ΑΘΗΝΑ GR by Visit Greece

ΑΘΗΝΑ • ΑΤΤΙΚΗ

AΘΗΝΑ • ΑΤΤΙΚΗ

Μιχάλης Παναγιωτάκης, 6,5 ετών. Το έργο του εξωφύλλου αποτελεί ευγενική παραχώρηση του Μουσείου Ελληνικής Παιδικής Τέχνης και ανήκει στις συλλογές του (για το Μουσείο, βλ. σελ. 29).

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή

1ος περίπατος: Αρχαία Αθήνα

2ος περίπατος: Βυζαντινά Μνημεία στην Αθήνα

3ος περίπατος: Οθωμανικά Μνημεία στην Αθήνα

Η Αρχιτεκτονική στη σύγχρονη Αθήνα

4ος περίπατος: Ιστορικό Κέντρο (1)

5ος περίπατος: Ιστορικό Κέντρο (2)

6ος περίπατος: Ιστορικό Κέντρο (3)

7ος περίπατος: Κολωνάκι-Περιοχή Ρηγίλλης-Μετς

8ος περίπατος: Από τον Λόφο Λυκαβηττό στον Λόφο Στρέφη

9ος περίπατος: Από το Σύνταγμα στην Πλατεία Ομονοίας

10ος περίπατος: Από την Πλατεία Ομονοίας στην Κυψέλη

11ος περίπατος: Διανύοντας την Ιστορία

Προάστια

Μουσεία

Ημερήσιες εκδρομές στην Αττική

Αγορές στην Αθήνα

109

Διασκεδάζοντας με τα παιδιά

111

Nυκτερινή ζωή

113

Ελληνική Κουζίνα και Κρασιά

114

Πληροφορίες

118

Χάρτες

128

ΑΤΤΙΚΗ • ΑΘΗΝΑ Η Αθήνα, μία από τις εμβληματικότερες πόλεις του κόσμου, είναι η ιστορική πρωτεύουσα της Ευρώπης, αφού από τη νεολιθική εποχή έως σήμερα δεν έπαυσε ποτέ να κατοικείται. Στο μήκος της μακραίωνης, συναρπαστικής ιστορίας της, η κορύφωση ήρθε τον 5ο αι. π.Χ. (ο «Χρυσός Αιώνας του Περικλή»), όταν οι αξίες και ο πολιτισμός της ξεπέρασαν τα γεωγραφικά όρια της πόλης και απέκτησαν παγκόσμια σημασία και δόξα. Η πολιτική σκέψη, το θέατρο, οι τέχνες, η φιλοσοφία, η επιστήμη, η αρχιτεκτονική και τόσες άλλες εκδοχές της ανθρώπινης διανόησης έφτασαν στο επικό απόγειό τους σε μια μοναδική, στην παγκόσμια ιστορία, χρονική σύμπτωση και πνευματική abited ολοκλήρωση.

1. Πανοραμική since the θέα της Αθήνας Neolithic age, τον νοτίων isκαιconsidered προαστείων που Europe’s περιβάλλονται historical απόcapital τη θάλασσα. and Ο ιερός one Βράχος of the της Ακρόπολης world’s κυριαρχεί στο emblematic κέντρο. cities. During

Έτσι, η Αθήνα αποτέλεσε το λίκνο του δυτικού πολιτισμού, ενώ απειράριθμες ελληνικές λέξεις και έννοιες όπως δημοκρατία, αρμονία, μουσική, μαθηματικά, τέχνη, γαστρονομία, αρχιτεκτονική, λογική, έρως, ευφορία και εκατοντάδες άλλες εμπλούτισαν πολλές γλώσσες και ενέπευσαν διαφορετικούς πολιτισμούς. Στους αιώνες, η πόλη γνώρισε ποικίλους κατακτητές, που άφησαν τα ίχνη τους σε μνημεία με ξεχωριστή αίγλη και

σημασία, δημιουργώντας ένα σπάνιο ιστορικό παλίμψηστο. Το 1834 ανακηρύχτηκε σε πρωτεύουσα του νεότερου ελληνικού κράτους, με αφετηρία τον απόηχο του κλασικού παρελθόντος της, ενώ στους δύο αιώνες που μεσολάβησαν εξελίχτηκε σε σύγχρονο μητροπολιτικό κέντρο με απαράμιλλη γοητεία και υψηλό ενδιαφέρον. Σήμερα, η επίσκεψη σ’ αυτήν προσφέρει μια ανεπανάληπτη εμπειρία. Ένα «ταξίδι» στην ιστορία 6.000 ετών. Το «βάπτισμα» σε σπουδαία μνημεία και αριστουργήματα της τέχνης από την αρχαιότητα και τη μεσαιωνική επο χή, αλλά και στην αρχιτεκτονική κληρονομιά του 19ου και του 20ου αι. Την αίσθηση «θαλπωρής» και ανάτασης από το εκπληκτικό φως, που διαχέει απλόχερα ο αττικός ουρανός. Τη μαγεία του φυσικού τοπίου της ευρύτερης περιοχής της πόλης (παραθαλάσσιο «δαντελωτό», ακτές, ορεινοί όγκοι). Την απόλαυση των σύγχρονων υποδομών και της ξεχωριστής ζωντάνιας των κατοίκων της. Η Αθήνα είναι μια από τις γοητευτικότερες και ελκυστικότερες πρωτεύουσες της Ευρώπης, που συναρπάζει κάθε επισκέπτη όλες τις εποχές του χρόνου.

1ος περίπατος

ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ Με την πεζοδρόμηση κεντρικών οδών (Βασ. Όλγας, Δ. Αρεοπαγίτου, Απ. Παύλου, Αδριανού και τμήμα της Ερμού), δημιουργήθηκε ο μεγαλύτερος πεζόδρομος της Ευρώπης (μήκους 3 χλμ.), ένας ενιαίος περίπατος στους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της πόλης (αρχαιολογικό άλσος). Στο τμήμα από την οδό Διονυσίου Αρεοπαγίτου (απέναντι από την Πύλη του Αδριανού) ως τη συμβολή των οδών Ερμού και Πειραιώς (στην περιοχή του Κεραμεικού), ανατάσσεται, σε μεγάλο βαθμό, το αρχαίο τοπίο, καθώς μια ευρύτατη περιοχή απαλλάσσεται από τις δραστηριότητες της σύγχρονης 2. Ναός πόλης. Ο αρχαιολογικός περίπατος αποτελεί μια αξέχαστη εμπειρία. Ολυμπίου Διός: από τους συνοθηκε από το Δευκαλίωνα, έναν λικά 104 κίονες 1 ΟΛΥΜΠΙΕΙΟ από τους μυθικούς προγόνους (ύψους 17 μ.) των Ελλήνων. Την εποχή της Το Ολυμπιείο περιλαμβάνει έχουν απομείνει τυραννίας, γύρω στο 515 π.Χ., σήμερα οι 16. το ιερό (ναός) του Ολυμπίου ο Πεισίστρατος ο νεώτερος, Διός, ρωμαϊκά λουτρά, κλα3. Η αψίδα σικές οικίες, καθώς και τμήμα εγγονός του ομώνυμου τυτου Αδριανού, του οχυρωματικού τείχους ράννου, επιχείρησε να αντιη συμβολική της αρχαίας πόλης. Σύμφωνα καταστήσει τον παλαιό ναό με πύλη της πόλης με τον περιηγητή Παυσανία, ο έναν νέο, πιο εντυπωσιακό. Η των Αθηνών. ναός του Ολύμπιου Διός ιδρύ- τυραννία, όμως, καταργήθηκε

1ος περίπατος:

Κοίτη Ιλισού. Μην παραλείψετε να κάνετε μια βόλτα στο μόνο σωζόμενο τμήμα της κοιλάδας του ποταμού Ιλισού (πίσω από το ναό του Ολυμπίου Διός), του ιερού ποταμού των Μουσών κατά την αρχαιότητα, με διάσπαρτα απομεινάρια αρχαίων ιερών. Πολύ κοντά, υπάρχει ο βράχος της περίφημης στην αρχαιότητα πηγής Καλλιρρόη, ενώ δίπλα βρίσκεται η Αγία Φωτεινή,

που κτίστηκε το 1872 στη θέση παλαιότερου ναού και στα θεμέλια ιερού της Εκάτης. Ακόμα, σε κοντινή απόσταση σώζονται σημαντικά μνημεία από τα κλασικά, ρωμαϊκά και βυζαντινά χρόνια (ναός του Δελφινίου Απόλλωνα, ναός του Κρόνου και της Ρέας, βυζαντινή συνοικία με εργαστήρια, η βασιλική του Λεωνίδη κ.α.).

ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ

και οι κατασκευαστικές εργασίες σταμάτησαν. Η κατασκευή του νέου ναού ανατέθηκε αργότερα στο Ρωμαίο αρχιτέκτονα Decimus Cossutius από το βασιλιά της Συρίας Αντίοχο το Δ´ τον Επιφανή. Όταν ο Αντίοχος πέθανε (το 163 π.Χ.), ο ναός εγκαταλείφθηκε για άλλη μία φορά, μένοντας χωρίς οροφή και αετώματα. Η κατασκευή του ναού, από τους μεγαλύτερους του αρχαίου κόσμου, ολοκληρώθηκε το 131 μ.Χ. από τον Ρωμαίο Αυτοκράτορα Αδριανό. Είναι κορινθιακού ρυθμού (μήκους 110 μ. και πλάτους περίπου 44 μ.), οκτάστυλος, τρίπτερος στις δύο στενές πλευρές και εικοσάστυλος δίπτερος στις μακρές. Μέσα στο ναό υπήρχε χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία, που δεν σώζεται σήμερα.

2 ΠΥΛΗ ΤΟΥ ΑΔΡΙΑΝΟΥ Μετά την κατασκευή του ναού του Διός, οι Αθηναίοι τίμησαν τον αυτοκράτορα Αδριανό, χτίζοντας το 131 μ.Χ. μία αψιδωτή πύλη στη βορειοδυτική γωνιά της περίφραξης του ναού. Το μνημείο έχει ύψος 18 μ. και πλάτος 13 μ., ενώ η αψίδα που κατασκευάστηκε από πεντελικό μάρμαρο φέρει, στο επιστύλιο, πάνω από το τόξο, δύο επιγραφές. Η μία, προς το μέρος της Ακρόπολης και την παλιά πόλη (δυτική όψη) αναφέρει: «Αυτή είναι η Αθήνα, η πόλη του Θησέα», ενώ η δεύτερη που υπάρχει στην πλευρά η οποία αντικρίζει το ιερό και την προέκταση της πόλης από τον Αδριανό (ανατολική όψη), λέει: «Αυτή είναι η πόλη του Αδριανού και όχι του Θησέα». 3

ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ

1ος περίπατος:

3 ΟΔΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΟΥ Ένας από τους εντυπωσιακότερους δρόμους της Αθήνας, που προσφέρει εκπληκτική οπτική επαφή με τη νότια κλιτύ του βράχου της Ακρόπολης, όπου βρίσκονται μερικά από τα σημαντικότερα αρχαιολογικά μνημεία της πόλης, και ο Παρθενώνας. Προσέξτε ιδιαίτερα τα κτήρια της αριστερής πλευράς, κτισμένα τα περισσότερα στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αι., σε νεοκλασικό ή μοντερνιστικό ύφος, που απο-

4. Άποψη της πεζοδρομημένης οδού Διονυσίου Αρεοπαγίτου, κεντρικό τμήμα του «μεγάλου περιπάτου» στους αρχαιολογικούς χώρους της Αθήνας. 5. Θέατρο Διονύσου. 6. Το ρωμαϊκό Ωδείο Ηρώδου Αττικού.

δίδουν την αύρα του μεγαλοαστικού κλίματος της οδού.

ΘΕΑΤΡΟ 4 ΑΡΧΑΙΟ ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΟΥ Οδηγίες: Περάστε μέσα από την είσοδο που οδηγεί στον αρχαιολογικό χώρο στη νότια κλιτύ της Ακρόπολης, (στην οδό Διονυσίου Αρεοπαγίτου) και κατευθυνθείτε προς τα πάνω. Ψηλά στα δεξιά θα δείτε το αρχαιότερο από όλα τα γνωστά θέατρα του κόσμου, το θέατρο του Διονύσου. Στο χώρο αυτό οι τέσσερις σημαντικότεροι αρχαίοι 6

Συνεχίζοντας, θα συναντήσετε τη Στοά Ευμένους που κτίστηκε από το Βασιλιά της Περγάμου Ευμένη το Β´, το 2ο αι. π.Χ. Κύριος σκοπός τής Στοάς ήταν η προστασία των θεατών από κακοκαιρία ή ήλιο. Πάνω από τη Στοά μπορείτε να δείτε τα ερείπια του Ασκληπιείου, που κτίστηκε το 429 π.Χ. μετά το λοιμό, ο οποίος είχε αποδεκατίσει τον πληθυσμό της Αθήνας.

ΗΡΩΔΟΥ 6 ΩΔΕΙΟ ΑΤΤΙΚΟΥ Το Ηρώδειον, όπως ονομάζεται σήμερα, χτίστηκε το 161 μ.Χ.

1ος περίπατος:

5 ΣΤΟΑ ΕΥΜΕΝΟΥΣ

από τον Ηρώδη Τιβέριο Κλαύδιο τον Αττικό, μία σημαντική μορφή της εποχής, δάσκαλο και φιλόσοφο, που είχε κληρονομήσει μία μεγάλη περιουσία από τον πατέρα του. Όταν η σύζυγός του Ρήγιλλα πέθανε, ο Ηρώδης ο Αττικός έχτισε αυτό το σκεπαστό Ωδείο για μουσικές παραστάσεις, που θα δίνονταν στη μνήμη της. Στο χώρο αυτό οι αρχαίοι Έλληνες συνήθιζαν να διοργανώνουν μουσικές εκδηλώσεις. Σήμερα, στο χωρητικότητας 5.000 θέσεων θέατρο, πραγματοποιούνται κάθε καλοκαίρι οι εκδηλώσεις του Φεστιβάλ Αθηνών (βλ. σελ. 126). Όμως, την ομορφιά και τη μαγεία του μπορεί να την απολαύσει κάποιος στη διάρκεια ενός πρωινού περιπάτου στο δρόμο προς την Ακρόπολη.

ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ

Έλληνες ποιητές, ο Αισχύλος, ο Αριστοφάνης, ο Ευριπίδης και ο Σοφοκλής είδαν τα έργα τους να παίζονται για πρώτη φορά τον 5ο αι. π.Χ. Το κοίλον και το προσκήνιο (σκηνή) ήταν αρχικά φτιαγμένα από ξύλο. Στη διάρκεια του 4ου αι. π.Χ. κατασκευάστηκαν, εκ νέου, από μάρμαρο. Σήμερα, σώζονται μόνο τμήματα του λίθινου κοίλου. Σύμφωνα με τους ειδικούς, το θέατρο είχε χωρητικότητα 17.000 θεατών. Πάνω από το θέατρο, λαξευμένο στο βράχο της Ακρόπολης, βρίσκεται το χορηγικό Μνημείο του Θρασύλλου (319 π.Χ.), ενώ ψηλότερα ξεχωρίζουν δύο χορηγικοί κορινθιακοί κίονες.

7 ΑΚΡΟΠΟΛΗ Το σύμβολο της Αθήνας, ο ιερός βράχος, ο σύνδεσμος ανάμεσα στο θαυμαστό αρχαίο πολιτισμό και τη σύγχρονη πόλη. Τα μνημεία που υπάρχουν σήμερα στον Ιερό Βράχο χρονολογούνται από την προϊστορική περίοδο μέχρι και τα βάθη της αρχαιότητας. Δεν υπάρχει Έλληνας ή ξένος επισκέπτης που να μην επιθυμεί να πραγματοποιήσει το προσκύνημα στον ιερό αυτό βράχο και να «απορ-

ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ

1ος περίπατος:

7.4

7 7.1 7.3

7.2

6 5 4

ροφήσει» το μεγαλείο και την ομορφιά του. Η επίσκεψη στην Ακρόπολη είναι μια ανεπανάληπτη και αξέχαστη εμπειρία. ΔΕΙΤΕ: Βόρεια κλιτύς Ακρόπολης. Περιηγούμενοι στον Περίπατο της βόρειας πλαγιάς του βράχου της Ακρόπολης, όπου είχαν εγκατασταθεί και οι πρώτοι κάτοικοι της Αθήνας, θα συναντήσετε διαδοχικά: το κρηναίο

7. Ακρόπολη: το μνημείο του Αγρίππα, ο ναός της Αθηνάς Νίκης και τμήμα των Προπυλαίων. 8. Ο Παρθενώνας, το κορυφαίο αρχιτεκτονικό επίτευγμα της κλασικής ελληνικής αρχαιότητας.

οικοδόμημα, γνωστό ως «Κλεψύδρα» (του 5ου αι. π.Χ.), απ’ όπου περνούσε επίσης η οδός των Παναθηναίων, τα σπηλαιώδη ανοίγματα που στέγαζαν τις λατρείες του Απόλλωνα Υποακραίου [Κάτω από την Κορυφή], του Ολυμπίου Δία και του θεού Πάνα και ανατολικότερα ιερό της Αφροδίτης και του Έρωτα. 7.1

Προπύλαια.

Πρόκειται για την μεγαλοπρεπή

1ος περίπατος:

7.2 Ναός της Αθηνάς Νίκης (Απτέρου Νίκης). Ανεγέρθηκε στην νότια πλευρά των Προπυλαίων το 420 π.Χ. περίπου, για τον εορτασμό της νίκης των Ελλήνων κατά των Περσών. Ο αρχιτέκτονας του ναού ήταν ο Καλλικράτης. Ο χώρος αυτός είναι μοναδικός, καθώς από τους προϊστορικούς χρόνους υπήρχε ιερό σε αυτό ακριβώς το σημείο. Αριστερά βρίσκεται το Ερέχθειο, ενώ ευθεία συναντά κανείς τον Παρθενώνα.

7.3 Παρθενώνας. Παγκόσμιο αρχιτεκτονικό αριστούργημα, κάτι που γίνεται αντιληπτό από τη στιγμή που θα σταθεί κάποιος μπροστά του και μάθει την ιστορία και τα μυστικά της κατασκευής του. Ο μοναδικός αυτός ναός ήταν αφιερωμένος στη θεά Αθηνά και κατασκευάστηκε από λευκό πεντελικό μάρμαρο. Κάτω από τον Παρθενώνα των κλασικών χρόνων υπάρχουν ερείπια του μνημειώδους πρωιμότερου Παρθενώνα, ενός αρχαϊκού ναού που χρονολογείται από τα τέλη του 6ου αι. π.Χ. Οι αρχιτέκτονες του κλασικού ναού, ο οποίος κατασκευάστηκε και διακοσμήθηκε την περίοδο 447-432 π.Χ. (στη διάρκεια του χρυσού αιώνα του Περικλή), ήταν ο Ικτίνος και ο Καλλικράτης. Είναι δωρικού ρυθμού, περίπτερος με 8 κίονες στις στενές πλευρές και 17 στις μακρές. Στο εσωτερικό του υπήρχε το χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς, έργο του διάσημου γλύπτη Φειδία, που ήταν και ο επικεφαλής του συνολικού έργου. Το άγαλμα αυτό ήταν ο τελικός προορισμός της μεγάλης πομπής των Παναθηναίων, που απεικονίζεται στη ζωφόρο του ναού. Το χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς. Σύμφωνα με το μύθο, η ονομασία της πόλης συνδέε-

ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ

είσοδο που οδηγεί στην Ακρόπολη και τα μνημεία της, μέρος του οικοδομικού προγράμματος του Περικλή. Ανεγέρθηκαν την περίοδο 437-432 π.Χ. και ήταν έργο του διάσημου Αθηναίου αρχιτέκτονα Μνησικλή. Ενσωματώθηκαν στο τείχος που σώζεται σήμερα και κτίστηκε το πρώτο μισό του 5ου αι. π.Χ., στη θέση του παλιότερου κατεστραμμένου Κυκλώπειου τείχους. Πριν φτάσετε στα Προπύλαια διασχίζετε την πύλη Beule, που αποτελούσε μέρος της ρωμαϊκής οχύρωσης της Ακρόπολης, ενώ αμέσως μετά συναντάτε ένα βάθρο ύψους 13 μ., γνωστό ως «μνημείο του Αγρίππα», στο οποίο το 27 π.Χ. οι Αθηναίοι τοποθέτησαν άγαλμα του Ρωμαίου Μάρκου Αγρίππα, ευεργέτη της πόλης.

ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ

1ος περίπατος: 12

ται με την αντιπαλότητα του Ποσειδώνα και της Αθηνάς για την προστασία της πόλης. Ο Ποσειδώνας πρόσφερε στους Αθηναίους έναν ίππο, ενώ η Αθηνά, χτυπώντας με το δόρυ της το βράχο της Ακρόπολης, τους πρόσφερε την ελιά που φύτρωσε εκεί. Οι Αθηναίοι προτίμησαν την ελιά, που συμβόλιζε την ειρήνη και την ευημερία και η πόλη πήρε το όνομά της. Το άγαλμα ύψους 12 μέτρων στήθηκε στον Παρθενώνα. Το εσωτερικό του αγάλματος ήταν φτιαγμένο από ξύλο και τα γυμνά μέρη από ελεφαντόδοτο. Ο χιτώνας και το κράνος ήταν επενδυμένα με ελάσματα χρυσού και μπορούσαν να αφαιρεθούν. Το άγαλμα, το οποίο αναπαριστούσε τη θεά Αθηνά οπλισμένη να κρατά στο δεξί της χέρι ένα ελεφάντινο άγαλμα της Νίκης δύο μέτρων, χάθηκε στα πρώτα χρόνια της Βυζαντινής εποχής. Η ύπαρξή του μας είναι γνωστή από αρχαίες πηγές, καθώς και από αναλυτικές περιγραφές του περιηγητή Παυσανία (2ος αι. μ.Χ.). Επίσης, πολύτιμες πληροφορίες για το άγαλμα αυτό έχουμε αντλήσει από διάφορα αντίγραφά του, από τα οποία το γνωστότερο είναι αυτό της Βαρβακείου Αθηνάς. 7.4 Ερέχθειο. Το Ερέχθειο κτίστηκε την πε-

9. Η βόρεια πτέρυγα των Προπυλαίων, γνωστή και ως Πινακοθήκη, ήταν διακοσμημένη με πίνακες ζωγραφικής. 10. Η νότια πρόσταση του Ερεχθείου με τις περίφημες Καρυάτιδες.

ρίοδο 420-406 π.Χ. στο σημείο της Ακρόπολης που θεωρούταν το πιο ιερό: τον τόπο όπου η θεά Αθηνά έκανε το ιερό της σύμβολο, το ελαιόδενδρο, να βλαστήσει. Το δέντρο αυτό καταστράφηκε αργότερα από τους Πέρσες εισβολείς. Σύμφωνα όμως με το μύθο, όταν οι Πέρσες εκδιώχθηκαν, το δέντρο άνθισε και πάλι. Καρυάτιδες: Οι μορφές των κορών που βλέπετε να στηρίζουν την οροφή της νότιας πρόστασης του ναού είναι αντίγραφα. Οι πέντε από τις πρωτότυπες έξι Κόρες βρίσκονται στο Μουσείο της Ακρόπολης, ενώ η έκτη στεγάζεται στο Βρετανικό Μουσείο. Δώστε ιδιαίτερη προσοχή στα εξής:

Η ανάβαση στον ιερό βράχο απαιτεί υπομονή και συγκέντρωση, το θέαμα στην κορυφή, όμως, σίγουρα θα σας αποζημιώσει. u Τα Προπύλαια που υποδέχονται τον επισκέπτη προτού αντικρίσει τον Παρθενώνα. u Τη θέα από το ναό της Αθηνάς Νίκης u Τους κίονες του Παρθενώνα. Το ελαφρύ κύρτωμα στο

8 ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ Πρόκειται για το αρχαιότερο δικαστήριο του κόσμου, ένα χώρο που ήταν ιδιαίτερα σεβαστός στους αρχαίους χρόνους. Εδώ υπήρχε η έδρα του πρώτου αριστοκρατικού κοινοβουλίου της αρχαίας Αθήνας. Με τον καιρό, ωστόσο, το κοινοβούλιο αυτό άρχισε να χάνει την πολιτική του δύναμη και από το δεύτερο μισό του 5ου αι. π.Χ. είχε αποκλειστικά δικαστική αρμοδιότητα, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορούσε στην εκδίκαση ανθρωποκτονιών. Όπως περιγράφεται στην «Ορέστεια», σε αυτό το δικαστήριο ο Ορέστης δικάστηκε για το φόνο της μητέρας του Κλυταιμνήστρας και του εραστή της Αίγισθου. Επίσης, σ’ αυτόν ακριβώς το χώρο, οι Αθηναίοι άκουσαν το πρώτο κύρηγμα του Αποστόλου Πάυλου το 51 μ.Χ., όπως μας πληροφορεί η μπρούτζινη πλακέτα στη βάση του βράχου.

1ος περίπατος:

Νέο Μουσείο Ακρόπολης (βλ. σελ. 41).

ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ

κέντρο τους δίνει την εντύπωση ότι λυγίζουν από το βάρος της οροφής. u Την αρμονία του Παρθενώνα. Το μυστικό του μνημείου αυτού βρίσκεται στο γεγονός ότι καμμία από τις γραμμές του δεν είναι τέλεια ευθεία. Εάν το γνωρίζετε αυτό, δεν θα σας εξαπατήσει η οπτική ψευδαίσθηση των οριζόντιων γραμμών του, που δίνουν την εντύπωση μίας καμπύλης στη μέση. u Το Ερέχθειο, ένας ιδιαίτερος ναός κατασκευασμένος βάσει των αρχαίων αθηναϊκών προτύπων. Στην πραγματικότητα, δεν μοιάζει καθόλου με αθηναϊκό ναό. Είναι κτισμένο σε δύο επίπεδα, είναι ασύμμετρο και έχει δύο εξώστες (προστάσεις) που δεν έχουν καμμία σχέση ο ένας με τον άλλο. Ο μικρότερος εξώστης (πρόσταση) στη νότια πλευρά είναι ο πιο γνωστός, κυρίως λόγω των έξι Καρυάτιδων που στηρίζουν την οροφή του. Οι ανομοιότητες μεταξύ των διαφορετικών τμημάτων του ναού ενδεχομένως να οφείλονται στο γεγονός ότι τα διάφορα μέρη του ήταν αφιερωμένα σε διαφορετικούς θεούς. Το ανατολικό τμήμα ήταν αφιερωμένο στην Αθηνά Πολιάδα και το δυτικό στον Ποσειδώνα Ερεχθέους.

9 ΛΟΦΟΣ ΦΙΛΟΠΑΠΠΟΥ Όποια εποχή κι αν επιλέξετε να επισκεφτείτε το λόφο αυτό, θα αποζημιωθείτε. Ο περίπατος αυτός έχει όλα τα συστατικά

ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ

1ος περίπατος:

μίας ενδιαφέρουσας εμπειρίας: έναν υπέροχο χώρο πρασίνου, σημαντικά μνημεία όπως οι θεωρούμενες ως φυλακές του Σωκράτη, τα Κιμώνεια Μνήματα, η αρχαία οδός Κοίλης, που ήταν μια εμπορική λεωφόρος με μαγαζιά και σπίτια, το Ηρώο Μουσαίου, το μνημείο του Φιλοπάππου και όλα όσα προσφέρει η υπέροχη θέα προς τον Παρθενώνα και την Ακρόπολη.

το αναψυκτήριο. Το συνολικό έργο έχει κηρυχθεί διατηρητέο και προστατευόμενο Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

10 ΠΝΥΚΑ

Η Πνύκα βρίσκεται μεταξύ του Λόφου των Μουσών, πάνω στον οποίο δεσπόζει το Μνημείο του Φιλοπάππου και του Λόφου των Νυμφών με το ομώνυμο ιερό, όπου υπάρχει σήμερα το Εθνικό ΑστεροσκοΔΕΙΤΕ: πείο (βλ. σελ. 43). Η ημικυκλι• Μνημείο του Φιλοπάππου. κή αυτή πλατεία ήταν ο τόπος Κτίστηκε από τους Αθηναίους όπου συναθροίζονταν από τον τον 2ο αι. π.Χ. προς τιμήν του 6ο αι. π.Χ. οι πολίτες της Αθήευεργέτη ηγεμόνα της Συρίνας για να ακούσουν γνωστούς ας Γάιου Ιούλιου Αντιόχου, ο ρήτορες, που μιλούσαν από το οποίος ήταν επίσης γνωστός με πέτρινο βήμα στο κέντρο της το όνομα Φιλόπαππος, που σε Πνύκας και να ασκήσουν τα ελεύθερη μετάφραση σημαίνει δημοκρατικά τους καθήκοντα. «ο αγαπημένος εγγονός του Υπολογίζεται ότι είχε χωρητιπαππού του». Ο παππούς του κότητα 10.000 ατόμων. ήταν ο τελευταίος Βασιλιάς της Κομμαγηνής Αντίοχος ο Δ´. 11 ΑΡΧΑΙΑ ΑΓΟΡΑ

• Λιθόστρωτα. Τη δεκαετία Στους πρόποδες της του 1950, ο Έλληνας αρχιτέΑκρόπολης, κόντα στο σταθμό κτονας Δ. Πικιώνης ένωσε σε μετρό «Θησείο», υπάρχει ο ενιαίο σύνολο το χώρο από τα αρχαιολογικός χώρος της Προπύλαια της Ακρόπολης ως Αρχαίας Αγοράς. Στους αρχαίτο λόφο Φιλοπάππου. Προσέξ- ους χρόνους, η Αγορά εκτός τε το χειροποίητα λιθόστρωτα, από το εμπορικό ήταν και το 14 που οδηγούν προς τα μνημεία, κύριο πολιτικό, πολιτιστικό την εκκλησία του Αγ. Δημητρίου και θρησκευτικό κέντρο της 11. Το ύψους Λουμπαρδιάρη (βλ. σελ. 22) και πόλης. Στην περιοχή αυτή 12 μέτρων ταφικό μνημείο 11 12 του Φιλοπάππου, που κοσμείται από ανάγλυφες απεικονίσεις του ίδιου και της οικογένειάς του. 12. Η Στοά του Αττάλου αποκαταστάθηκε πλήρως την περίοδο 1953-1956 και σήμερα στεγάζει το Μουσείο της Αρχαίας Αγοράς. 13. Ο ναός του Ηφαίστου («Θησείον»), στη δυτική πλευρά της Αρχαίας Αγοράς (λόφος Αγοραίου Κολωνού).

Θησείον-Ναός του Ηφαίστου. 11.1

Παρά το όνομά του, δεν ήταν ναός αφιερωμένος στον Θησέα αλλά στον Ήφαιστο και τη θεά Αθηνά. Βρίσκεται στη δυτική άκρη της Αγοράς και είναι σήμερα ο πιο καλοδιατηρημένος ναός της αρχαιότητας. Οικοδομήθηκε το 460-415 π.Χ. και φιλοξενούσε τα αγάλματα του Ηφαίστου και της Αθηνάς, τα οποία πιστεύεται ότι φιλοτέχνησε ο Αλκαμένης. 13

Ποικίλη Στοά. Πιστεύεται ότι οφείλει το όνομά της στις τοιχογραφίες που διακοσμούσαν τους τοίχους της. Η λέξη «Ποικίλη» μας οδηγεί στην υπόθεση ότι οι τοιχογραφίες είχαν ποικίλα χρώματα και θέματα. Εδώ, ο Ζήνων δίδαξε τη Στωική φιλοσοφία του που πήρε το όνομά της από την Ποικίλη Στοά (460 π.Χ.). 11.3

Στοά του Αττάλου. Το διώροφο αυτό οικοδόμημα, δωρεά του βασιλιά της Περγάμου Αττάλου του Β´ (159138 π.Χ.) στην πόλη της Αθήνας, θεωρείται ότι υπήρξε ένα είδος αρχαίου εμπορικού κέντρου που στέγαζε 21 μαγαζιά σε κάθε όροφό του. Η συλλογή του Μουσείου περιλαμβάνει κυρίως αντικείμενα καθημερινής χρήσης, που ανακαλύφθηκαν στη διάρκεια ανασκαφών στην αρχαία Αγορά, δίνοντας την ευκαιρία στον επισκέπτη να πάρει μία γεύση της καθημερινής

1ος περίπατος:

ΔΕΙΤΕ:

11.2 Το μνημείο των Επώνυμων Ηρώων. Εδώ τοποθετήθηκαν τα αγάλματα των δέκα ηρώων που έδωσαν τα ονόματά τους στις δέκα φυλές της Αττικής (4ος αι. π.Χ.). Όλες οι δημόσιες ανακοινώσεις αναρτούνταν στο βάθρο των αγαλμάτων αυτών.

ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ

υπήρχαν τα διοικητικά κτήρια, οι ναοί, οι δημόσιες υπηρεσίες και τα δικαστήρια. Εδώ συγκεντρώνονταν καθημερινά οι Αθηναίοι, όχι μόνο για να αγοράσουν και να πουλήσουν τα αγαθά τους, αλλά και για να ενημερωθούν, να ασκήσουν κριτική στην κυβέρνηση, να ανταλλάξουν ιδέες ή απλώς να συζητήσουν. Η ιστορία του χώρου αυτού ξεκινά από τους νεολιθικούς χρόνους, ενώ τα μνημεία του ανήκουν σε διαφορετικές ιστορικές περιόδους: από τους κλασικούς χρόνους μέχρι τον 11ο αι. μ.Χ. Παράδειγμα του τελευταίου, η εκκλησία των Αγίων Αποστόλων (βλ. σελ. 22).

11.4

ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ

1ος περίπατος:

ζωής στην αρχαία Αθήνα. Βασίλειος Στοά. Βρίσκεται στους πρόποδες του Θησείου και κτίστηκε περίπου το 500 π.Χ. Ήταν η έδρα του Άρχοντα Βασιλέα και του συμβουλίου του Αρείου Πάγου. 11.5

Ωδείο Αγρίππα. Κτίστηκε από τον Αγρίππα το 15 π.Χ. Είχε χωρητικότητα 1.000 θεατών και διώροφη στοά. Καταστράφηκε το 267 μ.Χ. από τους Ερούλους και το 400 μ.Χ. οικοδομήθηκε εκεί το Γυμνάσιο. Στη βόρεια πλευρά τοποθετήθηκαν σε βάθρο τέσσερα, μεγάλων διαστάσεων, αγάλματα Γιγάντων και Τριτώνων από το Ωδείο, τρία από τα οποία διασώζοντια έως σήμερα.

Ενιαίο αρχιτεκτονικό συγκρότημα, που κατασκευάστηκε μεταξύ 19-11 π.Χ. και αποτελούνταν από μεγάλη ορθογώνια αυλή περιτριγυρισμένη από κιονοστοιχίες, ενώ οι στοές της στέγαζαν διάφορα μαγαζιά. ΔΕΙΤΕ: Πύλη Αρχηγέτιδος Αθηνάς. Βρίσκεται στη δυτική πλευρά

14. Το Ωρολόγιον (ρολόι) του Κυρρήστου (Πύργος των Ανέμων) στη Ρωμαϊκή Αγορά. 15. Η κύρια αυλή της Ρωμαϊκής Αγοράς. 16. Η Βιβλιοθήκη του Αδριανού.

11.4

11.6

12 ΡΩΜΑΪΚΗ ΑΓΟΡΑ

11.6

11.2

11.3 11.5

11.1

του χώρου. Μνημειώδης είσοδος με τέσσερις δωρικούς κίονες και αέτωμα από πεντελικό μάρμαρο, διατηρείται σε εξαιρετική κατάσταση. Ωρολόγιο Κυρρήστου-Πύργος Ανέμων. Έξω από την ανατολική πλευρά της Ρωμαϊκής Αγοράς θα συναντήσετε ένα οκταγωνικό μνημείο. Πρόκειται για το Ωρολόγιο του Ανδρόνικου Κυρρήστου που κατασκευάστηκε τον 1ο αι. π.Χ. και στο 15

13 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΑΔΡΙΑΝΟΥ

οποίο στεγαζόταν ένα υδραυλικό ρολόι. Σε κάθε μία από τις οκτώ πλευρές του υπήρχε ανάγλυφη παράσταση των οχτώ ανέμων. Για το λόγο αυτό, το μνημείο φέρει το ψευδώνυμο «Αέρηδες». Βεσπασιανές (δημόσια αποχωρητήρια). Ορθογώνιο κτήριο με προθάλαμο και τετράγωνη αίθουσα με πάγκους με οπές στις τέσσερις πλευρές και αποχετευτικό αγωγό από

Βρίσκεται βόρεια της Ρωμαϊκής Αγοράς (είσοδος από την οδό Άρεως 3). Ορθογώνιο κτίσμα διαστάσεων 122 Χ 82 μ., με κορινθιακό πρόπυλο στη δυτική πλευρά, κατασκευάστηκε από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Αδριανό το 132 μ.Χ. Σχημάτιζε περίστυλη στοά με ειδικούς χώρους για τη φύλαξη παπύρων και βιβλίων, αίθουσες διαλέξεων κ.ά., ενώ στο κέντρο υπήρχε αυλή. Σε αυτήν, τον 5ο αι. μ.Χ., ανεγέρθηκε παλαιοχριστιανική εκκλησία, που αργότερα καταστράφηκε και στη θέση της κτίσθηκαν μια τρίκλιτη (7ος αι.) και μια μονόκλιτη βασιλική (11ος αι.).

1ος περίπατος:

Φετιχιέ Τζαμί (βλ. σελ. 25)

ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ

κάτω (1 ος αι. μ.Χ.) που πήρε το όνομά του από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Βεσπασιανό.

14 ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΣ Ο αρχαίος Κεραμεικός βρισκόταν στις βορειοδυτικές παρυφές της Αθήνας και επεκτεινόταν τόσο μέσα όσο και έξω από τα τείχη, που σήμερα διασχίζουν το χώρο των ανασκαφών. Στο κέντρο του αρχαιολογικού χώρου 16

ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ

1ος περίπατος:

βρίσκονται οι δύο γνωστότερες πύλες της αρχαίας Αθήνας, το Δίπυλον, απ΄ όπου ξεκινούσε η πομπή των Παναθηναίων και η Ιερά Πύλη, από την οποία ξεκινούσε η Iερά Οδός και διερχόταν η πομπή των Ελευσινίων Μυστηρίων (βλ. σελ. 100). Η περιοχή γύρω από τις πύλες αυτές αποτελούσε το αρχαιότερο και μεγαλύτερο νεκροταφείο της Αττικής. Ήταν επίσης ο τόπος ταφής των πολιτών που είχαν τιμηθεί από την πόλη της Αθήνας. Σύμφωνα με τον περιηγητή Παυσανία, η τοποθεσία πήρε το όνομά της από τον Κέραμο. Κατά πάσα πιθανότητα, όμως, το όνομά της το χρωστάει στον συνοικισμό των κεραμέων (Κεραμεικός: αυτός που έχει να κάνει με την κεραμική τέχνη ή τους κεραμουργούς), που είχε δημιουργηθεί στις όχθες του Ηριδανού ποταμού, η κοίτη του οποίου διακρίνεται στον αρχαιολογικό χώρο. Ο αρχαίος δήμος του Κεραμεικού περιλάμβανε περιοχή πολύ μεγαλύτερη από αυτή που έφεραν στο φως οι ανασκαφές. Πιστεύεται ότι εκτεινόταν από τα βορειοδυτικά όρια της Αγοράς μέχρι το αλσύλλιο που πήρε το όνομά του από τον ήρωα Ακάδημο.

Παναθήναια, ενώ κάθε τέσσερα χρόνια τα Μεγάλα Παναθήναια, τα οποία ήταν μεγαλοπρεπέστερα και περιλάμβαναν αγώνες ιππασίας, αθλητικούς αγώνες, διαγωνισμό στη μουσική και σε άλλες τέχνες. Την τελευταία μέρα, πομπή ξεκινούσε από τον Κεραμεικό (η προετοιμασία της πομπής γινόταν σε μεγάλο κτήριο του 5ου αι. π.Χ. δίπλα στο Δίπυλο, με περίστυλη κεντρική αυλή, που ονομαζόταν Πομπείον), περνούσε μέσα από την Αγορά και ανέβαινε στην Ακρόπολη, όπου θα προσφερόταν στην Αθηνά, το επονομαζόμενο πέπλο. Εκείνη την εποχή, κατά το έθιμο, τα αγάλματα καλύπτονταν με αληθινά ενδύματα. Έτσι, το πέπλο των θεών ήταν στην ουσία ένας μάλλινος χιτώνας, τον οποίο είχε πλέξει μια ιέρεια και οι νεαρές παρθένες που την βοηθούσαν. Τοποθετούταν ως ιστίο στο κατάρτι ενός μεγάλου ξύλινου σκάφους και μεταφερόταν στην Ακρόπολη. Ολόκληρη η πομπή ακολουθούσε το πλοίο. Αυτή είναι η πομπή που απεικονίζεται στη ζωφόρο του Παρθενώνα.

ΔΕΙΤΕ: Τάφοι και στήλες. Η γιορτή των Παναθηναίων. Ο Κεραμεικός είναι κυρίως Κάθε χρόνο οι αρχαίοι γνωστός για τους τάφους και Αθηναίοι γιόρταζαν τα Μικρά

17. Κεραμεικός: Η κοίτη του Ηριδανού δίπλα στην Ιερά Οδό (Ιερός Δρόμος). 18. Ταφική Στήλη στον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού.

Δημόσιο Μνημείο. Κοντά στον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού (στην οδό Σαλαμίνος 35) ανασκάφηκε πρόσφατα τμήμα αυτού του αρχαίου νεκροταφείου, όπου υπήρχαν τάφοι δημοσίων προσώπων, αλλά κυρίως μεγάλος αριθμός τάφων των πεσόντων στους πολέμους.

Από τον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού και μέσω των οδών Σαλαμίνος και Μοναστηρίου φτάνετε στην περιοχή της Ακαδημίας Πλάτωνος. Η περιοχή κατοικήθηκε από τα προϊστορικά χρόνια και οφείλει την ονομασία της στον ήρωα Ακάδημο ή Εκάδημο. Κατά τον 6ο αι. π. Χ. ιδρύθηκε εκεί ένα από τα τρία ονομαστά Γυμνάσια των Αθηνών. Ωστόσο, σήμερα είναι γνωστή από την περίφημη φιλοσοφική σχολή, που ίδρυσε ο Πλάτων (συνοικία Ακαδημίας Πλάτωνος) το 387 π. Χ. και γνώρισε μεγάλη αίγλη από τους Νεοπλατωνικούς. Ο αρχαιολογικός χώρος αναπτύσεται μέσα σε πάρκο, έκτασης περίπου 150 στρ., μεταξύ των λεωφόρων Αθηνών και Λένορμαν (πρόσβαση από τις οδούς Μοναστηρίου, Φάωνος και Δράκοντος).

