestal zijn er toch nog wel wat plekjes vrij voor de start van het project.

Onder leiding van Lars Mulder biedt het Projectkoor een unieke kans om de mooiste Queen-nummers in te studeren tijdens 26 repetities. Je hoeft geen auditie te doen om aan te sluiten bij het Queen Projectkoor. Ervaring met koorzang en noten lezen is welkom, maar niet verplicht. De repetities beginnen in september en vinden plaats op donderdagavonden in De Rinkelbom. Het project wordt afgesloten met drie concerten in Schouwburg De Lawei in Drachten op 28, 29 en 30 maart 2025. Deelname aan het project kost € 199,en omvat bladmuziek, oefenbestanden, 26 repetities en deelname aan de drie concerten in De Lawei en een afterparty.

Meer informatie en aanmelden (vóór 1 augustus) kan via de website www.queenproject.nl/ projectkoor.

37

MUSEUM HEERENVEEN

Cultuur uitgelicht

“Wat een mooie kleuren” en “Bijzonder, om bij stil te staan.” Het zijn zomaar een paar reacties op de tentoonstelling ‘Essentieel gekleurd’ van Marijke Pieters in de MUGA van Museum Heerenveen. Bezoekers zijn stuk voor stuk onder de indruk.

In het recente werk van Marijke Pieters (1967) staat de wereld even stil. Het gebruik van de juiste kleur is voor haar van essentieel belang. Daarom gebruikt ze de kleurencyclopedie van Sanzō Wada (1883-1967), een Japanse avant garde kunstenaar. De prachtig gekleurde en droomachtige werken zijn ontdaan van mensen, je ziet alleen land, water en lucht. “Mijn kinderen gingen het schilderij met hun lievelingskleuren uitzoeken”, schreef een bezoeker in het gastenboek van het museum.

De MUGA is GRATIS te bezoeken tijdens openingstijden van het Heerenveen Museum. En krijg je geen genoeg van de tentoonstelling, alle werken van  Marijke Pieters zijn te koop. De tentoonstelling ‘Essentieel gekleurd’ is nog te zien tot en met 30 juni.

ZIE OOK MUSEUMHEERENVEEN.FRL

Samen genieten van verhalen verrijkt het leven.

Daarom is er sinds januari de activiteit ‘Mei-inoar lêze’ in de Bibliotheek, boekhandels en op andere locaties in heel Fryslân.

‘Mei-inoar lêze’ is geen klassieke leesclub of boekenclub. Iedereen kan meedoen en voorbereiding of voorkennis is niet nodig. Ter plekke krijg je een tekst welke je samen hardop voorleest. Samen kies je in welke taal er gelezen en gesproken wordt. Wie wil kan reageren op de teksten. Wat zeggen de woorden? Wat doen ze met je? Raakt de tekst je? Herken je iets?

Bij Mei-inoar lêze draait het steeds om de verbinding tussen literatuur en het dagelijks leven. Herinneringen, associaties, emoties en gedachten zorgen voor mooie gesprekken. Meiinoar lêze is een gratis activiteit in Pop-Up Heerenveen. Aanmelden is niet nodig. De ko e en thee staan klaar. De aankomende data zijn 27 mei, 10 juni en 24 juni.

BEKIJK ALLE INFORMATIE VIA DE WEBSITE VAN DE BIBLIOTHEEK: BMF.NL.

Mei-inoar lêze is een activiteit van Leeuwarden City of Literature, de Culturele Apotheek en Bibliotheken Mar en Fean.

POSTHUIS THEATER

Eerste Open Podium zeer geslaagd

Op 19 april jongstleden vond de eerste editie plaats van het Open Podium in het Posthuis Theater.

Het Open Podium was compleet georganiseerd door jongeren van De KAS. Om drie uur verzamelde iedereen zich  in de theaterzaal voor de o ciële doorloop. Hier en daar begonnen de zenuwen op te spelen. Na een aantal voorbereidingen en het zenuwslopende wachten was het om acht uur dan zover: de deuren van de theaterzaal gingen open. De avond werd afgetrapt met DJ Maikel die de sfeer er gelijk in gooide! Verder passeerden dans, zang en pianospel de revue. Ondanks de spanningen waren de jongeren zelf meer dan tevreden: “Dit is de eerste keer dat ik op zo’n groot podium stond. Ik was zenuwachtig maar vooral omdat ik het ook heel erg leuk vond”, aldus een van de deelnemers. En ook het publiek genoot van alle acts. “Wat een talent hebben we hier in Heerenveen.”

Ook volgend seizoen staat er weer een Open Podium gepland, en wel op 12 maart 2025. Zet het alvast in je agenda. En voor iedereen die twijfelt: “Wat een confidence boost krijg je hiervan.”

