3. PLACÓWKI DALTOŃSKIE W KRAJU I NA ŚWIECIE
Jak to się zaczęło w Przedszkolu Publicznym nr 16 im. Kolorowa Akademia w Ostrowcu Świętokrzyskim
Katarzyna Dryjas Publiczne Przedszkole nr 16, Ostrowiec Świętokrzyski
Plan Daltoński stworzony przez Helen Parkhurst, jest szeroko rozpowszechniony w nauczaniu elementarnym (od 4 do 12 r.ż.) w Austrii, Holandii, Republice Czeskiej, Wielkiej Brytanii, Australii, Korei, Tajwanie, Chile, Japonii i w Stanach Zjednoczonych. W Polsce szkoły realizujące założenia Planu Daltońskiego funkcjonowały w okresie międzywojennym. W 2009 roku koncepcja narodziła się na nowo w naszym kraju. Do tego czasu studiując podręczniki z historii wychowania czy dydaktyki można było się natknąć jedynie na wzmianki dotyczące Planu Daltońskiego zwanego także „Planem Laboratoryjnym”, który traktowany był w naszym kraju jedynie jako element historii edukacji. Moja przygoda z Planem Daltońskim rozpoczęła się od wizyty studyjnej w szkołach w Holandii, zorganizowanej przez Polski Komitet Światowej Organizacji Wychowania Przedszkolnego OMEP. Byłam wówczas świeżo powołanym dyrektorem przedszkola i poszukiwałam ciekawych rozwiązań, które mogłabym wprowadzić do swojej placówki. Wizyta ta bardzo mnie zainspirowała, a organizacja pracy edukacyjnej w holenderskich szkołach daltońskich wręcz zachwyciła. Po wielu latach nauczycielskiej pracy uświadomiłam sobie, że rola ucznia i nauczyciela powinna wyglądać zupełnie inaczej, a nasze działania osadzone w tradycyjnej pracy są niestety mało efektywne. Niesamowitym doświadczeniem było dla mnie obserwowanie małych dzieci samodzielnie funkcjonujących w holenderskiej szkole, które obdarzone dużą dozą zaufania i wolności pracowały pilnie i nie stwarzały żadnych problemów związanych z nadużywaniem 24
swobody mimo, że nie zawsze znajdywały się w zasięgu wzroku nauczycieli. Po powrocie do kraju z ogromnym entuzjazmem podjęłam próby przekonania swych nauczycieli, że można i należy pracować zupełnie inaczej. Nie wiedząc i nie znając jeszcze zbyt dobrze całej koncepcji i jej praktycznej strony, wspólnie z pracownikami przedszkola podjęliśmy się implementacji założeń Planu Daltońskiego. Było to niezwykle trudne wyzwanie, gdyż nie miałyśmy dostępu ani do literatury ani przykładów rozwiązań praktycznych osadzonych w naszym systemie edukacji. W porozumieniu z Anią Wróbel, dyrektorem Przedszkola nr 31 w Warszawie równolegle rozpoczęłyśmy proces wdrażania założeń Planu Daltońskiego w codzienną pracę edukacyjną. Wymieniałyśmy doświadczenia, wspólnie działałyśmy i doskonaliłyśmy naszą wiedzę i doświadczenie z pomocą holenderskich przyjaciół z Dalton International. Była to ciężka i trudna praca. Nauczyciele mieli różne nastawienie. Jedni bardziej sceptyczni, innym udzielił się mój entuzjazm. Nikt się jednak nie poddał lecz konsekwentnie, krok po kroku na drodze prób i błędów brnął do przodu. Wdrażając nowe metody do pracy z dziećmi w wieku 4—6-lat, przyglądałyśmy się bacznie naszym wychowankom: jak funkcjonują, czego się uczą, jakie są skutki naszej pracy oraz pytałyśmy jak oceniają nasze działania rodzice. Nauczycielki same były zaskoczone postawą dzieci. Wielokrotnie podkreślały, że przedszkolaki stają się bardziej samodzielne. Powierzenie im odpowiedzialności