1ος περίπατος:

Μουσείο Κεραμεικού. Βρίσκεται στον αρχαιολογικό χώρο. Στεγάζει πολύ σημαντικά ευρήματα από τον Κεραμεικό και περιλαμβάνει κτερίσματα που βρέθηκαν στους τάφους, καθώς και επιτύμβια γλυπτά αρχαϊκών και κλασικών, κυρίως, χρόνων.

15 ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΠΛΑΤΩΝΟΣ

ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ

τις στήλες του. Περπατώντας γύρω τους θα έχετε την ευκαιρία να θαυμάσετε το αντίγραφο του μαρμάρινου ταύρου μέσα στην περίφραξη του τάφου του Διονυσίου από τον Κολλυτό, καθώς και τα αντίγραφα των γνωστών στηλών του Δεξίλεω και της Ηγησούς (τέλη του 5ου αι. π.Χ.). Εάν θέλετε να δείτε το πρωτότυπο γλυπτό της στήλης του Δεξίλεω καθώς και άλλα ευρήματα από τις ανασκαφές, επισκεφτείτε το Μουσείο (η στήλη της Ηγησούς βρίσκεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, βλ. σελ. 75).

ΔΕΙΤΕ: Ιερά Οικία γεωμετρικών χρόνων. Αποτελείται από επτά χώρους, ορθογώνιου σχήματος και παρουσιάζει κοινά στοιχεία με την ιερά οικία της Ελευσίνας. Από κατάλοιπα θυσιών μέσα στους χώρους της πιστεύεται πως εκεί πραγματοποιούταν εντατική λατρεία. Γυμνάσιο. Ορθογώνιο οικοδόμημα (1ος αι. π. Χ.-1ος αι. μ. Χ.) με εσωτερικό περιστύλιο και δωμάτια στη βόρεια πλευρά. Στο εσωτερικό του, υπάρχει μικρότερος χώρος προορισμένος για Παλαίστρα. Περίστυλο κτήριο. Μεγάλο ορθογώνιο κτήριο (4ος αι. π. Χ.) με εσωτερικό περιστύλιο. Θεωρείται Παλαίστρα ή παράρτημα του Γυμνασίου. Πρωτοελλαδική Αψιδωτή Οικία. Αποτελείται από πρόδομο, θάλαμο και βοηθητικό χώρο και θεωρείται ως η προϊστορική κατοικία του Ακάδημου.

2ος περίπατος: ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ Ο 11ος και 12ος αιώνας θεωρούνται ως η χρυσή εποχή της αθηναϊκής βυζαντικής τέχνης. Όλες σχεδόν οι γνωστότερες και σημαντικότερες βυζαντινές εκκλησίες της πόλης κτίστηκαν στη διάρκεια των δύο αυτών αιώνων και οφείλουν την ύπαρξή τους στη χριστιανική αναστήλωση, που ακολούθησε τις εκστρατείες του Αυτοκράτορα Βασίλειου του Β´ στα Βαλκάνια. Ορισμένα από τα πιο γνωστά μοναστήρια ιδρύθηκαν επίσης την ίδια περίοδο στα περίχωρα της Αθήνας. ΔΕΙΤΕ:

1 Παλαιά Μητρόπολη (Πλατεία Μητροπόλεως). Τη χαριτωμένη αυτή εκκλησία θα τη συναντήσετε κοντά στη νέα Μητρόπολη. Κτίστηκε στο τέλος του 12ου αι. και είναι αφιερωμένη στην Παναγία τη Γοργοεπήκοο (Παρθένος Μαρία) και στον Άγιο Ελευθέριο. Για την κατασκευή της χρησιμοποιήθηκαν αρχαία και βυζαντινά ανάγλυφα. Στην πρόσοψη υπάρχει αρχαία ζωφόρος, που προέρχεται από μνημείο του 4ου αι. π.Χ. και απεικονίζει τις επίσημες αττικές εορτές. Αποτέλεσε την ορθόδοξη επισκοπική έδρα των Αθηνών όταν οι επίσκοποι εκδιώχθηκαν από

19. Η εκκλησία της Καπνικαρέας.

τον Παρθενώνα, αρχικά από τους Φράγκους και αργότερα από τους Τούρκους, ενώ από το 1839 έως το 1842 χρησιμοποιήθηκε ως βιβλιοθήκη. Η γειτονική νέα Μητρόπολη χτίστηκε μεταξύ του 1842 και του 1862, ως ο καθεδρικός ναός της Αθήνας. Πρόκειται για τρίκλιτη βασιλική με τρούλο που συνδυάζει νεοβυζαντινά και νεοκλασσικά στοιχεία.

2 Καπνικαρέα (οδός Ερμού). Βυζαντινή εκκλησία σταυροειδούς τύπου με τρούλο, αφιερωμένη στα Εισόδια της Θεοτόκου. Το αρχικό κτίσμα χρονολογείται από τον 11ο αι., ο ναός όμως αποπερατώθηκε

Βρίσκεται κοντά στην περιοχή Αναφιώτικα της Πλάκας. Η εκκλησία αυτή οικοδομήθηκε τον 11ο αι. και αποτελούσε μέρος του Παλατιού της οικογένειας Ραγκαβά, ένα μέλος της οποίας, ο Μιχαήλ ο Α´, υπήρξε αυτοκράτορας του Βυζαντίου. Πήρε την ονομασία του από την περιοχή, που εκείνη την εποχή αναφερόταν ως Ραγκαβάς.

4 Αγία Αικατερίνη (Πλάκα) Βρίσκεται κοντά στο Μνημείο του Λυσικράτη (βλ. σελ. 29), στο μέσον της μικρής 19

5 Άγιος Ιωάννης Θεολόγος (Πλάκα) Πρόκειται για έναν πολύ όμορφο σταυροειδή ναό του 11ου-12ου αι., στη συμβολή των οδών Ερωτόκριτου και Ερεχθέως. Μέχρι σήμερα έχει υποστεί πολλές τροποποιήσεις και προσθήκες.

6 Σωτήρας του Κοτάκη (Πλάκα)

Περισσότερο γνωστή ως Αγία Σωτήρα, η εκκλησία αυτή βρίσκεται οδό Κυδαθηναίων, ακριβώς απέναντι από το Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης στην περιοχή της Πλάκας. Χτίστηκε τον 11ο-12ο αι. και έχει υποστεί πολλές μεταγενέστερες αλλαγές και προσθήκες.

7 Μετόχι Πανάγιου Τάφου (Αναφιώτικα). Θα το βρείτε στην οδό Ερεχθέως. Είναι ένα μικρό μοναστήρι που ανήκει στον Άγιο Τάφο της Ιερουσαλήμ. Η εκκλησία του μοναστηριού, οι Άγιοι Ανάργυροι, ανήκει χρονολογικά στον 17ο αι.

2ος περίπατος:

3 Άγιος Νικόλαος Ραγκαβάς (Πλάκα)

ομώνυμης πλατείας, κάτω από τον ίσκιο ενός φοίνικα. Η κατασκευή της χρονολογείται στον 11ο - 12ο αι. Στη γωνία της πλατείας υπάρχουν ερείπια ρωμαϊκού μνημείου.

ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

τον 13ο αι., ενώ κατά καιρούς είχε διάφορα ονόματα: Καμουχαρέα, Χρυσοκαμουχαριώτισσα, Παναγία της Βασιλοπούλας, Παναγία του Πρένζα (Πρίγκιπα). Το 1834, έτος κατασκευής τής οδού Ερμού, εξετάστηκε η μεταφορά της σε άλλο σημείο ή ακόμα και η κατεδάφισή της, επειδή βρισκόταν στο μέσον της οδού Ερμού και αποτελούσε εμπόδιο. Σώθηκε, όμως, χάρη στον Λουδοβίκο της Βαυαρίας, πατέρα του βασιλιά Όθωνα, καθώς και στον Νεόφυτο Μεταξά, Επίσκοπο του Ταλαντίου και Μητροπολίτη Αθηνών.

ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

2ος περίπατος: 22

αναγία 8 Π Χρυσοκαστριώτισσα

την αρχική της μορφή. Πολλές τοιχογραφίες της μεταβυζαντινής περιόδου, που υπήρχαν (Αναφιώτικα) σε κατεδαφισμένη εκκλησία, Μία από τις πολλές εκκλησίες μεταφέρθηκαν την εποχή εκείνη που βρίσκονται στα Αναφιώτικα. στους Αγίους Αποστόλους. Σύμφωνα με την παράδοση, η θαυματουργή εικόνα της 11 Παντάνασσα προστατεύει τους πιστούς σε (Πλατεία Μοναστηρακίου) δύσκολες στιγμές. Εκκλησία τύπου τρίκλιτης βασιλικής, του 10ου αι., ανήκε στο μοναστήρι της Κοιμήσεως της 9 Σωτήρα Λυκοδήμου-Ρώσικη Εκκλησία Θεοτόκου, από το οποίο πήρε (οδός Φιλελλήνων) το όνομά της όλη η περιοχή. Πρόκειται για το μεγαλύτερο Παλαιότερα ήταν μετόχι της Μομεσαιωνικό οικοδόμημα της νής Καισαριανής (βλ. σελ. 91). Αθήνας. Χτίστηκε το 1031 ως τμήμα ρωμαϊκού καθολικού 12 Άγιος Δημήτριος μοναστηριού που διασώθηκε Λουμπαρδιάρης μέχρι το 1701. Στη δεκαετία (Λόφος Φιλοπάππου) του 1850, το κτίσμα αναστηΠρόκειται για μια πολύ λώθηκε από τον Τσάρο Αλέξανόμορφη βασιλική του 16ου αι. δρο τον Β´, ο οποίος δώρησε με αξιόλογες τοιχογραφίες. και το κωδωνοστάσιο. Σήμερα Σύμφωνα με την επικρατέστερη αποτελεί τη Ρωσική Ορθόδοξη παράδοση, το όνομά της (ΛουΕκκλησία των Αθηνών. μπαρδιάρης ή Μπομπαρδιάρης) προέρχεται από ένα περι Ά γιοι Απόστολοι του 10 στατικό του 17ου αι., όταν οι Σολάκη (Αρχαία Αγορά) πιστοί θεώρησαν πως ο Άγιος Ο ναός αυτός βρίσκεται εντός Δημήτριος τους προστάτευσε της περιοχής ανασκαφών της από το μεγάλο τουρκικό κανόνι Αρχαίας Αγοράς. Είναι μία από (Λουμπάρδα), που βρισκόταν τις παλαιότερες εκκλησίες της εκεί. Αθήνας (1000-1025 μ.Χ.) και οικοδομήθηκε πάνω στα ερείπια ρωμαϊκού νυμφαίου του 2ου 13 Άγιοι Ασώματοι (Θησείο) αι. Τη δεκαετία του 1950, μετά Εκκλησία σταυροειδούς από αναστήλωση, απέκτησε τύπου του 11ου αι. Είναι κτι20

20. Η βυζαντινή εκκλησία των Αγίων Αποστόλων, στην ανατολική πλευρά της Αρχαίας Αγοράς 21. Ο Άγιος Γεώργιος, στην κορυφή του λόφου Λυκαβηττού και στο βάθος το χαρακτηριστικό καμπαναριό του.

Αυτό το μικρό παρεκκλήσι του 12ου αι. οφείλει το παράξενο όνομά του στη ρωμαϊκή κολώνα, που υψώνεται στο μέσον. Ο Άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής θεωρείται ως ο θεραπευτής όλων των ασθενειών του κεφαλιού. Ο επισκέπτης μπορεί να δει πολλά τάματα πάνω στην κολώνα τα οποία προσφέρονται στον Άγιο από τους πιστούς σε ένδειξη ευγνωμοσύνης για τη βοήθεια που τους πρόσφερε.

17 Άγιοι Ισίδωροι

(λόφος Λυκαβηττού)

Πρόκειται για μικροσκοπική εκκλησία κρυμμένη μέσα σε σπηλιά, στο μέσον του λόφου Λυκαβηττού. Παλιότερα, ονομαζόταν εκκλησία του Αγίου Σιδερέα. Κάηκε το 1930 και επανοικοδομήθηκε το 1931. 18 Άγιος Γεώργιος

(Λόφος Λυκαβηττού)

Αυτή είναι η λευκή εκκλησία που στέκεται στην κορυφή του λόφου του Λυκαβηττού. Μπορείτε να φτάσετε εκεί με τα πόδια ή με το τελεφερίκ. Λέγε15 Άγιοι Θεόδωροι (Πλατεία Κλαυθμώνος). ται ότι στους αρχαίους χρόνους Η εκκλησία αυτή επανοικοδο- στο σημείο αυτό υπήρχε ο ναός του Ακραίου Διός. Στη διάρκεια μήθηκε στο δεύτερο μισό του 11ου αι., πάνω στα θεμέλια ενός της Φραγκοκρατίας, τη θέση του ναού πήρε το μικρό παρεκπαλαιότερου ναού του 9ου αι. κλήσι του Προφήτη Ηλία που Κτίστηκε από τον Ν. Καλομάο, στη συνέχεια αντικαταστάθηκε που είχε το αξίωμα του Σπαθααπό αυτό του Αϊ Γιώργη του ροκανδιδάτου (αξίωμα Καβαλλάρη. Η ακριβής χρονοστη Βυζαντινή Αυλή). λογία της κατασκευής του δεν είναι γνωστή. Η καμπάνα ήταν (εκκλησία της 16 Ταξιάρχες Μονής Πετράκη-Γενναδίου 14), δώρο της βασίλισσας Όλγας η οποία βρήκε την εκκλησία σε Η εκκλησία ανήκει στη Μονή ερειπωμένη κατάσταση και την Πετράκη (18ος αι.), η ίδια όμως έθεσε υπό την προστασία της. 21

2ος περίπατος:

14 Άγιος Ιωάννης στην Κολώνα (οδός Ευριπίδου).

πιθανώς να χτίστηκε το 12ο αι. Στο εσωτερικό της εκκλησίας αυτής ο επισκέπτης μπορεί να δει τοιχογραφίες από το 1719.

ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

σμένη με λαξευμένους λίθινους δομούς, που πλαισιώνονται από κεραμίδια, ενώ σε ορισμένα σημεία είναι εμφανής μεταγενέστερη ισλαμική επιρροή.

3ος περίπατος: ΟΘΩΜΑΝΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ Η Αθήνα κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς το 1456 και απελευθερώθηκε το Μάρτιο του 1833, διάστημα στο οποίο αποτελούσε τη μεγαλύτερη πόλη στη νότια ελληνική χερσόνησο. Τα κτήρια από την περίοδο αυτή παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον.

22. Το Τζαμί Φετιγιέ, δίπλα στη Ρωμαϊκή Αγορά. 23. Το τζαμί Τζισταράκη στη γραφική πλατεία Μοναστηρακίου. 24. Η πύλη του μουσουλμανικού ιεροδιδασκαλίου (μεντρεσές).

Στην πλατεία Μοναστηρακίου κυριαρχεί το Τζαμί Τζισταράκη (ή Κάτω Συντριβανίου). Χτίστηκε το 1759 από τον Τούρκο βοεβόδα (πολιτικός αξιωματούχος) Μουσταφά Αγά (ή Τζισταράκη). Για να προμηθευτεί τον απαιτούμενο ασβέστη για την κατασκευή του Τζαμιού, ο Τζισταράκης έριξε τον 17ο κίονα από το Ναό του Ολυμπίου Διός (βλ. σελ 6). Διαθέτει στοά με τέσσερις κίονες και δύο σειρές από τέσσερα παράθυρα σε κάθε πλευρά. Από το 1981 λειτουργεί ως Μουσείο Παραδοσιακής Κεραμικής. Είναι το μοναδικό επισκέψιμο τζαμί της Αθήνας. Δίπλα στη Ρωμαϊκή Αγορά (βλ. σελ. 16) υπάρχει το εντυπωσιακό Φετιχιέ Τζαμί, που κτίστηκε πάνω σε λείψανα τρίκλιτης βασιλικής (διακρίνονται κάποια τμήματα) το 1456 προς τιμήν του Μωάμεθ του Πορθητή, όταν επισκέφθηκε την πόλη. Μετά το 1834 και ως τις αρχές του 20ου αι. μετατράπηκε σε στρατιωτικό αρτοποιείο, ενώ σήμερα στεγάζει συλλογή της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας (κλειστή στο κοινό).

2 Χαμάμ. Στην Πλάκα (Κυρρήστου 8)

3 Μουσουλμανικό Ιεροδιδασκαλείο (Μεντρεσές). Στη συμβολή των οδών Αιόλου και Πελοπίδα (περιοχή Πλάκας), διασώζεται η πύλη μουσουλμανικού ιεροδιδασκαλείου, του οποίου το υπόλοιπο τμήμα κατεδαφίστηκε το 1914 για αρχαιολογικές ανασκαφές. Σύμφωνα με επιγραφή, που βρίσκεται πάνω από την είσοδο, το ιεροδιδασκαλείο κατασκευάστηκε το 1721. Αποτελούταν από το κεντρικό κτήριο, που λειτουργούσε ως σχολή και τζαμί, δωμάτια όπου ζούσαν οι σπουδαστές και οι καθηγητές (hodja), βοηθητικούς χώρους και την κεντρική αυλή. Κατά τον 19ο αι. και μετά την ανακήρυξη της Αθήνας ως πρωτεύουσας του ελληνικού κράτους, οι εγκαταστάσεις του χρησιμοποιήθηκαν ως φυλακές. 24

3ος περίπατος:

1 Τζαμιά.

υπάρχει το Λουτρό των Αέρηδων (Χαμάμ Αμπίντ Εφέντη), που κτίστηκε τον 17ο αι. και αποτελούσε σημαντικό σημείο της κοινωνικής ζωής, κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής περιόδου. Έχει αναπαλαιωθεί και λειτουργεί ως Μουσείο καθαριότητας και καλλωπισμού του σώματος και ως χώρος διοργάνωσης καλλιτεχνικών εκδηλώσεων.

ΟΘΩΜΑΝΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

ΔΕΙΤΕ:

Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΘΗΝΑ Νεοκλασικισμός.

25. Χαρακτηριστικά art nouveau μέγαρα διαμερισμάτων στη λεωφόρο Βασ. Σοφίας. 26. Πανεπιστήμιο Αθηνών: έξοχο δείγμα νεοκλασικής αρχιτεκτονικής.

Το κυρίαρχο αρχιτεκτονικό ρεύμα από το 1834 ως τη δεκαετία του 1920, στη μικρή, τότε, πόλη, της οποίας τα όρια σχεδόν ταυτίζονταν με το σημερινό ιστορικό κέντρο της. Απέδιδε το ρομαντικό πνεύμα της «αρχαιολατρίας», που κυριαρχούσε εκείνη την εποχή στη Δυτική Ευρώπη και μετέφεραν οι Γερμανοί αρχιτέκτονες οι οποίοι είχαν έλθει στην Αθήνα, ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1830, για να σχεδιάσουν τη νέα πόλη. Στο μεσοπόλεμο, αλλά κυρίως μετά το 1955, αρκετά από αυτά τα κτήρια κατεδαφίστηκαν, ωστόσο πολλές συνοικίες του ιστορικού κέντρου διατηρούν τον γοητευτικό, νεοκλασικό τους χαρακτήρα.

Εκλεκτικισμός. Τα τελευταία χρόνια του 19ου αι. ο αυστηρός νεοκλασικισμός εμπλουτίστηκε με τη ρομαντική αισθητική, κυρίως των γαλλικών αρχιτεκτονικών ρευμάτων. Έτσι,

27. Την περίοδο 19301960, στην Αθήνα οικοδομήθηκαν πολλά κτήρια, που αποτύπωσαν τα αρχιτεκτονικά ρεύματα από το μοντερνισμό ως τις νεότερες τάσεις. 28. Το κτήριο Διοίκησης της Εθνικής Τράπεζας Ελλάδας, ένα από τα αξιολογότερα αρχιτεκτονήματα της Αθήνας (2002).

αν και ο αθηναϊκός κλασικισμός παρέμεινε κυρίαρχος, την περίοδο αυτή κτίστηκαν δημόσια και ιδιωτικά κτήρια σε πιο ανάλαφρο ύφος και με διακοσμητικές επιρροές από τις κυρίαρχες, τότε, δυτικοευρωπαϊκές μόδες.

Art Nouveau. Παρά το γεγονός πως το ριζοσπαστικό αυτό κίνημα δεν βρήκε ευρεία εφαρμογή στην Αθήνα, από τη δεκαετία του 1920 αρκετοί Έλληνες αστοί από την Σμύρνη, την Αίγυπτο και την Κωνσταντινούπολη έκτισαν τις κατοικίες τους σε αυτό το ύφος. Έτσι, το ενιαίο, έως τότε, νεοκλασικό και εκλεκτικιστικό πρόσωπο της πόλης, «διερράγη» από σχετικώς λίγα, αλλά εξόχως ενδιαφέροντα, οικοδομήματα αυτής της τεχνοτροπίας.

Μοντέρνο κίνημα. Στις αρχές της δεκαετίας του 1930, η Αθήνα άρχισε να αποκτά κτήρια ψηλότερα των δύο ή τριών ορόφων, που ήταν το κυρίαρχο ύψος μέχρι εκείνη την εποχή. Οι μικρές αυτές

πολυκατοικίες, που έφτασαν ακόμα και στους έξι ορόφους, ενσωμάτωσαν μια ελληνική εκδοχή του διεθνούς μοντερνιστικού αρχιτεκτονικού ρεύματος (bauhaus, art deco). Χαρακτηριστικό «ιδίωμα» των κτηρίων αυτής της περιόδου (όπως και της προηγουμένης) είναι οι ημικυκλικές προεξοχές (έρκερ) και τα τονισμένα τμήματα των προσόψεων. Σήμερα, πολλά από τα κτήρια αυτά, αναγνωρίζονται διεθνώς ως σημαντικά δείγματα στην παγκόσμια ιστορία του μοντέρνου κινήματος.

Μεταπολεμική περίοδος (1950-σήμερα). Μετά τον πόλεμο, ο πληθυσμός της Αθήνας αυξήθηκε ραγδαία, με αποτέλεσμα η ζήτηση για κατοικία να γίνει 27

επιτακτική. Στη δεκαετία του 1950 και το πρώτο μισό του 1960, οι αρχιτέκτονες επέλεξαν τη χρήση μαρμάρου στις εξωτερικές όψεις, στηθαία και επιβλητικές εισόδους. Την περίοδο 1960-1985 (περίοδος ανοικοδόμησης) κυριάρχησε η «μαζική» και χωρίς χαρακτήρα κατασκευή «μοντέρνων» κτηρίων, που αλλοίωσαν τη φυσιογνωμία ιδιαίτερα των νεότερων συνοικιών της πόλης. Ωστόσο, κι αυτή την εποχή δεν έλειψαν οι περιπτώσεις εμπνευσμένων κατασκευών. Τις τελευταίες δεκαετίες και μετά από μια περίοδο στασιμότητας, η Αθήνα αποκτά σημαντικά νέα (κατά βάση, δημόσια) κτήρια, που δίνουν νέα αίγλη και αναβαθμίζουν περιοχές της πόλης, οι οποίες βρίσκονταν σε φάση απαξίωσης. 28

Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΘΗΝΑ

4ος περίπατος:

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ (1) 1 ΠΛΑΚΑ

29. Το μνημείο του Λυσικράτη. 30. Οι παράπλευροι δρόμοι της Πλάκας αποπνέουν την ατμόσφαιρα περασμένης εποχής.

Είναι η πιο παλιά συνοικία της Αθήνας (αναφέρεται και ως «συνοικία των θεών»), με ξεχωριστή γραφικότητα. Από τη στιγμή που θα ξεκινήσετε να περιδιαβαίνετε στα πλακόστρωτα στενά δρομάκια της θα έχετε την αίσθηση ότι ταξιδεύετε πίσω στο χρόνο. Η προέλευση του ονόματος της περιοχής δεν είναι στην ουσία γνωστή, ως εκ τούτου, πολλές θεωρίες έχουν διατυπωθεί σχετικά. Σύμφωνα με την επικρατέστερη, η Πλάκα οφείλει το όνομά της σε μία μεγάλη πέτρινη πλάκα που βρέθηκε στην περιοχή της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου Αλεξάνδρειας, δίπλα στο αρχαίο θέατρο του Διονύσου. Θα μαγευτείτε από την ομορφιά των νεοκλασσικών χρωμάτων

των σπιτιών, την αρχιτεκτονική, τους φροντισμένους κήπους, την καλαισθησία και την ατμόσφαιρα της περιοχής. Στην Πλάκα ακόμα και ο αέρας είναι διαφορετικός: πιο ελαφρύς, πιο καθαρός και αρωματισμένος σαν ένα δώρο από τους θεούς. Εάν αποφασίσετε να κάνετε ένα περίπατο στην περιοχή, φροντίστε να έχετε μαζί σας ένα χάρτη, γιατί η Πλάκα είναι ένας λαβύρινθος και είναι πιθανό να αισθανθείτε ότι έχετε χαθεί σε ένα δαίδαλο από στενούς δρόμους και σοκάκια. Στην οδό Αδριανού, κεντρικό δρόμο της συνοικίας, όπως και σε άλλους δρόμους της περιοχής θα βρείτε καταστήματα με παραδοσιακά είδη, σουβενίρ, είδη ελληνικής λαϊκής τέχνης κ.λπ.

Παιδικό Μουσείο Βρίσκεται στην οδό Κυδαθηναίων και αποτελεί τον παράδεισο για κάθε παιδί. Στη σοφίτα του μπορείτε να δείτε ένα ανακατασκευασμένο δωμάτιο γεμάτο με παλιά έπιπλα, με ραφιόφωνο και θερμάστρα ενός παλαιού αθηναϊκού σπιτιού. Εύστοχα ονομάζεται το «δωμάτιο του παππού και της γιαγιάς» στο οποίο τα παιδιά μπορούν να ντυθούν με κοστούμια εποχής. Ακόμα, υπάρχει 1.2

1.3 Μνημείο Λυσικράτη. Στην αρχαία Αθήνα, οι θεατρικές παραστάσεις στο θέατρο του Διονύσου επιχορηγούταν από εύπορους πολίτες που ονομάζονταν χορηγοί. Ο χορηγός της καλύτερης παράστασης λάμβανε βραβείο από την πόλη. Όταν ο εύπορος Λυσικράτης κέρδισε το βραβείο (334 π.Χ.) αποφάσισε να κατασκευάσει ένα μνημείο που θα το στέγαζε, το οποίο και σώζεται μέχρι σήμερα (αρχαία οδός Τριπόδων, το οδόστρωμα

4ος περίπατος:

1.1 Πλατεία Φιλόμουσου Εταιρείας. Η κεντρική πλατεία της περιοχής πήρε το όνομά της από τη Φιλόμουσο Εταιρεία (Εταιρεία των Φίλων των Μουσών, των εννέα, δηλαδή, θεών των Τεχνών), η οποία ιδρύθηκε το 1813. Σκοπός της Εταιρείας αυτής ήταν η προώθηση των ελληνικών σπουδών και η διατήρηση των αρχαιολογικών θησαυρών της Αθήνας. Η πλατεία βρίσκεται στη συμβολή των οδών Κυδαθηναίων, Φαρμάκη, Ολυμπίου Διός και Αγγέλου Γέροντα και είναι γεμάτη από καφετέριες, εστιατόρια και κλαμπ με ζωντανή μουσική. Υπάρχουν επίσης πολλά καταστήματα που πωλούν σουβενίρ.

έκθεση ζωγραφικών έργων από παιδιά, παλαιών παιχνιδιών, παιδική χαρά, βιβλιοθήκη, κ.α. Αξίζει, επίσης, να επισκεφθείτε το γειτονικό Μουσείο Ελληνικής Παιδικής Τέχνης (Κόδρου 9), ένα πρωτοποριακό Μουσείο, από τα ελάχιστα στον κόσμο που εκθέτει αποκλειστικά έργα ζωγραφικής και κατασκευές παιδιών από 5 έως 14 ετών. Σκοπός του είναι, από το 1994 που ιδρύθηκε, η ανάδειξη της μοναδικότητας της παιδικής τέχνης, η διαμόρφωση μιας νέας γενιάς που ενδιαφέρεται για τον πολιτισμό, η καθιέρωση νέας εκπαιδευτικής προσέγγισης μέσω της τέχνης και η συνεργασία με αντίστοιχους φορείς στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ (1)

ΔΕΙΤΕ:

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ (1)

4ος περίπατος:

της οποίας διασώζεται σε ειδικό χώρο ανακαινισμένου κτηρίου στον αριθμό 28). Η κατασκευή του μνημείου από το Λυσικράτη ήταν μόνο η αρχή της μακρόχρονης και επεισοδιακής ιστορίας τού κτίσματος αυτού. Το 1658, ένα μοναστήρι Καπουτσίνων ιδρύθηκε στο σημείο αυτό και το 1669 το μνημείο αγοράστηκε από τους Καπουτσίνους. Σε αυτό το μοναστήρι ο Λόρδος Μπάιρον παρέμεινε κατά τη διάρκεια της δεύτερης επίσκεψής του στην Ελλάδα, ενώ σ’ αυτούς τους κήπους πραγματοποιήθηκε η πρώτη καλλιέργεια ντομάτας το 1818. Αναφιώτικα. Πρόκειται για ένα όμορφο νησιώτικο χωριό στους πρόποδες της Ακρόπολης! Δημιουργήθηκε στα μέσα του 19ου αι. όταν οικοδόμοι από το αγαιοπελαγίτικο νησί της Ανάφης, που ήταν φημισμένοι για την τέχνη τους, ήρθαν στην Αθήνα για την κατασκευή του ανακτόρου για τον πρώτο βασιλιά των Ελλήνων Όθωνα (βλ. σελ. 47). Γνωρίζοντας ότι θα περνούσαν χρόνια μέχρι να επιστρέψουν στον τόπο τους και νιώθοντας νοσταλγία για την γενέτειρά τους, αποφάσισαν να την αναπαραστήσουν στην υψηλότερη περιοχή της Πλάκας. Έτσι, έχτισαν μικρά λευκά σπίτια, στο ίδιο αρχιτεκτο1.4

31. Η συνοικία της Πλάκας είναι περιοχή πολιτιστικής κληρονομιάς. 32. Αρκετά από τα λαβυρινθώδη δρομάκια της Πλάκας οδηγούν στα Αναφιώτικα και τον περιφερειακό περίπατο της Ακρόπολης. 33. Ένα σπίτι χαρακτηριστικού νησιώτικου στυλ στα Αναφιώτικα, στην Πλάκα.

νικό ύφος με αυτό του χωριού τους. Τα Αναφιώτικα, η γειτονιά, δηλαδή, των Αναφιωτών, είναι μια μοναδική, χαριτωμένη περιοχή, που πρέπει να επισκεφθείτε. Μουσείο Πανεπιστημίου Αθηνών: Στο κτήριο αυτό, επί της οδού Θόλου, ήταν αρχικά η οικία του αρχιτέκτονα Κλεάνθη (18321833) και κατόπιν στέγασε το πρώτο Πανεπιστήμιο της Αθήνας (1837-1842). Σημέρα στεγάζει το Μουσείο του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μουσείο Κανελλοπούλου: Ιδρύθηκε το 1976 μετά από δωρεά της ιδιωτικής συλλογής του Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου στο ελληνικό κράτος. Στεγάζεται στο νεοκλασικό αρχοντικό της οικογένειας Μιχαλέα. Η συλλογή Κανελλόπουλου περιλαμβάνει αρχαιολογικά ευρήματα και έργα τέχνης από την προϊστορική εποχή μέχρι σήμερα. Ρωμαϊκή Αγορά (βλ. σελ. 16) Βυζαντινές εκκλησίες (βλ. σελ. 20) Οθωμανικά μνημεία στην Αθήνα (βλ. σελ. 24) 32

4ος περίπατος:

αναμορφωμένη και στρωμμένη με πολύχρωμο μωσαϊκό από Μία από τις πλέον χαρακτηχρωματιστές πέτρες και κυβόριστικές περιοχές της «παλιάς» λιθους, με «φόντο» τον βράχο Αθήνας, με στενούς, ακανόνιστους της Ακρόπολης (βλ. σελ. 9) και δρόμους και μικρά κτήρια, που την περιοχή της Πλάκας (βλ. σελ. παραπέμπουν στην οθωμανική 28). Στην όμορφη αυτή πλατεία και εν μέρει βυζαντινή διάρθρωση συνυπάρχουν σημαντικά μνημεία της πόλης. Στους υπαίθριους πά- απ’ όλες τις ιστορικές φάσεις της γκους των μικροπωλητών ή στα πόλης, όπως το τζαμί Τζισταράκη μικρά καταστήματα, που βρίσκο(βλ. σελ. 25), η βιβλιοθήκη του νται στους κεντρικούς δρόμους Αδριανού (βλ. σελ. 17) και η (Αδριανού, Πανδρόσου, Ηφαίστου, βυζαντινή εκκλησία της ΠαντάΘησείου, Αγίου Φιλίππου, Άστιγγος νασσας (βλ. σελ. 22). Ενδιαφέρον και Ερμού) μπορεί κάποιος να παρουσιάζει, ακόμα, ο αναπαβρει και να αγοράσει τα πάντα: λαιωμένος νεοκλασικός σταθμός από παπούτσια, ρούχα, παλαιά του μετρό, ένας από τους πακαι καινούργια έπιπλα μέχρι παλιά λαιότερους του δικτύου (1895), βιβλία και περιοδικά, σουβενίρ, όπου δίπλα στις αποβάθρες του κοσμήματα, καπέλα, μπρούτζινα έχει αποκαλυφθεί και εκτίθεται αντικείμενα, καινούργιους και σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο μεταχειρισμένους δίσκους και (300 τ. μ.) η εγκιβωτισμένη από CDs και ελληνικά παραδοσιακά την αρχαιότητα κοίτη του ποταμουσικά όργανα (μπουζούκια, μού Ηριδανού (ορατή και από τουμπερλέκια κ.α.). Οι αγορές ή ο το επίπεδο της πλατείας, μέσω περίπατος στο Μοναστηράκι είναι αρχαιολογκού σκάμματος). μία εμπειρία που δεν θα θελήσετε να χάσετε. Θα μείνετε έκπληκτοι 2.2 Πλατεία Αβησσυνίας από την ποικιλία και ποιότητα (Γιουσουρούμ) των πραγμάτων που πωλούνται Είναι η κεντρική πλατεία στο στην πολύβουη αυτή αγορά και Μοναστηράκι. Εδώ μπορείτε να σίγουρα θα μπείτε στον πειρασμό βρείτε κυριολεκτικά τα πάντα: να αγοράσετε κάτι. σπάνια έπιπλα-αντίκες και αντίγραφα αντικών, καθώς και κάθε ΔΕΙΤΕ: είδος μεταχειρισμένου αντικει2.1 Πλατεία Μοναστηρακίου μένου. Επίσης, παλιές ντουλάπες, Ιστορική πλατεία, πλήρως βιβλιοθήκες, κορνίζες, καθρέπτες,

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ (1)

2 ΜΟΝΑΣΤΗΡΑΚΙ

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ (1)

4ος περίπατος:

σεκρετέρ, τραπέζια, δίσκους γραμμοφώνου, μουσικά όργανα. Εάν σκοπεύετε να κάνετε αγορές είναι προτιμότερο να πάτε νωρίς το πρωί, διαφορετικά εάν επιθυμείτε απλώς να περπατήσετε και να χαζέψετε, το μεσημέρι είναι η καλύτερη ώρα. Μπορείτε να καθίσετε και να πιείτε ένα ποτήρι ελληνικό κρασί ή ούζο συνοδευόμενο από ελληνικούς μεζέδες σε ένα από τα μικρά μαγαζιά της πλατείας, παρατηρώντας την κίνηση του παζαριού. Οδός Αδριανού. Αντιπροσωπευτικός δρόμος της Αθήνας, που εκτείνεται από τη βιβλιοθήκη του Αδριανού ως το σταθμό μετρό «Θησείο». Στα νεοκλασικά μονώροφα ή διώροφα κτήρια στεγάζονται εμπορικά καταστήματα με παραδοσιακά είδη και παλαιοπωλεία, ενώ τις Κυριακές συγκεντρώνονται εκεί πολλοί υπαίθριοι πωλητές. Υπάρχουν, ακόμα, καφέ και μικρά κομψά εστιατόρια με μοναδική θέα στον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Αγοράς (βλ. σελ. 14). 2.3

3 ΤΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ

Πρόκειται για την περιοχή 34. Ο Μη- που περικλείεται μεταξύ των τροπολιτικός οδών Μητροπόλεως, Αθηνάς Ναός της Αθήνας (Καθεδρικός Ναός Αθηνών), 34 στο κέντρο της ομώνυμης πλατείας. Δεξιά, διακρίνεται το παρεκκλήσι του Αγίου Ελευθερίου. 35. Ένα σπάνιο παλίμψηστο μνημείων που χρονολογούνται από τους ιστορικούς χρόνους στην Αθήνα διακρίνεται στην πλατεία Μοναστηρακίου. 36. Το Δημαρχιακό Μέγαρο της Αθήνας.

και Σταδίου και αποτελεί την «καρδιά» του ιστορικού κέντρου της πόλης, αλλά και το παραδοσιακό εμπορικό τμήμα της. Στους δαιδαλώδεις, μικρότερους ή μεγαλύτερους, δρόμους της λειτουργούν περισσότερα από 2.500 καταστήματα με όλα τα είδη των προϊόντων. Παράλληλα, καθώς πολλοί δρόμοι έχουν πεζοδρομηθεί, σχηματίζεται μια σχετικά ήσυχη περιοχή, όπου υπάρχουν πολλά ατμοσφαιρικά καφέ, μικρά μπαρ και μοντέρνα εστιατόρια, που συγκεντρώνουν κόσμο όλες τις ώρες της ημέρας. ΔΕΙΤΕ: 3.1 Οδός Μητροπόλεως. Ενώνει την πλατεία Συντάγματος (βλ. σελ. 46) με την πλατεία Μοναστηρακίου (βλ. σελ. 31) και διαθέτει ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική, κυρίως νεοκλασική. Η πλατεία Μητροπόλεως, στην οποία δεσπόζει ο Μητροπολιτικός Ναός της Αθήνας (βλ. σελ. 20), προσφέρεται για ξεκούραση και στάση για καφέ, ενώ στη γραφική πλατεία Δημοπρατηρίου υπάρχουν ταβέρνες με παραδοσιακό ελληνικό φαγητό. 3.2 Οδός Ερμού. Έχοντας δίκαια το όνομα αυτό -ο θεός Ερμής ήταν ο προστάτης του εμπορίου- η Ερμού είναι από

3.4

4ος περίπατος:

Οδός Αθηνάς. Κεντρικός εμπορικός δρόμος, ο οποίος ενώνει την πλατεία Ομονοίας (βλ. σελ 59-60) με την πλατεία Μοναστηρακίου 3.3

(βλ. σελ. 31). Σχεδιασμένη στην προοπτική του βράχου της Ακρόπολης, ήταν από τους πρώτους οδικούς άξονες που χαράκτηκαν στη νεότερη Αθήνα και διαθέτει πλήθος σημαντικών αρχιτεκτονημάτων του 19ου αι. και των πρώτων δεκαετιών του 20ου αι. Πολύβουη και πολυσύχναστη τις περισσότερες ώρες της ημέρας, η οδός Αθηνάς είναι συνδεδεμένη, κυρίως, με το εμπόριο τροφίμων. Τις ώρες λειτουργίας των καταστημάτων κατακλύζεται από κόσμο και είναι διάχυτη η μυρωδιά των τροφίμων, των φρούτων, των μπαχαρικών και των ξηρών καρπών που πωλούνται εκεί, αντανακλώντας τη γοητεία των παζαριών της Ανατολής.

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ (1)

τις πρώτες οδούς που χαράκτηκαν από τους Κλεάνθη και Schaubert. Για περισσότερο από 60 χρόνια (από το τέλος του 19ου αιώνα μέχρι την αρχή της δεκαετίας του 1960), αποτελούσε το κέντρο της γυναικείας μόδας. Σήμερα, εξακολουθεί ένα είναι ένα από τα καλύτερα σημεία της πρωτεύουσας για αγορές. Στα καταστήματα της οδού Λέκκα, ανάμεσα στις οδούς Περικλέους και Κολοκοτρώνη, καθώς και στις γειτονικές στοές, θα βρείτε μεγάλη ποικιλία ασημικών: κηροπήγια, μπολ, ανθοδοχεία και κοσμήματα. Πολλά από αυτά είναι ελληνικά χειροποίητα έργα. Επίσης, στις γραφικές οδούς Ευαγγελιστρίας και Αγίου Μάρκου υπάρχουν πολλά καταστήματα με ρούχα και παπούτσια, σε ιδιαίτερα ικανοποιητικές τιμές. Στο πρώτο τμήμα της οδού Ερμού (από την πλατεία Συντάγματος ως την οδό Αθηνάς) ξεχωρίζει ο βυζαντινός ναός της Καπνικαρέας (βλ. σελ. 20), ενώ στο τελευταίο (από το Θησείο ως την οδό Πειραιώς) δεσπόζει ο αρχαιολογικός χώρος του Κεραμεικού (βλ. σελ 17)

Δημαρχείο Αθηναίων

(Αθηνάς 63).

Κατασκευάστηκε το 1874 σε αυστηρό νεοκλασικό ρυθμό. Αρχικώς ήταν διώροφο, αλλά το 1937 προστέθηκε ένας ακόμη όροφος, λόγω των αυξημένων αναγκών του Δήμου και τροποποιήθηκαν τα αρχικά μορφολογικά στοιχεία του. Το εσωτερικό κοσμείται από πίνακες σημαντικών Ελλήνων ζωγράφων του 19ου αι., τοιχογραφίες του Φ. Κόντογλου με μυθολογικές και ιστορικές παραστάσεις (19371940), ενώ στην αίθουσα του 36

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ (1)

4ος περίπατος: 34

Δημοτικού Συμβουλίου υπάρχει μεγάλη ελαιογραφία με απεικόνιση του Απ. Παύλου να διδάσκει στους Αθηναίους τη χριστιανική θρησκεία (1877). Τέλος, στην αίθουσα δεξιώσεων (1ος όροφος) υπάρχουν, σε ειδικές προθήκες, μικρές ολόσωμες μορφές από terra cotta όλων των δημάρχων της πόλης. Κοντά στο Δημαρχείο, ενδιαφέρον παρουισάζει και η μικρή πλατεία Θεάτρου. 3.5

Βρίσκεται μπροστά από το Δημαρχείο και παλαιότερα ονομαζόταν πλατεία Λαού και πλατεία Λουδοβίκου. Στη νότια πλευρά, δεσπόζει το εκλεκτικιστικό Μέγαρο Μελά (του E. Ziller, 1887), με επιβλητική πρόσοψη και δύο προεξέχοντες πυργίσκους στα άκρα. Η κεντρική αίθουσα καλύπτεται με γυάλινη οροφή, ενώ έχει περιμετρικές τοξοστοιχίες δωρικού και ιωνικού ρυθμού. Το κτήριο αποτελούσε αρχικώς οικία του Β. Μελά και σήμερα είναι Πολιτιστικό Κέντρο της Εθνικής Τράπεζας Ελλάδας. Στην ανατολική πλευρά της πλατείας βρίσκεται το αναγεννησιακού ρυθμού Μέγαρο Γ. Σταύρου, που σήμερα στεγάζει υπηρεσίες της Εθνικής Τράπεζας Ελλάδας, ενώ στο ΒΑ άκρο της αποκα37

37. Η Πλατεία Κοτζιά -άποψη της βορεοδυτικής πλευράς. 38. Το μνημείο της «Εθνικής Συμφιλίωσης», στην πλατεία Κλαυθμώνος. 39. Ένας χαρακτηριστικός πυργίσκος του Μεγάρου Μελά στην πλατεία Κοτζιά.