ZIE OOK WWW.POSTHUISTHEATER.NL/OPENPODIUM

ATELIERS MAJEUR

Nieuw cultuurmenu voor Heerenveense scholen

Deze maand is het nieuwe cultuurmenu Cultuur & Klas 20242025 verschenen. Dit cultuurmenu is bedoeld voor het primair en voortgezet onderwijs in de gemeente Heerenveen voor het nieuwe schooljaar 2024-2025. Het aanbod in het menu sluit aan bij de kerndoelen en thema’s van het onderwijs in de gemeente. Zo kunnen de leerlingen komend schooljaar volop kijken, maken, spelen, doen, onderzoeken, zich verwonderen en beleven.

De vierde editie van Cultuur & Klas is samengesteld door Ateliers Majeur in een nauwe samenwerking met lokale cultuuraanbieders uit de gemeente en haar omgeving. Meer dan zeventig verschillende lokale cultuuraanbieders hebben educatief aanbod aangeleverd voor Cultuur & Klas. In totaal staan er meer dan 170 verschillende items in

waaronder workshops, lestrajecten en theatervoorstellingen. Het doel? Leerlingen op een leuke manier kennis laten maken met de culturele rijkdom van Heerenveen. Door te beleven, te ontdekken en te ervaren worden ze gestimuleerd om zich verder te ontwikkelen.

38 NUMMER 5 • 2024 GROOTHEERENVEEN.NL
CULTUUR UITGELICHT IS EEN GEZAMELIJKE BIJDRAGE VAN: BIBLIOTHEKEN MAR EN FEAN Mei-inoar lêze (samen lezen) MEER WETEN OVER CULTUUR & KLAS? JE VINDT HET DIGITALE MAGAZINE EN AL HET AANBOD VIA DEZE LINK: ATELIERSMAJEUR.NL/CULTUUR-KLAS
Bezoekers over tentoonstelling ‘Essentieel gekleurd’

Voor velen is het theater meer dan alleen een plek van vermaak. Het is uitgaan, maar toch ook thuiskomen, een plek van emoties. Met het nieuwe seizoen in het vooruitzicht deelt Djimmer Petrusma, een gepassioneerd theaterliefhebber uit Heerenveen, waarom hij graag naar het Posthuis Theater gaat. “Ik zou het verschrikkelijk missen als het niet meer kon”, zegt hij.

Djimmer Petrusma is opgegroeid in Drachten, maar woont alweer veertig jaar in Heerenveen. Theater is hem met de paplepel ingegoten. Zijn ouders gingen één keer per twee weken naar De Lawei en zelf heeft hij de afgelopen jaren diverse malen het Posthuis Theater bezocht. Als Djimmer met ons over theater praat, komt er een glinstering in zijn ogen en wordt hij erg enthousiast.

THEATER ‘DOET IETS MET JE’

Djimmer: “Het Posthuis Theater is leuk en prettig, ook qua kleur en aankleding. Naast dat je een avondje weggaat, komt er ook emotie bij kijken. Theater moet je meemaken en zodra je het meemaakt, merk je dat het iets met je doet. Al die emoties zijn mooi. Zelfs al vind je een voorstelling drie keer niks, geeft dat een emotie die je mag ervaren.

Zélf gaan we het liefst naar cabaret en muziek, dat is erg pleasend. Maar ieder jaar moet er, wat ons betreft, ook iets tussen zitten wat schuurt. Zodra we de seizoengids krijgen, schrijven we er allemaal aantekeningen in. Na het krassen, markeren en kruisjes zetten komt er dan een hele lijst met voorstellingen uit. Daar zitten ook altijd een paar voorstellingen bij waarvan we denken: ‘Moeten we dit doen?’ Meestal zeggen ze: bij twijfel niet doen. Bij theater is het net andersom. Het antwoord is dan ook vaak: ‘Ja, we moeten het doen!’” Djimmer en zijn vrouw zoeken elk jaar in het theater naar iets wat uitdaagt, naar iets wat ze nog niet kennen.

THEATER IS… JE VERBAZEN EN JE VERWONDEREN

Je verbazen en je verwonderen, dat is wat Djimmer graag doet in het theater. “Het mooiste is verrast worden”, vindt hij. Zo is hij naar de

“Laat je meezuigen in het verhaal”

DJIMMER PETRUSMA OVER THEATER

Meestal zeggen ze: bij twijfel niet doen. Bij theater is het net andersom.”

eerste voorstelling van de Ashton Brothers geweest. “Er gebeurden allemaal dingen waarvan je denkt: hoe krijgen ze het voor elkaar?” Datzelfde geldt voor de Jakop Ahlbom Company. “Mensen komen zomaar ergens vandaan en kruipen overal doorheen.”

En over verbazing: jaren geleden bezocht Djimmer ‘Man in black’, een Johnny Cash tribute-concert. “De zanger had dezelfde uitstraling en dezelfde stem als Johnny Cash. Ik was oprecht verbaasd, flabbergasted. Hoe kun je dat zo nadoen? Johnny Cash was zo uitgesproken.”

