Κυκλάδες

ΕΛΛΑΔΑ

Κυκλάδες

www.visitgreece.gr

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

KΕΝΤΡΙΚΕΣ & ΑΝΑΤΟΛΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

92 104 108 120 124 128 132 136 Πάρος

Αντίπαρος

ΔΥΤΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

04 10 18 26 34 42

Κέα (Τζια)

Κύθνος

Σέριφος

Σίφνος

Μήλος

Κίμωλος

ΒΟΡΕΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

46 58 68 78 86

Άνδρος

Τήνος

Σύρος

Μύκονος

Δήλος

Νάξος

Δονούσα

Ηρακλειά

Σχοινούσα

Κουφονήσια

Αμοργός

Εξώφυλλο: Οι γλυπτές επιφάνειες, οι γεωμετρικοί όγκοι και το λευκό χρώμα των επιφανειών, που αντανακλούν το διαυγές φως του Αιγαίου, αποτελούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της παραδοσιακής κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής. Στη φωτογραφία, ο ναός του Αγίου Νικολάου στη Χώρα Ανάφης.

1. Ειδώλιο καθιστής μορφής Πρωτοκυκλαδικής περιόδου II «Ο εγείρων πρόποσιν» (2800-2300 π.Χ., Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης - Αθήνα).

ΝΟΤΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

144 150 154 158 170 172 Ίος

Σίκινος

Φολέγανδρος

Σαντορίνη

Θηρασιά

Ανάφη

1.

Κυκλάδες

Είναι το διασημότερο νησιωτικό σύμπλεγμα του Αιγαίου και περιλαμβάνει μερικά από τα ομορφότερα νησιά της Μεσογείου! Η γοητευτική συνύπαρξη του λευκού και του μπλε στην κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική, ο παραδοσιακός τρόπος ζωής, τα νησιώτικα τραγούδια, η ζεστή φιλοξενία, τα γυμνά τοπία με τα έρημα ξωκλήσια, οι εκπληκτικές ακτές και οι εξαιρετικές αμμουδιές καθιστούν το ταξίδι στις Κυκλάδες αληθινά μοναδικό. Τα νησιά έχουν μια συνολική έκταση εδάφους 2.528 τ. χλμ. Από τα 2.200 νησιά, νησίδες και βραχονησίδες του συμπλέγματος, σήμερα κατοικούνται μόνο τα 25. Η πρωτεύουσα, Ερμούπολη, βρίσκεται στη Σύρο. Το όνομα «Κυκλάδες» σημαίνει «τα νησιά» και ονομάζονται έτσι επειδή σχηματίζουν έναν κύκλο γύρω από το ιερό νησί της Δήλου. Η ελληνική μυθολογία αναφέρει ότι οι Κυκλάδες είναι δημιούργημα του Ποσειδώνα, ο οποίος μεταμόρφωσε σε νησίδες τις νύμφες Κυκλάδες, όταν αυτές προκάλεσαν την οργή του. Οι Κυκλάδες κατοικούνται από τα προϊστορικά χρόνια, ενώ ο κυκλαδικός πολιτισμός άνθησε από το 3200 π.Χ. έως το 1100 π.Χ. (πρωτοκυκλαδική, μεσοκυκλαδική και υστεροκυκλαδική περίοδος) όταν τα νησιά, λόγω γεωγραφικής θέσης, αποτέλεσαν κόμβο εμπορίου και πολιτισμού. Τον 16ο αι. π.Χ. αιώνα η έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας ανέκοψε την εξέλιξη της περιοχής, ωστόσο μερικούς αιώνες αργότερα στις Κυκλάδες εγκαταστάθηκαν Δωριείς. Τη βυζαντινή περίοδο, ανήκαν στο Θέμα του Αιγαίου και αργότερα πέρασαν σε Ενετούς και Φράγκους άρχοντες. Για πολλούς αιώνες πλήττονταν από πειρατικές επιδρομές, γι’ αυτό στην Tουρκοκρατία είχαν άδεια να ναυπηγούν πλοία και να αντιμετωπίζουν τους πειρατές. Με τη Συνθήκη του Λονδίνου, το 1830, τα νησιά περιήλθαν στο ελληνικό κράτος. Σήμερα, τα νησιά των Κυκλάδων επισκέπτονται εκατομμύρια Ελλήνων και ξένων ταξιδιωτών, αναζητώντας στο εκτυφλωτικό φως και στα διάφανα γαλανά νερά τη δική τους εκδοχή για «μαγευτικές διακοπές». Διαδικτυακός τόπος για όλα τα νησιά των Κυκλάδων: www.cyclades-tour.gr

2. Οι Κυκλάδες διαθέτουν εκπληκτικές αμμουδιές με κρυστάλλινα νερά. Κίμωλος, παραλία Αγ. Γεωργίου.

Kέα (Τζια)

3. Πανοραμική άποψη της Ιουλίδας.

Η

Κέα ή Τζια είναι ένα όμορφο κυκλαδονήσι κι ένας από τους δημοφιλέστερους προορισμούς, λόγω της μικρής απόστασης από τις ανατολικές ακτές της Αττικής. Έχει έκταση 130,5 τ.χλμ., μήκος ακτών 81,5 χλμ. και πληθυσμό 2.420 κατοίκους. Στο νησί υπάρχουν μεγάλες εναλλαγές τοπίου: απότομα βουνά, μικρά λιβάδια, ελαιώνες, αμπέλια, ρεματιές, γραφικοί ορμίσκοι και απομονωμένες ακρογιαλιές. Kατοικήθηκε για πρώτη φορά τους ύστερους Νεολιθικούς Χρόνους (3300-3200 π.Χ.) και γνώρισε περίοδο πολιτιστικής ακμής κατά την Εποχή του Χαλκού. Κατά τους Αρχαϊκούς Χρόνους (7ος-6ος αι. π.Χ.) ιδρύθηκαν τέσσερις πόλεις-κράτη (Ιουλίς, Καρθαία, Κορησσία, Ποιήεσσα), που συνδέθηκαν μεταξύ τους με πυκνό οδικό δίκτυο. Τη βυζαντινή περίοδο, τη μεγαλύτερη οικιστική ανάπτυξη γνώρισε η περιοχή γύρω από την Ιουλίδα. Η Κέα βρέθηκε υπό την κατοχή των Οθωμανών από το 1566 έως το 1821. Ακολούθησε περίοδος μεγάλης ακμής και στο νησί δημιουργήθηκαν μεταλλεία, εργοστάσια καθώς κι ένα σημαντικό εμπορικό λιμάνι. Σήμερα, η περιοχή γνωρίζει έντονη οικιστική και τουριστική ανάπτυξη.

Η πρωτεύουσα της Κέας βρίσκεται στο κέντρο του νησιού, χτισμένη στη θέση της ομώνυμης αρχαίας πόλης. Είναι γραφικότατος οικισμός γεμάτος παραδοσιακά σπίτια με κεραμοσκεπές, πλακόστρωτα δρομάκια, πλατώματα, στεγάδια και πολλά σκαλάκια.

Περίπατος στη Χώρα

• Στην Αρχαία Ιουλίδα, πρωτεύουσα της Κέας από τους ύστερους ρωμαϊκούς έως τους πρώιμους βυζαντινούς χρόνους.

• Στο Αρχαιολογικό Μουσείο με ενδιαφέρουσες συλλογές από τα προϊστορικά και τα ιστορικά χρόνια.

• Στο μεσαιωνικό κάστρο του 13ου αι., με εντοιχισμένο αρχαίο υλικό.

• Στα νεοκλασικά κτίρια του δημοτικού σχολείου (του 19ου αι.) και του δημαρχείου (1902), σχεδιασμένα από τον Έρνστ Τσίλερ.

• Στο αιωνόβιο πλατάνι και στη μαρμάρινη βρύση, στην είσοδο της Ιουλίδας.

• Στις ζωγραφιές του γνωστού Έλληνα ζωγράφου Αλέκου Φασιανού, σ’ ένα από τα στεγάδια, στην κεντρική πλατεία της πρωτεύουσας.

• Στις εκκλησίες της Παναγίας της Χρυσοσπηλιώτισσας, του Ευαγγελισμού, του Αγίου

Σπυρίδωνος, της Παναγίας της Ρευματιανής, του Αγίου Δημητρίου και της Παναγίας της Γκαμήλας.

• Στον Λέοντα της Ιουλίδας, κολοσσιαίο έργο πλαστικής, λαξευμένο σε φυσικό βράχο (7ος 6ος αι. π.Χ.).

• Στη Μονή της Επισκοπής, ΝΑ της Ιουλίδας, με ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική.

• Στη Μονή της Αγίας Άννας, ανατολικά της Ιουλίδας, με καθολικό του 13ου αι.

• Στη Μονή της Δάφνης, δυτικά της Ιουλίδας. Την ίδρυσε η Αγία Φιλοθέη η Αθηναία (1522-1589).

• Στον Πύργο της Αγίας Μαρίνας, δίπλα στην ομώνυμη εκκλησία (4ος αι. π.Χ.).

Διαδρομές στο νησί

Κορησσία 2 Ονομάζεται και Λιβάδι, είναι το λιμάνι της Κέας και βρίσκεται στη δυτική πλευρά του νησιού. Eίναι ιδιαίτερα γραφική και κοσμοπολίτικη, με πολλά καταστήματα, μπαρ, καφετέριες, εστιατόρια και θαυμάσιες αμμουδιές. Απέχει 5,5 χλμ. ΒΔ από την Ιουλίδα.

Αξίζει να δείτε • Τις παλαιές εγκαταστάσεις του εργοστασίου

5. Ο «λέων της Κέας», που βρίσκεται βορειοανατολικά από την Ιουλίδα.

5 ΔΥΤΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

Χώρα Κέας (Ιουλίδα) 1

KEA (TZIA)

4. Χάλκινο νόμισμα του 3ου αι. π.Χ. από την αρχαία Καρθαία (Νομισματικό Μουσείο, Αθήνα).

Οτζι άς

ΓΛΑΡΟΝΗΣΙ

Κεφάλα Τρεις Αμμουδιές

Λαύριο

2

Βουρκάρι

Κύθ ν

Ξύλα

1 Μυλοπόταμος

Σπαθί

ΛΕΩΝ

ΧΩΡΑ (ΙΟΥΛΙΔΑ)

Μαυραμπέλι Καλαμίτσι Καλόγηρος

Κάτω Μεριά

6

Χαβουνά

200 100 50

20

10

5

«Εμαγιέ», με τη χαρακτηριστική καμινάδα, όπου εκτίθενται παλιά μηχανήματα του εργοστασίου.

• Την εκκλησία της Αγίας Τριάδας.

• Την αρχαία Κορησσία, χτισμένη σε δύο λόφους, με σημαντικά λείψανα στην κάτω και την άνω ακρόπολη. Στο νεκροταφείο αποκαλύφθηκε ένα από τα σημαντικότερα γλυπτά των αρχαϊκών χρόνων, ο γνωστός Kούρος της Κέας (530 π.Χ.).

• Την πηγή Φλέα, στον οικισμό Μυλοπόταμος.

3

Παραλιακός οικισμός χτισμένoς αμφιθεατρικά, με ωραία θέα στη θάλασσα. Βρίσκεται κοντά στην Κορησσία και έχει κοσμοπολίτικο χαρακτήρα, καθώς

Ορκός

γιος Φίλιππος

ΚΑΡΘΑΙΑ Μηλαδέλφι ΝΗΣΑΚΙ

Στραβοτράχηλας Σχίνος

Πλατύς Γιαλός

Συκαμιά Ψαθί

γιος Συμεών Τηλέγραφος

Πόλες Καλησκιά

Πετρούσσα

Σιδέρης Σπαθί Καλυδονύχι Ψιλή μμος

Ελληνικά

Κούνδουρος Κούνδουρος Λυγιά Καμπί Καμπί Κακός Λιπαρό βυθος

Πέρα Μεριά

Αστράς

5

Βρόσκοπος Πήσσες Πήσσες Καστελάκια ΠΟΙΗΕΣΣΑ

μ

Καστριανή

Κορησσία

ος

Μελισσάκι

Βουρκάρι

ΓΑΪΔΑΡΟΣ

3 Οτζιάς 4

Γιαλισκάρι Πλατειά μμος

ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΣ

ύ δο Λα ΣΠΑΝΟΠΟΥΛΑ

0

50 100 200 300 400 500 μ

ΚΕΑ (ΤΖΙΑ) TE R R AI N

KEA (TZIA) ΔΥΤΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

7

7. Η παραλία και ο οικισμός του Οτζιά.

η προβλήτα είναι το καλοκαίρι γεμάτη κότερα, ενώ ολόγυρα υπάρχουν διάσημες ψαροταβέρνες και γκαλερί. Η νυχτερινή ζωή της Κέας είναι συγκεντρωμένη εδώ. Απέχει 7,5 χλμ. ΒΔ από την Ιουλίδα.

Αξίζει να δείτε • Τον ιδιαίτερα σημαντικό προϊστορικό οικισμό της Αγίας Ειρήνης, στο ομώνυμο ακρωτήρι, στο βόρειο τμήμα του όρμου του Αγίου Νικολάου, όπου βρέθηκαν πολυάριθμα αγάλματα του 15ου αι. π.Χ.

6. Γενική άποψη από το Βουρκάρι.

• Το στενό του Λάμπρου Κατσώνη.

• Τον φάρο, στο ακρωτήρι του Αγίου Νικολάου.

Οτζιάς

4

Παραθαλάσσιος οικισμός, απλωμένος γύρω από αμμουδιά με αρμυρίκια, στο βόρειο τμήμα του νησιού. Στην περιοχή του ακρωτηρίου Κεφάλας εντοπίστηκαν οικισμός και νεκροταφείο ύστερων νεολιθικών χρόνων (3300-3200 π.Χ.). Απέχει 10 χλμ. Β από την Ιουλίδα.

8. Άποψη της γκαλερί «Βουρκαριανή» (Βουρκάρι).

Αξίζει να δείτε • Το νεολιθικό οικισμό του Κεφάλα.

• Το μοναστήρι της Παναγίας της Καστριανής, 7 χλμ. Α, χτισμένο σε απόκρημνο βράχο, με πανέμορφη θέα.

Πήσσες

5

Γραφικό παραθαλάσσιο χωριό, χτισμένο σε ορμίσκο με υπέροχη αμμώδη παραλία μπροστά σε κάμπο με κήπους από λαχανικά. Εδώ ήταν χτισμένη η αρχαία πόλη Ποιήεσσα και στην περιοχή θα δείτε ερείπια της, που χρονολογούνται στον 6ο π.Χ. αι. Απέχουν 11,5 χλμ. ΝΔ από την Ιουλίδα.

Κούνδουρος

6

Βρίσκεται στη δυτική πλευρά του νησιού κι έχει όμορφους κολπίσκους με μικρές αμμουδιές. Υπάρχoυν πολλοί παλαιοί ανεμόμυλοι, οι οποίοι έχουν αναπαλαιωθεί και κατοικούνται. Απέχει 15 χλμ. ΝΔ από την Ιουλίδα.

Αξίζει να δείτε • Τα λείψανα της αρχαίας Καρθαίας, στον όρμο Πόλες, στα ΝΑ.

• Τους Αγίους Αποστόλους, του 13ου αι., στην Κάτω Μεριά.

9. Η Μονή της Παναγίας Καστριανής είναι το σημαντικότερο προσκύνημα του νησιού.

Δραστηριότητες σε όλο το νησί

• Θαλάσσια σπορ.

• Ψάρεμα.

• Καταδύσεις.

• Πεζοπορία (στο νησί υπάρχουν μονοπάτια συνολικού μήκους 36 χλμ. από τα οποία το 65% είναι λιθόστρωτα).

• Εκδρομικό εντούρο.

• Κολύμπι στον Κούνδουρο, στις Πήσσες, στο Γυαλισκάρι και στον Οτζιά. Πιο ερημικές αμμουδιές είναι η Συκαμιά, το Σπαθί, τα Ξύλα και η Κεφάλα, οι Τρεις Αμμουδιές, το Μελισσάκι, το Μαυραμπέλι, ο Καλόγηρος και ο Βρόσκοπος.

• Κάμπινγκ στις Πήσσες.

Χρήσιμα τηλέφωνα • Δήμος Κέας: 22883-60.000 • Αστυνομία: 22880-21.100 • Αγροτικό Iατρείο: 22880-22.200 • Λιμεναρχείο: 22880-21.344 • Αρχαιολογικό Μουσείο: 22880-22.079 Δικτυακός τόπος: www.kea.gr 10. Αρχαία Καρθαία: διακρίνονται νότια ο ναός του Πυθίου Απόλλωνα (530 π.Χ.) και βόρεια ο δωρικός ναός της Αθηνάς (τέλη 6ου-αρχές 5ου αι. π.Χ.).

Εκδηλώσεις

• «Σιμωνίδεια», πολιτιστικές εκδηλώσεις που περιλαμβάνουν θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες και αθλητικούς αγώνες, στην Ιουλίδα, από 1-19 Αυγούστου.

• Παραδοσιακά κάλαντα, την παραμονή της Πρωτοχρονιάς.

• Πανηγύρι του πολιούχου της Κέας, Αγίου Χαράλαμπου, στις 10 Φεβρουαρίου.

• Mεγάλη παρέλαση του Καρνάβαλου και προσφορά φαγητού, στην Ιουλίδα, την τελευταία Αποκριά.

• Πανηγύρι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, στις Πήσσες, στις 6 Αυγούστου.

• Πανηγύρι Αγίου Σώζοντος, στον Οτζιά, στις 7 Σεπτεμβρίου.

• Πανηγύρι του Αγίου Αιμιλιανού, στον όρμο Κουνδούρου, στις 8 Αυγούστου.

11. Η Κέα διαθέτει πλούσια πολιτιστική παράδοση.

KEA (TZIA)

9 ΔΥΤΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

• Πανηγύρι της Αγίας Μαρίνας, στις 17 Ιουλίου.

• Πανηγύρι της Παναγίας της Καστριανής, στις 15 Αυγούστου.

Kύθνος

12. Γενική άποψη του οικισμού και του λιμανιού του Μέριχα.

Α

ν και η Κύθνος (ή Θερμιά, λόγω των ιαματικών πηγών της) είναι ένα από τα πιο κοντινά στην Αττική κυκλαδονήσια, παραμένει από τις πλέον άγνωστες γωνιές του Αιγαίου. Στο βόρειο μέρος του βρίσκονται ο Μέριχας, το λιμάνι του νησιού, η Χώρα, η πρωτεύουσα, τα Λουτρά και η Δρυοπίδα. Το νότιο μέρος της Κύθνου είναι σχεδόν ακατοίκητο, με μόνες εξαιρέσεις την περιοχή της Παναγίας Κανάλας και τον μικρό κόλπο του Αγίου Δημητρίου. Το νησί έχει 65 περίφημες αμμουδιές (στις περισσότερες καταλήγουν χωματόδρομοι) και τοπίο απόλυτα κυκλαδίτικο, με γυμνούς και άνυδρους λόφους, ζωσμένους με πολλά χιλιόμετρα ξερολιθιάς. Διάσπαρτα σε όλο το νησί είναι 350 κατάλευκα γραφικά ξωκλήσια, ενώ τα χωριά είναι γεμάτα πλακόστρωτα δρομάκια, κατάλευκα σπίτια, πλατείες, εκκλησίες και ανεμόμυλους. Κατοικήθηκε τον 10ο αι. π.Χ. από τους Δρύοπες, κατοίκους της Εύβοιας. Ευημερούσε στην κλασική αρχαιότητα και συνεισέφερε μία τριήρη στη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Το νησί ακολούθησε την ιστορική πορεία των υπόλοιπων Κυκλάδων: το 1204 πέρασε στους Ενετούς και μετά στους Τούρκους. Το 1830 ενώθηκε με το νεοσύστατο ελληνικό κράτος. Έχει έκταση 99 τ. χλμ., μήκος ακτών 111 χλμ., και πληθυσμό 1.600 κατοίκους.

Χώρα (Μεσαριά)

1

Η Χώρα ή Μεσαριά, η πρωτεύουσα της Κύθνου, είναι χτισμένη αμφιθεατρικά στην πλαγιά ενός λόφου. Χτίστηκε τον 17ο αι. και από τότε κατοικείται συνεχώς. Είναι από τα πιο όμορφα κυκλαδίτικα χωριά, ένα γοητευτικό σύνολο με κάτασπρα σπίτια, πλακόστρωτα δρομάκια, ασβεστωμένα πεζούλια και πολλές μικρές εκκλησίες και ανεμόμυλους.

Περίπατος στη Χώρα

• Στο Ηρώο, στην είσοδο της Χώρας.

• Στην εκκλησία του Αγίου Σάββα, του 17ου αι., με το αξιόλογο ξυλόγλυπτο τέμπλο.

• Στην εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα, με το τέμπλο του 17ου αι., και στην εκκλησία της Αγίας Τριάδας, που είναι η παλαιότερη του νησιού, με αρχαία κομμάτια γλυπτικής με επιγραφές.

• Στο Βυζαντινό Μουσείο, στον μεταβυζαντινό ναό του Αγίου Γεωργίου.

• Στο μοναστήρι της Παναγίας του Νίκους. Στο υπόγειο της μονής λειτουργούσε κρυφό σχολειό.

• Στο αιολικό πάρκο, ΒΑ της Χώρας. Είναι ο πρώτος αιολικός σταθμός που λειτούργησε στην Ελλάδα.

Λουτρά

ΚΥΘΝΟΣ

2

Είναι το πιο γνωστό και ανεπτυγμένο παραθεριστικό κέντρο του νησιού. Η περιοχή φημίζεται για τις ιαματικές πηγές της, που είναι οι μοναδικές των Κυκλάδων και οι θεραπευτικές ιδιότητές τους είναι γνωστές από τα αρχαία χρόνια. Πρόκειται για δύο θερμές πηγές: η μία, των Αγίων Αναργύρων, βρίσκεται μέσα στο υδροθεραπευτήριο, ενώ η δεύτερη, η επονομαζόμενη πηγή του Καυκάσου, βρίσκεται σε απόσταση 50 μ. από την πρώτη και η θερμοκρασία της φτάνει τους 52° C. Στη θέση του οικισμού των Λουτρών βρισκόταν η μεσαιωνική πρωτεύουσα της Κύθνου, την οποία κατέστρεψαν οι Τούρκοι γύρω στα 1570. Στην περιοχή Κεφαλόκαστρου θα δείτε τα ερείπια του κάστρου της Ωριάς, σε εντυπωσιακή τοποθεσία. Απέχουν 5,5 χλμ. Β από τη Χώρα.

Αξίζει να δείτε • Τις ιαματικές πηγές Κύθνου (Υδροθεραπευτήριο).

• Το κάστρο της Ωριάς, κοντά στο ακρωτήρι Κέφαλος, στα βόρεια του νησιού.

• Την εκκλησία των Αγίων Αναργύρων, μπροστά στην οποία αναβλύζουν ιαματικά νερά.

• Τον Κάκαβο, στην πηγή όπου αναβλύζουν ιαματικά νερά.

• Τη σκάλα του μεταλλείου, άλλοτε γέφυρα φόρτωσης σιδηρομεταλλευμάτων, στο λιμάνι.

13. Τα Λουτρά αναπτύσσονται σε γραφικό όρμο, όπου δένουν αλιευτικά και ιστιοπλοϊκά σκάφη.

11 ΔΥΤΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

Διαδρομές στο νησί

ς

Σχίνος

14. Στην περιοχή Βρυόκαστρο βρισκόταν η αρχαία πόλη της Κύθνου.

Μαμάκος

Σκλάβος Γιαλούδι

ΚΑΣΤΡΟ ΩΡΙΑΣ

Σέλινο

ξαχας

γιος Σώστης Ποτάμια Καβουροχέρι ΜΑΡΟΥΛΑΣ Μαρούλα Σχοινάρι Λουτρά

2

Αγία Ειρήνη Λιβαδάκια

Μυρσινιά

Πε ιρ

Πετεινός

Κέ α

αιά

Απόκριση

ς ΒΡΥΟΚΑΣΤΡΟ Επισκοπή Μαρτινάκια

1

ΧΩΡΑ

γ Δρυοπίδα οσα Ν γιοςιοΣςτ Ιωάνν ος Μέριχας ά έ φ η Κουουσα φανος ς ρι 3 ρί Ζ Σέ 4 ογκά κι ΚΑΤΑΦΥΚΙ Σιφν ιός Ποντίκια Λεύκες Φλαμπούρια Λιοτ Φλαμπούρια ρίβι Καστέλλα Κακ ιά Μ αρία Μαυριάνος Παναγία Καλ ό Λι 5 βάδ Κανάλα ι Αντώ Τρίβλακα Μ ν η Νίκαεγάλη δες Δίβλακα μμο Στυφό γ ς Π ιος Ν Σκύλ αραθύ ικόλας Μαϊστράλι ρι ος Κυρά Λένη Σι Μ ου Σ Αλυκή ι Γ αϊδο γιος Δημήτριος 6 υρ ό μαν Μ ΚΥΘΝΟΣ τρα Κ αρκού Πετρ ατεργά λης ούσ κι α

μ 300 200 100 50 0 5 10 20 50 100 200 μ

TERRAIN

T ΠΙΠΕΡΙ

ΚΥΘΝΟΣ ΔΥΤΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

13

15. Η Δρυοπίδα θεωρείται από πολλούς ως το ομορφότερο χωριό της Κύθνου.

• Τον πύργο του Μαζαράκη.

• Το αγροκήπιο, περιοχή πράσινη με ευκαλύπτους και κυπαρίσσια.

• Τα Ποτάμια, περιοχή με γραφικές ακρογιαλιές.

• Την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου και το εκκλησάκι του Σταυρού.

• Τις θαλάσσιες σπηλιές Καβοσπηλιά (βόρεια) και Λεγάμενα (ανατολικά).

• Το Βρυόκαστρο, την αρχαία πρωτεύουσα της Κύθνου, στην περιοχή της Απόκρισης, 7,5 χλμ Δ. Προς την πλευρά της ακτής, σώζονται ίχνη από την αρχαία αγορά της πόλης, η οποία κατοικούνταν μέχρι τα ρωμαϊκά χρόνια. Υπάρχουν λείψανα τείχους, θεμέλια ναών, βωμών και τρία σπήλαια που χρησίμευαν για τη συγκέντρωση νερού.

• Την Κολώνα, (3 χλμ. Δ. της Χώρας) μαγευτική τοποθεσία με εκτεταμένες αμμουδερές παραλίες. Η ονομασία της οφείλεται στη χαρακτηριστική λουρίδα άμμου που συνδέει το νησάκι του Αγίου Λουκά με την Κύθνο. Στο νησάκι θα δείτε και τα λείψανα αρχαίου οικισμού.

Μέριχας

3

Γραφικός οικισμός και λιμάνι του νησιού χτισμένος σε προστατευμένο όρμο με ωραία αμμουδιά. Απέχει 7 χλμ. ΝΔ από τη Χώρα.

Αξίζει να δείτε • Το εκκλησάκι των Αγίων Ακινδύνων, με την όμορφη θέα προς το λιμάνι.

• Τον φάρο, στην είσοδο του λιμανιού.

Δρυοπίδα

4

Βρίσκεται στη νότια πλευρά της Κύθνου. Η περιοχή κατοικείται από τα αρχαία χρόνια και διατηρεί την ίδια ονομασία, την οποία οφείλει στους Δρύοπες, τους πρώτους κατοίκους του νησιού. Παραδοσιακός οικισμός με μοναδικό χρώμα, καθώς όλα τα σπίτια είναι διώροφα και σκεπασμένα με κεραμίδι. Απέχει 12 χλμ. Ν από τη Χώρα.

Αξίζει να δείτε • Την εκκλησία του Αγίου Μηνά, με το

16. Η εκκλησία του Αγίου Ελεήμονα, σε βραχονησίδα στην περιοχή Νάουσα-Κουρί-Ζογκάκι.

περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο και το δεσποτικό θρόνο.

• Την εκκλησία της Αγίας Άννας και των Αγίων Αποστόλων, του Αγίου Παντελεήμονα και της Αγίας Τριάδας, με τα όμορφα τέμπλα και τις εικόνες.

• Το μνημείο των Πεσόντων.

• Το σπήλαιο Καταφύκι, ένα από τα μεγαλύτερα της Ελλάδας, με πλούσιο σταλακτιτικό και σταλαγμιτικό διάκοσμο.

• Το Λαογραφικό Μουσείο.

• Το μικρό Βυζαντινό Μουσείο στην εκκλησία του Αϊ-Γιώργη.

• Το υπαίθριο θέατρο, όπου πραγματοποιούνται πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Παναγία Κανάλα

5

Παραθαλάσσιος οικισμός, χτισμένος γύρω από το μοναδικό πευκοδάσος του νησιού. Η περιοχή πήρε το όνομά της από την ομώνυμη εκκλησία, που είναι η προστάτιδα του νησιού. Ο ναός είναι χτισμένος σε υπέροχη τοποθεσία κι έχει μοναδική αρχιτεκτονική. Σύμφωνα με την παράδοση, η εικόνα βρέθηκε σε κανάλι και λέγεται ότι είναι έργο του Αποστόλου Λουκά. Η πιθανότερη εκδοχή, όμως, είναι ότι φιλοτεχνήθηκε από τον Κρητικό ζωγράφο Αντώνη Σκορδίλη. Απέχει 17,5 χλμ. Ν της Χώρας.

Άγιος Δημήτριος

6

Ο Άγιος Δημήτριος είναι ένας μικρός παραθαλάσσιος οικισμός, που βρίσκεται κοντά στην Παναγία Κανάλα και είναι χτισμένος σε μια πανέμορφη τοποθεσία με καταπληκτικές παραλίες. Απέχει 24 χλμ. Ν από τη Χώρα.

17. Η εκκλησία του Ταξιάρχη, βόρεια από τη Δρυοπίδα.

ΚΥΘΝΟΣ

Αξίζει να δείτε • Το μοναστήρι της Παναγίας της Στρατολάτισσας.

• Το ξωκλήσι της Αγίας Ειρήνης, με θέα στον οικισμό.

15 ΔΥΤΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

Εκδηλώσεις

• Πανηγύρι στο μοναστήρι της Παναγίας του Νίκους, στις 15 Αυγούστου, και στον Προφήτη Ηλία, στις 20 Ιουλίου.

• Εορτασμός της Αποκριάς.

• «Κύθνια», πολιτιστικές εκδηλώσεις σε χωριά του νησιού, κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.

19. Το θυμαρίσιο μέλι είναι ένα από τα πιο ονομαστά προϊόντα του νησιού.

• Ψαροντούφεκο.

• Εκδρομικό εντούρο.

• Mountain bike.

• Wind surfing.

• Θαλάσσια σπορ.

• Κολύμπι στην Κολώνα και στον Άγιο Δημήτριο, καθώς και στην παραλία του Μέριχα και στα Μαρτινάκια. Επίσης, στις παραλίες Καλό Λιβάδι, Αντώνηδες, Γαϊδουρόμαντρα, Σι Μου Σι, Σκύλου, Φλαμπούρια, Αλυκή, Στυφός, Πετούσα, Δίβλακα και Τρίβλακα. Από τη Δρυοπίδα μπορείτε να προσεγγίσετε τις κοντινές αμμουδιές Λεύκες, Καλό Λιμάνι και Άγιος Στέφανος. Στην περιοχή των Λουτρών θα κολυμπήσετε στις παραλίες Σχοινάρι, Μαρούλα, Καβουροχέρι, Ποτάμια, Μικρά Ποτάμια, Σαράντου και Άγιο Σώστη.

• Ιαματικά λουτρά.

Χρήσιμα τηλέφωνα 18. Η Κύθνος διαθέτει πολλές όμορφες παραλίες με αναλλοίωτο φυσικό περιβάλλον.

• Πανηγύρι του Αγίου Χαραλάμπους, στις 10 Φεβρουαρίου, της Αγίας Τριάδας και του Προφήτη Ηλία, στις 20 Ιουλίου, στη Χώρα.

• Πανηγύρι της Αγίας Ειρήνης, στην ακρογιαλιά του οικισμού της Αγίας Ειρήνης, στις 5 Μαΐου.

Δραστηριότητες σε όλο το νησί • Καταδύσεις.

• Πεζοπορία.

• Δήμος Κύθνου: 22813-61.100 • Κοινότητα Δρυοπίδας: 22810-32.230 • Δημοτικό Γραφείο Τουρισμού: 22810-32.250 • Αστυνομία: 22810-31.201 • Αγροτικό Ιατρείο: 22810-31202 • Λιμεναρχείο: 22810-32.290 • Ιαματικές πηγές (Λουτρά): 22810-31.217, 22810-31.460 Δικτυακός τόπος: www.kythnos.gr

20. Η Κολώνα, μία από τις γοητευτικότερες παραλίες των Κυκλάδων. Δεξιά, διακρίνεται η εκκλησία του Αγίου Λουκά.

ΔΥΤΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

17

ΚΥΘΝΟΣ

Σέριφος

21. Η Χώρα Σερίφου αποτελείται από δύο συνοικίες: την Επάνω και την Κάτω Χώρα.

T

υπικό κυκλαδονήσι, ιδανικό για ήσυχες διακοπές, γεμάτο γαλήνια λιμανάκια, κάτασπρα χωριά και χρυσές αμμουδιές, μαζί με άγριους ορεινούς όγκους, γυμνούς λόφους και μοναδικά τοπία. Βρίσκεται ανάμεσα στην Κύθνο και τη Σίφνο και εξαιτίας της ήπιας τουριστικής της ανάπτυξης, διατηρεί αναλλοίωτη την παραδοσιακή νησιώτικη φυσιογνωμία της. Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο Περσέας έφτασε στην ακτή της Σερίφου με τη μητέρα του, Δανάη, κλειδωμένοι μέσα σε ένα μπαούλο. Για να τιμωρήσει τον βασιλιά της Σερίφου, Πολυδεύκη, σκότωσε τη γοργόνα Μέδουσα και του έδειξε το κομμένο κεφάλι της, με αποτέλεσμα ο Πολυδεύκης να απολιθωθεί από τον φόβο του. Το έδαφος του νησιού έχει πολύτιμο ορυκτό πλούτο, ο οποίος έφερε μεγάλη ακμή, ιδιαίτερα μετά τον 6ο π.Χ. αιώνα. Στους Μηδικούς Πολέμους τάχθηκε εναντίον των Περσών κι έγινε μέλος της Αθηναϊκής Συμμαχίας. Οι Μακεδόνες κατέλαβαν το νησί, αργότερα οι Πτολεμαίοι και, τέλος, οι Ρωμαίοι. Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης, το 1204, η Σέριφος παραχωρήθηκε σε Ενετούς ευγενείς. Το 1537, όμως, την κατέλαβε ο Τούρκος ναύαρχος Μπαρμπαρόσα και από το 1770 έως το 1774 οι Ρώσοι. Μετά το 1821 απελευθερώθηκε μαζί με τις υπόλοιπες Κυκλάδες. Έχει έκταση 75 τ. χλμ., μήκος ακτών 82 χλμ. και πληθυσμό 1.420 κατοίκους.

Διαδρομές στο νησί

Λιβάδι 23. Αργυρός στατήρας από τη Σέριφο του 530 π.Χ. με απεικόνιση βατράχου (Νομισματικό Μουσείο, Αθήνα).

Χώρα Σερίφου

1

Η πρωτεύουσα της Σερίφου είναι χτισμένη σαν φρούριο, αμφιθεατρικά πάνω σε λόφο με θέα τον κόλπο και το Λιβάδι, για να αντιμετωπίζει καλύτερα τους πειρατές που έκαναν επιδρομές μέχρι και τον 17ο αι. Είναι ο πιο γραφικός και όμορφος οικισμός του νησιού. Μικρά, λευκά σπίτια με πολύ μικρά δωμάτια τυλίγονται γύρω από την κορυφή του λόφου δημιουργώντας μια ιδιαίτερα γοητευτική εικόνα.

Περίπατος στη Χώρα

• Στην Πιάτσα, γραφική μαρμαρόστρωτη πλατεία στην καρδιά της Χώρας, όπου βρίσκεται και το Δημαρχιακό Μέγαρο (1907).

• Στην Αρχαιολογική Συλλογή με αρχαιότητες της Υστεροελληνιστικής και Ρωμαϊκής Περιόδου.

• Στο Λαογραφικό Μουσείο, στην Kάτω Xώρα.

• Στα ερείπια του βενετσιάνικου κάστρου, στην κορυφή του λόφου.

• Στην εκκλησία του Χριστού με το παρεκκλήσι

2

Το λιμάνι της Σερίφου αποτελεί το σημαντικότερο εμπορικό και οικονομικό κέντρο. O οικισμός απλώνεται σ’ έναν μικρό κάμπο με περιβόλια, δίπλα στην παραλία. Τα κάτασπρα σπίτια και το πράσινο του κάμπου που τα περιβάλλει δημιουργούν ένα μοναδικό τοπίο. Είναι το κοσμικότερο θέρετρο του νησιού, καθώς διαθέτει κάθε είδους νυχτερινά μαγαζιά. Σε απόσταση μισού χιλιομέτρου βρίσκονται τα Λιβαδάκια, με την εκκλησία της Παναγίας και τον φάρο Σπαθί. Απέχει 4,5 χλμ. ΝΑ από τη Xώρα.

24. Αυλή παραδοσιακού σπιτιού, στη Χώρα Σερίφου.

19 ΔΥΤΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

της Αγίας Σοφίας, στο Κάστρο.

• Στις αξιόλογες μεταβυζαντινές εκκλησίες του Αγίου Aθανασίου (μητρόπολη), του Eυαγγελισμού, του Αγίου Eλευθερίου και του Αγίου Kωνσταντίνου.

• Στους αναπαλαιωμένους ανεμόμυλους.

• Στο Πασπάρι, πηγή με καμάρες.

• Στις βρύσες.

• Στον παραθαλάσσιο οικισμό Άγιο Σώστη, με το ομώνυμο εκκλησάκι και στον όρμο Λιάς, 6,5 χλμ. Α.

• Στο παραθαλάσσιο χωριό Άγιος Ιωάννης, με το ομώνυμο εκκλησάκι, 8 χλμ. ΒΑ.

ΣΕΡΙΦΟΣ

22. Η πλατεία Πιάτσα: αριστερά, ο ναός του Αγίου Αθανασίου (19ου αι.) και στο κέντρο το Δημαρχείο, όπου στεγάζεται και η Αρχαιολογική Συλλογή.

ΣΕΡΙΦΟΠΟΥΛΑ

ΣΕΡΙΦΟΣ α άλ ιά ι Σκ καμούδ ς Συ ιαλ Γ βά ρα Κα

λ Ελ

ά ικ ην

ΧΩΡΑ

Λιβαδάκια

5

0

50 100 200 300 400 500 μ

ΒΟΥΣ

πέ

ΓΑΡΜΠΙΑ

λι

ος

10

2

Ράμμος

Κουταλάς Αμ λό α Κ

γιος Ιωάννης Ψιλή μμος γιος Σώστης Κολυμπήθρες Λιβάδι Λια Καραμουσάς

Σίφν

20

1

α κι βι ρά ρά ευ Κα Αλ

200 100 50

Βαθειά Λαγκάδα

Κένταρχος Κένταρχος

ΚΑΣΤΡΟ ΓΡΙΑΣ

6

νο ς

4

Παναγία

ικο άδ ς λι ρο ια α λ γε Μ αλό δι ούδ Κ λά αλ Αχ ό Γι Δυ

μ

Γαλανή 3

Μεγάλο Χωριό Κούνδουρος 5

ΣΠΗΛΑΙΟ ΚΟΥΤΑΛΑ

Πλατύς Γιαλός

Συκαμιά

Νοτινό ΜΥΚΗΝΑΪΚΟ ΤΕΙΧΟΣ Αβεσσαλός Αβεσσαλός

Μεγάλο Λιβάδι

Κύ θ

TERRAIN

T

25. Λιβάδι: το απάνεμο λιμάνι του νησιού κατακλύζεται το καλοκαίρι από ιστιοπλοϊκά και αλιευτικά σκάφη.

ΣΕΡΙΦΟΣ ΔΥΤΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

21

26. Ο φάρος Σπαθί (1901), στο νότιο άκρο του νησιού.

Παναγία

3

Ορεινό χωριό με άσπρα σπίτια και καταπληκτική θέα στο εσωτερικό του νησιού. Είναι χτισμένο γύρω από τον ιστορικό, βυζαντινό ναό της Παναγίας η οποία χρονολογείται ανάμεσα στο 950 και το 1000 και διασώζει εξαίρετες τοιχογραφίες

και γλυπτά του 1300. Στην περιοχή, αξίζει να δείτε και την εκκλησία του Αγίου Στεφάνου με ίχνη από βυζαντινές τοιχογραφίες. Απέχει 6 χλμ. ΒΔ από τη Χώρα.

Μονή Ταξιαρχών

4

Αποτελεί το σημαντικότερο μνημείο της Σερίφου. Η Μονή Ταξιαρχών, με φρουριακή κατασκευή, ιδρύθηκε το 1449. Στο παρελθόν, γνώρισε πολλές πειρατικές επιδρομές εξαιτίας του πλούτου που είχε συγκεντρώσει. Αξίζει να δείτε το τέμπλο, τον ξυλόγλυπτο δεσποτικό θρόνο και τον αλεξανδρινό επιτάφιο. Η επίσκεψη στη Μονή γίνεται κατόπιν συνεννόησης με τον ηγούμενο. Απέχει 9,5 χλμ. Β από τη Χώρα.

Mεγάλο Λιβάδι

5

Γραφικό λιμανάκι με όμορφη παραλία. Αν και σήμερα έχει ελάχιστους κατοίκους, αποτέλεσε κάποτε το κύριο εξαγωγικό λιμάνι των μεταλλευμάτων του νησιού (19ος αι.). H παράδοση της εξόρυξης έχει ρίζες στην αρχαιότητα, όπου αναφέρονταν τα πλούσια κοιτάσματα του νησιού σε χρυσό και σίδηρο. Απέχει 10,5 χλμ. ΝΔ από τη Xώρα.

Αξίζει να δείτε • Τις αξιόλογες μεταβυζαντινές εκκλησίες της περιοχής, όπως του Αγίου Nικολάου και

του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, με τις αξιόλογες τοιχογραφίες του 17ου αι.

•Το μνημείο για τους τέσσερις μεταλλωρύχους οι οποίοι εκτελέστηκαν κατά τη διάρκεια της απεργίας του 1916 για το 8ωρο και καλύτερες συνθήκες δουλειάς.

•Τα εγκαταλειμμένα μεταλλεία χρυσού, σιδήρου και χαλκού, με τα ερημωμένα αρχοντικά και τις εργατικές κατοικίες. Στο παλιό ορυχείο διασώζονται οι σκουριασμένες ράγες, τα βαγονέτα μεταφοράς και τα σιλό αποθήκευσης.

•Το γειτονικό Mεγάλο Xωριό, το οποίο την περίοδο 1880-1912 αποτέλεσε το σημαντικότερο κέντρο του νησιού.