Πλατεία Κοτζιά

(Εθνικής Αντίστασης).

λύφθηκε και εκτίθεται σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο, τμήμα της Αχαρνικής πύλης του Θεμιστόκλειου τείχους της πόλης. 3.6 Βαρβάκειος Δημοτική (Κεντρική) Αγορά. Ορθογώνιο κτήριο (1886) με μεγάλη στεγασμένη αυλή. Στο εσωτερικό και το εξωτερικό της τμήμα υπάρχουν συνολικά 73 καταστήματα τροφίμων (κρεαταγορά, ψαραγορά, λαχαναγορά και παντοπωλεία). Η στέγασή της γίνεται με γυαλί και μέταλλο, ενώ το φως στο εσωτερικό μπαίνει από συμμετρικά παράθυρα, στο πάνω μέρος. Στο εσωτερικό της, διανυκτερεύουν επίσης μικρά εστιατόρια (μαγειρεία) με φρέσκο φαγητό, που αποτελούν πόλο έλξης για πολλούς Αθηναίους, κυρίως τις μεταμεσονύκτιες ώρες. Στην απέναντι πλατεία (Βαρβάκειος) έχει διαμορφωθεί μικρό άλσος. 3.7 Οδός Ευριπίδου. Γοητευτικός δρόμος της περιοχής, με έντονο «άρωμα ανατολής», που εκτείνεται από την πλατεία Κουμουνδούρου (βλ. σελ. 61) ως την πλατεία Κλαυθμώνος (βλ. σελ. 35). Κατά μήκος του υπάρχουν, μεταξύ άλλων, πολλά καταστήματα πώλησης μπαχαρικών, γλυκισμάτων, ξηρών

3.8 Οδός Αιόλου. Πεζοδρομημένη σε μεγάλο μέρος, εκτείνεται από την οδό Πανεπιστημίου ως τη Ρωμαϊκή Αγορά (Πλάκα). Στη συμβολή με την οδό Σοφοκλέους βρίσκεται το νεόδμητο Κτήριο Διοίκησης της Εθνικής Τράπεζας Ελλάδας (2002), ένα από τα σημαντικότερα μοντέρνα αρχιτεκτονήματα της Αθήνας, που σχεδιάστηκε από Έλληνες αρχιτέκτονες, με σύμβουλο το διάσημο αρχιτέκτονα M. Botta. Στο ισόγειο, είναι ορατό ένα αποκατεστημένο τμήμα της αρχαίας Αχαρνικής οδού. Στην οδό Σοφοκλέους 10, βρίσκεται το παλαιό μέγαρο του Χρηματιστηρίου Αθηνών, με κλασικίζουσα πρόσοψη (ξεχωρίζουν οι τέσσερις δωρικού τύπου κολώνες). Προχωρώντας προς την Πλάκα, θα συναντήσετε δύο θαυμάσιες εκκλησίες, που αξίζει να επισκεφθείτε: την Παναγία Χρυσοσπηλιώτισσα (1863 - στη γωνία με την ομώνυμη οδό) και την Αγία Ειρήνη (1847 - οδό Αθηναίδος) και οι δύο του αρχιτέκτονα Λ. Καυταντζόγλου. Γύρω από την Αγία Ειρήνη, που αποτέλεσε τον πρώτο μητροπολιτικό ναό της σύγχρονης Αθήνας, σχηματίζεται

Οδός Σταδίου. Κεντρικός δρόμος, από τους πρώτους που χαράκτηκαν στη νεότερη Αθήνα. Θεμελιώθηκε σε παλαιότερο ρέμα και όταν διαμορφώθηκε σε οδό πήρε τις ονομασίες Φειδίου και Ακακιών. Το σημερινό όνομά της οφείλεται στο γεγονός πως αρχικώς υπήρχε πρόβλεψη να φτάνει ως το Παναθηναϊκό Στάδιο, σχέδιο που τελικώς δεν εφαρμόστηκε.

3.9

4ος περίπατος:

γραφική πλατεία, στην οποία λειτουργεί αγορά λουλουδιών και πολλά καφέ-μπαρ.

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ (1)

καρπών και καφέ, αρκετά από τα οποία διαθέτουν παραδοσιακά ανατολίτικα προϊόντα.

3.10 Κτήριο Εθνικού Τυπογραφείου: Βρίσκεται μεταξύ των οδών Σανταρόζα και Αρσάκη και είναι ένα από τα πρώτα δημόσια μέγαρα, που αναγέρθηκαν στη νεότερη πόλη (1834). Φέρει αυστηρή νεοκλασική γραμμή και ως το 1905 στέγαζε το Εθνικό Τυπογραφείο. 3.11 Πλατεία Κλαυθμώνος: Ευρύχωρη πλατεία με κτιριακό ενδιαφέρον (Μουσείο Πόλεως Αθηνών, βλ. σελ. 85, κτήριο πρώην υπουργείου Ναυτικών, κτήριο Υπουργείου Εσωτερικών, βυζαντινή εκκλησία Αγίων Θεοδώρων βλ. σελ. 23 κ.α.) και

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ (1)

4ος περίπατος: 36

αρκετά καφέ. Στο κέντρο βρίσκεται το ιμπρεσιονιστικό μπρούτζινο άγαλμα, που συμβολίζει την Εθνική Συμφιλίωση (Β. Δορόπουλος, 1988).

3.15 Πλατεία Κολοκοτρώνη: Μικρή πλατεία που σχηματίζεται μπροστά από το Εθνικό 3.12 Κτήριο Ιστορικό Μουσείο, με εντυπωσια«Αττικόν-Απόλλων»: κό ορειχάλκινο έφιππο ανδριΕκλεκτικιστικό μέγαρο (αρχές άντα του ήρωα της Ελληνικής 20ου αι.), που στεγάζει δύο από Επανάστασης Θ. Κολοκοτρώνη τις παλαιότερες αίθουσες κινημα- (Λ. Σώχος, 1904). Απέναντι τογράφου της Αθήνας, οι οποίες (Σταδίου 8) βρίσκεται η κατοικία ανακαινίστηκαν πρόσφατα. Δουίλα, ένα από τα παλαιότερα κτήρια της σύγχρονης πόλης, 3.13 Πλατεία Καρύτση: έργο του Chr. Hansen, το οποίο Μικρή πλατεία, έλαβε το όνομά όμως σήμερα είναι σε ερειπιώδη της από το ναό που βρίσκεται στο κατάσταση. κέντρο της. Ο κομψός αυτός ναός 3.16 Εθνικό Ιστορικό Μουσείο. (του Λ. Καυταντζόγλου) κτίστηκε στη θέση παλαιότερου, στον Το εντυπωσιακό αυτό νεοκλαοποίο τον Ιανουάριο του 1833 σικό κτήριο οικοδομήθηκε την οι Αθηναίοι εξέλεξαν αντιπροσω- περίοδο 1858-1871 σύμφωνα πεία για να χαιρετήσει την άφιξη με τα σχέδια του Fr. Boulanger, του νέου -τότε- βασιλιά Όθωνα τα οποία αργότερα τροποποιήστο Ναύπλιο. Απέναντι βρίσκεθηκαν από τον Eλληνα αρχιτέται το νεοκλασικό κτήριο του κτονα Π. Κάλκο. Μέχρι το 1935, Παρνασσού. Η περιοχή έχει ανα- το κτήριο αποτελούσε την έδρα δειχτεί, σήμερα, σε ένα από τα της ελληνικής Βουλής και για το δημοφιλέστερα σημεία διασκέλόγο αυτό ονομάζεται Παλαιά δασης, καθώς εδώ λειτουργούν Βουλή. Από το 1961 στεγάζει τις πλήθος καφέ και μικρών μπαρ. συλλογές του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου (για τις συλλογές του 3.14 Μέγαρο Ο.Τ.Ε.: Μουσείου, βλ. σελ. 81). Εξαίρετο δείγμα του αθηναϊκού μοντερνισμού, με στοιχεία παλαιότερων αρχιτεκτονικών ρυθμών,

40. Ο ανδριάντας του Θ. Κολοκοτρώνη, μπροστά από το κτήριο του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου.

έργο του σημαντικού Έλληνα αρχιτέκτονα Αν. Μεταξά (1931).

5ος περίπατος:

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ (2) 1 ΨΥΡΡΗ

της δεκαετίας του 1990, σειρά επεμβάσεων ανέδειξαν την Γραφική νεοκλασική αθηναϊκή περιοχή ως μία από τις δημοφιγειτονιά, που ορίζεται μεταξύ λέστερες συνοικίες ψυχαγωγίας των οδών Αθηνάς, Ερμού και Ευ- και κατοικίας. Ενδιαφέρον παριπίδου. Πολυσύχναστη, ιδιαίτερα ρουσιάζουν επίσης οι εκκλησίες τις νυκτερινές ώρες, αφού στα της περιοχής, όπως είναι μεταξύ στενά δρομάκια της υπάρχουν άλλων οι Άγιοι Ανάργυροι, ο Άγιπολλά καφέ, μικρά μπαρ, κλαμπ, ος Δημήτριος, ο Άγιος Γρηγόριος εστιατόρια, ουζερί, ταβέρνες με (αρμενική) κ.α. Κεντρικό σημείο ζωντανή ελληνική μουσική, θέα- (απ’ όπου μπορείτε να αρχίσετρα, γκαλερί, αίθουσες τέχνης και τε την περιήγησή σας) είναι η παλαιοπωλεία! πλατεία Ηρώων. Μετά την απελευθέρωση (1833), στην περιοχή συγκε2 ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΣ ντρώθηκαν πολλοί βετεράνοι Γύρω από τον αρχαιολογικό αγωνιστές και μετανάστες από χώρο (βλ. σελ. 17) αναπτύστην επαρχία, οι οποίοι λειτούρσεται η ομώνυμη παραδοσιακή γησαν μικρές βιοτεχνίες και συνοικία. Χαρακτηριστικοί δρόμοι εργαστήρια, χαρακτήρα που η της περιοχής είναι η οδοί Αγίων περιοχή διατηρεί, ως ένα σηΑσωμάτων (όπου βρίσκεται και μείο, μέχρι σήμερα. Στις αρχές

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ (2)

5ος περίπατος: 38

το Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης, βλ. σελ. 82), Μελιδώνη (όπου βρίσκονται οι εβραϊκές συναγωγές Μπεθ-Σαλόμ και Ετς Χαΐμ, καθώς και το Μουσείο Νεότερης Κεραμικής) και Σαλαμίνας. Τα τελευταία χρόνια, η περιοχή έχει αναδειχθεί σε ένα από τα σημεία νυχτερινής διασκέδασης των Αθηναίων, αφού εκεί λειτουργούν πολλά μικρά εστιατόρα, μπαρ και κέντρα με ζωντανή μουσική.

γησε ως το 1983 για την παραγωγή και διάθεση φωτιστικού αερίου στην πόλη. Στο χώρο υπήρχαν επίσης ξυλουργεία, χυτήρια, μηχανουργεία, συνεργεία επισκευής αμαξιών, εστιατόρια, κουρεία, ιατρεία κ.α., δημιουργώντας μια αυτόνομη βιομηχανική «πολιτεία». Έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο, καθώς είναι το μοναδικό του είδους του στην Ευρώπη. Τα κτήρια έχουν λιτή νεοκλασική λιθοδομή, όψη επιχρισμένη καθώς και ξύλινη 3 ΓΚΑΖΙ στέγη με φεγγίτες και επικάΗ περιοχή αναπτύσσεται γύρω λυψη από βυζαντινά ή γαλλικά από το πρώην εργοστάσιο Γκακεραμίδια και λαμαρίνα. Σήμερα, ζιού (φωταερίου) και παλαιότερα είναι βιομηχανικό πάρκο και ονομαζόταν Γκαζοχώρι. Βρίσκεται χρησιμοποιείται ως πολιτιστικό στη δυτική πλευρά της Αθήνας και κέντρο από τον Δήμο Αθηναίων καταλαμβάνει τη θέση της τρίτης (Τεχνόπολις), όπου πραγματοπλατείας, σύμφωνα με το σχέδιο ποιούνται πολιτστικές και άλλες Κλεάνθη-Schaubert. Σε σημαντικό εκδηλώσεις αιχμής (συναυλίες, βαθμό διατηρεί τη μορφή παραεκθέσεις, συνέδρια). Επιπλέον, δοσιακής αθηναϊκής γειτονιάς. Σε μέρος των εγκαταστάσεών του πολλά παλιά, λαϊκά νεοκλασικά (φούρνοι, δεξαμενές, αεροφυστεγάζονται καφέ, μπαρ και πολυ- λάκια κ.ά.) έχουν διαμορφωθεί τελή εστιατόρια, που τα τελευταία στο Βιομηχανικό Μουσείο χρόνια είναι ιδιαίτερα δημοφιλή Φωταερίου, στο οποίο παρουστους Αθηναίους, ενώ η περιοχή σιάζεται η ιστορία του συγκροφιλοξενεί και αρκετούς θεατριτήματος μέσω αυθεντικών κούς χώρους. αντικειμένων (μηχανήματων, εργαλείων κ.λπ.), ηχητικών ΔΕΙΤΕ: ντοκουμέντων και βιντεοπροβο3.1 Το εργοστάσιο λών. Η είσοδος γίνεται από τις Φωταερίου (Γκάζι) οδούς Πειραιώς, Περσεφόνης Ιδρύθηκε το 1857 και λειτούρ- και Ιάκχου. 41

41. Διώροφο νεοκλασικό σπίτι στην πλατεία Ηρώων (Ψυρρή). 42. Νεοκλασικό κτήριο με πρόσοψη στην οδό Μελιδώνη (περιοχή Κεραμεικού). 43. Η μαρμάρινη κρήνη στην πλατεία Μεταξουργείου.

ΔΕΙΤΕ: Μαρμάρινη κρήνη. Βρίσκεται στην πλατεία Μετα4.1

4.2 Οδός Ιάσονος και οδός Γιατράκου. Από την πλατεία Καραϊσκάκη κατηφορίστε την οδό Αχιλλέως και μπείτε στην οδό Ιάσονος ως την οδό Αγησιλάου, όπου λειτουργούν μικρά θέατρα, που στεγάζονται σε παραδοσιακά κτήρια της περιοχής. Έπειτα στρίψτε δεξιά προς την οδό Ακάδημου-Γιατράκου και συνεχίστε προς την οδό Αχιλλέως. Προσέξτε τα μικρά νεοκλασικά σπίτια (μονώροφα ή διώροφα) με τα καγκελένια μπαλκόνια και τις περίτεχνες εξώθυρες. Στη συμβολή των οδών Γιατράκου και Γερμανικού σχηματίζεται μικρή, γραφική πλατεία (πλατεία Αυδή) με καφέ και μπαρ. 4.3 Σιδηροδρομικός Σταθμός Πελοποννήσου. Από την πλατεία Καραϊσκάκη και μέσω της οδού Δηλιγιάννη, φτάνετε σε αυτό το ιδιαίτερα ατμοσφαιρικό κτήριο, κτισμένο το 1912-1913 με ανάμειξη νεοκλασικών, κεντροευρωπαϊκών και Art Nouveau στοιχείων. Ο σταθμός (που εξυπηρετεί τα σιδηροδρομικά δρομολόγια προς την Πελοπόννησο)

5ος περίπατος:

Παραδοσιακή συνοικία του κέντρου της Αθήνας, που διαμορφώθηκε από τον αρχιτέκτονα Chr. Hansen. Η ονομασία της προέρχεται από εργοστάσιο κατασκευής μεταξωτών υφασμάτων (1834-1835), που λειτουργούσε στην περιοχή ως το 1875. Το κτήριο σώζεται στην οδό Μεγ. Αλεξάνδρου, μεταξύ των οδών Μυλλέρου και Γιατράκου, έχει αναστηλωθεί και σήμερα στεγάζει τη Δημοτική Πινακοθήκη (με συλλογή 3.000 έργων, κυρίως Ελλήνων εικαστικών δημιουργών) και χώρους πολιτιστικών εκδηλώσεων. Η οδός Αχιλλέως χωρίζει την περιοχή σε δύο τμήματα, το παλιό (προς την οδό Πειραιώς) και το νέο (προς την οδό Λένορμαν). Το νέο έχει χάσει το χαρακτήρα του λόγω της ανοικοδόμησης, ενώ το παλαιότερο διατηρεί αρκετά δείγματα της αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας του. Στην περιοχή λειτουργούν πολλά μικρά εστιατόρια-μπαρ, καθώς και καφενεία και εστιατόρια, που προσφέρουν παραδοσιακά ανατολίτικα ροφήματα, γλυκά και φαγητά.

ξουργείου και χρονολογείται από τον 19ο αι. Μεταφέρθηκε από την πλατεία Δημοπρατηρίου.

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ (2)

4 ΜΕΤΑΞΟΥΡΓΕΙΟ

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ (2)

5ος περίπατος:

αποτελεί μικρογραφία του σταθμού της Κωνσταντινούπολης και παραπέμπει στο ύφος των αντίστοιχων ευρωπαϊκών αρχιτεκτονικών τάσεων του 19ου αι. Ακριβώς απέναντι (συνδέονται με πεζογέφυρα) βρίσκεται ο Σιδηροδρομικός Σταθμός Λαρίσης (για τα δρομολόγια προς την κεντρική και βόρεια Ελλάδα), κατασκευασμένος το 1908 με αρχικώς νεοκλασική σύνθεση, η οποία υπέστη μεταγενέστερες επεμβάσεις.

5 ΚΟΛΩΝΟΣ Αν έχετε όρεξη για περπάτημα, μπορείτε να επισκεφθείτε τον Κολωνό, λαϊκή γειτονιά της Αθήνας έξω από το ιστορικό

44. Τμήμα του παλαιού εργοστασίου παραγωγής αερίου μετατράπηκε σε Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου. 45. Άποψη από το βιομηχανικό πάρκο στο Γκάζι («Τεχνόπολις»), που φιλοξενεί πολιτιστικές και άλλες εκδηλώσεις.

κέντρο της πόλης. Παρά την άναρχη ανοικοδόμηση της ευρύτερης περιοχής, έχει ιδιαίτερο χρώμα και διατηρεί ακόμα την παλιότερη ατμόσφαιρά της. Από τον σιδηροδρομικό σταθμό Πελοποννήσου, ακολουθείστε την οδό Ιωαννίνων για να βρεθείτε στο λόφο Ιππίου Κολωνού και κατόπιν (στρίβοντας στην οδό Ευρίπου) στον γειτονικό λόφο Σκουζέ. Γύρω από αυτούς τους μικρούς κατάφυτους λόφους, σχηματίζεται μια ζώνη μονοκατοικιών με κήπους και μικρών, κομψών πολυκατοικιών, που αφήνουν την αύρα της αθηναϊκής γειτονιάς των προηγούμενων δεκαετιών (κοντινοί σταθμοί μετρό Σεπόλια και Αττική).

6ος περίπατος:

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ (3) ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟ ΛΟΦΟ ΤΟΥ ΦΙΛΟΠΑΠΠΟΥ 1 ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ Περιοχή αμιγούς κατοικίας, που εκτείνεται από την οδό Διον. Αρεοπαγίτου ως τις παρυφές του λόφου Φιλοπάππου. Τα νεοκλασικά σπίτια, αλλά και τα κτήρια νεότερων περιόδων (κυρίως του μεσοπολέμου), της προσδίδουν ιδιαίτερη γοητεία και την καθιστούν μία από τις κομψότερες συνοικίες της πόλης. Χαρακτηριστικοί δρόμοι της περιοχής είναι οι οδοί Μητσαίων, Παρθενώνος, Γουέμπστερ, Καβαλλότι, Καλλισπέρη, Ρ. Γκάλι, Μουσών κ.α. ΔΕΙΤΕ: 1.1 Νέο Μουσείο Ακρόπολης. Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα έργα σύγχρονης αρχιτεκτονικής στην Αθήνα. Η κατασκευή του ολοκληρώθηκε το 2007 σε σχέδια των αρχιτεκτόνων B. Tschumi και Μιχ. Φωτιάδη. Απέχει

μόλις 300 μ. από τον βράχο της Ακρόπολης, το συνολικό εμβαδόν καλύπτει 21.000 τ.μ., ενώ διαθέτει εκθεσιακό χώρο 14.000 τ.μ. Έχει κατασκευαστεί από ατσάλι, γυαλί και τσιμέντο και εκμεταλλεύεται άριστα το φυσικό φως, ώστε να αναδεικνύονται τα 4.000 εκθέματά του. Ο τελευταίος όροφος (αίθουσα Παρθενώνα) έχει τις διαστάσεις και τη διεύθυνση του Παρθενώνα και είναι περιεστραμμένος κατά 23 μοίρες σε σχέση με το υπόλοιπο κτήριο, ώστε ο επισκέπτης να έχει απευθείας οπτική επαφή με το μνημείο. Ο περιβάλλον χώρος λειτουργεί και ως ανοικτό μουσείο-ανασκαφή, που είναι, επίσης, ορατή από το γυάλινο δάπεδο του ισογείου. Η κεντρική είσοδος του Μουσείου βρίσκεται στην οδό Διονυσίου Αρεοπαγίτου (βλ. σελ. 8). Στον περιβάλλοντα χώρο βρίσκεται,

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ (3) ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟ ΛΟΦΟ ΤΟΥ ΦΙΛΟΠΑΠΠΟΥ

6ος περίπατος: 42

46. Εξωτερική όψη του Μουσείου Ακρόπολης. 47.Τα δημοφιλή καφέ της πλατείας Θησείου προσφέρουν απεριόριστη θέα προς την Αρχαία Αγορά και τον βράχο της Ακρόπολης. 48. Το Εθνικό Αστεροσκοπείο, στο ψηλότερο σημείο του λόφου των Νυμφών (Λόφος των Νυμφών).

εξάλλου, και το επιβλητικό κτήριο Weiller, κατασκευασμένο το 1834 τον Γερμανό αρχιτέκτονα W. von Weiller, που συνδυάζει τη βυζαντινή λιθοδομή με νεοκλασικά διακοσμητικά μοτίβα. Αρχικώς, χρησιμοποιήθηκε ως στρατιωτικό νοσοκομείο και αργότερα ως έδρα μονάδων της αστυνομίας, ενώ από το 1987 στεγάζει το «Κέντρο Μελετών Ακρόπολης» (για τα εκθέματα του Μουσείου, βλ. σελ. 78).

2 ΚΟΥΚΑΚΙ Συνέχεια της περιοχής Μακρυγιάννη, είναι συνοικία με ατμόσφαιρα γειτονιάς και ενδιαφέροντα σημεία, κυρίως στο τμήμα γύρω από το λόφο Φιλοπάππου (οδός Παναιτωλίου, οδός Αρακύνθου).

3 ΑΝΩ ΠΕΤΡΑΛΩΝΑ Γραφική γειτονιά με ξεχωριστό χρώμα από την ατμόσφαιρα της πόλης τη δεκαετία του 1950. Διατηρούνται αρκετά δείγματα λαϊκής αστικής αρχιτεκτονικής, με μονώροφα ή διώροφα σπίτια. ΔΕΙΤΕ: 3.1 Θέατρο Δώρας Στράτου. Βρίσκεται στη δυτική πλευρά του λόφου (αρχαία Κοίλη). Σ’ αυτό μπορείτε να παρακολουθήσετε παραστάσεις ελληνικών λαϊκών 46

χορών από την ομάδα χορού της Δώρας Στράτου, μια γυναίκα που αφιέρωσε τη ζωή της στην έρευνα και τη διατήρηση του ελληνικού λαογραφικού πολιτισμού. Η ομάδα έχει συμμετάσχει σε πολλά φεστιβάλ σ’ όλο τον κόσμο και χαίρει τόσο εθνικής όσο και διεθνούς αναγνώρισης. Οι χορευτές φορούν ελληνικές παραδοσιακές ενδυμασίες διαφόρων περιοχών της χώρας και ερμηνεύουν τραγούδια και χορούς, από όλες τις περιόδους της ελληνικής ιστορίας. Πλατεία Μερκούρη. Γραφική πλατεία της περιοχής, με μικρά καφενεία, μπαρ και παραδοσιακές ταβέρνες στους γύρω δρόμους. 3.2

3.3 Τα λιθόκτιστα σπίτια. Μεταξύ των οδών Απολλωνίου και Τρώων, αναπτύσσεται μια όμορφη, μικρή γειτονιά με λιθόκτιστα σπίτια (της μεταπολεμικής περιόδου), που προσφέρουν την αίσθηση ορεινού χωριού στο κέντρο της πόλης!

4 ΘΗΣΕΙΟ Η περιοχή έλαβε το όνομά της από τον παρακείμενο αρχαίο ναό (βλ. σελ. 15). Παραδοσιακή συνοικία με πολλά νεοκλασικά σπίτια και δημόσια μέγαρα, που

4.2 Οδός Δ. Αιγινίτου. Συνδέει την οδό Απ. Παύλου με το Εθνικό Αστεροσκοπείο. Από εκεί έχετε μοναδική θέα προς την Ακρόπολη, το λόφο Λυκαβηττού, την Αρχαία Αγορά και τη νέα πόλη.

4.4 Πλατεία Αγίας Μαρίνας. Γραφική και ήσυχη πλατεία της περιοχής, στο κέντρο της οποίας βρίσκεται η ομώνυμη εκκλησία (19ου αι.). Στη ΝΔ γωνία υπάρχει, λαξευμένος στο βράχο, ο αρχικός ναΐσκος με προεξέχοντα μεταγενέστερο τρούλο και ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες του 13ου αι. 4.5 Πάρκο Θησείου. Αποτελεί το ΝΔ τμήμα του αρχαιολογικού χώρου της Αρχαίας Αγοράς. Δεντροφυτεύτηκε το 1862 και το 1931 προστέθηκαν καλλωπιστικά φυτά. Παλιότερα και για πολλά χρόνια, ήταν ο συνήθης χώρος για τον εορτασμό του Πάσχα από τους Αθηναίους.

4.6 Πιλοποιείο Πουλοπού λου (Ηρακλειδών 66). 4.3 Εθνικό Αστεροσκοπείο. Αξιόλογο βιομηχανικό κτήριο Είναι το αρχαιότερο ερευνητικό με πολύ ενδιαφέρουσα λιθοδομή ίδρυμα της Ελλάδας, αλλά και των και κεραμοσκεπή. Εργοστάσιο πιλοποιίας για πολλά χρόνια, αποΒαλκανίων, καθώς ιδρύθηκε το 1842. Το κτήριο του Αστεροσκο- τελεί σημαντικό σημείο αναφοράς για την περιοχή και έχει κηρυχθεί πείου, στο λόφο των Νυμφών (πήρε το όνομά του από το ομώ- διατηρητέο μνημείο. Σήμερα, λειτουργεί ως αίθουσα πολλαπλών νυμο ιερό της αρχαιότητας που χρήσεων (Πολιτιστικό Κέντρο υπήρχε εκεί) απέναντι από την Μελίνα Μερκούρη). Ακρόπολη και την Αρχαία Αγορά,

6ος περίπατος:

4.1 Οδός Ηρακλειδών. Ο κεντρικός πεζόδρομος της περιοχής με εντυπωσιακά νεοκλασικά κτήρια, Εκεί, όπως και στην παράλληλη οδό Ακάμαντος υπάρχουν πολλά καφέ και μπαρ, που λειτουργούν όλη την ημέρα. Επίσης, στην κοντινή, πεζοδρομημένη οδό Επταχάλκου θα βρείτε παραδοσιακές ταβέρνες με μεσογειακή κουζίνα.

σχεδιάστηκε από τον Th. Hansen και είναι ένα σπάνιας ομορφιάς νεοκλασικό οικοδόμημα, σταυροειδές και προσανατολισμένο στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα.

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ (3) ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟ ΛΟΦΟ ΤΟΥ ΦΙΛΟΠΑΠΠΟΥ

της προσδίδουν ιδιαίτερη γοητεία. Από την ομώνυμη πλατεία (επί της οδού Απ. Παύλου), γεμάτη με τραπεζάκια από τα γύρω καφέ, έχετε μοναδική θέα προς την Ακρόπολη και το χώρο της Αρχαίας Αγοράς. ΔΕΙΤΕ:

7ος περίπατος: ΚΟΛΩΝΑΚΙΠΕΡΙΟΧΗ ΡΗΓΙΛΛΗΣ-ΜΕΤΣ

49. Οδός Τσακάλωφ: ένας από τους κεντρικότερους δρόμους του Κολωνακίου, με πολλά καφέ και εμπορικά κα- 1 ΚΟΛΩΝΑΚΙ ταστήματα που συγκεντρώνουν Βρίσκεται σε ένα προνομιπολύ κόσμο. ούχο σημείο της πόλης, καθώς 50. Η οδός εκτείνεται από την πλατεία Λυκαβηττού Συντάγματος και την λεωφόρο στο Κολωνάκι Βασ. Σοφίας, ως τις παρυφές του με θέα στην λόφου Λυκαβηττού. Πήρε την κατεύθυνση ονομασία του από τον παλιό στύαπό την πλατεία λο (κολωνάκι) που βρίσκεται στο Λυκαβηττού κέντρο της ομώνυμης πλατείας. προς την οδό Ως τη δεκαετία του 1880, ήταν Σκουφά. μια αραιοκτισμένη περιοχή, με

λιγοστά σπίτια. Διαθέτει αρκετό πράσινο και ωραία αρχιτεκτονική, στην οποία κυριαρχούν τα νεοκλασικά και μοντερνιστικά κτήρια υψηλών προδιαγραφών, που της δίνουν ιδιαίτερο αρχοντικό χαρακτήρα. Θεωρείται η «αριστοκρατική» συνοικία της Αθήνας και συγκεντρώνει ακριβά εμπορικά καταστήματα, πολλά δημοφιλή καφέ, μοντέρνα πολυσύχναστα μπαρ και πολυτελή εστιατόρια. Ενδεικτικοί δρόμοι για περιήγη-

1.2 Πλατεία Δεξαμενής. Μικρή πλατεία, χώρος αναψυχής των κατοίκων της περιοχής. Το παραδοσιακό καφενείο της πλατείας αποτελεί πόλο έλξης για τους Αθηναίους και τους επισκέπτες της πόλης, αλλά υπήρξε και σημείο συνάντησης πολλών διανοουμένων κατά τη διάρκεια του 20ου αι. Yπάρχει, ακόμα, παλιό υδραγωγείο (2ου αι. μ.Χ.) και θερινός κινηματογράφος.

1.4 Άγιος Διονύσιος (οδός Σκουφά). Ο μεγαλοπρεπής αυτός ναός, κτίστηκε τις αρχές της δεκαετίας του 1930 σε θέση παλαιότερης εκκλησίας. Η εξωτερική όψη έχει νεοαναγεννησιακό ρυθμό, ενώ το εσωτερικό του έχει διακοσμηθεί σε βυζαντινό ύφος. Ο Άγιος Διονύσιος Αρεοπαγίτης, ένας από τους πρώτους Αθηναίους χριστιανούς, είναι ο πολιούχος άγιος της Αθήνας. 1.5 Πλατεία Λυκαβηττού. Βρίσκεται πίσω από τον Άγιο Διονύσιο (στη συμβολή των οδών Λυκαβηττού και Αναγνωστοπούλου). Δεσπόζει το Μέγαρο Δραγούμη (1925), που παλαιότερα στέγαζε την πρεσβεία της Βραζιλίας και σήμερα είναι ιδιωτική κατοικία.

7ος περίπατος:

ΔΕΙΤΕ: 1.1 Πλατεία Κολωνακίου (Φιλικής Εταιρείας). Ένα από τα πράγματα που πρέπει να κάνετε όταν βρεθείτε στην Αθήνα είναι να πιείτε καφέ σε μία από τις καφετέριες της πλατείας Κολωνακίου. Το να περάσει κανείς κάποιες ώρες σε ένα από τα στέκια της πλατείας τρώγοντας, πίνοντας καφέ και κουβεντιάζοντας, αποτελεί απαράιτητη προϋπόθεση για κάθε μοντέρνο Αθηναίο, αλλά και ξένο επισκέπτη.

1.3 Οδός Σκουφά. Κεντρικός δρόμος του Κολωνακίου, με ενδιαφέροντα νεοκλασικά και art deco κτήρια. Κατά μήκος της οδού (από την πλατεία Κολωνακίου προς την περιοχή της Νεάπολης) θα συναντήσετε πολλά εμπορικά καταστήματα, σύγχρονα καφέ και μικρά μπαρ με ξεχωριστή ατμόσφαιρα, ιδιαίτερα δημοφιλή όλες τις ώρες της ημέρας.

ΚΟΛΩΝΑΚΙ-ΠΕΡΙΟΧΗ ΡΗΓΙΛΛΗΣ-ΜΕΤΣ

ση, ξεκούραση και ψυχαγωγία είναι οι οδοί Πατριάρχου Ιωακείμ, Τσακάλωφ, Αναγνωστοπούλου, Μηλιώνη, Φωκυλίδου, Καρνεάδου, Λουκιανού, Πλουτάρχου, Χάρητος, Σπευσίπου, ο περιφερειακός δρόμος του λόφου Λυκαβηττού κ.α.

ΚΟΛΩΝΑΚΙ-ΠΕΡΙΟΧΗ ΡΗΓΙΛΛΗΣ-ΜΕΤΣ

7ος περίπατος: 46

Οδός Βουκουρεστίου. Χαρακτηριστικός αθηναϊκός δρόμος, που ξεκινά από τις παρυφές του λόφου Λυκαβηττού και φτάνει ως την πλατεία Συντάγματος. Στο πεζοδρομημένο τμήμα του (από την οδό Ακαδημίας ως την οδό Πανεπιστημίου) υπάρχουν πολλά όμορφα καφέ-μπαρ, που συγκεντρώνουν πολύ κόσμο. 1.6

52. Το μνημείο του «Άγνωστου Στρατιώτη». 53. Το ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετανία».

Αγορές στο Κολωνάκι.

Ορισμένες από τις πιο μοντέρνες μπουτίκ της πόλης βρίσκονται στην περιοχή αυτή, γνωστές για είδη όπως ρούχα υψηλής ραπτικής ελλήνων και ξένων σχεδιαστών, υποδήματα και δερμάτινα είδη, παιχνίδια, 1.7 Μαράσλειο. παλαιά έπιπλα, κοσμήματα, είδη σπιτιού, και άλλα. Σην Ιδιαίτερα εντυπωσιακό οδό Βουκουρεστίου και στους νεοκλασικό κτήριο (στη συμγύρω δρόμους, δίπλα στην βολή των οδών Μαρασλή και πλατεία Συντάγματος, θα βρείτε Σπευσίππου) του αρχιτέκτονα Δ. ελληνικά κοσμηματοπωλεία Καλλία (1905), που στεγάζει το εκπαιδευτικό ίδρυμα «Μαράσλειο παγκοσμίου φήμης, βιβλιοπωΔιδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίλεία που ειδικεύονται στις ξένες δευσης». εκδόσεις, καθώς και σημαντικές γκαλερί που φιλοξενούν έργα 1.8 Ταξιάρχες τέχνης Ελλήνων ζωγράφων και (η εκκλησία της Μονής Πετρά- και γλυπτών. κη-Κολωνάκι, βλ. σελ. 23). 1.9 Γεννάδιος Βιβλιοθήκη. Εντυπωσιακό κτήριο κλασικιστικής τεχνοτροπίας, που εγκαινιάστηκε το 1926 για να στεγάσει τη συλλογή βιβλίων (συνολικώς 26.000 τόμοι), που το 1922 ο λόγιος Ι. Γεννάδιος δώρισε στην Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών της Αθήνας. Το 1960 το κτήριο επεκτάθηκε, ενώ γύρω έχει αναπτυχθεί μεγά-

51. Το κτήριο της Βουλής των Ελλήνων, που δεσπόζει στην ανατολική πλευρά της πλατείας Συντάγματος.

λος κήπος με πλούσια βλάστηση (για τις συλλογές και τα βιβλία της βιβλιοθήκης, βλ. σελ. 86).

2 ΠΛΑΤΕΙΑ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ Είναι η κεντρική πλατεία της πόλης. Έλαβε το όνομά της, όταν στις 3 Σεπτεμβρίου 1843 στην περιοχή μπροστά από τα τότε Ανάκτορα (σήμερα, Βουλή) ο λαός και η φρουρά της Αθήνας εξεγέρθηκε ζητώντας την παραχώρηση Συντάγματος από τον βασιλιά Όθωνα. Η πλατεία

2.2 Μνημείο Αγνώστου Στρατιώτη. Χτίστηκε την περίοδο 19291932, μπροστά από τη Βουλή των Ελλήνων. Πρόκειται για ανάγλυφη απεικόνιση θνήσκοντος στρατιώτη (του γλύπτη Κ. Δημητριάδη) και φέρει επιγραφή με αποσπάσματα από τον Επιτάφιο του Περικλή. Στο μαρμάρινο τοίχο που το περιβάλλει, μνημονεύονται οι μεγαλύτερες μάχες του ελληνικού στρατού από το 1821. Το μνημείο αυτό, στο οποίο έλληνες αξωματούχοι και επίσημοι επισκέπτες καταθέτουν στεφάνι στις μεγάλες εορτές της χώρας, φυλάσσεται όλο το 24ωρο από δύο επίλεκτους φρουρούς, τους Ευζώνους, που φορούν την παραδοσιακή στολή. Το τελετουργικό για την αλλαγή της φρουράς, που πραγματοποιείται ανά ώρα, αποτελεί μοναδικό γεγονός και προσελκύει πολύ

7ος περίπατος:

ΔΕΙΤΕ: 2.1 Βουλή. Δεσπόζει στην πλατεία Συντάγματος. Κτίστηκε ως παλάτι του πρώτου βασιλιά της Ελλάδας Όθωνα και η κατασκευή του διήρκεσε από το 1836 έως το 1842. Ο επόμενος βασιλιάς Γεώργιος ο Α´, επίσης κατοίκησε στο παλάτι αυτό. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, όμως, δύο μεγάλες πυρκαγιές κατέστρεψαν το κτήριο σε βαθμό που αυτό κρίθηκε ακατάλληλο για βασιλική χρήση. Η απόφαση να στεγαστεί εκεί το ελληνικό

Κοινοβούλιο λήφθηκε το 1924 από την τότε κυβέρνηση. Οι εργασίες ανακαίνισης ολοκληρώθηκαν το 1934 και το εσωτερικό του σχεδιάστηκε εκ νέου από τον αρχιτέκτονα Α. Κριεζή. Στη Βουλή στεγάζονται εθνικοί θησαυροί, όπως το πρώτο ελληνικό Σύνταγμα, σημαντικός αριθμός πολύτιμων πινάκων ζωγραφικής και μεγάλη βιβλιοθήκη.

ΚΟΛΩΝΑΚΙ-ΠΕΡΙΟΧΗ ΡΗΓΙΛΛΗΣ-ΜΕΤΣ

Συντάγματος μαζί με την πλατεία Ομονοίας, αποτελούν τα δύο σημεία αναφοράς της πόλης. Για το λόγο αυτό, μην σας προκαλέσει έκπληξη η συχνή αναφορά στο Σύνταγμα όταν ζητάτε οδηγίες. Η Πλάκα, η Ακρόπολη, η Μητρόπολη, ο Εθνικός Κήπος, η οδός Ερμού, το Κολωνάκι, όλα βρίσκονται κοντά στην πλατεία Συντάγματος, το κέντρο της δραστηριότητας. Ορισμένα από τα πιο μοντέρνα καφέ και μικρά εστιατόρια βρίσκονται στην περιοχή αυτή. Η πλατεία δεν κοιμάται ποτέ. Στα περίπτερά της θα βρείτε κάθε είδους αντικείμενο, από ασπιρίνη μέχρι σουβενίρ, καθώς και εφημερίδες και περιοδικά του ξένου Τύπου.

ΚΟΛΩΝΑΚΙ-ΠΕΡΙΟΧΗ ΡΗΓΙΛΛΗΣ-ΜΕΤΣ

7ος περίπατος: 48

κόσμο, ιδιαίτερα το πρωί κάθε Κυριακής (11 π.μ.), όταν γίνεται με τη συνοδεία στρατιωτικής μπάντας και μεγάλου αγήματος Ευζώνων. 2.3 Ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρεταννία». Πολυτελές ξενοδοχείο, που οικοδομήθηκε το 1842 ως ιδιωτική κατοικία σε σχέδια του Th. Hansen και το 1874 μετασκευάστηκε σε ξενοδοχείο. Το 1958, λόγω των αυξημένων τουριστικών αναγκών έγινε πλήρης ανακατασκευή και προστέθηκαν νέοι όροφοι, ενώ το 2003 ανακαινίστηκε πλήρως. Το ξενοδοχείο έχει συνδεθεί με τις σημαντικότερες στιγμές της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, ενώ σ’ αυτό έχουν καταλύσει πολλές προσωπικότητες που επισκέφθηκαν, κατά καιρούς, την Αθήνα. Εξερευνείστε τους εσωτερικούς χώρους, όπου λειτουργούν καφέ, μπαρ και πολυτελές εστιατόριο, με μοναδική ατμόσφαιρα.

Αρχαίο υδραγωγείο. Στη ΒΑ της πλατείας (σε υπαίθριο στεγασμένο χώρο) αποκαλύφθηκε και παρουσιάζεται τμήμα αρχαίου νεκροταφείου και του Πεισιστρατείου υδραγωγείου. 2.4

54. Τμήμα του Εθνικού Κήπου από την πλευρά της λεωφόρου Βασ. Αμαλίας και το χαρακτηριστικό πέρασμα περιστοιχισμένο με ουασινγκτόνιες (είδος φοίνικα). 55. Ζάππειο Μέγαρο. Η πρόσοψή του έχει οκτώ ζεύγη κιόνων κορινθιακού ρυθμού.