THEATER IS… LACHEN

In de periode dat Djimmers vrouw in verwachting was, ging hij een keer in zijn eentje naar een voorstelling in het Posthuis Theater en

kwam hij bij een pas beginnende Bert Visscher terecht. “Er zaten toen misschien honderd man in de zaal.” Eenmaal thuis vroeg zijn vrouw hoe de voorstelling was geweest. Djimmer vertelt al schaterend dat het niet uit te leggen was. “Een man in een tutu die over het podium huppelt. Waarna mijn

vrouw vroeg of er niet een verhaal inzat. Dat zat er niet. Er zat geen rode draad in, maar het was wél hilarisch! Echt geweldig!”

Ook was Djimmer bij een voorstelling van Youp van ’t Hek, een eerste try-out. “Overal lagen papieren op de grond en op een tafel lag

een groot boek. Er zat totaal geen lijn in de voorstelling, hij was van alles aan het uitproberen. Op een gegeven moment gaat Youp op de rand van het podium zitten: ‘Even grappentijd, ik heb er een stuk of twintig. Ik hoor wel aan het applaus wat in de voorstelling komt’. In totaal hebben we toen vier uren in de theaterzaal gezeten met twee keer een pauze. Wat hebben we gelachen!”

THEATER IS… ONTROERING  Naast lachen geeft theater ook ontroering. Zo was de zaal muisstil geweest tijdens een voorstelling van Diederik van Vleuten die een kist met spullen van zijn oom mee had meegenomen en over het verleden vertelde. “Dan voel je wat er met het publiek gebeurt; ik had kippenvel. Maar ook het toneelstuk ‘Wie is er bang voor Virginia Woolf’ is erg indrukwekkend. Die had ik al twee keer eerder gezien, maar voor het eerst hier in het Posthuis Theater. Het was schitterend. Het is zo’n bekend verhaal; je weet eigenlijk al waar het over gaat, maar op een gegeven moment had ik niet meer het idee dat ik in de zaal zat. Het voelde net alsof ik op de rand van het podium zat. Je leeft zo intens mee met de ruzie op het podium en dat verloren, jonge stel. Als we dan naar huis fietsen is het stil, er is voorlopig niets te zeggen.”

LAAGDREMPELIG

Aan iedereen die de stap naar het theater nog moet maken, heeft Djimmer het volgende advies: “Ga eerst eens naar iets wat je al kent. Het is in het theater altijd anders dan op televisie. Je moet je ervoor openstellen. Laat je meezuigen in het verhaal. Zodra je het meemaakt, merk je dat het iets met je doet.”

Nieuwe

seizoengids is uit!

Vanaf zaterdag 25 mei om elf uur gaan de kaarten voor de voorstellingen van het nieuwe seizoen van het Posthuis Theater in de verkoop. Het Posthuis Theater heeft weer een divers aanbod samengesteld, voor elk wat wils. Dus blader binnenkort door de seizoengids, in de papieren versie of online, en neem een kijkje op de website en houd dan de woorden van Djimmer in gedachten: “Theater geeft een emotie en álle emoties zijn mooi om mee te maken.” Zie ook www.posthuistheater.nl

39 NUMMER 5 • 2024 GROOTHEERENVEEN.NL
TEKST EN BEELD FEANOMENAAL

Oranjewoud Festival en de verbindende kracht van muziek

Oranjewoud Festival – dit jaar van 30 mei tot en met 2 juni – is een jaarlijks (klassieke) muziekfestival in de prachtige natuur van Parklandschap Oranjewoud. Vier dagen lang is Oranjewoud omgetoverd tot een levendig, muzikaal en kunstzinnig minidorp met De Proeftuin als bruisend festivalhart. Daar klinkt de mooiste muziek en is volop gezelligheid. Het festival wil hier graag zoveel mogelijk mensen bij betrekken. Marieke Jissink van Oranjewoud Festival vertelt hier meer over.

Marieke Jissink is betrokken bij de organisatie van het festival en richt zich met name op de participatie en toegankelijkheid. Ze zet zich actief in om zoveel mogelijk mensen bij het festival te betrekken. “Oranjewoud Festival wil graag een toegankelijk festival zijn waar iedereen zich welkom voelt. Ook mensen voor wie klassieke muziek misschien nieuw is of die nog nooit eerder op een festival zijn geweest. Wij geloven heel sterk in de verbindende kracht van muziek en dit delen we graag met zoveel mogelijk mensen.”