Κουταλάς

6

Παραλιακός οικισμός, χτισμένος σε περιοχή με θαυμάσιο φυσικό περιβάλλον και ακρογιαλιές. Απέχει 11,5 χλμ. ΝΔ από τη Χώρα.

Αξίζει να δείτε • Το Κάστρο της Γριάς, σε ύψωμα, πάνω από τον Κουταλά.

27. Η Παναγία Σκοπιανή, που βρίσκεται στην περιοχή του γραφικού χωριού Κένταρχος.

• Το σπήλαιο του Κουταλά, με σταλαγμίτες και σταλακτίτες σε παράξενα σχήματα.

• Τον Άσπρο Πύργο, ένα κυκλικό μαρμάρινο κτίριο των Ύστερων Κλασικών χρόνων.

Εκδηλώσεις

• Πανηγύρι της Ξυλοπαναγιάς, τον Δεκαπενταύγουστο.

• Πανηγύρι του Αγίου Αθανασίου, στις 18 Ιανουαρίου και της Ευαγγελιστρίας, στις 25 Μαρτίου, στη Χώρα της Σερίφου.

• Πανηγύρι της Παναγίας του Βουνού στις 8 Σεπτεμβρίου, στον Αβεσσαλό.

• Πανηγύρι της Παναγίας της Λιομάντρας.

• Πανηγύρια του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, στις 29 Αυγούστου και της Αγίας Θέκλης, στις 23 Σεπτεμβρίου, στη Λιόμαντρα.

Δραστηριότητες σε όλο το νησί

• Θαλάσσιο ποδήλατο.

• Wind surf.

• Κολύμπι στη Λια, στο Kαλό Aμπέλι, στον Άγ. Σώστη, στον Άγ. Iωάννη και στην Ψιλή Άμμο.

Eπίσης στο Kαράβι, στο Mαλλιάδικο, στον Kουτα-

Χρήσιμα τηλέφωνα • Δήμος Σερίφου: 22810-51.210 • Αστυνομία: 22810-51.300 • Αγροτικό Ιατρείο: 22810-51.202 • Λιμεναρχείο: 22810-51.470 • Μονή Ταξιαρχών: 22810-51.027 • Αρχαιολογική Συλλογή: 22810-52.611 • Λαογραφικό Μουσείο: 22810- 51.138 Δικτυακός τόπος: www.serifos.gr 29. Η σωζόμενη γέφυρα φόρτωσης του σιδηρομεταλεύματος στο Μεγάλο Λιβάδι.

28. Η παραλία Ψιλή Άμμος.

λά, στην απέραντη αμμουδιά του Λιβαδιού, στις παραλίες Μεγάλο Λιβάδι και Λιβαδάκια, στην περιοχή του Λαδιού, στον Αυλόμωνα, στον Πλατύ Γιαλό και στη Συκαμιά.

• Καταδύσεις.

• Ψαροντούφεκο.

• Διαδρομές 4Χ4.

• Πεζοπορία από τη Χώρα προς το Ελικοδρόμιο 30. Ο Άσπρος Πύργος, που βρίσκεται βορειοδυτικά από τον Κουταλά.

ΣΕΡΙΦΟΣ

23 ΔΥΤΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

(διάρκειας 30΄) και προς το Λιβάδι (διάρκειας 50’), καθώς και από τον Κουταλά προς τον Άσπρο Πύργο (διάρκειας 55΄).

• Mountain bike.

• Κάμπινγκ στα Λιβαδάκια.

ΣΕΡΙΦΟΣ ΔΥΤΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

25

31. Η Χώρα Σερίφου την ώρα του δειλινού. Χτισμένη στην κορυφή απόκρημνου λόφου, προσφέρει άπλετη θέα στη γύρω περιοχή και το Αιγαίο πέλαγος.

Σίφνος

K

32. Το μοναστήρι της Χρυσοπηγής, από τα γνωστότερα αξιοθέατα της Σίφνου. Τα πράσινα νερά της περιοχής είναι ιδιαίτερα δημοφιλή στους επισκέπτες του νησιού.

άτασπρα παραδοσιακά κυκλαδοχώρια, αμέτρητες εκκλησίες, γραφικοί περιστερώνες, ανεμόμυλοι και παραλίες με πεντακάθαρα νερά συνθέτουν την εικόνα της Σίφνου. Το νησί γνώρισε μεγάλη ακμή στην αρχαιότητα, χάρη στα μεταλλεία χρυσού και αργύρου και τα λατομεία «σιφνίου λίθου». Από το 1687 έως το 1854 αποτέλεσε σπουδαίο πνευματικό κέντρο και εδώ λειτούργησε η περίφημη Σχολή του Αγίου Τάφου, γνωστή ως «Παιδευτήριον του Αρχιπελάγους». Το νησί έχει μεγάλη παράδοση στην αγγειοπλαστική τέχνη και ακόμη και σήμερα διατηρεί πολλά εργαστήρια αγγειοπλαστικής - κεραμικής. Η Σίφνος βρίσκεται ανάμεσα στη Σέριφο και τη Μήλο. Έχει έκταση 74 τ. χλμ., μήκος ακτών 71 χλμ. και πληθυσμό 2.450 κατοίκους.

1

Είναι η πρωτεύουσα του νησιού από το 1936. Το τοπωνύμιο Απολλωνία σημαίνει πόλη αφιερωμένη στη λατρεία του Απόλλωνα. Βρίσκεται στο γεωγραφικό κέντρο του νησιού, είναι χτισμένη αμφιθεατρικά, πάνω σε τρεις χαμηλούς λόφους και διατηρεί τη γοητευτική της κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική.

Περίπατος στην Απολλωνία

• Στο Λαογραφικό Μουσείο, με εκθέματα από την παραδοσιακή ζωή του νησιού, στην Πλατεία Ηρώου.

• Στα παλιά σχολεία του Aγίου Αρτεμίου.

• Στο μοναστήρι του Αγίου Αρτεμίου (1629), μετοχίου της Σιμωνόπετρας του Αγίου Όρους.

• Στην εκκλησία της Παναγίας της Ουρανοφόρας, με τις παλαιές εικόνες και το επιχρυσωμένο τέμπλο.

• Στο μοναστήρι του Προφήτη Ηλία (1145-1890), στην υψηλότερη κορυφή του ομώνυμου βουνού (680 μ.), όπου καλλιεργήθηκε η αγιογραφική τέχνη.

• Στο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννου του Μο(υ)γκού, που βρίσκεται στη βορινή πλαγιά του βουνού.

• Στο Κάτω Πετάλι, 1 χλμ. Α, με τη θαυμάσια εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής (1894). Στα ανα-

τολικά βρίσκεται το ιστορικό μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου (1550).

Διαδρομές στο νησί

Καταβατή

2

Χωριό στο οποίο βρίσκεται η τρίκλιτη, με κωνοειδή τρούλο, εκκλησία της Παναγίας της Αγγελόχτιστης, την οποία, κατά την παράδοση, έχτισαν και λειτουργούν άγγελοι. Νοτιότερα του χωριού είναι το μοναστήρι των Φυρογείων (16ου αι.). Απέχει περίπου 1 χλμ. ΝΔ από την Απολλωνία.

Εξάμπελα

3

Κεντρικός οικισμός της Σίφνου. Στην είσοδό του βρίσκονται οι «Αράδες», σειρές δηλαδή, από περίπου δέκα ανεμόμυλους. Είναι το χωριό του ποιητή και ακαδημαϊκού Αριστομένη Προβελέγγιου (1850-1936) και του Νικόλαου Τσελεμεντέ (1878-1958), του μεγάλου Έλληνα δασκάλου της μαγειρικής και της ζαχαροπλαστικής. Αξίζει να δείτε το μοναστήρι της Παναγίας της Βρυσιανής (1642) στο δρόμο προς τον Φάρο, όπου λειτουργεί Μουσείο Εκκλησιαστικής Τέχνης. Απέχει περίπου 1 χλμ. Ν από την Απολλωνία.

Αρτεμώνας

4

Είναι το δεύτερο μεγαλύτερο χωριό της Σίφνου,

34. Ο οικισμός Απολλωνίας χαρακτηρίζεται από την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του.

27 ΔΥΤΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

Απολλωνία

ΣΙΦΝΟΣ

33. Αργυρή δραχμή από τη Σίφνο (5ου αι. π.Χ.), όπου εικονίζεται ο Απόλλωνας (Νομισματικό Μουσείο, Αθήνα).

Χερρόνησος Τσουβάλες

10

Γλώσσα

Βρουλίδια Αρτιμόνι

ΣΙΦΝΟΣ

Γιαλούδια

Καμάρες

ος

ωλ ο Κίμ

Αρτεμώνας Διαλισκάρι (Πουλάτη) 5 Κάστρο 4 Σεράλια 1 ΑΠΟΛΛΩΝΙΑ Κάτω Πετάλι

6

ς

Σέριφ

Βλάσης

2

ΑΛΟΥΡΔΟΥΚΑΡΑΒΙ

Καταβατή Εξάμπελα

3

Βλυχάδα

Φάρος

Χοχλάκοι

7

9

Βαθύ

Φασολού Αποκοφτό Σαούρες

8 Πλατύς

Γιαλός

Φυκιάδα ΚΙΤΡΙΑΝΗ TERRAIN μ

200 100 50

20

10

5

0 100 200 300 400 500 600 μ

T

CARTOGRAPHY

με αρχοντικά νεοκλασικού ρυθμού, κήπους και λουλουδιασμένες αυλές. Ψηλά στην κορυφή του λόφου σώζονται δύο ανεμόμυλοι, απ’ όπου έχετε πανοραμική θέα του νησιού. Απέχει 1,5 χλμ. Β από την ΚΙΜΩΛΟΣ Απολλωνία.

Αξίζει να δείτε • Το σπίτι του ποιητή Γιάννη Γρυπάρη (1870-1942).

• Τα εργαστήρια ζαχαροπλαστικής και αγγειοπλαστικής.

• Την Παναγία την Κόγχη, με την ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική και την Παναγία της Άμμου ή Σάμου (ανακαινίστηκε το 1788), όπου υπάρχει η Παναγία η Μοναχή, σπάνια απεικόνιση της Παναγίας χωρίς το θείο βρέφος.

• Το Άνω Πετάλι, το χωριό με την ωραιότερη θέα προς την ανατολή (ιδιαίτερα από την αυλή του Αγίου Ιωάννη) και την εκκλησία του Αγίου Αντύπα (1636).

29 ΔΥΤΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

Κάστρο

ΣΙΦΝΟΣ

• Το χωριό Άγιος Λουκάς ή Άι -Λουκάς, με τη δισυπόστατη εκκλησία της Παναγίας τα Γουρνιά και του Αγίου Νικολάου, με τις τοιχογραφίες του περίφημου λαϊκού αγιογράφου της Σίφνου Αγάπιου. Από τη συνοικία της Καμαρωτής, θα απολαύσετε τη θέα της κεντρικής Σίφνου μέχρι το Κάστρο.

5

Ο εκπληκτικής ομορφιάς οχυρωμένος οικισμός του Κάστρου, που διατηρεί ανέπαφη τη μεσαιωνική δομή του με τα αρχοντικά σπίτια, ήταν η παλιά πρωτεύουσα του νησιού από την κλασική αρχαιότητα έως το 1836. Η πυκνή δόμηση τονίζει τον οχυρωματικό χαρακτήρα του χωριού. Απέχει 3 χλμ. Α από την Απολλωνία.

Αξίζει να δείτε • Τις «λόζιες», παλιές εισόδους-στοές του Κάστρου.

• Τους ναούς του Αγίου Στεφάνου και του Αγίου Ιωάννη (1629), στην είσοδο του χωριού. Σ’ αυτό το σημείο λειτούργησε η περίφημη Σχολή του Αγίου Τάφου (1687-1835), γνωστή και ως «Παιδευτήριον του Αρχιπελάγους».

• Το Αρχαιολογικό Μουσείο, όπου εκτίθεται συλλογή γλυπτών και κεραμικών από τη 35. Γενική άποψη του οχυρού οικισμού του Κάστρου, «σκαρφαλωμένου» σε απότομο βράχο πάνω από τη θάλασσα.

36. Χαρακτηριστικό σοκάκι στο Kάστρο.

γεωμετρική ως τη βυζαντινή περίοδο.

• Τις εκκλησίες Παναγία η Ελεούσα (1653), Παναγία «Η Κοίμησις» (1593), με τα δάπεδα λαϊκής τέχνης και τον αρχαίο βωμό στη θέση της αγίας τράπεζας, Άγιος Νικόλαος (1566) και Άγιος Ιωάννης Θεολόγος (1617).

Καμάρες

6

Το μεγαλύτερο παραθαλάσσιο χωριό και λιμάνι του νησιού από τα τέλη του 19ου αι. Αξίζει να δείτε το ναό του Αγίου Γεωργίου (1785) και της Αγίας Βαρβάρας, το Φανάρι (1896) και λείψανα από τα καμίνια και τη σκάλα φόρτωσης μεταλλεύματος (1883). Από την εκκλησία της Αγίας Μαρίνας, θα απολαύσετε το ηλιοβασίλεμα. Απέχει 5,5 χλμ. ΒΔ από την Απολλωνία.

Φάρος

7

Βρίσκεται στα ΝΑ της Σίφνου και θεωρείται το ασφαλέστερο λιμάνι του νησιού (ήταν το επίσημο λιμάνι ως το 1883). Στην είσοδο του λιμανιού εκτείνεται η «πετρογολέτα», μια βραχώδης νησίδα αποκομμένη από τη στεριά, πάνω στην οποία βρίσκεται το μοναστήρι της Παναγίας της Χρυσοπηγής (1650), πολιούχου της Σίφνου. Απέχει 7 χλμ. ΝΑ από την Απολλωνία.

37. Η παραδοσιακή ρεβυθάδα είναι ένα από τα πιο ονομαστά σιφνέικα εδέσματα.

Πλατύς Γιαλός

8

Είναι η πιο πολυσύχναστη παραλία του νησιού και μια από τις μεγαλύτερες των Κυκλάδων. Στον οικισμό θα βρείτε θαυμάσια προϊόντα σιφνέικης κεραμικής, στα εργαστήρια που λειτουργούν εκεί. Αξίζει να δείτε το μοναστήρι της Παναγίας του Bουνού (1813). Βορειονατολικά, στον Άσπρο Πύργο, εντοπίστηκαν ερείπια αρχαίου πύργου. Νοτιοανατολικά, στην είσοδο του όρμου, βρίσκεται το ιδιόκτητο και ακατοίκητο νη38. Ο Προφήτης Ηλίας (8ου αι.), το σημαντικότερο βυζαντινό μνημείο του νησιού.

σάκι Κιτριανή, με την εκκλησία της Παναγίας της Κυπριανής, του 1732. Απέχει 9 χλμ. Ν από την Απολλωνία.

Βαθύ

9

Γραφικός παραλιακός οικισμός, χτισμένος σε κλειστό υπήνεμο κόλπο. Είναι πατρίδα πολλών αγγειοπλαστών. Αξίζει να δείτε την εκκλησία του Άγιου Ανδρέα (1701) και την προϊστορική ακρόπολη που βρίσκεται κοντά. Απέχει 10,5 χλμ. ΝΔ από την Απολλωνία.

Χερρόνησος

10

Παραδοσιακό ψαροχώρι, με μικρή αμμουδιά σε γραφικότατο όρμο. Απέχει 15 χλμ. ΒΔ από την Απολλωνία.

Εκδηλώσεις

• Πανηγύρια της Ανάληψης και της Χρυσοπηγής, του Προφήτη Ηλία (19 Ιουλίου), του Αγίου Παντελεήμονα (26 Ιουλίου), του Αγίου Συμεών (31 Αυγούστου και 2 Σεπτεμβρίου), του Ταξιάρχη (5 Σεπτεμβρίου), του Σταυρού (13 Σεπτεμβρίου) και του Αγίου Νικήτα (14 Σεπτεμβρίου).

• Το κάψιμο του Ιούδα, το Πάσχα.

• «Λωλοπανήγυρο», τον Φεβρουάριο.

• «Κυρ-Βοριάς», την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς στον Αρτεμώνα.

• «Τσούνια», παιχνίδι της Σαρακοστής.

• Πολιτιστικές εκδηλώσεις, το καλοκαίρι.

Χρήσιμα τηλέφωνα

39. Πλατύς Γιαλός: από τις τουριστικότερες περιοχές της Σίφνου.

• Φεστιβάλ παραδοσιακών γεύσεων, το καλοκαίρι.

Δραστηριότητες σε όλο το νησί

• Θαλάσσια σπορ.

• Κολύμπι στις παραλίες Παναγία Πουλάτη και Σεράλια, Καμάρες, Φασολού, Φάρος, Γλυφό,

• Δήμος Σίφνου: 22843-60.300 • Δημοτικό Γραφείο Καμαρών: 22840-31.977 • Αστυνομία: 22840-31.210 • Αγροτικό Ιατρείο: 22840-31.315 • Λιμεναρχείο: 22840-33.617 • Δημοτικό κάμπινγκ: 22840-71.286 • Ιερά Μονή Βρύσης: 22840-31.937 • Λαογραφικό Μουσείο: 22840-31.341, 33.730 • Αρχαιολογικό Μουσείο (Κάστρου): 22840-31.028 Δικτυακός τόπος: www.sifnos.gr 40. Ο Άγιος Ανδρέας και η προϊστορική ακρόπολη (σώζονται τμήματα των τειχών), στον δρόμο προς το Βαθύ.

ΣΙΦΝΟΣ

31 ΔΥΤΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

Βαθύ, Τσόπος και Χερρόνησος.

• Οργανωμένα κάμπινγκ στις Καμάρες και τον Πλατύ Γιαλό.

• Καταδύσεις.

• Ψαροντούφεκο.

• Πεζοπορία στις διαδρομές και τα μονοπάτια Αρτεμώνας - Κάστρο, Καταβατή - Απολλωνία, Καταβατή - Άγιος Ανδρέας, Καταβατή - Μονή Προφήτη Ηλία, Απολλωνία - Εξάμπελα και Φάρος - Μονή Παναγίας Χρυσοπηγής (παραθαλάσσια).

41. Το χωριό Καμάρες φωτογραφημένο από τον λόφο όπου βρίσκεται η εκκλησία του Προφήτη Ηλία Τρουλακίου.

ΔΥΤΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

33

ΣΙΦΝΟΣ

Μήλος

42. Άποψη της Πλάκας από ψηλά.

Η

Mήλος βρίσκεται στο νοτιοδυτικό άκρο των Κυκλάδων και είναι το πέμπτο σε μέγεθος νησί του συμπλέγματος. Έχει έκταση 151 τ. χλμ., μήκος ακτών 126 χλμ. και πληθυσμό 4.770 κατοίκους. Στα ηφαιστειογενή εδάφη του νησιού οφείλονται τα περίεργα σχήματα των πετρωμάτων του, τα υπέροχα χρώματά τους και τα μαγευτικά ακρογιάλια με τις λευκές αμμουδιές και τα σμιλεμένα βράχια. Η Μήλος έχει πλούσιο ορυκτό πλούτο. Η εξόρυξη του οψιδανού ή οψιανού συνέβαλε στην οικονομική άνθηση του νησιού στα αρχαία χρόνια. Εδώ βρίσκεται ένα από τα αρχαιότερα ορυχεία της Μεσογείου. Η Μήλος κατοικείται από τα προϊστορικά χρόνια. Στη διάρκεια των Περσικών Πολέμων, οι Μήλιοι πολέμησαν εναντίον των Περσών, στη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο, τήρησε στάση ουδετερότητας, ενώ στους Ρωμαϊκούς Χρόνους το εμπόριο άνθησε. Στη βυζαντινή εποχή, το νησί ταλαιπωρήθηκε από συχνές επιδρομές πειρατών, οι οποίοι έβρισκαν καταφύγιο κυρίως στη νότια πλευρά, στις σπηλιές και στους όρμους. Αργότερα πέρασε στους Ενετούς και κατόπιν στους Τούρκους. Τον 20ο αι. η Μήλος αναδείχθηκε σε σημαντικό μεταλλευτικό κέντρο και μέχρι σήμερα παράγει περλίτη, καολίνη και μπετονίτη.

1

Είναι η πρωτεύουσα του νησιού, χτισμένη σε ύψωμα 220 μ., πάνω από τον όρμο του Αδάμαντα. Ο οικισμός με τη χαρακτηριστική νησιώτικη αρχιτεκτονική, τις γραφικές εκκλησιές και τα στενά πλακόστρωτα σοκάκια είναι ένας από τους γραφικότερους των Κυκλάδων. Κοντά στην Πλάκα υπάρχουν πολλοί μικροί γραφικοί οικισμοί, όπως ο Φυροπόταμος, η Πλάθιενα, το Φουρκοβούνι και το Κλήμα.

Περίπατος στην Πλάκα

• Στο βενετσιάνικο κάστρο του 13ου αι., με υπέροχη θέα και μαγευτικό ηλιοβασίλεμα.

• Στο μητροπολιτικό Ναό της Παναγίας Κορφιάτισσας, του 19ου αι.

• Στο Αρχαιολογικό Μουσείο του νησιού, με εκθέματα από την αρχαία Φυλακωπή και το αντίγραφο της φημισμένης Αφροδίτης της Μήλου, του αριστουργηματικού αγάλματος που ανακαλύφθηκε τον 19ο αι. στο νησί.

• Στο μνημείο Πεσόντων, δίπλα στο Αρχαιολογικό Μουσείο.

• Στο Λαογραφικό και Ιστορικό Μουσείο, που στεγάζεται σε αρχοντικό του 19ου αι. και περιλαμβάνει παραδοσιακά αντικείμενα, συλλογή ορυκτών

από το νησί και φωτογραφικά τεκμήρια.

• Στην εκκλησία της Παναγίας της Θαλασσίτρας, κοντά στα ερείπια του κάστρου.

• Στην εκκλησία της Παναγίας της Σκοινιώτισσας ή Μέσα Παναγίας και στην καθολική εκκλησία της Παναγίας της Ροζάριας, χτισμένη το 1823.

• Στους ανεμόμυλους, πάνω απ΄τον Τριοβασάλο.

• Στο Φουρκοβούνι, παραλιακό οικισμό, που απέχει 3,5 χλμ. Δ • Στο Σαρακήνικο, ακτή μοναδικής φυσικής ομορφιάς, με κάτασπρους λείους βράχους, 5 χλμ. Α.

Διαδρομές στο νησί

Τρυπητή

2

Όμορφο χωριό με κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική, γραφικούς ανεμόμυλους και υπέροχη θέα στον κόλπο της Μήλου. Απέχει 2 χλμ. Ν από την Πλάκα.

Κλήμα

3

Μικρό ψαροχώρι με τα χαρακτηριστικά «σύρματα», δηλαδή τα μικρά πολύχρωμα σπιτάκια, μέσα στα οποία φυλάσσονται οι βάρκες τον χειμώνα. Πολλοί ψαράδες την καλοκαιρινή περίοδο μετατρέπουν τα «σύρματα» σε εξοχική κατοικία. Απέχει 3,5 χλμ. Ν από την Πλάκα.

44. Στο Κλήμα με τα παραδοσιακά «σύρματα».

35 ΔΥΤΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

Πλάκα

ΜΗΛΟΣ

43. Αργυρός στατήρας από τη Μήλο, 5ου αι. π.Χ., όπου απεικονίζεται ένα μήλο (Νομισματικό Μουσείο, Αθήνα).

ος οπ ότα μ

-

Φυ ρ

Πα πι κιν ού

Κάναβα Κατσαρώνας 5

Χιβαδολίμνη

Παλαιοχώρι

Ψαθάδικα

Προβατάς

Κήπος

ας ακ Γέρ δο ρά ιγκ Τσ κα λά ριπ Φυ ς ατά οβ της Πρ Σώσ γ.

Ξυλοκερατιά

θί Ψα

φ Κλέ

ς

ο τικ

τα ον Γέρ

ΣΠΗΛΑΙΟ ΚΛΕΦΤΙΚΟ

μ

200 100 50

20

10

5

0

ς γκο ρλί Φυ αθί Σπ κάκι ρ ρι Του χώ λιο δα Πα λά βο ή ρο ιακ Ψα Κυρ . Αγ

7

ΣΠΗΛΑΙΟ ΣΥΚΙΑ

Κόμια

Ζεφυρία

8

γιος Ιωάννης

Συκιά

4

) α εμ ς εία όρ ε χ λι ιάφ ρυ Πα Θε ειω (Θ

Αμμουδαράκι

Κάτω Κόμια

Αδάμαντας

κά δα

Τρυπητή Λα γ

ήτ η

Κρ

9

Τριάδες

Άγιοι Ανάργυροι

2

κιά τρι Πα α ρεν τού Φα

Εμπορειός

ΦΥΛΑΚΩΠΗ

ς α να δι ιώ άς γά ισ λη αν η μπ κά μα στ α Π λυ Αγ Ρέ Κα Τρί Κο

γιος Δημήτριος

Αγκάθια

ς

Κλήμα

6

κα αγ

1 Τριοβασάλος

3

Απολλώνια

Πάχαινα

Μανδράκια

ΠΛΑΚΑ Καλόγριες

ας τακ Μύ ικο κήν ρα Σα

Πλάθιενα Φουρκοβούνι

ρ άφ

Νεροδάφνη

ΜΗΛΟΣ

π Πα

ς

ΚΙΜΩΛΟΣ

ιάς

Νικόλαο

α Πειρ

ς γιο

Κίμωλο ς

50 100 200 300 500 700 μ

45α, β. Το αρχαίο θέατρο της Μήλου (αριστερά), κοντά στο οποίο βρέθηκε το άγαλμα της Αφροδίτης (δεξιά).

TERR AI N

T

Αδάμαντας

4

Είναι το λιμάνι της Μήλου, κτισμένο στον όρμο που θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα φυσικά λιμάνια της Μεσογείου. Το ομώνυμο χωριό κτίστηκε το 1835 από Κρητικούς κι έχει παραδοσιακά κυκλαδίτικα σπίτια. Απέχει 4 χλμ. ΝΑ από την Πλάκα.

Αξίζει να δείτε • Την εκκλησία της Αγίας Τριάδας, του 17ου αι., όπου στεγάζεται το Εκκλησιαστικό Μουσείο, με σημαντικές εικόνες, επιταφίους, χρυσά αφιερώματα.

• Την Κοίμηση της Θεοτόκου και τον Άγιο Χαράλαμπο.

• Το κτίριο του Πνευματικού Κέντρου.

• Το μνημείο των Γάλλων Πεσόντων κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στην Μπομπάρδα.

• Το Συνεδριακό Κέντρο Μήλου.

• Το Μεταλλευτικό Μουσείο το οποίο προβάλλει τη μεταλλευτική ιστορία της Μήλου.

• Τις παραλίες Λαγκάδα και Παπικινού.

Ζεφυρία

5

Η Ζεφυρία ήταν η πρώτη -μεσαιωνική- πρωτεύουσα της Μήλου. Τον 18ο αι. το χωριό καταστράφηκε από σεισμό κι εγκαταλείφθηκε, αλλά ξανακατοικήθηκε αργότερα. Έχει γραφικά σοκάκια και την Παναγία την Πορτιανή του 17ου αι., παλιά μητρόπολη του νησιού. Σε απόσταση 6,5 χλμ. Α, βρίσκονται τα θειωρυχεία, με τα παλιά λατομεία εξαγωγής θείου, που λειτουργούσαν ως το 1956. Απέχει 9 χλμ. ΝΑ από την Πλάκα.

Απολλώνια (Πολλώνια)

6

Γραφικό ψαροχώρι χτισμένο σε όμορφο κόλπο, απέναντι από την Κίμωλο. Απέχει 11,5 χλμ. ΒΑ από την Πλάκα.

Αξίζει να δείτε • Τα ερείπια της αρχαίας πόλης Φυλακωπής, πάνω στον δρόμο Αδάμαντα-Απολλώνια, η οποία άκμασε σε τρεις διαφορετικές χρονικές περιόδους, που αντιπροσωπεύουν όλες τις φάσεις του κυκλαδικού πολιτισμού.

• Τη σπηλιά του Παπαφράγκα, ένα από τα διασημότερα φυσικά αξιοθέατα του νησιού. Απέναντι, βρίσκεται το σύμπλεγμα των Γλαρονησιών. Η επίσκεψη στην περιοχή γίνεται με βάρκα.

• Τις εκκλησίες της Αγίας Παρασκευής και του Αγίου Νικολάου.

Προβατάς

7

Παραλιακός οικισμός στη νότια πλευρά του νησιού, με μαγευτική παραλία. Απέχει 10,5 χλμ. Ν από την Πλάκα.

Χιβαδολίμνη

8

Είναι μία από τις ωραιότερες περιοχές της Μήλου. Το όνομά της το χρωστά σε μια μικρή λί46. Το Μεταλλευτικό Μουσείο.

ΜΗΛΟΣ

• Tο αρχαίο ρωμαϊκό θέατρο. Εδώ το 1820 ένας γεωργός ανακάλυψε το περίφημο άγαλμα της Αφροδίτης της Μήλου, που σήμερα βρίσκεται στο Mουσείο του Λούβρου.

• Τις κατακόμβες (2ος-5ος αι. μ.Χ.), που μαζί με τις κατακόμβες της Ρώμης και των Αγίων Τόπων αποτελούν τα σπουδαιότερα παλαιοχριστιανικά νεκροταφεία και τόπους λατρείας της εποχής των διωγμών των χριστιανών. Πολλοί τάφοι ήταν διακοσμημένοι με φυτικά κοσμήματα και συμβολικές παραστάσεις. Υπολογίζεται ότι στις κατακόμβες τάφηκαν πάνω από 2.000 χριστιανοί. Έχουν πέντε διαδρόμους με συνολικό μήκος 185 μ. και η είσοδος γίνεται από τη δεύτερη (των «Πρεσβυτέρων»).

37 ΔΥΤΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

Αξίζει να δείτε

Εκδηλώσεις

• Φεστιβάλ Μήλου, τους καλοκαιρινούς μήνες.

• Παραστάσεις στο αρχαίο θέατρο, τους καλοκαιρινούς μήνες.

• Πανηγύρι της Παναγίας της Κορφιάτισσας.

• Πανηγύρι της Παναγίας τον Δεκαπενταύγουστο και της Αγίας Τριάδας στον Αδάμαντα.

• Πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής, στην Απολλωνία, στις 26 Ιουλίου.

• Πανηγύρι της Παναγίας της Κήπου, στις 23 Αυγούστου.

• Πανηγύρι του Αγίου Θεολόγου, στις 26 Σεπτεμβρίου.

47. Η περιοχή Παπαφράγκα, με τους συνεχείς σπηλαιώδεις σχηματισμούς.

μνη που βρίσκεται στην περιοχή και ο βυθός της είναι γεμάτος αχιβάδες. Εδώ βρίσκεται η εκκλησία της Παναγίας του Κήπου, η οποία είναι η παλαιότερη του νησιού. Απέχει 11 χλμ. Ν από την Πλάκα.

Αξίζει να δείτε • Το Κλέφτικο, το εντυπωσιακότερο τοπίο της Μήλου και το πιο διάσημο φυσικό αξιοθέατο του νησιού. Βρίσκεται στη ΝΔ πλευρά του νησιού. Τεράστιοι όγκοι από λευκά βράχια ορθώνονται καταμεσής του πελάγους δημιουργώντας ένα επιβλητικό τοπίο. Η πρόσβαση στο Κλέφτικο γίνεται με τα καΐκια που κάνουν τον γύρο του νησιού και ξεκινούν από τον Αδάμαντα.

• Τη Συκιά, μια από τις ωραιότερες και μεγαλύτερες θαλασσινές σπηλιές της Μήλου. Βρίσκεται στη ΝΔ πλευρά του νησιού και απέχει 22 χλμ. από τον Αδάμαντα. Η πρόσβαση στο σπήλαιο γίνεται με τα καΐκια που πραγματοποιούν τον γύρο του νησιού (επίσης από τον Αδάμαντα).

Εμπορειός

9

Γραφικός οικισμός στη δυτική πλευρά της Μήλου, με υπέροχη αμμουδιά και γαλήνιο τοπίο. Στην περιοχή θα δείτε τα παλαιά ορυχεία σιδήρου και τη μικρή λιμνοθάλασσα Ριβάρι. Απέχει 19,5 χλμ. ΝΔ από την Πλάκα.

Δραστηριότητες σε όλο το νησί

• Πεζοπορία στις διαδρομές Κατακόμβες - Θέατρο - Προφήτης Ηλίας (2,5 χλμ.), Ζεφύρια Παραλία Αγίας Κυριακής (5 χλμ.), Φυλακωπή Μανδράκια (9 χλμ.), Φυροπόταμος - Λαγκάδα (13 χλμ.) και Κήπος - Ψαθάδικα - Ξυλοκερατιά.

• Κολύμπι στις παραλίες Λαγκάδα, Μπομπάρδα και Παπικινού, στο Ριβάρι, στη Φατούρενα, στην Πατρικιά, στο Αμμουδαράκι, στις Τριάδες και στα Αγκάθια, στην Πάχαινα, στον Παπάφραγκα, στον Κάπρο, στον Άγιο Κωνσταντίνο, στην Αλογόμαντρα και στον Μύτακα, στον Προβατά, στον Άγιο Σώστη, στο Ψαθί, στο Κάτεργο και στο Γέροντα, στη Φυριπλάκα, στο Τσιγκράδο, στον Γέρακα, στην Αγία Κυριακή και στον Φυροπόταμο.

• Wind surfing, ιδιαίτερα στην περιοχή της Χιβαδολίμνης.

• Καταδύσεις.

• Kite surfing.

• Canoe kayak.

• Ψαροντούφεκο.

• Θαλάσσια σπορ.

• Διαδρομές 4Χ4 και εντούρο στο δίκτυο χωματόδρομων στην περιοχή του Εμπορειού και του Τραχήλα.

• Λουτρά στις ιαματικές πηγές, στις πηγές Λάκκου, στην περιοχή του Αδάμαντα.

Χρήσιμα τηλέφωνα • Δήμος Μήλου: 22870-21.370 • Γραφείο τουριστικών πληροφοριών: 22870-22.445

ΜΗΛΟΣ ΔΥΤΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

39

48. Η Αγία Κυριακή, μία από τις δεκάδες πανέμορφες παραλίες της Μήλου.

• Αστυνομία -Τουριστική Αστυνομία: 22870-21.378 • Κέντρο Υγείας: 22870-22.700 • Λιμεναρχείο: 22870-23.360 • Αεροδρόμιο: 22870-22.090 • Αρχαιολογικό Μουσείο: 22870-21.620 • Λαογραφικό Μουσείο: 22870-21.292

• Μεταλλευτικό Μουσείο (Αδάμαντας): 22870-22.481 • Εκκλησιαστικό Μουσείο (Αδάμαντας): 22870-23.956 • Κατακόμβες: 22870-21.625 Δικτυακός τόπος: www.milos.gr 49. Οι εντυπωσιακοί βράχοι από απολιθωμένη λάβα, στο Σαρακήνικο.

50. Το Κλέφτικο προσελκύει κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες, που απολαμβάνουν τους εντυπωσιακούς λευκούς βράχους και τα κρυστάλλινα νερά.

ΔΥΤΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

41

ΜΗΛΟΣ

Κίμωλος

51. Άποψη του οικισμού και του λιμανιού της Ψάθης.

H

Κίμωλος ανήκει στο σύμπλεγμα των δυτικών Κυκλάδων και βρίσκεται δίπλα στη Μήλο. Παρά τη μικρή της έκταση (39 τ. χλμ., μήκος ακτών 38 χλμ. και πληθυσμό 770 κατοίκου), διαθέτει ατελείωτες ομορφιές. Είναι ηφαιστειογενές νησί, με μοναδική ποικιλία πετρωμάτων, όπως ο μπετονίτης (ή κιμώλια γη), ένα είδος πρωτογενούς πετρώματος που χρησιμοποιούνταν στην πορσελάνη. Η Κίμωλος διαθέτει υπέροχες παραλίες με ψιλή αμμουδιά και βότσαλο σε γραφικούς μικρούς όρμους. Στις ακτές της βρίσκει καταφύγιο η μεσογειακή φώκια monachus monachus. Σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας της η Κίμωλος ήταν συνδεδεμένη με τη Μήλο, την τύχη της οποίας ακολούθησε. Στο Μεσαίωνα καταλήφθηκε από τους Βενετούς και ονομαζόταν Αρζαντιέρα. Σε όλη τη διάρκεια της Βενετοκρατίας και της Τουρκοκρατίας υπέφερε από τις πειρατικές επιδρομές, εξαιτίας των οποίων στα τέλη του 18ου αι. σχεδόν ερημώθηκε.

ΚΙΜΩΛΟΣ

Χωριό Κιμώλου

1

Δύο οικισμοί, το Παλιό και το Καινούργιο Χωριό, αποτελούν την πρωτεύουσα του νησιού. Χτισμένο γύρω από τον αρχικό πυρήνα του μεσαιωνικού κάστρου, το Παλιό Χωριό διατηρεί όλα τα στοιχεία της κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής και διαθέτει μοναδική γραφικότητα. Στο μέσα κάστρο, που κατασκευάστηκε τον 13ο αι., τα σπίτια σχημάτιζαν το εξωτερικό τείχος του και είχαν παράθυραπολεμίστρες. Στο κάστρο κρύβονταν οι νησιώτες από τα χρόνια των πειρατών μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το Καινούργιο Χωριό χτίστηκε τον 17ο αι. στην εξωτερική πλευρά του κάστρου και επεκτάθηκε γύρω από το Παλιό. Έχει κτίσματα τετράγωνα και λιτά, σε αντίθεση με τα κτίσματα του Παλιού Χωριού, που τα χαρακτηρίζουν οι θόλοι και οι καμάρες.

ΔΥΤΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

43

Αξίζει να δείτε • Το μεσαιωνικό κάστρο, που παλιότερα ήταν ορμητήριο πειρατών.

• Το Αρχαιολογικό Μουσείο με ευρήματα από τις ανασκαφές στη θέση «Ελληνικά», που εκτείνονται από την μυκηναϊκή ως την ελληνιστική περίοδο.

• Το Λαογραφικό - Ναυτικό Μουσείο, 53. Το γραφικό λιμανάκι Γούπα-Καρά.

52. Χαρακτηριστικός δρόμος στο Χωριό Κιμώλου.

που στεγάζεται σε αναπαλαιωμένη οικία του μεσαιωνικού κάστρου και περιλαμβάνει τη συλλογή του γιατρού Μανόλη Χριστουλάκη με αντικείμενα από την καθημερινή ζωή.

• Tον μητροπολιτικό ναό της Παναγίας της Οδηγήτριας, με τις αξιόλογες εικόνες του 17ου και του 18ου αι.

• Tο Αφεντάκειο Ίδρυμα.

• Tους μύλους, στη θέση «Ξαπλοβούνι».

• Την εκκλησία της Γέννησης του Χριστού (1592).

• Τις εκκλησίες της Παναγίας Ελεούσας, του Αγίου Νικολάου (17ου αι.), του Αγίου Γεωργίου (με εικόνες του 17ου αι.), των Αγίων Αναργύρων, των Ταξιαρχών, της Ζωοδόχου Πηγής, του Αγίου Σπυρίδωνα, των Σαράντα Μαρτύρων, του Αγίου Χρυσοστόμου και της Ευαγγελίστριας (1608).

• Το Παλιόκαστρο (Πορτάρα), ΒΔ της Χώρας, όπου σώζονται ερείπια σπιτιών κι ενός κυκλικού πύργου. Εδώ βρέθηκαν όστρακα αγγείων με διακόσμηση Γεωμετρικών και Αρχαϊκών Χρόνων. Βορειότερα βρίσκεται το ενδιαφέρον σπήλαιο της Κονσολίνας.

• Το σπήλαιο της Βρωμολίμνης, στο βόρειο τμήμα του νησιού, το μεγαλύτερο από μια

Αλυκή - Καλαμίτσι

σειρά λαξευμένων σπηλαίων.

•Το μοναστήρι του Αγίου Μηνά.

Διαδρομές στο νησί

Ψάθη

2

Είναι το λιμάνι του νησιού και άλλος ένας όμορφος κυκλαδίτικος οικισμός, με άσπρα σπίτια, στενά πλακοστρωμένα δρομάκια, μικρά σπιτάκια για τις βάρκες και αυλές με λουλούδια. Απέχει 1,5 χλμ. Ν από το Χωριό.

Αξίζει να δείτε

Αξίζει να δείτε • Τους βραχώδεις σχηματισμούς, πάνω από τα Ελληνικά.

• Τη νησίδα του Αγίου Ανδρέα, απέναντι από τα Ελληνικά.

Εκδηλώσεις

• «Πολιτιστικός Αύγουστος», με εκθέσεις, αθλητικές δραστηριότητες, παιδικές εκδηλώσεις, διαγωνισμούς και μουσικοχορευτικές βραδιές.

• Πανηγύρι του Προφήτη Ηλία, στις 20 Ιουλίου.

• Πανηγύρι της Παναγίας του Κονόμου, τον Δεκαπεντάυγουστο.

• Πανηγύρι της Αγίας Μεθοδίας, στις 5 Οκτωβρίου.

Αγιόκλημα

Μακρόπουντα

ΣΠΗΛΑΙΟ ΚΟΝΣΟΛΙΝΑΣ

Σο Μο ύφι ν Βρ αστή ωμ ρ ολί ια μν η

Γαμ πά ς

• Την αρχαία πόλη στα Ελληνικά (με καΐκι από το λιμάνι της Ψάθης, 5 χλμ. Δ), όπου βρέθηκε νεκρόπολη με τάφους σκαλισμένους στο βράχο.

• Την περιοχή Πράσσα, όπου γίνεται η εξόρυξη της κιμωλίας.

Θέρμα

ΚΙΜΩΛΟΣ

ΠΑΛΙΟΚΑΣΤΡΟ

Πήγαδος Λιβαδάκι Βλυχάδα Κλήμα

Αθηνιά Λάκος Μαυροσπήλια

1

Δέκα

2

3

Φυκιάδα

Απολλώνια

άς Ενι ή α υκ Αλ νάτσ ο σι Μπ μίτ γιος λα Κα Γεώρ γ.

ΜΗΛΟΣ

Φολέγαν

Γούπα Καρά

δρ ο ς

Μήλος

ΠΟΛΥΑΙΓΟΣ TERR AI N μ

200 100 50

3

Παραθεριστικά χωριά στο νότιο τμήμα του νησιού, με πανέμορφες παραλίες. Απέχουν 1,5 και 3,5 χλμ., αντίστοιχα, ΝΔ από το Χωριό.

20

10

5

0

50 100 200 300 μ

0

0,5

1

2 Χιλιόμετρα

T

ΚΙΜΩΛΟΣ ΔΥΤΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

45

54. Οι εντυπωσιακοί βραχώδεις σχηματισμοί στα Ελληνικά.

• Πανηγύρι της Παναγίας της Οδηγήτριας, στις 21 Νοεμβρίου.