2.5 Οδός Φιλελλήνων. Ενδιαφέρον δρόμος, στη νοητή προέκταση της οδού Σταδίου. Ξεχωρίζουν τα νεοκλασικά κτήρια στη συμβολή με τις οδούς Ξενοφώντος και Σουρή, η εκκλησία Σωτήρα Λυκοδήμου (βλ. σελ. 22) και η αγγλικανική εκκλησία του Αγίου Παύλου (1843) σε σχέδια του Ch. Hansen με στοιχεία γοτθικού ρυθμού και σχήμα ελεύθερου σταυρού. 2.6 Λεωφόρος Αμαλίας. Φαρδιά λεωφόρος που οδηγεί από την Πύλη του Αδριανού (βλ. σελ. 7) στην πλατεία Συντάγματος. Η γειτνίαση με τον Εθνικό Κήπο, καθώς και τα επιβλητικά νεοκλασικά και μοντερνιστικά μέγαρα, της προσδίδουν ιδιαίτερο χαρακτήρα. Προσέξτε την οπτική γωνία που «ανοίγεται», καθώς ανηφορίζετε προς την πλατεία Συντάγματος, με το Κοινοβούλιο και το λόφο Λυκαβηττού στο βάθος.

3 ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ Ανοιχτός από το πρωί ως τη δύση του ήλιου, ο Εθνικός Κήπος είναι μια όαση στο κέντρο της πόλης. Καλύπτει έκταση 160 στρ. και σε αυτόν υπάρχουν πεντακόσια διαφορετικά είδη

4 ΠΕΡΙΟΧΗ ΡΗΓΙΛΛΗΣ

Εντυπωσιακή περιοχή της Αθήνας με κτήρια πολυτελών κατοικιών, επαύλεις και άφθονο πράσινο. Βρίσκεται μεταξύ των λεωφ. Βασ. Σοφίας, οδού Ρηγίλλης, λεωφ. Βασ. Κωνσταντίνου ΔΕΙΤΕ: και οδού Ηρώδου Αττικού και 3.1 Ζάππειο Μέγαρο. οφείλει την αίγλη της στην γειτνίασή της με τα παλιά ανάκτορα Το επιβλητικό αυτό μέγαρο σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα (σήμερα Προεδρικό Μέγαρο). Th. Hansen και οικοδομήθηΔΕΙΤΕ: κε την περίοδο 1874-1888. 4.1 Προεδρικό Μέγαρο Τα τελευταία χρόνια, σε αυτό (οδός Ηρώδου Αττικού). το «Μέγαρο Συνεδρίων και Εκθέσεων» έχουν συντελεστεί Πρώην βασιλικό ανάκτορο, με 55

7ος περίπατος:

ορισμένες από τις πιο σημαντικές στιγμές της σύγχρονης ιστορίας της χώρας: ευρωπαϊκές σύνοδοι κορυφής, αποτελέσματα εκλογών και σημαντικές πολιτικές ανακοινώσεις. Παράλληλα, εδώ φιλοξενούνται εκθέσεις τέχνης, ενώ κατά καιρούς διοργανώνονται κονσέρτα. Μπροστά από το μέγαρο υπάρχουν οι ανδριάντες των εξαδέλφων Ζάππα, οι οποίοι χρηματοδότησαν την ανέγερσή του, ενώ γύρω απλώνεται ο ομώνυμος κήπος, που συγκεντρώνει πολλούς κατοίκους της πόλης (ειδικά τις Κυριακές). Ακριβώς δίπλα, λειτουργεί πολυτελές καφέ και θερινός κινηματογράφος.

ΚΟΛΩΝΑΚΙ-ΠΕΡΙΟΧΗ ΡΗΓΙΛΛΗΣ-ΜΕΤΣ

φυτών, θάμνων και δέντρων από όλο τον κόσμο (συνολικά, έχει 7.000 δέντρα και 40.000 θάμνους). Παράλληλα, αποτελεί κι έναν σημαντικό βιότοπο της Αθήνας, καθώς συγκεντρώνει πολλά είδη πουλιών, σκαντζόχοιρους, χελώνες, πάπιες, ακόμα και νυχτερίδες. Η φύτευσή του πραγματοποιήθηκε την περίοδο 1838-1860, για να λειτουργήσει ως κήπος του παλατιού. Έχει έξι εισόδους: στη λεωφόρο Βασ. Σοφίας, στην οδό Ηρώδου Αττικού, στη λεωφόρο Βασ. Αμαλίας, ενώ δύο συνδέουν τον Εθνικό Κήπο με το πάρκο του Ζαππείου. Στον Εθνικό Κήπο θα βρείτε, επίσης, μία μικρή λίμνη, μικρό ζωολογικό κήπο, το Βοτανικό Μουσείο, παραδοσιακό καφενείο, παιδική βιβλιοθήκη, παιδική χαρά, διάσπαρτα μνημεία της αρχαιότητας και προτομές προσωπικοτήτων της σύγχρονης Ελλάδας (μεταξύ άλλων πολιτικούς και συγγραφείς).

ΚΟΛΩΝΑΚΙ-ΠΕΡΙΟΧΗ ΡΗΓΙΛΛΗΣ-ΜΕΤΣ

7ος περίπατος: 50

τρεις ορόφους και έντονα νεοκλασικά και εκλεκτικιστικά στοιχεία (1890-1897), σχεδιασμένο από τον αρχιτέκτονα E. Ziller. Αρχικώς, χρησιμοποιήθηκε ως κατοικία των πριγκίπων-διαδόχων του ελληνικού θρόνου, αργότερα ως ανάκτορα και μετά το 1974 ως επίσημη κατοικία του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας. Φρουρείται από Ευζώνους με τη χαρακτηριστική στολή και περιβάλλεται από εντυπωσιακό κήπο 25 στρ., ο οποίος περιλαμβάνει 140 είδη και ποικιλίες καλωπιστικών δέντρων και θάμνων και είναι ανοικτός για το κοινό κάθε Κυριακή (10 π.μ.-2 μ.μ., είσοδος από την οδό Βασ. Γεωργίου Β’ με επίδειξη ταυτότητας ή διαβατηρίου). 4.2

Μέγαρο Μαξίμου

(οδός Ηρώδου Αττικού).

Η επίσημη κατοικία και το γραφείο του εκάστοτε Έλληνα πρωθυπουργού. Σχεδιάστηκε το 1924 από τον Αντ. Χέλμη και ολοκληρώθηκε μετά το θάνατό του, από τη σύζυγό του και το νέο άνδρα της Δ. Μάξιμο. Περιστοιχίζεται από μικρό κήπο. 4.3

Τα αγάλματα.

Στο τέρμα της οδού Ηρώδου 56

56. Το Παναθηναϊκό (Καλλιμάρμαρο) Στάδιο.

Αττικού (απέναντι από το Καλλιμάρμαρο Στάδιο) βρίσκονται τρία από τα ωραιότερα δημόσια γλυπτά της πόλης: o Δισκοβόλος, oρειχάλκινο άγαλμα του Κ. Δημητριάδη (1927), o μαρμάρινος Ξυλοθραύστης (του Δ. Φιλιππότη, 1872-1875), για το οποίο πόζαρε ο γυμναστής Β. Γιαννούλης και ο ανδριάντας Γ. Καραϊσκάκη, ορειχάλκινο μνημειακό γλυπτό (υψ. 4,40 μ.) του Μ. Τόμπρου (1963-1966), όπου απεικονίζεται έφιππος ο ήρωας της Ελληνικής Επανάστασης. 4.4

Ωδείο Αθηνών.

Βρίσκεται στη συμβολή των οδών Βασ. Γεωργίου Β’, Ρηγίλλης και Βασ. Κωνσταντίνου. Ανεγέρθηκε την περίοδο 1969-1976 (σε σχέδια Γ. Δεσποτόπουλου) και αποτελεί σημαντικό δείγμα Bauhaus αρχιτεκτονικής. Περιλαμβάνει αίθουσες διδασκαλίας μουσικής, δραματικής τέχνης και ρυθμικής, συναυλιών, εκδηλώσεων κ.ά. Σήμερα, εδώ φιλοξενούνται προσωρινά οι μόνιμες και περιοδικές εκθέσεις του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (βλ. σελ. 84). Απέναντι (επί της λεωφ. Βασ. Κωνσταντίνου) βρίσκεται το αξιοπρόσεκτο μοντερνιστικό Μέγαρο Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (1961-1975).

7 1ο ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ Είναι το παλαιότερο και μεγαλύτερο νεκροταφείο της Αθήνας, στο οποίο έχουν ταφεί μερικές από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της νεότερης Ελλάδας (πολιτικοί, επιστήμονες, καλλιτέχνες, θρησκευτικοί ηγέτες κ.α.). Ιδρύθηκε σχεδόν ταυτόχρονα με το ελληνικό κράτος και έχει σαφείς επιρροές από τα μεγάλα κοιμητήρια της Δυτικής Ευρώπης, των αρχών του 19ου αι. Ουσιαστικά αποτελεί μια υπαίθρια γλυπτοθήκη, αναπτυγμένη σε επιβλητικό και γαλήνιο κήπο, με εξαιρετικής τέχνης μνημειακά επιτύμβια έργα, που φιλοτεχνήθηκαν από τους σημαντικότερους Έλληνες γλύπτες των δύο τελευταίων αιώνων.

ΔΕΙΤΕ: Κοιμωμένη. Το διασημότερο γλυπτό της νεοελληνικής τέχνης, φιλοτεχνημένο από τον Γ. Χαλεπά το 1878, για τον τάφο της Σ. Αφεντάκη. 6 ΜΕΤΣ Μνημείο Γ. Αβέρωφ. Μία από τις κομψότερες Το μεγαλοπρεπέστερο γλυπτό συνοικίες της Αθήνας, ακατου νεκροταφείου, φιλοτεχνητοίκητη έως τη δεκαετία του μένο από τους γλύπτες Γ. Βιτάλη 1870. Πήρε το όνομά της από και Δ. Φιλιππότη. Από το 1908 την ομώνυμη μπυραρία που λειτούργησε εκείνη την εποχή και φυλάσσονται εκεί τα οστά του εθνικού ευεργέτη. για πολλές δεκαετίες φημιζόταν ως περιοχή ψυχαγωγίας. Έως τη Μνημείο E. Schliemann. δεκαετία του 1950, περνούσε Ναόσχημο ταφικό μνημείο από εκεί η κοίτη του ποταμού Ιλισού (σημερινή οδός Αρδητού). του Γερμανού αρχαιολόγου που ανακάλυψε την πόλη της Τροίας, Σήμερα είναι μια ήσυχη αστική έργο του Ε. Ziller (1892). Την περιοχή, που απλώνεται νοητά ανάμεσα στο λόφο Αρδηττού και κρηπίδα του ναΐσκου περιτρέχει ζώνη με ανάγλυφες παραστάσεις το 1ο Νεκροταφείο (μέσω της πεζοδρομημένης οδού Λογγίνου). από τον Τρωικό Κύκλο. Μνημείο Χρ. Ζωγράφου. Στον κεντρικό δρόμο της περιοχής Μ. Μουσούρου, λειτουργούν Αναγεννησιακού ρυθμού, μικρά καφέ, ενώ αξίζει η περιμιμείται το Μαυσωλείο του ήγηση σε άλλους χαρακτηριστιΛαυρεντίου των Μεδίκων στη κούς δρόμους της περιοχής (Νικ. Φλωρεντία. Θεοτόκη, Τριβωνιανού, ΔικαιάρΓυμνός Άγγελος. χου, Μπαλάνου κ.α.). Μέσω των Θαυμάσιο επιτύμβιο γλυπτό οδών Κλειτομάχου, Αρχιμήδους του Γ. Βιτσάρη (1872), στον τάφο και Εμπεδοκλέους φτάνετε στη του Ν. Κουμέλη. μικρή πλατεία Βαρνάβα με

7ος περίπατος:

Αυτό το πραγματικά εντυπωσιακό αξιοθέατο, κτισμένο από λευκό μάρμαρο σε πεταλοειδές σχήμα, βρίσκεται απέναντι από τον Εθνικό Κήπο. Το πρώτο στάδιο, που οικοδομήθηκε στο σημείο αυτό της πόλης, φτιάχτηκε από ξύλο το 330 π.Χ. Η μαρμάρινη κατασκευή, ακριβό αντίγραφο της οποίας αποτελεί σήμερα το υπάρχον στάδιο, υλοποιήθηκε από τον Ηρώδη τον Αττικού. Χρησιμοποιούταν ως χώρος αθλητικών αγώνων, οι οποίοι λάμβαναν χώρα κατά τη διάρκεια της γιορτής των Παναθηναίων. Το σημερινό Στάδιο, που έχει χωρητικότητα περίπου 60.000 θέσεων, κτίστηκε την περίοδο 1869-1870 και φιλοξένησε τους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες που διοργανώθηκαν στη σύγχρονη ιστορία (1896). Γύρω από το στάδιο, αναπτύσσεται ο καταπράσινος λόφος Αρδηττού, προσφιλής χώρος περιπάτου για τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής (www.panathenaicstadium.gr).

καφέ, παραδοσιακές ταβέρνες και πολυτελή εστιατόρια, απ’ όπου μπορείτε να επιστρέψετε στο Παναθηναϊκό Στάδιο, από την οδό Άγρας.

ΚΟΛΩΝΑΚΙ-ΠΕΡΙΟΧΗ ΡΗΓΙΛΛΗΣ-ΜΕΤΣ

ΤΟ ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟ 5 (ΚΑΛΛΙΜΑΡΜΑΡΟ) ΣΤΑΔΙΟ

8ος περίπατος: ΑΠΟ ΤΟΝ ΛΟΦΟ ΛΥΚΑΒΗΤΤΟ ΣΤΟΝ ΛΟΦΟ ΣΤΡΕΦΗ 1 ΛΟΦΟΣ ΛΥΚΑΒΗΤΤΟΥ

ακριβώς στο κέντρο της Αθήνας. Μετά το συμβάν αυτό ο λόφος, Ένα δάσος στην καρδιά που έχει ύψος 278 μ., υπάρχει της πόλης και ένας από τους στην πόλη της Αθήνας. Στους προσφιλέστερους τόπους των αρχαίους χρόνους, ο λόφος ήταν Αθηναίων για πεζοπορία, ξεκού- κατάφυτος και στην κορυφή του ραση και χαλάρωση στα καφέ και υπήρχε ναός αφιερωμένος στον τα εστιατόρια που λειτουργούν Δία. Όταν η Αθήνα ελευθερώθηεκεί. Σύμφωνα με το μύθο, η θεά κε από τους Τούρκους, ο ΛυκαΑθηνά ήθελε ο ναός της στην βηττός ήταν γυμνός από δέντρα. Ακρόπολη να βρίσκεται πιο κοντά Η αναδάσωσή του ξεκίνησε το στον ουρανό. Έτσι, μία νύκτα με καταιγίδα, πήγε στο όρος Πεντέ- 1880 και ολοκληρώθηκε το έτος 1915. λη (βλ. σελ. 90) από όπου πήρε έναν τεράστιο βράχο με σκοπό ΔΕΙΤΕ: να τον τοποθετήσει πάνω στον Τη θέα της πόλης. ήδη υπάρχοντα. Καθώς μετέφερε Μη χάσετετε τη θέα της το βράχο, δύο μαύρα πουλιά την Ακρόπολης και ολόκληρης της πλησίασαν, φέρνοντάς της πολύ πόλης που απλώνεται μέχρι τη άσχημα νέα για μια υπόθεση θάλασσα. Δεν είναι, όμως, μόνο 57. Ο Λόφος που έπρεπε να φροντίσει άμεσα η θέα που μπορεί να απολαύσει Λυκαβηττού η ίδια. Πάνω στην οργή και τη κανείς, αλλά και η πεζοπορία (Λυκαβηττός). βιασύνη της, έπεσε ο βράχος

Είναι η περιοχή μεταξύ του λόφου Λυκαβηττού και της οδού Μαυρομιχάλη. Πρόκειται για την Το ανοιχτό αυτό θέατρο παλαιότερη περιοχή της Αθήνας κατασκευάστηκε το 1964-65 (η Νέα Πόλις), μετά την Πλάκα. από τον αρχιτέκτονα T. Ζενέτο Άρχισε να οικοδομείται μετά στη θέση παλιού λατομείου, με το 1860, μαζί με τα γειτονικά πρωτοβουλία της Ελληνίδας Εξάρχεια. Οι πρώτοι κάτοικοί ηθοποιού Ά. Συνοδινού για της ήταν φοιτητές, αφού η περιπαραστάσεις αρχαίου δράμαοχή βρισκόταν ανάμεσα στο Πατος. Έχει χωρητικότητα 3.000 θεατών και κατά τη διάρκεια του νεπιστήμιο και το Πολυτεχνείο, καλοκαιριού, όταν φιλοξενεί πο- αλλά αργότερα έμειναν εκεί λιτιστικές εκδηλώσεις, αποτελεί πολλοί καλλιτέχνες. Στην οδό πόλο έλξης για τους λάτρεις της Ασκληπιού δεσπόζει ο εντυπωσιακός νεοκλασικός ναός του μουσικής και του θεάτρου. Αγίου Νικολάου Πευκακίων 1.2 Άγιος Γεώργιος (1895). Στο τμήμα της περιοχής προς τον Λυκαβηττό, λόγω της (βλ. σελ 23) κλίσης του εδάφους σχηματίζε1.3 Άγιοι Ισίδωροι ται μια ζώνη με δεντροφυτεμέ(βλ. σελ 23) νους πεζόδρομους και σκαλιά που οδηγούν στις κεντρικές Πώς να πάτε. οδούς (Σόλωνος, Ασκληπιού, Υπάρχει μόνο ένας δρόμος Ιπποκράτους, Σίνα, Μασσαλίας, που οδηγεί στην κορυφή του Δελφών κ.α.), όπου βρίσκονται λόφου με αυτοκίνητο, αλλά πολλά καφέ, μικρά βιβλιοπωυπάρχουν αρκετά μονοπάτια λεία, παλαιοπωλεία κ.α. που μπορείτε να διασχίσετε εάν επιθυμείτε να περπατήσετε. Μπορείτε επίσης να χρησι3 ΕΞΑΡΧΕΙΑ μοποιήσετε το τελεφερίκ, το Παλιά γειτονιά της Αθήνας, με οποίο λειτουργεί καθημερινά και ιδιαίτερη γοητεία και ατμόσφαιξεκινά από τη γωνία των οδών ρα. Παραδοσιακά είναι, κυρίως, Αριστίππου και Πλουτάρχου (Κολωνάκι). τόπος κατοικίας φοιτητών και 1.1

Θέατρο Λυκαβηττού.

8ος περίπατος:

2 ΝΕΑΠΟΛΗ

ΑΠΟ ΤΟΝ ΛΟΦΟ ΛΥΚΑΒΗΤΤΟ ΣΤΟΝ ΛΟΦΟ ΣΤΡΕΦΗ

στα στενά μονοπάτια, ως την κορυφή.

ΑΠΟ ΤΟΝ ΛΟΦΟ ΛΥΚΑΒΗΤΤΟ ΣΤΟΝ ΛΟΦΟ ΣΤΡΕΦΗ

8ος περίπατος: 54

58. Η θέα της πόλης και της Ακρόπολης από την κορυφή του λόφου Λυκαβηττού είναι μοναδική! 59. Το τελεφερίκ του Λυκαβηττού. 60. Το θέατρο του Λυκαβηττού. 61. Απολαύστε το γεύμα, τον καφέ ή το ποτό σας με θέα από την κορυφή του λόφου του Λυκαβηττού. 62. Πλατεία Εξαρχείων.

καλλιτεχνών γεγονός που της δίνει μποέμικο χαρακτήρα και την τοποθετεί στον αντίποδα της «κοσμικής» πλατείας Κολωνακίου. Τις τελευταίες δεκαετίες, σειρά αναπλάσεων την έχουν αναβαθμίσει σημαντικά και σε συνδυασμό με το πλήθος σημαντικών κτηρίων νεοκλασικού, εκλεκτικιστικού και μοντερνιστικού ύφους που διασώζονται, την έχουν καταστήσει ιδιαίτερα ελκυστική γειτονιά για μια νέα γενιά κατοίκων. Ακολουθείστε το πεζοδρομημένο τμήμα της οδού Θεμιστοκλέους (από την ομώνυμη πλατεία ως την οδό Καλλιδρομίου) και τους άλλους πεζοδρόμους της περιοχής (Βαλτετσίου, Μεθώνης, Ερεσού κ.α.), όπου σχηματίζεται μια ήσυχη ενότητα περιπάτου και ξεκουραστείτε σε ένα από τα πολλά καφέ, μπαρ και παραδοσιακές ταβέρνες, που λειτουργούν εκεί. ΔΕΙΤΕ: 3.1

Πλατεία Εξαρχείων.

Είναι η κεντρική πλατεία της περιοχής, με ζωηρή κίνηση και έντονη νυκτερινή ζωή. Εδώ υπάρχουν πολλά καφέ και μικρά, όμορφα μπαρ, ενώ πολύ 60

κοντά λειτουργούν δύο θερινοί (ανοικτοί) κινηματογράφοι, που προσφέρουν ξεχωριστή διασκέδαση τους καλοκαιρινούς μήνες. Επίσης, στους γύρω δρόμους, εκτός από πολλά εστιατόρια και καφέ-μπαρ, θα βρείτε ασυνήθιστα μαγαζιά που πωλούν ρούχα, παλιούς δίσκους, βιβλία και χειροποίητα κοσμήματα.

Βρίσκεται κοντά στην πλατεία Εξαρχείων και παρά τη σχετικά μικρή του έκταση (περίπου, 50 στρ.) αποτελεί σημαντικό πνεύμονα πρασίνου για την περιοχή. Δενδροφυτεύτηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1920, αφού έως τότε ο λόφος λειτουργούσε ως λατομείο. Σήμερα, υπάρχουν εδώ 61

αθλητικοί χώροι, ουζερί και θερινό πέτρινο θέατρο, ενώ από την κορυφή του έχετε πανοραμική θέα της πόλης. Για τη μετακίνησή σας προς και από το λόφο Στρέφη, χρησιμοποιείστε την οδό Καλλιδρομίου, έναν όμορφο δρόμο με νεοκλασικά αρχοντικά και μικρά, πολυσύχναστα καφέ-μπαρ (στο τμήμα μεταξύ των οδών Εμμ. Μπενάκη και Δεληγιάννη). 62

8ος περίπατος:

4 ΛΟΦΟΣ ΣΤΡΕΦΗ

ΑΠΟ ΤΟΝ ΛΟΦΟ ΛΥΚΑΒΗΤΤΟ ΣΤΟΝ ΛΟΦΟ ΣΤΡΕΦΗ

9ος περίπατος: ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΟΜΟΝΟΙΑΣ 1 ΠΛΑΤΕΙΑ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ Αμερικής και Σταδίου. Κτίστηκε (βλ. σελ. 46)

2 ΛΕΩΦ. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ (ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ) Από τους παλαιότερους οδικούς άξονες της πόλης, σχεδιάστηκε αρχικώς ως βουλεβάρτο (παλιότερα ονομαζόταν οδός Βουλεβάρτου) και σήμερα είναι μία από τις πιο πολύβουες οδικές αρτηρίες, καθώς ενώνει τις πλατείες Συντάγματος και Ομονοίας. Στη φαρδιά αυτή λεωφόρο, κτίστηκαν μερικά από τα σημαντικότερα και αντιπροσωπευτικότερα δημόσια κτήρια της Αθήνας, πολλά από τα οποία αποτελούν χαρακτηριστικά τοπόσημα της πόλης. ΔΕΙΤΕ: 2.1 Κτήριο Μετοχικού Ταμείου Στρατού. Επιβλητικό μέγαρο που καταλαμβάνει ολόκληρο το οικοδομικό τετράγωνο μεταξύ των οδών Πανεπιστημίου, Βουκουρεστίου,

63. Το Ιλίου Μέλαθρον, γνωστό και ως «Μέγαρο Schliemann».

το διάστημα 1927-1938, σε θέση όπου παλιότερα βρίσκονταν οι βασιλικοί στάβλοι. Οι εξωτερικές όψεις διαμορφώθηκαν στο πνεύμα της art deco, ενώ στο κέντρο υπάρχει μικρή στοά με καταστήματα. Πρόσφατα μετασκευάστηκε σε εμπορικό κέντρο και κτήριο γραφείων, ενώ λειτουργούν ακόμα τρεις θεατρικές αίθουσες («Παλλάς», «Μικρό Παλλάς» και «Αλίκη»), καφέ και εστιατόρια. 2.2

Ιλίου Μέλαθρον

(Πανεπιστημίου 12)

Θεωρείται το ωραιότερο νεοκλασικό κτήριο της Αθήνας. Κατασκευάσθηκε το 1879 από τον E. Ziller σε νεοαναγεννησιακή μορφολογία ως κατοικία του Γερμανού αρχαιολόγου και φιλέλληνα E. Schliemann. Έχει δίδυμη σκάλα στη βορινή όψη, ενώ την πρόσοψη και τους άλλους δύο ορόφους κοσμούν κιονοστοιχίες με ιωνικούς κίονες. Το εσωτερικό διακοσμείται με «πομπηιανές»

Καθολική Εκκλησία Αγίου Διονυσίου (1853-1865). Σχεδιασμένος από τους αρχιτέκτονες L. von Klenze και Λ. Καυταντζόγλου, ανήκει στον τύπο τρίκλιτης βασιλικής με προστώο στη δυτική πλευρά, που έχει πέντε κυκλικά τόξα (βρίσκεται στη συμβολή με την οδό Ομήρου και τη λεωφόρο Πανεπιστημίου). 2.4

2.5

Οφθαλμιατρείο Αθηνών

(Πανεπιστημίου και Σίνα).

Εντυπωσιακό κτήριο (1854) με πρόσμειξη στοιχείων βυζαντι-

2.6 Μέγαρο Τράπεζας της Ελλάδας (Πανεπιστημίου 21). Εντυπωσιακό κτήριο, που καταλαμβάνει ένα ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο. Θεμελιώθηκε το 1933 και εγκαινιάστηκε το 1938. Οι αίθουσες συναλλαγών αναδύουν τη λιτή επιβλητικότητα και την ατμόσφαιρα του μεσοπολέμου. Οι τρεις ναοί της μάθησης

(«Αθηναϊκή Τριλογία»).

Τα τρία αυτά μέγαρα οικοδομήθηκαν την ίδια περίπου χρονική περίοδο, από δύο γνωστούς Δανούς αρχιτέκτονες, τους αδελφούς Hansen, που ζούσαν στην Ελλάδα την εποχή εκείνη. 2.7 Ακαδημία Αθηνών (1859-1887): Εκατέρωθεν της Ακαδημίας υπάρχουν δύο πτέρυγες διακοσμημένες με ζωφόρους και ένα ζεύγος υψηλών κιόνων που υποβαστάζουν τα αγάλματα του Απόλλωνα και της Αθηνάς, ενώ στην μπροστινή πλευρά

9ος περίπατος:

2.3 Μέγαρο Αρχαιολογικής Εταιρείας. Πενταόροφο κτήριο, θαυμάσιο δείγμα ύστερου κλασικισμού με είσοδο διακοσμημένη από ιωνικούς κίονες. Βρίσκεται στη συμβολή με την οδό Ομήρου και τη λεωφόρο Πανεπιστημίου και στεγάζει την Αρχαιολογική Εταιρεία Αθηνών.

νής και νεοκλασικής αρχιτεκτονικής. Τα αρχικά σχέδια εκπονήθηκαν από τον αρχιτέκτονα Ch. Hansen με μετατροπές του Λ. Καυταντζόγλου και προέβλεπαν μονώροφο κτήριο, αλλά αργότερα (μέσα δεκαετίας 1860), προστέθηκε ένας ακόμη όροφος.

ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΟΜΟΝΟΙΑΣ

τοιχογραφίες και απεικονίσεις τοπιών και ευρημάτων από την Τροία. Το 1927 στεγάστηκε εκεί ο Άρειος Πάγος (το ανώτατο ποινικό δικαστήριο της χώρας), ενώ σήμερα στεγάζει το Νομισματικό Μουσείο (βλ. σελ. 81). Στον ήσυχο κήπο του θα βρείτε, επίσης, καφέ-εστιατόριο που λειτουργεί ως αργά το βράδυ.

ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΟΜΟΝΟΙΑΣ

9ος περίπατος: 58

τον επισκέπτη υποδέχονται τα αγάλματα του Πλάτωνα και του Σωκράτη. Η Ακαδημία σχεδιάστηκε από τον μικρότερο αδελφό Th. Hansen. Τα αγάλματα είναι έργο του γλύπτη Λ. Δρόση και ο ζωγραφικός διάκοσμος του K. Rahl. Η Ακαδημία θεωρείται το πιο εξαίρετο παράδειγμα ελληνικού αρχιτεκτονικού ρυθμού. 2.8 Πανεπιστήμιο (1839-1864) Το Πανεπιστήμιο Αθηνών σχεδιάστηκε από το μεγαλύτερο αδελφό Ch. Hansen. Αξιοπρόσεκτα είναι το συντριβάνι στο προαύλιό του, η κυκλική σκάλα και οι πολύχρωμες τοιχογραφίες με κλασικά θέματα (έργο του Βαυαρού K. Rahl), που διακοσμούν τους τοίχους, πίσω από τους κίονες του εξώστη. 2.9 Εθνική Βιβλιοθήκη (1887-1902): Ένα ακόμα θαυμάσιο κτήριο σχεδιασμένο από τον Th. Hansen. Είναι η μεγαλύτερη βιβλιοθήκη της χώρας και στεγάζει μοναδικό πλούτο χιλιάδων βιβλίων σε όλες τις γλώσσες. Στην πρόσοψη υπάρχει επιβλητικό εξάστυλο προστώο δωρικού ρυθμού, σχεδιασμένο με πρότυπο το Θησείο. Το εσωτερικό της, έργο του Ern. Ziller, φωτίζεται από μεγάλο φεγ64

64. & 65. Η νεοκλασική «Αθηναïκή Τριλογία» στη λεωφόρο Πανεπιστημίου. Διακρίνονται (από αριστερά): η Εθνική Βιβλιοθήκη, το Πανεπιστήμιο και η Ακαδημία Αθηνών.

γίτη στην οροφή και περιβάλλεται από ιωνικό περιστύλιο. 2.10 Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων. Βρίσκεται πίσω από την «τριλογία» (επί της οδού Ακαδημίας 50). Εντυπωσιακό νεοκλασικό κτήριο, οικοδομήθηκε το 1835 σε σχέδια του Chr. Hansen και για πολλές δεκαετίες λειτουργούσε ως νοσοκομείο. Στους χώρους του πραγματοποιούνται πολιτιστικές εκδηλώσεις. Μπροστά έχει διαμορφωθεί μικρός κήπος, όπου υπάρχουν προτομές ιστορικών προσωπικοτήτων (καλλιτεχνών, πολιτικών κ.α.), ενώ στο πίσω μέρος (προς την οδό Σόλωνος) λειτουργεί παραδοσιακό καφενείο. Ακριβώς δίπλα (στη συμβολή με την οδό Μασσαλίας) είναι το εντυπωσιακό κτήριο Παλαμά (λόγω του εξωτερικού χρώματός του είναι γνωστό ως «ροζ κτήριο»), κτισμένο το 1857-1859, που σήμερα στεγάζει τη βιβλιοθήκη του Θεατρικού Μουσείου, ενώ διαγώνια απέναντι (στη γωνία με την οδό Ιπποκράτους), η Φοιτητική Λέσχη του Πανεπιστημίου Αθηνών (1926-1931), έργο του αρχιτέκτονα Αλ. Νικολούδη, στο εκλεκτικιστικό πνεύμα της Beaux Arts. 2.11 Πλατεία Κοραή. Μικρή, όμορφη πλατεία, που σχηματίστηκε με την πεζοδρό-

2.13 Μέγαρο Αρσακείου (1846-1955). Επιβλητικό διώροφο μέγαρο, χαρακτηριστικό δείγμα ελληνικού κλασικισμού με εκλεκτικιστικές επιρροές. Παλαιότερα στέγαζε το «Αρσάκειο Παρθεναγωγείο» και 65

2.14 Στοά Αρσακείου (Ορφέως). Εσωτερική στοά του Μεγάρου, με νεομπαρόκ αρχιτεκτονικά στοιχεία και εντυπωσιακή γυάλινη οροφή με θόλο στο κέντρο. Στεγάζει εμπορικά καταστήματα, καφέ και τη «Στοά του Βιβλίου», στην οποία φιλοξενούνται βιβλιοπωλεία 60 Ελλήνων εκδοτών και πραγματοποιούνται πολιτιστικές εκδηλώσεις. 2.15 Κινηματοθέατρο «Rex». Μέγαρο με τρεις αίθουσες θεαμάτων (κινηματογράφος-θέατρο), κατασκευασμένο την περίοδο 1935-1937, με σαφείς επιρροές από τους αμερικανικούς ουρανοξύστες της εποχής. Σήμερα, οι δύο αίθουσες χρησιμοποιούνται για παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου και η τρίτη ως χώρος διασκέδασης.

3 ΠΛΑΤΕΙΑ ΟΜΟΝΟΙΑΣ Κεντρική πλατεία που μένει «ανοικτή» 24 ώρες το 24ωρο, όλες τις μέρες του χρόνου. Σε αντίθεση με την πλατεία Συντάγματος, η Ομόνοια παραμένει άγρυπνη από την εποχή που οι Αθηναίοι θυμούνται την ύπαρ-

9ος περίπατος:

2.12 Μέγαρο Ιονικής Τράπεζας (οδός Πεσματζόγλου). Εξαιρετικό εκλεκτικιστικό μέγαρο με έντονα art deco διακοσμητικά στοιχεία (1925). Η κεντρική αίθουσα συναλλαγών έχει ενδιαφέρον περιστύλιο και εξώστες και φωτίζεται εντυπωσιακά από φεγγίτη με υαλογραφίες.

σήμερα το Συμβούλιο Επικρατείας (ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο). Δίπλα, βρίσκεται η πλατεία Δικαστηρίων.

ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΟΜΟΝΟΙΑΣ

μηση της ομώνυμης οδού. Στη ΒΑ πλευρά ξεχωρίζει το κτήριο Ράλλη (Κοραή 10) σε ύφος πρώιμου νεοκλασικισμού και ακριβώς απέναντι το μοντερνιστικό κτήριο του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους (σχέδια Ε. Λαζαρίδη). Στη ΝΔ πλευρά ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το νεοκλασικό πρώην ξενοδοχείο Grand Hotel (Κοραή 2, σήμερα εμπορικό κέντρο) και απέναντι το μοντέρνο κτήριο της Alpha Bank. Από την πλατεία ξεκινά, επίσης, η πρόσφατα ανακαινισμένη Στοά Κοραή όπου υπάρχουν πολλά καφέ, μικρά εστιατόρια (fast food), εμπορικά καταστήματα και αίθουσα κινηματογράφου.

ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΟΜΟΝΟΙΑΣ

9ος περίπατος: 60

ξή της. Έτσι, αποτελεί πλέον παράδοση τα σαββατόβραδα οι Αθηναίοι να αγοράζουν τις κυριακάτικες εφημερίδες από τα περίπτερα και τους πάγκους της πλατείας, προτού επιστρέψουν στα σπίτια τους. Η Ομόνοια είναι η παλαιότερη κεντρική πλατεία της σύγχρονης πόλης των Αθηνών. Ο επισκέπτης δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι έχει βρεθεί στην ελληνική πρωτεύουσα εάν προηγουμένως δεν έχει επισκεφτεί, έστω και μία φορά, την Ομόνοια, για να πάρει μία γεύση της ζωής της, του πλήθους της και… του θορύβου της. Στην πλατεία υπάρχουν σήμερα όλα τα γνωστά fast food, ενώ στα περίπερά της θα βρείτε τον ξένο Τύπο. Γύρω από την πλατεία ξεχωρίζουν τα νεοκλασικά κτήρια των ξενοδοχείων Μπάγκειον και Αλέξανδρος (προς την οδό Αθηνάς), του πρώην καφενείου Νέον και του υποκαταστήματος της Εθνικής Τράπεζας (στην λεωφ. Πανεπιστημίου). Στην πλατεία Ομονοίας βρίσκεται ένας από τους κεντρικότερους σταθμούς μετρό.

4 ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗ ΠΛΑΤΕΙΑ ΟΜΟΝΟΙΑΣ Οδοί όπως η Σταδίου, η Πατησίων, η Πανεπιστημίου, η 3ης Σεπτεμβρίου, η Πειραιώς, η Αθηνάς και η Αγίου Κωνσταντίνου 66

66. Άποψη της πλατείας Ομονοίας, όπου συνυπάρχουν κτήρια διαφορετικού αρχιτεκτονικού ύφους. 67. Αντίγραφα από τις Καρυάτιδες, στο μικρό σπίτι επί της οδού Αγίων Ασωμάτων 45.

καταλήγουν ή αρχίζουν από την Ομόνοια. Μαζί με τους μικρότερους δρόμους της περιοχής και τη γειτονική πλατεία Κάνιγγος σχηματίζουν μια πολύβουη ζώνη, από την οποία δεν λείπουν τα ενδιαφέροντα σημεία (μικρά καταστήματα, παραδοσιακά καφενεία κ.α.). ΔΕΙΤΕ: 4.1 Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας (οδός Αγίου Κωνσταντίνου). Κτίστηκε την περίοδο 18911901 σε σχέδια του E. Ziller, με πρωτοβουλία του βασιλιά Γεωργίου Α΄ και χρηματοδότηση Ελλήνων του εξωτερικού. Είναι αναγεννησιακού ρυθμού και μιμείται το Εθνικό Θέατρο της Βιέννης. Το θέατρο άρχισε τη λειτουργία του το Νοέμβριο του 1901 ως Βασιλικό, αλλά το 1930 μετονομάστηκε σε Εθνικό. Η κεντρική σκηνή (ιταλικού τύπου) έχει χωρητικότητα 1000 ατόμων (πλατεία, δύο εξώστες και δύο θεωρεία). Απέναντι (επί της οδού Μενάνδρου) βρίσκεται το τριώροφο νεοκλασικό Μέγαρο Εϋνάρ, στο οποίο στεγάζεται το μουσείο των ηθοποιών Κ. Παξινού και Α. Μινωτή. 4.2 Άγιος Κωνσταντίνος (οδός Αγίου Κωνσταντίνου).

Βρίσκεται απέναντι από το

4.4 Πλατεία Κουμουνδούρου (Ελευθερίας): Όμορφη, ευρύχωρη πλατεία με πλούσιο πράσινο. Στο μέτωπο προς την οδό Πειραιώς, βρίσκεται το μεγαλοπρεπές νεοκλασικό μέγαρο που μέχρι πρόσφατα στέγαζε τη Δημοτική Πινακοθήκη, κτισμένο το 1874 (σχέδια Γ. Μεταξά). Δίπλα, βρίσκεται η μικρή εκκλησία των Αγίων Αναργύρων (1893), ενώ στην πλατεία υπάρχει και μικρό πέτρινο θέατρο για πολιτιστικές και άλλες εκδηλώσεις. Οδός Αγίων Ασωμάτων: Στη συμβολή των οδών Πειραιώς και Ασωμάτων, προσέξτε τον περίτεχνο ναό του Αγίου Γεωργίου (1910), σχεδιασμένο τον E. Ziller, ο οποίος αποτελούσε τμήμα συγκροτήματος ορφανοτροφείου, που κατεδαφίστηκε το 1963. Κατόπιν, στρίψτε αριστερά και παρατηρείστε το σπίτι στον αριθμό 45, ένα από τα πιο γνωστά παραδοσιακά κτήρια της Αθήνας (ύφους λαϊκού κλασικισμού, 1880), διάσημο για τις δίδυμες Καρυάτιδες στο μπαλκόνι. Είναι ένα από τα πλέον φωτογραφημένα και ζωγραφισμένα θέματα της Αθήνας. 4.5

4.6 Γκάζι (βλ. σελ 38)

4.7 Βοτανικός Κήπος Πανεπιστημίου Αθηνών: Βρίσκεται στη γωνία της Ιεράς Οδού (που είναι χαραγμένη στα ίχνη του αρχαίου δρόμου των Ελευσινίων Μυστηρίων) και Σπ. Πάτση. Έχει έκταση περίπου 7 στρεμμάτων και σ’ αυτόν καλλιεργούνται περίπου 120 είδη ξυλωδών φυτών (δέντρα και θάμνοι) και πολλά ποώδη, που έχουν προέλευση από διάφορες περιοχές του κόσμου.

9ος περίπατος:

4.3 Οδός Πειραιώς (Π. Τσαλδάρη). Σχεδιάστηκε στα ίχνη της αρχαίας οδού, που ένωνε την Αθήνα με τον Πειραιά και κατά μήκος της είχαν υψωθεί τα Μακρά Τείχη. Είναι η πρώτη αμαξωτή οδός που κατασκευάστηκε στην Αθήνα και τη συνδέει με την πόλη και το λιμάνι του Πειραιά. Παρά τα αρχικά σχέδια, τον 19ο αι. ο δρόμος εξελίχθηκε σε βιομηχανική ζώνη, καθώς εκεί εγκαταστάθηκαν πολλά εργοστάσια. Τα τελευταία χρόνια, πολλά από τα βιομηχανικά αυτά κτήρια ανακαινίσθηκαν και επαναχρησιμοποιήθηκαν για άλλους σκοπούς (μουσεία, πολιτιστικοί χώροι, Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών). Σήμερα, αν και παραμένει ένας ιδιαίτερα πολυσύχναστος οδικός άξονας, τα κτήρια αυτά δημιουργούν ένα μοναδικού ενδιαφέροντος μέτωπο αστικής βιομηχανικής αρχιτεκτονικής. Στον αριθμό 138 της οδού,

βρίσκεται το υπεσύγχρονο κτήριο του Νέου Μουσείου Μπενάκη, όπου πραγματοποιούνται περιοδικές εκθέσεις του Μουσείου (βλ. σελ. 83), ενώ στον αριθμό 254 (περιοχή Ταύρος) το Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού (βλ. σελ. 86).

ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΟΜΟΝΟΙΑΣ

Εθνικό Θέατρο. Μνημειακός ναός (1871-1896/1905) του Λ. Καυταντζόγλου, πρόσφατα αναπαλαιωμένος, τύπου τρίκλιτης βασιλικής. Διαθέτει εντυπωσιακή πρόσοψη με στοιχεία νεοκλασικής και αναγεννησιακής προέλευσης, μνημειώδη είσοδο σε μορφή αρχαίου πρόπυλου και ενδιαφέροντα εσωτερικό διάκοσμο.