ONTDEKKEN EN

ONTMOETEN

Dat laatste geldt eigenlijk ook voor de organisatie zelf, meent Marieke Jissink. “Er is een grote groep vrijwilligers uit Heerenveen en omgeving die zich inzet voor het festival. In deze groep proberen we ook plek te bieden aan vrijwilligers voor wie dit niet zo vanzelfsprekend is. Bijvoorbeeld vluchtelingen of mensen met een verstandelijke beperking. Voor hen proberen we passend werk te vinden. Zo is er al jarenlang een groepje asielzoekers decoratie aan het naaien voor het festival. Natuurlijk nodigen we ze daarna uit voor een bezoek aan het festival met het hele gezin.”

Nieuw dit jaar zijn de rondleidingen ‘Ontdek & Ontmoet’. Marieke Jissink legt uit: “Deze rondleidin-

gen zijn voor iedereen die nieuwsgierig is naar het festival, maar het misschien best spannend vindt om te komen. Ben je bijvoorbeeld alleen, of vind je het lastig de weg te vinden, of weet je niet wat je moet kiezen? Dan is dit een mooie manier om samen het festival te beleven. Op vrijdag, zaterdag en zondag om half een verzamelen we ons bij de kassa bij de ingang van festivalhart De Proeftuin. We lopen als groep samen over het terrein en laten zien waar alles is

en wat je kunt doen. Ook drinken we wat met z’n allen en sluiten af, voor wie wil, met het bezoeken van een concert. Natuurlijk ben je daarna nog vrij om te blijven en nog wat langer rond te kijken. ‘Ontdek & Ontmoet’ is zo een gezellige manier om nieuwe festivalvrienden te ontmoeten.”

VERBINDENDE KRACHT

“Ook gaan we de komende jaren onderzoeken hoe we buiten het festival om muziek kunnen

inzetten om mensen met elkaar te verbinden”, vervolgt Marieke Jissink. “Een eerste stap zetten we dit jaar met de leden uit Heerenveen van Eén Wereld, een internationale culturele gemeenschap. Zij gaan volksverhalen uit hun eigen cultuur vertellen. Want net als muziek hebben verhalen ook een universele verbindende kracht.”

Het festival wordt dit jaar voor de twaalfde keer georganiseerd. Er komen allerlei nationale en internationale artiesten optreden, er is voor elk wat wils. In festivalhart De Proeftuin vinden optredens plaats, maar je kunt er ook lekker eten en drinken. Er is een Family Zone, met een compleet eigen festival voor kinderen vanaf zes maanden tot en met dertien jaar (maar grote mensen zijn ook welkom). In de Family Zone kunnen kinderen deelnemen aan workshops, instrumenten proberen, limonade drinken, uitgedeeld door de RanjaZangeres en de speurtocht door het ‘avonturenbos’ doen.

En verder: er is een Play Zone, waar veel vrolijke muziek ten

Oranjewoud Festival wil een toegankelijk festival zijn waar iedereen zich welkom voelt”

gehore wordt gebracht. Ook kun je deelnemen aan een yogasessie op livemuziek. Zelfs in het water kun je ervaren hoe klanken vervormen, voelen en klinken, wanneer je deelneemt aan het zwembadconcert Waterwerken, onderdeel van de Expeditie Zone. Dan is er nog de Comfort Zone waarbij je muziek in de natuur kunt beleven, van violiste Noa Wildschut tot zangeres Laetitia Gerards met pianist Thomas Beijer. Ervaar de muziek met vogeltjes op de achtergrond.

LAAGDREMPELIG

Oranjewoud Festival is laagdrempelig en toegankelijk voor iedereen die zin heeft in een gezellige dag vol klassieke muziek. Met een festivalbandje voor maar vijf euro heb je al de hele dag toegang tot het festivalhart De Proeftuin en de Family Zone. Jongeren tot 18 jaar betalen tweeëneenhalve euro per concert.

De losse concertkaarten zijn te bestellen via de website oranjewoudfestival.nl

41 NUMMER 5 • 2024 GROOTHEERENVEEN.NL
TEKST LOTTE VAN DER MEIJ // FOTO’S LUCAS KEMPER FOTOGRAFIE

DE NISSAN PRIMASTAR NU

BIJ ABD

Enkel- en dubbel cabine

Handgeschakeld en automaat

2.0dCI tot 170pk

2500kg trekgewicht

0% financial lease 5 jaar garantie ABD NISSAN DEALER YEAR OF THE 1 27 plaats plaats 18 plaats 19 plaats 1 1 plaats 2 plaats DRACHTEN OMLOOP 56 TEL: 0512 - 571 671 HEERENVEEN SKRYNMAKKER 26 TEL: 0513 - 633 775 LEEUWARDEN HORTENSIASTRAAT 2 TEL: 058 - 2072 000
Bekijk de Primastar Nismo video hier WWW.ABDNISSAN.NL
ABD NISSAN ZIT NU OOK IN:

het verhaal van Hoornsterzwaag

HOORNSTERZWAAG

Het Dokumintaasjesintrum Jobbegea-Skuorregea- Hoarnstersweach houdt zich bezig met de rijke historie van de armoede in de streekdorpen Jubbega, Schurega en Hoornsterzwaag, waarvan het laatste dorp duidelijk het oudste is. Uit archeologische opgravingen is gebleken dat hier aan de Tjonger duizenden jaren voor de jaartelling al mensen van de Tjongercultuur woonden. Aan de Schoterlandseweg is een overblijfsel uit de IJstijd, een grote ‘balstien’ te bezichtigen. De naam Hoornsterzwaag verwijst naar ‘zwaag’, oftewel naar het Oud-Friese ‘swaech’, wat greide betekent; weiland waar vee gehouden werd. De greide van Oudehorne, in dit geval...

