37
BEBEK VE ÇOCUKLARDA ŞAŞILIK (GÖZ KAYMASI) ve GÖZ TEMBELLİĞİ (AMBLİYOPİ) Dr. Dilek Kutlubey Tomatır Acıbadem Bahçeşehir Tıp Merkezi Göz Hastalıkları Uzmanı
Şaşılık, gözlerin paralel olarak bakamaması sonucu her iki gözde veya birinde içe- dışa-yukarı veya aşağı kayması durumudur. Şaşılık çocuklarda görülen göz tembelliği nedenlerinin başında yer alır. Göz tembelliğinin derinliği, şaşılığın miktarı ile ilgili değildir. Az miktardaki bir göz kayması da derin bir görme kaybına neden olabilir. Doğumdan itibaren ilk 4 ay sonrasında devam eden kaymalar anlamlıdır ve takip-tedavi gerektirir. Bebeklikte görülen bu kaymaların büyümekle ve zamanla düzelebileceği düşünülür. Ancak bu yanlıştır ve hiçbir kayma kendiliğinden düzelmez. ŞAŞILIK NEDENLERİ: Her bir gözde bulunan 6 adet kas, gözlerin farklı yönlere hareket etmesini sağlamakla görevlidir. Bu kaslardan bir veya bir kaçının görev yapamaması durumunda şaşılık meydana gelir. Gözlerde kayma sürekli olabileceği gibi zaman zaman ortaya çıkan formları da vardır. Şaşılığın çocuklarda görülme sıklığı yaklaşık yüzde 4’tür ve kız-erkek çocuklarda görülme oranları arasında fark yoktur. ŞAŞILIK BELİRTİLERİ: Her iki gözde paralelliğin kaybolması, baş ağrısı, gözlerde sulanma ve ağrı, üç boyutlu görüntünün ve derinlik hissinin kaybolması, çift görme, uzak -yakın görme güçlüğü ve buna bağlı ince becerilerde başarısızlık şaşılık belirtileri olarak sıralanabilir. ŞAŞILIK MEKANİZMASI: Şaşılığın olduğu gözden beyine kalitesiz görüntü gittiği için, beyin zaman içinde bu kötü görüntüyü baskılar ve kayan gözde GÖZ TEMBELLİĞİ (AMBLİYOPİ) gelişir. Bu tablolarda çok küçük yaşlarda tedavi başlanmalı, şaşılık ve göz tembelliği tedavisi paralel olarak sürdürülmelidir. Göz tembelliği ilk 7-9 yaş arasında tedavi edilmesi gereken bir tablodur.
ŞAŞILIK VE GÖZ TEMBELLİĞİNİN TEDAVİSİ: Tedavide amaç her iki gözün paralelliğini sağlayarak bir arada görme gelişiminin ve derinlik hissinin artırılmasıdır. Kırma kusurlarının ve şaşılığın gözlükle veya cerrahi tedavi ile düzeltilmesi hedeflenir. Cerrahi dışı yöntemlerle kaymada yeterli düzelme sağlanamaması durumunda göz dışı kaslara müdahale edilerek cerrahi olarak gözlerin paralel hale gelmesi sağlanır. Cerrahi ve gözlük tedavisi 6. aydan itibaren yapılabilir ve şaşılığın cerrahi tedavisinde lazerin yeri yoktur. Göz tembelliğinde yine gözlükle kırılma kusurları düzeltilerek, iyi gören gözün kapatılarak az gören gözün çalıştırılması esasıyla kapama (oklüzyon) tedavisi uygulanır. Cerrahi tedavi, gözlük ve kapama; birbirinin alternatifi değildir. Kaymanın şekline, miktarına ve göz tembelliğinin derinliğine göre bir veya birkaçı bir arada uygulanabilir. Sonuç olarak; çocuklarda gerek şaşılıklarda gerekse göz tembelliğinde başarıyı, erken tanı konması ve uygun tedavinin göz hekimi -aile arasındaki uyumlu takibi belirler.
Hiçbir problemi olmasa dahi çocuklarda 2 aylıktan başlayarak 6. ay ve takibinde yıllık periyodik göz muayenesi yapılmalıdır.
Yelpaze Bahçeşehir / 15 Kasım 2015