Δραστηριότητες σε όλο το νησί

• Πεζοπορία στις διαδρομές από το Χωριό Κιμώλου προς Ξαπλοβούνι - Αγ. Νικόλαος - Γούπα Καρά, προς Σκιάδι - παραλία Μαυροσπήλιων, προς Παλαιόκαστρο - Κλήμα, προς Μοναστήρια - Σούφι και προς τα Ελληνικά.

• Καταδύσεις.

• Ιαματικά λουτρά στις θειούχες ιαματικές πηγές που βρίσκονται στα Πράσσα.

• Ψάρεμα.

• Κολύμπι στην Ψάθη, στη Γούπα-Καρά, στο Κλήμα, στο Λιβαδάκι, στη Δέκα, στον Πήγαδο, στα Πράσσα, στον Άγιο Γεώργιο, στη Βρωμόλιμνο, στην Αλυκή, στην Μπονάτσα, στο Καλαμίτσι, στη Φυκιάδα και στα Μαυροσπήλια. Με εκδρομικό σκάφος, στον Λάκο, στην Αθηνιά, στα Θέρμα, στο Αγιόκλημα, στο Σούφι, στα Μοναστήρια και στο νησί Πολύαιγος.

Χρήσιμα τηλέφωνα • Δήμος Κιμώλου: 22870-51.767 • Αστυνομία: 22870-51.205 • Κέντρο Υγείας: 22870-51222

• Λιμενικός σταθμός: 22870-51.071 • Αρχαιολογικό Μουσείο: 22870-51.291 • Λαογραφικό - Ναυτικό Μουσείο: 22870-51118 Δικτυακός τόπος: www.kimolos.gr 55. Η παραλία Μπονάτσα.

Άνδρος

Ε

56. Άποψη της Χώρας Άνδρου. Στην άκρη δεξιά διακρίνονται η πλατεία της Ρίβας και το Κάτω Κάστρο, ενώ μπροστά η παραλία Παραπόρτι.

ίναι το βορειότερο νησί των Κυκλάδων, με μεγάλη ναυτική παράδοση. Διαθέτει αμμουδερές παραλίες, βραχώδεις ακτές, οροσειρές που εναλλάσσονται με εύφορες πεδινές εκτάσεις, πλούσια βλάστηση και άφθονα νερά. Aποτελεί «γέφυρα» μεταξύ του Αιγαίου και της ηπειρωτικής Ελλάδας. Έχει έκταση 400 τ. χλμ., μήκος ακτών 177 χλμ. και πληθυσμό 10.000 κατοίκους. Κατά την αρχαιότητα παρουσίασε αξιόλογη κοινωνική οργάνωση και υψηλό πολιτιστικό επίπεδο. Κατοικείται από τους προϊστορικούς χρόνους. Τον 7ο αι. π.Χ. οι κάτοικοί της ίδρυσαν σημαντικές αποικίες στη Μακεδονία. Οι Ενετοί διατήρησαν την Άνδρο έως το 1566, όταν την κατέκτησαν οι Τούρκοι. Το 1790, κοντά στις βορειοδυτικές ακτές της, στο στενό Καφηρέα, ο στόλος του Λάμπρου Κατσώνη συγκρούστηκε με τις τουρκικές δυνάμεις και υπέστη μεγάλη καταστροφή. Το νησί έλαβε μέρος στην Επανάσταση του 1821. Μια από τις εξέχουσες φυσιογνωμίες της εποχής ήταν ο λόγιος Θεόφιλος Καΐρης.

57. Το όμορφο εκκλησάκι Παναγία Θαλασσινή, στην παραλία του Νημποριού.

Χώρα Άνδρου

1

Η πρωτεύουσα του νησιού βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα και είναι από τις πιο αρχοντικές κωμοπόλεις των Κυκλάδων. Τα μεσαιωνικά, νεοκλασικά και νησιώτικα σπίτια της, τα επιβλητικά κτίρια, τα απλωτά σκαλιά, η ευρύχωρη πλατεία με τα δέντρα, τα στενά δρομάκια, οι αξιόλογες εκκλησίες και τα μουσεία, τα εμπορικά καταστήματα, τα καφέ και τα εστιατόρια δημιουργούν ένα συναρπαστικό σύνολο. Είναι πατρίδα φημισμένων καπετάνιων και εφοπλιστών.

Περίπατος στην πόλη

• Στις εκκλησίες της Κοίμησης της Θεοτόκου, της Παναγίας της Παλατιανής (Αγία Τσούρα) με το αξιόλογο ξυλόγλυπτο τέμπλο, του Αγίου Γεωργίου (μητρόπολη) του 17ου αι., της Παναγίας της Θεοσκέπαστης (προστάτιδος του νησιού), του Αγίου Ανδρέα των Λατίνων και της Παναγίας της Θαλασσινής, πάνω σε βράχο, δίπλα στη θάλασσα.

• Στην Καΐρειο Βιβλιοθήκη, στεγασμένη σε αρχοντικό του 1919. Περιλαμβάνει τη συλλογή του θεολόγου, φιλοσόφου και αγωνιστή του 1821 Θεόφιλου Καΐρη (1784-1853).

• Στο Ίδρυμα του Πέτρου και Μαρίκας Κυ-

58. Το Εμπειρίκειο Γηροκομείο.

ANΔΡΟΣ

47 ΒΟΡΕΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

δωνιέως, όπου πραγματοποιούνται εκθέσεις ζωγραφικής και γλυπτικής.

• Στο Εμπειρίκειο Γηροκομείο και το Εμπειρίκειο Γυμνάσιο, με εκθέσεις που οργανώνει το ίδρυμα Bασίλη και Eλίζας Γουλανδρή.

• Στο σπίτι του Θεόφιλου Καΐρη, απέναντι από τη μητρόπολη.

• Στο Δημοτικό Θέατρο, όπου δίνονται θεατρικές παραστάσεις και προβάλλονται κινηματογραφικές ταινίες.

• Στην πλατεία της Ρίβας και στο άγαλμα του Αφανούς Ναύτη, έργο του γλύπτη Μιχάλη Τόμπρου.

• Στο Κάτω (Μέσα) Κάστρο. Κατασκευάστηκε από τους Φράγκους στις αρχές του 13ου αι. κι ενώνεται με τη στεριά με μια μονότοξη πέτρινη γέφυρα του 13ου αι.

• Στον φάρο Τουρλίτη, πάνω σε βράχο, στην είσοδο του λιμανιού.

• Στο Αρχαιολογικό Μουσείο, το οποίο περιλαμβάνει ευρήματα (αγάλματα, επιγραφές, κοσμήματα κλπ.) από τη Ζαγορά, το Κόρθι, την Παλαιόπολη. Στον περίβολο, βρίσκεται η μαρμάρινη κρήνη του Καμπάνη (αρχές 19ου αι.), απομεινάρι της Τουρκοκρατίας.

• Στο Μουσείο Λαογραφίας και Χριστιανικής Τέχνης, δημιούργημα των Mάριου Bασιλόπουλου και Eιρήνης Mαντζαβελάκη-Bασιλοπούλου.

59α, β. Το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (Γουλανδρή) στη Χώρα (δεξιά), φιλοξενεί σημαντικές εκθέσεις κορυφαίων Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών (αριστερά).

Ζό ρ

κο ς

Λευκιβάρι Μεγάλη Πέζα Μικρή Πέζα Χαλαρίτης

λι

ΑΝΔΡΟΣ

4

ι

άρ

Στ ιβ

ΓΑΥΡΟΝΗΣΙΑ

η

ύκ α

χλ α

Βό ρ

Λε

Ατ έ

Ρεύματα

Κατάκοιλος Αρνάς Μπατσί Κάτω α Απροβάτου ίν νω αρ Απροβάτου . Μ ΥΨΗΛΗ

3

μμ ο νη

σι

ς

κε

Πλ άκ α

θή

Απ ο

Χα

λκ ο

λι μν

ιώ να

ς

ος

Πρ ά

Τήν

2 Αποίκια Υψηλού ΧΩΡΑ Στραπουριές Λάμυρα 1 Μεσαριά Βραχνός 7 Αγία Παλαιόπολη Μένητες Λιβάδια Συνέτι Πιτροφός 8 Ελεούσα 9 Αλαδινό Μελίδα ΣΠΗΛΑΙΟ ΚΑΣΤΡΟ ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗΣ ΦΟΡΟΣ Κόλυμπος Ορεινό Βουνί Κόχυλος Αλάδου Σταυρός Γριάς Πήδημα Ρογό 10 Ζαγανιάρης Τζέο ΖΑΓΟΡΑ ρμος Κορθίου Καππαριά Αλαμαvιά

ς

Αγ

Στενιές

Ν Γ Πα ιμπ ιά λ ρα ορ ια πό ιό Συ ρτ νέ ι τι

Χρ γ. Π Λιό υ σ έ τ πε ή ρο σ ι μμ ς ος

5

α Ρα φήν Λα ύριο

νι

Βι τά

νω Βαρίδι Αιγαία Καλυβάρι Χάρτες Καψάλα Βαρίδι Λιβαδάκια Πύργος Ψωριάριζα Παλαιστού Βλυχάδα Βιτάλι Σιδόντας Καμινάκι 6 γ. Σώστης Αμμόλοχος ΓΛΑΡΟΝΗΣΙΑ νω Επάνω Βιτάλι Πισωλιμνιώνας Φελλός νω Κάτω Γαύριο Φελλός Ατένι Ξηρόκαμπος Γίδες Φελλός γιος Κούρταλη Πέτρος Χάρακας Κυπρί ΣέλκιΓαύριο

Αϊπάτια

Κόρθι Αηδόνια

Μουσιώνας Αμονακλιός Πίσω Μεριά

Κρεμμύδες

Πάσαλος

μ 500 200 100 50

20

10

5

0

50 100 200 500 700 900 μ

Σταυρός Στενό

TERR AI N

ΤΗΝΟΣ

T

Δραστηριότητες

• Κολύμπι στις παραλίες της Χώρας, Νημποριό και Παραπόρτι.

Διαδρομές στο νησί

Στενιές

2

Όμορφο χωριό, πατρίδα πολλών καπετάνιων και εφοπλιστών, με σπίτια πνιγμένα στο πράσινο και οπωροφόρα δέντρα. Ξεχωρίζει ο πύργος MπίστηΜούβελα, ένα από τα ελάχιστα δείγματα οχυρωμένης κατοικίας της Άνδρου. Σε μικρή απόσταση βρίσκεται η παραλία Γιάλια, στο μέσο της οποίας εκβάλλει ποτάμι. Απέχει 4,5 χλμ. ΒΔ από τη Χώρα.

Αξίζει να δείτε • Το Γεφύρι του Λέοντος.

• Τον πύργο Μπίστη-Μουβέλα, τριώροφο κτίσμα του 17ου αι.

• Την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, που ανήκει στον πύργο.

Δραστηριότητες

• Κολύμπι στις παραλίες Γιάλια και Πίσω Γιάλια.

Αποίκια

3

Γνωστά για την πηγή Σάριζα, στολισμένα με πυκνή βλάστηση και τρεχούμενα νερά. Στο χωριό λειτουργεί εργοστάσιο εμφιάλωσης του φημισμένου νερού. Απέχει 6 χλμ. ΒΔ από τη Χώρα.

Αξίζει να δείτε • Την πηγή Σάριζα, με το φημισμένο νερό που εμφιαλώνεται και διανέμεται σε όλη τη χώρα.

• Την εκκλησία της Αγίας Ειρήνης, 2 χλμ. Β.

60. Πανοραμική άποψη του χωριού Στενιές, κτισμένες σε κατάφυτη περιοχή.

ANΔΡΟΣ

Βόρεια

49 ΒΟΡΕΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

• Στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Iδρύματος Bασίλη και Eλίζας Γουλανδρή, που φιλοξενεί έργα σπουδαίων Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών, καθώς και σημαντικές περιοδικές εκθέσεις.

• Στο Νημποριό, παραθαλάσσιο οικισμό, με δεντροστοιχίες από κυπαρίσσια, τρεχούμενα νερά, γραφικά γεφύρια, κάμπους με εσπεριδοειδή και κηπευτικά.

• Στο πέτρινο τοξωτό γεφύρι, σε ρεματιά κοντά στο Νημποριό.

• Στα Λιβάδια, οικισμό με δεντροστοιχίες από κυπαρίσσια, τρεχούμενα νερά, κτήματα με εσπεριδοειδή και κηπευτικά.

• Στο Βραχνό, οικισμό με υπέροχη θέα στην Χώρα.

• Στο γραφικό χωριό Συνέτι (7 χλμ. Ν) κτισμένο κοντά σε ρεματιά με πεταλούδες.

• Στο Μουσείο Ελιάς Κυκλάδων, στο χωριό Πιτροφός (7 χλμ. Δ). Στεγάζεται σε κτίριο του 19ου αι. και δίνει την ευκαιρία στον επισκέπτη να δει από κοντά ένα τυπικό δείγμα μιας ελαιοπαραγωγικής μονάδας προβιομηχανικής τεχνολογίας και να γνωρίσει τη λειτουργία μιας παραδοσιακής μορφής οικοτεχνίας (www.musioelias.gr).

• Την εκκλησία του Αγίου Φιλίππου.

• Τη Μονή της Ζωοδόχου Πηγής, στη θέση «Καψοράχη». Το σύγχρονο μοναστηριακό συγκρότημα χτίστηκε το 18ο αι. Στη Μονή φυλάσσονται η κάρα του Αγίου Τρύφωνα και εκκλησιαστικά κειμήλια.

• Τα χωριά Άνω και Κάτω Απροβάτου, με την υπέροχη θέα στο Αιγαίο.

• Τα Γαυρονήσια, συστάδα νησιών στα Δ.

Δραστηριότητες

• Κολύμπι στις παραλίες Μπατσί, Στιβάρι και Αγία Μαρίνα.

Γαύριο 61. Ο αρχαιολογικός χώρος της Υψηλής.

• Τη Μονή της Αγίας Μαρίνας, 5,5 χλμ. Ν, με θέα στα Αποίκια και τις Στενιές.

• Την Πυθάρα, κατάφυτη ρεματιά με τρεχούμενα νερά.

• Τη Μονή του Αγίου Νικολάου, 5,5 χλμ. Β, με το αξιόλογο ξυλόγλυπτο τέμπλο και πλήθος σημαντικών εκκλησιαστικών κειμηλίων.

• Το ορεινό χωριό Βουρκωτή, 8,5 χλμ. Δ.

• Το ξωκλήσι του Αγίου Ιωάννη, στην κορυφή του βράχου, με την υπέροχη πανοραμική θέα.

• Τον φάρο, στο ακρωτήρι Γριά.

• Τον όρμο Άχλα, με υπέροχη αμμουδιά (από τις καλύτερες του νησιού) που στο νότιο τμήμα της εκβάλλει μικρό ποτάμι.

Δραστηριότητες

• Κολύμπι στην παραλία της Άχλας.

Mπατσί

4

Πολύ δημοφιλής παραθεριστικός οικισμός, απλωμένος αμφιθεατρικά γύρω από κόλπο με αμμουδερή παραλία. Στο λιμάνι του δένουν αλιευτικά και εκδρομικά σκάφη. Απέχει 22 χλμ. Δ από τη Χώρα.

Αξίζει να δείτε • Τον αρχαιολογικό χώρο της Υψηλής, όπου υπάρχουν ερείπια οικισμού των γεωμετρικών χρόνων (10ου-8ου αι. π.Χ.), ακρόπολη και μεγαρόσχημος αρχαϊκός ναός (6ου αι. π.Χ.) αφιερωμένος στη Δήμητρα και την Κόρη.

5

Το λιμάνι του νησιού είναι χτισμένο σε περιοχή κατοικημένη από την αρχαιότητα. Κατά μήκος της προκυμαίας λειτουργούν δημοφιλή καφέ μπαρ, εστιατόρια και μεζεδοπωλεία. Απέχει 32 χλμ. ΒΔ από τη Χώρα.

Αξίζει να δείτε • Την εκκλησία του Αγίου Νικολάου.

ANΔΡΟΣ ΒΟΡΕΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

51

63. Η παραλία Άχλα θεωρείται από τις ομορφότερες στις Κυκλάδες.

• Το χωριό Άνω Γαύριο, με τη θαυμάσια θέα στο Γαύριο.

• Το χωριό Άγιος Πέτρος, κοντά στο οποίο βρίσκεται ο ομώνυμος πύργος του 4ου-3ου αι. π.Χ.

62. Το πολυσύχναστο χωριό Μπατσί και η παραλία του.

• Τον φάρο της Φάσας.

• Τις ανεμογεννήτριες, κοντά στο χωριό Καλυβάρι.

Δραστηριότητες

• Εντυπωσιακή η διαδρομή στις ΒΔ ακτές του νησιού, με αφετηρία το Γαύριο, διασχίζοντας τους όρμους και τις παραλίες Φελλό, Κούρταλη, Πισωλιμνιώνας, όρμος Αγίου Σώστη, Καμινάκι, Βλυχάδα με τα ερείπια του ομώνυμου πύργου, Σελιενίτη, Μικρή και Μεγάλη Πέζα.

• Κολύμπι στις παραλίες Λόπεσι, Χρυσή Άμμος, Κάτω Άγιος Πέτρος, Κυπρί, Φελλός, Κούρταλη, Πισωλιμνιώνας, Άγιος Σώστης, Καμινάκι, Βλυχάδα, Σελιενίτης, Μεγάλη Πέζα, Μικρή Πέζα.

64. Ο φρουριακός Πύργος του Αγίου Πέτρου, ύψους 20 μ. και διαμέτρου 6,5 μ.

65. Η Μονή Παναχράντου, από τα σημαντικότερα θρησκευτικά μνημεία του νησιού.

Αμμόλοχος

6

Παλαιό ορεινό χωριό, απλωμένο στο BΔ τμήμα του νησιού. Από εδώ, κατά μια εκδοχή, καταγόταν ο θρυλικός μοναχός Σαμουήλ, που βρήκε ηρωικό θάνατο μαζί με τους Σουλιώτες στο Κούγκι Θεσπρωτίας το 1803. Απέχει 42,5 χλμ. ΒΔ από τη Χώρα.

66. Παραδοσιακή ξερολιθιά σε αγροτικό τοπίο της Άνδρου.

Αξίζει να δείτε • Τη βρύση Μουριά, που κατασκευάστηκε το 1882 με δαπάνη του Λεωνίδα Δ. Καρακίτσου.

• Τον πύργο του Δημητρίου Γιαννούλη, του 17ου-18ου αι.

Νότια

Mεσαριά

7

Ένα από τα ωραιότερα μεσόγεια χωριά της Άνδρου. Κατά τη βυζαντινή εποχή αλλά και αργότερα αποτελούσε το κέντρο του νησιού, καθώς ήταν απομακρυσμένη από τις επικίνδυνες -λόγω των πειρατικών επιδρομών- ακτές. Απέχει 4,5 χλμ. ΝΔ από τη Χώρα.

Αξίζει να δείτε • Την εκκλησία του Αγίου Νικολάου, χτισμένη το 1734, με ξυλόγλυπτο τέμπλο και εικόνες του 1742.

• Τη βυζαντινή εκκλησία του Ταξιάρχη, χτισμένη τον 12ο αι.

Μένητες

8

Παλαιόπολη

9

Αμφιθεατρικά χτισμένος οικισμός με υπέροχη θέα στο Αιγαίο. Βρίσκεται στη θέση της αρχαίας Άνδρου, η οποία την περίοδο από τον 6o αι. π.Χ. έως τον 6ο αι. μ.Χ. ήταν το πολιτικό κέντρο του νησιού. Στην ευρύτερη περιοχή έχουν εντοπιστεί ο προϊστορικός οικισμός της Πλάκας, ο γεωμετρικός οικισμός της Ζαγοράς και οχυρωμένος οικισμός της νεολιθικής εποχής (4500-3300 π.Χ.), στον οποίο αποκαλύφθηκαν βραχογραφίες, που απεικονίζουν διάφορα ζώα, πλοία και γραμμικά σχήματα. Απέχει 16 χλμ. Δ από τη Χώρα.

Αξίζει να δείτε • Την αρχαία πόλη της

Καταπράσινο χωριό, χτισμένο σε περιοχή με θαυμάσιο φυσικό περιβάλλον, τρεχούμενα νερά και αιωνόβια δέντρα. Απέχει 5 χλμ. ΝΔ από τη Χώρα.

Αξίζει να δείτε • Την εκκλησία της Παναγίας Βεργή, με το ξυλόγλυπτο τέμπλο.

• Τις πηγές του Διονύσου, με τις χαρακτηριστικές λεοντοκεφαλές.

• Τη βυζαντινή εκκλησία του Ταξιάρχη της Μελίδας, χτισμένη τον 11ο αι., με τοιχογραφίες του 12ου αι.

Άνδρου, η οποία οχυρώθηκε κατά τους ελληνιστικούς χρόνους (4ος-3ος αι. π.Χ.). Έχουν βρεθεί λείψανα οχυρωματικού περιβόλου, αγοράς και ναών.

• Τον οικισμό της Γεωμετρικής Εποχής στη Ζαγορά, ΝΑ της Παλαιόπολης. Ο οικισμός προστατευόταν με ισχυρό τείχος και διέθετε ιερό που λειτουργούσε από τον 8ο αι. π.Χ. έως τον 5ο αι. π.Χ.

• Το Αρχαιολογικό Μουσείο με ευρήματα από τους προϊστορικούς ως τους παλαιοχριστιανικούς χρόνους.

68. Η δημοφιλής παραλία του Αγ. Πέτρου, από τις ομορφότερες του νησιού

53 ΒΟΡΕΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

• Την εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, του 12ου-13ου αι., στο χωριό Μεσαθούρι.

• Τα χωριά Λάμυρα, Υψηλού και Στραπουριές, με πυκνή όμορφη βλάστηση, τρεχούμενα νερά κι εντυπωσιακή θέα στη Χώρα.

• Το χωριό Αλαδινό, με την πετρόχτιστη γέφυρα της Στοιχειωμένης. Κοντά στο χωριό βρίσκεται το σπήλαιο Φόρου.

• Τη Μονή της Παναχράντου, πάνω από το χωριό Φάλλικα. Ιδρύθηκε τον 10ο αι. από τον Νικηφόρο Β’ Φωκά και φυλάσσει πλήθος ιερών εκκλησιαστικών κειμηλίων.

ANΔΡΟΣ

67. Χάλκινο νόμισμα από την αρχαία Άνδρο (3ου-1ου αι. π.Χ.), με την επιγραφή ΑΝΔΡΙ (Νομισματικό Μουσείο, Αθήνα).

• Τη Μονή της Ζωοδόχου Πηγής, στη θέση «Φλετρά», δίπλα σε πηγή με τρεχούμενο νερό.

• Το ξωκλήσι του Αγίου Ιωάννη, στη θέση «Κρεμμύδες».

• Τη βυζαντινή Μονή των Τρομαρχιών (Παναγία Τρομαρχιανή), που είναι οχυρωμένη με ψηλό τείχος κι έχει όμορφη θέα.

• Τα χωριά Αηδόνια, Μουσιώνας, Αμονακλιός, Αϊπάτια, Κόρθι και Καππαριά, όλα γεμάτα παραδοσιακά σπίτια, πύργους και περιστεριώνες.

• Το χωριό Κόχυλος, με θεά στον όρμο Κορθίου.

Εκδηλώσεις 69. Η παραλία «Της γριάς το πήδημα» με τον χαρακτηριστικό βράχο.

Δραστηριότητες

• Κολύμπι στην ακρογιαλιά του οικισμού, στο Χαλκολιμνιώνα και στις ακρογιαλιές της Πλάκας.

Όρμος Κορθίου

10

Γραφικός παραλιακός οικισμός, με μεγάλη παραλία και όμορφα σπίτια, φημισμένος για τα πανηγύρια του. Απέχει 21 χλμ. ΝΑ από τη Χώρα.

Αξίζει να δείτε • Το Επάνω Κάστρο, με λείψανα μεσαιωνικής πόλης.

• Διεθνές χορωδιακό φεστιβάλ, τον Ιούνιο.

• «Γαυριώτικα», πολιτιστικές εκδηλώσεις στο Γαύριο, τους καλοκαιρινούς μήνες.

• Πανηγύρι της Παναγίας της Θεοσκέπαστης, στους τελευταίους Χαιρετισμούς, στη Χώρα της Άνδρου.

• Πανηγύρι της Παναγίας, στη Χώρα της Άνδρου, τον Δεκαπενταύγουστο.

• Πανηγύρι της Αγίας Μαρίνας, στις 17 Ιουλίου, της Γέννησης της Θεοτόκου, στις 8 Σεπτεμβρίου, και της Κοίμησης της Θεοτόκου, στις 15 Αυγούστου, στα Αποίκια.

• Πανηγύρι στη Μονή της Ζωοδόχου Πηγής (Αγίας), στις 27 Ιουλίου.

• Kαρναβάλι, στον όρμο Κορθίου, τις Απόκριες.

• «Κορθιανά», πολιτιστικές εκδηλώσεις, στον 70. Η εξωτική παραλία Κρεμμύδες, νότια του Όρμου Κορθίου.

ANΔΡΟΣ ΒΟΡΕΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

55

71. Ο Όρμος Κορθίου, άλλοτε γραφικό ψαροχώρι, έχει εξελιχθεί σε ανεπτυγμένο παραθεριστικό κέντρο.

όρμο Κορθίου, τον Αύγουστο.

• Πανηγύρι του Αγίου Φανουρίου, στον όρμο Κορθίου, στις 27 Αυγούστου.

Δραστηριότητες σε όλο το νησί

• Πεζοπορία.

• Ιστιοπλοΐα.

• Wind surf. Στο Κόρθι γίνονται Διεθνείς Αγώνες.

• Μπορείτε να νοικιάσετε βάρκα για να επισκεφθείτε τις κοντινές παραλίες και τα πολλά νησάκια γύρω από την Άνδρο ή να πάτε για ψάρεμα.

• Προτεινόμενες παραλίες σε άλλες περιοχές του νησιού: στο Γαύριο, στον Άγιο Πέτρο, στο Kυπρί, στον όρμο Φελλού, στον Πισωλιμνιώνα και στον όρμο Bιταλίου, στον Άγιο Φανούριο, στον κόρφο της Aγίας Aικατερίνης, «Στης γριάς το πήδημα» και στον όρμο Πλάκα, 3,5 χλμ Δ από το χωριό Καππαριά. Η καλύτερη, πάντως, παραλία της Άνδρου θεωρείται η Άχλα, Β της Χώρας.

• Οργανωμένο κάμπινγκ στην περιοχή του Γαυρίου.

Χρήσιμα τηλέφωνα • Δήμος: 22823-60.200/220 • Αστυνομία: 22820-22.300 • Αστυνομία (Γαύριο): 22820-71.220 • Κέντρο Υγείας: 22823-60.000-1 • Αγροτικό ιατρείο (Γαύριο): 22820-71.210 • Αγροτικό Ιατρείο (Μπατσί): 22820-41.326 • Λιμεναρχείο: 22820-22.250 • Λιμεναρχείο (Γαύριο): 22820-71.213 • ΚΤΕΛ: 22820-22.316 • Ταξί: 22820-22.171 • Πηγή Σάριζα: 22820-23.799 • Αρχαιολογικό Μουσείο: 22820-23.664 • Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης: 22820-22.444 • Μουσείο Λαογραφίας και Χριστιανικής Τέχνης: 22850-22.187 • Αρχαιολογικό Μουσείο Παλαιόπολης: 22820-42.095 Δικτυακός τόπος: www.andros.gr

72. Η φυσιογνωμία της Χώρας Άνδρου χαρακτηρίζεται από την αρμονική σύζευξη μεσαιωνικής, νεοκλασικής και νησιώτικης αρχιτεκτονικής, ανέγγιχτης από τον χρόνο.

ΒΟΡΕΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

57

ANΔΡΟΣ

Τήνος

Η

73. Στην Τήνο υπάρχουν περισσότεροι από 1.000 περιστερεώνες (κυρίως του 17ου και 18ου αι.), που αποτελούν σπουδαίο δείγμα λαϊκής καλλιτεχνικής δημιουργίας.

Τήνος είναι ένα από τα γοητευτικότερα -αν και «άγνωστα»- κυκλαδονήσια, στις βόρειες Κυκλάδες, ανάμεσα στη Σύρο, την Άνδρο και τη Μύκονο. Συνδέεται, αναπόσπαστα, με την εκκλησία της Παναγίας της Μεγαλόχαρης, την εικόνα της οποίας συρρέουν κατά χιλιάδες οι χριστιανοί κάθε χρόνο στις 15 Αυγούστου για να προσκυνήσουν, ζητώντας βοήθεια και παρηγοριά. Αν και είναι γνωστό ως θρησκευτικό κέντρο, η Τήνος διαθέτει πολλές φυσικές καλλονές και σημαντικά αξιοθέατα, τα οποία πολλοί από τους χιλιάδες επισκέπτες της αγνοούν, αφού οι περισσότεροι αρκούνται σε μια ημερήσια προσκυνηματική εκδρομή. Έχει γραφικά χωριά και αυθεντικά κυκλαδίτικα τοπία στην ενδοχώρα, κατά βάση ορεινά, με παραδοσιακούς οικισμούς, τους φημισμένους περιστερώνες και πανέμορφα ξωκλήσια. Η Τήνος τον 8ο αι. π.Χ. ήταν αποικία της Ερέτριας και αργότερα της Αθήνας. Από το 1207 ως το 1390 το νησί ανήκε στην οικογένεια Γκίζι και αργότερα πέρασε στους Ενετούς. Το νησί έχει μεγάλη παράδοση στη μαρμαρογλυπτική και τη ζωγραφική. Διάσημοι γλύπτες και ζωγράφοι της νεότερης Ελλάδας κατάγονταν από την Τήνο. Έχει έκταση 194,5 τ. χλμ., μήκος ακτών 114 χλμ. και πληθυσμό 8.500 κατοίκους.

74. Ο ναός της Παναγίας Ευαγγελίστριας, στη Χώρα της Τήνου.

Χώρα

1

Η πρωτεύουσα της Τήνου, μια τυπική κυκλαδίτικη πόλη, έχει αλλοιωθεί τις τελευταίες δεκαετίες από την ανέγερση πολλών μοντέρνων κτιρίων. Ωστόσο, στον ιστορικό πυρήνα της πόλης, διατηρείται αξιόλογη κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική και πάμπολλες μικρές εκκλησιές. Είναι χτισμένη γύρω από το λιμάνι, απ’ όπου ξεκινά και η λεωφόρος της Μεγαλόχαρης που καταλήγει στον επιβλητικό ναό της Παναγίας της Τήνου. Στη δεξιά πλευρά του δρόμου έχει τοποθετηθεί μια λωρίδα χαλιού που φτάνει έως τον περίβολο της εκκλησίας, για να διευκολύνει τους πιστούς που καταφτάνουν στην Παναγία γονυπετείς, εκπληρώνοντας το τάμα τους.

Περίπατος στην πόλη

• Στον ναό της Ευαγγελίστριας, που ιδρύθηκε το 1823 και χτίστηκε στο σημείο όπου βρέθηκε η εικόνα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, μετά το όραμα της Αγίας Πελαγίας. Πρόκειται για λαμπρό οικοδόμημα, κατασκευασμένο από λευκό τηνιακό και παριανό μάρμαρο. Είναι το πρώτο αξιόλογο αρχιτεκτονικό μνημείο του απελευθερωμένου ελληνικού έθνους. Αξίζει να δείτε την έκθεση εικόνων και κειμηλίων η οποία περιλαμβάνει παλαιές εικόνες από ναούς της Τήνου και το Σκευοφυλάκιο με έργα εκκλησιαστικής χρυσοκεντητικής και αργυροχοΐας.

• Στο μνημείο της «Έλλης», του ελληνικού καταδρομικού που τορπιλίστηκε από ιταλικό υποβρύχιο ανοιχτά του λιμανιού της Τήνου τον Αύ-

75. Άποψη της Χώρας της Τήνου.

ΤΗΝΟΣ

59 ΒΟΡΕΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

γουστο του 1940. Δίπλα στην εκκλησία της Ευρέσεως που βρίσκεται στο ισόγειο του ναού της Παναγίας είναι το μαυσωλείο των θυμάτων από τη βύθιση του καταδρομικού.

• Στην Πινακοθήκη, η οποία περιλαμβάνει σημαντικά έργα Ελλήνων και ξένων ζωγράφων.

• Στο Μικρό Πάρκο, με τις προτομές μεγάλων Τηνιακών καλλιτεχνών.

• Στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου των Καθολικών.

• Στην εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου.

• Στην κρήνη, από την εποχή του πρώτου βασιλιά της Ελλάδας Όθωνα (19ος αι.).

• Στο κτίριο του Ιδρύματος Τηνιακού Πολιτισμού, που περιλαμβάνει έκθεση έργων του κορυφαίου Έλληνα γλυπτή Γιαννούλη Χαλεπά.

• Στην περιοχή Παλλάδα, κοντά στο λιμάνι.

• Στην εκκλησία του Τίμιου Σταυρού όπου θα δείτε λείψανα από λιμενοβραχίονα (1816).

• Στα λείψανα του τείχους της αρχαίας πόλης.

• Στο μνημείο των Πεσόντων (1912) με καταπληκτική θέα στο λιμάνι.

• Στο Αρχαιολογικό Μουσείο με ευρήματα από τα ιερά της Δήμητρας (7ος αι. π.Χ.), καθώς και του Ποσειδώνα και της Αμφιτρίτης (Ελληνιστική Περίοδος).

• Στο Μουσείο Τηνίων Καλλιτεχνών.

• Στη Μονή Αγίας Τριάδας (18ου αι.), 2,5 χλμ. Α, σε καταπράσινη περιοχή. Το καθολικό της διαθέτει εξαίρετο τέμπλο, ενώ μπορείτε να δείτε και

ΑΝΔΡΟΣ Κουμελάς Σ ΔΥ ΤΟ ΒΑ

Μαλλί

ΤΗΝΟΣ

ΠΛΑΝΗΤΗΣ

Καβαλαργός Μαρλάς Πάνορμος Βόλια

12

13 Ρόχαρη

οθ Απ

Μαμάδος

Βεναρδάτος Βαθύ σπρος Γιαλός ΑΠΟΚΟΦΤΟΣ

Κολυμπήθρα Κάτω Κλείσμα Αετοφωλιά

11 Ιστέρνια

ρμος Ιστερνίων

10

Καλλονή

Καρδιανή

Κώμη

ρμος Γιαννάκη Καλύβια γ. Πέτρος

Κιόνια νδρος

5

0

50 100 200 500 700

μ 0

3

7

Φαλατάδος

ος

1

2 γιος Φωκάς

Αγκάλη

4

2

4

Αγ. Κυριακή

5 γιος Ιωάννης Πόρτο

γιος ΒΛΑΝΤΟΙ Σώστης

Μύ κο 1

γιος Δημήτριος Σάντα Μαργαρίτα Λυχναφτιά

Αγία Βαρβάρα Παχιά μμος

ΧΩΡΑ

Σταυρός

ρ Σύ

10

Λιβάδα

Βώλαξ 9

Βορνή

20

Αγάπη

8

Κάμπος 6 Στενή Ξινάρα Τριπόταμος ΠΟΣΕΙΔΩΝΑΣ ΚΑΙ Αρνάδος Δύο ΑΜΦΙΤΡΙΤΗ Χωριά

Πανούσα

200 100 50

Σκληρός

Λιβάδα

Σκαλάδος

ΑΒΔΟΣ Καντάνη Απηγανιά γιος Ρωμανός

μ

ΠΡΑΣΟΝΗΣΙ

ες ήκ

Πύργος

TERRAIN

ν ος

T

Χιλιόμετρα

76. Ο οικισμός και η παραλία του Αγίου Ρωμανού.

ΗΛΑΙΟ ΡΕΚΥΔΗ

Ανω Σύρος

ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ

ος Τήν Μύκονος Πάρος

το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης Τήνου, με αξιόλογη συλλογή μαρμάρινων υπέρθυρων.

• Στη Μονή του Κεχροβουνίου (10ου αι.), στο χωριό Αρνάδος (9,5 χλμ. ΒΑ από τη Χώρα) ένα μεγάλο οικοδόμημα που δίνει την εντύπωση οχυρωμένου χωριού. Εκεί, βρίσκεται κελί της μοναχής Πελαγίας, καθώς και Μουσείο, στο οποίο φυλάσσονται αρκετές αξιόλογες εικόνες του 18ου και του 19ου αι. καθώς και άλλα σημαντικά κειμήλια.

Διαδρομές στο νησί

Άγιος Φωκάς

2

Η παραλία του Αγίου Φωκά είναι η κοντινότερη στην πόλη. Η αμμουδιά εκτείνεται σε μια απόσταση μεγαλύτερη του 1 χλμ. και καταλήγει στα βράχια του γυμνού κωνικού λόφου Βρέκαστρο. Στην κορυφή του θα δείτε τα λείψανα τείχους

ΤΗΝΟΣ ΒΟΡΕΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

61

77. Η παραλία Παχιά Άμμος με τις χαρακτηριστικές αμμοθίνες της.

που περιέβαλε προϊστορικό οικισμό. Απέχει 1,5 χλμ. Α από τη Χώρα.

Κιόνια

3

Είναι το κοσμικότερο τουριστικό θέρετρο της Τήνου. Η παραλία του είναι μια από τις ωραιότερες του νησιού. Κοντά στην αμμουδιά, βρίσκονται και τα ερείπια του αρχαίου ναού του Ποσειδώνα και της Αμφιτρίτης. Απέχει 3 χλμ. ΒΔ από τη Χώρα.

Άγιος Σώστης

4

Πανέμορφη αμμουδιά, που πήρε το όνομά της από το εκκλησάκι του Αγίου Σώστη, που είναι χτι-

σμένο κοντά στην ακροθαλασσιά. Απέχει 5 χλμ. Α από τη Χώρα.

Άγιος Ιωάννης Πόρτο 5 Είναι ένα εξελισσόμενο τουριστικό θέρετρο. Η παραλία του είναι μία από τις δημοφιλέστερες του νησιού. Απέχει 6,5 χλμ. Α από τη Χώρα.

Κάμπος

6

Βρίσκεται περίπου στο κέντρο του νησιού και διαθέτει αξιόλογη κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική και περίπου 200 περιστερώνες διάσπαρτους στην περιοχή του. Αξίζει να δείτε την Αγία Τριάδα, με τη μοναδική βοτσαλωτή αυλή και την Αγία Αικατερίνη, του 1771,

78. Τα Κιόνια, χτισμένα σε καταπράσινο περιβάλλον, φημίζονται για την όμορφη αμμουδιά τους.

79. Εσωτερική άποψη από το «Μουσείο Κώστα Τσόκλη».

που έχτισε ο Ρώσος ναύαρχος Ορλώφ. Πολύ κοντά βρίσκεται ο λόφος του Ξώμπουργου, όπου ήταν κτισμένη η αρχαία πόλη της Τήνου, που άκμασε τον 8ο αι. π.Χ. Στην ίδια τοποθεσία έκτισαν οι Ενετοί το κάστρο τους, ερείπια του οποίου σώζονται έως σήμερα. Στο χωριό βρίσκεται, επίσης, το «Μουσείο Κώστα Τσόκλη» (τηλ. 22830-51.009), όπου παρουσιάζεται μόνιμη συλλογή έργων του σημαντικού σύγχρονου Έλληνα εικαστικού καλλιτέχνη, πραγματοποιούνται περιοδικές εκθέσεις, διαλέξεις, σεμινάρια, εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά, καθώς και θεατρικές και μουσικές παραστάσεις, ενώ λειτουργεί βιβλιοθήκη και υπαίθριος κινηματογράφος. Απέχει 7 χλμ. ΒΔ από τη Χώρα.

Βώλαξ

7

Τοπίο μοναδικής ομορφιάς εξαιτίας των εντυπωσιακών σχηματισμών από λείους γρανιτικούς ογκόλιθους. Στο χωριό θα δείτε σπίτια ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής, την πηγή με τα πλυσταριά (1827), την εκκλησία της Παναγίας της Καλαμάν καθώς και το Λαογραφικό Μουσείο με αντικείμενα του 19ου αι. Σε απόσταση 2 χλμ. B βρίσκεται το παραδοσιακό χωριό Αγάπη, στο οποίο αξίζει να δείτε την εκκλησία του Αγίου Αγαπητού, το πλυσταριό όπου οι κάτοικοι έπλεναν τα ρούχα τους, καθώς και τον παλιό νερόμυλο. Απέχει 10,5 χλμ. Β από τη Χώρα.

Κώμη

8

Ένα από τα μεγαλύτερα και ομορφότερα χωριά της Τήνου, γνωστό για την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του. Οι πλακόστρωτοι δρόμοι, τα σπίτια, οι μικρές πλατείες και οι εκκλησιές μετατρέπουν

τη βόλτα στον γραφικό οικισμό σ’ ένα ταξίδι στο χρόνο. Απέχει 10,5 χλμ. ΒΔ από τη Χώρα.

Φαλατάδος

9

Ορεινό χωριό με μεγάλη ιστορία. Ιδρύθηκε το 1400 και από τότε κατοικείται συνεχώς. Έχει παλιά καλοδιατηρημένα σπίτια και πολλές εκκλησίες, από τις οποίες ξεχωρίζουν ο Άγιος Νικόλαος και

ΤΗΝΟΣ ΒΟΡΕΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

63 81. Στρογγυλεμένοι γρανιτένιοι ογκόλιθοι, απλώνονται στην περιοχή γύρω από τον Βώλακα.

η Αγία Τριάδα, στην οποία στεγάζεται ένα μικρό αλλά ενδιαφέρον Εκκλησιαστικό Μουσείο. Απέχει 12 χλμ. ΒΑ από τη Χώρα.

Καρδιανή

10

Καταπράσινο χωριό με πολλά τρεχούμενα νερά και πανύψηλα πλατάνια. Στην περιοχή, έχουν βρεθεί έξι τάφοι της γεωμετρικής εποχής. Ο οικισμός έχει ωραία διώροφα σπίτια παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και αξίζει να δείτε τις εκκλησίες της Αγίας Τριάδας και της Κοίμησης της Θεοτόκου. Απέχει 16 χλμ. ΒΔ από τη Χώρα.

80. Το γραφικό χωριό Ξινάρα, που βρίσκεται στους πρόποδες του λόφου του Ξώμπουργκου (Εξωμβούργου), είναι η έδρα της του καθολικού επισκόπου Νάξου-Τήνου.

82. Η παραλία στον όρμο Ιστερνίων.