10ος περίπατος: ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΟΜΟΝΟΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΥΨΕΛΗ 68. Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθηνών διαδραμάτισε αποφασιστικό ρόλο σε σημαντικά γεγονότα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.

1 ΟΔΟΣ ΠΑΤΗΣΙΩΝ ης

(28 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ) Κεντρικός άξονας που οδηγεί προς την ομώνυμη συνοικία της πόλης, η οποία ως τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αι. ήταν εξοχική τοποθεσία με μικρά σπίτια και κήπους! Με τη ραγδαία ανοικοδόμηση που ακολούθησε, απέκτησε καθαρό αστικό χαρακτήρα και σήμερα έχει εξελιχθεί σε έναν από τους πιο πολύβουους δρόμους της

πόλης. Παρά την ανέγερση πολλών νέων κτηρίων, διατηρούνται αρκετά δείγματα νεοκλασικών, Art Nouveau και μοντερνιστικών κτηρίων, που δίνουν την αίσθηση της παλαιότερης μορφής του. Μετά τη συμβολή με τη λεωφόρο Αλεξάνδρας, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν η ιστορική πλατεία Βικτωρίας (επί της οδού 3η Σεπτεμβρίου), το κτήριο του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (1935), το

1.3 Οδός Τοσίτσα. Ευρύχωρος πεζόδρομος, μεταξύ του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και του κήπου του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου με δεντροστοιχία στο μέσον, χώρος περιπάτου και ξεκούρασης. 1.4 Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Επιβλητικό κτήριο κατασκευασμένο την τελευταία δεκαετία του 19ου αι., σε σχέδια του L. Lange και του Ε. Ziller. Τα προπύλαια ιωνικού ρυθμού κοσμούνται στην κορυφή από πήλινα αγάλματα, αντίγραφα αρχαίων έργων, ενώ δεξιά και αριστερά εκτείνεται επιμήκης στοά. Στο αίθριο λειτουργεί καφέ, ενώ στον όμορφο κήπο, μπροστά από το Μουσείο, ένα ακόμα που συγκεντρώνει πολλούς Αθηναίους, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες (για τα εκθέματα του μουσείου, βλ. σελ 75). 1.5 Πλατεία Αιγύπτου. Κομψή πλατεία στη συμβολή με τη λεωφόρο Αλεξάνδρας, με νεοκλασικά και μοντερνιστικά σπίτια, δείγματα του άλλοτε μεγαλοαστικού χαρακτήρα της περιοχής.

10ος περίπατος:

1.2 Ξενοδοχείο «Acropol Palace» (1925-1926). Πενταόροφο κτήριο σε σχέδια του αρχιτέκτονα Ι. Μαγιάση, χαρακτηριστικό δείγμα της

αθηναϊκής Art Nouveau, από τα ωραιότερα της πόλης.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΟΜΟΝΟΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΥΨΕΛΗ

πρωτοποριακό για την εποχή του συγκρότημα διαμερισμάτων Χαρά (Πατησίων 337, 19591961) και η συνοικία Κυπριάδη (γύρω από την πλατεία Παπαδιαμάντη), που οικοδομήθηκε τη δεκαετία του 1920 ως πρότυπη κηπούπολη (με επαύλεις, διώροφες μονοκατοικίες με κήπους, πλούσιο πράσινο) και παρά τη μεταγενέστερη ανοικοδόμηση διατηρεί εκείνη την ατμόσφαιρα. ΔΕΙΤΕ: 1.1 Πολυτεχνική Σχολή (Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο). Έργο του αρχιτέκτονα Λ. Καυταντζόγλου κατασκευάστηκε την περίοδο 1861-1876 και αποτελεί ένα από τα αρχέτυπα της αστικής παράδοσης της Αθήνας. Περιλαμβάνει ένα κεντρικό κτήριο και δύο πτέρυγες σχήματος T προς την πλευρά της οδού Πατησίων. Έχει ύψος δύο ορόφων και το ισόγειο λειτουργεί αισθητικά ως βάθρο. Δύο μνημειακές κλίμακες οδηγούν στο ιωνικού ρυθμού, τετρακιόνιο πρόπυλο του ορόφου, που είναι αντίγραφο της βορινής αίθουσας του Ερεχθείου (βλ. σελ 12).

ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΟΜΟΝΟΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΥΨΕΛΗ

10ος περίπατος: 64

69. & 70. Πεδίον του Άρεως: το άγαλμα του βασιλιά Κωνσταντίνου (αριστερά) και το άγαλμα της Αθηνάς Προμάχου (δεξιά). 71. Η πυκνοκατοικημένη περιοχή της Κυψέλης, παρά την ανοικοδόμηση, μπορεί ακόμη να βρει κανείς να διατηρούνται αρκετά δείγματα από το πλούσιο αρχιτεκτονικό παρελθόν της.

2 ΠΕΔΙΟΝ ΤΟΥ ΑΡΕΩΣ Είναι το μεγαλύτερο πάρκο της Αθήνας (230 στρ.). Δημιουργήθηκε το 1934 και το όνομά του προέρχεται από το ρωμαϊκό campus martius, αφού παλιότερα ο χώρος χρησίμευε για ασκήσεις στρατιωτικών μονάδων. Σήμερα είναι πλήρως αναπλασμένο και αποτελεί έναν από τους δημοφιλέστερους χώρους περιπάτου, ξεκούρασης και διασκέδασης για τους Αθηναίους όλο τον χρόνο, καθώς σε αυτό υπάρχουν, μεταξύ άλλων, ένας διαμορφωμένος μινωϊκός λαβύρινθος με το βοτανικό κήπο της Αττικής, ροδώνας τον οποίο διασχίζει μικρό τεχνητό ποτάμι, υδάτινη διαδρομή που περιστοιχίζεται από πλατάνια, καφέ, υπαίθρια θέατρα και χώροι εκδηλώσεων. ΔΕΙΤΕ: 2.1 Άγαλμα βασιλιά Κωνσταντίνου.

2.2 Άγαλμα Αθηνάς (Προμάχου). Φιλοτεχνήθηκε το 1952 από τον γλύπτη Β. Φαληρέα ως μνημείο για τους Βρεττανούς, Αυστραλούς και Νεοζηλανδούς πεσόντες κατά τη διάρκεια του 2ου Παγκ. Πολέμου. Η μαρμάρινη λέαινα, που βρίσκεται στη βάση, είναι του Αθ. Λημναίου. Γύρω από μνημείο αναπτύσσεται μικρός ελαιώνας, που φυτεύθηκε κατά την αναμόρφωση του πάρκου. 2.3 Λεωφόρος Ηρώων. Φαρδύς και εντυπωσιακός δρόμος του πάρκου με προτομές αγωνιστών της Ελληνικής Επανάστασης. Εκτείνεται κατά μήκος της εισόδου στο πάρκο από την οδό Μαυροματαίων. 2.4 Ναός Ταξιαρχών. Μεταβυζαντινή εκκλησία του 16ου ή 17ου αι. Στο προαύλιο της υπάρχει μνημείο με τα οστά και ανδριάντας του πρίγκιπα Αλέξανδρου Υψηλάντη (1792-1828), που συνδέθηκε στενά με την Επανάσταση του 1821.

Ορειχάλκινος ανδριάντας του βασιλιά Κωνσταντίνου (1868-1922) τοποθετημένος σε μνημειακή μαρμάρινη βάση, 2.5 Άγιος Χαράλαμπος. που θεμελιώθηκε το 1938. Κτίστηκε το 1928, στη θέση Βρίσκεται στην κεντρική είσοδο του πάρκου, από την πλευρά της παλαιότερου ναού. Έχει σχήμα ελεύθερου σταυρού και διαθέτει πλατείας Αιγύπτου. 69

Οδός Μαυροματαίων.

Κομψός δρόμος που ξεκινά από το Αρχαιολογικό Μουσείο και καταλήγει στην οδό Κοδριγκτώνος. Στο τμήμα της απέναντι από το Πεδίο του Άρεως, αναπτύσσεται ένα μέτωπο ιδιαίτερα πολυτελών και εντυπωσιακών πολυκατοικιών, κατασκευασμένων κυρίως την περίοδο 1925-1960, όταν ο δρόμος αυτός θεωρούταν ως ένας από τους αριστοκρατικότερους της πόλης.

ΔΕΙΤΕ:

3.1 Οδός Φωκίωνος Νέγρη. Φαρδύς και εντυπωσιακός πεζόδρομος με πυκνό πράσινο, που εκτείνεται από την πλατεία Κυψέλης έως την οδό Δροσοπούλου και αποτελεί το κέντρο της περιοχής. Δημιουργήθηκε 3 ΚΥΨΕΛΗ το 1937 στη θέση παλαιού Χαρακτηριστική αστική συνοι- ρέματος και αρχικώς είχε την κία της Αθήνας, που διατηρεί την ονομασία «πράσινη λεωφόρος». Τη δεκαετία του 1960 έγινε αύρα του αρχοντικού παρελδιάσημη για τη νυκτερινή της θόντος της, παρά την εντατική ανοικοδόμηση την οποία υπέστη ζωή, καθώς συγκέντρωνε προσωπικότητες από την πολιτική τις τελευταίες δεκαετίες και τη συγκέντρωση πολλών κατοίκων. και καλλιτεχνική ζωή. Πολύβουη όλες τις ώρες της ημέρας, είναι Μετά τη δεκαετία του 1990, το κέντρο διασκέδασης για στην περιοχή εγκαταστάθηκαν πολλούς Αθηναίους, αφού σε αρκετοί μετανάστες, γεγονός που της προσέδωσε γοητευτικό όλο το μήκος της λειτουργούν πολυεθνικό χαρακτήρα. Ανάμεσα δεκάδες καφέ, εστιατόρια και μικρά μπαρ. Στον πεζόδρομο, στις μοντέρνες πολυκατοικίες, μεταξύ των οδών Σποράδων διατηρούνται αρκετά δείγμακαι Ζακύνθου (Φωκ. Νέγρη 42), τα επιβλητικών νεοκλασικών βρίσκεται και το διατηρητέο κτήριο της παλιάς Δημοτικής Αγοράς (1935). 71 3.2 Δικαστήρια (πρώην Σχολή Ευελπίδων). Συγκρότημα νεοκλασικών κτηρίων, στο νότιο τμήμα της περιοχής (οδός Ευελπίδων). Θεμελιώθηκε το 1900 και ολοκληρώθηκε τέσσερα χρόνια αργότερα (σε σχέδια του E. Ziller), για τις ανάγκες της Σχολής Ευελπίδων. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 στεγάστηκαν εκεί τα Δικαστήρια της Αθήνας. Μεταξύ των Δικαστηρίων και του γειτονικού Πεδίου του Άρεως αναπτύσσεται η πλατεία Πρωτομαγιάς, όπου υπάρχει και διαμορφωμένη πίστα skateboard, ενώ κοντά βρίσκεται και ο μικρός, κατάφυτος λόφος Φινοπούλου.

10ος περίπατος:

2.6

κτηρίων και πολυκατοικιών του μεσοπολέμου, που αξίζει να παρατηρήσετε, περπατώντας σε χαρακτηριστικούς δρόμους της περιοχής (Δροσοπούλου, Επτανήσου, Ιθάκης, Τήνου, Τενέδου, Σπετσών, Λευκάδος κ.α.). Ενδιαφέρουσες είναι και οι εκκλησίες Αγία Ζώνη (1927) και Άγιος Γεώργιος (στην ομώνυμη πλατεία, 1931).

ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΟΜΟΝΟΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΥΨΕΛΗ

ενδιαφέρουσα εικονογράφηση του σημαντικού Έλληνα ζωγράφου Φ. Κόντογλου.

11ος περίπατος: ΔΙΑΝΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Εάν δεν έχετε πολύ χρόνο στη διάθεσή σας, σε αυτή τη διαδρομή (περίπου 3,5 χλμ.) μπορείτε να δείτε και να επισκεφθείτε τα σημαντικότερα μνημεία και αξιοθέατα της Αθήνας. Είναι ένας περίπατος, που ξεκινά από την κλασική αρχαιότητα και «διανύει» όλες ανεξαίρετα τις ιστορικές περιόδους, την αρχιτεκτονική εξέλιξη και τις διαδοχικές φάσεις ανάπτυξης της πόλης ως τον 21ο αιώνα (κλασική περίοδος, ρωμαϊκοί χρόνοι, Βυζάντιο, Τουρκοκρατία, νεοκλασικισμός και 20ος αι.). Στην πραγματικότητα, πρόκειται για έναν περίπατο στην ίδια την ιστορία, που μόνο η Αθήνα μπορεί να προσφέρει

ΑΚΡΟΠΟΛΗ (βλ. σελ 9)

ΩΔΕΙΟ ΗΡΩΔΟΥ ΑΤΤΙΚΟΥ (βλ. σελ 9)

ΠΛΑΚΑ

(βλ. σελ 28)

ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ (βλ. σελ 20)

ΟΘΩΜΑΝΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ (βλ. σελ 24)

ΠΛΑΤΕΙΑ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ (βλ. σελ 46)

72. Γενική άποψη της λεωφόρου Βασ. Σοφίας από την πλευρά της πλατείας Συντάγματος.

ΛΕΩΦ. ΒΑΣΙΛΙΣΣΗΣ ΣΟΦΙΑΣ Ένας από τους επιβλητικότερους δρόμους της Αθήνας, που ξεκινά από την πλατεία Συντάγματος και καταλήγει στους Αμπελοκήπους. Παλαιότερα ονομαζόταν λεωφόρος Κηφισιάς, καθώς ένωνε την Αθήνα με το παραδοσιακό προάστιό της. Αν και έχει απολέσει μέρος του χαρακτήρα της ως κλασικού βουλεβάρτου, αποτελεί μία από τις γοητευτικότερες διαδρομές στην πόλη, αφού κατά μήκος της βρίσκονται μερικά από τα ωραιότερα κτήρια της πόλης, πολλά μουσεία και χώροι πρασίνου.

ΚΤΗΡΙΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ 1 ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ (Βασ. Σοφίας 5).

Έργο του E. Ziller (1872-1873), ανήκε στην οικογένεια Συγγρού ως το 1921, όταν κληροδοτήθηκε στο ελληνικό δημόσιο. Το νεοκλασικό αυτό μέγαρο, έχει κηρυχθεί έργο τέχνης και στεγάζει τις κεντρικές υπηρεσίες του υπουργείου. Το 1985 συνδέθηκε με μεταγενέστερο κτήριο, που βρίσκεται στην οδό Ζαλοκώστα.

2 ΓΑΛΛΙΚΗ ΠΡΕΣΒΕΙΑ

(Μέγαρο Ψύχα). Επιβλητικό τριώροφο κτήριο στη συμβολή της οδού Ακαδημίας. Κατασκευάστηκε το 1894 από τον Α. Μεταξά για την οικογένεια Ψύχα. Διαθέτει αξιόλογα σύγχρονα διακοσμητικά στοιχεία που συνδέονται με το νεοκλασικό στυλ.

3 ΙΤΑΛΙΚΗ ΠΡΕΣΒΕΙΑ

Κατοικία του πρίγκιπα Νικόλαου, μέχρι την πρώτη εκδίωξη της βασιλικής οικογένειας το 1917, μετατράπηκε κατόπιν σε πολυτελές ξενοδοχείο («Le Petit 72

Palais») και αργότερα αγοράστηκε από την ιταλική κυβέρνηση για να στεγάσει την πρεσβεία της.

4 ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ (βλ. σελ 48)

5 ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ

(Κουμπάρη 1). Πρόκειται για ένα από τα επιβλητικότερα νεοκλασικά μέγαρα της Αθήνας, που κτίστηκε σε διαδοχικές φάσεις από το 1910 έως το 1931 (σε σχέδια του Αν. Μεταξά) ως κατοικία του Αντ. Μπενάκη και από το 1931 στεγάζει τα εκθέματα του Μουσείου (βλ. σελ 82).

11ος περίπατος:

(από τη Πλατεία Συντάγματος έως τους Αμπελόκηπους):

ΔΙΑΝΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

ΔΕΙΤΕ:

6 ΣΑΡΟΓΛΕΙΟ ΜΕΓΑΡΟ

(Λέσχη Αξιωματικών). Εμβληματικό κτήριο σε ρυθμό beaux arts, κτισμένο στην πλατεία Ρηγίλλης (Π. Μελά) το 1928, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Αλ. Νικολούδη.

7 ΜΕΓΑΡΟ ΣΤΑΘΑΤΟΥ.

Εντυπωσιακό νεοκλασικό μέγαρο (στη γωνία της οδού Ηροδότου και Λεωφ. Βασ. Σοφίας), σχεδιασμένο από τον E. Ziller το 1885. Από το 1991, αποτελεί τη νέα πτέρυγα του Μουσείου Κυκλαδικής και Αρχαίας Ελληνικής

ΔΙΑΝΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

11ος περίπατος:

Τέχνης Γουλανδρή (βλ. σελ 80), με το οποίο επικοινωνεί μέσω υαλόφρακτου διαδρόμου.

8 ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΚΑΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ. Ο κτιριακός πυρήνας του μουσείου είναι η Βίλα Ιλίσια (1848) νεοαναγεννησιακού ύφους, που κτίστηκε κοντά στις όχθες του τότε ακάλυπτου Ιλισού, ως χειμερινή κατοικία της S. de MarboisLebrun, γνωστής ως «Δούκισσα της Πλακεντίας». Η δημιουργία της αποδίδεται στον αρχιτέκτονα Στ. Κλεάνθη (κατ’ άλλους Chr. Hansen). Μετά τον θάνατο της

73. Αρχαία μνημεία βρίσκονται διασκορπισμένα στον Εθνικό Κήπο. 74. Το ηλιακό ρολόι στη δυτική πλευρά του Εθνικού Κήπου. 75. Το Πολεμικό Μουσείο. Στο βάθος διακρίνονται το Κολωνάκι και ο Λυκαβηττός. 76. Η αυλή του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου.

δούκισσας (1854), το μέγαρο περιήλθε στο ελληνικό Δημόσιο και από το 1930 στεγάζει το μουσείο, για τις ανάγκες του οποίου επεκτάθηκε με δύο νέες πτέρυγες, το 1952 και το 1994 (για τα εκθέματα, βλ. σελ 83).

9 ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ. Μοντέρνο κτήριο (σε σχέδια του Θ. Βαλέντη), που εγκαινιάστηκε το 1975 με αποστολή τη συγκέντρωση, διαφύλαξη και παρουσίαση πολεμικών κειμηλίων και άλλων ενθυμίων από την ιστορία και τους αγώνες του ελληνικού έθνους (για τα εκθέματα, βλ. σελ. 83). 75

13 ΠΛΑΤΕΙΑ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ΣΧΟΛΗΣ

Μικρή πλατεία που σχηματίζεται στη συμβολή των λεωφόρων Βασ. Σοφίας και Βασ. Κωνσταντίνου. Στο κέντρο κυριαρχεί το ιμπρεσσιονιστικό, ύψους 9 μ., γλυπτό του Κ. Βαρώτσου Δρομέας (1988), κατασκευασμένο αποκλειστικά από κομμάτια γυαλιού. Απέναντι, βρίσκεται το ξενοδοχείο «Hilton» (1958-1963) με τα 11 ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ. έντονα ρυθμολογικά στοιχεία του διεθνούς μοντερνισμού και τα Μικρές εκκλησίες στον τύπο του σταυροειδούς τετρακιόνιου χαρακτικά του κορυφαίου Έλληνα ναού, αντιπροσωπευτικά δείγματα εικαστικού Γ. Μόραλη στη δυτική εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής όψη του (στις γύρω οδούς Βεντήστα τέλη του 19ου αι. Ο Άγιος ρη, Μέξη κ.τλ. λειτουργούν καφέ, Νικόλαος (1876-δίπλα στη βρεμπαρ και μικρά εστιατόρια), ενώ τανική πρεσβεία) έχει εντονότερο στην άλλη πλευρά της πλατείας νεοβυζαντινό ύφος, ενώ ο Άγιος (στη συμβολή με την οδό Ι. ΓενναΓεώργιος αποτελεί σύνθεση δίου) ξεχωρίζουν δύο θαυμάσιες βυζαντινών, κλασικιστικών και art nouveau πολυκατοικίες του ρωμανικών στοιχείων. μεσοπολέμου. Απέναντι από το «Hilton» βρίσκεται το κτήριο της 12 ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ Εθνικής Πινακοθήκης-Μουσείο «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ» Αλέξανδρου Σούτζου (βλ. σελ. (παλαιό κτήριο). 83), που κατασκευάστηκε την Νεοκλασικό κτήριο (του Γ. Με- περίοδο 1966-1975 στο πνεύμα ταξά) εγκαινιάστηκε το 1880 από της μπρουταλιστικής αρχιτεκτο76

11ος περίπατος:

Βρίσκεται στη συμβολή με την οδό Λουκιανού. Κτίστηκε το 1930-1932 (σχέδια του Αν. Μεταξά), ως κατοικία του τότε πρωθυπουργού Ελ. Βενιζέλου. Μετά το θάνατό του, παραχωρήθηκε στο βρετανικό δημόσιο και στο μέγαρο στεγάστηκε, ως τη δεκαετία του 1960, η βρετανική πρεσβεία στην Αθήνα. Μετά την ανέγερση, σε διπλανό χώρο, του σημερινού κτηρίου των υπηρεσιών της, είναι σήμερα πρεσβευτική κατοικία.

την τότε βασίλισσα Όλγα. Λίγα χρόνια αργότερα, στον περίβολό του διαμορφώθηκε ο ομώνυμος κήπος σε αγγλικό στυλ.

ΔΙΑΝΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

ΒΡΕΤΑΝΟΥ 10 ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΠΡΕΣΒΗ.

ΔΙΑΝΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

11ος περίπατος:

νικής του Le Corbusier και στην άλλη πλευρά του δρόμου το πάρκο Ριζάρη (24 στρ.), από τους πρώτους κήπους της Αθήνας, κατάλληλο σημείο για στάση και αναψυχή.

14 ΠΑΡΚΟ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ. Πρόκειται για το φυτεμένο χώρο γύρω από το μνημείο με το άγαλμα του Ελ. Βενιζέλου (έργο του γλύπτη Γ. Παππά). Στο πίσω μέρος διασώζονται τρία από τα λιθόκτιστα κτήρια, που σήμερα στεγάζουν το Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων και το Μουσείο «Ελ. Βενιζέλου». Απέναντι από το πάρκο, αναπτύσσεται ένα λιτό νεοκλασικό μέτωπο από τα τρία κτήρια των νοσοκομείων «Αιγινήτειο», «Αρεταίειο» και «Αλεξάνδρα».

15 ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ. Μνημειακό κτήριο (σε σχέδια Μ. Βουρέκα), κατασκευάστηκε σταδιακά την περίοδο 19731991. Θεωρείται ως ένα από τα πληρέστερα και καλύτερα μουσικά μέγαρα στον κόσμο. Διαθέτει αίθουσες συναυλιών και παραστάσεων όπερας, μουσική βιβλιοθήκη, συνεδριακό κέντρο,

77. Ο Πύργος Αθηνών, στη συμβολή των λεωφόρων Βασ. Σοφίας και Μεσογείων. 78. Το πάρκο Ριζάρη. 79. Ο «Δρομέας» στην πλατεία Μεγάλης του Γένους Σχολής (λεωφόρος Βασ. Σοφίας). 80. Το ξενοδοχείο «Χίλτον».

αίθουσες πολλαπλών χρήσεων κ.α. και κατά τη διάρκεια των χειμερινών μηνών πραγματοποιούνται σε αυτό συναυλίες μουσικής, παραστάσεις όπερας, θεάτρου και χορού και άλλες εκδηλώσεις υψηλής ποιότητας. Περιβάλλεται από εντυπωσιακό κήπο, όπου συχνά επίσης διοργανώνονται πολιτιστικές εκδηλώσεις.

16 ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΠΡΕΣΒΕΙΑ. Ένα από τα σημαντικότερα δείγματα μοντέρνας αρχιτεκτονικής στην Αθήνα (19591961), σε σχέδια του διάσημου αρχιτέκτονα W. Gropius.

17 ΠΛΑΤΕΙΑ ΜΑΒΙΛΗ. Μια από τις πιο «ζωντανές» πλατείες της Αθήνας, με πλήθος καφέ, μπαρ και εστιατορίων στους γύρω δρόμους, συγκεντρώνει κόσμο καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Προνομιακή περιοχή κατοικίας, καθώς βρίσκεται κοντά στο λόφο Λυκαβηττού και στις κεντρικές οδικές λεωφόρους Βασ. Σοφίας και Αλεξάνδρας, τα τελευταία χρόνια έχασε σημαντικό μέρος της γοητείας της, λόγω της αυξημένης κίνησης στους γύρω δρόμους. 78

18 ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ.

Διατηρητέο δημόσιο κτήριο, που κτίστηκε κατά τη δεκαετία του 1880 σε νεοκλασικό ρυθμό και λειτουργεί ως νοσοκομείο από το 1912. Δίπλα βρίσκεται ο ναΐσκος του Αγίου Ανδρέα (17ου αι.).

19 ΠΥΡΓΟΣ ΑΘΗΝΩΝ. Ο πρώτος γυάλινος ουρανοξύστης της πόλης (1971-1973) 80

από τους λίγους που, τελικώς, κατασκευάστηκαν στο μείζον πολεοδομικό συγκρότημα της πρωτεύουσας. Συγκρότημα δύο κτηρίων με ύψος 25 και 12 ορόφων, αντιστοίχως, στεγάζει κυρίως γραφεία εταιρειών. Ακριβώς μπροστά, διασώζεται μικρή έπαυλη με κήπο, ανάμνηση του εξοχικού χαρακτήρα της περιοχής (Αμπελόκηποι) ως τη δεκαετία του 1920.

11ος περίπατος:

ΔΙΑΝΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

ΠΡΟΑΣΤΙΑ Κατά την παραμονή σας στην Αθήνα, δεν θα θελήσετε να περιοριστείτε στο κέντρο της πόλης. Τα προάστιά της προσφέρουν υπέροχες ευκαιρίες για μακρινούς περιπάτους σε δεντρόφυτους δρόμους, που θα μπορέσετε να συνδυάσετε με μια στάση σε ένα από τα πολλά ζαχαροπλαστεία, καφέ ή μπαρ των περιοχών αυτών.

ΤΑ ΒΟΡΕΙΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ (Ψυχι-

72 81. Παλιό εκλεκτικιστικό κτήριο της Κηφισιάς, που έχει διαμορφωθεί σε μοντέρνο εμπορικό κέντρο. 82. Ένα από τα πολλά εντυπωσιακά μέγαρα της Κηφισιάς. 83. Υπάρχει συχνή συγκοινωνία με λεωφορείο και μετρό που διασχίζουν τα βόρεια προάστεια της Αθήνας.

κό, Φιλοθέη, Μαρούσι, Κηφισιά). Τα προάστια του Ψυχικού και της Φιλοθέης δημιουργήθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1920, στο πρότυπο των αγγλικών κηπουπόλεων και σήμερα είναι ήσυχες περιοχές κατοικίας, με ωραίες επαύλεις, άφθονο πράσινο και φαρδείς δρόμους. Στο Μαρούσι βρίσκονται οι εγκαταστάσεις του Ολυμπιακού Αθλητικού Κέντρου Αθήνας (Ο.Α.Κ.Α.), όπου πραγματοποιήθηκε ο κύριος όγκος των αγωνισμάτων για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, ενώ η Κηφισιά είναι ίσως το πιο κομψό προάστιο της βόρειας Αθήνας. Οι πλούσιες Κηφισιώτικες επαύλεις του 19ου αι. είναι οι κατοικίες των παλαιότερων αθηναϊκών οικογενειών. Σήμερα, οι όμορφες τοπικές βίλες σε συνδυασμό με τους πολύβουους εμπορικούς δρόμους, καθώς και τα εντυπωσιακά και εξαιρετικά δημοφιλή εμπορικά 81

κέντρα που βρίσκονται κατά μήκος της λεωφόρου Κηφισίας, έχουν αναδείξει την Κηφισιά σε μία πολύ ενδιαφέρουσα περιοχή. Στα αξιοθέατά της συγκαταλέγονται το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας (βλ. σελ. 87), η σημαντική Αρχαιολογική Συλλογή (βλ. σελ. 125), που περιλαμβάνει ρωμαϊκά μνημεία, επιτύμβιες στήλες, κεραμικά και μαρμάρινα ευρήματα, αγάλματα και προτομές από την περιοχή, τα θερινά σινεμά και η Ανθοκομική Έκθεση, που πραγματοποιείται κάθε Μάιο στο Άλσος της. Ορισμένα από τα καλύτερα εστιατόρια, ζαχαροπλαστεία και καφετέριες της πόλης βρίσκονται στην Κηφισιά. Ανάμεσα στο Μαρούσι και την Κηφισιά, βρίσκεται το άλσος Συγγρού (1.000 στρ.), που χάρη στο δασικό του χαρακτήρα, αποτελεί ιδανικό χώρο για περίπατο και αναψυχή, βόλτες με ποδήλατο ή μπάσκετ, βόλεϊ και ποδόσφαιρο στα γήπεδα κοντά

ΠΡΟΑΣΤΙΑ

θαλάσσιο σπορ ή να παίξετε γκολφ στο γήπεδο διεθνών προδιαγραφών (18 τρύπες, par 72 course), που βρίσκεται στην Γλυφάδα. Η Λέσχη Γκολφ της Γλυφάδας (τηλ. 210 89.46.820) λειτουργεί καθημερινά από τις 08:00 π.μ. μέχρι τη δύση του ηλίου. Κατά μήκος της ακτής υπάρχουν ξενοδοχεία με θέα στη θάλασσα. Η παραθαλάσσια περιοχή του φαληρικού όρμου (από το Νέο ως το Παλαιό Φάληρο) σχεδιάΤΑ ΝΟΤΙΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ ζεται να αποτελέσει ένα τεράστιο (Φάληρο, Γλυφάδα, Βούλα, πάρκο αναψυχής και πολιτισμού, Βουλιαγμένη). που θα περιλαμβάνει τις υφιστάμενες αθλητικές εγκαταστάσεις Όλες αυτές οι περιοχές βρίγια ολυμπιακά αγωνίσματα, σκονται κατά μήκος της ακτής του μικρές εγκαταστάσεις αναψυχής Σαρωνικού Κόλπου και εκτείκαι πολιτιστικών εκδηλώσεων, νονται από τον Πειραιά μέχρι το εντυπωσιακό ενυδρείο με θέμα ακρωτήρι της Βουλιαγμένης. Η τη ζωή των ελληνικών θαλασσών εύκολη πρόσβαση από το κέντρο της Αθήνας (απέχουν μόλις 20-30 και της Μεσογείου, κήπο πουλιών, ναυταθλητικές εγκαταστάσεις λεπτά) τις καθιστά ιδανικές περικαι θα συνδέεται με την εναέρια οχές για περιπάτους στη θάλασσα γέφυρα («Εσπλανάδα»). Στο Τροκαι κολύμπι, αφού εκεί υπάρχουν καντερό (Π. Φάληρο) μπορείτε να μερικές από τις καλύτερες και πιο επισκεφτείτε το Ναυτικό Μουσείο πολυσύχναστες παραλίες στην πάνω σε ένα από τα πιο ένδοξα Αττική, με ιδιαίτερα καθαρά νερά πολεμικά πλοία της πρόσφατης (βλ. σελ. 121). Κάθε μία από τις ελληνικής ιστορίας, το θωρηπεριοχές αυτές έχει το δικό της εμπορικό κέντρο με υπέροχα κατα- κτό Αβέρωφ, ενώ στην περιοχή στήματα. Μπορείτε να περπατήσετε βρίσκεται και η μαρίνα Φλοίσβου, ιδανικός χώρος για περίπατο, ποστις μαρίνες, που βρίσκονται κατά μήκος της ακτής, να γευματίσετε ή δήλατο, καφέ ή ποτό. Στο Πάρκο να δειπνήσετε δίπλα στη θάλασσα, Φλοίσβου (Π. Φάληρο) υπάρχουν πρότυπη παιδική χαρά, υπαίθριος να απολαύσετε το αγαπημένο σας στο κτήριο της Σχολής Αναβρύτων. Εδώ βρίσκεται και η μοναδική στην Ελλάδα ορθόδοξη νεογοτθική εκκλησία του Αγίου Ανδρέα. Πώς να πάτε. Κεντρικός άξονας από την Αθήνα προς τα προάστια αυτά είναι η λεωφόρος Κηφισίας, ενώ για το Μαρούσι και την Κηφισιά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τη γραμμή 1 του μετρό.

ΠΡΟΑΣΤΙΑ

κινηματογράφος και ποδηλατικές διαδρομές. Στην περιοχή του Αγίου Κοσμά υπάρχει μεγάλο παραθαλάσσιο πάρκο, ενώ στο χώρο του παλιού αεροδρομίου (Ελληνικό) προβλέπεται η δημιουργία μητροπολιτικού πάρκου, έκτασης 4.000 στρ. Η Βουλιαγμένη είναι ένα ωραίο προάστιο με πλούσια βλάστηση, καλαίσθητες βίλες, όμορφες παραλίες, την ομώνυμη λίμνη, μοναδικού φυσικού κάλλους με ιαματικές ιδιότητες που αποτελεί ιδανικό προορισμό για αναζωογόνηση και χαλάρωση, καθώς και μερικά από τα καλύτερα ξενοδοχεία της Αττικής. Οι Αθηναίοι συνηθίζουν να επισκέπτονται την ακτή για να 74 γευματίσουν σε ένα από τα πολλά εστιατόρια της ή για να διασκεδά84. σουν στα παραλιακά μπαρ. Η λίμνη της Βουλιαγμένης με τα ιαματικά 85 νερά και τη γεωλογική της ιδιαιτερότητα αποτελεί προσφιλή προορισμό για τους κατοίκους της Αττικής. 85. Το Ολυμπιακό Στάδιο στο Ολυμπιακό Κέντρο Αθηνών (Ο.Α.Κ.Α.). 86. Τα προπύλαια του ανακαινισμένου Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.

Πώς να πάτε. Για να κινηθείτε προς τα προάστια αυτά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το τραμ, που ξεκινά από την πλατεία Συντάγματος και ακολουθεί δύο δρομολόγια: η γραμμή Τ1 προς το Νέο Φάληρο (στάση «Σ.Ε.Φ.») και η γραμμή Τ2 προς την Βούλα (στάση «Ασκληπιείο Βούλας»). Ακόμα, η γραμμή Τ3 πραγματοποιεί το δρομολόγιο Βούλα – Νέο Φάληρο, δίνοντας την ευκαιρία να απολαύσετε μια μοναδική βόλτα κατά μήκος της παραλιακής ζώνης. Επίσης, τα νότια προάστια της πόλης εξυπηρετούνται από τις λεωφορειακές γραμμές Β3 (Ακαδημία – Γλυφάδα, μέσω λεωφόρου Βουλιαγμένης), Ε22 (Ακαδημία – Σαρωνίδα, γραμμή express) κ.α.

ΜΟΥΣΕΙΑ ΕΘΝΙΚΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ. Το πλήρως ανακαινισμένο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο είναι ένα από τα μεγαλύτερα και πιο σημαντικά αρχαιολογικά μουσεία στον κόσμο. Οι θησαυροί του θα σας ενθουσιάσουν και αξίζει να το επισκεφτείτε περισσότερες από μία φορά. Ωστόσο, εάν σκοπεύετε να πραγματοποιήσετε μία επίσκεψη μόνο, φροντίστε να έχετε αρκετό χρόνο στη διάθεσή σας. Το μουσείο περιλαμβάνει περίπου 11.000 αριστουργηματικά εκθέματα από την 7η χιλιετία π.Χ. ως τον 5ο αι. π.Χ. που χωρίζονται σε 7 συλλογές: Προϊστορική (Νεολιθικές, Κυκλαδικές και Μυκηναϊκές αρχαιότητες, αίθουσες 3-6 και 48 στον 1ο όροφο), Γλυπτών (αίθουσες 7-35), Χαλκών (αίθουσες 36-39), Αιγυπτιακών Αρχαιοτήτων (από τις σημαντικότερες παγκοσμίως, αίθουσες 40-41), Σταθάτου (με 970 έργα κυρίως μικροτεχνίας, αίθουσα 42), Αγγείων και Μικροτεχνίας (αίθουσες 49-63, 1ος όροφος) και Κυπριακή (αίθουσα 64, 1ος όροφος). Εκτός από τις μόνιμες συλλογές, σε αίθουσες του μουσείου πραγματοποιούνται περιοδικές εκθέσεις και εκπαι86

δευτικά προγράμματα. Ενδεικτικά αναφέρονται μερικά μόνο από τα εκθέματα του μουσείου: Η χρυσή μάσκα του «Αγαμέμνονα» (Αίθ. 4). Μολονότι έχει αποδειχτεί ότι δεν είναι η μάσκα του Αγαμέμνονα, εξακολουθεί να αποτελεί ένα αξιόλογο έκθεμα που πρέπει να δείτε. Η θεωρία του E. Schliemann ήταν λανθασμένη και σήμερα πιστεύεται ότι πρόκειται για το εκμαγείο νεκρού βασιλιά, που πέθανε τρεις αιώνες πριν τον Αγαμέμνονα (16ος αι. π.Χ.). Βρίσκεται στην αίθουσα των Μυκηναϊκών Αρχαιοτήτων, μαζί με άλλα αντικείμενα (κοσμήματα, χρυσά τεχνουργήματα, ξίφη, κτλ.) τα οποία βρέθηκαν στους βασιλικούς τάφους των Μυκηνών. Ο αρπιστής της Κέρου (Αίθ. 6). Πρόκειται για μία από τις αρχαιότερες απεικονίσεις μουσικών, καθώς το έργο αυτό πρωτοκυκλαδικής ειδωλοπλαστικής χρονολογείται από την πρώϊμη εποχή του Χαλκού (2700-2300 π.Χ.). Παρουσιάζει άντρα καθισμένο σε θρόνο, με άρπα ή λύρα στο δεξί χέρι, ανασηκωμένο κεφάλι και ελαφρώς ανοικτούς μηρούς.

ΜΟΥΣΕΙΑ

Κούρος του Σουνίου (Αίθ. 8). Χρονολογείται από το 600 π.Χ. και επρόκειτο για ανάθημα ναυτικού στον Ποσειδώνα. Έχει ύψος τριών μέτρων, είναι σε μετωπική στάση και προβάλει το αριστερό του πόδι. Δήμητρα και Περσεφόνη (Αίθ. 14). Αυτό το όμορφο και καλοδιατηρημένο ανάγλυφο από την Ελευσίνα που φιλοτεχνήθηκε την περίοδο 440-430 π.Χ. περίπου, απεικονίζει τη Δήμητρα να παραδίδει στάχυα στον Τριπτόλεμο, το νεαρό βασιλιά της Ελευσίνας. Δεξιά, η κόρη της Περσεφόνη δίνει την ευλογία της. Προσέξτε τη διαφορά μεγέθους που υπάρχει μεταξύ του Τριπτόλεμου και της Δήμητρας. Οι καλλιτέχνες της εποχής όφειλαν να δίνουν περισσότερο ύψος στους θεούς όταν οι τελευταίοι απεικονίζονταν μαζί με θνητούς πάνω σε αναθηματική στήλη, ως ένδειξη σεβασμού.

76 87. Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο: μαρμάρινη επιτύμβια στήλη οπλιτοδρόμου (Αθήνα, γύρω στο 500 π.Χ.). 88. Η αίθουσα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, που φιλοξενεί τον «Αναβάτη του Αρτεμισίου». 89. Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο: μελανόμορφος σκύφος με παράσταση δρομέων (Αθήνα, γύρω στο 540 π.Χ.).

τυπα μπρούτζινα αγάλματα που σώζονται σήμερα. H λήκυθος της Μυρρίνης. (Αίθ. 16). Πρόκειται για το κύριο έκθεμα της αίθουσας, η οποία φέρει και το όνομά της. Φτιαγμένη από λευκό μάρμαρο, ανακαλύφθηκε το 1873. Είναι διακοσμημένη με ανάγλυφο που αναπαριστά τον Ερμή να οδηγεί από το χέρι μία νεαρή γυναίκα, τη Μυρρίνη. Σύμφωνα με την επιγραφή που υπάρχει πάνω από το κεφάλι της, σκοπός του θεού είναι να παραδώσει τη γυναίκα στον Πλούτωνα (το θεό του Άδη). Τη σκηνή παρακολουθούν τρεις άντρες, συγγενείς της Μυρρίνης (430-420 π.Χ.).