Schoterland

Deze streek ligt in het noordoostelijke gedeelte van de toenmalige gemeente Schoterland en was evenals de aangrenzende gemeenten hoofdzakelijk bedekt met hoogveen, wat werd verwerkt tot turf, die via met de hand gegraven wijken en de Schoterlandse Compagnonsvaart afgevoerd werd naar Heerenveen. Vandaaruit werd de turf over de Zuiderzee naar Amsterdam verscheept.

De turfwinning in Schoterland werd uitgevoerd door de Schoterlandse Veencompagnie. De Schoterlandse Compagnonsfeart werd vanuit Heerenveen gegraven tot aan de 23e wijk. Onder andere in Hoornsterzwaag, aan de 15e wijk, stond een Lawei. De Lawei, een gevlochten korf, diende als klok voor de veenarbeiders. De lawei gaf aan wanneer de arbeid begon en beëindigd werd.

Rond 1900 kwam er langzamerhand een einde aan de turfwinning en brak er een periode van werkeloosheid en bittere armoede aan. Het gebied, vooral bestaande uit heidevelden, werd in de twintigste eeuw verder in cultuur gebracht door de N.V. De Drie Provinciën – werkverschaffing. In 1925 en 1932 braken er in de ontginningswerkzaamheden stakingen uit, waarvan de laatste in de oostelijke delen van de gemeente Schoterland. Het uurloon was toen 24 cent en de eis 30 cent.

Wetenswaardigheden

Op diverse kaarten, maar vooral in verhalen, wordt herhaaldelijk gesproken over een ‘Bonifacius Capelle’ welke ten noorden van de veenscheiding in het dorpsgebied van Weinterp zou hebben gestaan. Deze kapel wordt in geschiedkundige geschriften deels aangeduid als ‘gesticht door Bonifacius’, en anderszins beschreven als ‘gewijd aan Bonifacius’. De Kapellewei dankt duidelijk z’n naam aan deze ‘Bonifacius Capelle’.

In 1911 begon er een tram te rijden tussen Gorredijk en Oosterwolde. Maar eerst moest er nog een brug gebouwd worden over de Compagnonsvaart. Dit werd de zogenaamde ‘Betonbrug’ en was de enige vaste brug met een hoge doorvaarthoogte om de turfpramen niets te beletten. Tot op heden hebben we niet kunnen achterhalen wie de brug heeft gebouwd. De betonbrug is nu een nationaal monument. De opmerkelijke betonbrug is te vinden als u – komende van Jubbega – via Hoornsterzwaag (Bij de Leijwei) in de richting van Donkerbroek rijdt, nabij de zijweg Kapellewei naar Donkerbroek.

Ten noordoosten van deze betonbrug werden omstreeks 1930 aan de ‘Dwersfeart’ midden in het heideveld de in de volksmond genoemde ‘betonketen’ gebouwd voor mensen die niet huur konden of wilden betalen. Dit was een

dubbele woning waarbij geen hout werd verwerkt om te voorkomen dat dit eruit gesloopt werd voor verwarming. Kozijnen waren van ijzer, vloeren en zelfs de bedsteden van beton. De muren waren echter van gestukadoord metselwerk.

Ter hoogte van Schoterlandseweg 95 in Hoornsterzwaag vindt u het fraaie ‘Kerkje 1621’. Dit kerkje dateert, getuige de muurankers, uit 1621, maar eerder waren er al sinds 1315 verschillende parochies onder de vleugels van het Bisdom van Utrecht in de Tjongervallei. Dit blijkt uit latere vondsten van resten van een begraafplaats. In de middeleeuwen was het gebruikelijk om bij de stichting van een kerk een beschermheilige aan te wijzen. Aanvankelijk was dit een taak van de Bisschop van Utrecht, maar later werden de namen vaak gekozen door de regionale geestelijkheid. In Hoornsterzwaag werd gekozen voor Sint Magnus als beschermheilige. De kerk moest later met omliggende boerderijen verplaatst worden in verband met het stijgende waterpeil.