Ιστέρνια

11

Είναι ένα πανέμορφο παραδοσιακό χωριό, που βρίσκεται στη δυτική πλευρά της Τήνου, χτισμένο αμφιθεατρικά στην πλαγιά ενός λόφου με καταπληκτική θέα. Έχει διατηρήσει την αρχιτεκτονική του φυσιογνωμία, με τα γνωστά κυκλαδίτικα βόλτα και τα διώροφα σπίτια με τα μαρμάρινα υπέρθυρα. Οι Ιστερνιώτες ασχολούνται με τη μαρμαρογλυπτική και από εδώ κατάγονται πολλοί σπουδαίοι γλύπτες, έργα των οποίων εκτίθενται στο Μουσείο Καλλιτεχνών που λειτουργεί στο χωριό. Αξίζει, επίσης, να δείτε τους διατηρητέους ανεμόμυλους και την εκκλησία της Αγίας Παρασκευής με το μαρμάρινο τέμπλο. Σε απόσταση 4,5 χλμ. από το χωριό βρίσκεται ο όρμος των Ιστερνίων, με πανέμορφη αμμουδιά, στον οποίο καταλήγει ένα γραφικό μαρμαρόστρωτο δρομάκι από τα Ιστέρνια. Απέχουν 19,5 χλμ. ΒΔ από τη Χώρα.

83. Αργυρό τριώβολο από την Τήνο (510-490 π.Χ.) με απεικόνιση σταφυλιού (Νομισματικό Μουσείο, Αθήνα).

85. Μουσείο Μαρμαροτεχνίας Τήνου. >

Πύργος

12

Είναι το μεγαλύτερο χωριό της Τήνου κι ένα από τα ωραιότερα των Κυκλάδων. Η αρχοντική ομορφιά, η παραδοσιακή αρχιτεκτονική, τα στολισμένα με μαρμάρινα υπέρθυρα σπίτια και η αυθεντικότητα των τοπίων του δημιουργούν μια ξεχωριστή ατμόσφαιρα. Στην πλατεία του χωριού υπάρχει μαρμάρινη βρύση του 1778. Ο Πύργος είναι το χωριό των καλλιτεχνών. Εδώ

Πάνορμος

Τήνου, με τον γραφικό οικισμό του κτισμένο αμφιθεατρικά πάνω από το μικρό λιμανάκι του με τα ψαροκάικα. Απέχει 28 χλμ. ΒΔ από τη Χώρα.

Εκδηλώσεις

• Η γιορτή της εύρεσης της εικόνας της Παναγίας, στη Χώρα, στις 30 Ιανουαρίου.

• Εορτασμός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, στις 25 Μαρτίου.

• Πανελλήνιο προσκύνημα στην εικόνα της Παναγίας, τον Δεκαπενταύγουστο.

• Πανηγύρι, στην Παναγία τη Βρυσιώτισσα, την πρώτη Κυριακή του Μαΐου.

• Πανηγύρι της Παναγίας Καλαμά, την Πέμπτη του Πάσχα.

• Πανηγύρι της Αγίας Βαρβάρας στις 4 Δεκεμβρίου.

• Πανηγύρι στα Ιστέρνια, την Κυριακή του Θωμά.

• Πανηγύρι του Αϊ-Γιαννιού του Τιναχτή, στην Κεραμωτή, στις 29 Αυγούστου.

Δραστηριότητες σε όλο το νησί

84. Άποψη του Μουσείου Γλυπτικής (Τηνίων Καλλιτεχνών) στον Πύργο.

γεννήθηκαν οι γλύπτες Γιαννούλης Χαλεπάς και Δημήτρης Φιλιππότης και ο ζωγράφος Νικηφόρος Λύτρας, ενώ σήμερα λειτουργεί παράρτημα της Σχολής Καλών Τεχνών. Λίγο έξω από το χωριό, βρίσκεται το Μουσείο Μαρμαροτεχνίας Τήνου, το πρώτο του είδους του στην Ελλάδα. Στο σύγχρονο αυτό μουσείο εκτίθενται δείγματα κοσμικών και εκκλησιαστικών αντικειμένων από μάρμαρο, ενώ παρουσιάζονται αντικείμενα και μηχανήματα από τη διαχρονική τεχνολογία του μαρμάρου, με έμφαση στην παράδοση του νησιού. Αξίζει, ακόμα, να επισκεφθείτε το Μουσείο Γλυπτικής με έργα ντόπιων καλλιτεχνών, το σπίτι-μουσείο του Γ. Χαλεπά, τη Γλυπτοθήκη της Ειρ. Χαριάτη καθώς και τα εργαστήρια γλυπτικής του χωριού. Απέχει 24 χλμ. ΒΔ από τη Χώρα.

13

Ο όρμος του Πανόρμου βρίσκεται στα ΒΔ της

• Κολύμπι στον Σταυρό, στον Άγιο Μάρκο, στα Κιόνια, στην Αγκάλη και στον Άγιο Φωκά. Επίσης, στις Αποθήκες και στην Κολυμπήθρα. Στην παραλία του Αγίου Ρωμανού, στην Πανούσα και στη Βορνή. Στην Απγανιά, στην Παχιά Άμμο, στη Λιβάδα και στην Αγία Κυριακή. Οι πιο δημοφιλείς είναι η Κολυμπήθρα, οι παραλίες στον Άγιο Ιωάννη Πόρτο και στον Άγιο Σώστη, στον Πάνορμο, στα Ιστέρνια και στην Καρδιανή.

• Ψάρεμα.

• Καταδύσεις.

• Wind surfing.

• Ψαροντούφεκο.

• Εκδρομικό εντούρο.

• Πεζοπορία στις διαδρομές Χώρα - Ξώμπουργκο (8 χλμ.) και Ξώμπουργκο - Αγάπη (5,2 χλμ.), Τριπόταμος - Αγάπη (12,5 χλμ.) και Τριπόταμος - Πύργος (21,5 χλμ.).

• Ποδήλατο.

• Θαλάσσια σπορ.

• Κάμπινγκ στη Χώρα.

ΤΗΝΟΣ ΒΟΡΕΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

65

86. Λεπτομέρεια από τηνιακό περιστερεώνα.

Χρήσιμα τηλέφωνα • Δήμος: 22833-60.100 • Αστυνομία: 22830-22.255, 22830- 22.100 • Τουριστική Αστυνομία: 22830-23.670 • Κέντρο Υγείας: 22833-60.000 • Λιμεναρχείο: 22830-22.348 • ΚΤΕΛ: 22830-22440 • Αρχαιολογικό Μουσείο: 22830-29.063 • Μουσείο Μαρμαροτεχνίας (Πύργος): 22830-31.290 Δικτυακός τόπος: www.tinos.gr 87. Η παραλία Μεγάλη Κολυμπήθρα, από τις ωραιότερες του νησιού.

88. Τηνιακό τοπίο με τις χαρακτηριστικές αγροτικές αναβαθμίδες. Στο βάθος, διακρίνεται το δυτικό τμήμα της Χώρας της Τήνου.

ΒΟΡΕΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

67

ΤΗΝΟΣ

Σύρος

«Α

89. Η Ερμούπολη και στο βάθος η Άνω Σύρος (αριστερά) με την εκκλησία του Σαν Τζώρτζη στην κορυφή και ο λόφος Δήλι (δεξιά) με τον ναό της Ανάστασης.

ρχόντισσα των Κυκλάδων» και «νύμφη του Αιγαίου» ονομαζόταν η Σύρος, η πατρίδα του φιλοσόφου Φερεκύδη, δασκάλου του Πυθαγόρα. Η νεολιθική Σύρος ήταν από τα σημαντικότερα νησιά του κυκλαδικού πολιτισμού. Τον 13ο αι. πέρασε στα χέρια των Ενετών. Η ίδρυση και η ζωή της μεσαιωνικής πόλης, κτισμένης σε ένα λόφο πάνω από το λιμάνι, χαρακτήρισαν το νησί έως σήμερα. Κατά την Τουρκοκρατία, στη Σύρο βρέθηκαν πολλοί διωκόμενοι από άλλα νησιά και στα τέλη του 19ου αι. το νησί γνώρισε πρωτοφανή ανάπτυξη, γέμισε ναυπηγεία, εμπορικούς σταθμούς, εργοστάσια και, με κέντρο την Ερμούπολη, έγινε μια από τις πιο κοσμοπολίτικες περιοχές του Αιγαίου. Έχει έκταση 84 τ. χλμ., μήκος ακτών 87 χλμ., και πληθυσμό 19.800 κατοίκους.

90. Πλατεία Μιαούλη: ο ανδριάντας του Ανδρέα Μιαούλη (ναύαρχου του 1821) και πίσω το Δημαρχείο.

Ερμούπολη

1

Πρωτεύουσα του νησιού και διοικητική πρωτεύουσα όλων των Κυκλάδων. Πρόκειται για μία από τις ωραιότερες ελληνικές πόλεις (με 12.000 κατοίκους), γεμάτη θαυμάσια νεοκλασικά κτίρια, ξεχωριστής αρχιτεκτονικής, επηρεασμένης από τα δυτικά πρότυπα του 19ου αι. Η πόλη είναι κτισμένη αμφιθεατρικά πάνω στον λόφο, με θέα το Αιγαίο. Το μεγαλύτερο τμήμα της οικοδομήθηκε μετά την Επανάσταση του 1821, από τους πρόσφυγες που ήρθαν από τη Χίο, τα Ψαρά, την Κάσο, την Κυδωνία και τη Σμύρνη. Η πόλη, που πήρε το όνομά της από το θεό Ερμή, πυκνοκατοικήθηκε και εξελίχθηκε σε σημαντικό εμπορικό και βιομηχανικό κέντρο της εποχής, ενώ λόγω της γεωγραφικής θέσης του νησιού και της οικονομικής άνθησης που γνώριζε, τον 19ο αι. το λιμάνι της αναδείχθηκε στο πιο σημαντικό εμπορικό και ναυτιλιακό κέντρο του νεοσύστατου ελληνικού κράτους.

Περίπατος στην πόλη

• Στην περίφημη πλατεία Μιαούλη, από τις

91. Αργυρό τετράδραχμο από την Σύρο του 2ου αι. π.Χ., με στεφανωμένους Κάβειρους κρατώντας δόρυ (Νομισματικό Μουσείο, Αθήνα).

92. Εσωτερική άποψη του θεάτρου «Απόλλων». Η οροφογραφία στολίζεται με παραστάσεις ποιητών και μουσικοσυνθετών.

ΣΥΡΟΣ

69 ΒΟΡΕΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

ομορφότερες της Ελλάδας. Δεσπόζει το Δημαρχείο, από τα μεγαλύτερα δημαρχιακά μέγαρα της Ελλάδας, που χτίστηκε με σχέδια του περίφημου αρχιτέκτονα Ερν. Τσίλερ από το 1876 έως το 1881.

• Στο Πνευματικό Κέντρο, δίπλα στο Δημαρχείο, όπου στεγάζεται η Δημοτική Βιβλιοθήκη και οργανώνονται εικαστικές εκθέσεις.

• Στο Δημοτικό Θέατρο «Απόλλων» (18621864). Αποτελεί μικρογραφία της Σκάλας του Μιλάνου και φιλοξενεί συχνά θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες και άλλες εκδηλώσεις.

• Στο ναό της Αναστάσεως, στην κορυφή του λόφου Δήλι, με μαγευτική θέα (θεμελιώθηκε το 1874, πρωτολειτούργησε το 1880, αλλά εγκαινιάσθηκε το 1908).

• Στον μητροπολιτικό ναό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα (1824-1831), όπου στεγάζεται και το ενδιαφέρον Εκκλησιαστικό Μουσείο Ερμούπολης.

• Στην εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου (1828-1829), με την εικόνα της Παναγίας, έργο του Ελ Γκρέκο.

ΓΥΑΡΟΣ

Κάμπος

ΓΛΑΡΟΝΗΣΙ 0

1

2

Σύριγγας

4 Χιλιόμετρα

Γλυσούρα

Σαν Μιχάλης

Χαλανδριανή

6

Αετός

Μύτακας

Βαρβαρούσα

ΣΠΗΛΑΙΟ ΦΕΡΕΚΥΔΗ

Χαρτιανά

Δελφίνι

νω Σύρος

2

5

Λωτός

Μαντρισιά Κίνι

Κοράκι

ΣΠΗΛΑΙΟ ΑΛΗΘΙΝΗ

ΣΥΡΟΣ

ος Τήν Μύκονος

ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ

1

Πάρος

Δανακός Επισκοπείο Μάλια Γαλησσάς 4 Τάλαντα ΓΑΛΗΣΣΟΣ

Πειρα ιάς

Γράμματα

ΓΑΪΔΑΡΟΣ ΣΤΡΟΓΓΥΛΟ

Φυρό Λαγγόνι

Μάννα Παρακοπή δειατα

8

ΨΑΘΟΝΗΣΙ

Μέγας Γιαλός

Κόμητο

ΑΣΠΡΟΝΗΣΙ

ΝΑΤΑ

λα ια πέ γόν Λα

ία Τρ

Αμ

ΣΤΡΟΓΓΥΛΟ

ρά Φη

7

ΣΧΙΝΟΝΗΣΙ

ι άδ Αχλ

Αγκαθωπές 9

10

Χρούσα

Ποσειδωνία

ι άκ ιοί μιν Κα τοριν ς ν Σα πατη ρικα Εμ άμπ Φ

Φοίνικας

Κόκκινα

Αζόλιμνος

3

TERRAIN μ 100 50

20

10

5

0

50 100 200 300 400 μ

0

1

2

4 Χιλιόμετρα

T

93. Λεπτομέρεια από την εντυπωσιακή αγιογράφηση του τρούλου του Αγίου Νικολάου του Πλουσίου.

• Στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου (1839) με το ομώνυμο κοιμητήριο στο οποίο βρίσκονται τα περίφημα επιτύμβια γλυπτά και στον Άγιο Νικόλαο του Πλουσίου με εντυπωσιακή αρχιτεκτονική (19ος αι.).

• Στο μνημείο του Άταφου Αγωνιστή (1889), μπροστά από την εκκλησία του Αγίου Νικολάου.

• Στο Αρχαιολογικό Μουσείο (στεγάζεται στο κτίριο του Δημαρχείου), το οποίο ιδρύθηκε το 1834-1835 και φιλοξενεί σημαντικά ευρήματα από διάφορες περιοχές του νησιού και κυρίως την περιοχή Χαλανδριανή.

• Στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης με αντίγραφα έργων προϊστορικής κυκλαδικής τέχνης, που βρίσκονται στο Μουσείο Κυκλαδικής και Αρχαίας Ελληνικής Τέχνης Γουλανδρή (Αθήνα).

ΣΥΡΟΣ ΒΟΡΕΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

71

94. Άποψη της Ερμούπολης και του λιμανιού της, από ανατολικά.

• Το Βιομηχανικό Μουσείο Ερμούπολης, που διαθέτει συλλογή παλαιών μηχανημάτων από τα εργοστάσια της Ερμούπολης και αρχείο προφορικών μαρτυριών.

• Στην Πινακοθήκη Κυκλάδων, που στεγάζεται σε νεοκλασικό κτίριο του 1834 και φιλοξενεί έργα Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών.

• Στο άγαλμα της Νίκης, αφιερωμένο στην Εθνική Αντίσταση. Βρίσκεται στην προκυμαία.

• Στο κτίριο του τελωνείου, με το μνημείο του Αφανούς Ναύτη.

• Στον φάρο, 19ου αι.

• Στη συνοικία Βαπόρια, στο ανατολικό τμήμα της πόλης, με τα εντυπωσιακά νεοκλασικά αρχοντικά.

• Στο γεφύρι, στη θέση «Τρεις Γέφυρες».

• Στον Ταρσανά, όπου επισκευάζονται καΐκια, δίπλα στο Νεώριο.

Κοντινές εξορμήσεις

• Στο χωριό Τάλαντα, 4χλμ. ΝΔ, όπου βρίσκεται η όμορφη εκκλησία του Αγίου Ιωάννη.

• Στο χωριό Επισκοπείο (Πισκοπιό), 5 χλμ. ΝΔ. Είναι το χειμερινό θέρετρο του νησιού με κατα-

πληκτικές βίλες του 19ου αι.

• Το σπήλαιο Αληθινή (5 χλμ. Δ), σε σημείο το οποίο προσφέρει καταπληκτική θέα στην Άνω Σύρο και την Ερμούπολη.

95. Ο πέτρινος φάρος στη νησίδα Γαιδουρονήσι, έξω από τα λιμάνι της Ερμούπολης, είναι ο παλιότερος (1834) και ψηλότερος (29 μ.) του ελληνικού φαρικού δικτύου.

Διαδρομές στο νησί

Άνω Σύρος ή Επάνω Χώρα

2

Η Άνω Σύρος ή η Επάνω Χώρα, όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι, διατηρεί αναλλοίωτη τη μεσαιωνική όψη της, με τα δαιδαλώδη σοκάκια, τα παραδοσιακά κατάλευκα σπίτια, τις καμάρες πάνω από το δρόμο και τα στενά καλντερίμια με τα σκαλοπάτια που οδηγούν στις μικρές γειτονιές. Χτίστηκε τον 13ο αι. από τους Ενετούς. Στην ίδια τοποθεσία υπήρχε οικισμός που χρονολογείται από τον 8ο αι. Η θέα από τον λόφο της Άνω Σύρου είναι καταπληκτική. Αξίζει να ανεβείτε και τα αμέτρητα σκαλοπάτια, που οδηγούν στην κορυφή του λόφου. Εκεί δεσπόζει η Εκκλησία του Σαν Τζώρτζη. Απέχει 2 χλμ. από την Ερμούπολη.

Αξίζει να δείτε • Την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου ή Σαν Τζώρτζη. Είναι η μητρόπολη 96. Η Ερμούπολη και η Άνω Σύρος, φωτογραφημένες από το παλιό εργοστάσιο Λαδόπουλου.

των καθολικών η οποία κατασκευάστηκε το μεσαίωνα και επισκευάστηκε το 1834.

• Το Κέντρο Ιστορικών Μελετών της Καθολικής Επισκοπής.

• Τη Μονή των Ιησουιτών.

• Τη Μονή των Καπουκίνων (1633).

• Την προτομή του ντόπιου λογοτέχνη Βελισσάριου Φρέρη.

• Τις εκκλησίες της Αγίας Βαρβάρας και του Αγίου Δημητρίου.

• Την πλατεία με την προτομή του σπουδαίου Έλληνα λαϊκού συνθέτη του ρεμπέτικου Μάρκου Βαμβακάρη, ο οποίος γεννήθηκε εδώ.

• Το Μουσείο Μάρκου Βαμβακάρη, με προσωπικά του αντικείμενα.

• Το κτίριο του δημαρχείου.

• Το Ιστορικό Αρχείο του Δήμου Άνω Σύρου.

• Την Έκθεση παραδοσιακών επαγγελμάτων.

• Το Πνευματικό Κέντρο.

Αζόλιμνος

3

Παραθαλάσσιο χωριό, στη νοτιοανατολική πλευρά του νησιού, με υπέροχη χρυσαφένια αμμουδιά. Είναι η κοντινότερη παραλία από την Ερμούπολη και μια από τις δημοφιλέστερες του νησιού. Απέχει 5 χλμ. ΝΑ από την Ερμούπολη.

Γαλησσάς

4

Από τα δημοφιλέστερα και πλέον κοσμικά τουρι-

Αξίζει να δείτε

97. Ο Γαλησσάς με την εκτεταμένη και δημοφιλή παραλία του.

στικά θέρετρα της Σύρου. Ο οικισμός είναι κτισμένος σε γραφικό όρμο, ο οποίος κατοικείται από τα αρχαία χρόνια. Αξίζει να ανεβείτε στον λόφο της Αγίας Πακούς, για να δείτε τα ερείπια ενός μικρού φρουρίου και της αρχαίας ακρόπολης και να απολαύσετε την πανοραμική θέα προς το χωριό και τη θάλασσα. Απέχει 9 χλμ. ΝΔ από την Ερμούπολη.

Κίνι

5

Ένα από τα πιο γραφικά και ήσυχα χωριά της Σύρου, με φημισμένες ψαροταβέρνες. Βρίσκεται στη δυτική πλευρά του νησιού, δίπλα σε μια πολύ όμορφη αμμουδιά. Αν θέλετε πιο απομονωμένες και ήσυχες παραλίες, προτιμήστε τον Λωτό, τη Βαρβαρούσα, τον Αετό, τα Γράμματα ή τη μαγευτική παραλία Δελφίνι. Απέχει 9 χλμ. Δ από την Ερμούπολη.

Χαλανδριανή

6

Η περιοχή είναι γνωστή για τους σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους της, που ήρθαν στο φως

• Τον αρχαιολογικό χώρο της Χαλανδριανής με το πρωτοκυκλαδικό νεκροταφείο, τον προϊστορικό οικισμό και τα σημαντικά ευρήματα.

• Τον αρχαιολογικό χώρο του Καστρίου, σε βραχώδες ύψωμα, με τειχισμένο οικισμό ο οποίος χρονολογείται στην περίοδο 2300-2200 π.Χ.

• Τη Σπηλιά του Φερεκύδη, όπου σύμφωνα με την παράδοση κατοικούσε ο φιλόσοφος Φερεκύδης (6ο αι. π.Χ.)

• Την πηγή Σύριγγα (4 χλμ. Δ). Το νερό της είναι ονομαστό από την αρχαιότητα, ενώ η θέα από την περιοχή κόβει την ανάσα.

Μέγας Γιαλός

7

Παραθαλάσσιος οικισμός και δημοφιλές τουριστικό θέρετρο στη νότια πλευρά του νησιού, με καταπληκτική αμμουδιά. Πολύ κοντά βρίσκεται η παραλία της Αμπέλας, σε μικρό απάνεμο κολπίσκο. Απέχει 12 χλμ. Ν από την Ερμούπολη.

Φοίνικας

8

Παραθαλάσσιο χωριό με μεγάλη τουριστική κίνηση και εξαιρετική αμμουδιά, μια από τις πιο πολυσύχναστες του νησιού. Απέχει 11 χλμ. ΝΔ από την Ερμούπολη.

Ποσειδωνία (Ντελαγκράσια)

9

Η Ποσειδωνία ή Ντελαγκράσια, όπως αποκαλούσαν παλαιότερα την περιοχή, είναι το πιο κοσμικό τουριστικό θέρετρο του νησιού από τα μέσα του 98. Ο όρμος και το χωριό Κίνι.

ΣΥΡΟΣ

73 ΒΟΡΕΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

στα τέλη του 19ου αι. από τις ανασκαφές του αρχαιολόγου Χρήστου Τσούντα. Απέχει 9,5 χλμ. Β από την Ερμούπολη.

(4 χλμ. ΒΑ) θα συναντήσετε τον παραδοσιακό οικισμό Παρακοπή, με ωραίες βίλες σε καταπράσινη περιοχή. Απέχει 13 χλμ. ΝΔ από την Ερμούπολη.

Βάρη

10

Ένα από τα μεγαλύτερα χωριά του νησιού, τριγυρισμένο από καλλιεργήσιμα εδάφη, με γραφικές γειτονιές και όμορφες παραλίες. Στη Βάρη εντοπίστηκαν ερείπια προϊστορικού οικισμού και τάφοι της ρωμαϊκής περιόδου. Σε απόσταση 2,5 χλμ. Δ βρίσκεται το μικρό παραδοσιακό χωριό Χρούσα, κτισμένο σε κατάφυτη περιοχή με τρεχούμενα νερά. Απέχει 8 χλμ. Ν από την Ερμούπολη.

Εκδηλώσεις 99. Χαρακτηριστική έπαυλη στην Ποσειδωνία, που στεγάζει το Δημαρχείο της περιοχής.

19ου αι. έως και τις μέρες μας. Χαρακτηριστικό της περιοχής είναι οι πολλές νεοκλασικές επαύλεις (κάποτε εξοχικές κατοικίες των εύπορων Συριανών οικογενειών), με μεγάλους κήπους, που προσδίδουν στην περιοχή αριστοκρατική φινέτσα. Την ονομασία Ντελαγκράσια την πήρε από την καθολική εκκλησία της Παναγίας Madonna della Grazia, ενώ τη μετονομασία της σε Ποσειδωνία την οφείλει στην ομώνυμη αρχαία πόλη που βρίσκονταν σε αυτήν τη θέση. Στο δρόμο προς την Ερμούπολη 100. Η αίθουσα «Μούσες» του Καζίνου Σύρου.

• «Ερμουπόλεια», κάθε καλοκαίρι από τα μέσα Ιουλίου μέχρι τα τέλη Αυγούστου, με ποικίλες εκδηλώσεις (συναυλίες, θέατρο, ομιλίες κ.ά.).

• Φεστιβάλ Επιστημονικής Φαντασίας στην Ερμούπολη, την άνοιξη.

• Αποκριάτικο καρναβάλι στην Άνω Σύρο.

• Πολιτιστικές εκδηλώσεις στη Άνω Σύρο, τους καλοκαιρινούς μήνες.

• Πανηγύρι της Ανάληψης στην Αζόλιμνο.

• Πολιτιστικές εκδηλώσεις στη Ποσειδωνία, τους καλοκαιρινούς μήνες.

Δραστηριότητες σε όλο το νησί • Κολύμπι στον Γαλησσά, μια από τις πλέον πολυσύχναστες παραλίες, στις Αγκαθωπές και στο Κόμητο. Όμορφες αμμουδιές θα βρείτε στο Κίνι, στο Δελφίνι, στον Αετό και στη Λια. Στα Γράμματα η πρόσβαση γίνεται με σκάφος, ενώ άλλες αξιόλογες παραλίες του νησιού είναι η Βάρη, η Αζόλιμνος, ο Φοίνικας, το Αχλάδι, η Φάμπρικα, ο Έμπατης και οι Σαντορινιοί. Επίσης, στην Αμπέλα, στα Τρία Λαγόνια και στην Ποσειδωνία.

• Wind surfing.

• Θαλάσσιο σκι.

• Κανό.

• Ιστιοπλοΐα.

• Ψάρεμα.

• Θαλάσσια σπορ.

• Καταδύσεις.

Χρήσιμα τηλέφωνα

101. Η πολυσύχναστη παραλία Αγκαθωπών.

• Κάμπινγκ στον Γαλησσά.

• Πεζοπορία στην Άνω Μεριά (το τμήμα του νησιού, βόρεια της Άνω Σύρου), μέσα από δίκτυο σηματοδοτημένων μονοπατιών, τα οποία διασχίζουν μια προστατευόμενη τοποθεσία, που έχει ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000. Στην περιοχή υπάρχουν πολλές πηγές (Σύριγγα κ.ά), βραχώδεις ακτές, ενδιαφέροντα σπήλαια («Αληθινή» και Φερεκύδη), αρχαιολογικοί χώροι (στη

• Δήμος Σύρου-Ερμούπολης: 22813-61.000 • Αστυνομία: 22810-96.100 • Νοσοκομείο: 22813-60.500 • Λιμεναρχείο: 22810-88.888 • Αεροδρόμιο: 22810-87.025 • Αρχαιολογικό Μουσείο: 22810-88.487 • Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης: 22810-85.300 • Βιομηχανικό Μουσείο: 22810-84.762 • Καζίνο: 22810-84.400 Δικτυακός τόπος: www.hermoupolis.gr

102. Η νυχτερινή ζωή στην Ερμούπολη προσφέρει αναρίθμητες επιλογές για όλα τα γούστα.

ΣΥΡΟΣ

75 ΒΟΡΕΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

Χαλανδριανή), σπάνια πετρώματα (εκλογίτες), ενώ βρίσκουν καταφύγιο και σπάνια είδη πουλιών. Μπορείτε να κάνετε, επίσης, τη διαδρομή με mountain bike και αυτοκίνητο 4Χ4.

• Εκδρομή με σκάφος στη Γυάρο, το μικρό νησί (17 τ. χλμ.) που χρησιμοποιήθηκε ως τόπος εξορίας πολιτικών κρατουμένων την περίοδο του Εμφυλίου Πολέμου (1946-1949) και της δικτατορίας 1967-1974. Έχει χαρακτηριστεί ως «ιστορικός τόπος» από το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού.

• Επίσκεψη στο καζίνο της Σύρου (στεγάζεται σε νεοκλασικό κτίριο στην παραλιακή ζώνη της Ερμούπολης, είσοδος από την οδό Σταματίου Πρωίου 14).

103. Η συνοικία Βαπόρια της Ερμούπολης, με τα θαυμάσια νεοκλασικά αρχοντικά και την εκκλησία του Αγίου Νικολάου του Πλουσίου να δεσπόζει.

ΒΟΡΕΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

77

ΣΥΡΟΣ

Μύκονος

104. Η «Μικρή Βενετία», το πλέον φωτογραφημένο σημείο της Μυκόνου.

Ε

νας από τους διασημότερους τουριστικούς προορισμούς του κόσμου! Η Μύκονος είναι το γνωστότερο διεθνώς ελληνικό νησί και αποτελεί αγαπημένο προορισμό διασημοτήτων από πολλές περιοχές του πλανήτη. Είναι ένα από τα ομορφότερα κυκλαδονήσια, γεμάτο γυμνούς λόφους, εκπληκτικές αμμουδιές, εξαιρετικά διατηρημένη κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική, άσπρα εκκλησάκια και τοπία μοναδικής ομορφιάς. Τις τελευταίες δεκαετίες κατασκευάστηκαν πολλές βίλες και ξενοδοχεία που δεν αλλοίωσαν, όμως, τη φυσιογνωμία και την αρχιτεκτονική του. Η Μύκονος βρίσκεται περίπου στο κέντρο του συμπλέγματος των Κυκλάδων, ανάμεσα στην Τήνο και τη Νάξο. Είναι το κοντινότερο νησί στη Δήλο. Έχει έκταση 87 τ. χλμ., μήκος ακτών 82 χλμ. και πληθυσμό 9.350 κατοίκους. Διαθέτει αεροδρόμιο, που την συνδέει με την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και άλλες πόλεις της Ελλάδας.

105. Ο Μύλος Μπόνη, όπου στεγάζεται το Αγροτομουσείο.

Χώρα

1

Είναι μια από τις ωραιότερες κυκλαδίτικες πρωτεύουσες διατηρώντας απέριττη και λιτή αιγαιοπελαγίτικη ομορφιά. Τα στενά καλντερίμια, τα μικρά φρεσκοασβεστωμένα σπίτια με τα μπλε παράθυρα και τα μικρά ξύλινα μπαλκόνια, οι γλάστρες με τα πολύχρωμα κι ευωδιαστά λουλούδια, οι εκκλησίες, τα μουσεία και οι δρόμοι με τη μεγάλη εμπορική κίνηση δημιουργούν μοναδικό σύνολο. Το καλοκαίρι τα στενά είναι γεμάτα κόσμο, που πηγαινοέρχεται στα πολυτελή καταστήματα και μπουτίκ και διασκεδάζει στα φημισμένα εστιατόρια και μπαρ. Το λιμάνι είναι εξίσου γραφικό και ανάμεσα στις πολύχρωμες ψαρόβαρκες θα δείτε τη μασκότ του νησιού, τον διάσημο πελεκάνο Πέτρο.

Περίπατος στη Χώρα

• Στη Μικρή Βενετία. Είναι η διάσημη συνοικία της Αλευκάντρας κι έχει χαρακτηριστεί Μικρή Βενετία καθώς τα σπίτια είναι κτισμένα πάνω στη θάλασσα.

• Στην κοσμοπολίτικη συνοικία Ματογιάννια, στην καρδιά της Χώρας.

• Στο Αρχαιολογικό Μουσείο, το οποίο ιδρύθηκε το 1905 και φιλοξενεί ευρήματα από το γειτονικό νησί Ρήνεια.

• Στο Λαογραφικό Μουσείο και στο Ναυτι-

Διαδρομές στο νησί

Άγιος Στέφανος

2

Παραθαλάσσιος οικισμός με τουριστική κίνηση. Στο χωριό αξίζει να δείτε το ομώνυμο εκκλησάκι, τον φάρο του Αρμενιστή (1891) στην περιοχή Φανάρι και τα Χουλάκια, έναν όρμο με εντυπωσιακά βότσαλα. Απέχει 3 χλμ. Β από τη χώρα.

106. Στη Μύκονο, η διασκέδαση αρχίζει από το πρωί.

ΜΥΚΟΝΟΣ

79 ΒΟΡΕΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

κό Μουσείο.

• Στο Αγροτομουσείο-Μύλος Μπόνη, που στεγάζεται σε αναπαλαιωμένο μύλο.

• Στη Δημοτική Πινακοθήκη, όπου εκτίθενται έργα Ελλήνων και ξένων εικαστικών.

• Στο υπαίθριο αμφιθέατρο.

• Στο μυκηναϊκό θολωτό τάφο (14ος-13ος αι. π.Χ.), στη θέση «Βρύση».

• Στα σοκάκια της συνοικίας Κάστρο.

• Στην εκκλησία της Παναγίας της Παραπορτιανής, του 15ου αι., ένα εντυπωσιακό συγκρότημα που αποτελείται από πέντε συγκοινωνούντες ναούς.

• Στην Πανάχραντο, στην Αγία Κυριακή, στην Αγία Ελένη και στην καθολική εκκλησία της Παναγίας του Ποδαριού.

• Στους γραφικούς ανεμόμυλους, το «σήμα κατατεθέν» της Μυκόνου.

• Στον Τούρλο, με την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, το εκκλησάκι του Αϊ-Γιώργη του Σπηλιανού μέσα στο βράχο και την εκκλησία της Αγίας Σοφίας, 2 χλμ. Β.

• Στη Μονή του Αγίου Παντελεήμονα (3 χλμ. ΒΑ από τη Χώρα, κοντά στο Μαράθι), του 1665, θαυμάσιο δείγμα καστρομονάστηρου με εξαίρετες εικόνες.

107. Ένας από τους παραδοσιακούς ανεμόμυλους, που δεσπόζουν σε ύψωμα πάνω από τη Χώρα. Στο σημείο έχουν εντοπιστεί τάφοι αρχαϊκής περιόδου.

ΒΟΡΕΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

81

ΜΥΚΟΝΟΣ

γιος Σώστης Χουλάκια 2

γιος Στέφανος

Πάνορμος Τούρλος Φτελιά

νω Μερά 5 Καλαφάτης

Μεγάλη μμος

6

ο ρφ Κό

γιος Ορνός Ιωάννης 4 Ψαρού

ςΓ ιαλ ός Πα ρά γ κ Par α a Sup dise er Par ad i se Αγ ρά ρι

Νάξος

Γλυ φά δι

Αλεομάντρα

Πυργί

Πλ α τύ

ΔΗΛΟΣ

Καλό Λιβάδι Ελιά

.

3

ς

Κάππαρη

Κάτω Τηγάνι

ννα Τσ Λ άγ ια κα ρη Φρ ς αγ κιά

1 Σύρος ΜΥΚΟΝΟΣ

Βαθιά Λαγκάδα Τηγάνι

Αγ

Τήνος

ΡΗΝΕΙΑ

Με ρχι ά Πλ ς υν τήρ ια

Με ρ Φώ σίνη κι

Παχιά μμος

TERRAIN μ

200 100 50

20

10

5

0

50 100 200 300 μ

0

1

2

4 Χιλιόμετρα

Ορνός

3

Γραφικός οικισμός με μικρό απάνεμο λιμανάκι και καθαρή παραλία. Απέχει 3,5 χλμ. Ν από τη Χώρα.

Ψαρού

4

Πολύ δημοφιλής παραλιακός οικισμός, που αποτελεί τόπο συνάντησης για τους κοσμικούς και τους διάσημους. Πολύ κοντά, βρίσκεται ο Πλατύς Γιαλός με τα ερείπια πύργων, ελληνιστικής περιόδου. Σε απόσταση 1 χλμ. βρίσκονται οι όμορφες αμμουδερές παραλίες της Αγίας Άννας και της Παράγκας. Απέχει 4,5 χλμ. ΝΑ από τη Χώρα.

Άνω Μερά

5

Είναι ένα όμορφο γραφικό χωριό, που βρίσκεται περίπου στο κέντρο του νησιού, στον δρόμο προς τις βορειοανατολικές παραλίες. Είναι γνωστό για τη γνήσια κυκλαδίτικη φυσιογνωμία του και τις παραδοσιακές ταβέρνες. Απέχει 7,5 χλμ. Α από τη Χώρα.

T

Αξίζει να δείτε • Το ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας της Τουρλιανής, του 16ου αι.

• Την πλατεία, με τα καφενεία και τα εστιατόρια.

• Την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου.

• Το μνημείο των Πεσόντων.

• Τον ανεμόμυλο, σε ύψωμα.

• Τη Μονή του Παλαιόκαστρου, του 18ου αι.

• Το μεσαιωνικό κάστρο του Γκύζη, (13ου αι.), με την εκκλησία της Αγίας Τριάδας. Στον λόφο, όπου δεσπόζει το κάστρο, έχουν εντοπιστεί λείψανα γεωμετρικών, αρχαϊκών και ελληνιστικών χρόνων.

• Τον όρμο Φώκι.

Καλαφάτης

6

Παραθαλάσσια, τουριστική περιοχή με μικρό μόλο στον οποίο δένουν αλιευτικά σκάφη. Η παραλία του χωριού προσφέρεται για θαλάσσια σπορ, ενώ στα αξιοθέατα του περιλαμβάνονται τα Διβούνια με αρχαία λείψανα και το εκκλησάκι

• Πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής στις 26 Ιουλίου, της Παναγίας της Τουρλιανής, τον Δεκαπενταύγουστο, του Αγίου Ιωάννη στις 29 Αυγούστου, του Σταυρού στις 14 Σεπτεμβρίου, της Αγίας Σοφίας στις 17 Σεπτεμβρίου, του Αγίου Στεφάνου στις 27 Δεκεμβρίου και του Αγίου Νικολάου στις 6 Δεκεμβρίου.

• Γιορτή του Τρύγου, στο Αγροτομουσείο, κάθε δεύτερη ή τρίτη Κυριακή του Σεπτεμβρίου.

Δραστηριότητες σε όλο το νησί

• Κολύμπι στη Μεγάλη Άμμο, στην Αγία Άννα και στην Παράγκα, στην Κάππαρη, στο Γλυφάδι, στον Άγιο Ιωάννη, στον Άγιο Στέφανο, στα Χουλάκια, στο Φώκι, στη Μερσίνη, στον Μερχιά, στα Πλυντήρια, στη Βαθιά Λαγκάδα και στο Τηγάνι, στην Ελιά, στον Καλαφάτη, στο Καλό Λιβάδι, στη Λια, στον Τσάγκαρη, στη Φραγκιά, στην Ψαρού, στο

Χρήσιμα τηλέφωνα • Δήμος Μυκόνου: 22890-22.201 • Αστυνομία: 22890-22.716 • Τουριστική Αστυνομία: 22890-22.482 • Κέντρο Υγείας: 22890-23.994 • Λιμεναρχείο: 22890-22.218 • Αεροδρόμιο: 22890-79.000 • ΚΤΕΛ: 22890-23.360 • Αρχαιολογικό Μουσείο: 22890-22.325 • Λαογραφικό Μουσείο: 22890-22.591 • Ναυτικό Μουσείο: 22890-22.700 Δικτυακός τόπος: www.mykonos.gr 108. Η παραλία Παράγκα, συνδυάζει ψιλή άμμο και βράχια.

ΜΥΚΟΝΟΣ

Εκδηλώσεις

Αγράρι και στις φημισμένες παραλίες Paradise και Super Paradise.

• Wind surfing στη Φτελιά.

• Θαλάσσια σπορ στην Ελιά.

• Ποδόσφαιρο στον Ορνό.

• Spa. • Πεζοπορία.

• Καταδύσεις.

• Ψαροντούφεκο.

• Ιστιοπλοΐα.

• Οργανωμένα κάμπινγκ στην Αγία Άννα (Παράγκα) και στην παραλία Paradise (Καλαμοπόδι).

83 ΒΟΡΕΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

στην περιοχή της Αγίας Άννας με την αμμουδερή παραλία. Απέχει 12 χλμ. Α από τη Χώρα.

109. Παρά το γεγονός ότι οι περισσότερες παραλίες του νησιού είναι πολυσύχναστες, στη Μύκονο θα βρείτε ήσυχες ακρογιαλιές, που χαρίζουν στιγμές γαλήνης και απόλαυσης στα μοναδικά νερά του νησιού.

ΒΟΡΕΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

85

ΜΥΚΟΝΟΣ

Δήλος

110. Λεπτομέρεια από το ψηφιδωτό δάπεδο (10ου αι. π.Χ.) στην Οικία των Δελφίνων (ή Δελφινιών).

Ε

ίναι ένα μικρό (έκταση 6 τ. χλμ.) νησί στην καρδιά του Αιγαίου πελάγους, το οποίο ωστόσο αποτέλεσε ένα από τα σημαντικότερα θρησκευτικά και πολιτιστικά κέντρα του αρχαίου ελληνικού κόσμου, καθώς σε αυτό, κατά τη μυθολογία, γεννήθηκε ο Απόλλων, ο θεός του φωτός. Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι η έως τότε «Άδηλος» Αστερία, όπως ονομαζόταν πριν το νησί, επέπλεε στη θάλασσα. Με τη γέννηση του θεού, η «Άδηλος» έγινε Δήλος, δηλαδή φανερή, και πλημμύρισε φως και άνθη και, κατά τον θρύλο, δέθηκε στον βυθό. Ήταν θρησκευτικό κέντρο της αρχαιότητας από το 1000 π.Χ. κι εμπορικό κέντρο από το 478 π.Χ. Σήμερα, το νησί είναι ακατοίκητο και μπορείτε να το επισκεφθείτε με τα καΐκια που κάνουν καθημερινά αυτό το δρομολόγιο από το γειτονικό λιμάνι της Μυκόνου (απόσταση 6 ν. μ.). Η Δήλος κατοικείται από το 2500 π.Χ. Τους πρώτους κατοίκους, τους Κάρες, διαδέχθηκαν οι Μυκηναίοι και από το 1100 π.Χ. οι Ίωνες. Γύρω στο 700 π.Χ. η Δήλος ήταν ήδη ένα ονομαστό ιερό κέντρο των Ιώνων, όπου έγινε και η μεγάλη σύνοδός τους, με πανελλήνιες εκδηλώσεις. Πολλές ιωνικές πόλεις γέμισαν το νησί αφιερώματα, όπως η Πάρος, η Νάξος, η Σάμος και η Αθήνα.

111. H Οικία του Διονύσου (συνοικία Θεάτρου).

113. Το άγαλμα της Διοδώρας και στο βάθος ο ναός της Ίσιδας.