Η στήλη της Ηγησούς. (Αίθ. 18). Μην παραλείψετε να δείτε τη γνωστότερη σωζόμενη στήλη (5ος αι. π.Χ.). Ανακαλύφθηκε στον Κεραμεικό (βλ. σελ. 17), όπου αντίγραφό της υπάρχει Ο Ποσειδώνας (ή Δίας) σήμερα. Το ανάγλυφο απεικονίζει του Αρτεμισίου την Ηγησώ καθιστή, να παίρνει ένα κόσμημα μέσα από ένα (Αίθ. 15). Πρόκειται άραγε για άγαλμα του Ποσειδώνα ή του Δία; κουτί που κρατά η σκλάβα της. Οι αρχαιολόγοι εξακολουθούν να Πιστεύεται ότι τα χρώματα που διαφωνούν. Το μπρούτζινο άγαλ- χρησιμοποιήθηκαν για το φόντο του ανάγλυφου και το κόσμημα, ένα από τα αριστουργήματα της γλυπτικής τέχνης της κλασικής μα ήταν το μπλε και το χρυσό περιόδου, έχει ύψος 2.09 μ. και αντίστοιχα. Στο πάνω μέρος της αποτελεί ένα από τα λίγα πρωτό- στήλης είναι χαραγμένο το όνομα 87

ΜΟΥΣΕΙΑ

των αρχαιολόγων. Καθώς είναι έκδηλο ότι το κύριο θέμα κρατούσε κάποιο αντικείμενο σφαιρικού σχήματος στο χέρι του, ορισμένοι ισχυρίζονται ότι το άγαλμα αναπαριστά το θεό Παν να κρατά ένα Ο Αναβάτης του Αρτεμισίου μήλο, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι (Αίθ. 21). Το μπρούτζινο αυτό πρόκειται για άγαλμα του Περσέα ου άγαλμα του 2 αι. π.Χ. ανακαπου κρατά το κεφάλι της Ανδρολύφθηκε μαζί με το άγαλμα του μέδας (340 π.Χ.). Βρέθηκε σε ένα Ποσειδώνα, έξω από το ακρωτήρι ναυάγιο δίπλα στα Αντικύθηρα, το του Αρτεμισίου. Ενδεχομένως, 1900. ο αναβάτης και το άλογό του να Το κεφάλι της Υγείας είχαν χυτευτεί ξεχωριστά. Παρα(αίθουσες Γλυπτών). Ανακαλύτηρείστε πόσο έξοχα αναπαριφθηκε στο ναό της Αλέας Αθηνάς στώνται οι τεντωμένοι μύες του στην Τεγέα και προφανώς αποαλόγου και η έκφραση αγωνίας τελούσε μέρος ενός αγάλματος στο πρόσωπο του αναβάτη. (350-340 π.Χ.), που αποδίδεται Ο Έφηβος του Μαραθώνα. στον γλύπτη Σκόπα. Σίγουρα θα αναγνωρίσετε το κεφάλι της Υγεί(Αίθ. 28). Το άγαλμα ενός ας (τη θεά της υγείας) που έχετε εφήβου το οποίο πήρε το όνομά δει σε αμέτρητες φωτογραφίες. του από τον κόλπο του Μαραθώνα όπου ανακαλύφθηκε το Μαρμάρινο αναθηματικό 1926. Η πινακίδα στο βάθρο του ανάγλυφο. αγάλματος αναφέρει ότι πρόκειται (αίθουσες Γλυπτών). Δήμητρα, για πυγμάχο. Με εξαίρεση το Περσεφόνη και Ασκληπιός. Η αριστερό χέρι που πιστεύεται Περσεφόνη στέκεται στην αριστεότι αποτελεί μεταγενέστερη ρή πλευρά, κρατώντας δύο δαυεπισκευή, το άγαλμα θεωρείται ως αριστούργημα. Είναι πιθανώς λούς στο δεξί της χέρι. Μπροστά έργο του Πραξιτέλη ή ενός εκ των της κάθεται η Δήμητρα και δεξιά της στέκεται ο Ασκληπιός. Δεξιά, μαθητών του (330 π.Χ.). διακρίνονται έξι ικέτες, οι οποίοι, Ο Έφηβος των Αντικυθήρων σύμφωνα με την επιγραφή, αφιέρωσαν το ανάγλυφο αυτό στον (Αίθ. 28). Ένα ακόμα άγαλμα που αποτέλεσε αντικείμενο διαφωνίας Ασκληπιό και στις δύο Ελευσίνιες «Ηγησού του Προξένου». Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η δεξιοτεχνική απεικόνιση της μελαγχολικής έκφρασής της, καθώς και οι πτυχώσεις του ενδύματός της.

ΜΟΥΣΕΙΑ

θεότητες. Τα ονόματά τους είναι χαραγμένα στη βάση του ανάγλυφου, μέσα σε στέμματα φτιαγμένα από κλαδιά ελιάς. Το αγαλματίδιο του Δία (αίθουσες Χαλκών). Αγαλματίδιο του Κεραυ-

νοβόλου Δία από τη Δωδώνη. Αξιοπρόσεκτη είναι η στάση του θεού καθώς ετοιμάζεται να ρίξει τον κεραυνό του. Είναι ίδια με αυτή του Ποσειδώνα του Αρτεμισίου.

Aγαλματίδιο φαραώ Σαβάκα (Αίθ. 41). Πρόκειται για έργο του 700

π.Χ., όπου ο φαραώ παρουσιάζεται γονατισμένος με τα χέρια προτεταμένα. Στην πόρπη της ζώνης έχει χαραχτεί το όνομά του, ενώ φορά το στέμμα των Νουβίων φαραώ. Η έκθεση της Θήρας. (Αίθ. 48).

Τα σημαντικότερα εκθέματα της έκθεσης αυτής είναι οι τοιχογραφίες, που αποτελούν μια πολύτιμη πηγή πληροφοριών για τη ζωή στο Αιγαίο την Εποχή του Ορείχαλκου. Ανακαλύφθηκαν στο Ακρωτήρι της Θήρας (Σαντορίνη) και αποτελούν τα πιο πρώιμα παραδείγματα ζωγραφικής, μεγάλης κλίμακας, στην Ευρώπη. • Η τοιχογραφία της άνοιξης: Απεικονίζει μία βραχώδη τοποθεσία γεμάτη με ζωηρά κόκκινα κρίνα και χελιδόνια που πετούν ανά ζεύγη ή μόνα τους.

90. & 91. Μουσείο Ακρόπολης: Αίθουσες που προβάλλουν εκθέματα από τις παρυφές της Ακρόπολης (αριστερά) και του Ερεχθείου & των Καρυάτιδων (δεξιά).

• Η τοιχογραφία του ψαρά: Μία από τις πιο καλοδιατηρημένες τοιχογραφίες, απεικονίζει ένα γυμνό ψαρά να κρατά δύο αρμαθιές ψάρια. • Η τοιχογραφία των δύο παιδιών που πυγμαχούν: Εδώ βλέπετε δύο παιδιά να πυγμαχούν. Το παιδί που στέκεται αριστερά φορά γάντια πυγμαχίας και σκουλαρίκια. Παρατηρείστε τα αμυγδαλωτά μάτια τους. Επιγραφικό Μουσείο. Μέρος του Αρχαιολογικού Μουσείου, αλλά με ξεχωριστή είσοδο (Τοσίτσα 1). Περιλαμβάνει 14.000 επιγραφές από την Ελλάδα και τη Μικρά Ασία και είναι το μεγαλύτερο του είδους του παγκοσμίως. Προσέξτε, μεταξύ άλλων, το ψήφισμα για τους κληρωτούς από τη Σαλαμίνα, που αποτελεί την παλαιότερη πολιτική απόφαση της Αθήνας (510-500 π.Χ.) και την στήλη με την επιστολή του Ρωμαίου Μάρκου Αυρηλίου στους Αθηναίους (174/5 π.Χ.).

ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ Στεγάζει ευρήματα ανεκτίμητης αξίας από τα μνημεία της Ακρόπολης, που παρουσιάζουν την ιστορία και τη λειτουργία της, ως το σπουδαιότερο θρησκευτικό

Οι Καρυάτιδες. Τα αγάλματα των όμορφων ιερειών χρησιμοποιήθηκαν για τη στήριξη της οροφής της νότιας πρόστασης του Ερεχθείου (420 π.Χ.). Πήραν προφανώς το όνομά τους από τις γυναίκες των Καρυών (αρχαία πόλη στην Αρκαδία της Πελοποννήσου), που λέγεται ότι αποτέλεσαν τα μοντέλα για τα συγκεκριμένα αγάλματα. Στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, οι Καρυάτιδες αναφέρονταν και ως Μαρμαρένιες Πριγκίπισσες ή Κόρες του Κάστρου.

ΜΟΥΣΕΙΑ

κέντρο της αρχαίας Αθήνας. Στο ισόγειο ο επισκέπτης μπορεί να δει εκτεταμένα κατάλοιπα της αρχαίας πόλης, που αποκαλύφθηκαν με τις ανασκαφές και εκτίθενται κάτω από το ειδικό γυάλινο δάπεδο, καθώς και την αίθουσα όπου παρουσιάζονται σημαντικά ευρήματα από τις κλιτύες της Ακρόπολης. Στο 1ο επίπεδο βρίσκονται εκθέματα από την μυκηναϊκή και γεωμετρική Ακρόπολη καθώς και έκθεση αρχαϊκών έργων, ενώ παρουσιάζονται ακόμα αρχιτεκτονικά μέλη και γλυπτά από τα Προπύλαια, το ναό της Αθηνάς Νίκης, το Ερέχθειο, αλλά και έργα από την ύστερη αρχαιότητα ως τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους. Στο 2ο επίπεδο, βρίσκονται το εστιατόριο, το κατάστημα του Μουσείου και το βιβλιοπωλείο, εξώστες με θέαση στα εκθέματα του ισογείου και του 1ου επιπέδου καθώς και χώρος ψηφιακών πολυμέσων. Τέλος, στο 3ο επίπεδο (αίθουσα Παρθενώνα) εκτίθενται η ζωφόρος, οι μετόπες και τα αετώματα του ναού. Επίσης, το Μουσείο διαθέτει αίθουσα περιοδικών εκθέσεων και πολιτιστικών εκδηλώσεων, αμφιθέατρο, αίθουσα internet και κέντρο πληροφόρησης. Μερικά από τα σημαντικότερα εκθέματά του είναι:

Ο Μοσχοφόρος. Εξαιρετικό άγαλμα γενειοφόρου νεαρού του (6ος αι. π.Χ.), που κουβαλά στους ώμους του ένα μοσχάρι, δώρο στη θεά Αθηνά. Ο Παις του Κριτία. Πρόκειται για άγαλμα εξαιρετικής πνοής (έργο του 480 π.Χ., πιθανόν του γλύπτη Κριτία), με κυματιστά μακριά μαλλιά τυλιγμένα γύρω από το κεφάλι. Μέγας Αλέξανδρος. Κεφαλή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, που βρέθηκε κοντά στο Ερέχθειο. Πιθανολογείται πως το άγαλμα φιλοτέχνησε ο γλύπτης Λεωχάρης, μετά την επίσκεψη του Μακεδόνα βασιλία στην πόλη στα χρόνια που ακολούθησαν την μάχη της Χαιρώνειας (339 π.Χ.). 91

ΜΟΥΣΕΙΑ

Η κόρη του Αντήνορος. Το μαρμάρινο αυτό άγαλμα, που χρονολογείται στο 525 π.Χ., διακρίνεται για τη μνημειακότητά του (ύψους 2 μ.) την εκφραστικότητα του και την αυστηρότητα της έκφρασης του προσώπου. Αρχαϊκές Κόρες. Αγάλματα νέων γυναικών, που είχαν προσφερθεί στην Αθηνά για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Καμμία Κόρη δεν ήταν όμοια με μία άλλη. Ο διαφορετικός τρόπος παρουσίασης της κόμης τους και της πτύχωσης των χιτώνων τους, δίνουν στον επισκέπτη την ευκαιρία να θαυμάσει την εξέλιξη της γλυπτικής στην αρχαία Ελλάδα.

ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΥΚΛΑΔΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ Το καλά οργανωμένο αυτό μουσείο ιδρύθυκε με σκοπό να στεγάσει την ιδιωτική συλλογή Κυκλαδικής τέχνης «Γουλανδρή» και είναι ένα από τα πιο σημαντικά της Αθήνας.

Εκθέματα: Στον 1ο όροφο θα δείτε διάφορα δείγματα του Κυκλαδικού πολιτισμού, ενώ στο 2ο υπάρχουν μινιατούρες και άλλα αντικείμενα της ίδιας περιόδου. Στον 3ο όροφο φιλοξενούνται η συλλογή αρχαιοτήτων από τον κυπριακό πολιτισμό καθώς και περιοδικές εκθέσεις, ενώ στον 4ο όροφο στεγάζεται η συλλογή αρχαίας ελληνικής τέχνης του Κ. Γλυπτά από το διάκοσμο του Πολίτη και η μόνιμη έκθεση «ΣκηΠαρθενώνα (444-432 π.Χ.). νές από την καθημερινή ζωή στην αρχαιότητα», όπου ο επισκέπτης Δημιούργημα του γλύπτη έχει την ευκαιρία να «περιηγηθεί» Φειδία, αποτελούν μοναδικά στη δημόσια και ιδιωτική ζωή της αριστουργήματα στην ιστορία αρχαίας Αθήνας μέσω ειδικών της παγκόσμιας τέχνης. Μεταξύ άλλων, θα δείτε τμήματα από τη ταινιών και τρισδιάστατων απειζωφόρο που απεικόνιζε την πο- κονίσεων, που συνδυάζονται με μπή των Παναθηναίων και τους 142 αντικείμενα από τις μόνιμες Ολύμπιους θεούς και ορισμένες συλλογές του Μουσείου. Το 1992 μετώπες που απεικονίζουν σκη- μία νέα πτέρυγα προστέθηκε νές από την Κενταυρομαχία, την στο Μουσείο, που στεγάζεται Γιγαντομαχία, την Αμαζονομαχία στο Μέγαρο Σταθάτου (βλ. σελ. και τον Τρωϊκό Πόλεμο (για τη 67). Σε αυτήν μπορείτε να δείτε ζωφόρο του Παρθενώνα, δείτε: τη συλλογή αρχαίας ελληνικής www.parthenonfrieze.gr). τέχνης της Ακαδημίας Αθηνών.

92. Το άγαλμα του αρχαϊκού Μοσχοφόρου στο Μουσείο Ακρόπολης. 93. Τμήμα των αρχαιολογικών ευρημάτων, που εκτίθενται στον σταθμό μετρό «Ακρόπολη». 94. Η είσοδος του Μεγάρου Σταθάτου από τη λεωφόρο Βασ. Σοφίας.

ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Θεωρείται ένα από τα πέντε σπουδαιότερα μουσεία του είδους του στον κόσμο. Περιλαμβάνει περισσότερα από 600.000 νομίσματα, «θησαυρούς» (κλειστά νομισματικά σύνολα), σταθμία, μολυβδόβουλλα, μετάλλια και πολύτιμους λίθους, που καλύπτουν τον αρχαίο ελληνικό κόσμο, τη ρωμαϊκή περίοδο, το Βυζάντιο, το δυτικό Μεσαίωνα και τους νεώτερους χρόνους.

ΜΟΥΣΕΙΟ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ Στεγάζεται σε ένα παλιό εργοστάσιο μεταξιού, που διαμορφώθηκε στον πολυχώρο πολιτισμού «Αθηναΐς», στην περιοχή του Βοτανικού (κοντά στο Γκάζι). Τα έκθέματά του παρουσιάζουν την εξέλιξη της κυπριακής τέχνης σε μια περίοδο 9.000 ετών (από τη Νεολιθική εποχή έως και το τέλος του Μεσαίωνα), καταγράφοντας το μοναδικό χαρακτήρα του κυπριακού πολιτισμού. Ένας σημαντικός αριθμός αντικειμένων της έκθεσης προέρχεται από την αρχαιολογική συλλογή του επιστημονικού και

κοινωφελούς Ιδρύματος της οικογένειας Πιερίδη.

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΛΛΟΓΕΣ METΡO Χρησιμοποιώντας το μετρό, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι το μεγαλύτερο ανασκαφικό πρόγραμμα που πραγματοποιήθηκε ποτέ στην Ελλάδα, έγινε την περίοδο κατασκευής του μητροπολιτικού σιδηροδρόμου της Αθήνας (19932000). Ένα μέρος από τα περίπου 50.000 ευρήματα που ήρθαν στο φως από αυτές τις ανασκαφές, εκτίθενται σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους στους σταθμούς «Πανεπιστήμιο», «Σύνταγμα», «Ακρόπολη» και «Ευαγγελισμός» και «Μοναστηράκι».

ΜΟΥΣΕΙΑ

Στο ισόγειο του κτηρίου στην οδό Ν. Δούκα μπορείτε να αγοράσετε απομιμήσεις των εκθεμάτων του Μουσείου.

ΕΘΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Βρίσκεται στην πλατεία Κολοκοτρώνη (βλ. σελ. 36). Τα εκθέματα, που αναπτύσσονται σε 16 αίθουσες, καλύπτουν χρονικά την περίοδο από τα τελευταία χρόνια πριν την πτώση της Κωνσταντινούπολης (15ος αι.) έως την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ το μεγαλύτερο μέρος αφορά στα γεγονότα και στους πρωταγωνιστές της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. 94

ΜΟΥΣΕΙΑ 82

ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα μουσεία της Αθήνας, που πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφθείτε. Ιδρύθηκε από τον ευπατρίδη Αντ. Μπενάκη (18731954) και εγκαινιάστηκε το 1931. Συγκεντρώνει περισσότερα από 45.000 εκθέματα της συλλογής του Αντ. Μπενάκη και άλλων δωρητών που οποίοι ακολούθησαν το παράδειγμά του, τα οποία κατανέμονται σε έξι συλλογές: Η Ελλάδα στο Μουσείο Μπενάκη. Η ενότητα αυτή συγκροτείται από πολλές επιμέρους κατηγορίες με πάνω από 33.000 έργα, τα οποία καταγράφουν το χαρακτήρα του ελληνικού κόσμου από την αρχαιότητα ως την περίοδο της διαμόρφωσης του νέου ελληνικού κράτους και το 1922 (Μικρασιατική Καταστροφή). Παιχνιδιών και Παιδικής Ηλικίας. Περιλαμβάνονται 15.000 παλαιά παιχνίδια και αντικείμενα της παιδικής ηλικίας, προερχόμενα από τη Ελλάδα και την ευρύτερη περιφέρεια του ελληνισμού -από την αρχαιότητα μέχρι το 1970 -καθώς και από την Ευρώπη, την Αμερική, την Αφρική και χώρες της Ανατολής. 95

95. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο: το πορτραίτο του λόρδου Μπάιρον. 96. Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο: εικόνα του 14ου αι. που απεικονίζει τον αρχάγγελο Μιχαήλ.

Κοπτική Τέχνη. Πλουσιότατη συλλογή υφασμάτων και έργων μεταλλοτεχνίας και ξυλογλυπτικής, που αντιπροσωπεύουν παραγωγικούς τομείς της Αιγύπτου κατά τον 5ο και 6ο αι. Κινεζική Τέχνη. Περιλαμβάνει πάνω από 1.300 εκθέματα (τα περισσότερα δωρεά του Γ. Ευμορφόπουλου), που εικονογραφούν τον πολιτισμό της Κίνας από την 3η χιλιετία π. Χ. ως το 19ο αιώνα (αγγεία, νεκρικά ειδώλια, πορσελάνες, μικροτεχνήματα, ημιπολύτιμοι λίθοι κ.α.). Πινακοθήκη Ν. Χατζηκυριάκου-Γκίκα. Αποτελεί δωρεά του μεγάλου Έλληνα ζωγράφου στο Μουσείο και λειτουργεί ως παράρτημα του. Στεγάζεται στο κτήριο όπου έζησε επί 40 χρόνια ο καλλιτέχνης (Κριεζώτου 3) και παρουσιάζονται έργα από όλους τους τομείς δραστηριότητάς του. Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης. Στεγάζεται σε νεοκλασικό συγκρότημα των αρχών του 20ου αι., που αποτελείται από δύο κτήρια κατοικιών και βρίσκεται στην περιοχή του Κεραμεικού (βλ. σελ. 38). Η συλλογή συγκαταλέγεται στις πιο σημαντικές παγκοσμίως, καθώς περιλαμβάνει 96

ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΚΑΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Το Μουσείο αυτό μπορεί δικαίως να υπερηφανεύεται ότι στεγάζει μία από τις πιο πλούσιες συλλογές βυζαντινών εικόνων στον κόσμο. Τα εκθέματά του, που καλύπτουν 1700 χρόνια βυζαντινής τέχνης και αρχιτεκτονικής (από τον 3ο ως και τον 20ο αι.), περιλαμβάνουν 25.000 εκκλησιαστικά αντικείμενα από την Ελλάδα, τις βαλκανικές χώρες, την Κύπρο, την Κωνσταντινούπολη και τη Ρωσία, οργανωμένα σε 11 συλλογές: Γλυπτών, Ψηφιδωτών, Τοιχογραφιών, Εικόνων, Μικροτεχνίας, Κεραμικής, Υφασμάτων, Χάρτινων Αντικειμένων, Πινάκων, Αντιγράφων και τη Συλλογή Λοβέρδου (περιλαμβάνει χειρόγραφα, έργα ξυλογλυπτικής, άμφια, φορητές εικόνες κ.ά.). Το Μουσείο διοργανώνει, επίσης, σημαντικές περιοδικές εκθέσεις, καθώς και εκπαιδευτικά προγράμματα. Ο περιβάλλον χώρος διαμορφώνεται σε πάρκο με υπαίθριο αμφιθέατρο, πωλητήριο, καφέ-εστιατόριο και χώρους αναψυχής, ενώ συνδέεται και με τον παρακείμενο αρχαιολογικό χώρο του «Λυκείου του Αριστοτέλη» (τη σχολή όπου δίδαξε ο φιλόσοφος από το 335 π.Χ., όταν την ίδρυσε, ως το 323 π.Χ.), στον οποίο σώζονται ίχνη

από την παλαίστρα, τα λουτρά, το Εφηβείο-Διδασκαλείο (αίθουσα διδασκαλίας), το Κονιστήριο (κονίστρα αγώνων ή μικρή παλαίστρα), το ελαιοθέσιον (όπου οι αθλητές αλείφονταν με λάδι) και η λεγόμενη Βιβλιοθήκη-Αναγνωστήριο.

ΜΟΥΣΕΙΑ

πάνω από 8.000 εκθέματα από την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή, τη Β. Αφρική, την Περσία και τις Ινδίες, που καλύπτουν την εξέλιξη της ισλαμικής τέχνης από την πρωτοϊσλαμική εποχή ως το 19ο αι. Νέο Μουσείο Μπενάκη (οδού Πειραιώς). Πρόκειται για ένα σύγχρονο κτήριο έκτασης 8.200 τ.μ. με εκθεσιακούς χώρους 3.000 τ.μ., εσωτερικό αίθριο 850 τ.μ. και αμφιθέατρο χωρητικότητας 300 ατόμων. Φιλοξενεί κυρίως εκθέσεις μοντέρνας τέχνης, ενώ διαθέτει και καφέ-εστιατόριο. Εκθέσεις: Κατά καιρούς, το Μουσείο Μπενάκη πραγματοποιεί σημαντικές εκθέσεις στο κεντρικό ή στα άλλα κτήρια του.

ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Εκτίθενται όπλα από τη Λίθινη εποχή και την Κλασσική περίοδο μέχρι και τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ανάμεσά τους, παρουσιάζεται πολιορκητική μηχανή με γέφυρα και κριό από τα ελληνιστικά χρόνια, χάρτες, σημαίες, στρατιωτικές στολές, καθώς και μοντέλα πολεμικών πλοίων και αεροσκαφών που καλύπτουν όλο το φάσμα της ελληνικής ιστορίας. Στο προαύλιο, θα βρείτε, επίσης, χαρακτηριστικούς τύπους πυροβόλων όπλων, καθώς και διάφορα μοντέλα πολεμικών αεροσκαφών, σε ορισμένα από τα οποία μπορείτε να μπείτε στο εσωτερικό.

ΕΘΝΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ-ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΣΟΥΤΖΟΥ Πρόκειται για τη μεγαλύτερη Πινακοθήκη της χώρας. Ο πυρήνας της συλλογής της αποτελείται από 117 πίνακες, που καταγράφηκαν το 1878. Αργότερα, η Πινακοθήκη εμπλουτίστηκε από ιδιωτικές συλλογές που δώρισαν ο Αλ. Σούτζος, ο Ευρ. Κουτλίδης και πολλοί άλλοι Έλληνες ζωγράφοι και συλλέκτες. Ένας αριθμός σημαντικών έργων τέχνης όπως «Η Σταύρωση» (Crucifixion) του Lorenzo Veneziano και μια συλλογή από έργα χαρακτικής του 16ου και του 20ου αι. αποκτήθηκαν από την ίδια την Πινακοθήκη. Μην παραλείψετε να δείτε: «Το Φίλημα» του N. Λύτρα (πριν από το 1878), «Ο Αρραβώνας» του N. Γκύζη (1877), «Παιδική Συναυλία» του Γ. Ιακωβίδη (1900) «Η Συναυλία των Αγγέλων» του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου, «Έφιππος

ΜΟΥΣΕΙΑ

διεθνών καλλιτεχνών, ενώ παράλληλα παρουσιάζει σημαντικές περιοδικές εκθέσεις. Η πλήρης ανάπλαση του κτηρίου σε μουσειακό χώρο και η εγκατάσταση των Εκθέσεις. Εξάλλου, στις αίθουσες της Εθνικής Πινακοθήκης μόνιμων συλλογών του ολοκληρώνονται στο τέλος του 2013, πραγματοποιούνται περιοδικές εκθέσεις σημαντικών Ελλήνων και ενώ η έναρξη λειτουργίας του ορίζεται για το πρώτο εξάμηνο ξένων δημιουργών, που συχνά του 2014. συνοδεύονται από παράλληλες Σημείωση: Μέχρι την έναρξη εκδηλώσεις. λειτουργίας του Μουσείου στο Εθνική Γλυπτοθήκη κεντρικό του κτήριο, οι μόνιμες Σε ένα θαυμάσιο περιβάλλοκαι περιοδικές εκθέσεις του φιλοντα χώρο 6,5 στρ., το μουσείο ξενούνται στο κτήριο του Ωδείου στεγάζεται σε δύο ανακαινισμένα Αθηνών (βλ. σελ. 50). Για το λόγο κτήρια των παλαιών βασιλικών αυτό, πριν τις επισκεφθείτε, σκόστάβλων στο Άλσος Στρατού πιμο είναι να επικοινωνήσετε για (περιοχή Γουδή). Στους εσωτενα λάβετε ακριβείς πληροφορίες. ρικούς και εξωτερικούς χώρους, εκτίθενται 150 αντιπροσωπευτικά ΜΟΥΣΕΙΟ ΦΡΥΣΙΡΑ έργα της ελληνικής γλυπτικής δημιουργίας του 19ου και 20ου αι. Είναι το μοναδικό Μουσείο Παράλληλα, πραγματοποιούνται Σύγχρονης Ευρωπαϊκής Ζωκαι περιοδικές εκθέσεις Ελλήνων γραφικής στον ελλαδικό χώρο. και ξένων εικαστικών. Στεγάζεται σε δύο νεοκλασικά κτήρια της Πλάκας και οι συλλοΕΘΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ γές του περιλαμβάνουν ενότητες ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ζωγραφικής, σχεδίων, γλυπτικής και χαρακτικών μεγάλων ΕυρωΣτεγάζεται σε ένα παλιό παίων και Ελλήνων καλλιτεχνών εργοστάσιο ζυθοποιίας («Φιξ», (Hockney, Auerbach, Blake, λεωφόρος Συγγρού), που Rustin, Pat Andrea, Dado, Rego, ανεγέρθηκε το 1893 μετασκευArroyo, Adami, Διαμαντόπουλου, αζόμενο πλήρως τη δεκαετία του 84 Μόραλη, Μαυροϊδη, Θεοφυλα1950, και άρχισε τη λειτουργία 97. Η υπερσύγ- του το 2000. Περιλαμβάνει συλ- κτόπουλου, Μπότσογλου, Βυζάχρονη, εντυπω- λογές έργων τέχνης Ελλήνων και ντιου κ.α.). σιακή «Θόλος» του Κέντρου 97 Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος», ένα ημισφαιρικό θέατρο εικονικής πραγματικότητας όπου ο θεατής μπορεί να «περιηγηθεί» στερεοσκοπικά στην αρχαία Ελλάδα. 98. & 99. Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος»: η κύρια είσοδος βρίσκεται προς τα αριστερά και η καφετέρια στο εσωτερικό του προθάλαμου βρίσκεται προς τα δεξιά.

Έλληνας Αγωνιστής» του Eug. Delacroix (1856), το «Λιμάνι της Καλαμάτας» του Κ. Παρθένη (1911) κ.ά.

Οι πλούσιες συλλογές του Μουσείου αυτού καλύπτουν τη χρονική περίοδο από το 1650 μέχρι σήμερα. Στον ισόγειο χώρο παρουσιάζονται δείγματα νεοελληνικής κεντητικής από όλη την Ελλάδα, στον ημιόροφο μικρές εκθεσιακές ενότητες με κεραμικά, έργα ποιμενικής ξυλογλυπτικής (υφαντικά εργαλεία, σφραγίδες άρτων κ.ά.) και φιγούρες του ελληνικού θεάτρου σκιών με αναπαράσταση μπερντέ (σκηνή), στον δεύτερο όροφο έργα παραδοσιακής αργυροχοΐας, ενώ στον τελευταίο όροφο πλούσια συλλογή ελληνικών παραδοσιακών ενδυμασιών. Επίσης, στον πρώτο όροφο πραγματοποιούνται οι περιοδικές εκθέσεις του Μουσείου, ενώ σε άλλους χώρους εκτίθενται, ακόμα, έργα του σημαντικότατου Έλληνα λαϊκού ζωγράφου Θεόφιλου Χατζημιχάλη και σμιλεμένες πέτρες. Παράλληλα, σε διώροφο κτήριο του 19ου αι. στην οδό Πανός 22 (Πλάκα) στεγάζεται η μόνιμη έκθεση του Μουσείου με τίτλο «Άνθρωποι και Εργαλεία - Όψεις της εργασίας στην προβιομηχανική κοινωνία». Παραρτήματα του Μουσείου είναι επίσης το Μουσείο Παραδοσιακής Κεραμικής στο Τζαμί Τζισταράκη 98

(βλ. σελ. 25) και το Λουτρό των Αέρηδων (βλ. σελ. 25).

ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ (ΙΔΡΥΜΑ ΒΟΥΡΟΥ – ΕΥΤΑΞΙΑ) Στεγάζεται σε ένα νεοκλασικό κτήριο του 1833 (Μέγαρο Βούρου, πλατεία Κλαυθμώνος), το οποίο χρησιμοποιήθηκε ως προσωρινό παλάτι του Βασιλιά Όθωνα την περίοδο 18361842. Εδώ θα βρείτε πίνακες και έργα χαρακτικής που σχετίζονται με την ιστορία της ελληνικής πρωτεύουσας, κυρίως από την αρχή του 18ου και του 20ου αι. Επίσης, εκτίθενται έπιπλα που ανήκαν στον πρώτο βασιλιά της Ελλάδας, Όθωνα.

ΜΟΥΣΕΙΑ

ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΑΪΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΛΑΪΚΩΝ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ Στεγάζεται σε ένα λιτό αρχοντικό του 1842, που βρίσκεται στην πλατεία Αέρηδων και περιλαμβάνει 1.200 λαϊκά όργανα της συλλογής του μουσικολόγου Φ. Ανωγειαννάκη. Κάθε προθήκη διαθέτει ακουστικά, όπου μπορείτε να ακούσετε αποσπάσματα παιγμένα από τα όργανα που βλέπετε, ενώ στο πωλητήριο θα βρείτε cd, επιλεγμένα βιβλία και αντίγραφα των οργάνων αυτών. 99

ΜΟΥΣΕΙΑ

ΕΒΡΑΪΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ Ιδρύθηκε το 1977 και η συλλογή του αποτελείται από 8.000 αυθεντικά αντικείμενα, φωτογραφίες, έγγραφα και αρχεία που αφορούν σε 2300 χρόνια Εβραϊκής ζωής στην Ελλάδα. Ακόμα, η μόνιμη έκθεση εικονογραφεί θέματα όπως η συναγωγή και τα λατρευτικά σκεύη, το εορτολόγιο, οι παραδοσιακές ενδυμασίες, το Ολοκαύτωμα, ο κύκλος της ζωής, η ιστορία και η παράδοση των Ελλήνων Εβραίων.

ΣΥΛΛΟΓΕΣ ΓΕΝΝΑΔΙΟΥ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ Περιλαμβάνουν πολύτιμα χειρόγραφα και βιβλία, έγγραφα, περιοδικά, χάρτες των πιο σημαντικών εποχών της Ελληνικής λογοτεχνίας. Επίσης, υπάρχει μια βυζαντινή βιβλιοθήκη, ένα αναγνωστήριο και μια αίθουσα για εκθέσεις. Δείτε οπωσδήποτε τη συλλογή προσωπικών αντικειμένων του Λόρδου Μπάυρον (χρυσό ρολόι, το δάφνινο στεφάνι του, σφραγίδες, κτλ).

ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Tο Ίδρυμα Mείζονος Eλληνισμού δημιουργήθηκε το 1993 με 100

100. Το Μουσείο Βορρέ. 101. Το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας: φωτογραφία του κέντρου «Γαία».

στόχο τη διάσωση και διάδοση της ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού με την αξιοποίηση των σύγχρονων τεχνολογικών μέσων. Για την πραγματοποίηση αυτού του στόχου δημιουργήθηκε το Kέντρο Πολιτισμού «Eλληνικός Kόσμος». Στον Ελληνικό Κόσμο, μεταξύ άλλων, παρουσιάζεται η ελληνική ιστορία στο Διαδίκτυο από την εποχή του λίθου έως σήμερα, αναπαριστώνται σε ψηφιακή μορφή αρχαία μνημεία και χώροι, προβάλονται ντοκιμαντέρ ιστορικού και πολιτιστικού περιεχομένου, διοργανώνονται εκθέσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα και πραγματοποιούνται περιηγήσεις πολιτιστικού περιεχομένου μέσω των συστημάτων Eικονικής Πραγματικότητας Θόλος, Kιβωτός και Mαγική Oθόνη.

ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ To ψηφιακό Πλανητάριο του Ευγενίδειου Ιδρύματος, με διάμετρο θόλου 25 μέτρα και επιφάνεια 950 τετραγωνικών μέτρων, είναι ένα από τα μεγαλύτερα και καλύτερα εξοπλισμένα ψηφιακά πλανητάρια στον κόσμο. Σε μια υπερσύγχρονη αίθουσα προβολών, χωρητικότητας 280 ατόμων, με ειδικά σχεδιασμένα κεκλιμένα καθίσματα διαδραστικής συμμε-

ΜΟΥΣΕΙΟ ΒΟΡΡΕ Έξι χιλιάδες εκθέματα, που αντιπροσωπεύουν 40 αιώνες ελληνικής ιστορίας, φιλοξενούνται στο Μουσείο αυτό, το οποίο καλύπτει έκταση 4,5 στρ. και χωρίζεται σε δύο διαφορετικούς τομείς. Στον πρώτο τομέα μπορείτε να δείτε μια συλλογή σύγχρονης ελληνικής τέχνης από πίνακες και γλυπτά του δευτέρου μισού του 20ου αι. Ο δεύτερος τομέας στεγάζεται σε ένα συγκρότημα δύο παραδοσιακών χωριάτικων σπιτιών και σε ένα κτήριο που χρησίμευε παλαιότερα ως πατητήρι. Εδώ θα έχετε την ευκαιρία να δείτε αντικείμενα από την καθημερινή ζωή: χαλιά, έπιπλα, μυλόπετρες και είδη κεραμικής τέχνης από διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Επίσης, στο τμήμα αυτό εκτίθενται ελαιογραφίες και έργα χαρακτικής συνδεδεμένα με ιστορικά γεγονότα, καθώς και ορισμένα αρχαιολογικά ευρήματα. 101

ΜΟΥΣΕΙΟ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ (ΚΕΝΤΡΟ «ΓΑΙΑ») Σε αυτό το πολύ σημαντικό Μουσείο θα έχετε την ευκαιρία να μάθετε πολλά σχετικά με την αλληλεξάρτηση όλων των ζώντων όντων. Το μουσείο εκθέτει πλούσιες συλλογές από έντομα, θηλαστικά, ερπετά, πτηνά και όστρακα, καθώς και πετρώματα και απολιθώματα από όλη την Ελλάδα. Επίσης, οργανώνει σεμινάρια, διαλέξεις και φιλοξενεί προσωρινές εκθέσεις σχετικές με κρίσιμα περιβαλλοντικά θέματα, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε ολόκληρο τον κόσμο. Κέντρο «Γαία». Πρόσφατα, το Μουσείο λειτούργησε το Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας και Εκπαίδευσης «Γαία», όπου οι επισκέπτες μυούνται στις λειτουργίες του φυσικού κόσμου. Στο κτήριο, που καλύπτει έκταση 12.500 τ.μ., εκτός από τους μόνιμους θεματικούς εκθεσιακούς χώρους (ενέργεια, μεταφορές, φυσικοί πόροι, νερό, τροφή) πραγματοποιούνται, επίσης, εκπαιδευτικά προγράμματα. Για πληροφορίες σχετικά με τα μουσεία, βλ. σελ. 123-126.

ΜΟΥΣΕΙΑ

τοχής, προσφέρει τη δυνατότητα στον επισκέπτη να πραγματοποιήσει ένα μοναδικό εικονικό ταξίδι στα άστρα. Εκτός από την αίθουσα προβολών, διαθέτει 1.800 τ.μ. εκθεσιακών χώρων, σύγχρονο συνεδριακό κέντρο και επιστημονική βιβλιοθήκη.

ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΕΚΔΡΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ Η ευρύτερη περιοχή της Αττικής, τόπος προικισμένος από τη φύση, υπήρξε από την αρχαιότητα ένα από τα σπουδαιότερα πνευματικά κέντρα της Ελλάδας. Οι σημαντικοί ιστορικοί και αρχαιολογικοί χώροι, τα μοναδικά βυζαντινά μνημεία, οι ορεινοί όγκοι, οι εύφορες πεδιάδες και οι καθαρές ακτές, σε συνδυασμό με τη μικρή απόσταση από την Αθήνα, προσφέρουν μια ιδιαίτερα ελκυστική διέξοδο για ημερήσιες εκδρομές σε όσους θέλουν, έστω για λίγο, να ξεφύγουν από την ένταση και τους ρυθμούς της πόλης.

1 ΟΡΟΣ ΠΑΡΝΗΘΑ

102. Αναρρίχηση σε απόκρημνους βράχους της Πάρνηθας. 103. Στις πλαγιές του Υμηττού.

Η Πάρνηθα κατοικήθηκε για πρώτη φορά κατά τη μυκηναϊκή περίοδο και αποτελούσε πάντα σημείο-κλειδί για την άμυνα της Αττικής, καθώς ήταν το πλέον οχυρωμένο βουνό της αρχαίας Ελλάδας. Είναι το υψηλότερο βουνό της Αττικής (1.400 μ.) και ένα από τα γοητευτικότερα της Ελλάδας. Βρίσκεται 30 χλμ. ΒΔ της Αθήνας και στον τεράστιο

πευκόφυτο Εθνικό Δρυμό που εκτείνεται σε περισσότερα από 300 τ.χ., ζουν περίπου 30 είδη θηλαστικών (ελάφια, λαγοί, αλεπούδες κ.α.) και 120 είδη πτηνών (πολλά από τα οποία είναι ενδημικά), ενώ υπάρχουν περίπου 800 διαφορετικά είδη βοτάνων και φυτών (καλύπτουν το 17% της χλωρίδας της χώρας). Μπορείτε να περπατήσετε σε εκατοντάδες μονοπάτια, να κάνε-

ΔΕΙΤΕ: Φρούριο Φυλής. Βρίσκεται στις δυτικές πλαγιές του βουνού. Κατασκευάστηκε τον 4ο αι. π.Χ. σε καίρια θέση με εξαιρετική θέα, αντικαθιστώντας παλαιότερο σε κοντινή απόσταση. ΝΑ του φρουρίου, κατά μήκος του δρόμου που οδηγούσε στην Αθήνα, διακρίνονται ίχνη από 102

τροχούς αμαξών πάνω στον βράχο. Σπήλαιο Πανός. (Σπήλαιο του θεού Πανός) Βρίσκεται κοντά στο Φρούριο Φυλής και η πρόσβαση σ’ αυτό γίνεται μέσω ρέματος με ανάβαση σε δυσπρόσιτη πλαγιά. Πήρε το όνομά του από τη λατρεία στην περιοχή των Νυμφών και του Πάνα και σε αυτό βρέθηκαν περίπου 2.000 λυχνάρια. Αποτελείται από δύο θαλάμους, έχει πλούσιο σταλαγμιτικό και σταλακτιτικό διάκοσμο, ενώ διακρίνονται και λαξευμένες από την αρχαιότητα υποδοχές για τοποθέτηση των αναθημάτων. Καζίνο «Mont Parnes». Το καζίνο είναι ανοιχτό κάθε μέρα εκτός Τετάρτης. Για την είσοδό σας σε αυτό, απαιτείται βραδινό ένδυμα και έγκυρο διαβατήριο, ενώ ο επισκέπτης θα πρέπει να έχει συμπληρώσει το 23ο έτος της ηλικίας του. Πώς να πάτε: Εάν χρησιμοποιήσετε το δικό σας αυτοκίνητο, ακολουθήστε την Εθνική οδό προς Λαμία και στρίψτε αριστερά στην έξοδο με την ένδειξη Πάρνηθα. Ο δρόμος, που οδηγεί στην κορυφή, προσφέρει μια γραφική διαδρομή, ωστόσο έχει πολλές στροφές. Εάν θέλετε να 103

ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΕΚΔΡΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ

τε mountain bike σε σηματοδοτημένες διαδρομές στην περιοχή Αγίου Μερκουρίου, να εξερευνήσετε δεκάδες μικρές σπηλιές, να ξεκουραστείτε στην πανέμορφη μικρή λίμνη Μπελέτσι (στην ανατολική πλευρά του βουνού) και να επισκεφθείτε πολλές όμορφες εκκλησίες και μοναστήρια (Αγία Τριάδα, Μονή Κλειστών, Μονή Αγίου Κυπριανού κ.α.). Στις θέσεις Μπάφι (υψ. 1.160 μ., τηλ. 210 24.69.050) και Φλαμπούρι (υψ. 1.158 μ., τηλ. 210 24.64.666) λειτουργούν ορεινά καταφύγια χωρητικότητας 50 ατόμων το καθένα, ενώ το βουνό προσφέρεται και για τους λάτρεις της αναρρίχησης (θέσεις «Άρμα», «Κατέβασμα Γκούρας», «Φλαμπούρι», «Κορακοφωλιά» και «Μεγάλο Αρμένι»). Ακόμα, μπορεί κανείς να επισκεφτεί το πολυτελές ξενοδοχείο Mont Parnes και να δοκιμάσει την τύχη του στο Καζίνο.

ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΕΚΔΡΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ 90

104. Η σπηλιά Πεντέλη (ή του Νταβέλη) που βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά του βουνού, κοντά στο μοναστήρι. Η σπηλιά αποτελούσε το μεγαλύτερο αρχαίο λατομείο μαρμάρου και καταφύγιο. Δύο μικρές εκκλησίες του 11ου αιώνα βρίσκονται στην είσοδο.

τον αποφύγετε, αφήστε το αυτοκίνητό σας στους πρόποδες του βουνού και χρησιμοποιείστε το τελεφερίκ (τηλ. 210 24.21.234). Τα λεωφορεία Νο Α10 και Β10 ξεκινούν από τον Σταθμό Λαρίσης (Αθήνα) και σας πηγαίνουν στους πρόποδες του βουνού σε, περίπου, δύο ώρες.

χρόνια προστέθηκαν πολλά καινούργια κτήρια για τους μοναχούς που διαμένουν εκεί. Ο επισκέπτης μπορεί ακόμα να δει το αρχικό νοσοκομείο, το συντριβάνι και ορισμένα από τα κελιά.