Het huidige Kerkje 1621 heeft geen religieuze functie meer. Dat het kerkgebouw in Hoornsterzwaag er nog staat is volledig te danken aan de inzet van Sietse de Jong (1908-2002). Sietse de Jong woonde in de nabijheid van het kerkje en zag van dichtbij hoe vanaf halverwege de jaren zeventig de kerk niet meer gebruikt en onderhouden werd. De kerkenraad zat met het gebouw in haar maag en probeerde het te slijten. Echter noch de Stichting Âlde Fryske Tsjerken, noch de burgerlijke Gemeente Heerenveen durfde het aan het gebouw over te nemen. Sietse de Jong had de moed om dit wel te doen. In 1985 werd de kerk door de kerkelijke gemeente afgestoten. De Jong kocht het gebouw voor één gulden (ongeveer een halve euro) met de woorden: “Wat der ek bart, it tsjerkje moat bliuwe!” Er werd een stichting opgericht die probeerde fondsen te werven om het gebouw in oude glorie te herstellen en te onderhouden.

Tegenwoordig dient Kerkje 1621 als unieke overnachtingsgelegenheid en wordt het tevens voor culturele aangelegenheden ingezet. Kerkje 1621 is een landelijk monument. Ter gelegenheid van het 400-jarig bestaan van het kerkje verscheen in 2021 het boek ‘Reis door de tijd’ geschreven door Roel Visser.

Uit de bijbehorende klokkenstoel, daterende van 1688, werd de imposante klok in 1942 door de Duitse bezetters gevorderd en veel later in Mildam teruggevonden. In 2007 is de klok weer in de hernieuwde klokkenstoel geplaatst. Elke vrijdagavond om zes uur wordt de klok traditioneel geluid.

43 NUMMER 5 • 2024 GROOTHEERENVEEN.NL
MET DANK AAN: Dokumintaasjesintrum Jobbegea, Skuorregea en Hoarnstersweach Betonkeet Bittere armoede en werkeloosheid rond 1900 Kerkje 1621 Ansichttkaart met linksboven de ‘balstien’ en rechtsonder de trambrug. Transport van de Bolstien Het bord bij de Bolstien Lawei
TEKST WILLEM VAN DER VLUGT BEELD DOKUMENTAASJESINTRUM JOBBEGEASKUORREGEA-HOARNSTERSWACH

//

Centrum Heerenveen // 10:00 - 17:00 // Met meer dan 100 kraampjes

Le Roy-tuin, Europalaan 1, Heerenveen // 09:30 - 16:00 // Wandeling door ecokathedraaltuin van Louis Le Roy

Centrum Heerenveen // 13:00 - 17:00 // Koopzondag

Bij Hof van de Koning // 10:00 - 17:00 // Gezellige kleine fair met een groot lokaal aanbod

De Knipe // Hele weekend // Survivalrun voor jong en oud, ervaren en beginners

Parklandschap Oranjewoud // Hele weekend // (Klassieke) muziekfestival

Concoursterrein SH Sporthorses, Mildam // Hele weekend // Paardensportwedstrijd dressuur en springen

Trinitas Zalencentrum // 19:30 // Lezing over nieuw tijdperk en nieuwe energie

de Groot

Galerie Mildam // Tijdens openinguren // Fototentoonstelling

Djurre Duursma / Harjo Neutkens

Museum Belvedere // Tijdens openingsuren // Kamerpresentaties

Stoelwinder/Coba Martens

Galerie Mildam // Tijdens openingsuren // Schilderijententoonstelling

Samen zorgen dat de hele regio Heerenveen ‘n Gouden Plak is om te wonen, werken, ondernemen en bezoeken. Nu en in de toekomst. Dat is het doel van ‘n Gouden Plak!

Outletmarkt
25
Heerenveen
mei Louis
26
Le Roy-wandelroute met Zef Hemel
mei Koopzondag 26
mei Pompebled Fair ! 26
mei Survivalrun De Knipe 30
mei Oranjewoud Festival ! 30-02
mei jun
30-02
Concours Hippique Oranjewoud
mei jun Sarah
Design 31
Leers Human
mei Edwin
t/m31
t/m02
mei
jun Walter
v.a.02
jun The Best of Britain 13 Posthuis Theater // 20:15 // Theaterconcert The Power of Music jun Dansen in het duister 06 Posthuis Theater // 19:30 // Toneel door Mini Theater Frieslandverhalen uit het ziekenhuis Heerenveen ‘40-’45 jun Anker & Anker 07 Posthuis Theater // 20:00 // Theatercollege over advocatuur door de gebroeders Anker jun Allstars Theater 08 Posthuis Theater // 19:00
Theaterschool Heerenveen: leerlingen 12-16 jaar jun Allstars Theater 09 Posthuis Theater // 15:00 // Theaterschool Heerenveen: leerlingen 16-18 jaar jun Mikalojus Konstatintinas Ciurlionis t/m09 Museum Belvedere // Tijdens openingsuren // Exposite Beyond Heaven and Earth jun Astrid Nobel v.a.09 Afslag BLV // Tijdens openingsuren // Exposite Stilte na de Stern jun Jandino 12 Posthuis Theater // 20:15 // Comedyshow Therapie jun Kemp & Stek 05 Posthuis Theater // 20:15 // Theatercollege over geluk jun Lus van Akkrum 05 Spikerboor 1, Akkrum // 19:00 - 21:30 // hardloop- en wandelevenement jun Harmen Brouwer 03 De Rinkelbom // 10.00 // Verhalen uit de samenleving; voor senioren jun
//
Theater/muziek Expositie/tentoonstelling lezing/cursus Sport/sportief Overig/divers Koopzondag
Agenda
t/m 26 juni 2024