ΔΗΛΟΣ

Οι Πέρσες εισβολείς σεβάστηκαν την ιερότητα του νησιού. Εδώ ιδρύθηκε και η πρώτη Αθηναϊκή Συμμαχία, το 478 π.Χ., που σκοπό είχε την προστασία των ιωνικών πόλεων. Τον 3ο αι. π.Χ., η αθηναϊκή επιρροή εξασθένησε και η Δήλος πέρασε στη σφαίρα επιρροής των Μακεδόνων. Από τα μέσα του 3ου αι. π.Χ., το ιερό νησί του Απόλλωνα έγινε και σημαντικό εμπορικό κέντρο, με την εγκατάσταση πλούσιων επιχειρηματιών και τραπεζιτών. Στη ρωμαϊκή εποχή το νησί κηρύχθηκε ελεύθερο λιμάνι και εγκαταστάθηκαν εκεί πλούσιοι Ρωμαίοι έμποροι και πλοιοκτήτες. Στη Δήλο ζούσαν 20.000 Ρωμαίοι, Αιγύπτιοι, Σύριοι Φοίνικες και Εβραίοι. Το 88 π.Χ. το νησί καταστράφηκε από το βασιλιά του Πόντου Μιθριδάτη και έχασε οριστικά τον ιερό του χαρακτήρα. Τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες ο οικισμός του νησιού συρρικνώθηκε και η Δήλος παράκμασε αμετάκλητα. Ό,τι απέμεινε από την παλαιά δόξα λεηλατήθηκε το 727 μ.Χ. από τον εικονομάχο αυτοκράτορα του Βυζαντίου Λέοντα

ΒΟΡΕΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

87

112. Αργυρός στατήρας από τη Δήλο (6ου αι. π.Χ.) με απεικόνιση λύρας (Νομισματικό Μουσείο, Αθήνα).

τον Ίσαυρο, το 769 μ.Χ. από τους Σλάβους και το 821 μ.Χ. από τους Σαρακηνούς.

Αξίζει να δείτε Τον αρχαιολογικό χώρο της Δήλου, που περιλαμβάνεται στον κατάλογο της UNESCO ως Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, όπου τα σημαντικότερα μνημεία είναι: • Η αγορά των Ερμαϊστών ή Κομπεταλιαστών, από τις σπουδαιότερες της ελληνιστικής πόλης.

• Ο ναός των Δηλίων (Μέγας Ναός), τον μεγαλύτερο από τους τρεις ναούς του Απόλλωνα.

• Το Άνδηρο των Λεόντων, αφιέρωμα των Ναξίων (7ος αι. π.Χ.), όπου σώζονται 9 από τα 16 μαρμάρινα λιοντάρια, στην περίφημη «λεωφόρο των λεόντων».

• Το Ίδρυμα των Βηρυτίων Ποσειδωνιαστών (2ου αι. π.Χ.).

• Το Θέατρο (3ου αι. π.Χ.).

ΣΤΑΔΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΙΕΡΗ ΛΙΜΝΗ ΜΥΚΟΝΟΣ

ΑΝΔΗΡΟ ΤΩΝ ΛΕΟΝΤΩΝ

Μεγάλη Αμμος

ΟΙΚΟΣ ΝΑΞΙΩΝ ΑΓΟΡΑ ΤΩΝ ΕΡΜΑΪΣΤΩΝ

ΡΗΝΕΙΑ

ΙΕΡΟ ΔΙΟΝΥΣΟΥ

ΑΓΟΡΑ ΤΩΝ ΔΗΛΙΩΝ ΙΕΡΟ ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ

ΟΙΚΙΑ ΙΝΩΠΟΥ

δι Γλυ

ΔΗΛΟΣ

0

1

2

4 Χιλιόμετρα

ΟΙΚΙΑ ΕΡΜΩΝ

ΙΕΡΟ ΣΕΡΑΠΙ ΙΕΡΟ ΙΣΙΔΟΣ ΟΙΚΙΑ ΔΕΛΦΙΝΙΩΝ

ΟΙΚΙΑ ΠΡΟΣΩΠΕΙΩΝ 200

Αλεομάντρα

ΙΕΡΟ ΣΥΡΙΑΚΩΝ ΘΕΟΤΗΤΩΝ ΘΕΑΤΡΟ

100

Αγιος Ιωάννης Ορνός

ΝΑΟΣ ΤΩΝ ΔΗΛΙΩΝ

ΟΙΚΙΑ ΔΙΟΝΥΣΟΥ

0

Κάππαρη

ΔΗΛΟΣ

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

ΝΑΟΣ ΤΩΝ ΑΘΗΝΑΙΩΝ

ος

ΙΕΡΟ ΑΠΟΛΛΩΝΑ

φ Κόρ

ΑΓΟΡΑ ΤΩΝ ΙΤΑΛΩΝ

φά

Μύκονος

Χουλάκια

Αγιος Στέφανος

ΙΔΡΥΜΑ ΒΗΡΥΤΙΩΝ ΠΟΣΕΙΔΩΝΙΑΣΤΩΝ

400 Μέτρα

TERRAIN

T

CARTOGRAPHY

114. Το Άνδηρο των Λεόντων. Τα πρωτότυπα αγάλματα βρίσκονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Δήλου.

Γενικές πληροφορίες

• Στο νησί δεν επιτρέπεται η διανυκτέρευση.

• Η παραμονή σκαφών επιτρέπεται μόνο την ημέρα.

• Δεν επιτρέπεται το κολύμπι στο αρχαίο λιμανάκι.

Χρήσιμα τηλέφωνα • Αρχαιολογικός χώρος: 22890-22.259 • Λιμεναρχείο Μυκόνου: 22890-22.218 116. Γενική άποψη της συνοικίας του Θεάτρου.

115. Σύμπλεγμα της Άρτεμης με ελάφι (τέλη 2ου αι. π.Χ., Αρχαιολογικό Μουσείο Δήλου).

• Ο δωρικός ναός της Ίσιδας (2ου αι. π.Χ.).

• Ο δωρικός ναός της Ήρας (500 π.Χ.).

• Η οικία του Διονύσου (2ου αι. π.Χ.), με το περίφημο ψηφιδωτό που παρουσιάζει τον Διόνυσο πάνω σε έναν πάνθηρα.

• Τα ψηφιδωτά δάπεδα άλλων κατοικιών (των Προσωπείων, των Δελφίνων και των Τριτώνων).

• Το Στάδιο.

• Τον Οίκο Ναξίων, αρχαϊκό οικοδόμημα με προσθήκες Κλασικής Εποχής.

• Το Ιερό Σεράπι.

• Το Ιερό Συριακών Θεοτήτων.

• Το Ιερό Καβείρων.

• Το Αρχαιολογικό Μουσείο, από τα σπουδαιότερα για την ιστορία της αρχαίας ελληνικής γλυπτικής και από τα σημαντικότερα της Ελλάδας. Περιλαμβάνει γλυπτά από τους Αρχαϊκούς ως τους Ύστερους Ελληνιστικούς Χρόνους, ψηφιδωτά, έργα κεραμικής κλπ.

• Τη μικροσκοπική Ρήνεια η οποία μπορεί να μην έχει ούτε έναν κάτοικο αλλά έχει δύο λιμάνια. Αξίζει να την περπατήσετε και θα ανακαλύψετε τροπικές παραλίες.

ΔΗΛΟΣ

89 ΒΟΡΕΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

Στην αρχαιότητα υπήρχαν εδώ μαιευτήριο και νεκροταφείο (ευρήματα από κοινό τάφο εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Μυκόνου). Εδώ θα έρθετε με καΐκι από τη Μύκονο.

117. Το σπίτι της Κλεοπάτρας και του Διοσκουρίδη. Διακρίνονται τα αγάλματα των ιδιοκτητών του, που υποδέχονταν τους επισκέπτες.

ΒΟΡΕΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

91

ΔΗΛΟΣ

Πάρος

118. Πανοραμική άποψη της Παροικίας (Παρκιάς), πρωτεύουσας και λιμανιού της Πάρου.

Β

ρίσκεται στο κέντρο των Κυκλάδων και αποτελεί έναν από τους δημοφιλέστερους προορισμούς διακοπών, με απαράμιλλη φυσική ομορφιά, απέραντες αμμουδιές, κρυστάλλινα νερά κι εντυπωσιακά τοπία. Έχει έκταση 195 τ. χλμ., μήκος ακτών 120 χλμ. και πληθυσμό 12.800 κατοίκους. Είναι ένα κοσμοπολίτικο θέρετρο με πολύ καλά αναπτυγμένη τουριστική υποδομή. Η Πάρος υπήρξε ιστορικά διοικητικό κι εμπορικό κέντρο του Αιγαίου και αποτέλεσε το μήλον της έριδος για πολλούς κατακτητές (Ρωμαίους, Βυζαντινούς, Φράγκους, Ενετούς και Τούρκους), που άφησαν το στίγμα τους στο νησί. Γνώρισε περιόδους μεγάλης ακμής, όπως φαίνεται και από τα ερείπια των αρχαιολογικών χώρων και από τα σημαντικά ιστορικά μνημεία, που υπάρχουν παντού. Στην αρχαιότητα ήταν διάσημα τα μάρμαρά της, τα οποία στόλισαν σπουδαία μνημεία. Από την Πάρο κατάγονται μερικοί από τους πιο γνωστούς γλύπτες, ζωγράφους και ποιητές της αρχαίας Ελλάδας. Το 1207 ανήκε στο Δουκάτο Αιγαίου και το 1537 πέρασε στα χέρια των Τούρκων.

119. Τμήμα των τειχών του κάστρου της Παροικίας με το εκκλησάκι της Αγίας Άννας.

Παροικία (Παρκιά)

1

Είναι η πρωτεύουσα του νησιού κι ένας πολύ όμορφος κυκλαδίτικος οικισμός, χτισμένος στη θέση αρχαίας πόλης. Η Παροικιά καταστράφηκε από τους Τούρκους το 1668. Ανάμεσα στα άσπρα κυβικά σπιτάκια υπάρχουν νεοκλασικά και μεσαιωνικά ερείπια. Τα δρομάκια του παλιού (παραδοσιακού) οικισμού είναι γεμάτα κόσμο το καλοκαίρι και υπάρχουν πολλά δημοφιλή μαγαζιά, ταβέρνες και εστιατόρια.

120. Η εκκλησία της Παναγίας Εκατονταπυλιανής.

ΠΑΡΟΣ

• Στην εκκλησία της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής ή Καταπολιανής, από τα σπουδαιότερα μνημεία των παλαιοχριστιανικών χρόνων στην Ελλάδα που οφείλει το όνομά της είτε στο γεγονός πως βρίσκεται στο κάτω μέρος της πόλης είτε πως σύμφωνα με την παράδοση έχει 99 φανερές πόρτες και μία μυστική. Το αρχιτεκτονικό σύμπλεγμα χρονολογείται στα μέσα του 6ου αι. μ.Χ., ενώ οι παλαιότερες τοιχογραφίες στο παλαιοχριστιανικό συγκρότημα χρονολογούνται στον 7ο-8ο αι. Έχει μορφή μοναστηριού, με αυλή, κελιά μοναχών και αξιόλογα παρεκκλήσια, ενώ μην παραλείψετε να επισκεφθείτε το βαπτιστήριο (4ου αι.), το καλύτερα σωζόμενο στην ορθόδοξη Ανατολή καθώς και το Βυζαντινό Μουσείο, με αξιόλογα εκθέματα.

• Στο ενετικό κάστρο (13ου αι.), σε ύψωμα στο κέντρο του παραδοσιακού οικισμού. Σώζονται το νότιο και ανατολικό τμήμα των τειχών (όπου έχουν ενσωματωθεί αρχιτεκτονικά μέλη αρχαίων ναών) και αμυντικός πύργος, ενώ στη γύρω περιοχή υπάρχουν πολλές ενδιαφέρουσες εκκλησίες.

• Στην εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου (17ου αι.), με την ξεχωριστή αρχιτεκτονική (στο Κάστρο), από τις ωραιότερες των Κυκλάδων.

93 ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

Περίπατος στην Παροικιά

121. Το Δήλιο βρίσκεται σε λόφο πάνω από τον κόλπο της Παροικίας.

ος Νά ξ

ΠΑΡΟΣ

ο Σύρ

ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΑΚΡΟΠΟΛΗ

ς

Καμάρες

Λά γ κ

ρες μπήθ Κολυνες μ 3 Λί

Νάουσσα

Καλάμι

ερη Ξιφά ρα

Μαρτσέλο Φωκάς Πειρα Λιβάδια ιά ς

ΠΑΡΟΙΚΙΑ

Δελφίνι Παρασπόρος

ΔΙΠΛΑ

Ελητας

Μαράθι

1

Υστέρνι

4 Λεύκες

Κουκουμαύλες

Πούντα

6

Ανερατζά

Κάμπος

γιος Νικόλαος

Βουτάκος Σαντορίνη

ΑΝΤΙΠΑΡΟΣ

Μάρμαρα

Καμάρι 5

Αλυκή

Αγκαιριά

Πίσω Αλυκή Φάραγγας ΠΑΝΤΕΡΟΝΗΣΙ

Μώλος

7

Καλόγερος

Πίσω 8 Λιβάδι

Λογαράς Πούντα

Λαγκάδα σπρο Χωριό

9

Δρυός

Τσερδάκια Νέα Χρυσή Ακτή Χρυσή Ακτή ΜΑΚΡΟΝΗΣΙ Μπουντάρι

Πυργάκι

Λωλαντώνης Τρυπητή

4

2 1

μ 700

Μάρπησσα

2

Χιλιόμετρα

0

Πρόδρομος

Βαγιά

Γλυφάδες Τσουκαλιά

Κώστος

Βουνιά

ΑΝΤΙΠΑΡΟΣ

ΦΙΛΙΖΙ

σπρος Γκρεμός Αμπελάς

ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟΝ

ΚΑΒΟΥΡΑΣ

Σάντα Μαρία Φιλίζι

ΠΑΛΑΙΟΠΥΡΓΟΣ

Κριός

Αγία Ειρήνη

ΒΙΟΚΑΣΤΡΟ

ΓΑΪΔΟΥΡΟΝΗΣΙ

ΔΡΥΟΝΗΣΙ

500 200 100 50 0 5 10 20 50 μ

TERR AI N

T

του Ευαγγελισμού και της Αγίας Άννας (στο νότιο άκρο του παραλιακού δρόμου).

• Στο κτίριο του δημοτικού σχολείου (1901).

• Στην παραλιακή ζώνη, γεμάτη καφέ, μπαρ και εστιατόρια, που ξεκινά από τον ανεμόμυλο στην είσοδο του λιμανιού και φτάνει ως το εκκλησάκι της Αγίας Άννας.

• Στο σπίτι και την προτομή της Μαντούς Μαυρογένους.

• Στην Δημοτική Βιβλιοθήκη, που στεγάζεται σε θαυμάσιο νεοκλασικό κτίριο στο κέντρο του παραδοσιακού οικισμού.

• Στις τρεις μαρμάρινες βρύσες (18ου αι.) που κατασκεύασε ο ηγεμόνας της Μολδοβλαχίας Νικόλαος Μαυρογένης και τραγούδησε πολύ αργότερα στο «Άξιον Εστί» ο Οδυσσέας Ελύτης.

• Στην παλαιοχριστιανική βασιλική (1 χλμ. ΝΑ., προς Νάουσα), του 525 μ.Χ., στα ερείπια της οποίας κτίστηκαν τον 17ο αι. τρεις άλλες εκκλησίες.

• Στις Μονές των Αγίων Αναργύρων (1660), που βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο της πόλης και προσφέρει υπέροχη θέα, των Ταξιαρχών, 3,5 χλμ. ΒΑ, της Λογγοβαρδάς, 4,5 χλμ. ΒΑ, και του Χριστού Δάσους, 5 χλμ. Ν.

• Στο ακρωτήριο του Άγιου Φωκά (απέναντι από την πόλη) με καταπληκτική θέα στο πέλαγος και τα γύρω νησιά.

• Στα λατομεία μαρμάρου, στο Μαράθι, 5,5 123. Εξωτερική άποψη του Αρχαιολογικού Μουσείου Πάρου.

95 ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

• Στις κεντρικές οδούς του παραδοσιακού οικισμού (Λοχαγού Φωκιανού και Λοχαγού Γράβαρη), με πολλά εμπορικά καταστήματα, καφέ, εστιατόρια και ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα νησιώτικη και νεοκλασική αρχιτεκτονική.

• Στους αρχαιολογικούς χώρους: τα ερείπια αρχαϊκού ναού της Αθηνάς (525 π.Χ.) στο Κάστρο, το νεκροταφείο της αρχαίας πόλης (κοντά στο λιμάνι), τα εργαστήρια κεραμικής και γλυπτικής των ελληνιστικών χρόνων καθώς και τα λείψανα ρωμαϊκού κτιρίου (πίσω από το Αρχαιολογικό Μουσείο), την ανατολική πύλη του αρχαίου τείχους, το ιερό του Ασκληπιού (4ου αι. π.Χ.) σε ύψωμα στο δρόμο προς την Αλυκή και το ιερό του Πύθιου Απόλλωνα (4ου αι. π.Χ., κοντά σε αυτό του Ασκληπιού), το Δήλιο (ΒΑ της πόλης) όπου λατρεύονταν ο Απόλλωνας, η Λητώ και η Άρτεμις και σώζονται λείψανα ιερού του 6ου αι. π.Χ., καθώς και το αψιδωτό οικοδόμημα της ύστερης αρχαιότητας, στην περιοχή του Κριού.

• Στο Αρχαιολογικό Μουσείο, με εκθέματα από τα προϊστορικά ως τα ρωμαϊκά χρόνια, μεταξύ των οποίων τμήμα του «Παρίου Χρονικού», χρονολογικού πίνακα με αναφορές σε σημαντικά γεγονότα και προσωπικότητες της αρχαιότητας.

• Στις εκκλησίες της Αγίας Μαρίνας, της Παναγίας του Σταυρού, της Αγίας Αικατερίνης,

ΠΑΡΟΣ

122. Αργυρό δίδραχμο (250-230 π.Χ.) από την Πάρο με την επιγραφή ΚΤΗΣ ΠΑΡΙ (Νομισματικό Μουσείο, Αθήνα).

• Στις Πεταλούδες, 6 χλμ. Ν, στη θέση «Ψυχοπιανά», όπου τους καλοκαιρινούς μήνες εμφανίζονται πεταλούδες του είδους Panaxia Quadripundactaria.

Διαδρομές στο νησί

Πούντα

2

Παραλιακός οικισμός, απλωμένος σε πεδινή έκταση με καλλιέργειες. Είναι η περιοχή την οποία προτιμούν πολλοί λάτρεις του wind surfing και του kite surf, ενώ έχει όμορφη θέα στην Αντίπαρο, με την οποία συνδέεται με φέρυ-μποτ. Απέχει 8 χλμ. ΝΔ από την Παροικία.

Νάουσα 124. Ο φάρος στην περιοχή Κόρακα, κοντά στη Νάουσα, όπου φτάνετε μετά από θαυμάσια πεζοπορική διαδρομή.

χλμ. Α από την Παροικιά, που λειτούργησαν από την 3η χιλιετία π.Χ. έως τον 19ο αι. και από τα οποία γινόταν η εξόρυξη του περίφημου παριανού μαρμάρου. Σώζονται οι (δύσβατες αλλά επισκέψιμες) στοές εξόρυξης και απομεινάρια βιομηχανικών κτιρίων του 19ου αι. Επίσης, στην είσοδο της δεύτερης στοάς, είναι σκαλισμένο λιθανάγλυφο αφιερωμένο στις Νύμφες, τμήμα του οποίου βρίσκεται στο κοντινό μοναστήρι του Άγιου Μηνά.

3

Είναι ο πιο γραφικός οικισμός της Πάρου και από τους πιο δημοφιλείς, με πολύχρωμα ψαροκάικα, παραδοσιακά άσπρα σπίτια, καθώς και πλήθος καφετέριες, ψαροταβέρνες, μπαρ και κλαμπ στα στενά δρομάκια. Απέχει 10,5 χλμ. ΒΑ από την Παροικία.

Αξίζει να δείτε • Το ενετικό κάστρο, στην είσοδο του μικρού λιμανιού, κεντρικό σημείο συνάντησης των κατοίκων και των επισκεπτών.

125. Πανοραμική άποψη των Λευκών.

126. Το ενετικό κάστρο (15οu αι.) στην είσοδο του μικρού λιμανιού της Νάουσας.

• Τις εκκλησίες του Αγίου Αθανασίου (17ου αι.), της Κοίμησης της Θεοτόκου,του Αγίου Νικολάου και του Αγίου Γεωργίου (17ου αι.).

• Τη συνοικία του Αγίου Δημητρίου, με τα σπίτια «πάνω» στη θάλασσα.

• Τους παλαιούς ανεμόμυλους.

• Τη Μονή του Αγίου Ανδρέα (1648).

• Το Ιστορικό - Λαογραφικό Μουσείο του Όθωνα Καπάρη με αντικείμενα από την αρχαιότητα έως τους νεότερους χρόνους (στην κεντρική πλατεία).

• Τη Λαογραφική Συλλογή «Ελληνικές Τοπικές Φορεσιές».

• Τη Συλλογή Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών έργων με εικόνες και σταυρούς του 17ου-18ου αι.

• Τη μυκηναϊκή ακρόπολη, στην περιοχή Κολυμπήθρες (θέση Κουκουναριές).

• Την περιοχή Αμπελάς (4 χλμ. ΝΑ), με παραθεριστικές κατοικίες, δημοφιλείς ψαροταβέρνες και όμορφες παραλίες.

Λεύκες

4

Ιδιαίτερα γραφικό ορεινό χωριό, τριγυρισμένο από πυκνή βλάστηση. Διατηρεί άψογα την κυκλαδική και νεοκλασική αρχιτεκτονική του κι έχει όμορφες πλατείες και στενά δρομάκια στρωμένα με μάρμαρο. Βρίσκονται στο υψηλότερο σημείο της Πάρου και προσφέρουν μαγευτική θέα στο νησί και στη θάλασσα. Απέχουν 11 χλμ. ΝΑ από την Παροικία.

127. Η διάσημη παραλία στις Κολυμπήθρες, σε βραχώδες τοπίο σπάνιας ομορφιάς.

ΠΑΡΟΣ

• Την εκκλησία της Αγίας Τριάδας (1830) με το εντυπωσιακό μαρμάρινο καμπαναριό.

• Το Μουσείο Λαϊκού Πολιτισμού και το Λαογραφικό Μουσείο.

• Το μνημείο των Ηρώων Αγωνιστών, στην κεντρική πλατεία.

• Τα εργαστήρια αγγειοπλαστικής και υφαντουργίας.

• Το «Σπίτι της Λογοτεχνίας», στο παλιό ξενοδοχείο ΞΕΝΙΑ.

• Τις υπεραιωνόβιες ελιές, στη θέση «Απάτη».

• Τους ανεμόμυλους, στην κορυφή γειτονικού λόφου.

• Το «βυζαντινό μονοπάτι» (μήκους 3 χλμ.), που κατασκευάστηκε τον 10ο αι. και προσφέρει θαυμάσια πεζοπορική διαδρομή σε τοπίο με ελαιώνες και μυρτιές. Ενώνει το χωριό με τον Πρόδρομο.

• Το Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Καπαρού (17ος αι.), 2,5 χλμ. ΝΔ.

• Το χωριό Κώστος (5 χλμ. Β), με την ιδιαίτερα γραφική κεντρική πλατεία όπου βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα (17ος αι.) με αξιόλογο τέμπλο και λειτουργούν καφενεία και ταβέρνες.

97 ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

Αξίζει να δείτε

Αγκαιριά – Αλυκή

5

Όμορφα χωριά σε κοντινή απόσταση μεταξύ τους. Η Αγκαιριά είναι χτισμένη σε περιοχή με αρκετό πράσινο και η Αλυκή αποτελεί παραθαλάσσιο οικισμό με έντονη τουριστική ανάπτυξη. Στην Αλυκή λειτουργεί το Μουσείο Κυκλαδικής Λαογραφίας «Σκορπιός», που ίδρυσε ο λαϊκός καλλιτέχνης Μπ. Σκιαδάς. Αξίζει να δείτε τις ακρογιαλιές Φάραγγα και Τρυπητής και στην περιοχή του Άσπρου Χωριού τις παραλίες Λωλαντώνης και Γλυφά. Απέχουν 12,5 και 13 χλμ. Ν από την Παροικία.

Πρόδρομος

6

Πήρε το όνομά του από την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη Προδρόμου (17ου αι.). Πρόκειται για όμορφο, μικρό οικισμό με ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική και περιποιημένα παραδοσιακά σπίτια. Η είσοδος στο χωριό γίνεται από μια καμάρα που ενώνει τις εκκλησίες του Αγίου Σπυρίδωνα και του Αγίου Νικολάου. Απέχει 14 χλμ. ΝΑ από την Παροικία.

Μάρπησσα

7

Πανέμορφο παραδοσιακό χωριό, με μεσαιωνική δομή, καθώς ιδρύθηκε τον 15ο αι. Βρίσκεται πάνω σε λόφο, λίγα χιλιόμετρα από τις δημοφιλείς παραλίες του Λογαρά και του Πίσω Λιβαδιού, κοντά στα σπουδαία ιστορικά μνημεία του λόφου Κεφάλου. Απέχει 17 χλμ. ΝΑ από την Παροικία.

Αξίζει να δείτε • Τους παλαιούς ανεμόμυλους «σήμα κατατεθέν» του χωριού.

128. Η Μονή του Αγίου Αντωνίου, στον λόφο Κέφαλο.

• Τις εκκλησίες του Ευαγγελισμού (1410), της Παναγίας της Αναπλιώτισσας, του Αγίου Μοδέστου και της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα.

• Το Εκκλησιαστικό Μουσείο (στο ναό Μεταμόρφωσης Σωτήρα), που περιλαμβάνει εικόνες 15ου-16ου αι., το Μουσείο Γλυπτικής «Νικόλαος Περαντινός» στο κτίριο του παλιού σχολείου και το Λαογραφικό Μουσείο με παραδοσιακό παριανό σπίτι του 19ου αι.

• Τον λόφο του Κέφαλου, όπου σώζονται ερείπια ενετικού κάστρου (15ου αι.). Στην κορυφή του λόφου βρίσκεται η Μονή του Αγίου Αντωνίου (16ου αι.).

• Το γειτονικό χωριό Μάρμαρα (που ιδρύθηκε τον 15ο-16ο αι.), με ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική και αξιόλογες εκκλησίες (Κοίμηση Θεοτόκου, 17ου αι., Άγιος Σάββας, 1606, κ.ά.).

• Το εκκλησάκι της Ξεχωριανής (1609), στον δρόμο προς το Πίσω Λιβάδι.

• Τη Μονή του Αγίου Γεωργίου Λαγκάδας, 5 χλμ. ΝΔ. Ιδρύθηκε το 1400 και ανακαινίστηκε το 1664.

ΠΑΡΟΣ 130. Το Πίσω Λιβάδι, από τους γραφικότερους οικισμούς του νησιού.

Πίσω Λιβάδι

8

Από τα ομορφότερα χωριά της Πάρου, ιδανικό για ήσυχες και γαλήνιες διακοπές. Διαθέτει όμορφη αμμουδιά, εστιατόρια, καφέ και ήσυχα μπαρ, ενώ σε μικρή απόσταση βρίσκεται η βραβευμένη με 129. Αεροφωτογραφία της Μάρπησσας και του λόφου Κέφαλου. Στο βάθος, διακρίνονται οι δυτικές ακτές της Νάξου.

«Γαλάζια Σημαία» παραλία του Λογαρά και η δημοφιλής (ιδιαίτερα στους νέους) παραλία Pounda Beach. Από την εκκλησία του Αγίου Νικολάου έχετε θαυμάσια θέα προς την Νάξο, ενώ σε λόφο πάνω από τον Λογαρά σώζεται ο βυζαντινός ναός του Αγίου Γεωργίου Θαλασσίτη (τέλος 13ου αι.). Απέχει 18 χλμ. ΝΑ από την Παροικία.

Δρυός

9

Παραθαλάσσιος οικισμός με μικρό λιμάνι στο οποίο δένουν βάρκες και καΐκια. Στην παραλία του χωριού λειτουργούν παραδοσιακά εστιατόρια, καφέ και μπαρ. Αξίζει να δείτε τους αρχαίους νεώσοικους (όπου οι Πάριοι τοποθετούσαν τα σκάφη τους για φύλαξη) και το ξωκλήσι του Αγίου Νικολάου. Απέχει 22 χλμ. ΝΑ από την Παροικία.

Εκδηλώσεις

• Πολιτιστικές εκδηλώσεις του Δήμου στα χωριά του νησιού, την περίοδο Ιουνίου - Οκτωβρίου • Πολιτιστικές εκδηλώσεις στην Παροικία, τους καλοκαιρινούς μήνες.

• Πανηγύρι της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής, τον Δεκαπενταύγουστο.

• Πανηγύρι των Αγίων Αναργύρων, την 1η Ιουλίου.

• Γιορτή του Κλήδονα, στις 23 Ιουνίου.

• Πανηγύρι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, στις 29 Αυγούστου.

• Εορτασμός του Πάσχα, με αναπαραστάσεις των Παθών του Χριστού, στη Μάρπησσα και τον Πρόδρομο.

ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

99

• Πανηγύρι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα, στις 6 Αυγούστου.

• Γιορτή των Ψαράδων, στο λιμάνι της Νάουσας, την πρώτη Κυριακή του Ιουλίου.

• Πολιτιστικές εκδηλώσεις, θεατρικές παραστάσεις και αναβίωση εθίμων, στη Νάουσα.

• Εκθέσεις ζωγραφικής, φωτογραφίας, γλυπτικής και κοσμημάτων, στη Νάουσα, κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.

• Πανηγύρι της Παντάνασσας, στις 2 Φεβρουαρίου.

• Εννιάμερα της Παναγίας και αναπαράσταση της επιδρομής των πειρατών, στη Νάουσα, στις 23 Αυγούστου.

131. Από το 2005, η Πάρος είναι μέλος του Δικτύου EuroArt.

Δραστηριότητες σε όλο το νησί

• Κολύμπι στα Λιβάδια, στο Κρωτήρι, στον Κριό, στον Μαρτσέλο, στα Καμίνια και στις ακρογιαλιές του Αγίου Φωκά, στο Δελφίνι, στον Παράσπορο και στην Αγία Ειρήνη, στην περιοχή της Παροικίας. Στην Αλυκή, στον Φαράγγα, στον Άγιο Νικόλαο, στην Πλατιά Άμμο, στη Μακριά Μύτη, στα Κλαδιά και στον Βουτάκο, στην Πίσω Αλυκή, στα Πηγαδάκια, στην Τρυπητή και στα Γλυφά. Στην περιοχή του Λογαρά, στον Λογαρά, στην Πούντα και στη Μεσάδα. Στην περιοχή των Μαρμάρων, στο Μώλο, στον Καλόγερο, στις Γλυφάδες και στα Τσουκαλιά. Στην περιοχή της Μάρπησσας, στο Πίσω Λιβάδι, τον Λογαρά και στην Πούντα. Στην περιοχή του Δρυού, στην παραλία του χωριού, στο Μπουντάρι, στη Χρυσή Ακτή και

στη Νέα Χρυσή Ακτή, στο Πυργάκι και πιο μακριά (Άσπρο Χωριό) στον Λολαντώνη. Στην περιοχή της Νάουσας, στο Πιπέρι, στο Μικρό Πιπέρι, στα Φύκια και στις Λίμνες, στο Μοναστήρι, στους Αγίους Αναργύρους, στην Ξιφάρα, στη Λάγκερη, στη Σάντα Μαρία και στην Αλυκή, ενώ στην περιοχή Αμπελάς, στην παραλία του οικισμού, στον Νταμουλή και στο Υστέρνι.

• Ιστιοπλοΐα.

• Ψάρεμα.

• Καταδύσεις στη Σάντα Μαρία, τη Χρυσή Ακτή και την Πούντα (Αντιπάρου).

• Wind surfing στη Σάντα Μαρία, τον Μώλο, τη Νέα Χρυσή Ακτή (Τσερδάκια), τη Χρυσή Ακτή, στην περιοχή της Πούντας (Αντιπάρου).

• Kite surf στην περιοχή της Πούντας (Κάμπος), όπου υπάρχουν σχολές και καταστήματα ενοικίασης εξοπλισμού.

• Θαλάσσιο σκι και wakeboard στις Κολυμπήθρες και το Μοναστήρι.

• Πάρκο με νεροτσουλήθρες (στη Νάουσα, κοντά στις Κολυμπήθρες).

• Τένις.

• Μπάσκετ.

• Πίστα go-cart κοντά στην Παροικιά.

• Ιππασία.

• Κάμπινγκ στην Παροικία (Παρκιά), τον Παρασπόρο, την Αλυκή, τη Νάουσα και τη Σάντα Μαρία και στο Πίσω Λιβάδι.

• Πεζοπορία: 1) στο «βυζαντινό μονοπάτι» των Λευκών, 2) από την Αγκαιριά προς το μοναστήρι των Αγίων Θεοδώρων (για τους πιο τολμηρούς ως τις Λεύκες ή τις κεραίες τηλεπικοινωνιών) δι-

132. Η Πάρος αποτελεί έναν από τους κυριότερους ελληνικούς προορισμούς για τους φίλους του wind surfing.

ασχίζοντας το βουνό ή προς την παραλιακή Αλυκή, 3) από την Μάρπησσα προς τις Λεύκες (μέσω του δρόμου που αρχικά οδηγεί προς το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου) ή προς την κορυφή του λόφου Κέφαλου (διάρκειας 45’) και 4) από τις Πεταλούδες («Ψυχοπιανά») προς τη Μονή Χριστού Δάσους. Οι ίδιες διαδρομές είναι κατάλληλες για mountain bike, ενώ μπορεί να τις απολαύσει κάποιος και με αυτοκίνητο 4Χ4 και εκδρομικό εντούρο.

• Αστυνομία (Παροικία): 22840-21.673 • Αστυνομία (Νάουσα): 22840-51.202 • Κέντρο Υγείας: 22843-60.000 • Αγροτικό ιατρείο (Νάουσα): 22840-51.216 • Λιμεναρχείο (Παροικία): 22840-21.240 • Λιμεναρχείο (Νάουσα): 22840-51.250 • Αεροδρόμιο: 22840-90.900 • Αρχαιολογικό Μουσείο: 22840-21.231 • Εκατονταπυλιανή: 22840-21.243 • Ιστορικό - Λαογραφικό Μουσείο (Νάουσα): 22840-53.453 • Μουσείο Λαϊκού Πολιτισμού (ξενοδοχείο «Lefkes Village», Λεύκες): 22840-41.827 • Λαογραφικό Μουσείο Λευκών: 22840-42.414, 22840-41.617 (Koινότητα) • Εκκλησιαστικό Μουσείο Μάρπησσας: 22840-41.831 • Μουσείο Γλυπτικής «Ν. Περαντινός» (Μάρπησσα): 22840-41.217 (Koινότητα) • Λαογραφικό Μουσείο Μάρπησσας: 22840-41.217 (Koινότητα) Δικτυακός τόπος: www.paros.gr

133. Η κοσμοπολίτικη παραλία Φάραγγας, στη νοτιοδυτική πλευρά του νησιού.

ΠΑΡΟΣ

• Δήμος Πάρου: 22843-60.100

101 ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

Χρήσιμα τηλέφωνα

134. Πανοραμική άποψη του γραφικού λιμανιού της Νάουσας, που λειτουργούν πολλά εστιατόρια, καφέ και μπαρ και για πολλούς επισκέπτες θεωρείται ως το «κέντρο» της νυχτερινής διασκέδασης στο νησί.

ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

103

ΠΑΡΟΣ

Αντίπαρος

Μ

135. Η Χώρα της Αντιπάρου, σε αεροφωτογραφία.

ικρό νησάκι, ιδανικό για γαλήνιες και ήσυχες διακοπές, δίπλα στην Πάρο. Έχει έκταση 38 τ. χλμ., μήκος ακτών 37,5 χλμ. και πληθυσμό 1.030 κατοίκους. Στους αρχαίους χρόνους ήταν κατάφυτο, όμως άγνωστη καταστροφή μετέβαλε τη μορφολογία του, γι’ αυτό και σήμερα η γη είναι κυρίως άγονη. Στην αρχαιότητα ονομαζόταν Ωλίαρος και στο γειτονικό νησάκι Σάλιαγκος ανακαλύφθηκε σπουδαιότατος νεολιθικός οικισμός, ο αρχαιότερος των Κυκλάδων. Απέχει 1 ν. μ. από το χωριό Πούντα και 4,5 ν. μ. από την Παροικία της Πάρου, με τα οποία συνδέεται ακτοπλοϊκά.

ΑΝΤΙΠΑΡΟΣ 136. Η βάση του πύργου, στο κέντρο του ενετικού κάστρου.

Χώρα

1

Απλώνεται γύρω από το ενετικό κάστρο. Οι πλακόστρωτοι δρόμοι, τα ασβεστωμένα στενά, τα λουλουδιασμένα σπίτια και η μεγάλη (κεντρική) πλατεία με τον ευκάλυπτο δημιουργούν θαυμάσια νησιωτική ατμόσφαιρα.

Αξίζει να δείτε • Το λιμανάκι (Σκάλα ή Μώλος) και τον κεντρικό δρόμο του οικισμού, με πλήθος καφέ, εστιατόρια, μπαρ και εμπορικά καταστήματα.

• Το Πολιτιστικό Κέντρο-Βιβλιοθήκη, το Μνημείο Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης και την εκκλησία Ευαγγελίστρια με ενδιαφέρουσες εικόνες του 17ου αι.

• Το ενετικό κάστρο (1440), «κρυμμένο» στον παραδοσιακό οικισμό της Χώρας. Έχει αναπτυχθεί γύρω από αυλή, που στο κέντρο της υπήρχε τριώροφος πύργος, του οποίου σώζεται μόνο η βάση. Οι εξωτερικοί τοίχοι των κατοικιών σχηματίζουν το τείχος. Η μοναδική πύλη του κάστρου βρίσκεται δίπλα στη Μητρόπολη του Αγίου Νικολάου.

• Το σπήλαιο (8 χλμ. Ν), με θαυμάσιους σταλαγμίτες και σταλακτίτες. Σύμφωνα με επιγραφή, ένας από τους αρχαιότερους επισκέπτες του ήταν ο Αρχίλοχος ο Πάριος, ο μεγάλος λυρικός ποιητής, ενώ σε αρκετά σημεία διακρίνονται χαράγματα από μεταγενέστερους επισκέπτες. Έχει βάθος 90 μ. πλάτος 50 μ. και ύψος 40 μ. και αποτελείται από τρεις αίθουσες. Στην είσοδό του βρίσκεται ο αρχαιότε-

ρος σταλαγμίτης της Ευρώπης, ενώ έξω από το σπήλαιο το ξωκλήσι του Αϊ-Γιάννη.

• Τους οικισμούς του Σωρού (9 χλμ. Ν) και του Αγίου Γεωργίου (12 χλμ. ΝΔ).

• Το Δεσποτικό και τα γύρω νησιά. Δυτικά της Αντιπάρου βρίσκονται τρία μικρά ακατοίκητα νησιά, που παρουσιάζουν μεγάλο αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Το Δεσποτικό, το Τσιμιντήρι (μεταξύ Αντιπάρου 137. Το σπήλαιο της Αντιπάρου.

ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

105

138. Η παραλία Σωρός, από τις ομορφότερες του νησιού, συγκεντρώνει πολλούς παραθεριστές.

ΚΑΒΟΥΡΑΣ ΔΙΠΛΑ

ΜΑΓΡΙΝΕΣ ΣΑΛΙΑΓΚΟΣ ΡΕΥΜΑΤΟΝΗΣΙ

Σιφνέικος Γυαλός 1

ΑΝΤΙΠΑΡΟΣ

ΑΝΤΙΠΑΡΟΣ

Πούντα

Ψαραλυκές

ΠΑΡΟΣ

Λιβάδι ΑΓΙΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ

Γλυφά Μοναστήρια

ΤΟΥΡΛΟΣ ΚΑΜΠΑΝΑ ΠΡΕΖΑ Πλάκα ΓΛΑΡΟΠΟΥΝΤΑ Απάντημα ΤΗΓΑΝΙ

ΣΠΗΛΑΙΟ ΑΝΤΙΠΑΡΟΥ

γιος Γεώργιος ΤΣΙΜΙΝΤΗΡΙ Πλακάκια

ΔΕΣΠΟΤΙΚΟ

50

20

10

ς φ ιο ιτά

ΠΕΤΑΛΙΔΑ

Φανερωμένη ός Ξιφ ι

5

0

50 100 200 μ

0

ΠΑΝΤΕΡΟΝΗΣΙ

γ. Σώστης

Επ

ιώ τ ης Κα ρ

Λι β

άδ

ι

Ψ μμ ι λ ή ος

ΜΑΝΔΡΑ

ΣΤΡΟΓΓΥΛΟ μ

Σωρός

0,5

1

2 Χιλιόμετρα

TERRAIN

T

Εκδηλώσεις

• Πανηγύρι του Αϊ-Γιάννη του Σπηλιώτη, στην είσοδο του σπηλαίου, με παρουσίαση παραδοσιακών χορών και κεράσματα, στις 7 Μαΐου.

• Γιορτή του Αϊ-Γιάννη, στο λιμάνι της Αντιπάρου, στις 23 και 24 Ιουνίου.

• Τριήμερο πανηγύρι της Αγίας Μαρίνας, στο λιμάνι της Αντιπάρου, με αθλητικούς αγώνες, χορούς, τραγούδια και κεράσματα σε όλους, στα μέσα Ιουλίου.

• Πανηγύρι στο εκκλησάκι της Παναγίας της Φανερωμένης, όπου η πρόσβαση γίνεται με ψαροκάικα, στις 7 Σεπτεμβρίου.

Δραστηριότητες σε όλο το νησί

• Κολύμπι στις παραλίες Καλούδια, Άγιος Ιωάν-

Χρήσιμα τηλέφωνα • Δήμος: 22840-61.570 • Αστυνομία: 22840-61.202 • Πολυδύναμο Περιφερειακό Ιατρείο: 22840-61.219 • Λιμεναρχείο: 22840-61.485 • Ταχυδρομείο: 22840-61.223 • Κάμπινγκ: 22840-61.221 Δικτυακός τόπος: www.antiparos.gr

139. Η Αντίπαρος (αριστερά) και το Δεσποτικό (δεξιά). Ανάμεσά τους, η νησίδα Τσιμιντήρι.

ΑΝΤΙΠΑΡΟΣ

νης, Σιφνέικος Γυαλός, Σταυρός, Ψαραλυκές, Γλυφά, Πλάκα, Απάντημα, Καλάργυρος, Σωρός, Άγιος Σώστης, Φανερωμένη, Λιβάδι, Άγιος Γεώργιος, Άγιος Σπυρίδωνας, Επιτάφιος και Μοναστήρια.

• Εκδρομή με καΐκι στα Παντερονήσια, στο μικρό νησί του Δεσποτικού, με ωραίες παραλίες και στις «Θαλάσσιες Σπηλιές».

• Καταδύσεις.

• Ψαροντούφεκο.

• Πεζοπορία από τη Χώρα ως το σπήλαιο (διάρκειας 1,5 ώρας) και από τον Άγιο Γεώργιο ως το σπήλαιο (διάρκειας 2,5 ωρών).

• Ποδόσφαιρο 5x5.

• Περίπλους του νησιού, με εκδρομικά καΐκια που ξεκινούν από το λιμάνι της Χώρας.

• Κάμπινγκ στη θέση Άγιος Ιωάννης Θεολόγος (Β της Χώρας).