Πύργος Δούκισσας Πλακεντίας. Εντυπωσιακή έπαυλη του 19ου αι., μοιάζει με γοτθικό πύργο και 2 ΟΡΟΣ ΠΕΝΤΕΛΗ κατασκευάστηκε για την S. De Marbois-Lebrun, γνωστή και ως Η Πεντέλη είναι ένα κατα«Δούκισσα της Πλακεντίας», για πράσινο βουνό γεμάτο με πηγές την οποία κτίστηκε, επίσης, το και ωραίες τοποθεσίες. Από την σημερινό Βυζαντινό και Χριστιακορυφή της, προσφέρει συναρπαστική θέα τόσο της πόλης, όσο νικό Μουσείο της Αθήνας (βλ. σελ. 68). Κατά καιρούς, στην αυλή και του Ευβοϊκού κόλπου. Η Πετου πύργου πραγματοποιούνται ντέλη φημίζεται για τα μάρμαρά της, καθώς το πεντελικό μάρμαρο καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, είναι ήταν το κύριο υλικό που χρησιμο- πιθανό ωστόσο να τον βρείτε ποιήθηκε για την κατασκευή όλων κλειστό, λόγω των έργων συντήρησης που βρίσκονται σε εξέλιξη των αττικών αρχιτεκτονικών και γλυπτικών αριστουργημάτων της (τηλ. 210 80.42.575). κλασικής περιόδου. Η μοναδιΠώς να πάτε. Μπορείτε να κή λευκή απόχρωσή του ήταν πάρετε τη γραμμή τρόλεϊ Νο 19 τόσο γνωστή στην αρχαιότητα, από την Αθήνα (οδός Βασ. Ηραώστε το πεντελικό μάρμαρο κλείου, δίπλα στο Αρχαιολογικό αποτέλεσε σημαντικό εξαγώγιΜουσείο) ως την πλατεία Χαλανμο προϊόν της αρχαίας Αθήνας. δρίου και εκεί να επιβιβαστείτε Αργότερα, χρησιμοποιήθηκε για στην τοπική λεωφορειακή γραμμή την κατασκευή του Παναθηναϊκού Νο 451B προς Πεντέλη και να (Καλλιμάρμαρου) Σταδίου (βλ. αποβιβαστείτε στη στάση «Μονασελ. 51), όπου πραγματοποιήστήρι». Επίσης, με τη γραμμή 1 θηκαν οι 1οι Ολυμπιακοί Αγώνες του μετρό μπορείτε να μετακινηθείτε ως το σταθμό «Μαρούσι» της σύγχρονης εποχής (1896), τους οποίους αναβίωσε ο Γάλλος και από εκεί να χρησιμοποιήσετε την τοπική λεωφορειακή γραμμή βαρώνος Pierre de Coubertin. Νο 446 (Σταθμός Αμαρουσίου – Οι θέσεις Σπηλιά Νταβέλη και Νοσοκομείο Πεντέλης). Δυτικός Τοίχος προσφέρονται για αναρρίχηση (πληροφορίες: Ελληνική Ομοσπονδία Ορειβα3 ΟΡΟΣ ΥΜΗΤΤΟΣ σίας - Αναρρίχησης, τηλ. 210 Βρίσκεται στην ανατολική 36.45.904) πλευρά του Λεκανοπεδίου της Αθήνας. Συνδέεται αναπόσπαστα ΔΕΙΤΕ: με την ιστορία της πόλης και ήδη Μονή Πεντέλης. από την αρχαιότητα δημιουργήθηκαν εκεί ιερά (Διός, Πανός κ.α.). Είναι ένα από τα πλουσιότερα Ακόμα, την ίδια περίοδο, υπήρχαν και μεγαλύτερα μοναστήρια που λειτουργούν, σήμερα, στην Ελλά- στη δυτική πλευρά λατομεία εξόρυξης μαρμάρου, που χρηδα. Ιδρύθηκε το 1578 από τον σιμοποιήθηκε για την κατασκευή Αρχιεπίσκοπο Τιμόθεο και είναι μνημείων στους ελληνιστικούς και αφιερωμένο στην Κοίμηση της ρωμαϊκούς χρόνους. Ο Υμηττός Θεοτόκου. Πολλά από τα κτήρια διαθέτει πλούσια βλάστηση με που υπάρχουν σήμερα αποτελούν μεταγενέστερες προσθήκες. μεγάλη ποικιλία χλωρίδας και πανίδας, που τον καθιστούν Τμήματα των αρχικών κτηρίων σημαντικό βιότοπο και για το λόγο αναστηλώθηκαν και ορισμένα αυτό, τις τελευταίες δεκαετίες από αυτά επανοικοδομήθηκαν νομοθετήθηκαν ειδικά μέτρα αργότερα, ενώ τα τελευταία

ΔΕΙΤΕ: Μονή Αγίου Ιωάννη Κυνηγού. Βρίσκεται στη βορειότερη κορυφή του Υμηττού, με θέα προς την Αθήνα αλλά και την πεδιάδα των Μεσογείων και είναι κτισμένη πιθανότατα τον 12ο αι. Από την παλιά μονή διατηρείται μόνο το πλινθόκτιστο καθολικό με μεταγενέστερες προσθήκες και η κύρια είσοδος (13ου αι.). Σήμερα, στεγάζει γυναικείο κοινόβιο και η πρόσβαση σ’ αυτόν γίνεται από την περιοχή της Αγ. Παρασκευής (ώρες λειτουργίας: 8-12 π.μ. και 4-7 μ.μ.).

ζαντινή περίοδο (13ος – 15ος αι.). Σήμερα, είναι γυναικείο κοινόβιο και παραμένει κλειστή τις μεσημβρινές ώρες (12-4 μ.μ.). Μονή Αστερίου. Βρίσκεται βορειότερα από τον Αγ. Ιωάννη Θεολόγο, σε μια κατάφυτη πλαγιά. Ιδρύθηκε πιθανώς τον 5ο αι. και το οικοδομικό συγκρότημα, που διατηρείται σχεδόν ακέραιο, περιλαμβάνει τετράπλευρο περίβολο φρουριακής μορφής, δύο πτέρυγες με κτήρια και καθολικό τύπου εγγεγραμμένου σταυροειδούς, με ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες του 16ου αι. Διασώζεται ακόμα θολωτή δεξαμενή με κρήνη από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Σήμερα λειτουργεί ως ιστορικό μνημείο (ώρες λειτουργίας: 8 π.μ. – 3 μ.μ.).

Μονή Καισαριανής. Κτίστηκε τον 11ο αι. μ.Χ. και Μονή Άγιου Ιωάννη Θεολόγου. βρίσκεται σε ειδυλλιακή θέση Είναι σε μικρή απόσταση από στις πλαγιές του Υμηττού (μετά τα τελευταία σπίτια του προαστί- το προάστιο Καισαριανή), όπου ου Παπάγου, από όπου φτάνει ο σύμφωνα με την ελληνική μυθοεπισκέπτης, μέσω της οδού Ανα- λογία, σύχναζε ο θεός Ήφαιστος. στάσεως. Κτίστηκε στη θέση αρΟ ποταμός Ιλισός, του οποίου χαίου οικοδομήματος (υπάρχουν η κοίτη βρίσκεται σε έναν λόφο μαρμάρινα κιονόκρανα, βάσεις πάνω από τη μονή, ήταν ιερός για κ.λπ.) και ο κύριος ναός (τύπου την Αφροδίτη. Η μονή κτίστηκε εγγεγραμμένου σταυροειδούς) πάνω σε ερείπια ρωμαϊκού και χρονολογείται στην τελευταία βυ- παλαιότερου αρχαιολοελληνικού 104

ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΕΚΔΡΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ

προστασίας του. Είναι ένας από τους προσφιλέστερους κοντινούς προορισμούς των Αθηναίων, καθώς συνδυάζει τη φυσική ομορφιά και τη δυνατότητα για πεζοπορία με πλήθος αρχαιολογικών ευρημάτων και σημαντικότατα βυζαντινά μοναστήρια.

ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΕΚΔΡΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ 92

105. Μονή Καισαριανής. 106. Λεπτομέρεια από τα μοναδικά μωσαϊκά της Μονής Δαφνιού.

ναού. Τέσσερις κολώνες αυτού του αρχαίου ναού, στηρίζουν σήμερα τον τρούλο της εκκλησίας της. Γνώρισε την καλύτερη εποχή της στα τέλη του 12ου και τις αρχές του 13ου αι., ενώ στα χρόνια της ευημερίας της, αποτελούσε πολιτιστικό και πνευματικό κέντρο με μεγάλη επιρροή. Η εκκλησία της μονής, αφιερωμένη στα Εισόδια της Θεοτόκου, είναι ελληνικού σταυροειδούς τύπου και κοσμείται με τοιχογραφίες του 16ου αι. Στον δυτικό τοίχο του περιβόλου μπορείτε να δείτε μια πηγή, το νερό της οποίας αναβλύζει από το στόμα ενός μαρμάρινου κριαριού. Παλιότερα, υπήρχε η αντίληψη ότι τα νερά αυτά θεράπευαν τη στειρότητα, ενώ ακόμα και σήμερα πιστεύεται ότι έχουν «μαγικές» ιδιότητες. Μία, ακόμα, πηγή βρίσκεται στο αγίασμα, ένα ιερό στο βορειοδυτικό τοίχο του περιβόλου. Επιπλέον, η Μονή Καισαριανής είναι ένα εξαιρετικό σημείο εκκίνησης για πεζοπορία στο βουνό.

ως λατρευτικός χώρος και στους χριστιανικούς χρόνους. Βοτανικός Κήπος. Σε απόσταση 5 χλμ. από το κέντρο της Αθήνας, έχετε την ευκαιρία να απολαύσετε έναν περίπατο ανάμεσα σε 3 εκ. πεύκα, κυπαρίσσια, έλατα, λεύκες, πλατάνια και βαλανιδιές. Επίσης υπάρχουν χιλιάδες πουλιά και ο Βοτανικός Κήπος άγριας χλωρίδας. Αποτελεί το τέλειο σκηνικό για μακρινό περίπατο και πικνίκ. Θα βρείτε τραπέζια για πικνίκ και παγκάκια, μετά από περπάτημα περίπου 20 λεπτών από τη Μονή Καισαριανής.

4 ΜΟΝΗ ΔΑΦΝΙΟΥ

Ο επισκέπτης της πόλης των Αθηνών πρέπει οπωσδήποτε να επσκεφθεί τη Μονή Δαφνιού (11 χλμ. από την Αθήνα, κοντά στο προάστιο Χαϊδάρι, στην εθνική οδό Αθηνών-Κορίνθου), αφού συνδυάζει με ιδιαίτερο τρόπο την αρχαία μυθολογία, την κλασσική Μονή Αγίου Ιωάννη Καρέα. περίοδο και τη βυζαντινή ιστορία Λίγες εκατοντάδες μέτρα από της πόλης. Το μοναστήρι θεωρείτην περιοχή Καρέας, η μονή, που ιδρύθηκε το 1550, είναι κτισμένη ται το πιο σημαντικό βυζαντινό μνημείο κοντά στην Αθήνα, ενώ στο βάθος πετρώδους ρεματιάς. Από το παλιό συγκρότημα διατη- τα μωσαϊκά του θεωρούνται αριρούνται έως σήμερα το καθολικό, στουργήματα της χρυσής εποχής η διώροφη νότια πτέρυγα κελιών της βυζαντινής τέχνης. και ένα μικρό ισόγειο κτίσμα στη Κτισμένη σε αγιασμένο έδαβόρεια πλευρά. Μετά τη δεκαετία φος. Τον 2ο αι. μ.Χ., ο περιηγητής του 1970 εκτελέστηκε ένα ευρύ Παυσανίας αναφέρθηκε στο Ναό πρόγραμμα αποκατάστασης του Δαφναίου ή Δαφνείου Απόλτου παλιού μοναστηριού και λωνα, ο οποίος βρισκόταν σε ιερό κατασκευάστηκε νέα διώροφη δαφνώνα, δίπλα στην Ιερά Οδό, πτέρυγα κελιών. Είναι γυναικείο που οδηγούσε από την Αθήνα μοναστήρι (ώρες λειτουργίας: στην Ελευσίνα. Οι Γότθοι γκρέ8-12 π.μ. και 4-8 μ.μ.). μισαν τον ναό αυτό το 395 μ.Χ., Σπήλαιο Πανός (Νυμφολήπτου). αλλά αργότερα, όταν οι βυζαντινοί Βρίσκεται στη ΝΑ απόληξη του αυτοκράτορες απαγόρευσαν την ειδωλολατρία, οι χριστιανοί κατέβουνού (3 χλμ. Β του προαστίου λαβαν την τοποθεσία και έχτισαν Βάρη). Ήταν αφιερωμένο στον μια εκκλησία, χρησιμοποιώντας τα Πάνα και η λατρεία συνεχίστηκε υλικά του παλιού ναού. Επέλεξαν αδιάκοπα από το 600 π.Χ. έως αυτό το συγκεκριμένο σημείο το 150 μ.Χ. Ιδιαίτερο ενδιαφέδιότι βρισκόταν στο δρόμο για την ρον παρουσιάζουν τα μοναδικά ανάγλυφα και επιγραφές που δια- Ελευσίνα, όπου οι ειδωλολάτρες τηρούνται σκαλισμένα στους βρά- συνέχιζαν να πηγαίνουν για να τελέσουν τα Ελευσίνια Μυστήρια. χους, με πιο εντυπωσιακό αυτό Το 1100 μ.Χ. χτίστηκε νέα εκκλητου γλύπτη Αρχέδημου. Ποικίλα ευρήματα (πήλινα λυχνάρια, λίθινα σία σε σχήμα οκταγώνου, ενώ ως τον 19ο αι. η μονή υπέστη πολλές αναθήματα κ.α.) φανερώνουν πως το σπήλαιο χρησιμοποιήθηκε τροποποιήσεις. Κατά την Ελληνική

ΔΕΙΤΕ: Τα μωσαϊκά. Το Δαφνί οφείλει μέρος της φήμης του στα μοναδικά και πανέμορφα μωσαϊκά, τα οποία φιλοτεχνήθηκαν τον 11ο αι. μ.Χ. Μπορείτε να τα δείτε στους τοίχους, στον τρούλο, στους βραχίονες του σταυρού, στην οροφή και στο ιερό. Εβδομήντα έξι από τα θέματα των μωσαϊκών αναφέρονται στη ζωή του Χριστού και της Παρθένου Μαρίας. Επίσης, μπορείτε να δείτε μωσαϊκά με μορφές αγίων και προφητών. 105

Χριστός Παντοκράτωρ. Η κεντρική μορφή στον τρούλο είναι ο Παντοκράτορας, μέσα σε κύκλο που συμβολίζει τον ουρανό, ενώ το χρυσό φόντο συμβολίζει τον Παράδεισο. Το πρόσωπό του είναι αυστηρό, κοιτάζει τους ανθρώπους στη γη και κρίνει τις πράξεις τους. Περιβάλλεται από τους προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης. Η Κοίμηση της Θεοτόκου. Το μωσαϊκό αυτό είναι ημικατεστραμμένο και βρίσκεται στον δυτικό τοίχο της εκκλησίας. Παρατηρείστε τον άγγελο που κατεβαίνει από τον ουρανό για να παραλάβει τη ψυχή της Παρθένου. Είναι σκεπτικός και τα χέρια του καλύπτονται ευλαβικά με ένα ύφασμα. Βοτανικός Κήπος Διομήδους. Βρίσκεται σε σχετικά μικρή απόσταση από τη Μονή. Είναι ο μεγαλύτερος του είδους του στην ανατολική Μεσόγειο με συνολική έκταση 1.860 στρ. Στα 200 στρ. είναι διαμορφωμένος δενδρώνας και ανθώνας, που φιλοξενούν περισσότερα από 3.000 είδη φυτών και δέντρων από την Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ το υπόλοιπο τμήμα του 106

ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΕΚΔΡΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ

Επανάσταση αποτέλεσε καταφύγιο για τους Έλληνες αγωνιστές. Οι μύθοι. Σύμφωνα με μια εκδοχή, η τοποθεσία οφείλει το όνομά της στον αρχαίο ναό και στο δαφνώνα. Μια άλλη εκδοχή, θέλει το όνομα Δαφνί να προέρχεται από την αρχαία βασίλισσα Δάφνη, το πλοίο της οποίας ναυάγησε κοντά στο λιμάνι της Ελευσίνας. Η βασίλισσα Δάφνη σώθηκε και εξέφρασε την ευγνωμοσύνη της στο θεό Απόλλωνα, κτίζοντας αυτόν τον ναό τον οποίο κατέστρεψαν οι Γότθοι. Ωστόσο, σύμφωνα με έναν άλλο μύθο, αυτός ήταν ο τόπος όπου η νύμφη Δάφνη ξέφυγε από τις διαθέσεις του θεού Απόλλωνα με τη μεταμόρφωσή της σε δάφνη.

ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΕΚΔΡΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ 94

διατηρεί σε σημαντικό βαθμό τον δασικό του χαρακτήρα (ελεύθερη είσοδος από την Ιερά Οδό 401, τηλ. 210 58.11.557). Πώς να πάτε: Από την πλατεία Κουμουνδούρου (Ελευθερίας) αναχωρούν οι λεωφορειακές γραμμές Νο 865 (προς Μάνδρα), Νο Α16 (προς Ελευσίνα) και Νο Γ16 (προς Ασπρόπυργο). Θα αποβιβαστείτε στη στάση «Μονή Δαφνιού» (για τον Βοτανικό Κήπο Διομήδους, στη στάση «Διομήδειος», με τις γραμμές Νο 865 και Α16).

ή προς τις απέναντι ακτές. Από εκεί, μάλλον, έλαβε και το όνομά του.

Η πολεοδόμηση της πόλης πραγματοποιήθηκε από τον αρχιτέκτονα Ιππόδαμο, στα μέσα του 5ου αι. π.Χ. Τα σχέδια του Ιππόδαμου χρησιμοποιήθηκαν ως κατευθυντήριες γραμμές και για την αναπολεοδόμηση της πόλης το 1834. Ο Θεμιστοκλής ήταν ο πρώτος που συνειδητοποίησε τη σημασία του για την πόλη της Αθήνας και τον ανήγαγε στο κύριο λιμάνι της, σε αντικατάσταση του Kόλπου του Φαλήρου, τον 5 ΠΕΙΡΑΙΑΣ οποίο χρησιμοποιούσαν οι Αθηο Οι περισσότεροι από σας έχετε ναίοι ως τον 5 αι. π.Χ. Επιθυμώντας την ύπαρξη ενός οχυρωακούσει, τουλάχιστον μια φορά μένου λιμανιού για την πόλη της «Τα παιδιά του Πειραιά», το τραγούδι που συνέθεσε ο Μ. Χα- Αθήνας, από το 493 έως το 479 τζηδάκις και ερμήνευσε η Μελίνα π.Χ. έκτισε το Πειραϊκό τείχος. Μερκούρη στην ταινία «Ποτέ την Αργότερα, ο Περικλής ολοκλήρωσε την οχύρωση, κτίζοντας τα Κυριακή». Ωστόσο, πολλοί δεν Μακρά Τείχη, τα οποία προστάγνωρίζουν τον τόπο που έγινε τευαν και τις δύο πλευρές του παγκοσμίως γνωστός από την δρόμου, σε όλη τη διαδρομή από ταινία αυτή και το τραγούδι: την τον Πειραιά έως την Αθήνα. Στο πόλη και το λιμάνι του Πειραιά. Μεσαίωνα, ο Πειραιάς ήταν γνωΗ ιστορία του Πειραιά. στός ως Πόρτο Λεόνε, ονομασία που δόθηκε λόγω ενός τεράστιΟ Πειραιάς περιβάλλεται από θάλασσα και ο ρυθμός της ζωής ου λιονταριού από πέτρα, που του επηρεάζεται από αυτήν. Κατά φύλαγε την είσοδο του λιμανιού. Σήμερα, αποτελεί το κύριο λιμάνι την προϊστορική περίοδο ήταν της Αθήνας, το μεγαλύτερο στην νησί και οι άνθρωποι διαπορθμεύονταν (διεπεραιούντο) από Ελλάδα και ένα από τα πιο ση-

5 1 4 7 2

107. Άποψη της κύριας περιοχής του λιμανιού του Πειραιά.

ΔΕΙΤΕ:

1 Κεντρικό λιμάνι. Η αρχαία ονομασία του ήταν Κάνθαρος και σήμερα αποτελεί το κέντρο της ζωής της πόλης. Από εδώ θα πάρετε το πλοίο προς όλα τα νησιά του Σαρωνικού κόλπου, του Αιγαίου (με εξαίρεση τις Σποράδες) και την Κρήτη. Μπορείτε να περπατήσετε τριγύρω για να δείτε τόσο τα επιβατηγά όσο και τα εμπορικά πλοία, καθώς και τις συνεχείς αφίξεις και αναχωρήσεις εμπορευμάτων και ανθρώπων από όλο τον κόσμο, ενώ στην ακτή Βασιλειάδη έχει ανεγερθεί το νέο, υπερσύγχρονο κτήριο του Υπουργείου Ναυτιλίας και Αιγαίου. Στην περιοχή Φρεατύδα διασώζονται τμήματα του αρχαίου Πειραϊκού Τείχους (στην παραθαλάσσια ζώνη).

2 Μαρίνα Ζέας (Πασαλιμάνι). Στη μαρίνα αυτή, αγκυροβολούν εντυπωσιακά γιωτ και κρουαζιερόπλοια, ενώ η ακτή 107

είναι γεμάτη με εστιατόρια, ταβέρνες, μπαρ και εμπορικά καταστήματα. Δίπλα στο Αρχαιολογικό Μουσείο, βρίσκεται το Αρχαίο Θέατρο της Ζέας (4ος - 3ος αι. π.Χ.). Επίσης, προς το Μικρολίμανο εκτείνεται η δημοφιλής στους Πειραιώτες παραλία Βοτσαλάκια με τη νησίδα Κουμουνδούρου, που αποτελεί σημαντικό βιότοπο της περιοχής.

3 Μικρολίμανο. Το λιμάνι αυτό προστατευόταν από τη θεά Μουνιχία Άρτεμη, ενώ σήμερα είναι δημοφιλές σημείο, όπου συγκεντρώνεται κόσμος από όλη την Αττική. Πρόκειται για ένα πανέμορφο λιμανάκι γεμάτο ψαροκάικα, μικρά σκάφη και πολυτελή γιοτ. Εάν σας αρέσει το ψάρι και τα θαλασσινά, δοκιμάστε μια από τις φημισμένες ταβέρνες του. Σε μικρή απόσταση βρίσκεται το κλειστό Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας, γύρω από το οποίο υπάρχουν χώροι πρασίνου και αναψυχής.

4 Καστέλλα. Κομψή και δημοφιλής συνοικία του Πειραιά, κτισμένη σε λόφο που είναι γνωστός και ως Προφήτης Ηλίας από την ομώνυμη εκκλησία που βρίσκεται στην κορυφή του, μέσα σε άλσος. Αν

ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΕΚΔΡΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ

μαντικά στη Μεσόγειο, σημαντικό κέντρο ναυτιλίας, βιομηχανίας και μεταφορών στη χώρα. Η ζωή στην πόλη επικεντρώνεται στα τρία λιμάνια της: το κεντρικό, τη μαρίνα Ζέας και το Μικρολίμανο.

ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΕΚΔΡΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ 96

περπατήσετε προς την κορυφή του λόφου θα βρεθείτε σε σοκάκια με γραφικά σπίτια. Από εκεί, η θέα του κεντρικού λιμανιού, της Ζέας και του Μικρολίμανου είναι μοναδική. Στην περιοχή, υπάρχει ακόμα το υπαίθριο θέατρο Βεάκειο, το οποίο το καλοκαίρι φιλοξενεί σημαντικές πολιτιστικές εκδηλώσεις, καθώς και το σπήλαιο Σηράγγιο (πάνω από την ακτή Βοτσαλάκια), που κατά την αρχαιότητα λειτουργούσε ως ιερό και Ασκληπιείο.

5 Δημοτικό Θέατρο. Δεσπόζει σε μία από τις κεντρικές πλατείες της πόλης (πλατεία Κοραή). Χτίστηκε τη δεκαετία του 1890 σε νεοκλασικό στυλ από τον αρχιτέκτονα Ι. Λαζαρίμο και διαθέτει πεταλόσχημη, ιταλικού τύπου αίθουσα με πλατεία, θεωρεία και εξώστες, συνολικής χωρητικότητας 1.300 περίπου θεατών. Ο εξωτερικός χώρος του είναι ένα από τα πιο πολυσύχναστα μέρη και σύνηθες σημείο συνάντησης των κατοίκων του Πειραιά. Σε μικρή απόσταση (στη συμβολή των οδών Φίλωνος και Καραολή-Δημητρίου) βρίσκεται και η Δημοτική Πινακοθήκη, που στεγάζεται σε νεοκλασικό μέγαρο και φιλοξενεί έργα σημαντικών Ελλήνων καλλιτεχνών (Ν. Λύτρα, 108

108. Το λιμάνι της Ζέας (ή Πασαλιμάνι) είναι ένα από τα κεντρικότερα σημεία της πόλης του Πειραιά. 109. & 110. Το κτήριο (αριστερά) και η ανακαινισμένη περιοχή της πλατφόρμας (δεξιά) στο σταθμό μετρό στον Πειραιά.

Μ. Αξελού, Π. Βυζάντιου κ.ά.).

6 Σταθμός Η.Σ.Α.Π. (σταθμός μετρό «Πειραιάς»).

Το μεγαλοπρεπές αυτό εκλεκτικιστικό οικοδόμημα με τον αψιδωτό θόλο (1929), έχει έντονες επιρροές από τους αντίστοιχους ευρωπαϊκούς σταθμούς της περιόδου. Πρόσφατα, ανακαινίστηκε πλήρως ο εσωτερικός εξοπλισμός, ενώ οι τοίχοι φιλοξενούν ζωγραφικά έργα των φοιτητών της Σχολής Καλών Τεχνών.

7 Αρχαιολογικό Μουσείο. Περιλαμβάνει, κυρίως, γλυπτά που ανακαλύφθηκαν στον Πειραιά και στις αττικές ακτές. Τα εκθέματα, που εκτείνονται σε δέκα αίθουσες, περιγράφουν την ιστορία, την ακμή και την παρακμή της αρχαίας πόλης. Δώστε ιδιαίτερη προσοχή στο χάλκινο έμβολο τριήρους με μορφή τρίαινας και στο μετρολογικό ανάγλυφο (αίθουσα 1), στα τέσσερα σπάνια χάλκινα αγάλματα που ανακαλύφθηκαν στον Πειραιά το 1959: (τον Αρχαϊκό Κούρο-Απόλλωνα, τα δύο αγάλματα της Αρτέμιδος και το άγαλμα της Αθηνάς του Πειραιώς, ύψους 2,35 μ.) καθώς και στη χάλκινη μάσκα αρχαίας τραγωδίας 109

8 Ναυτικό Μουσείο. Πρόκειται για το μεγαλύτερο μουσείο του είδους του στην Ελλάδα, συνολικής επιφάνειας 1.850 τ.μ. Θα το βρείτε στην Ακτή Μουτσοπούλου και τα εκθέματά του καλύπτουν περίπου 3.000 χρόνια ελληνικής ναυτικής ιστορίας. Πώς να πάτε. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τη γραμμή 1 του μετρό και να αποβιβαστείτε στη σταθμό «Πειραιάς». Επίσης, από την Αθήνα, υπάρχουν τακτικά δρομολόγια λεωφορείων που ξεκινούν από την οδό Φιλελλήνων στην πλατεία Συντάγματος (Νο 40) και την οδό Αθηνάς στην πλατεία Ομονοίας (Νο 49) και καταλήγουν στην Ακτή Ξαβερίου (Πειραιάς).

6 ΣΟΥΝΙΟ Το ιερό του Σουνίου (όπου βρίσκεται και ο φημισμένος ναός του Ποσειδώνα) είναι ένα από τα σημαντικότερα της Αττικής, ενώ η μοναδική τοποθεσία του (ακρω110

τήριο Σουνίου) το καθιστούν ένα από τα συναρπαστικότερα αξιοθέατα της Ελλάδας. Απέχει μια ώρα με το αυτοκίνητο από το κέντρο της Αθήνας (69 χλμ.) και η διαδρομή ακολουθεί τη γραμμή της ακτής του Σαρωνικού κόλπου, περνώντας από τα τουριστικά θέρετρα Βάρκιζα, Αγία Μαρίνα, Λαγονήσι, Σαρωνίδα, Ανάβυσσος, Λεγρενά κ.α. Από το παράθυρο του αυτοκινήτου ή του λεωφορείου μπορείτε να απολαύσετε το λαμπερό μπλε της θάλασσας, ενώ αν ταξιδεύετε με αυτοκίνητο, μπορείτε να σταματήστε για μια βουτιά στις οργανωμένες παραλίες ή στους δεκάδες πανέμορφους μικρούς κολπίσκους, που σχηματίζονται σε πολλά σημεία της διαδρομής. Επίσης, θα συναντήσετε πολλές καφετέριες, ταβέρνες με φρέσκο ψάρι και ουζερί. ΔΕΙΤΕ: Ο ναός του Ποσειδώνα. Σε αυτό το χώρο, οι αρχαίοι Έλληνες λάτρευαν το θεό της θάλασσας Ποσειδώνα. Οι 16 (από τους αρχικούς 38) κίονες δωρικού ρυθμού που σώζονται σήμερα, ανήκαν στο ναό που κτίστηκε εκεί τον Χρυσό Αιώνα τον Περικλή (448-440 π.Χ.) πάνω στα ερείπια ενός προγενέστερου πώρινου. Ο αρχιτέκτονας είναι

ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΕΚΔΡΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ

του 4ου αι. π.Χ. (αίθουσες 3-4), στο Ιερό της Κυβέλης (αίθουσα 5), στην συλλογή επιτύμβιων γλυπτών (αίθουσα 6) και στο ύψους 7 μ. μνημείο της Καλλιθέας (αίθουσες 7-8).

ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΕΚΔΡΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ 98

άγνωστος, ωστόσο, πιστεύεται ότι είναι ο ίδιος που έκτισε το Θησείο (βλ. σελ. 15). Είχε διαστάσεις 31,12 x 13,47 μ. και έφερε ζωφόρο με γλυπτή διακόσμηση πάνω από το επιστύλιο του πρόναου. Τα ευρήματα στην περιοχή υποδεικνύουν ότι ο Ποσειδώνας λατρευόταν στο χώρο αυτό πολύ πριν τον 5ο αι. π.Χ.

μιζόταν για τα μεταλεία αργύρου και βωξίτη, που λειτουργούσαν ως τα τέλη της δεκατίας του 1970. Σήμερα, έξω από την πόλη, μετά το Φοινικόδασος με τις παλιές συνοικίες Σαντορινέϊκα και Κυπριανός, έχει δημιουργηθεί το Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου, που περιλαμβάνει βιομηχανικές μονάδες της περιόδου 1875-1940 και Ο ναός της θεάς Αθηνάς. λειτουργεί ως χώρος πολιτισμού Αξίζει να περπατήσετε 400 μ. και μουσείο. Ιδιαίτερο ενδιαφέαπό το ναό του Ποσειδώνα, προς ρον παρουσιάζουν το Αρχαιολογικό Μουσείο (Ανδρ. Κορδελά το ιερό της Αθηνάς Σουνίαδος. Εδώ, φαίνονται οι υποδομές δύο 1) με ευρήματα από την περιοχή (Σούνιο, Θορικός κ.ά.), καθώς ναών: ένας μεγαλύτερος που χτίστηκε είτε γύρω στο 470 π.Χ. και το Ορυκτολογικό Μουσείο (Ηρώων Πολυτεχνείου). Εξάλλου, είτε κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου (431-404 στην ψαραγορά (πλατεία Ηρώων) αλλά και στην παραλιακή π.Χ.) και ένας μικρότερος για ζώνη λειτουργούν πολλά παρατον οποίο οι γνώμες διίστανται. Ορισμένοι αρχαιολόγοι υποστηδοσιακά καφενεία και ψαροταρίζουν ότι πρόκειται για ερείπια βέρνες με θαυμάσιους μεζέδες, παλαιότερου ναού αφιερωμένου καθώς και μικρά καφέ-μπαρ. 4 στην Αθηνά, ο οποίος κτίστηκε χλμ. Β βρίσκεται ο σημαντικός την περίοδο 600-550 π.Χ., ενώ αρχαιολογκός χώρος του Θοριάλλοι, πάλι, πιστεύουν ότι ο ναός κού, από τους αρχαιότερους οιήταν αφιερωμένος στην Άρτεμη. κισμούς της Αττικής, όπου έχουν ανασκαφεί το παλαιότερο θέατρο 6.1 Λαύριο. του ελλαδικού χώρου, μέρη του Περίπου 10 χλμ. ΒΑ του Σου- οικισμού, εγκαταστάσεις εκμετάλλευσης μετάλλων, πύργος νίου, βρίσκεται το Λαύριο, μια του 4ου αι. π.Χ., νεκροταφεία μικρή γραφική πόλη με αρκετά και ιερό της Δήμητρας. Τέλος, νεοκλασικά σπίτια και μέγαρα, η στην ευρύτερη περιοχή προς το οποία από την αρχαιότητα φη111

111. Σούνιο: Τα ερείπια του ναού του Ποσειδώνα. 112. Η είσοδος στο ιερό της Ελευσίνας απαγορεύθηκε στους μη-μυημένους για πολλούς αιώνες.

7 ΕΛΕΥΣΙΝΑ (ΕΛΕΥΣΙΣ) Βρίσκεται σε απόσταση 23 χλμ. Δ. της Αθήνας. Ιδρύθηκε τη 2η χιλιετία π.Χ. και από τον 8ο αι. π.Χ. το ιερό της απέκτησε πανελλήνιο χαρακτήρα. Σήμερα, η πόλη έχει κυρίως βιομηχανικό χαρακτήρα, διατηρώντας πάντως δείγματα της παλαιότερης φυσιογνωμίας της με τα 112

αρχοντικά των αρχών του 20ου αι. (κυρίως στις οδούς Πάγκαλου και Νικολαϊδου), καθώς και τις γειτονιές με τα μονώροφα σπίτια και τα παλιά βιομηχανικά κτήρια. Επίσης, ενδιαφέρον παρουσιάζει η περιοχή του λιμανιού, όπου σώζοναι λείψανα του αρχαίου λιμενοβραχίονα. Ωστόσο, ο ανυποψίαστος επισκέπτης δεν μπορεί να φανταστεί το ένδοξο παρελθόν της, την ιστορία της, τη μυθολογία που αφορά στους τοπικούς θεούς, τις θεότητες και τη λατρεία τους. Η Δήμητρα και η Περσεφόνη. Η Δήμητρα, η θεά της φύσης, της άνοιξης και της γεωργίας, ήταν η κύρια αποδέκτης της λατρείας των αρχαίων κατοίκων της Ελευσίνας. Ο μύθος της Δήμητρας και της κόρης της Περσεφόνης είναι, όπως οι περισσότεροι μύθοι, αλληγορικός. Αναφέρεται στην αναγέννηση της βλάστησης, μετά το «θάνατό» της κατά τη διάρκεια του χειμώνα, καθώς και την αιώνια λαχτάρα του ανθρώπου για αθανασία. Σύμφωνα με έναν ύμνο του 7ου αι. π.Χ., μια μέρα η γη άνοιξε στα δύο, εμφανίστηκε ο Πλούτωνας, ο θεός του κάτω κόσμου και άρπαξε τη νεαρά Περσεφόνη. Την πήγε στο βασίλειό του και την

ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΕΚΔΡΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ

Σούνιο αναπτύσσεται ο Εθνικός Δρυμός Σουνίου, με ιδιαίτερο φυσιολατρικό, αρχαιολογικό και πολιτισμικό ενδιαφέρον. Πώς να πάτε. Το Σούνιο εξυπηρετείται από δύο γραμμές λεωφορείων που ξεκινούν από την Αθήνα. Η μία γραμμή σας πηγαίνει στο ακρωτήριο, μέσω του παραλιακού δρόμου της Βάρκιζας και των Λεγρενών. Η άλλη γραμμή περνά μέσα από την ενδοχώρα της Αττικής, δηλαδή, την Αγία Παρασκευή, το Κορωπί και το Λαύριο. Η αφετηρία και των δύο λεωφορείων βρίσκεται στην οδό Μαυροματαίων στην Αθήνα, κοντά στο Πεδίο του Άρεως (τηλ. 210 82.30.179). Επίσης, τουριστικά γραφεία οργανώνουν ημερήσιες εκδρομές στο ναό του Ποσειδώνα, συνεπώς, ερευνήστε και αυτήν την επιλογή.

ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΕΚΔΡΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ

έκανε γυναίκα του. Η μητέρα της άρχισε να την ψάχνει απελπισμένα. Αφού περιπλανήθηκε ματαίως επί εννέα μερόνυχτα, έφτασε απογοητευμένη στο κατώφλι του παλατιού του Κελεού, βασιλιά της Ελευσίνας, όπου παρέμεινε ως παραμάνα του γιου του, χωρίς να αποκαλύψει την θεϊκή της ιδιότητα. Όταν αποκαλύφθηκε η πραγματική της ταυτότητα, ζήτησε να κτιστεί ένας ναός προς τιμήν της και εκεί κλείστηκε, συντετριμμένη από την απώλεια της κόρης της. Την επόμενη χρονιά δεν φύτρωσε ούτε ένας σπόρος σε όλη τη γη. Ο Δίας, έχοντας θορυβηθεί, έστειλε τον Ερμή στον Πλούτωνα και τελικώς επιτεύχθηκε ένας συμβιβασμός: η Περσεφόνη θα παρέμενε στο βασίλειο του Πλούτωνα το 1/3 του έτους και τον υπόλοιπο χρόνο θα μπορούσε να μένει με τη μητέρα της. Έτσι, η Δήμητρα, χαρούμενη ξανά, επέτρεψε στα φυτά και τα λουλούδια να ξαναμεγαλώσουν και στη γη να καρποφορήσει. Τα Ελευσίνια Μυστήρια. Ονομάζονταν μυστήρια διότι υπήρχε έντονος μυστικισμός, που κάλυπτε τα πιο σημαντικά στάδια τους. Έτσι, πολύ λίγα γνωρίζουμε σήμερα σχετικά με

100

113

113. Άποψη του ιερού της Ελευσίνας. 114. & 115. Αρχαιολογικό Μουσείο Ελευσίνας: αριστερά, ένα τρισδιάστατο μαρμάρινο άγαλμα με χλαμύδα (2ο μισό του 1ου αι. Μ.Χ.). Δεξιά, η «Φεύγουσα Κορη».

τη λατρεία της Δήμητρας που διήρκεσε 15 αιώνες με χιλιάδες μυημένους. Τα Μεγάλα Ελευσίνια Μυστήρια άρχιζαν στην Ελευσίνα, την αφετηρία μιας εντυπωσιακής πομπής που κατευθυνόταν στην Αθήνα μέσω της Ιεράς Οδού, με επικεφαλής την ιέρεια και τα ιερά σύμβολα λατρείας της Δήμητρας. Τα Μυστήρια τελείωναν με τελετές προς τιμήν των νεκρών και στη συνέχεια οι Αθηναίοι μπορούσαν να επιστρέψουν στην πόλη τους. Τα Ελευσίνια Μυστήρια καταργήθηκαν τον 4ο αι. μ.Χ. από τον βυζαντινό αυτοκράτορα Θεοδόσιο. ΔΕΙΤΕ: Αρχαιολογικός χώρος. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής σας, θυμηθείτε ότι το μεγαλύτερο μέρος του χώρου στο οποίο περπατάτε τόσο ελεύθερα σήμερα ήταν άβατον για πολλούς αιώνες. Προσέξτε ιδιαίτερα τα απομεινάρια του Τελεστηρίου, επίσης γνωστό ως Ιερό των Μυστηρίων, το οποίο θα βρείτε στο κέντρο του χώρου, την Ιερή Αυλή, τα Μεγάλα και τα Μικρά Προπύλαια και το Πλουτώνειο. Αρχαιολογικό Μουσείο. Ευρήματα από τις ανασκαφές του ιερού και του δυτικού 114

7.1 Aρχαιολογικό Μουσείο Μεγάρων.

21 χλμ. δυτικά της Ελευσίνας βρίσκεται η πόλη των Μεγάρων. Σημαντική πόλη της αρχαιότητας, είναι η πατρίδα του Ευκλείδη, του Θέογνη και του Ευπαλίνου. Παράκμασε μετά το τέλος του Πελοποννησιακού Πολέμου. Το σημαντικό Αρχαιολογικό της Μουσείο (οδός Δημάρχου Μενιδιάτη 22) περιλαμβάνει πήλινα και μαρμάρινα ευρήματα από την ευρύτερη περιοχή, που καλύπτουν τη χρονική περίοδο από τον 6ο αι. π.Χ. μέχρι και τη ρωμαϊκή εποχή. Δυτικό Νεκροταφείο. Ορισμένα από τα σημαντικότερα εκθέματα είναι η πήλινη προτοΒρίσκεται κοντά στον αρχαιοος η λογικό χώρο και ήταν η σημαντι- μή της Δήμητρας (5 αι. π.Χ.), πήλινη γυναικεία προτομή (5ος κότερη νεκρόπολη της αρχαίας αι. π.Χ.), η υδροροή σε σχήμα πόλης. Αποκαλύφθηκε συστάδα προϊστορικών τάφων, που εικάζε- λεοντοκεφαλής (γύρω στο 350 π.Χ.), το γυναικείο πεπλοφόρο ται ότι ανήκουν στους «Επτά επί άγαλμα (325-300 π.Χ.) κ.α. Αξίζει, Θήβας». επίσης, να δείτε την Κρήνη του Θεαγένους, εντυπωσιακό κτίσμα Ρωμαϊκή γέφυρα. υδροδότησης του 500 π.Χ., που Βρίσκεται στην ανατολική βρίσκεται κοντά στην κεντρική είσοδο της πόλης (κοντά στην εθνική οδό Αθήνας – Κορίνθου). πλατεία της πόλης. Πώς να πάτε. Με αυτοκίνητο: Χρονολογείται στον 2ο αι. μ.Χ., Ακολουθείστε την Εθνική οδό είναι λίθινη, μήκους 50 μ. και Αθηνών-Κορίνθου. Με Λεωαποτελούσε τμήμα της Ιεράς φορείο: το λεωφορείο για την Οδού. Επίσης, σε κεντρικά σημεία της πόλης, σώζονται τμήμα- Ελευσίνα (Νο Α16 και Β16) από τα του Ρωμαϊκού Υδραγωγείου την πλατεία Κουμουνδούρου (Αθήνα). Για τα Μέγαρα υπάρχει (125 μ.Χ.). 115

ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΕΚΔΡΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ

νεκροταφείου εκτίθενται στο Μουσείο της Ελευσίνας. Μην παραλείψετε να δείτε: τον Πρωτοαττικό αμφορέα της Ελευσίνας (650 π.Χ.) ο λαιμός του αμφορέα κοσμείται από αναπαράσταση της τύφλωσης του Κύκλωπα Πολύφημου από τον Οδυσσέα, ενώ στο κύριο σώμα τού αμφορέα ο Περσέας αποκεφαλίζει την Μέδουσα. Επίσης, δείτε την Κόρη από το αέτωμα της Ιερής Οικίας (490-480 π.Χ.). Πρόκειται για το άγαλμα ενός κοριτσιού που τρέχει με το κεφάλι γυρισμένο προς τα αριστερά.