Nationale archeologiedagen ! 14-16

Museum Heerenveen // Tijdens openingsuren // Leer meer over archeologie in Heerenveen

Jim Bakkum 14

Posthuis Theater // 20:15 // Theatervoorstelling Oud geleerd, jong gedaan

Bumba (1+)

Posthuis Theater // 13:30 + 16:00 // Kindervoorstelling Met Bumbina in Dromenland

Bouw je eigen wifi-netwerk ! 15 Bibliotheek Heerenveen // 12:15 // Workshop over ict en internet jun

Eddy van der Ley & Gert Jacobs

Posthuis Theater // 20:15 // Theatercollege met oud-wielrenner Gert Jacobs jun

Veldhuis & Kemper 20

Posthuis Theater // 20:15 // Cabaret: try out van nieuwe theatershow jun

Rapunzel de musical (4+)

Posthuis Theater // 13:30 + 16:00 // Familimusical met Sita Vermeulen e.a.

QuasiRealisten

Galerie Autrevue // Tijdens openingsuren // Werk van diverse kunstenaars jun

Jay Francis

Posthuis Theater // 20:15 // Cabaret: Catastrofe jun

Uitgelicht

heerenveen groot is mediapartner van ‘n

In de regio Heerenveen zijn het hele jaar door afwisselende evenementen voor jong en oud! Hieronder zijn enkele evenementen uitgelicht. Regio Heerenveen, ‘n gouden plak!

26 mei

Pompêbledfair

10.00 - 17.00 uur | Hof van de Koning

In de tuin van restaurant Hof van de Koning in Heerenveen hangt zondag 26 mei een bijna festivalachtig sfeertje tijdens de Pompêbledfair. Er zijn op deze fair meerdere lokale stands aanwezig, waar van alles te koop is. Denk daarbij aan woonaccessoires, wijn, delicatessen, chocolade, bloemen, sieraden, kleding en nog veel meer. Er is muziek aanwezig, heerlijk eten én gezelligheid en natuurlijk is ook het terras van Hof van de Koning geopend.

Klassieke muziekspektakel | Parklandschap Oranjewoud

Oranjewoud Festival is genieten van een weekend klassieke muziek in de prachtige omgeving van Parklandschap Oranjewoud.

Op het festival is vooral veel klassieke muziek te horen, maar er komen ook andere genres aan bod, zoals pop en jazz. Oranjewoud Festival is kortom een veelzijdig muziekfestival in de natuur van Oranjewoud. Naast de muziek is er een groot aanbod aan horeca van lokale aanbieders. Naast de concerten is er een Proeftuin en er is ook genoeg te doen voor gezinnen met kinderen in de speciale Family zone Kijk voor meer informatie, het programma en tickets op oranjewoudfestival.nl

Nationale archeologie dagen

Openingsuren | Museum Heerenveen

Kinderen en jongeren kunnen zelf op onderzoek uit tijdens de Nationale Archeologiedagen. Hiervoor is ook het Museum Heerenveen geopend in het weekend van 14, 15 en 16 juni. Wil jij meer leren over de geschiedenis van Heerenveen en dan vooral wat er hier te vinden valt in de natuur? Kom dan naar de archeologiedagen in het museum. Doe je witte handschoenen aan, haal een kwastje uit de kast en ga op onderzoek uit en breng het verleden tot leven.

Wil jij ook zichtbaar zijn op de evenementenkalender in GrootHeerenveen, onze website en social media kanalen? Meld jouw activiteit of evenement gratis aan!

Scan de QR-code!