107 ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

και Δεσποτικού) και το Στρογγυλό (δυτικά του Δεσποτικού). Σύμφωνα με τον Στράβωνα και τον Πλίνιο, το Δεσποτικό ταυτίζεται με την αρχαία Πρεπέσινθο και συνδέεται στενά με τον κυκλαδικό πολιτισμό και την ιστορική εξέλιξη του Αιγαίου. Εδώ βρέθηκαν και σημαντικά αρχαία ευρήματα. Μπορείτε να το επισκεφθείτε με μικρά τουριστικά καΐκια, που ξεκινούν από τον Άγιο Γεώργιο και πραγματοποιούν, επίσης, εκδρομές στις νοτιοδυτικές ακτές του νησιού.

Νάξος

Ε

140. Άποψη της Χώρας, όπου δεσπόζει το Κάστρο.

ίναι το μεγαλύτερο και πιο εύφορο νησί των Κυκλάδων. Διαθέτει ιδιαίτερο τοπίο, καθώς έχει πολύ ψηλά βουνά (το όρος Ζας, 1.004 μ. είναι το ψηλότερο των Κυκλάδων) και ορεινά χωριά με μοναδική φυσιογνωμία. Έχει έκταση 428 τ. χλμ., μήκος ακτών 148 χλμ. και 18.000 κατοίκους. Στην αρχαιότητα η Νάξος ήταν νησί όπου λατρευόταν ο Διόνυσος, ο οποίος, κατά τη μυθολογία, συνάντησε στη Νάξο τη Μινωίτισσα Αριάδνη, την οποία είχε εγκαταλείψει ο Θησέας. Από τα αρχαία χρόνια έως τις ημέρες μας το νησί παράγει εσπεριδοειδή εξαιρετικής ποιότητας, διάσημο κρασί και μοναδικής γεύσης τυριά. Πρώτοι κάτοικοί της ήταν οι Kάρες, τους οποίους διαδέχτηκαν οι Kρήτες και οι Ίωνες. Ήδη από την αρχαιότητα ήταν περίφημη για το κρασί της και τη λατρεία του Διονύσου. Τον 6ο αι. π. X. η Nάξος άνθησε εμπορικά, οικονομικά και πολιτιστικά. Ήταν μέλος και των δύο Aθηναϊκών Συμμαχιών. Στην Ενετοκρατία ο Bικέντιος Mάρκος Σανούδος ίδρυσε το Δουκάτο της Nάξου (1207). Οι Ενετοί έμειναν στο νησί έως το 1566. Από το 1579 ανήκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία για να περιέλθει στο ελληνικό κράτος το 1830.

1

ΝΑΞΟΣ

Χώρα Νάξου

Είναι πρωτεύουσα του νησιού κι έχει όλα τα χαρακτηριστικά κυκλαδίτικα στοιχεία καθώς και πολλά μνημεία διαφόρων χρονολογικών περιόδων. Η καρδιά της πόλης χτυπά στη Παλιά Χώρα, την καστροπολιτεία με τα καλντερίμια και το ενετικό κάστρο. Τα σπίτια με τα βενετσιάνικα οικόσημα να κοσμούν ακόμη και σήμερα τις εισόδους τους, τα στενά δρομάκια με τα στεγάδια, οι καθολικές εκκλησίες και οι οχυρώσεις δημιουργούν ένα μοναδικό ταίριασμα κυκλαδίτικης και μεσαιωνικής αρχιτεκτονικής.

ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

109

Περίπατος στη Xώρα

• Στη «Πορτάρα», του 6ου αι. π.Χ. που ανήκε σε αρχαίο ναό του Απόλλωνα. Βρίσκεται στην είσοδο του λιμανιού και είναι το «σήμα κατατεθέν» και το διασημότερο αξιοθέατο του νησιού.

• Στο κάστρο, εντυπωσιακό μνημείο που συνδέεται με τη μακρόχρονη ενετική κυριαρχία (12041537) στη Νάξο.

• Στο κτίριο της σχολής των Ουρσουλίνων, στο ψηλότερο σημείο του κάστρου.

• Στο Αρχαιολογικό Μουσείο, που στεγάζεται σε ιστορικό κτίριο της ενετικής περιόδου, με ευρήματα από τους Νεότερους Νεολιθικούς μέχρι τους Παλαιοχριστιανικούς Χρόνους.

• Στον αρχαιολογικό χώρο της Γκρόττας, στη B πλευρά της Χώρας, με τα ερείπια της μυκηναϊκής πρωτεύουσας της Νάξου (1300 π.Χ.).

• Στην εκκλησία της Παναγίας της Βλαχερνιώτισσας, με το αξιόλογο ξυλόγλυπτο τέμπλο, και στο εκκλησάκι της Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας, στο λιμάνι.

• Στην εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής (μητρόπολη).

• Στη Μονή του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου.

• Στο κτίριο του Δημαρχείου, όπου στεγάζεται η Δημοτική Βιβλιοθήκη, το Δημοτικό Θέατρο, η φιλαρμονική του δήμου και η Πρότυπη Βιβλιοθήκη Πανεπιστημιακών Συγγραμμάτων.

• Στον Πύργο Μπελόνια (6 χλμ. ΝΑ), κατοικία του Ενετού άρχοντα της περιοχής, με τη δίδυμη (ορθόδοξηκαθολική) εκκλησία του Αγίου Ιωάννη.

141. Σπάνιο ανδρικό πρωτοκυκλαδικό ειδώλιο (Αρχαιολογικό Μουσείο Νάξου).

• Στο ιερό του Διονύσου, επίσημο ιερό της Νάξου, του 6ου αι. π.Χ., στη θέση «Ύρια» (κοντά στο χωριό Γλινάδο), 10 χλμ. ΝΑ της Χώρας, όπου λειτουργεί και ενδιαφέρουσα Αρχαιολογική Συλλογή.

Διαδρομές στο νησί

Άγιος Προκόπιος 2 Αγαπημένος προορισμός διακοπών κι ένα από τα πιο κοσμοπολίτικα μέρη στη Νάξο. Έχει υπέροχη αμμώδη παραλία με κρυστάλλινα νερά και το εκκλησάκι του Αγίου Προκοπίου. Απέχει 5,5 χλμ. ΝΔ από τη Χώρα.

142. Αργυρός στατήρας από την Νάξο (6ου αι.-490 π.Χ.) με παράσταση κάνθαρου (Νομισματικό Μουσείο, Αθήνα).

143. Η Πορτάρα και στο βάθος η Χώρα της Νάξου.

ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

111

ΝΑΞΟΣ

Αγία Άννα

3

Από τα δημοφιλέστερα θέρετρα της Νάξου, βρίσκεται στη δυτική πλευρά του νησιού, νότια της Χώρας. Η αμμουδιά της Αγίας Άννας είναι μια από τις πιο πολυσύχναστες του νησιού. Απέχει 6,5 χλμ. ΝΔ από τη Χώρα.

Γαλήνη

4

Χτισμένο σε εύφορη κοιλάδα, το χωριό είναι γνωστό για τον Πύργο-Μοναστήρι της Υψηλοτέρας (1600), μοναδικής αρχιτεκτονικής. Κοντά (1 χλμ. Α) βρίσκεται το χωριό Εγγαρές, σε καταπράσινη τοποθεσία με τρεχούμενα νερά. Απέχει 7 χλμ. ΒΑ από τη Χώρα.

Χιλιόμετρα

Φαρακλό Αγκαθιάδες Αγιά

ΝΑΞΟΣ α ύσ νο Δο

10

2

ΚΟΥΡΟΣ

Αμπράμ Κάμπος Κωμιακής Χίλια Βρύση Παχιά Αμίτη μμος

4

Απόλλωνας

ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΤΑΦΟΣ

Μυρίσης

Κορωνίδα

μ

ς ρο Πά

Αγία ννα ος

Ηρακλειά

ΠΑΡΟΣ

3 Αγερσανί

ΑΣΠΡΟΝΗΣΙ Πλάκα

ΚΟΥΡΟΣ ΜΕΛΑΝΩΝ

νω Ποταμιά

Χαλκί

Σαγκρί

ΠΑΡΘΕΝΟΣ

Μονή

500 200 100 50

9

Καστράκι

5 10

Μουτσούνα

20 50

Λιγαρίδια

100

Δανακός

μ

ΣΠΗΛΑΙΟ ΖΑ

ΝΑΟΣ ΔΗΜΗΤΡΑΣ

Μικρή Βίγλα

0

Αζάλα

Απείρανθος

8 Τσικαλαριό Φιλότι

Βίβλος

7

6

Ορκός

700

Σκαδό

Γαλήνη

Γαλανάδο Γλινάδο

900

Λιώνας

5

2

0

Μέση

Κόρωνος ΠΟΡΤΑΡΑ 4 Εγγαρές Κεραμωτή ΥΔΡΑΓΩΓΕΙΟ ΧΩΡΑ Μέλανες Κινίδαρος Αγκίδια γ. Γεώργιος 1 γιος Προκόπιος

1

ΚΑΣΤΡΟ ΚΑΛΟΓΕΡΟΥ

Κανάκη Ψιλή μμος

ΚΑΣΤΡΟ ΑΠΑΛΥΡΟΥ

Γλυφάδα

Κλειδώ

Αλυκό Πυργάκι Αγιασσός Ροός Αγιασσός

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΚΡΟΠΟΛΗ

Πάνορμος

ΠΡΑΣΟΥΡΑ

ΠΑΝΩ ΚΟΥΦΟΝΗΣΙ

ΣΠΗΛΑΙΟ ΓΡΙΑΣ TERRAIN

Καλαντός

ΚΑΤΩ ΚΟΥΦΟΝΗΣΙ

ΣΠΗΛΑΙΟ ΑΣΚΗΤΗ

ΣΧΟΙΝΟΥΣΑ

ΚΕΡΟΣ

ΜΑ

ΝΑΞΟΣ 144. Στην παραλία της Αγίας Άννας, μήκους 7 χλμ., φυτρώνει ένα σπάνιο είδους κέδρου.

Μέλανες

5

Όμορφο χωριό σε καταπράσινη περιοχή με τρεχούμενα νερά. Στην περιοχή αξίζει να δείτε τον Κούρο των Μελανών (6ου αι. π.Χ.), κολοσιαίου μεγέθους, το Ανάκτορο των Ιησουιτών του 17ου αι. καθώς και τους ενετικούς πύργους του άρχοντα Μάρκου Σανούδου, Μαυρογέννη και Φραγκόπουλου. Απέχουν 7,5 χλμ. Α από τη Χώρα.

Πλάκα

6

Ο οικισμός της Πλάκας βρίσκεται στη δυτική πλευρά της Νάξου, νότια της Χώρας, χτισμένος σε γραφικό όρμο με μια όμορφη παραλία. Αξίζει να δείτε τα ερείπια του αρχαίου πύργου στον Παλαιόπυργο, κοντά στην παραλία του Αγίου Ματθαίου. Απέχει 9,5 χλμ. Ν από τη Χώρα.

Σαγκρί

7

Χτισμένο σε εύφορη περιοχή, το χωριό αποτελείται από τρεις συνοικίες (Άνω, Κάτω και Κανακάρι) και έχει βενετσιάνικους πύργους, παραδοσιακούς ανεμόμυλους και σημαντικές βυζαντινές εκκλησίες. Από το Σαγκρί, μπορείτε να κατευθυνθείτε στην παραλία Αγιασσός (10 χλμ. Ν). Απέχει 11 χλμ. ΝΑ από τη Χώρα.

Αξίζει να δείτε • Τις βυζαντινές εκκλησίες του Αγίου Νικολάου (10ου-13ου αι.), με ενδιαφέρουσες αγιογραφίες και της Καλοταρίτισσας (11ου-13ου αι.), μέσα σε σπήλαιο στο λόφο του Προφήτη Ηλία.

• Τους πύργους Μπαζαίου (17ου αι.) και Σομμαρίπα.

145. Η Μικρή Βίγλα κατακλύζεται το καλοκαίρι από τους λάτρεις του surf.

ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

113

σπιτάκια και στενά πλακόστρωτα σοκάκια, τριγυρισμένα από πυκνή βλάστηση. Κοντά, βρίσκεται ο οικολογικού ενδιαφέροντος υγρότοπος της Αγιασσού. Απέχει 18 χλμ. ΝΑ από τη Χώρα.

Αξίζει να δείτε

146. Το Αρχαιολογικό Μουσείο Απειράνθου.

• Το ιερό της Δήμητρας και του Απόλλωνα (στο ύψωμα Γύρουλα), εξολοκλήρου κατασκευασμένο από λευκό μάρμαρο, του 6ου αι. π.Χ. Η λατρεία στο ιερό συνδέεται με τα Eλευσίνια Μυστήρια, ενώ τα ευρήματα φυλάσσονται σε μουσείο κτισμένο στον αρχαιολογικό χώρο.

• Το Κάστρο Απαλύρου, σε απότομο βράχο, στο Σαγκρί.

Φιλότι

8

Γραφικότατο ορεινό χωριό χτισμένο στην πλαγιά του όρους Ζα, σε υψόμετρο 400 μ. με κυβόσχημα

• Την εκκλησία της Παναγιάς της Φιλώτισσας, με εντυπωσιακό καμπαναριό.

• Τον αρχαίο πύργο του Χειμάρρου, ελληνιστικής εποχής (4ου αι. π.Χ.).

• Τον εντυπωσιακό και οχυρωμένο πύργο του Μπαρότση-Γρατσία (17ου αι.) και τον Πύργο Μαρκοπολίτη, και οι δύο στο Χαλκί (3 χλμ. ΒΔ).

• Την Παναγία τη Πρωτόθρονη (9ος-10ος αι.), σε απόσταση 2 χλμ. στο χωριό Χαλκί. Είναι η μεγαλύτερη βυζαντινή εκκλησία της Νάξου κι έχει σημαντικές τοιχογραφίες. Στην περιοχή (Τραγαία) υπάρχουν και άλλες σημαντικές εκκλησίες, που χρονολογούνται από τον 6ο ως τον 11ο αι.

• Το σπήλαιο του Ζα σε υψόμετρο 600 μ. είναι αφιερωμένο στο Δία Μηλώσιο. Αριστερά από την είσοδο βρίσκεται το εκκλησάκι της Ζωοδόχου Πηγής.

• Τη Μονή Φωτοδότου Χριστού (περίπου 6 χλμ. Α, στο χωριό Δανακός), κτισμένη τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες.

147. Πανοραμική άποψη του χωριού Φιλότι.

ΝΑΞΟΣ ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

115

148. Ο ναός της Δήμητρας, στο Σαγκρί.

Απείρανθος (Απέραθος)

9

Εντυπωσιακό ορεινό κεφαλοχώρι στο κέντρο της Νάξου κι ένα από τα πιο γραφικά μέρη του νησιού, με πετρόκτιστα σπίτια, όμορφες πλατείες και στενά σοκάκια, στρωμένα με μάρμαρο. Διατηρεί πολλές από τις παραδόσεις του και την ιδιαίτερη διάλεκτό του. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, ο Απείρανθος ιδρύθηκε από τους Κρητικούς. Το χωριό έχει μακρά πνευματική και καλλιτεχνική παράδοση. Απέχει 26 χλμ. Α από τη Χώρα.

Αξίζει να δείτε • Τα τέσσερα μουσεία της Απειράνθου (Αρχαιολογικό, Γεωλογικό, Λαογραφικό και Φυσικής Ιστορίας).

• Τις εκκλησίες της Παναγίας της Απεραθίτισσας, της Αγίας Παρασκευής, στο ψηλότερο σημείο του οικισμού, και του Αγίου Αντωνίου.

• Το μνημείο των Πεσόντων.

• Τον πύργο του Ζευγώλη (17ου αι.).

• Το κτίριο του Πολιτιστικού Οργανισμού Απειράνθου, όπου πραγματοποιούνται εκθέσεις φωτογραφίας.

• Τους ανεμόμυλους.

• Το ξωκλήσι της Παναγίας της Φαναριώτισσας και την εκκλησία του Παχωμίου.

• Τις βυζαντινές εκκλησίες του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου και της Αγίας Κυριακής.

• Την Παναγία τη Δροσιανή, σε απόσταση 5,5 χλμ., παλαιοχριστιανικής εποχής, με τοιχογραφίες του 7ου αι.

• Τα παλιά σμυριδορυχεία και τις εγκαταστάσεις μεταφοράς του ορυκτού, στο χωριό Κόρωνoς, 8,5 χλμ. Β 149. Στην Απείρανθο, η παράδοση διατηρείται ανόθευτη.

150. Η Νάξος φημίζεται για τα άριστης ποιότητας κτηνοτροφικά και γεωργικά προϊόντα της.

Απόλλωνας

10

Παραθαλάσσιο χωριό, στη BA πλευρά της Νάξου. Κατά μήκος του λιμανιού υπάρχουν ψαροταβέρνες με υπέροχη θέα. Κοντά στο χωριό, στην είσοδο αρχαίου λατομείου, βρίσκεται ξαπλωμένος στο έδαφος, από το οποίο δεν αποκολλήθηκε ποτέ, ένας μισοτελειωμένος Κούρος. Το άγαλμα έχει ύψος 10,45 μ., παριστά τον Διόνυσο ή τον Απόλλωνα και χρονολογείται στις αρχές του 6ου αι. π.Χ. Στην περιοχή, 7,5 χλμ. Δ, αξίζει να δείτε και τον Πύργο της Αγιάς, με θέα στο βόρειο τμήμα του νησιού. Απέχει 35,5 χλμ. ΒΑ από τη Χώρα.

Εκδηλώσεις

• «Διονύσια», εορταστικό 20ήμερο που διοργα151. Η παραλία στον Άγιο Προκόπιο.

νώνει ο Δήμος στην πόλη της Νάξου, με εκδηλώσεις τέχνης και πολιτισμού και αθλητικούς αγώνες, το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιουλίου.

• «Απολλώνεια», πολιτιστικές εκδηλώσεις, τους καλοκαιρινούς μήνες.

• Αποκριάτικα έθιμα στα χωριά Απείρανθος, Καλόξιδο, Ποταμιά, Λιβάδια κ.α.

• Πανηγύρι του Αγίου Προκοπίου, στις 8 Ιουλίου.

• Το πανηγύρι Αγίου Nικοδήμου (το μεγαλύτερο του νησιού) στις 14 Ιουλίου.

• Πανηγύρι της Αγίας Μαρίνας, στον Kόρωνο, στις 17 Iουλίου.

• Πανηγύρι της Αγίας Άννας, στις 25 Ιουλίου.

• Πανηγύρι της Παναγίας της Aπεραθίτισσας, στις 15 Αυγούστου, και του Αγίου Ιωάννη, στις 29 Αυγούστου, στο χωριό Aπείρανθος.

• Τριήμερο πανηγύρι της Παναγίας, στο Φιλότι, τον Δεκαπενταύγουστο.

• Πανηγύρι του Aϊ-Γιάννη, στον Απόλλωνα, στις 29 Αυγούστου.

• Γιορτή του Κρασιού, τέλη Αυγούστου - αρχές Σεπτεμβρίου.

• Πολιτιστικές εκδηλώσεις στον πύργο Μπαζαίου, στο Σαγκρί -στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Νάξουτους καλοκαιρινούς μήνες.

Δραστηριότητες σε όλο το νησί

• Κολύμπι στον Άγιο Γεώργιο, στις παραλίες της Αγίας Άννας και του Μάραγκα, στον Αγιασσό και στον όρμο Ροού, στην παραλία του Aγί-

Χρήσιμα τηλέφωνα • Δήμος Νάξου & Μικρών Κυκλάδων:

ΝΑΞΟΣ

117 ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

ου Προκοπίου, στη Μουτσούνα, στην παραλία του Απόλλωνα, στην Αμίτη, στην παραλία του Καλαντού, στις ακρογιαλιές Παχιά Άμμος, Χίλια Βρύση, Μικρά, Κάμπος, Αμπράμ, Άγιοι Θεόδωροι και Ιτώνα, στο Καστράκι και Γλυφάδα, του Λιώνα, στη Μικρή Βίγλα και τον Ορκό, στην Αζάλα, στα Λυγαρίδια, στην Ψιλή Άμμο, στην Κλειδώ και στον Πάνορμο.

• Wind surfing.

• Kite surf στη Μικρή Βίγλα.

• Ποδόσφαιρο.

• Βόλεϊ.

• Κανό.

• Θαλάσσιο σκι.

• Ιππασία.

• Ποδηλασία.

• Mountain bike.

• Πεζοπορία από την εκκλησία της Αγίας Μαρίνας (κοντά στο χωριό Δανακός) προς την κορυφή του όρους Ζα, με εκπληκτική θέα. Παρακλάδι του αρχικού μονοπατιού οδηγεί στις βορειοδυτικές πλαγιές του βουνού, όπου βρίσκεται το σπήλαιο του Ζα. Επίσης, από την Απείρανθο προς την Μουτσούνα, μέσω των σμυριδωρυχείων (12 χλμ.), από την Άνω στην Κάτω Ποταμιά (2 χλμ.) και από τις Εγγαρές προς τον Κινίδαρο (6 χλμ.).

• Καταδύσεις.

• Ψάρεμα.

• Κάμπινγκ στη Χώρα (Άγιος Γεώργιος), την Αγία Άννα (Μάραγκας) και την Πλάκα.

152. Mountain bike στον ορεινό όγκο της Νάξου.

22853-60.100 • Αστυνομία: 22850-22.100 • Κέντρο Υγείας: 22853-60500 • Λιμεναρχείο: 22850-22.300 • Αεροδρόμιο: 22850-23.292 • ΚΤΕΛ: 22850-22.291 • Αρχαιολογικό Μουσείο: 22850-22.725 • Αρχαιολογική Συλλογή Ύριας: 22850-42.325 Δικτυακός τόπος: www.naxos.gr 153. Ο γιγαντιαίων διαστάσεων ημιτελής Κούρος του Απόλλωνα.

154. Η Χώρα της Νάξου, φωτογραφημένη από τη θάλασσα.

ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

119

ΝΑΞΟΣ

Δονούσα

155. Η εκκλησία του Τιμίου Σταυρού στη Δονούσα.

Η

Δονούσα είναι το βορειότερο νησί του συμπλέγματος των Μικρών Ανατολικών Κυκλάδων. Βρίσκεται ανατολικά της Νάξου και βόρεια της Αμοργού. Έχει έκταση 13,5 τ. χλμ. και το έδαφός της σχηματίζει πολλούς κόλπους, ανάμεσα στους οποίους βρίσκονται εξαιρετικές αμμουδιές. Αποτελεί ιδανικό προορισμό για λάτρεις των ήσυχων διακοπών. Σύμφωνα με τη μυθολογία, στη Δονούσα έκρυψε ο Διόνυσος την Αριάδνη, για να μην τη βρει ο Θησέας. Στη Δονούσα έχει ανασκαφεί οικισμός των γεωμετρικών χρόνων καθώς και λείψανα κατοικιών της εποχής του χαλκού. Έχει 140 κατοίκους και αποτελείται από τέσσερις όμορφους οικισμούς: τη Δονούσα ή Σταυρό (το μεγαλύτερο χωριό και λιμάνι του νησιού), τη Μερσίνη, τη Χαραυγή (ή Μεσαριά) και την Καλοταριτίσσα.

Δονούσα

ΔΟΝΟΥΣΑ

156. Το λιμάνι του νησιού.

1

Ο γραφικός οικισμός με την αυθεντική κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική του είναι κτισμένος στο νοτιοδυτικό άκρο του νησιού, γύρω από έναν υπήνεμο κόλπο.

ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

121

Αξίζει να δείτε • Τις εκκλησίες του Τίμιου Σταυρού, προστάτη του νησιού, της Παναγίας και του Αγίου Ιωάννη (1892), με θαυμάσιο ηλιοβασίλεμα.

• Τα ερείπια του οικισμού γεωμετρικής εποχής και του νεκροταφείου, σε ύψωμα στον όρμο Βαθύ Λιμενάρι.

• Τη Σπηλιά του Τοίχου, που βρίσκεται ΒΔ του νησιού, με σταλακτίτες (πηγαίνετε με εκδρομικό σκάφος).

• Τη Φωκοσπηλιά, στις ανατολικές ακτές του νησιού.

Εκδηλώσεις

• Πανηγύρι της Παναγίας, τον Δεκαπενταύγουστο.

• Πανηγύρι του Σταυρού, στις 14 Σεπτεμβρίου.

• Πανηγύρι της Αγίας Σοφίας, στις 17 Σεπτεμβρίου.

157. Η παραλία και ο οικισμός της Δονούσας.

ΣΚΟΥΛΟΝΗΣΙ

Καλοταρίτισσα Λίμνη

ι ύδ μο Αμ

ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΤΟΙΧΟΥ

ΔΟΝΟΥΣΑ

Μεσαριά ς Βάτ ρο ι δι ος δ Κέ νάρ ιβά ύκιο Λ Φ με Λι ύ θ Βα

Νάξος

α

ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

Κατάπολ α

Αιγι

Κο υφ ον

ήσ ι

ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΣΤΡΟΓΓΥΛΟ

Μερσίνη ΦΩΚΟΣΠΗΛΙΑ

ΔΟΝΟΥΣΑ (ΣΤΑΥΡΟΣ) 1

ΜΑΚΑΡΕΣ

Τρ Μ υπη Σαπέσα τή ουν μμο όχω ς μα

ά λη

TERR AI N

T

μ

200 100 50

Δραστηριότητες σε όλο το νησί • Κολύμπι στο Αμμούδι, στη Λίμνη, στην αμμουδιά δίπλα στο λιμάνι, στον Κέδρο, Βαθύ Λιμενάρι, στο Λιβάδι, στο Φύκιο, στον Βάτο, στην Καλοταρίτισσα (Σαπουνόχωμα και Μέσα Άμμος), στην Τρυπητή και στο Σκουλονήσι.

• Ψαροντούφεκο.

• Καταδύσεις.

• Mountain bike.

• Πεζοπορία από τη Δονούσα (Σταυρός) προς την Καλοταρίτισσα και από τον Κέδρο προς τη Χαραυγή (Μεσαριά).

Χρήσιμα τηλέφωνα • Κοινότητα: 22850-51.600 • Αγροτικό Ιατρείο: 22850-51.506 Δικτυακός τόπος: www.donoussa.gr

20

10

5

0

50 100 200 300 μ

0

0,5

1

2 Χιλιόμετρα

ΔΟΝΟΥΣΑ ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

123

158. Στην περιοχή της Καλοταρίτισσας υπάρχουν δαντελωτές ακτές με καταγάλανα νερά.

159. Φωκοσπηλιά: εντυπωσιακό θαλάσσιο σπήλαιο, όπου άλλοτε φώλιαζαν φώκιες.

Ηρακλειά

M

160. Το λιμάνι της Ηρακλειάς, Άγιος Γεώργιος.

ικρό νησί με μόλις 115 κατοίκους, που ανήκει στο σύμπλεγμα των Μικρών Ανατολικών Κυκλάδων. Βρίσκεται ανάμεσα στην Ίο και τη Νάξο και είναι το δυτικότερο νησί του συμπλέγματoς. Έχει έκταση 18 τ. χλμ. και αρκετή βλάστηση, πολλά πηγαία νερά, ήρεμους λόφους, γραφικούς όρμους και παλιά μονοπάτια. Αποτελεί ιδανικό προορισμό για όσους επιθυμούν γαλήνιες διακοπές. Στις ακτές της ζει η μεσογειακή φώκια monachus monachus και η θαλάσσια χελώνα caretta-caretta. Έχει δύο οικισμούς, τον Άγιο Γεώργιο (το λιμάνι του νησιού) και την Παναγία.

ΗΡΑΚΛΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

125

161. Η παραλία του Αγίου Γεωργίου, στον ομώνυμο οικισμό.

Άγιος Γεώργιος

1

Το γραφικό λιμάνι του νησιού οφείλει την ονομασία του στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Τα σπίτια του οικισμού ακολουθούν το φυσικό ανάγλυφο κι έχουν όμορφη θέα στη θάλασσα.

Αξίζει να δείτε • Το ναό του Αγίου Γεωργίου (1834).

• Την εκκλησία του Ταξιάρχη, (19ου αι.), με το αριστουργηματικό τέμπλο.

• Το φρούριο, πάνω από την παραλία Λιβάδι, με θέα στη γύρω περιοχή.

• Τον Άγιο Αθανάσιο, παλαιό οικισμό με λίγα παραδοσιακά πετρόχτιστα σπίτια.

Διαδρομές στο νησί

Παναγία

2

Όμορφο χωριό με καλοδιατηρημένη κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική, πετρόχτιστα σπίτια και πλακόστρωτα δρομάκια. Απέχει 4 χλμ. ΝΔ από τον Άγιο Γεώργιο.

Αξίζει να δείτε • Την εκκλησία της Παναγίας, αφιερωμένη στα Εισόδια της Θεοτόκου, δίπλα την εκκλησία του Αγίου Νεκταρίου και το εκ

κλησάκι του Προφήτη Ηλία, στον Πάπα, την ψηλότερη κορυφή του νησιού.

• Το σπήλαιο του Αγίου Ιωάννη, με εντυπωσιακούς σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Για να το επισκεφθείτε, είναι απαραίτητο να σας συνοδεύει ντόπιος οδηγός.

• Την περιοχή του Μέριχα, με το Φτερό, έναν επιβλητικό κατακόρυφο βράχο (ύψους 200 μ.).

162. Τα Εισόδια της Θεοτόκου, στο χωριό Παναγία.

Καλαντός

163. Η παραλία Αλιμιά, στην οποία πηγαίνετε με καΐκι από τον Άγιο Γεώργιο.

ΣΧΟΙΝΟΥΣΑ

Νά ξος

γιος Γεώργιος (Κάτω Χωριό) 1 ΒΕΝΕΤΙΚΟ

ΠΑΝΑΓΙΑ (ΠΑΝΩ ΧΩΡΙΟ)

Βουρκαριά ΜΕΓΑΛΟΣ ΑΒΕΛΑΣ ΑΓΙΟΥΣΠΗΛΑΙΟ ΙΩΑΝΝΗ ΜΙΚΡΟΣ ΑΒΕΛΑΣ

Λιβάδι

γιος Αθανάσιος

ΗΡΑΚΛΕΙΑ

νήσια φο

Βορινή Σπηλιά

Κο υ

2

Τουρκοπήγαδο

Αλιμιά

Μέριχας

Καρβουνόλακκος

TERRAIN

T

μ

200 100 50

20

10

5

0

50 100 200 300 400 μ

0

0,5

1

2 Χιλιόμετρα

ΗΡΑΚΛΕΙΑ

Εκδηλώσεις

• Πανηγύρι του Αγίου Γεωργίου.

• Πανηγύρι της Παναγίας, τον Δεκαπενταύγουστο, στο χωριό Παναγία, όπου προσφέρονται φαγητό και κρασί.

• Εσπερινός στο σπήλαιο του Αγίου Ιωάννη, στις 28 Αυγούστου.

ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

127

Δραστηριότητες σε όλο το νησί

• Κολύμπι στις αμμουδιές Άγιος Γεώργιος, Βορινή Σπηλιά, Κόλπος Λιβαδιού, στις βοτσαλωτές ακτές Τουρκοπήγαδο, Αμμούδι του Μέριχα, Καρβουνόλακκος και όρμος Μέριχα, στις χαμηλές βραχώδεις ακτές σαν τον Ξυλομπάτη και τον Τρίμπουνα και στις απότομες και απόκρημνες παραλίες Μέριχας, Βάλα, Στρογγυλός, Κάβος του Θοδώρου και Καθρέπτης.

• Ψάρεμα.

• Καταδύσεις.

• Mountain bike.

• Πεζοπορία από την Παναγία προς το εξωκλήσι του Προφήτη Ηλία (διάρκειας 25’), προς τον Άγιο Γεώργιο (διάρκειας 50΄) και προς το σπήλαιο του Αγίου Ιωάννη (διάρκειας 90’).

• Bird watching.

• Εκδρομές με καΐκια στις ακτές του νησιού.

Χρήσιμα τηλέφωνα • Κοινότητα Ηρακλειάς: 22850-71.545

164. Άποψη του όρμου του Μέριχα.

• Αστυνομία (Koυφονήσια): 22850-71.375 • Αγροτικό Ιατρείο: 22850-71.388 • Λιμεναρχείο Νάξου: 22850-22.300 Δικτυακός τόπος: www.iraklia.gr 165. Το φρούριο Ελληνιστικών χρόνων, πάνω από το Λιβάδι.

Σχοινούσα

Β

166. Αεροφωτογραφία της Χώρας (ή Σχοινούσα ή Παναγιά), με τα χαρακτηριστικά κυβόσχημα σπίτια.

ρίσκεται περίπου στο κέντρο του συμπλέγματος των Μικρών Ανατολικών Κυκλάδων, Ν της Νάξου και ΒΑ της Ηρακλειάς. Είναι ένα μικρό νησί, με έκταση μόλις 9 τ. χλμ. και πληθυσμό 200 κατοίκους, που μοιράζεται στους τρεις οικισμούς: τη Χώρα, τη Μεσαριά και το Μερσίνι. Κατοικείται από την αρχαιότητα και χρωστά το όνομά του στο θαμνώδες φυτό σχίνο που ευδοκιμεί σε όλο το νησί. Το λιμάνι του νησιού, το Μερσίνι, θεωρείται από τα καλύτερα καταφύγια μικρών σκαφών σε ολόκληρο το Αιγαίο.

ΣΧΟΙΝΟΥΣΑ ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

129

167. Ο κόλπος στο Μερσίνι.

Χώρα

1

Βρίσκεται στην καρδιά του νησιού και είναι πολύ γραφική, με τα κάτασπρα σπίτια και τα σοκάκια της, χτισμένη σε χαμηλό λόφο με όμορφη θέα.

Αξίζει να δείτε

3

168. Στιγμές χαλάρωσης στην παραλία Λιόλιου.

• Στην εκκλησία της Παναγίας της Ακαθής στην οποία βρίσκεται η εικόνα της Παναγίας του Ακάθιστου Ύμνου.

• Στο Λαογραφικό Μουσείο, όπου εκτίθενται αγροτικά εργαλεία και παλαιά οικιακά σκεύη.

Διαδρομές στο νησί

Μεσαριά

Μερσίνι

Μικρό λιμάνι, στο οποίο δένουν βάρκες, αλιευτικά και σκάφη αναψυχής. Απέχει 1,5 χλμ. Δ από τη Χώρα.

2

Μικρός αγροτικός οικισμός, στον οποίο θα δείτε την εκκλησία του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και το Γερο-Λιμιώνα, ένα γραφικό ορμίσκο με γαλαζοπράσινα νερά. Απέχει 1,5 χλμ. Β από τη Χώρα.

Εκδηλώσεις

• Πανηγύρι της Παναγίας της Ακαθής, την τελευταία Παρασκευή των Χαιρετισμών, και της Παναγίας, τον Δεκαπενταύγουστο.

• Πανηγύρι του Αγίου Νικολάου, στις 6 Δεκεμβρίου.

• Πανηγύρι του Ευαγγελισμού, στις 25 Μαρτίου.

Δραστηριότητες σε όλο το νησί

• Κολύμπι στο Τσιγκούρι, στο Λιβάδι, στην Αλυγαρία, στο Γκαγκάβι, στον Κάμπο, στη Φοντάνα, στο 169. Η παραλία Βαζαίου, στον μυχό του ομώνυμου όρμου.

170. Η κοσμοπολίτικη παραλία Τσιγκούρι, με την νησίδα Πλάκα. Στο ακρωτήριο έχουν εντοπιστεί λείψανα οικισμού ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων και παλαιοχριστιανικής βασιλικής.

ΣΧΟΙΝΟΥΣΑ 171. Η ακρογιαλιά στο Λιβάδι.

Χρήσιμα τηλέφωνα

• Κοινότητα: 22850-71.170, 74.250 Χαροκόπου • Αστυνομία (Κουφονήσια): 22850-71.375 Παριανό • Αγροτικό Ιατρείο: 22850- 71.385 Λουτρό

Φαν

λ ικα Ιτα οίν Φ

Αλμυρό, στις παραλίες Βαζαίου και Λιόλιου. Στην ακρογιαλιά Μερσίνι και στο Σιφνέικο, στο Φύκιο, στη Ψιλή Άμμο και στο Γερο-Λιμιώνα.

• Ψάρεμα.

• Πεζοπορία. Καλαντός • Ιστιοπλοΐα.

ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

131

Χώρα

Δικτυακός τόπος: www.schinousa.gr

ΓΛΑΡΟΝ

ΣΧΟΙΝΟΥΣΑ

ΓΑΪΔΟΥΡΑ Φύκιο

Γερο-Λιμιώνας

Νά ξος

2 Μεσαριά

Ψιλή μμος

Μερσίνι 3

1

Σιφνέικο

Ηρακ

λ ει ά

Φοντάνα Αλμυρός

ΧΩΡΑ Τσιγκούρι

Βαζαίου

Λιβάδι

ΒΕΝΕΤΙΚΟ

Α

Λιόλιου

ος μπ Κά άβι γκ ιά Γκαγαρ υ Αλ

αριά

ΚΑΤΩ ΚΟΥΦΟΝΗΣΙ

ΑΣΠΡΟΝΗΣΙ

ΦΙΔΟΥΣΑ

ΗΡΑΚΛΕΙΑ

ΑΓΡΙΛΟΥ

ΗΛΑΙΟ ΑΝΝΗ

Κ ο υ φ νή σ ι α ο TERRAIN μ

200 100 50

20

10

5

0

50 100

μ

0

0,5

1

2 Χιλιόμετρα

T

Κουφονήσια

172. Πανοραμική άποψη του οικισμού στο Πάνω Κουφονήσι. Διακρίνεται το λιμάνι και η αμμουδερή παραλία του.

Τ

α Κουφονήσια είναι ένα μικρό σύμπλεγμα, που περιλαμβάνει δύο νησιά, το Πάνω και το Κάτω Κουφονήσι, τα οποία χωρίζει ένας στενός πορθμός 200 μ. Βρίσκονται ΝΑ της Νάξου και Δ της Αμοργού. Το όνομά τους οφείλεται στις πελώριες σπηλιές, που έβλεπαν από μακριά οι κουρσάροι, θεωρώντας ότι τα νησιά είναι κούφια (Κουφιονήσια-Κουφονήσια). Κοντά σε αυτά βρίσκεται και η Κέρος, ένα έρημο νησί, το οποίο αποτελεί προστατευόμενο αρχαιολογικό χώρο, αφού στο έδαφός του έχουν βρεθεί κατά καιρούς σημαντικά ευρήματα κυκλαδικής τέχνης (ανάμεσά τους, το ειδώλιο της Μεγάλης Μητέρας, ύψους 1.40 μ., και τα αγαλματίδια -σύμβολα του κυκλαδικού πολιτισμού- Αυλητής και Αρπιστής, που εκτίθενται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας). Τα Κουφονήσια (κατοικημένο και αναπτυγμένο είναι μόνο το Πάνω, με έκταση 5,5 τ. χλμ. και 366 κατοίκους) είναι αγαπημένος προορισμός όσων αναζητούν ήρεμες διακοπές, χαλαρούς ρυθμούς, φρέσκο ψάρι και ωραίες παραλίες.

ΚΟΥΦΟΝΗΣΙΑ 173. Στιγμές ξεγνοιασιάς στα Κουφονήσια, δίπλα στη θάλασσα.

Πάνω Κουφονήσι

1

Είναι ο μοναδικός οικισμός στο Κουφονήσι, χτισμένος στη ΝΔ πλευρά του νησιού, ακριβώς πάνω από το λιμάνι. Κάτασπρα σπίτια και γραφικά σοκάκια συνθέτουν την εικόνα του οικισμού. Ανατολικά του λιμανιού, ξεκινά ο κύριος δρόμος του νησιού, ο οποίος καταλήγει στην παραλία Πορί.

Αξίζει να δείτε • Τις εκκλησίες του Αγίου Γεωργίου και του Αγίου Νικολάου.

• Τον αναπαλαιωμένο ανεμόμυλο.

• Το Πορί, εξωτική παραλία στην ανατολική πλευρά του νησιού.

• Τις θαλασσοσπηλιές, στο Πάνω Κουφονήσι,

στα Β του νησιού.

• Το Γλαρονήσι, με θαλάσσιες σπηλιές και πρασινωπά νερά.

Κάτω Κουφονήσι

2

Το Kάτω Kουφονήσι είναι σχεδόν έρημο και θα το επισκεφθείτε με βάρκα από το Πάνω Κουφονήσι. Έχει ωραίες αμμουδιές, γραφικά τοπία και την εκκλησία της Παναγίας, χτισμένη πάνω σε αρχαία ερείπια.

Εκδηλώσεις

• Πανηγύρι της Παναγίας, στο Κάτω Κουφονήσι, τον Δεκαπενταύγουστο με τη διοργάνωση αγώνων ταχύτητας μεταξύ των καϊκιών.

174. Μία από τις πολλές όμορφες παραλίες στα Κουφονήσια.

ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

133

Κλειδώ

ΠΡΑΣΟΥΡΑ

175. Πρασινογάλανα νερά στην περιοχή της Ιταλίδας.

ΝΑΞΟΣ

ΚΑΤΩ ΚΟΥΦΟΝΗΣΙ 2

δα λί κας Ιτα οίνι Φ

Παριανό 1 Λουτρό ΧΩΡΑ

νο

Χαροκόπου Φανός

ύσ

Πορί

Δο

ΠΑΝΩ ΚΟΥΦΟΝΗΣΙ

α

Πορί

Αμοργός ΓΛΑΡΟΝΗΣΙ

ΠΡΑΣΟΥΡΑ

ν Πα

ς

ία αγ

τη Δέ ρ Νε

Σχ οι νο

ύσ

α

ό

ΚΕΡΟΣ

ΔΑΣΚΑΛΕΙΟ

ΠΡΩΤΟΚΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ

ΜΕΓΑΛΗ ΠΛΑΚΑ ΛΑΖΑΡΟΣ ΤΣΟΥΛΟΥΦΙ

ΣΧΟΙΝΟΥΣΑ

ΑΝΔΡΕΑΣ TERRAIN

μ 100 50

20

10

5

0

50 100 200 300 400 μ

0

0,5

1

2 Χιλιόμετρα

ΑΝΩ ΑΝΤΙΚΕΡΙ

T

CARTOGRAPHY

Δραστηριότητες στα Κουφονήσια

• Κολύμπι στο Πάνω Κουφονήσι, στο Λουτρό, στον Παριανό, στου Χαροκόπου (Φοίνικα), στον Φανό, στην Πλατιά Πούντα (Ιταλίδα) και στο Πορί. Στο Κάτω Κουφονήσι, στην Παναγιά, στον Δέτη και στο Νερό. Ακόμα, στα κοντινά νησάκια Πρασούρα, Γλαρονήσι, Βούλγαρη, Τσουλούφι, Λάζαρος και Μεγάλη Πλάκα, που έχουν κηρυχθεί ως περιοχές φυσικού κάλλους.

• Πεζοπορία από τη Χώρα (Πάνω Κουφονήσι) προς τον Ξυλοπάτη και προς την Απάνω Μεριά.

• Ψάρεμα.

• Καταδύσεις.

• Wind surfing.

Χρήσιμα τηλέφωνα • Κοινότητα: 22850-71.379 • Αστυνομία: 22850-71.375 • Αγροτικό Ιατρείο: 22850-71.370 Δικτυακός τόπος: www.koufonisia.gr 176. Το Πορί, παραλία εξωτικής ομορφιάς (αεροφωτογραφία).

ΚΟΥΦΟΝΗΣΙΑ

• Ιστιοπλοΐα γύρω από τα δύο Κουφονήσια, προς την Κέρο και τα νησάκια Πρασούρα, Γλαρονήσι, Βούλγαρη, Τσουλούφι, Λάζαρος και Μεγάλη Πλάκα.

• Ποδόσφαιρο.

• Μπάσκετ.

• Βόλεϊ.

• Ποδήλατο. Στο νησί ενοικιάζονται ποδήλατα και η δημοφιλέστερη διαδρομή είναι ο γύρος του νησιού, κατά μήκος της ακτογραμμής (διάρκειας περίπου, μίας ώρας).

135 ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

• Γιορτή του ψαρά, με προσφορά κακαβιάς, στις 24 Ιουνίου.

• Πανηγύρι του Αγίου Γεωργίου, στις 23 Απριλίου.

Αμοργός

177. Η Μονή Παναγίας της Χοζοβιώτισσας, το διασημότερο αξιοθέατο της Αμοργού. Είναι χτισμένη σε επιβλητικό τοπίο, σε ύψος 300 μ. πάνω από τη θάλασσα, και σε αυτήν οδηγεί μονοπάτι με 300 σκαλοπάτια.

Η

Αμοργός, το νησί του «Απέραντου Γαλάζιου» (εκεί γυρίστηκε μεγάλο μέρος της ταινίας), βρίσκεται στο ανατολικότερο άκρο των Κυκλάδων και χαρακτηρίζεται από την εντελώς ιδιαίτερη φυσιογνωμία του. Οι ορεινοί όγκοι, οι εντυπωσιακές ορθοπλαγιές, οι βουνοπλαγιές με τις αναβαθμίδες και τις λιγοστές καλλιέργειες, οι απόκρημνες ακτές στο νότιο τμήμα και οι γραφικοί όρμοι με τις όμορφες ακρογιαλιές στο βόρειο συνθέτουν το αμοργιανό τοπίο. Το νησί κατοικήθηκε από τους Προϊστορικούς Χρόνους και γνώρισε ιδιαίτερη ακμή την περίοδο του κυκλαδικού πολιτισμού, οπότε ανέπτυξε το εμπόριο, τη ναυτιλία και τις τέχνες. Εδώ, υπήρξαν τρεις σημαντικές αρχαίες πόλεις, η Μινώα, η Αρκεσίνη και η Αιγιάλη. Κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους η Αμοργός υπήρξε τόπος εξορίας. Στους βυζαντινούς χρόνους απέκτησε το «σήμα κατατεθέν» της, το Μοναστήρι της Παναγίας της Χοζοβιώτισσας. Στα χρόνια των Φράγκων το νησί γνώρισε πλήθος επιδρομών, ενώ τον 16ο αι. καταλήφθηκε από τους Τούρκους κι έλαβε μέρος στην Επανάσταση του 1821. Στα χωριά του νησιού διατηρείται η παραδοσιακή κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική και παραμένουν ζωντανά τα τοπικά έθιμα και η φημισμένη μουσική παράδοση, ενώ ένα πυκνό δίκτυο σηματοδοτημένων μονοπατιών επιτρέπει στους περιπατητές να γνωρίσουν τα μνημεία και τις φυσικές ομορφιές του. Έχει έκταση 121 τ. χλμ., μήκος ακτών 112 χλμ. και πληθυσμό 1.850 κατοίκους. Ψηλότερη κορυφή του νησιού είναι ο Κρίκελλος (821 μ.).

ΑΜΟΡΓΟΣ ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

137

178. Το ενετικό κάστρο δεσπόζει στον βράχο πάνω από τη Χώρα.

Χώρα

1

Από τις πιο γραφικές πρωτεύουσες των Κυκλάδων, η Χώρα της Αμοργού είναι χτισμένη περίπου στο μέσον του νησιού, περιτριγυρισμένη από βουνά κι έναν λόφο με παλιούς ανεμόμυλους. Στο ψηλότερο σημείο της, δεσπόζει ο επιβλητικός βράχος του κάστρου και στα πόδια του απλώνονται τα κάτασπρα σπίτια. Παλαιές εκκλησίες, λευκά παραδοσιακά σπίτια με χρωματιστές πόρτες και παράθυρα, πλακόστρωτα δρομάκια, μικρές πλατείες, όμορφα πλατώματα, σκαλιά με γλάστρες και λουλούδια, ταβερνάκια και καφέ μπαρ με ξεχωριστό χρώμα γοητεύουν τον επισκέπτη. Η Χώρα έχει 398 κατοίκους.

Περίπατος στην πόλη

• Στο Κάστρο, χτισμένο τον 13ο αι. από τον Ιερεμία Γκίζι στην κορυφή βράχου, στο ψηλότερο σημείο της Χώρας. Σώζονται τμήματα του τείχους με πολεμίστρες. Στην είσοδο βρίσκεται το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, ενώ πολύ κοντά η εκκλησία της Κερά Λεούσας.

• Στην πλατεία του Δημαρχείου.

• Στην εκκλησία του Αγίου Φανουρίου, τη μικρότερη εκκλησία στην Ελλάδα, στην οποία χωρούν μόλις τρεις άνθρωποι.

• Στην εκκλησία της Παναγίας (μητρόπολη), αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, και στον Άγιο Ιωάννη Θεολόγο.

• Στις μεταβυζαντινές εκκλησίες του Αγίου Θωμά, του Αγίου Θαλελαίου και του Σταυρού.

• Στη δισυπόστατη εκκλησία της Μεταμόρφωσης και του Αγίου Στεφάνου, μετόχι της Μονής της Παναγίας της Χοζοβιώτισσας και τις εκκλησίες της Ζωοδόχου Πηγής, των Τριών Ιεραρχών και των Αγίων Πάντων.

179. Παραδοσιακό καφενείο στη Χώρα Αμοργού.

• Στον Πύργο του Γαβρά, πιθανώς του 16ου αι., ένα όμορφο αρχοντικό βενετσιάνικου ρυθμού, που στεγάζει την Αρχαιολογική Συλλογή.

• Στο κτίριο του Γυμνασίου (1829), που υπήρξε το πρώτο γυμνάσιο που ιδρύθηκε (με δαπάνη της Μονής της Παναγίας της Χοζοβιώτισσας) στην Ελλάδα μετά την Επανάσταση του 1821.

• Στον Κάτω Λάκκο, τη μεσαιωνική στέρνα.

• Στους ανεμόμυλους.

• Στα λείψανα ελληνιστικών πύργων, στις θέσεις «Τερλάκι» και «Ρίχτι».

• Στη βυζαντινή Μονή της Παναγίας της Χοζοβιώτισσας, 2,5 χλμ. ΒΑ. Το μοναδικό αυτό δημιούργημα της αιγαιοπελαγίτικης μοναστηριακής αρχιτεκτονικής δεσπόζει σε επιβλητική πλαγιά, ύψους 300 μ., πάνω από τη θάλασσα. Σύμφωνα με μια εκδοχή, η μονή ιδρύθηκε από τον αυτοκράτορα Αλέξιο Α’ τον Κομνηνό το 1088, όταν έφτασε εδώ με θαυματουργό τρόπο η εικόνα της Παναγίας, την οποία είχε στείλει την περίοδο της Εικονομαχίας μια γυναίκα από το Χόζοβο της Παλαιστίνης. Κατά μια άλλη εκδοχή, η Μονή ιδρύθηκε τον 9ο αι. από μοναχούς της Παλαιστίνης και ανακαινίστηκε αργότερα από τον αυτοκράτορα Αλέξιο

ς Νάξο

ιά λ Αιγ

τον Α’. Στο σκευοφυλάκιο της Μονής, εκτός από την εικόνα της Παναγίας (που θεωρείται έργο του Ευαγγελιστή Λουκά και τιμάται στις 21 Νοεμβρίου), φυλάσσονται εκκλησιαστικά κειμήλια.

Νά ξος

σα

ια λα πά ΜΟΝΟΠΕΤΡΑ τυ Θολάρια ΑΙΓΙΑΛΗ

Αιγιάλη κας όχλα μμος 4

Χ ή ός Ψι λΛεβρωσ

η ΝΙΚΟΥΡΙΑ

ήσ ον

ύσα Δονο

υφ Κο

αολ άπ τ ΓΡΑΜΠΟΝΗΣΙ Κα

Ασ

Δο νο ύ

180. Τα Κατάπολα, το καλύτερο φυσικό λιμάνι στις Κυκλάδες.

γιος Παύλος

Λαγκάδα

ΑΚΡΟΠΟΛΗ

Σταυρός

νω Ποταμός Κάτω Ποταμός

Χάλαρα Ασφοντυλίτης ΕΞΩΜΙΑ

ια

ΑΜΟΡΓΟΣ Σαντορίνη

ΜΙΝΩΑ

ΑΡΚΕΣΙΝΗ

Βρούτση 3 Καλοταρίτισσα Αρκεσίνη

λα έκ

Κάτω Κάμπος Κολοφάνα

ΠΕΤΑΛΙΔΙ (ΠΕΤΑΛΙΔΑ)

.Θ Αγ

ΦΕΛΟΥΚΑ ΓΡΑΜΒΟΥΣΣΑ

Ξυλοκερατίδι 1 Ραχίδι

Μαλτέζι γ. Παντελεήμονας

ΜΙΚΡΟ

ΒΙΟΚΑΣΤΡΟ ΧΩΡΑ Κατάπολα Αγ. ννα ΜΕΓΑΛΟ ΒΙΟΚΑΣΤΡΟ

Λεύκες Σταυρός

5

ΜΑΡΚΙΑΝΗ TERRAIN

α σσ

ς ρο ι ού Μ ούδ μ Αμ

τι ρί τα λο Κα

ΑΝΥΔΡΟΣ

2

μ 500 200 100 50

T 20

10

5

0

50 100 200 500 700 μ

0

1,5

3

6 Χιλιόμετρα

ΑΜΟΡΓΟΣ 181. Χάλκινο νόμισμα από την αρχαία Αρκεσίνη (3ος-2ος αι. π.Χ.) με την επιγραφή ΑΡΚΕ (Νομισματικό Μουσείο, Αθήνα).

• Στο ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία, πάνω από τη Μονή της Παναγίας της Χοζοβιώτισσας.

• Στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Βαλσαμίτη, 4,5 χλμ. ΝΔ.

• Στα ερείπια βενετσιάνικου πύργου, πάνω από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου.

Διαδρομές στο νησί

Κατάπολα

2

Είναι το κύριο λιμάνι του νησιού, με 182. Τμήμα της ακρόπολης της αρχαίας Αρκεσίνης.

όμορφα λευκά σπίτια, παραδοσιακά καφενεία, ταβέρνες κι εστιατόρια, και αποτελείται από τους οικισμούς Κατάπολα, Ραχίδι και Ξυλοκερατίδι. Η εκκλησία της Παναγίας της Καταπολιανής είναι χτισμένη πάνω στα ερείπια πρωτοχριστιανικής βασιλικής, ενώ στο λιμάνι βρίσκεται η Βρύση Καταπολιανή. Ακριβώς πάνω από το λιμάνι υψώνεται ο λόφος Μουντουλιά, με τα ερείπια της αρχαίας Μινώας, η οποία υπήρξε αποικία Σαμίων. Εδώ έχουν εντοπιστεί τμήματα της οχύρωσης και λείψανα του γυμνασίου και του ναού του Διονύσου ή του Απόλλωνα. Απέχουν 6 χλμ. Δ από τη Χώρα.

Αρκεσίνη

3

Είναι ένας από τους πιο όμορφους οικισμούς του νησιού, ενώ στην περιοχή βρίσκονται τα ωραία χωριά της Κάτω Μεριάς (Λεύκες, Bρούτσης και Kολοφάνα). Στη θέση Καστρί εντοπίστηκαν τα λείψανα της αρχαίας Αρκεσίνης, ενώ κοντά στην εκκλησία της Αγίας Τριάδας υπάρχουν ερείπια υστεροκλασικού πύργου (4ου αι. π.Χ.), το καλύτερα σωζόμενο στις Κυκλάδες μεμονωμένο οχυρό ορθογώνιου σχήματος. Από τη Ραχούλα έχετε θαυμάσια θέα στην Αρκεσίνη. Απέχει 14 χλμ. ΝΔ από τη Χώρα.

ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

139

όρμο της Καλοταρίτισσας μπορείτε να επισκεφθείτε τις δαντελωτές ακρογιαλιές της περιοχής και με εκδρομικό σκάφος το νησάκι Γραμβούσσα και τις ακρογιαλιές Μούρου, Μονής Χοζοβιώτισσας, Χάλαρα και Σπαρτί. Απέχουν 16 και 17,5 χλμ. ΝΔ αντίστοιχα από τη Χώρα.

Εκδηλώσεις 183. Η Λεβρωσός με την εκτεταμένη παραλία της.

Αιγιάλη

4

Το δεύτερο λιμάνι του νησιού, χτισμένο στο νότιο άκρο απέραντης αμμουδιάς, που αποτελείται από τα όμορφα χωριουδάκια Λαγκάδα, Θολάρια και Ποταμός. Στην παραλία υπάρχουν ερείπια ρωμαϊκών λουτρών. Σε οχυρωμένο λόφο βρίσκεται η ακρόπολη της αρχαίας Αιγιάλης, ενώ γύρω από την ακρόπολη υπάρχουν διάσπαρτοι κυκλικοί και ορθογώνιοι πύργοι των ελληνιστικών χρόνων. Το γραφικό χωριό Λαγκάδα διατηρεί στοιχεία παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Βορειοανατολικά από τη Λαγκάδα βρίσκεται η βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Θεολόγου, αρχαιότερη κατά 200 χρόνια από τη Μονή της Xοζοβιώτισσας. Απέχει 15 χλμ. ΒΑ από τη Χώρα.

Κολοφάνα – Καλοταρίτισσα

5

Κτηνοτροφικά χωριά στην Κάτω Μεριά. Από τον 184. Παραδοσιακό αμοργιανό παστέλι σε φύλλα νεραντζιάς. Στις 21 Αυγούστου πραγματοποιείται στη Χώρα η «Γιορτή παστελιού».

• Πανηγύρι των Αγίων Αναργύρων, στην Αιγιάλη, την 1η Ιουλίου.

• Πανηγύρι της Παναγιάς της Επανοχωριανής, στις 15 Αυγούστου.

• Πανηγύρι του Σταυρού, στις 14 Σεπτεμβρίου.

• Πανηγύρι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα, στη Χώρα, στις 6 Αυγούστου. Αξίζει να

Δραστηριότητες σε όλο το νησί

• Ιππασία.

• Πεζοπορία (υπάρχουν πολλά σηματοδοτημένα μονοπάτια και το νησί είναι από τα πιο οργανωμένα κυκλαδονήσια για τρέκινγκ).

• Ορειβασία.

• Κολύμπι στην Aγία Άννα, στον όρμο της Aι-

186. Η παραλία στον Άγιο Παύλο βρίσκεται απέναντι από το νησάκι Νικουριά.

185. Η Αιγιάλη βρίσκεται σε κόλπο με όμορφες, αμμουδερές παραλίες. Στο βάθος, διακρίνεται το χωριό Λαγκάδα.

με πολύ όμορφη παραλία, και η Ψαλίδα. Απέναντι από το ακρωτήρι Τουρλίδα (Τρούλλη), η Πεταλίδα. Κάτω από το μοναστήρι της Χοζοβιώτισσας και σε μικρή απόσταση από τις ακτές, οι βραχονησίδες Μικρό και Μεγάλο Βιόκαστρο.

Χρήσιμα τηλέφωνα • Δήμος Αμοργού: 22853-60.200 • Αστυνομία: 22850-71.210 (Χώρα), 22850-73.320 (Αιγιάλη) • Αγροτικά ιατρεία: 22850-71.207 (Χώρα), 22850-73.222 (Αιγιάλη), 22850-71.805 (Κατάπολα) • Λιμεναρχείο: 22850-71.259 (Κατάπολα) • Μονή Παναγίας Χοζοβιώτισσας: 22850-71.274 • Αρχαιολογική Συλλογή: 22850-29.279 Δικτυακός τόπος: www.amorgos.gr

ΑΜΟΡΓΟΣ

πολα και την Αιγιάλη.

• Επίσκεψη σε κοντινά νησάκια. Στα ΝΔ, το νησάκι Άνυδρος (Αμοργοπούλα). Λίγο έξω από τον όρμο της Αιγιάλης, το νησάκι Νικουριά (υψόμετρο 365 μ.), με το εκκλησάκι της Παναγίας της Νικουριανής και λείψανα εγκατάστασης ιστορικών χρόνων. ΝΔ της Νικουριάς, η νησίδα Γραμπονήσι. Απέναντι από τον όρμο της Καλοταρίτισσας, η Γραμβούσσα,

141 ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

γιάλης, στη Λεβρωσό, στην Ψιλή Άμμο, στο Xόχλακα, στα Xάλαρα, στις παραλίες της Kαλοταρίτισσας, του Mούρου, της Mαύρης Mύτης, καθώς και στο Αμμούδι, στο Kάτω Kρωτήρι, στον Κάτω Κάμπο, στον Μεγάλο Ρούκουνα, στον Άγιο Παντελεήμονα, στο Mαλτέζι, στις Πλάκες και στην αμμουδιά της Νικουριάς.

• Οργανωμένα κάμπινγκ λειτουργούν στα Κατά-

187. Τα τελευταία χρόνια, η Αμοργός έχει εξελιχθεί σε αξιόλογο αναρριχητικό προορισμό, καθώς στην περιοχή του χωριού Λαγκάδα, έχουν δημιουργηθεί 8 πεδία με 36 διαδρομές διαφόρων βαθμών δυσκολίας.

ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

143

ΑΜΟΡΓΟΣ

Ίος

188. Πανοραμική άποψη του Όρμου (Γιαλού), λιμανιού της Ίου.

Η

Ίος ή Νιος, όπως αποκαλούν οι ντόπιοι το νησί τους, είναι ένα από τα ομορφότερα νησιά των Κυκλάδων, με διεθνή απήχηση, ιδιαίτερα ανάμεσα στη νεολαία, αφού φημίζεται για τη νυχτερινή της ζωή. Βρίσκεται ανάμεσα στη Σαντορίνη, την Πάρο και τη Νάξο και είναι γεμάτη όρμους και απέραντες αμμουδιές. Διαθέτει 81,5 χλμ. ακτογραμμής, από τα οποία τα 32 χλμ. είναι αμμουδιές! Σύμφωνα με την αρχαία παράδοση, η Ίος ήταν πατρίδα της μητέρας του Ομήρου, αλλά και τόπος ταφής του μεγάλου επικού ποιητή. Έχει ανακαλυφθεί πρωτοκυκλαδικός οικισμός στον Σκάρκο κι εγκαταστάσεις των ιστορικών χρόνων. Κατά τους βυζαντινούς χρόνους ανεγέρθηκε στο ΒΑ τμήμα του νησιού το Παλαιόκαστρο. Η Ίος ανήκε στους Ενετούς έως το 1537, οπότε καταλήφθηκε από τους Τούρκους. Έχει έκταση 108 τ. χλμ. και πληθυσμό 1.830 κατοίκους.

1 ΙΟΣ

145

Αξίζει να δείτε • Τα ερείπια του μεσαιωνικού κάστρου (1397) το οποίο ανεγέρθηκε από τον Μάρκο Κρίσπι, ηγεμόνα του νησιού.

• Την αρχαία πόλη της Ίου, χτισμένη στον λόφο της Χώρας, με λείψανα τείχους οικοδομημάτων και τμήμα οδικού και αποχετευτικού δικτύου.

• Την Παναγία την Γκρεμιώτισσα (τέλη 18ου αι.), στην κορυφή του λόφου, στη Χώρα.

• Τις εκκλησίες του Αγίου Νικολάου, του Ευαγγελισμού και της Αγίας Αικατερίνης η οποία είναι χτισμένη πιθανώς στη θέση ναού του Πυθίου Απόλλωνα.

• Το Αμοιραδάκειο Μέγαρο, νεοκλασικό των αρχών του 20ου αι., στο οποίο στεγάζονται το Δημαρχείο και το Αρχαιολογικό Μουσείο.

• Τους ανεμόμυλους.

• Την πλατεία Ομήρου, στο λιμάνι, στο δρόμο προς τη Χώρα.

• Το θέατρο «Οδυσσέας Ελύτης», χτισμένο από πέτρα στα πρότυπα αρχαίου θεάτρου.

• Το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης (στη θέση Κολιτσάνοι), που περιλαμβάνει

189. Γραφικό δρομάκι στο κέντρο της Χώρας.

έργα από τη συλλογή του Ζαν Μαρί Ντρο.

• Τον Ψαρόπυργο, πύργο ελληνιστικής περιόδου στη θέση «Πλακωτό».

Διαδρομές στο νησί

Όρμος (Γιαλός)

2

Είναι το λιμάνι της Ίου. Στην είσοδο του λιμανιού, πάνω στα βράχια, δεσπόζει η εκκλησία της Αγίας Ειρήνης, ενώ στο λόφο του Σκάρκου έχουν εντοπιστεί λείψανα προϊστορικού οικισμού της Πρωτοκυκλαδικής Περιόδου. Στην παραλία Κουμπάρα, αξίζει να δείτε το μαγευτικό ηλιοβασίλεμα. Απέχει 1,5 χλμ. Α από τη Χώρα.

Μυλοπότας

3

Τουριστικό κέντρο με θαυμάσια αμμουδερή παραλία, μήκους 1 χλμ. Στην περιοχή αξίζει να δείτε το εκκλησάκι της Παναγίας και τη λιμνοδεξαμενή. Εντυπωσιακή είναι η διαδρομή από το Μυλοπότα μέχρι το Μαγγανάρι. Απέχει 2 χλμ. ΝΑ από τη Χώρα.

190. Ο Μυλοπότας, μεγάλη κοσμοπολίτικη αμμουδιά με εγκαταστάσεις για θαλάσσια σπορ.

ΝΟΤΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

Χώρα

Είναι χτισμένη αμφιθεατρικά στην πλαγιά ενός λόφου, στην κορυφή του οποίου υπάρχουν ερείπια μεσαιωνικού κάστρου. Τα κατάλευκα σπιτάκια, τα γραφικά δρομάκια με τα εμπορικά καταστήματα, οι δώδεκα ανεμόμυλοι, οι εκκλησίες με τα τοξωτά καμπαναριά και τους γαλάζιους τρούλους δημιουργούν ένα μοναδικό οικιστικό σύνολο, που έχει χαρακτηριστεί ως διατηρητέο.

1

Βουρκαριά ΣΠΗΛΑΙΟ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΑΒΕΛΟΝΗΣΙΑ 191. Η παραλία Τρεις Εκκλησιές.

ΠΕΤΑΛΙΔΙ

Καλό Αυλάκι Αυλάκι Αγγελή ΤΑΦΟΣ ΟΜΗΡΟΥ

Πλακωτό Καμπάκι

ΙΟΣ Αγία

4 Θεοδότη

Διαμμούδια Λορέτζαινα Αλμυρός

ΠΑΛΑΙΟΚΑΣΤΡΟ

ΣΤΑΒΟΛΙΑ

Κουμπάρα ΔΙΑΚΟΦΤΟ

ρμος

Νάξο ς

ιν Σίκ

Ψάθη

ΣΚΑΡΚΟΣ

2

5

ΧΩΡΑ

ος

Αγ. Κυριακή Βρύσες Πλάκες Κάλαμος

Σαπουνόχωμα Κλήμα

Παπά Αυλάκι

ΠΡΑΣΟΝΗΣΙ

ρίνη

Πικρά Νερά ΠΕΠΑ

Μανούσου Πέπα

Μαγγανάρι

10

5

0

50 100 200 500 700

μ

0

0,5

1

2 Χιλιόμετρα

Τρεις Εκκλησιές

6

ρι νά ο γγανέικ Ματορι ν Σα

20

Βαθύρεμα

τζάνπιότας Κολιυ Μ λο

Σαντο

200 100 50

Ρούσσος

1 Μυλοπότας 3

Τρυπητή μ

ΨΑΘΟΝΗΣΙ

ΒΑΡΒΑΡΟΝΗΣΙ TERRAIN

T

CARTOGRAPHY

2

• Καταδύσεις (Μυλοπότας).

• Ψάρεμα.

• Κολύμπι στον δημοφιλή Μυλοπότα, στο Μαγγανάρι, στην Ψάθη και στις αμμουδιές Αγία Θεοδότη, Κάλαμος, Διαμμούδια, Τρεις Εκκλησιές, Παπά, Πλάκες, Τζαμαρία, Κουμπάρα, Λορέτζαινα και Πλακωτό.

• Πεζοπορία.

• Ψαροτούφεκο.

• Ιστιοπλοΐα.

• Θαλάσσια σπορ.

• Οργανωμένα κάμπινγκ στον Μυλοπότα και στον Όρμο (Γιαλό).

192. Ο οικισμός της Πρωτοκυκλαδικής Περιόδου στις πλαγιές του λόφου Σκάρκου.

Αγία Θεοδότη

4

Παραθεριστικό χωριό με μεγάλη παραλία στο οποίο θα δείτε τα ερείπια ρωμαϊκού υδραγωγείου. Από τον παλαιό οικισμό ξεκινά μονοπάτι, που οδηγεί στη θέση «Γεφύρι» μέσα από εντυπωσιακή διαδρομή. Απέχει 9 χλμ. ΒΑ από τη Χώρα.

Ψάθη

5

Παραθεριστικός οικισμός στον οποίο θα δείτε τα ερείπια του Παλαιοκάστρου ( 7ου-8ου αι.) σε βραχώδες ύψωμα. Απέχει 17,5 χλμ. Α από τη Χώρα.

Μαγγανάρι

6

Περιοχή με μοναδικές αμμουδερές παραλίες και γαλαζοπράσινα νερά στην οποία γυρίστηκε μέρος από την ταινία «Το απέραντο γαλάζιο». Αξίζει να δείτε τους γραφικούς ορμίσκους Τρεις Εκκλησιές, Κάλαμος και Πλάκες με τις πανέμορφες ακρογιαλιές, καθώς και το Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Καλάμου, 7,5 χλμ. ΒΔ. Απέχει 19 χλμ. ΝΑ από τη Χώρα.

Εκδηλώσεις

• Από τα μέσα Μαΐου έως τις αρχές Σεπτεμβρίου διοργανώνονται στο θέατρο «Οδυσσέας Ελύτης» οι πολιτιστικές εκδηλώσεις «Ομήρεια».

• Στις 29 Αυγούστου γιορτάζεται ο Άγιος Ιωάννης στην Ψάθη και στο Μαγγανάρι.

Χρήσιμα τηλέφωνα • Δήμος Ιητών: 22863-60.400 • Τουριστική Αναπτυξιακή Δημοτική Επιχείρηση: 22860-91.936 • Αστυνομικό τμήμα: 22860-91.222 • Κέντρο Υγείας: 22863-60.000 • Λιμεναρχείο: 22860-91.264 • ΚΤΕΛ: 22860-92.015 • Αρχαιολογικό Μουσείο: 22860-91.246 • Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης: 22860-91.246 Δικτυακός τόπος: www.ios.gr 193. Ο θεωρούμενος ως τάφος του Ομήρου, στις βόρειες ακτές της Ίου (θέση «Πλακωτό»).

ΙΟΣ

147 ΝΟΤΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

Δραστηριότητες σε όλο το νησί

ΙΟΣ ΝΟΤΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

149

194. Η Χώρα της Ίου θεωρείται από τους αντιπροσωπευτικότερους οικισμούς των Κυκλάδων, προσελκύοντας κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες.

Σίκινος

H

195. Η Χώρα της Σικίνου, κτισμένη στο χείλος γκρεμού, είναι από τις ομορφότερες των Κυκλάδων.

Σίκινος είναι ένα σχετικά μικρό νησί, που προσφέρεται για ήσυχες διακοπές, περιπάτους σε ενδιαφέρουσες τοποθεσίες και κολύμπι σε καθαρά νερά. Το πράσινο είναι λιγοστό και το έδαφος πετρώδες. Χαρακτηριστικός είναι ο απότομος γκρεμός που βρίσκεται στο ΒΔ τμήμα του νησιού, εκεί όπου είναι κτισμένη η Χώρα. Έχει έκταση 40 τ. χλμ., μήκος ακτών 41 χλμ. και πληθυσμό 240 κατοίκους. Κατοικήθηκε τη Μυκηναϊκή Εποχή και ονομαζόταν και Οινόη, από τα πολλά αμπέλια και το εκλεκτό κρασί της. Τον 10ο αι. π.Χ. εποικήθηκε από τους Ίωνες, ενώ τον 5ο αι. π.Χ. ήταν υπό την κυριαρχία των Αθηναίων. Στους αιώνες, η Σίκινος ακολούθησε τη μοίρα των νησιών των Κυκλάδων γνωρίζοντας την κυριαρχία των Ρωμαίων και των Βυζαντινών, ενώ στη διάρκεια της Ενετοκρατίας ανήκε στο Δουκάτο της Νάξου. Το 1537 το νησί κατέκτησαν οι Τούρκοι. Ενώθηκε με την υπόλοιπη Ελλάδα το 1829.

Από τις ωραιότερες των Κυκλάδων, με πέτρινα αρχοντικά και στενά γραφικά δρομάκια. Από τους δύο συνοικισμούς που την συγκροτούν, ο παλαιότερος είναι το Κάστρο, που λέγεται και Σίκινος, ενώ το Χωριό είναι δημιουργία των τελευταίων ετών. Η πλατεία της Χώρας με τα καφενεία και τα εμπορικά καταστήματα, αποτελεί το κέντρο της κοινωνικής ζωής του τόπου.

Αξίζει να δείτε • Τα αρχοντικά, από τα καλύτερα δείγματα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής των Κυκλάδων.

• Την εκκλησία της Παντάνασσας-Τίμιος Σταυρός, στα ανατολικά της πλακόστρωτης πλατείας. Ιδρύθηκε το 1787 και διαθέτει ξυλόγλυπτο επιχρυσωμένο τέμπλο εξαιρετικής τέχνης και θαυμάσιες μεταβυζαντινές εικόνες της Κρητικής Σχολής.

• Τους τρεις ανεμόμυλους, στο ψηλότερο σημείο της Χώρας.

• Το μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής,

χτισμένο στην άκρη βράχου σε εκπληκτική τοποθεσία, που δίνει την εντύπωση κάστρου.

• Το Λαογραφικό Μουσείο, που στεγάζεται σε παλιό ελαιοτριβείο.

• Τη βυζαντινή εκκλησία του Χριστού.

• Τις εκκλησίες της Αγίας Άννας, του Αγίου Βασιλείου και των Εισοδίων της Θεοτόκου.

• Τη Μαύρη Σπηλιά (ΒΔ), το μεγαλύτερο από τα σπήλαια του νησιού.

• Το μοναστηριακό συγκρότημα της Επισκοπής, 4 χλμ. ΝΔ. Εκεί σώζονται τα σημαντικότερα δείγματα αρχαίας κατοίκησης στο νησί. Ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου είναι αποτέλεσμα μετασκευής ρωμαϊκού μαυσωλείου του 3ου αι. μ.Χ.

• Το βυζαντινό εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου (14ου αι.).

• Τους αρχαίους οικισμούς, στην περιοχή της Αγίας Μαρίνας (Ν της Επισκοπής), όπου σώζονται ερείπια αρχαίων οικοδομημάτων. Ένας δεύτερος οικισμός (Παλιόκαστρο) βρίσκεται στη ΒΑ πλευρά του νησιού, κοντά στο ακρωτήριο Μάλτα.

196. Η εκκλησία της Παντάνασσας, στην κεντρική πλατεία της Χώρας.

ΣΙΚΙΝΟΣ

1

151 ΝΟΤΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

Χώρα

Διαμμούδια Λορέτζαινα Αλμυρός

Κουμπ ΠΑΛΙΟΚΑΣΤΡΟ

ΜΑΥΡΗ ΣΠΗΛΙΑ

Πάνω Χωριό ΑΒΟΛΑΔΟΝΗΣΙ

ΧΩΡΑ 1 (ΚΑΣΤΡΟ) 2

ΕΠΙΣΚΟΠΗ

Νάξο ς

Μάλτα

ς ινο κ ί Σ

γ. Γεώργιος

ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Διαλισκάρι γ. Νικόλαος

Αλοπρόνοια ος

ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ

ΚΑΛΟΓΕΡΟΣ

γ. Παντελεήμονας Σαντοριναίικα γ. Ιωάννης

ος δρ ν Καράς γα λέ ο Φ μ

200 100 50

ΣΙΚΙΝΟΣ TERRAIN

T 20

10

5

0

50 100 200 300 400 500 μ

0

0,5

1

2 Χιλιόμετρα

197. Το μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής δεσπόζει στον βράχο πάνω από τη Χώρα.

Διαδρομές στο νησί

Αλοπρόνοια (Άνω Πρόνοια)

2

Η Αλοπρόνοια ή Άνω Πρόνοια είναι το λιμάνι του νησιού. Το μικρό αυτό ψαροχώρι παρουσιάζει μεγάλη τουριστική ανάπτυξη, καθώς εδώ χτυπά η καρδιά της νυχτερινής ζωής και υπάρχουν οι καθαρές και ειδυλλιακές παραλίες του νησιού. Θα κολυμπήσετε στην παραλία της Αλοπρόνοιας, ενώ με καΐκι θα επισκεφθείτε τον Άγιο Γεώργιο, τον Άγιο Παντελεήμονα, το Διαλισκάρι, τα Σαντοριναίικα και την Πέτρα. Απέχει 4 χλμ. ΝΑ από τη Χώρα.

Εκδηλώσεις

• Πανηγύρια της Παναγίας στις 15 Αυγούστου, της Ζωοδόχου Πηγής, στα Εισόδια της Θεοτόκου

ΣΙΚΙΝΟΣ

198. Η Αλοπρόνοια με την όμορφη αμμουδιά της.

ΝΟΤΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

153

199. Η αμμουδιά στα Σαντοριναίϊκα.

στις 21 Νοεμβρίου και στη γιορτή της Παναγίας της Παντάνασσας, στις 27 Μαρτίου.

Δραστηριότητες σε όλο το νησί

• Κολύμπι στην Αλοπρόνοια, στον Άγιο Νικόλαο, στο Διαλισκάρι, στον Μάλτα, στον Άγιο Γεώργιο, στον Άγιο Παντελεήμονα, στα Σαντοριναΐικα, στον Άγιο Ιωάννη και στον Καρά.

• Καταδύσεις.

• Ψαροντούφεκο.

• Πεζοπορία.

• Mountain bike.

Χρήσιμα τηλέφωνα • Δήμος: 22860-51.238 • Αστυνομία: 22860-51.222 • Αγροτικό Ιατρείο: 22860-51.211 Δικτυακός τόπος: www.sikinos.gr

Φολέγανδρος

200. Μέρος της Χώρας Φολεγάνδρου με την εκκλησία της Παναγίας να δεσπόζει στο ύψωμα.

H

Φολέγανδρος προσφέρει διακοπές απόλυτης χαλάρωσης σε ένα γνήσιο κυκλαδίτικο τοπίο, που έχει μείνει ανεπηρέαστο από την τουριστική ανάπτυξη. Η περιπλάνηση στα πλακόστρωτα της Χώρας και στα στενά του κάστρου, το ανέβασμα στο βράχο της Παναγίας με την πανοραμική θέα στο Αιγαίο, το κολύμπι στις ερημικές και στις πολυσύχναστες παραλίες δημιουργούν ένα από τα ωραιότερα «σκηνικά» των Κυκλάδων. Με έκταση 32 τ. χλμ., η Φολέγανδρος βρίσκεται στις ΝΔ Κυκλάδες, ανάμεσα στη Σίκινο και τη Μήλο. Έχει μήκος ακτών 31,5 χλμ. και πληθυσμό 670 κατοίκους. Σύμφωνα με τη μυθολογία, επικεφαλής των πρώτων -Κρητικών- κατοίκων του νησιού ήταν ο γιος του Μίνωα, Φολέγανδρος.

H Χώρα της Φολεγάνδρου είναι χτισμένη μέσα και γύρω από το κάστρο, 150 μ. πάνω από τη θάλασσα. Το κάστρο βρίσκεται στο χείλος ενός γκρεμού και η θέα από αρκετά σημεία του κόβει την ανάσα. Στην καρδιά του οικισμού υπάρχουν πολλές εκκλησίες, όμορφες πλατείες με καφενεία και ταβέρνες, λιθόστρωτα σοκάκια -με πιο χαρακτηριστικό αυτό που ενώνει την πλατεία Πούντας με την εκκλησία της Παναγίας (Κοίμησης της Θεοτόκου)- και ασβεστωμένα σπίτια με τις χαρακτηριστικές μικρές αυλές.

• Τις τρεις γραφικές πλατείες Πούντας, Πιάτσας και Ντουνάβηδων με καφέ και εστιατόρια, σημείο συνάντησης των κατοίκων και των επισκεπτών.

• Την εκκλησία της Παναγίας, ανακαινισμένη το 1687 και ξαναχτισμένη το 1821. Το μαρμάρινο τέμπλο, ο αρχιεπισκοπικός θρόνος και ο άμβωνας είναι έργα του Τηνιακού μαρμαρογλύπτη Καπαριά. Βρίσκεται λίγο έξω από το κάστρο (10-15 λεπτά με τα πόδια), σε τοποθεσία με εκπληκτική θέα στο Αιγαίο.

• Το σπήλαιο της Χρυσοσπηλιάς. Βρίσκεται 201. Αρχαίες επιγραφές στη Χρυσοσπηλιά, που παρουσιάζει σημαντικό αρχαιολογικό ενδιαφέρον.

202. Η εκκλησία της Παναγίας (Χώρα), κτισμένη στη θέση αρχαίου ναού.

Αξίζει να δείτε • Το μεσαιωνικό κάστρο, κτισμένο από τους Ενετούς του Μάρκου Σανούδου το 1212. Εδώ βρίσκονται οι εκκλησίες της Ελεούσας (1530), της Παντάνασσας και της Αγίας Σοφίας, με τα ξεχωριστά τέμπλα.

• Τις εκκλησίες του Aγίου Νικολάου (μητρόπολη), του Ταξιάρχη (με εικόνες της κρητικής σχολής) και τη δισυπόστατη Αγία Αικατερίνη-Άγιος Αντώνιος.

ΦΟΛΕΓΑΝΔΡΟΣ

1

155 ΝΟΤΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

Χώρα

στη ΒΑ πλευρά του νησιού και χρειάζεται άδεια για να την επισκεφτείτε. Ασφαλής πρόσβαση γίνεται μόνο από τη θάλασσα και με πολύ καλό καιρό.

Διαδρομές στο νησί

Καραβοστάσης

2

Είναι το λιμάνι του νησιού. Αξίζει να δείτε το εκκλησάκι του Αγίου Αρτεμίου και την εξαιρετική παραλία του. Στο δρόμο προς τη Χώρα θα συναντήσετε το ξωκλήσι των Αγίων Πάντων μ’ ένα τμήμα του χτισμένο μέσα σε βράχο. Απέχει 3 χλμ. ΝΑ από τη Χώρα.

Αγκάλη

3

Μικρός παραθαλάσσιος οικισμός, χτισμένος αμφιθεατρικά γύρω από τον ομώνυμο όρμο. Αξίζει να δείτε το ξωκλήσι του Αγίου Νικολάου στην ομώνυμη παραλία και τον φάρο στο ακρωτήρι Ασπρόπουντα. Απέχει 4,5 χλμ. Δ από τη Χώρα.

Λυ γα ριά Γεώγιος ρ γι ος

ΑΒΟΛΑΔΟΝ

Αμπέλι

4

νω Μεριά

Αγκάλη

ωλ ο

ς

Βορεινά

ΧΩΡΑ 1

3

ΧΡΥΣΟΣΠΗΛΙΑ

ΜΑ ΚΑΡΔΙΩΤΙΣΣΑ

Ντεμενέος

γ. Ν

ικό λα ο Φυ ς ρά

Λειβαδάκι

Κίμ

Σύρο

Σερφιώτικο

ς

ΕΠΙΣ

2 Πετούσης Λιβάδι

ΦΟΛΕΓΑΝΔΡΟΣ

Καραβοστάσης Λιβάδι

ΔΥΟ ΑΔΕΛΦΟΙ ΑΓΙΟΣ Σίκινος ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΠΗΛΑΙΟ ΓΕΩΡΓΙΤΣΗ

Κάτεργο

ΜΑΚΡΥ ΚΑΤΕΡΓΟ

Σαν

το ρ

ίνη TERRAIN

μ

200 100 50

20

10

5

0

50 100 200 300 400 μ

0

0,5

1

2 Χιλιόμετρα

T

Χρήσιμα τηλέφωνα

203. Η παραλία Κάτεργο, στον νότιο τμήμα του νησιού.

Άνω Μεριά

4

Ο δεύτερος μεγάλος οικισμός της Φολεγάνδρου, στη ΒΔ άκρη του νησιού. Είναι αγροτικό χωριό και οι περισσότερες κατοικίες δεν είναι απλά σπίτια, αλλά «θεμωνιές», δηλαδή μικρές αυτόνομες μονάδες αγροτικής και κτηνοτροφικής παραγωγής. Περισσότερα γύρω από την αγροτική ζωή του τόπου θα μάθετε στο τοπικό Λαογραφικό Μουσείο, που περιλαμβάνει σπίτι, στάβλο και όλα τα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι. Απέχει 5,5 χλμ. ΒΔ από τη Χώρα.

Εκδηλώσεις

• «Γιορτές Φολεγάνδρου», με συναυλίες γνωστών καλλιτεχνών, παραδοσιακούς χορούς και εκθέσεις, τον Ιούλιο.

• Πασχαλινό Κέρασμα, έθιμο που κρατά τρεις ημέρες.

• Μεγάλο πανηγύρι για τον εορτασμό της Παναγίας, τον Δεκαπενταύγουστο.

Δραστηριότητες σε όλο το νησί

• Κολύμπι στον Καραβοστάση, τη Βάρδια, το Βι-

• Δήμος: 22860-41.285 • Αστυνομία: 22860-41.249 • Αγροτικό Ιατρείο: 22860-41.470 • Λιμεναρχείο: 22860-41.530 • Λαογραφικό Μουσείο Άνω Μεριάς: 22860-41.370 Δικτυακός τόπος: www.folegandros.gr 204. Ο φάρος της Ασπρόπουντας (1919), σε σημείο με μαγευτική θέα.