14-16 jun

Gratis workshop | 12.15 – 13.45 uur | Bibliotheek Heerenveen

Laat je kinderen kennis maken met de wondere wereld van computers en wifi in de bibliotheek in Heerenveen. Op zaterdag 15 juni wordt tussen 12:15 uur en 13:45 uur een workshop gegeven over ICT en het internet. De workshop is bedoeld voor kinderen. Er valt veel te leren over het internet wat je zelf thuis gebruikt. Johannes Bos, ICT-expert, gaat je leren hoe je veilig een eigen wifi-netwerk maakt en leert je hoe je computers onderling met elkaar kunt laten communiceren. Deelname is gratis, maar je moet je wel opgeven via de website van Bibliotheek Heerenveen. www.bmf.nl

@ngoudenplak

Regio Heerenveen ‘n Gouden Plak

ngoudenplak.nl
ngoudenplak @ngoudenplak
15
jun
19
22
jun
26
t/m29
jun
jun
Zie ook bij uitgelicht hiernaast voor meer informatie. !
Gouden Plak
mei
15 jun
Bouw je eigen wifi-netwerk
30-02
jun
Oranjewoud Festival

Puzzelpagina nr. 05

Puzzel en win! In iedere editie van deze uitgave staat een puzzel waarmee je leuke prijsjes kunt winnen. Stuur je oplossing via de e-mail of met traditionele post. Je kunt dit sturen naar: info@grootheerenveen.nl o.v.v. puzzeloplossing NR 05-2024 – tot uiterlijk 13 juni 2024. Wij wensen je veel puzzelplezier!

Winnaar puzzel Grootheerenveen NR. 04 -2024

L.M.J. Beenen uit Heerenveen heeft de waardebon van 2 bioscoopkaartjes gewonnen. Deze is aangeboden door en te besteden bij De Bios in Heerenveen.

OPLOSSING EDITIE 04-2024: Zweedse puzzel: KALENDERJAAR // Kruiswoordpuzzel: VISITEKAARTJE

COLOFON

GrootHeerenveen is een maandelijkse uitgave van GrootMedia en wordt huis-aan-huis verspreid in gemeente Heerenveen en omliggende dorpen en steden in een straal van ca. 10 km van Heerenveen.

Oplage: 26.500 exemplaren.

UITGEVER

GrootMedia BV Zwarteweg 4 8603 AA Sneek

Telefoon 0515 745005

E-mail info@grootmedia.nl www.grootmedia.nl

REDACTIETIPS?

redactie@grootheerenveen.nl

REDACTIECOÖRDINATOR

Sonja Harkema

EINDREDACTIE

Henk de Vries

REDACTIE

OMSCHRIJVING WOORDZOEKER

De woorden zitten horizontaal, verticaal en diagonaal in alle richtingen in de puzzel verstopt. Ze kunnen elkaar overlappen. Letters mogen vaker worden gebruikt. Zoek de woorden op en streep ze af. De overblijvende letters vormen achter elkaar gelezen de oplossing.

AANPLANTEN AFDAKJE

BAANVAK

BANDEN BELANG BROOD CAMELIA

DECADE

DENNENUIL

DUCHTIG

DWAAS

EGGEN

EMBRYO FEITE

FRAMES LOBBIG LOONEIS MARINIER OCEAAN PAAPJE RADIO

RUINE SERENITEIT STRIKVRAAG WAPEN WOLVEN WRAAKENGEL

STUUR je ANTWOORDEN van PUZZEL 05 VÓÓR 13 juni 2024

PER E-MAIL NAAR: info@grootheerenveen.nl OF NAAR: GROOTheerenveen, Zwarteweg 4, 8603 AA SNEEK... en vermeld daarbij uw adres

Richard de Jonge, Henk de Vries, Eelke Lok, Hannah Zandbergen, Annemarie Overbeek, Amanda de Vries, Tess Feenstra, Jangerben Mulder, Lotte van der Meij.

VORMGEVING

Frans van Dam (bliidd.nl)

VERKOOP

Harmen Zwerver, Geart Jorritsma, Ying Mellema, Marianne Bouwman, Henjo van der Klok.

FOTOGRAFIE

Mustafa Gumussu

DRUK

Mediahuis Noord, Leeuwarden

VERSPREIDING

FRL Verspreidingen, Leeuwarden

Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De gegevens in deze krant zijn met zorg samengesteld. Ten aanzien van de juistheid van de inhoud hiervan kan echter geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

46 NUMMER 5 • 2024 GROOTHEERENVEEN.NL
DE EERSTVOLGENDE UITGAVE VAN MAANDBLAD GROOTHEERENVEEN VERSCHIJNT OP: DONDERDAG 20 JUNI 2024 123456789 011121 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 C W D Gelijke cijfers staan voor gelijke letters. Probeer het gekleurde woord te vinden. H 6 17 18 18 22 15 9 9 17 19 8 14 22 15 14 14 8 14 6 11 17 5 14 17 7 7 17 10 5 4 17 14 17 2 11 15 7 20 17 7 8 18 10 22 18 26 17 4 14 7 17 2 14 1 17 17 24 17 8 15 10 6 12 19 22 6 22 2 6 14 18 9 15 22 17 11 17 14 17 17 4 17 19 10 10 18 14 8 22 12 15 10 6 7 17 22 19
DE BIOS HEERENVEEN PUZZEL EN WIN 2 BIOSCOOPKAARTJES!
Kuiper Verzekeringen. Voelt als familie. kuiperverzekeringen.nl

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.