ΦΟΛΕΓΑΝΔΡΟΣ

157 ΝΟΤΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

τσέτζο, το Λιβάδι, το Πουντάκι ή το Λατινάκι. Επίσης, στις παραλίες Λειβαδάκι, Αμπέλι, Λυγαριά και στον Άγιο Γεώργιο, που είναι η βορειότερη του νησιού. Με καΐκι θα πάτε στο Κάτεργο, με το ψιλό βότσαλο και τα κρυστάλλινα, βαθυγάλαζα νερά, αλλά και στο σπήλαιο του Γεωργίτση.

• Κάμπινγκ στον Καραβοστάση (Λιβάδι).

• Καταδύσεις.

• Ψαροντούφεκο.

• Πεζοπορία στο δίκτυο μονοπατιών, μήκους 20 χλμ. Οι πιο χαρακτηριστικές διαδρομές ξεκινούν από την Άνω Μεριά προς την Αγκάλη (διάρκεια 1 ώρα), προς το εκκλησάκι της Ζωοδόχου Πηγής (διάρκεια 1 ώρα 15’), προς το Αμπέλι (διάρκεια 30΄) και προς Λειβαδάκι με επιστροφή από τον φάρο Ασπρόπουντας (διάρκεια 2 ώρες 10’). Επίσης, από τη Χώρα προς την Αγκάλη (διάρκεια 45’).

Σαντορίνη (Θήρα)

205. Πανοραμική άποψη των Φηρών και της καλντέρας του ηφαιστείου της Σαντορίνης.

Ε

να από τα διασημότερα κυκλαδονήσια και από τα πιο γνωστά ελληνικά νησιά διεθνώς. Η Σαντορίνη αποτελεί μοναδικό γεωλογικό φαινόμενο, καθώς το σημερινό νησί είναι ό,τι απέμεινε από το αρχικό (τη Στρογγυλή), το οποίο καταποντίστηκε στη θάλασσα μετά την έκρηξη του ηφαιστείου του, τον 16ο αι. π.Χ. Ήταν από τις πιο ισχυρές εκρήξεις στην ιστορία της Γης: τα τρία τέταρτα του νησιού βυθίστηκαν, σχηματίζοντας τη σημερινή Καλντέρα (κρατήρας), ενώ από τις πιο σημαντικές συνέπειες εκείνης της έκρηξης ήταν η καταστροφή των μινωικών ανακτόρων στην Κρήτη. Έχει έκταση 73 τ. χλμ., μήκος ακτών 69,5 χλμ. και πληθυσμό 13.670 κατοίκους. Η Σαντορίνη είναι το νοτιότερο νησί των Κυκλάδων. Ουσιαστικά, πρόκειται για ένα σύμπλεγμα νησιών που αποτελείται από τη Θήρα, τη Θηρασιά, το Ασπρονήσι, την Παλιά και τη Νέα Καμένη. Διατηρεί σε εξαιρετικό βαθμό την αρχιτεκτονική της κληρονομιά, εκτός από τα Φηρά και την Οία, και στους υπόλοιπους οικισμούς της ενδοχώρας. Στη Σαντορίνη είχε αναπτυχθεί σπουδαίος προϊστορικός πολιτισμός, κυρίως της μεσοκυκλαδικής εποχής, ο οποίος καταστράφηκε με την έκρηξη. Αργότερα, το νησί ξανακατοικήθηκε, άκμασε στα ελληνιστικά και ρωμαϊκά χρόνια, ενώ γνώρισε μακραίωνη ενετική κυριαρχία. Η τουριστική ανάπτυξη των τελευταίων δεκαετιών είναι ιλιγγιώδης, αλλά το νησί παραμένει ελκυστικό, γεμάτο μυστικά και άγνωστες ομορφιές και εξακολουθεί να έχει ένα από τα πιο διάσημα ηλιοβασιλέματα στον πλανήτη. Φημισμένο είναι το τοπικό κρασί με τους αμπελώνες του νησιού να καλλιεργούνται από την αρχαιότητα. Καλλιεργούνται οι ποικιλίες Ασύρτικο, Αθήρι, Αϊδάνι, Μανδηλαριά (ερυθρό) και Μαυροτράγανο (ερυθρό), ενώ εξαιρετικό είναι το κρασί Βινσάντο, που γίνεται από Ασύρτικο και Αϊδάνι.

Φηρά

1

Είναι ένα από τα γοητευτικότερα οικιστικά σύνολα της Ελλάδας, πρωτεύουσα της Σαντορίνης, κτισμένη σε εντυπωσιακή τοποθεσία στην κορυφή των απότομων βράχων. Ιδρύθηκε στα τέλη του 18ου αι. κι έχει οικοδομηθεί με την παραδοσιακή κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική. Η περιήγηση στα Φηρά αποτελεί μοναδική εμπειρία: γραφικές γειτονιές, κάτασπρα σπίτια με χαρακτηριστική κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική, εκκλησίες με γαλάζιους τρούλους, πολυσύχναστα σοκάκια με πολλά εμπορικά καταστήματα, καφετέριες κι εστιατόρια, σχεδόν όλα με μαγευτική θέα στην καλντέρα. Στο υψηλότερο σημείο της πρωτεύουσας είναι κτισμένο το Φηροστεφάνι, με θέα σε ένα από τα ωραιότερα ηλιοβασιλέματα της Σαντορίνης.

ΝΟΤΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

159

Περίπατος στα Φηρά

• Στις εκκλησίες της Υπαπαντής του Σωτήρα (ορθόδοξη μητρόπολη) και του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή (καθολική μητρόπολη).

208. Εντυπωσιακή θέα από τα Φηρά προς το νησάκι Νέα Καμένη και το Αιγαίο πέλαγος.

ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ

206. Το Μουσείο Προϊστορικής Θήρας στεγάζει αριστουργήματα από το Ακρωτήρι και άλλα σημεία του νησιού.

207. Αργυρός στατήρας από την αρχαία Θήρα του 525 π.Χ., με απεικόνιση δελφινιών (Νομισματικό Μουσείο, Αθήνα).

• Στο Αρχαιολογικό Μουσείο, που περιλαμβάνει μεγάλη συλλογή αγγείων του 7ου και 6ου αι. π.Χ., καθώς και αγάλματα από την αρχαϊκή έως τη ρωμαϊκή εποχή.

• Στο Μουσείο Προϊστορικής Θήρας, ένα από τα σημαντικότερα της Ελλάδας, όπου, μεταξύ άλλων, εκτίθενται τοιχογραφίες από τον προϊστορικό οικισμό του Ακρωτηρίου.

• Στο Λαογραφικό Μουσείο, το οποίο στεγάζεται σε παραδοσιακό οίκημα που χτίστηκε το 1861 μέσα σε βράχο και περιλαμβάνει εκθέματα από την παραδοσιακή ζωή του νησιού, πίνακες και βιβλία από την ιστορία της Σαντορίνης.

• Στο Μέγαρο Γκύζη (18ου αι.), με τις σημαντικές συλλογές (χαλκογραφίες κ.ά.).

• Στη Μονή της Αγίας Αικατερίνης, Δομινικανών Καλόγερων.

• Στο Μπελλώνειο Πνευματικό Κέντρο και στο Συνεδριακό Kέντρο Πέτρου Νομικού, όπου διοργανώνονται συνέδρια, εκθέσεις, συναυλίες κ.ά.

• Στο Φηροστεφάνι, παραδοσιακό οικισμό με ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική και υπέροχη θέα.

209. Η καλντέρα του ηφαιστείου στη Σαντορίνη αποτελεί ένα από τα πιο πολυφωτογραφημένα σημεία της Μεσογείου.

ΝΟΤΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

161

ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ

Μπαξέδες

Θόλος

ος

Φο λέ

γαν

δ ρο

Κάθαρος

ς

Παράδεισος Κολούμπος

11

Αμμούδι

Πορί

ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ (ΘΗΡΑ)

Φοινικιά

Οία Αρμένη

Ξηροπήγαδο Βουρβούλος

5

Ημεροβίγλι

Βουρβούλος

3

ΘΗΡΑΣΙΑ

Φηροστεφάνι

ΦΗΡΑ

ΝΕΑ ΚΑΜΕΝΗ

2 Καρτεράδος

1

ΗΦΑΙΣΤΕΙΟ

4

Μεσαριά

Βόθωνας Αθηνιός

ΠΑΛΙΑ ΚΑΜΕΝΗ

Αβίς Αγία Παρασκευή Βόθωνα

6

Μεγαλοχώρι Πύργος 7

9

Καμάρι

λος Μπ ά

Για λός

ΑΣΠΡΟΝΗΣΙ

Εμπορείο 8

Ανά

ΕΛΕΥΣΙΣ 12

ρα Αλ μύ

Μέ σα Πη γά δι α σπ ρ Κα η Κό μπιά κκι νη

10 ΑΚΡΩΤΗΡΙ

Κρήτ η

ξω Γιαλός Καρτεράδου Αλωνάκια Μονόλιθος

ΘΗΡΑ

Περίσσα Περίβολος

γ. Γεώργιος

Βλυχάδα

TERR AI N

Εξωμύτης

φη

T

μ

200 100 50

20

10

5

0

50 100 200 300 400 500 μ

0

0,5

1

2 Χιλιόμετρα

ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ

• Στην καλντέρα και στις νησίδες Νέα και Παλιά Καμένη, μνημεία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και μεγάλου επιστημονικού ενδιαφέροντος (στη Νέα Καμένη βρίσκεται ο κρατήρας του ενεργού ηφαιστείου), με καΐκι.

163

Καρτεράδος

2

Είναι ένα από τα όμορφα και γραφικά χωριά της ενδοχώρας. Ο παλιός οικισμός είναι υπόσκαφος (με δίχωρα σπίτια φτιαγμένα στην άσπα του ηφαιστείου, η οποία σκάβεται εύκολα), ενώ ιδιαίτερη εντύπωση προκαλούν οι υπόσκαφες εκκλησιές. Αρκετά σπίτια είναι κτισμένα σε ρεματιά, έτσι ώστε οι στέγες τους να βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο με το δρόμο. Απέχει 2 χλμ. ΝΑ από τα Φηρά.

Ημεροβίγλι

ΝΟΤΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

Διαδρομές στο νησί

3

Είναι χτισμένο σε μια προνομιακή θέση, στο υψηλότερο σημείο της θηραϊκής καλντέρας, σε υψόμετρο 300 μ., ανάμεσα στα Φηρά και την Οία. Ο γραφικός οικισμός του έχει χαρακτηριστεί διατηρητέος και είναι ένα μοναδικό σύνολο με υπέροχα κυκλαδίτικα σπίτια κι εκκλησίες. Απέχει 2,5 χλμ. ΒΔ από τα Φηρά.

Αξίζει να δείτε • Τα ερείπια του ενετικού κάστρου 210. Λόγω της θέσης του, το Ημεροβίγλι θεωρείται το «μπαλκόνι της Σαντορίνης».

211. Εξαιτίας του ηφαιστιογενούς εδάφους του νησιού, οι αμπελώνες της Σαντορίνης παράγουν εξαιρετικής ποιότητας κρασί.

«Σκάρος», το οποίο έκτισε ο Μάρκος Σανούδος και την εποχή της Ενετοκρατίας χρησιμοποιούνταν ως παρατηρητήριο.

• Το εκκλησάκι της Θεοσκέπαστης, το οποίο είναι κτισμένο στην άκρη ενός βράχου με μοναδική θέα.

• Την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου.

• Το επιβλητικό μοναστήρι του Αγίου Νικολάου (1674).

Μεσαριά

4

Βρίσκεται περίπου στο κέντρο του νησιού και φημίζεται για τους αμπελώνες του, από τους οποίους παράγεται η μεγαλύτερη ποσότητα κρασιού του νησιού. Απέχει 3 χλμ. ΝΑ από τα Φηρά.

Βουρβούλος

5

Ένα από τα χωριά που διατηρούν ανέπαφη τη παραδοσιακή κυκλαδίτικη φυσιογνωμία τους. Βρίσκεται στη ΒΑ πλευρά του νησιού πολύ κοντά στα Φηρά. Αξίζει να επισκεφθείτε τη βυζαντινή εκκλησία του χωριού και τις κάναβες, τα παραδοσιακά οινοποιεία του τόπου. Απέχει 3,5 χλμ. ΒΑ από τα Φηρά.

Βόθωνας

6

Γραφικός οικισμός με υπόσκαφα σπίτια. Αξίζει να επισκεφθείτε τις αξιόλογες εκκλησίες της Αγίας Τριάδας, της Αγίας Άννας και της Παναγίας, που χρονολογείται στα 1700, καθώς και το Μουσείο Οίνου (στεγάζεται στο οινοποιείο Volcan Wines, στο δρόμο προς το Καμάρι) όπου αποτυπώνεται η ιστορία του σαντορινιού κρασιού από τον 17ο ως τον 20ο αι. Απέχει 4 χλμ. ΝΑ από τα Φηρά.

Πύργος

7

Μεγάλο χωριό, με πολλά μεσαιωνικά σπίτια και αξιόλογες εκκλησίες, που προσφέρει εξαιρετική θέα σε όλο το νησί. Απέχει 7,5 χλμ. ΝA από τα Φηρά.

Αξίζει να δείτε • Τη Συλλογή Εικόνων και Εκκλησιαστικών Χειροτεχνιών (στην Αγία Τριάδα).

• Την εκκλησία Θεοτοκάκι (10ου αι.) με ενδιαφέρον ξυλόγλυπτο τέμπλο και πολύτιμες εικόνες.

• Το μισογκρεμισμένο μοναστήρι του Προφήτη Ηλία (1711), 4 χλμ. Ν.

χαρακτήρα και διάσημη παραλία με μαύρη άμμο. Απέχει 8,5 χλμ. ΝΑ από τα Φηρά.

Αξίζει να δείτε • Την Αρχαία Θήρα (2,5 χλμ. Ν). Ιδρύθηκε τον 9ο αι. π.Χ. από Δωριείς αποίκους και κατοικούνταν συνεχώς μέχρι και τη πρώιμη βυζαντινή περίοδο. Ο αρχαιολογικός χώρος περιλαμβάνει συγκροτήματα σπιτιών, αγορές, θέρμες, θέατρα, ιερά, τάφους διαφόρων εποχών και παλαιοχριστιανικά λείψανα.

• Την εκκλησία του Αγίου Νικολάου.

212. Η Κόκκινη παραλία, στη νότια πλευρά του νησιού.

Εμπορείο

8

Παραδοσιακό χωριό, με έντονο μεσαιωνικό χρώμα, οχυρωματική αρχιτεκτονική και στενά δρομάκια. Επίνειο της περιοχής είναι το θέρετρο Περίσσα, με τη φημισμένη μαύρη αμμουδιά. Απέχει 8 χλμ. Ν από τα Φηρά.

Αξίζει να δείτε • Το Κάστρο, στην καρδιά του Εμπορείου. Εκεί βρίσκονται μεταξύ άλλων, η εκκλησία της Παναγίας και η εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα (κοντά στη νότια πύλη).

• Τον Γουλά, πύργο με θέα την ευρύτερη περιοχή.

• Τους παλαιούς ανεμόμυλους.

Καμάρι

9

Σύγχρονο τουριστικό κέντρο με κοσμοπολίτικο

Αξίζει να δείτε • Το βενετσιάνικο κάστρο, με καταπληκτική θέα.

• Το ναό της Αγίας Θεοδοσίας.

• Το δημοτικό σχολείο και το μνημείο των Πεσόντων.

• Το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου.

213. Το ανεπτυγμένο τουριστικά Καμάρι με τη δημοφιλή παραλία του.

• Τον παραλιακό πεζόδρομο.

• Το ξωκλήσι της Ζωοδόχου Πηγής.

Ακρωτήρι

10

Γραφικό χωριό στη νότια άκρη της καλντέρας, κτισμένο γύρω από τα τείχη του βενετσιάνικου κάστρου. Πολύ κοντά, βρίσκεται ένας από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας. Πρόκειται για τον προϊστορικό οικισμό που ανακαλύφθηκε θαμμένος κάτω από την τέφρα του ηφαιστείου, ο οποίος κατοικούνταν από την ύστερη Νεολιθική Εποχή και άκμασε την Εποχή 214. Άποψη της Οίας και στο βάθος τα Φηρά.

215. Ο αρχαιολογικός χώρος στο Ακρωτήρι.

• Την Κόκκινη Παραλία. Τεράστιοι κόκκινοι βράχοι και κοκκινωπά βότσαλα συνθέτουν ένα ανεπανάληπτο σκηνικό.

• Την εκκλησία της Παναγίας της Καλαμιώτισσας.

• Τον φάρο.

Οία

11

Από τα διασημότερα τουριστικά θέρετρα του νησιού και ένας εκπληκτικής ομορφιάς οικισμός. Είναι ο πρώτος στην Ελλάδα που χαρακτηρίστηκε ως διατηρητέος και στο μεγαλύτερο μέρος του είναι υπόσκαφος. Το όνομα της Οίας έχει συνδεθεί με το μοναδικό ηλιοβασίλεμα το οποίο παρακολουθούν εκατοντάδες επισκέπτες κάθε απόγευμα. Οι ρυθμοί εδώ είναι πιο ήρεμοι από τα Φηρά και οι διακοπές στ’ αλήθεια μαγικές! Απέχει 10,5 χλμ. ΒΔ από τα Φηρά.

ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ

165 ΝΟΤΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

του Χαλκού. Η αρχιτεκτονική του έχει πολλά κοινά στοιχεία με τις μινωικές πόλεις. Μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει πολυώροφες οικίες, λιθόστρωτους δρόμους και πλατείες, αποχετευτικό δίκτυο και τοιχογραφίες. Απέχει 9,5 χλμ. ΝΔ από τα Φηρά.

Αξίζει να δείτε • Το παραδοσιακό υφαντήριο.

• Το κτίριο του Ναυτικού Μουσείου, το οποίο στεγάζει σημαντικά εκθέματα από τη ναυτική ιστορία του νησιού.

• Τις εκκλησίες της Παναγίας της Πλατσανής και της Παναγίας του Ακάθιστου Ύμνου.

• Το Κάστρο.

• Το Αμμούδι, επίνειο της Οίας σε θαυμάσιο φυσικό τοπίο.

• Στην Αρμένη, γραφική ακρογιαλιά.

• Τους ανεμόμυλους.

• Το εκκλησάκι των Αγίων Επτά Παίδων, σε βράχο.

• Τη νησίδα του Αγίου Νικολάου, όπου είναι χτισμένο και το ομώνυμο εκκλησάκι.

Περίβολος

12

Φυσική συνέχεια της Περίσσας αποτελεί η παραλία του Περίβολου. Οι δυο τους είναι οι διασημότερες και πιο οργανωμένες πλαζ του νησιού. Απέχει 10,5 χλμ. Ν από τα Φηρά.

Εκδηλώσεις

• «Ηφαίστεια», φεστιβάλ με πολιτιστικές εκδηλώσεις, συναυλίες και παραστάσεις χορού, τον Αύγουστο.

• Διεθνές Μουσικό Φεστιβάλ, στις αρχές Σεπτεμβρίου, στα Φηρά.

• Πανηγύρι της Επισκοπής, στη Μέσα Γωνιά, στις 15 Αυγούστου, στο οποίο σερβίρεται παραδοσιακή φάβα, ένα από τα πιο γνωστά προϊόντα του νησιού.

• Τα πιο γνωστά πανηγύρια είναι του Προφήτη Ηλία στις 20 Ιουλίου στα Φηρά, των Αγίων Επτά Παιδιών στις 4 Αυγούστου στην Οία, της Μετα216. Η ονομαστή φάβα της Σαντορίνης.

217. Η θέα της Σαντορίνης από τη Νέα Καμένη.

μόρφωσης του Σωτήρος στις 6 Αυγούστου και της Παναγίας τον Δεκαπενταύγουστο στο Ακρωτήρι, του Αγίου Ιωάννη στις 29 Αυγούστου στην Περίσσα και της Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας, στις 24 Σεπτεμβρίου στο Καμάρι.

• Πανηγύρι του προστάτη των κρασιών, Αγίου Αβερκίου, στο Εμπορείο, στις 22 Οκτωβρίου.

Δραστηριότητες σε όλο το νησί

• Κολύμπι στην περιοχή του Ακρωτηρίου, στον Μπάλο, στον Γιαλό, στην Κόκκινη Παραλία, στα Καμπιά, στην Άσπρη παραλία, στα Μέσα Πηγάδια και στην Αλμύρα. Στη Βλυχάδα και στις ακρογιαλιές του Εξωμύτη. Στην παραλία του Βουρβούλου και στο Ξηροπήγαδο. Στην περιοχή του Εμπορείου, στην Περίσσα και τον Περίβολο. Στην περιοχή Καμάρι, στο Καμάρι και στην παραλία της Αβίς. Στην περιοχή της Οίας, στην Αρμένη, στο Αρμενάκι, στο Αμμούδι, στον Περαματάρη, στον Κάθαρο, στους Μπαξέδες, στον Παράδεισο, στον Κολούμπο και το Πορί.

• Wind surfing.

• Καταδύσεις στον Ταξιάρχη (με το ναυάγιο) της Παλιάς Καμένης, στον ύφαλο της περιοχής Αδιάβατη (κοντά στο Ακρωτήρι), στο Αμμούδι, την

ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ ΝΟΤΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

167

218. Το διάσημο ηλιοβασίλεμα της Οίας συγκεντρώνει εκατομμύρια επισκέπτες όλο τον χρόνο.

Αρμένη και το Ασπρονήσι.

• Ψάρεμα.

• Πεζοπορία από τα Φηρά στην Οία (9 χλμ.) κατά μήκος της Καλντέρας, από την περιοχή της Αρχαίας Θήρας προς την Περίσσα (διάρκειας 30’) και από τον Προφήτη Ηλία προς την Περίσσα (διάρκειας 45΄).

• Θαλάσσια σπορ.

• Ιστιοπλοΐα.

• Εκδρομή με το υποβρύχιο «Ατλαντίς-Σαντορίνη 1», στο βυθό της Καλντέρας (τηλ. 2286028.900-1).

• Ξενάγηση στα οινοποιεία του νησιού, με πληροφορίες για τις ποικιλίες του σαντορινιού κρασιού και μαθήματα γευσιγνωσίας.

• Οργανωμένα κάμπινγκ στα Φηρά, το Μεγαλοχώρι και την Περίσσα.

Χρήσιμα τηλέφωνα • Δήμος Θήρας: 22860-22.231 • Κοινότητα Οίας: 22860-71.228 • Αστυνομία - Tουριστική Αστυνομία: 22860-22.649 • Κέντρο Υγείας: 22863-60.300 • Λιμεναρχείο: 22860-22.239 • Αεροδρόμιο: 22860-28.405 • ΚΤΕΛ Θήρας: 22860-25.462 • Αρχαιολογικό Μουσείο: 22860-22.217 • Μουσείο Προϊστορικής Θήρας: 22860-23.217 • Αρχαιολογικός χώρος Ακρωτηρίου: 22860-81.366 Δικτυακός τόπος: www.santorini.gr

219. Η οργανωμένη και πολυσύχναστη παραλία της Περίσσας, με την λεπτή μαύρη άμμο.

ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ ΝΟΤΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ ΝΟΤΙΕΣ

169

220. Ο παραδοσιακός οικισμός της Οίας. Στο κάτω μέρος του οικισμού βρίσκονται τα πολύχρωμα υπόσκαφα σπίτια και στο πάνω τα εντυπωσιακά καπετανόσπιτα.

Θηρασία

221. Ο Κόρφος, επίνειο του Μανωλά, είναι ένας γραφικός οικισμός με όμορφη παραλία και θαυμάσια θέα στη Σαντορίνη.

Η

Θηρασία ανήκει στο νησιωτικό σύμπλεγμα της Σαντορίνης και βρίσκεται απέναντι από την Οία. Η μορφή που έχει σήμερα είναι ό,τι απέμεινε από τη δυτική ακτή της Στρογγυλής, μετά την έκρηξη του ηφαιστείου, το 1500 π.Χ. Το επιβλητικό φυσικό ανάγλυφο με τους εντυπωσιακούς γεωλογικούς σχηματισμούς, η καλοδιατηρημένη λαϊκή αρχιτεκτονική στα σπίτια και τις εκκλησίες, η μαγευτική θέα στη Σαντορίνη, την Παλιά και τη Νέα Καμένη και η γραφική ακρογιαλιά του Κόρφου με τις παραδοσιακές ταβέρνες χαρακτηρίζουν αυτό το πολύ χαριτωμένο και ελάχιστα γνωστό νησί. Έχει έκταση 9 τ. χλμ. και πληθυσμό 260 κατοίκους. Εδώ έχουν εντοπιστεί οικισμοί της ύστερης Εποχής του Χαλκού και της Κλασικής Περιόδου. Στη Θηρασιά θα φτάσετε με πλοίο από τη Σαντορίνη ή καΐκι από την Οία.

Πρωτεύουσα του νησιού, με παραδοσιακό χαρακτήρα και μοναδική θέα στην καλντέρα.

Αξίζει να δείτε • Τις εκκλησίες του Αγίου Κωνσταντίνου και του Αγίου Ιωάννη καθώς και το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία, που βρίσκεται στην ψηλότερη κορυφή του νησιού.

• Τη θέση Βίγλα, που έχει υπέροχη θέα στη Θηρασία και στον Κόρφο.

• Τη Μονή της Παναγίας (3 χλμ. Ν) με θέα στην Καλντέρα, στη Σαντορίνη, την Παλιά και τη Νέα Καμένη, καθώς και τα Κεραδιανά Γκρεμνά.

• Τον Κόρφο, επίνειο του Μανωλά, με υπέροχη θέα στην καλντέρα και παραδοσιακές ταβέρνες.

• Τον Ποταμό, μεσόγειο χωριό με παραδοσιακό χρώμα.

Δραστηριότητες σε όλο το νησί

• Κολύμπι στις ακρογιαλιές του Κόρφου και της Ρίβας.

• Ψάρεμα.

• Καταδύσεις στο ακρωτήρι Τρυπητή.

• Πεζοπορία.

Χρήσιμα τηλέφωνα • Κοινοτικό Γραφείο: 22860-29.143 • Αγροτικό ιατρείο: 22860-29.144

ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ

Δικτυακός τόπος: www.thirasia.gr

Οία Αγία Ειρήνη

Μανωλάς (Θηρασιά)

Αγριλιά

1

Οία

Ποταμός

ΘΗΡΑΣΙΑ

ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ

Ρίβα

Κόρφος

Φηρά

ΝΕΑ ΚΑΜΕΝΗ

ΠΑΛΙΑ ΚΑΜΕΝΗ

TERRAIN

T

CARTOGRAPHY

μ

200 100 50

20

10

5

0

50 100 200 300 μ

0

0,5

1 Χιλιόμετρα

ΑΣΠΡΟΝΗΣΙ

ΘΗΡΑΣΙΑ

• Τη Ρίβα, το λιμάνι της Θηρασίας με την εκκλησία της Αγίας Ειρήνης, στην οποίασύμφωνα με την παράδοση- οφείλει την ονομασία της η Σαντορίνη (Santa Irini).

• Τον οικισμό της Ύστερης Εποχής του Χαλκού, στο νότιο τμήμα του νησιού.

171 ΝΟΤΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

Μανωλάς (Θηρασιά) 1

Ανάφη

222. Η Χώρα Ανάφης αναπτύσσεται σε λόφο γύρω από τον οικιστικό πυρήνα του ενετικού κάστρου (13ου αι.).

Η

Ανάφη είναι ένας μικρός παράδεισος, με ανέγγιχτες φυσικές καλλονές και αυθεντική κυκλαδίτικη ομορφιά. Βρίσκεται ανατολικά της Σαντορίνης και στο ανατολικό τμήμα του νησιού υψώνεται το βουνό Κάλαμος (460 μ.). Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, η Ανάφη, με διαταγή του Απόλλωνα, αναδύθηκε, από το βυθό του Αιγαίου, για να προσφέρει καταφύγιο στους Αργοναύτες. Υπάρχει και άλλη εκδοχή για την ονομασία του νησιού, που συνδέεται με την ανυπαρξία των φιδιών (Αν-όφις)! Η αρχαία πόλη της Ανάφης ιδρύθηκε από Δωριείς τον 8ο αι. π.Χ. Κατά τους βυζαντινούς χρόνους, μαστιζόταν από πειρατικές επιδρομές. Το 1537 και αφού μεσολάβησαν περίοδοι ενετικής κυριαρχίας, το νησί καταλήφθηκε από τους Τούρκους, μετά την καταστροφική επιδρομή του Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα. Στα πρότυπα της Χώρας Ανάφης, οι Kυκλαδίτες μάστορες που είχαν μεταναστεύσει στην Αττική έχτισαν στη δεκαετία 1860-1870 τον γραφικό οικισμό των Αναφιώτικων στα ριζά του βράχου της Aκρόπολης, στην Αθήνα. Η Ανάφη έχει έκταση 40 τ. χλμ., μήκος ακτών 33 χλμ. και πληθυσμό 250 κατοίκους.

223. Παραδοσιακή ξερολιθιά στο οικισμό της Χώρας.

Χώρα Ανάφης

1

Eίναι χτισμένη στα ερείπια του βενετσιάνικου κάστρου και έχει ολόλευκα σπίτια με θόλους και στενά δρομάκια φτιαγμένα από πέτρα. Οι εκκλησίες, οι μικρές πλατείες, τα καμαροσκεπή και τα επιπεδόστεγα σπίτια, τα στενά δρομάκια και τα ασπρισμένα σκαλάκια δημιουργούν ένα γραφικότατο σύνολο. Τα λείψανα του ενετικού κάστρου έχουν ενσωματωθεί στον οικοδομικό ιστό του οικισμού.

Αξίζει να δείτε • Τις εκκλησίες του Αγίου Σπυρίδωνα, με την ξεχωριστή αρχιτεκτονική, του Σταυρού, με το τέμπλο του 17ου αι., της Κοίμησης της Θεοτόκου, με το αξιόλογο τέμπλο, του Αγίου Νικολάου (μητρόπολη), με το περίτεχνο τέμπλο του 17ου αι. και τις αξιόλογες εικόνες, των Αγίων Αναργύρων, του Αγίου Χαραλάμπους και του Αγίου Αθανασίου, στην πάνω πλατεία με το ηρώο.

• Τους ανεμόμυλους.

• Την Αρχαιολογική Συλλογή, που περιλαμβάνει κυρίως εκθέματα από την ρωμαϊκή περίοδο.

Διαδρομές στο νησί • Στην κορυφή του λόφου Καστέλλι, όπου βρί-

224. Από τη Χώρα έχετε θαυμάσια θέα στο Αιγαίο πέλαγος.

ΑΝΑΦΗ

173 ΝΟΤΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

σκονται τα λείψανα της Αρχαίας Πόλης, η οποία κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους γνώρισε μεγάλη ακμή: βρέθηκαν πολυάριθμα ρωμαϊκά επιτύμβια γλυπτά, μαρμάρινα αγάλματα και προτομές. Η πόλη εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους της κατά την παλαιοχριστιανική περίοδο. Στους πρόποδες του λόφου, θα δείτε το ξωκλήσι της Παναγίας στο Δοκάρι, (δίπλα στο ξωκλήσι σώζεται μαρμάρινη ρωμαϊκή σαρκοφάγος, διακοσμημένη με ανάγλυφες παραστάσεις) καθώς και το ξωκλήσι του Αγίου Μάμαντος. Ακριβώς δίπλα υπάρχει ρωμαϊκό ταφικό συγκρότημα, κοντά στην Ιερά Οδό, που οδηγούσε από την αρχαία πόλη στο ιερό του Απόλλωνα.

• Στα λείψανα του επινείου της Αρχαίας Πόλης, στον όρμο Κατελιμάτσα (Καταλιμάτσα), νότια από το λόφο Καστέλλι, όπου υπάρχουν διάσπαρτα αρχιτεκτονικά μέλη και ερείπια νεκροταφείου.

• Στα ερείπια του ιερού του Αιγλίτη ή Αναφαίου Απόλλωνα, στους πρόποδες του Καλάμου, στο ανατολικό άκρο του νησιού. Αρχαία οικοδομικά υλικά του ναού χρησιμοποιήθηκαν στην ανέγερση της μονής της Ζωοδόχου Πηγής (Κάτω Παναγίας).

• Στη Μονή της Ζωοδόχου Πηγής (Κάτω Παναγία). Το καθολικό της Μονής έχει αξιόλογο τέμπλο και εικόνες του 19ου αι. Στην αυλή της Μονής και στη γύρω περιοχή υπάρχουν διάσπαρτα αρχιτεκτονικά μέλη και ερείπια εγκαταστάσεων του ιερού του Αιγλίτη ή Αναφαίου Απόλλωνα.

• Στο Δρακοντόσπηλο, ανατολικά από τη Μονή της Ζωοδόχου Πηγής.

• Στη Μονή της Παναγίας της Καλαμιώτισσας (Άνω Παναγιά). Βρίσκεται στην κορυφή του

ος αν έπ Δρ ι άθ γκ α λα σσ ά Κα ρά γι Π Βα

Λιβόσκοπος

ΠΥΡΓΙ

Χιλιόμετρα 2

1 0,5 0

ΧΩΡΑ

Αστυπάλαια

Χάλαρα ΑΝΑΦΑΙΟΣ ΑΠΟΛΛΩΝΑΣ ΔΡΑΚΟΝΤΟΣΠΗΛΟ

ΚΑΣΤΕΛΛΙ

ρι ι ας τή υρο ός υν ασ ργ αμ κο ον ά τ ού Μ Αν Πο γ. ας κια ς ςΡ έγ δά νη α λο Μ λα άν τσ εγά ς ι Φ Ιω μά Μ α γ. τελι ς - ουν ό κ Κα ικρ ού ού Μ ω Ρ ουρ ξ μ νι λα ύ Φ τσο ι Κα ισίδ ε Κλ

1 ρμος Αγίου Νικολάου

Σα

ΑΝΑΦΗ

γ. Γεώργιος

Καμένη Λαγκάδα

ίνη ορ τ ν

Καλάμου, στα 460 μ. (1 ώρα και 30 λεπτά πεζοπορία, μέσα από ένα επιβλητικό ορεινό τοπίο). Στο καθολικό υπάρχει τέμπλο του 18ου αι. και έξω από τη Μονή έχουν εντοπιστεί λείψανα οχύρωσης μεσαιωνικών χρόνων.

• Στο Κλεισίδι, παραθαλάσσιο οικισμό, 2,5 χλμ. ΝΑ από τη Χώρα.

• Στον Άγιο Νικόλαο (το λιμάνι του νησιού), από το γραφικό ανηφορικό μονοπάτι που συνδέει τον οικισμό με τη Χώρα.

• Στο ξωκλήσι του Χριστού, 4,5 χλμ. Β, και το ξωκλήσι της Φανερωμένης, κοντά στο βόρειο τμήμα του νησιού.

• Στη βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Αντωνίου (Β), με τα εντοιχισμένα αρχαία αρχιτεκτονικά μέλη και τις καταπληκτικές τοιχογραφίες του 13ου αι.

ΦΤΕΝΑ

ΠΑΧΕΙΑ ΠΑΧΕΙΑ

μ 500 400 300 200 100 50 0 5 10 20 50 100

TERRAIN

200

T

500 μ

ΜΑΚΡΑ ΜΑΚΡΑ

ΑΝΑΦΗ

Εκδηλώσεις

• «Αργοναυτικά», πολιτιστικές εκδηλώσεις και αθλητικοί αγώνες, στα μέσα Αυγούστου.

• Πανηγύρι της Παναγίας της Καλαμιώτισσας, προστάτιδος του νησιού, στις 7-8 Σεπτεμβρίου.

175

• Πεζοπορία (ο καλύτερος τρόπος να ανακαλύψετε το νησί) στο δίκτυο μονοπατιών, συνολικού μήκους 18 χλμ., που διατρέχουν το μεγαλύτερο μέρος της Ανάφης.

• Αναρρίχηση.

• Κολύμπι στις νότιες ακτές, το Κλεισίδι, στον όρμο Αγίου Νικολάου, στο Κατσούνι, στον Έξω Ρούκουνα, στη Φλαμουρού, στο Κατελιμάτσα (Καταλιμάτσα), στον Μεγάλο (Μέγα) Ποταμό, στον Άγιο Ιωάννη, στους Αγίους Αναργύρους και το Μοναστήρι (Πρασιές). Στις δυτικές ακτές, στην Καμένη Λαγκάδα, στη Βαγιά και στα Πράσσα. Στις βόρειες ακτές, στο Δρέπανο, στο Λιβόσκοπο, στον όρμο Αγίου Γεωργίου και στα Χάλαρα. Νότια από την Ανάφη βρίσκεται η μικρή Αναφοπούλα, «δορυφόρος» του νησιού.

• Ψάρεμα.

Χρήσιμα τηλέφωνα • Δήμος Ανάφης: 22860-61.266

ΝΟΤΙΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

Δραστηριότητες σε όλο το νησί

225. Η παραλία στον όρμο του Αγίου Νικολάου.

• Αστυνομία-Λιμεναρχείο: 22860-61.216 • Αγροτικό Ιατρείο: 22860-61.215 • Αρχαιολογική Συλλογή: 22860-61.329 Δικτυακός τόπος: www.anafi.gr

226. Η αμμουδιά του (Μικρού και Μεγάλου) Ρούκουνα έχει μήκος 1 χλμ.

ΕΚΔΟΣΗ: ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Νοέμβριος 2016

Εποπτεία έκδοσης: ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΝΟΜΠΙΛΑΚΗ Διευθύντρια Δ/νσης Έρευνας Αγοράς και Διαφήμισης

Συντονισμός έκδοσης: ΠΟΛΙΝΑ ΒΡΑΧΑΤΗ Προϊσταμένη Τμήματος Εκδόσεων & Οπτικοακουστικών Μέσων

Επιμέλεια κειμένων: ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΑΓΚΟΣ

Καλλιτεχνική επιμέλεια: ΜΑΡΙΑ ΜΑΝΔΡΕΚΑ

Σελιδοποίηση εντύπου, έγχρωμα δοκίμια: UNLIMITED ΕΠΕ

Φωτογραφίες: Κ. ΜΟΥΣΤΑΦΕΛΛΟΥ: Εξώφυλλο, 2, 14, 22, 25, 28, 51, 54, 74, 88, 109, 155, 156, 158, 167, 168, 174, 178, 194, 195, 197, 199, 200, 203, 220, 222, 224, 225, 226 - Μ. ΑΪΝΑΛΗΣ: 217 - Κ. ΒΕΡΓΑΣ: 72, 86, 134 - Ν. ΔΕΣΥΛΛΑΣ: 45α Γ. ΔΕΤΣΗΣ: 3, 8, 42, 46, 123, 136, 137, 138, 144, 145, 147, 149, 160, 162, 163, 190, 191 - Π. ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: 173, 175 - Γ. ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ: 210, 213 - Γ. ΚΑΒΑΛΛΙΕΡΑΚΗΣ: 35, 127 - Χ. ΚΑΚΑΡΟΥΧΑΣ: 66 - Κ. ΚΑΦΙΡΗΣ: 184 - Ν. ΚΟΝΤΟΣ: 105, 117, 128 - Κ. ΚΟΥΖΟΥΝΗ: 34, 36, 37, 39, 41, 47, 49, 52, 53, 55 - Γ. ΚΟΥΛΑΞΙΔΗΣ: 201 - Μ. ΜΑΝΔΡΕΚΑ: 161, 223 - Π. ΜΑΤΣΟΥΚΑ: 10, 12, 15, 16, 20, 30, 50, 80,85, 97, 129, 135, 139, 140, 166, 170, 172, 176, 221 Φ. ΜΠΑΛΤΑΤΖΗΣ: 150, 216 - Ε. ΜΠΕΛΗΓΙΑΝΝΗ: 153 - Α. ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ: 143 - Σ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ: 165 - Δ. ΡΟΖΑΚΗ: 212 - Γ. ΣΚΟΥΛΑΣ: 21, 26, 29, 60, 95, 104, 108, 111, 114, 116, 124, 148, 182, 188, 192, 193, 204, 205, 206, 208, 209, 214, 215, 218 - Μ. ΣΤΑΦΥΛΙΔΟΥ: 27, 84 - Π. ΣΤΟΛΗΣ: 32, 58, 62, 75, 189, 211, 219 - Χ. ΣΦΥΡΑΣ: 89, 154 - Γ. ΨΙΛΑΚΗΣ: 44, 106, 107, 196, 198, 202 - SΗUTTERSTOCK: 63, 68 - ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΥΚΛΑΔΩΝ: 5, 6, 7, 9, 11, 38, 56, 57, 64, 73, 77, 81, 94, 96, 99, 118, 119,120, 125, 126, 151, 152, 159, (Γ. ΓΑΒΑΛΑΣ: 164 - Σ. ΜΑΜΙΔΗΣ: 90 - Δ. ΠΟΥΠΑΛΟΣ: 48 - Α. ΣΜΑΡΑΓΔΗΣ: 157, 169, 171, 177, 179, 180 - ΔΗΜΟΣ ΠΑΡΟΥ: 130, 131, 132, 133) - ΑΡΧΕΙΟ ΕΟΤ: 19, 31, 45β - ΔΗΜΟΣ ΑΜΟΡΓΟΥ: (Γ. ΚΑΨΑΛΗΣ: 183, 186, 187 Γ. ΛΟΥΔΑΡΟΣ: 185) - ΔΗΜΟΣ ΑΝΔΡΟΥ: 65, 69, 70, 71 - ΔΗΜΟΣ ΚΥΘΝΟΥ: 13, 17, 18 - ΔΗΜΟΣ ΣΕΡΙΦΟΥ: 24 - ΔΗΜΟΣ ΣΥΡΟΥ: (ΣΤ. ΜΑΜΙΔΗΣ: 92, 93, 98, 101, 102, 103) - ΔΗΜΟΣ ΤΗΝΟΥ: 76, 78, 82, 87 - ΚΑ΄ ΕΦΟΡΕΙΑ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ: (Γ. ΚΟΥΡΑΓΙΟΣ: 121 Ε. ΛΕΓΑΚΗ: 141, 146 - Ν. ΞΕΝΙΚΑΚΗΣ: 40 - Χ. ΤΕΛΕΒΑΝΤΟΥ: 61 Π. ΧΑΤΖΗΔΑΚΗΣ: 110, 113 - ΜΟΥΣΕΙΟ ΔΗΛΟΥ: 115) - ΚΑΖΙΝΟ ΣΥΡΟΥ: 100 - ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΥΚΛΑΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ: 1 - ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ Β. & Ε. ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ: 59α, 59β - ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΣΟΚΛΗ: 79 - ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ, ΑΘΗΝΑ: 4, 23, 33, 43, 67, 83, 91, 112, 122, 142, 181, 207.

Επεξεργασία φωτογραφιών: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΟΥΖΟΥΝΗ

Χάρτες: TERRAIN Editions S.A. Εκτύπωση: PRESSIOUS ARVANITIDIS S.A. ISBN: 978-960-534-069-8 Copyright: ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

Η ΠΑΡΟΥΣΑ ΕΚΔΟΣΗ ΔΕΝ ΠΩΛΕΙΤΑΙ

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ www.visitgreece.gr

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