101

ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΕΚΔΡΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ

116. Ο μεγάλος τύμβος ύψους 9 μέτρων που 102 ανεγέρθηκε για την ταφή των 192 Αθηναίων πολεμιστών που σκοτώθηκαν στη νικηφόρο μάχη των Αθηναίων κατά των Περσών το 490 Π.Χ. 117. & 118. Αρχαιολογικό Μουσείο Μαραθώνα: αριστερά, πήλινο αγγείο της νεολιθικής εποχής, από το Σπήλαιο Πανός (Οινόη). Δεξιά, τμήμα της επιτύμβιας στήλης που ανεγέρθηκε στην κοιλάδα του Μαραθώνα μετά τη νίκη των Αθηναίων.

λεωφορειακή σύνδεση υπεραστικού λεωφορείου (Κ.Τ.Ε.Λ.), που αναχωρεί από τον σταθμό μετρό «Θησείο» (τηλ. 210 32.44.448), ενώ μπορείτε ακόμα να χρησιμοποιήσετε τον Προαστιακό Σιδηρόδρομο (για πληροφορίες σχετικά, βλ. σελ. 122).

ΤΤΙΚΟ ΖΩΟΛΟΓΙΚΟ 8 Α ΠΑΡΚΟ (ΣΠΑΤΑ) Πρόκειται για έναν από τους μεγαλύτερους ζωολογικούς κήπους των Βαλκανίων, που εκτείνεται σε 128 στρέμματα στην περιοχή Γιαλού στα Σπάτα (15 χλμ. ΒΑ από την Αθήνα). Η επίσκεψη σε αυτό αποτελεί ξεχωριστή εμπειρία, ιδιαίτερα για τα παιδιά. Περιλαμβάνει το Ορνιθολογικό Πάρκο, με την τρίτη μεγαλύτερη συλλογή πουλιών στον κόσμο (1500 πουλιά από 300 διαφορετικά είδη), ζώα της φάρμας και μεγάλα κλουβιά-μικρογραφίες τριών ηπείρων, τον «Κόσμο των Ερπετών» με πύθωνες, βόες, κροκόδειλους κ.ά, το έκθεμα Ελληνική Πανίδα με σπάνια ζώα της Ελλάδας, (καφέ αρκούδα, λύκος, αγριόγατες, λύγκες, βίδρες κ.α.) την Αφρικανική Σαβάνα (καμηλοπαρδάλεις, ζέβρες, αντιλόπες, τζάγκουαρ, λεοπαρδάλεις του χιονιού, λευκά λοντάρια κ.α.), το τμήμα με τις 116

μαϊμούδες και τους πίθηκους και το Δάσος των Μαϊμούδων, όπου οι επισκέπτες βρίσκονται στον ίδιο χώρο με τις μαϊμούδες, το τμήμα των αιλουροειδών (τίγρεις, σερβάλ και οσελότοι), καθώς κι ένα τμήμα με ιπποπόταμους, αλιγάτορες κ.α. Το πάρκο λειτουργεί κάθε μέρα από τις 9 π.μ. έως τη δύση του ηλίου. Πώς να πάτε. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τη γραμμή λεωφορείου 319 από το σταθμό μετρό «Δουκίσης Πλακεντίας». Επίσης, με αυτοκίνητο, μέσω της «Αττικής Οδού» βγαίνοντας από την έξοδο 18 για Σπάτα (από το αεροδρόμιο) και την έξοδο 16Ρ για Ραφήνα (από Ελευσίνα).

9 ΜΑΡΑΘΩΝΑΣ Ένα ταξίδι στο Μαραθώνα με επίσκεψη στον αρχαιολογικό του χώρο και στο μουσείο του είναι ένα από τα πράγματα που πρέπει οπωσδήποτε να κάνετε όταν επισκεφτείτε την Αθήνα. Ο Μαραθώνας αποτελεί, παράλληλα, ένα από τα πιο όμορφα σημεία της Αττικής, κάτι που θα ανακαλύψετε πριν ακόμη φτάσετε στον προορισμό σας. Ο δρόμος περνά από περιβόλια, αμπελώνες, ελαιώνες και άγρια βλάστηση, καθώς και την τεχνητή λίμνη του Μαραθώνα με το εντυπωσιακό

Η μάχη του Μαραθώνα. Η κύρια πηγή πληροφοριών σχετικά με τη μάχη του Μαραθώνα είναι ο αρχαίος ιστορικός Ηρόδοτος. Σύμφωνα με αυτόν, ο Περσικός στόλος αποβίβασε 100.000 στρατεύματα στον Μαραθώνα το 490 π.Χ. Αντιμέτωποι με αυτόν τον τεράστιο στρατό ήρθαν μόνο 11.000 Έλληνες στρατιώτες (10.000 από την Αθήνα και 1.000 από τις Πλαταιές). Οι Έλληνες θριάμβευσαν χάρη στη στρατηγική εφυία του Μιλτιάδη. Μετά τη νίκη, ο Φειδιππίδης, ένας Αθηναίος στρατιώτης που στάλθηκε να μεταφέρει τα καλά νέα στην πόλη, έτρεξε όλο το δρόμο από 117

τον τόπο της μάχης μέχρι την Αγορά της Αθήνας. Κατέρρευσε και εξέπνευσε αμέσως μετά τη μοναδική λέξη που διεμήνυσε: Νενικήκαμεν. Σε ανάμνηση του γεγονότος, ο σύγχρονος Μαραθώνιος καλύπτει τη διαδρομή που διέτρεξε ο Φειδιππίδης και συμβολίζεται στην τελετή λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων. ΔΕΙΤΕ: Μνημείο (Τύμβος) του Μαραθώνα. Δίπλα στο αρχαίο πεδίο της μάχης, σε απόσταση 1 χλμ. από την παραλία του Μαραθώνα, θα βρείτε το ύψους 9 μ. και διαμέτρου 50 μ. μνημείο (Τύμβο) για τους 192 Αθηναίους στρατιώτες που σκοτώθηκαν στην περίφημη αυτή μάχη. Σε κοντινή απόσταση (θέση Μεσοσπορίτισσα), βρίσκεται το αντίγραφο του τροπαίου, που έστησαν οι Αθηναίοι μετά τη μάχη (τμήματα του πρωτότυπου εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Μαραθώνα). Αρχαιολογικό Μουσείο Μαραθώνα. Το μουσείο είναι μικρό, ωστόσο, εκτός από ευρήματα προερχόμενα από γειτονικές πόλεις, στεγάζει εκθέματα και από άλλες περιόδους και περιοχές. 118

ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΕΚΔΡΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ

φράγμα, που κατασκευάστηκε το 1929 και έχει επικάλυψη μαρμάρου. Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν πολλές ωραίες παραλίες για κολύμπι και ηλιοθεραπεία. Η πιο φημισμένη είναι η παραλία του Σχοινιά (βρίσκεται σε περιοχή μοναδικού φυσικού κάλους, η οποία έχει κηρυχθεί Εθνικό Πάρκο), όπου το πευκοδάσος τελειώνει σχεδόν εκεί όπου αρχίζει η αμμουδιά. Μπορείτε, επίσης, να συνδυάσετε την εκδρομή στον Μαραθώνα με την επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο του Ραμνούντα (12 χλμ. από το Μαραθώνα).

103

ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΕΚΔΡΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ 104

Σημαντικά ευρήματα της Νεολιθικής εποχής, όπως εκείνα που βρέθηκαν στο σπήλαιο του Πανός στην Οινόη, συνυπάρχουν με μία συλλογή στηλών, που πιστεύεται ότι χρονολογούνται από τον 2ο αι. μ.Χ., ανάγλυφα πορτραίτα και επιγραφές από έπαυλη του Ηρώδη Αττικού (2ου αι. μ.Χ.), που εντοπίστηκε σε κοντινή απόσταση, καθώς επίσης με ευρήματα από το πρωτοελλαδικό (3000-2300 π.Χ.) νεκροταφείο στη θέση «Τσέπι» και το αιγυπτιακό ιερό της Ίσιδος (2ου αι. μ.Χ.) με το ρωμαϊκό βαλανείο (2ος-4ος αι. μ.Χ.) στη θέση Μπρεξίζα. Δίπλα στο Μουσείο, σε στεγασμένο χώρο, βρίσκεται μεσοελλαδικό νεκροταφείο (2000-1300 π.Χ.) και πολύ κοντά ο Τύμβος των Πλαταιέων, που περιλαμβάνει ταφές 11 αντρών από τις Πλαταιές, θυμάτων της μάχης. Μουσείο Μαραθωνίου Δρόμου. Βρίσκεται στην κωμόπολη του Μαραθώνα και σε δύο κτήρια φιλοξενεί έκθεση του Ολυμπιακού Μουσείου της Λωζάννης -δωρεά προς τον Μαραθώνα. Στο α’ κτήριο παρουσιάζεται η ιστορία των Ολυμπιακών Μαραθωνίων μέσα από κείμενα, φωτογραφίες και άλλα εκθέμα119

119. Το θέατρο στον αρχαιολογικό χώρο του Αμφιάρειου. 120. Βραυρώνα: η Στοά των Άρκτων, όπου ζούσαν τα νεαρά κορίτσια που αφιερώνονταν στη θεά Άρτεμη.

τα, ενώ στο β’ κτήριο παρουσιάζονται εκθέματα σχετικά με τους Ολυμπιονίκες, τους Μαραθώνιους Πόλεων, τις γυναίκες στο Μαραθώνιο κ.ά. Ραμνούς (Κάτω Σούλι). Η ονομασία του χώρου προέρχεται από τη λέξη ραμνός που είναι το όνομα ποικιλίας θάμνων οι οποίοι καλύπτουν όλη την περιοχή. Στους αρχαίους χρόνους, ο Ραμνούς ήταν γνωστός για το λιμάνι και το κάστρο του. Ο αρχαιολογικός χώρος περιλαμβάνει τα ερείπια δύο ναών. Ο Μεγάλος ναός ήταν αφιερωμένος στη Νέμεση, τη θεά της Θείας Δίκης (το σημαντικότερο ιερό της θεότητας αυτής στην αρχαία Ελλάδα) και ο Μικρός στη Θέμιδα, τη θεά της Δικαιοσύνης, οι οποίοι οικοδομήθηκαν τον 5ο αι. π.Χ. Σώζονται ακόμα λείψανα φρουρίου, θεάτρου, ταφικών μνημείων κ.α. Από τον αρχαιολογικό χώρο, έχετε μοναδική θέα προς την Εύβοια και τον Ευβοϊκό Κόλπο. Πώς να πάτε. Μπορείτε να πάρετε το λεωφορείο Παραλία Μαραθώνα το οποίο ξεκινά από την οδό Μαυροματαίων (πλατεία Αιγύπτου), κοντά στο Πεδίο του Άρεως, τηλ.: 210 82.10.872.

Παρόλο που ο Αμφιάραος δεν είναι από τις πιο γνωστές θεότητες της ελληνικής μυθολογίας, ήταν αρκετά δημοφιλής, ώστε να είναι αφιερωμένοι σε αυτόν δώδεκα ναοί ή ιερά που είναι γνωστά σήμερα. Η δημοτικότητά του οφειλόταν στις θεραπευτικές και μαντικές του ικανότητες. Σύμφωνα με το μύθο, δεν γεννήθηκε, αλλά ξεπήδησε από μια πηγή, που βρισκόταν κοντά στο ναό του, δίπλα στον Ωρωπό. Συμμετείχε στην Αργοναυτική εκστρατεία και αργότερα στην πολιορκία των Θηβών από τους Αργείους, όπου ο ίδιος ο Δίας επενέβη για να του σώσει τη ζωή. Από όλους τους ναούς στη χώρα που είναι αφιερωμένοι σε αυτόν, ο πιο σημαντικός είναι το Αμφιάρειον, που βρίσκεται σε ένα φαράγγι στα σύνορα της Αττικής με τη Βοιωτία. Στο χώρο δεσπόζει ένα αρχαίο θέατρο με χωρητικότητα 3.000 θεατών. Παρατηρείστε τις πέντε λευκές μαρμάρινες θέσεις, γύρω από την σκηνή οι οποίες φέρουν ανάγλυφο διάκοσμο και επιγραφές. Ο ναός βρίσκεται κοντά στην πηγή που αναφέρεται στο μύθο του Αμφιαράου. Κτίστηκε σε δωρικό ρυθμό κατά την διάρκεια του 4ου αι. π.Χ., αλλά τα περισσότερα ερείπια 120

γύρω του χρονολογούνται από τον 6ο αι. π.Χ. Πώς να πάτε. Με αυτοκίνητο: Μπορείτε να φτάσετε εκεί οδηγώντας περίπου 48 χλμ. από την Αθήνα, στον δρόμο για τον Ωρωπό που θα βρείτε στο δεξί σας χέρι στην Εθνική Οδό Αθηνών-Λαμίας. Με λεωφορείο: Υπάρχουν δύο δρομολόγια, που εξυπηρετούν τη διαδρομή προς τον αρχαιολογικό χώρο του Αμφιάρειου, θα σας αφήσουν κοντά σε αυτό αλλά όχι στην ακριβή τοποθεσία. Έτσι, θα πρέπει να διανύσετε περπατώντας μια επιπλέον απόσταση 3 χλμ. Υπάρχουν επίσης δύο εναλλακτικά δρομολόγια: προς τους Αγίους Αποστόλους (στην περίπτωση αυτή πρέπει να αποβιβαστείτε στον Ωρωπό, σε απόσταση 3,3 χλμ. από την τοποθεσία) και προς τον Ωρωπό. Μπορείτε να κατεβείτε στο νεκροταφείο Μαρκόπουλου σε μια απόσταση 3 χλμ. από την τοποθεσία. Θα βρείτε την αφετηρία των παραπάνω λεωφορείων στην οδό Μαυροματαίων στην Αθήνα (Πλατεία Αιγύπτου), τηλ.: 210 82.30.179.

11 ΒΡΑΥΡΩΝΑ Μια εκδρομή στην Βραυρώνα συνδυάζει την επίσκεψη σε έναν

ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΕΚΔΡΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ

10 ΑΜΦΙΑΡΕΙΟΝ

105

ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΕΚΔΡΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ 106

ενδιαφέροντα αρχαιολογικό χώρο με ένα πολύ ευχάριστο ταξίδι, σε μια από τις πιο όμορφες περιοχές της Αττικής. Πράσινοι αγροί, αμπελώνες, ελαιόδεντρα, ήπιες κορυφογραμμές και η πανταχού παρούσα ακτογραμμή του γαλάζιου Ευβοϊκού. Το καλοκαίρι, εάν δεν αντέχετε τις υψηλές θερμοκρασίες, η θάλασσα είναι μπροστά σας για μια γρήγορη και ανακουφιστική βουτιά. Σιγουρευτείτε ότι ακολουθείτε τις πινακίδες που σας οδηγούν στο Μαρκόπουλο και το Πόρτο Ράφτη, μετά στρίψτε αριστερά όταν δείτε την πινακίδα με την ένδειξη Βραυρώνα. Λίγα χιλιόμετρα προτού φτάσετε στην θάλασσα, θα δείτε τον αρχαιολογικό χώρο και το μουσείο στα αριστερά σας. Η Άρτεμις της Βραυρώνας.

122. Οχυρό Αιγοσθενών, τμήμα των τειχών.

ΔΕΙΤΕ: Αρχαιολογικός χώρος. Εδώ θα αντικρίσετε την συνύπαρξη των ερειπίων του αρχαίου ελληνικού ναού της Αρτέμιδος με μια χριστιανική εκκλησία του 15ου αι. μ.Χ. αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο. Σώζεται μόνο το βήμα του αρχαίου ναού και έτσι δεν γνωρίζουμε τη μορφή την οποία είχε ο αρχικός αρχαίος ελληνικός ναός. Αν περπατήσετε στη γέφυρα, που κτίστηκε κατά την κλασική περίοδο και οδηγούσε στο ναό, θα μπορέσετε να επισκεφτείτε την μερικώς ανακαινισμένη Στοά.

Η Βραυρώνα ήταν αφιερωμένη στην Άρτεμη, τη θεά που προστάτευε τους κυνηγούς, τα ζώα και την ασφαλή γέννηση των ανθρώπων. Έχοντας οργιστεί από τη θανάτωση δύο μικρών θηλυκών αρκούδων, προκάλεσε επιδημία στην Αθήνα. Μετά ζήτησε από ένα μαντείο να πει στους Αθηναίους ότι όλα τα κορίτσια σε ηλικία 5 έως 10 Μουσείο. ετών που ζούσαν στην Αττική έπρεπε να αφιερωθούν σε αυτήν. Μικρό αλλά πολύ ενδιαφέρον Οι Αθηναίοι υπάκουσαν στην μουσείο, που σε 5 αίθουσες 121

121. Η βόρεια πλευρά του Γυφτόκαστρου (4ος αι. Π.Χ.) με επτά εναπομείναντες τετράγωνους πύργους είναι το πιο καλά διατηρημένο τμήμα της κατασκευής.

απαίτηση της θεάς και έφεραν τα κορίτσια τους στον ναό της, όπου περνούσαν μεγάλες περιόδους της παιδικής τους ηλικίας υπηρετώντας την και συμμετέχοντας στις γιορτές που διοργανώνονταν εκεί. Τα κορίτσια, που πήγαιναν στο ναό, αποκαλούνταν άρκτοι (αρκούδες). Οι γιορτές προς τιμήν της θεάς αποκαλούνταν Βραυρώνια και περιλάμβαναν μουσικές εκδηλώσεις, αθλητικούς διαγωνισμούς και απαγγελία ποιημάτων.

11.1 Σπήλαιο Παιανίας (Κουτούκι).

Η ποικιλότητα των βράχων και η πολυμορφία των σταλακτιτών και σταλαγμιτών αναγάγουν το Σπήλαιο Κουτούκι ως ένα από τα πλέον πλούσια και ενδιαφέροντα στην Ελλάδα. Η συνολική του έκταση είναι 3.800 τ.μ. και βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του Υμηττού σε υψόμετρο 540 μ., 4 χλμ. από την Παιανία στην περιοχή Μεσόγεια. Πώς να πάτε. Η Βραυρώνα βρίσκεται σε απόσταση μόλις 38 χλμ από την Αθήνα. Αν πάτε με δικό σας αυτοκίνητο, ακολουθείστε το δρόμο για Μαρκόπουλο-Πόρτο Ράφτη, στο τέλος της Λ. Μεσογείων, μετά το προάστιο της Αγίας Παρασκευής. Υπάρχει λεωφορείο που εξυπηρετεί την περιοχή και αναχωρεί κάθε μία ώρα από την οδό Μαυροματαί122

ων (Πεδίον του Άρεως – τηλ. 210 82.30.179).

12 ΒΟΡΕΙΟΔΥΤΙΚΗ ΑΤΤΙΚΗ Παραθεριστική περιοχή, όπου πολλοί Αθηναίοι διατηρούν εξοχικά σπίτια. Περιοχή φυσικού κάλλους με μεγάλες εκτάσεις πευκοδάσους και ενδιαφέροντες ορεινούς όγκους (Κιθαιρώνας, Πάστρα, Πατέρας, Γεράνεια) που ενδείκνυνται για πεζοπορία και αθλήματα βουνού, διαθέτει ωραίες παραλίες (βλ. σελ. 121), παραδοσιακά χωριά (Αλεποχώρι, Βίλια, Κριεκούκι ή Ερυθρές κ.α.) και αναπτυγμένη ξενοδοχειακή υποδομή. ΔΕΙΤΕ: Ελευθερές. Αρχαία βοιωτική πόλη, που τον 6ο αι. π.Χ. πέρασε στην κυριαρχία των Αθηναίων. Ο αρχαιολογικός χώρος (κοντά στο χωριό Βίλια) περιλαμβάνει θεμέλιο ναού του 4ου αι. π.Χ., ίχνη κατοικιών από τα αρχαϊκά έως τα παλαιοχριστιανικά χρόνια και θεμέλια δύο παλαιοχριστιανικών βασιλικών, ενώ σε βραχώδη λόφο δεσπόζει το φρούριο Γυφτόκαστρο (με περίμετρο τειχών 860 μ.), που εντάχτηκε από τους Αθηναίους

ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΕΚΔΡΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ

στεγάζει εκθέματα προερχόμενα όχι μόνο από την περιοχή της Βραυρώνας αλλά και από την Ανάβυσσο, την Περατή και άλλα μέρη της Αττικής. Καλύπτουν τις περιόδους από την χαλκοκρατία έως τη ρωμαϊκή εποχή και ανάμεσά τους σημαντικότερα θεωρούνται τα γλυπτά από το ιερό της Αρτέμιδος.

107

ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΕΚΔΡΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ 108

123. Ο Πόρος, ένα από τα πιο όμορφα νησιά του Σαρωνικού κόλπου. 124. Στο Κολωνάκι βρίσκονται μερικές από τις γνωστότερες φίρμες ειδών ρουχισμού.

αποστάσεις από Αθήνα: Βίλια 54 χλμ., Αλεποχώρι 60 χλμ., Ερυθρές 61 χλμ.). Επίσης υπάρΦρούριο Αιγοσθένων. χουν λεωφοριακές συνδέσεις Βρίσκεται στο Πόρτο Γερμενό, (Κ.Τ.Ε.Λ.) που εξυπηρετούν τις περιοχές αυτές και αναχωχρονολογείται στον 4ο - 3ο αι. ρούν από τον σταθμό μετρό π.Χ. και θεωρείται το καλύτερα «Θησείο» προς Ερυθρές, Πόρτο διατηρούμενο αρχαίο κάστρο. Κοντά στο φρούριο, σώζονται τα Γερμενό και Μέγαρα (τηλ. 210 32.44.448). θεμέλια πεντάκλιτης βασιλικής (5ος αι. μ.Χ.) με ψηφιδωτό δάπεδο, ενώ στην Ακρόπολη του ΝΗΣΙΑ ΣΑΡΩΝΙΚΟΥ φρουρίου υπάρχουν λείψανα Από το κεντρικό λιμάνι του από κελιά μεσαιωνικού μοναΠειραιά (Πύλη Ε8) αναχωρούν στηριού, καθώς και εκκλησάκι της ίδιας εποχής, που λειτουργεί καθημερινά πλοία, φέριμποτ και ιπτάμενα δελφίνια για τα παέως σήμερα. νέμορφα νησιά του Σαρωνικού Σαλαμίνα, Αίγινα, Αγκίστρι, Πώς να πάτε. Με δικό σας Ύδρα, Πόρο και Σπέτσες. Επίαυτοκίνητο ακολουθείστε στην σης, πολλά τουριστικά γραφεία εθνική οδό Αθήνας-Κορίνθου οργανώνουν ημερήσιες κρουακαι μετά την Ελευσίνα στρίψζιέρες στα νησιά αυτά. τε προς Μάνδρα (ενδεικτικές στον αμυντικό σχεδιασμό της Αττικής τον 4ο αι. π.Χ.

123

124

109

ΑΓΟΡΕΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ Η Αθήνα είναι μία πόλη γεμάτη ευχάριστες εκπλήξεις για όσους αναζητούν καλές αγορές και ευκαιρίες. Τα χρυσά και αργυρά κοσμήματα αποτελούν ένα σημαντικό τομέα ενδιαφέροντος, δεδομένης της παγκόσμιας φήμης των ελληνικών σχεδίων. Τα πολυάριθμα κοσμηματοπωλεία, τα οποία εντοπίζονται κυρίως στην περιοχή του Συντάγματος και του Κολωνακίου, έχουν να επιδείξουν μία ευρεία συλλογή τόσο από αναπαραγωγές αρχαίων ελληνικών κοσμημάτων, όσο και από παραδοσιακά και μοντέρνα κομμάτια. Τα περισσότερα από αυτά είναι χειροποίητα, φτιαγμένα από εγχώριους τεχνίτες. Επίσης, σε πολλά αθηναϊκά καταστήματα μπορεί κάποιος να βρει φιλιγκράν από ασήμι και τυρκουάζ που

φτιάχνονται κυρίως στην πόλη των Ιωαννίνων της Ηπείρου, σε παραδοσιακά μοτίφ εξαιρετικής ομορφιάς. Σας προτείνουμε μία επίσκεψη στο Μουσείο Κοσμημάτων Ηλία Λαλαούνη, που φιλοξενεί περισσότερα από 3.000 σχέδια κοσμημάτων. Οι 45 συλλογές του μαρτυρούν την ιστορία του ελληνικού κοσμήματος που πήρε στοιχεία από την τέχνη και την αρχιτεκτονική έντεκα διαφορετικών πολιτισμών, από τη φύση, την τεχνολογία και τη βιολογία. Αξίζει να αναφέρουμε και τις περίφημες γούνες της Καστοριάς, προϊόν μίας τέχνης που τελειοποιήθηκε με το πέρασμα των αιώνων. Στην περιοχή της πλατείας του Συντάγματος υπάρχει μεγάλος αριθμός γουνεμπόρων

ΑΓΟΡΕΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

125

που προσφέρουν μία μεγάλη γκάμα από παλτά, μπουφάν και γούνινα καπέλα, τόσο σε κλασικά όσο και σε μοντέρνα σχέδια. Στις καλές αγορές περιλαμβάνονται επίσης τα σουβενίρ, τα χειροτεχνήματα και τα μπρούτζινα δοχεία. Τα μπακίρια, τα πήλινα και κεραμικά είδη είναι τομείς στους οποίους η Αθήνα έχει διαπρέψει από τους Αρχαϊκούς χρόνους. Το ιδανικό μέρος για να εντοπίσει κανείς μοναδικά είδη της ελληνικής κεραμικής τέχνης 110 125. Στην οδό και αγγειοπλαστικής είναι το προάστιο του Αμαρουσίου, όπου οι Αδριανού (Πλάκα), περισσότεροι σχεδιαστές-κεραθα βρείτε καταστή- μοποιοί διατηρούν καταστήματα ματα που πωλούν παραδοσιακά προϊόντα, σουβενίρ, είδη 126 ελληνικής λαϊκής τέχνης καθώς και χειροτεχνήματα κλπ. 126. Η οδός Ερμού κατακλύζεται τις περισσότερες μέρες του χρόνου από πλήθος κόσμου, αφού εκεί βρίσκονται συγκεντρωμένα πολλά γνωστά εμπορικά καταστήματα. 127. & 128. Επιλέξτε μεταξύ πολλών δραστηριοτήτων που προσφέρονται στην Αθήνα και διασκεδάστε με τα παιδιά σας.

με τα χειροποίητα έργα τους. Τα πλεκτά μάλλινα και βαμβακερά πουλόβερ με εξαιρετική ποιότητα και μοναδικό design είναι μια καλή αγορά, όπως και τα δερμάτινα είδη και υποδήματα που φτιάχνονται από έλληνες σχεδιαστές. Τα μέρη όπου θα τα αναζητήσετε είναι η οδός Ερμού και η πλατεία Κολωνακίου. Επίσης, σε αφθονία υπάρχουν παλαιά αντικείμενα (αντίκες) σε διάφορα καταστήματα στο Κολωνάκι, το Σύνταγμα και το Μοναστηράκι (μεταξύ άλλων έπιπλα, ξύλινα μπαούλα ζωγραφισμένα στο χέρι, πολύ όμορφες μινιατούρες, μικρά διακοσμητικά κ.α.).

ΔΙΑΣΚΕΔΑΖΟΝΤΑΣ ΜΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ Κατά την παραμονή σας στην ελληνική πρωτεύουσα, έχετε πολλές ευκαιρίες για να απολαύσετε στιγμές ξεκούρασης και διασκέδασης με τα παιδιά σας. Στην Πλάκα θα βρείτε το Παιδικό Μουσείο και το Μουσείο Ελληνικής Παιδικής Τέχνης (βλ. σελ. 29), δύο καταπληκτικούς χώρους αφιερωμένους αποκλειστικά στα παιδιά. Για χαλάρωση μπορείτε να περιηγηθείτε ή να κάνετε μια στάση στα κεντρικά πάρκα και χώρους πρασίνου της πόλης: τον Εθνικό Κήπο (βλ. σελ. 48), το Πεδίον του Άρεως (βλ. σελ. 64), το πάρκο Θησείου (βλ. σελ. 43), το πάρκο Ελευθερίας (βλ. σελ. 70), τους λόφους Λυκαβηττού (βλ. σελ. 52), Φιλοπάππου (βλ. σελ. 13), Νυμφών (βλ. σελ. 43), Στρέφη (βλ. σελ. 55) και Αρδηττού, καθώς και το πάρκο που αναπτύσσεται μεταξύ της Αρχαίας Αγοράς (βλ. σελ. 14) και του βράχου του Αρείου Πάγου (βλ. σελ. 13). Σε αρκετά κεντρικά σημεία της πόλης, υπάρχουν παιδικές χαρές με σύγχρονες υποδομές: στην πλατεία Δεξαμενής (Κολωνάκι, 127

βλ. σελ. 44-45), στον κήπο του Ζαππείου (βλ. σελ. 49), στη Νεάπολη (βλ. σελ. 53), στο Θησείο (βλ. σελ. 43) κ.α. Απολαύστε ένα μεγάλο τμήμα του ιστορικού κέντρου της Αθήνας με ποδήλατο, κατά μήκος του «Μεγάλου Περιπάτου» (βλ. σελ. 6), ακολουθώντας την πεζοδρομημένη διαδρομή 3 χλμ. που ξεκινά από το Ολυμπιείο και καταλήγει στο Γκάζι, μέσω των οδών Διονυσίου Αρεοπαγίτου, Αποστόλου Παύλου και Ερμού. Παρακολουθήστε μία παράσταση παραδοσιακού Θεάτρου Σκιών σε στεγασμένο ή υπαίθριο χώρο. Επισκεφθείτε το Πολιτιστικό Κέντρο «Ελληνικός Κόσμος» (βλ. σελ. 86), όπου πραγματοποιούνται ειδικά πολιτιστικά προγράμματα για παιδιά με τη χρήση νέων τεχνολογιών, το «Πλανητάριο» του Ευγενιδείου Ιδρύματος (βλ. σελ. 86), ένα από τα πλέον σύγχρονα στον κόσμο, το «Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας» με το Κέντρο «Γαία» (βλ. σελ. 87) και το Κέντρο Διάσωσης Θαλάσσιων Χελωνών του Συλλόγου «Αρχέλων» (3η Μαρίνα Γλυφάδας, www.archelon. 128

111

ΔΙΑΣΚΕΔΑΖΟΝΤΑΣ ΜΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ 112

gr), που παρέχει πληροφορίες για τη ζωή και την προστασία του είδους αυτού. Έχετε τη δυνατότητα να διασκεδάσετε παίζοντας με τα παιδιά σας στο μεγαλύτερο πάρκο ψυχαγωγίας στην Αθήνα «Allou Fun Park» (www.allou.gr), που βρίσκεται στην περιοχή του Ρέντη (7 χλμ. από το κέντρο) και στο «Adventure Park», χώρο αναψυχής στο δάσος της Μαλακάσας (38 χλμ. Β από την Αθήνα, www.adventure-park. gr), όπου διοργανώνονται δραστηριότητες που έχουν σχέση με τη φύση ή επισκεπτόμενοι το Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης «Αντώνη Τρίτση» (στην περιοχή Ίλιον, 8-10 χλμ. βορειοδυτικά από το κέντρο - www. parkotritsi.gr) όπου σε έκταση 1.200 στρ. με πλούσια χλωρίδα και πανίδα, τεχνικές λίμνες και μικρά ποταμάκια μπορείτε να κάνετε περιπάτους, ιππασία, ποδηλασία και να βρείτε παιδικές χαρές, έκθεση σπάνιων ερπετών, αγορά βιολογικών και παραδοσιακών προϊόντων, καφενεία κ.ά, τον Βοτανικό Κήπο Διομήδους (βλ. σελ. 93) και το «Αττικό Ζωολογικό Πάρκο» (βλ. σελ. 102), έναν από τους μεγαλύτερους ζωολογικούς κήπους στα Βαλκάνια. Κάντε περιπάτους, πικ-νικ ή ποδηλασία στους πανέμορφους 129

129. Υπάρχουν πολλές όμορφες παραλίες κατά μήκος των ακτών της Αττικής, που είναι εύκολα προσβάσιμες από το κέντρο της πόλης.

ορεινούς όγκους που περιβάλλουν την Αθήνα: την Πάρνηθα (βλ. σελ. 88), στην περιοχή της οποίας (Τατόι, 15 χλμ. ΒΔ από την Αθήνα) βρίσκονται και τα κατάφυτα κτήματα της πρώην βασιλικής οικογένειας της Ελλάδας (έκτασης 42.000 στρ.) με το παλιό θερινό ανάκτορο, την Πεντέλη (βλ. σελ. 90) και τον Υμηττό (βλ. σελ. 90). Τέλος, αν επιθυμείτε να κολυμπήσετε στη θάλασσα, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι η Αττική έχει το μοναδικό προνόμιο να διαθέτει δεκάδες οργανωμένες πλαζ (με υποδομή και για θαλάσσια σπορ) και ελεύθερες παραλίες, που ξεκινούν από τα νότια προάστια της Αθήνας (βλ. σελ. 73) και φτάνουν ως το ακρωτήριο του Σουνίου (βλ. σελ. 97) ή αναπτύσσονται κατά μήκος της ανατολικής και δυτικής ακτογραμμής της (αναλυτικές πληροφορίες για τις παραλίες της Αττικής, βλ. σελ. 121). Οι κοντινότερες παραλίες απέχουν μόλις 20’-45’ από το κέντρο της Αθήνας και μπορείτε να φτάσετε σε αυτές με λεωφορείο, τραμ (ως τη Βούλα) ή ταξί, ενώ στις πιο μακρινές (έως 90’) χρησιμοποιώντας υπεραστικό λεωφορείο, τον προαστιακό σιδηρόδρομο ή δικό σας αυτοκίνητο (για τις μετακινήσεις και τα μέσα μεταφοράς, βλ. σελ. 122).

ΝΥΚΤΕΡΙΝΗ ΖΩΗ Η Αθήνα είναι μία πόλη που δίνει στον επισκέπτη την εντύπωση ότι δεν κοιμάται ποτέ. Πολλοί μάλιστα λένε ότι η Αθήνα ζει τη νύχτα. Ο ισχυρισμός αυτός είναι σε μεγάλο βαθμό ακριβής. Καμία άλλη πόλη στον κόσμο δεν προσφέρει τόσες πολλές δυνατότητες νυκτερινής διασκέδασης όσο αυτή η αρχαία και συνάμα τόσο σύγχρονη πόλη. Οι δυνατότητες είναι πράγματι πολλές: αρχαίο ελληνικό δράμα σε θέατρο που χρονολογείται από την εποχή που γράφτηκε το έργο· ορχήστρες διεθνούς φήμης που ερμηνεύουν από Μπετόβεν μέχρι τζαζ σε ένα από τα πιο σύγχρονα μουσικά μέγαρα της Ευρώπης ·επίσης μουσικές σκηνές και κλαμπ μοναδικά στον κόσμο για την ποικιλία και ευρηματικότητά τους. Η πρωτεύουσα της Ελλάδας προσφέρει έντονες συγκινήσεις στους λάτρεις της νύκτας και του κεφιού. Ό,τι κι αν αποφασίσετε να κάνετε, σύντομα θα ανακαλύψετε ότι η νυκτερινή ζωή της Αθήνας, με τις ποικίλες και ξεχωριστές επιλογές που προσφέρει, σας επιτρέπει να απολαύσετε τη διασκέδασή

σας όλη νύκτα. Το μόνο πρόβλημα είναι ότι την επόμενη μέρα έχετε να δείτε πολλά και σημαντικά αξιοθέατα. Μπορείτε να ξεκινήσετε τη βραδιά σας σε ένα από τα εκλεκτά εστιατόρια ή σε μία από τις χαρακτηριστικές ελληνικές ταβέρνες, που υπάρχουν παντού στην πόλη. Η ατμόσφαιρα σε όλα τα ελληνικά εστιατόρια είναι ανεπιτήδευτη, χαλαρή και φιλική και το φαγητό είναι εξαιρετικό. Μπορείτε να πάτε σε ταβέρνα με ζωντανή ελληνική μουσική ή σε κάποιο από τα εκατοντάδες μοντέρνα μπαρ, κλαμπ και νυκτερινά κέντρα με ορχήστρα, που παίζουν όλα τα είδη μουσικής και συγκεντρώνουν πολύ κόσμο. Βρίσκονται στις κεντρικές περιοχές της πόλης, καθώς και σε όλα τα προάστια (Κηφισιά, Φάληρο, Γλυφάδα, Βουλιαγμένη, Βούλα, Βάρκιζα κ.τλ.). Λέγεται ότι μία νύκτα στα μπουζούκια είναι μία εμπειρία που μένει αξέχαστη σε όλους. Κατά τη διάρκεια μίας επίσκεψής σας, αξίζει να δοκιμάσετε ένα από τα μέρη αυτά, να ακούσετε αυθεντική ελληνική μουσική, να τραγουδήσετε και να χορέψετε με τους θαμώνες.

130. & 131. Διασκεδάστε-αλά ελληνικά-στις παραδοσιακές ταβέρνες στο κέντρο της πόλης και στα προάστεια. 130

131

113

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ ΚΑΙ ΚΡΑΣΙΑ Οι μοναδικές γεύσεις της ελληνικής κουζίνας κάνουν την Ελλάδα να ξεχωρίζει. Το διάστημα που θα βρίσκεστε στη χώρα αυτή, σας περιμένουν ευχάριστες γαστρονομικές εκπλήξεις. Σε αντίθεση με την αντίληψη που ο περισσότερος κόσμος έχει για την ελληνική κουζίνα, θα ανακαλύψετε ότι η τελευταία δεν είναι μόνο ο «μουσακάς», το «σουβλάκι» και η «χωριάτικη σαλάτα», αλλά ότι αποτελείται από μία μεγάλη ποικιλία πιάτων που μπορούν να ικανοποιήσουν πλήρως τις γαστρονομικές αναζητήσεις τόσο των κρεατοφάγων όσο και των χορτοφάγων. Εξάλλου, τα πράγματα δεν θα μπορούσε να ήταν διαφορετικά στη χώρα που γέννησε τα συμπόσια και τους Επικούρειους φιλόσοφους. Για την ακρίβεια, ο Αρχέστρατος ήταν εκείνος που το 330 π.Χ. έγραψε το πρώτο βιβλίο μαγειρικής στην ιστορία και μας υπενθύμισε ότι η κουζίνα αποτελεί δείγμα πολιτισμού. Η Ελλάδα έχει γαστρονομική παράδοση περίπου 4.000 ετών. Ωστόσο, όπως συμβαίνει με τις περισσότερες εθνικές κουζίνες, η ελληνική γαστρονομία επηρέασε και επηρεάστηκε από τις γειτονικές της χώρες, τόσο από την Ανατολή όσο και από τη Δύση.

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ Αυτό που κάνει την παραδοσιακή ελληνική κουζίνα να ξεχωρίζει από τις άλλες είναι ο συνδυασμός των εξής παραγόντων: τα μοναδικά συστατικά, η ελληνική φιλοσοφία πάνω σε διατροφικά θέματα και στην ιδέα του να μοιράζεται κανείς τα γεύματα με άλλους, καθώς και η ίδια η χώρα και η όλη ατμόσφαιρα.

114

132. Η απόλαυση ενός καλού γεύματος με φίλους αποτελεί χαρακτηριστικό ελληνικό έθιμο. 133. Η χωριάτικη, παραδοσιακή ελληνική σαλάτα. 134. Το γλυκό μαστίχα είναι επίσης γνωστό και ως «υποβρύχιο», καθώς σερβίρεται μέσα σε ποτήρι με νερό.

132

Τα βασικά συστατικά. Η ελληνική κουζίνα έχει τέσσερα μυστικά: τα καλά φρέσκα συστατικά, τη σωστή χρήση των μυρωδικών (βοτάνων) και των μπαχαρικών, το διάσημο ελληνικό ελαιόλαδο και την απλότητά της. Το ελληνικό ελαιόλαδο αξίζει μία ξεχωριστή μνεία. Συνοδεύει σχεδόν όλα τα ελληνικά πιάτα, στα περισσότερα χρησιμοποιείται σε αφθονία, είναι αρίστης

133

Μεσογείου είναι πολύ πιο νόστιμα από αυτά των ωκεανών. Το Αιγαίο και το Ιόνιο πέλαγος είναι πεντακάθαρες θάλασσες, πλούσιες σε ψάρι. Το φρέσκο ψάρι που ψήνεται στα κάρβουνα θεωρείται πραγματική απόλαυση. Η ελληνική «φιλοσοφία». Η στιγμή της ημέρας που οι Έλληνες μαζεύονται γύρω από το τραπέζι για να απολαύσουν ένα γεύμα ή διάφορα ορεκτικά (μεζέδες) με ούζο, είναι μία στιγμή που όλοι οι κάτοικοι αυτής της χώρας τηρούν με ευλάβεια. Το να μοιραστούν οι Έλληνες ένα γεύμα με φίλους, στο σπίτι, στο εστιατόριο ή σε μια ταβέρνα είναι μια βαθιά ριζωμένη κοινωνική συνήθεια. Η ελληνική λέξη συμπόσιο, μία λέξη τόσο αρχαία όσο και η ίδια η χώρα, εάν μεταφραστεί κατά λέξη, σημαίνει «πίνω μαζί με παρέα». Η ατμόσφαιρα στα τυπικά ελληνικά εστιατόρια και τις ταβέρνες είναι πολύ χαλαρή, απλή, χωρίς επισημότητες. Η ετοιμασία του φαγητού, από την άλλη πλευρά, έχει τους δικούς της ιερούς κανόνες. Οι καλοί ερασιτέχνες μάγειροι χαίρουν μεγάλης εκτίμησης από τον κοινωνικό τους περίγυρο, ενώ καλή νοικοκυρά στην Ελλάδα σημαίνει, κυρίως, καλή μαγείρισσα. Και ένας καλός μάγειρας μπορεί να αφιερώσει μέρες ολόκληρες για 134

ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΚΡΑΣΙΑ

ποιότητας και πολύ καλό για την υγεία. Επιπλέον, είναι γνωστό πως χάρη στο ήπιο ελληνικό κλίμα δεν συνηθίζεται η τεχνητή καλλιέργεια των λαχανικών. Κατά συνέπεια, τα περισσότερα λαχανικά καλλιεργούνται με φυσικό τρόπο κι έτσι διατηρούν όλο το άρωμα και τη γεύση τους. Θα μείνετε ευχαριστημένοι από τη γεύση της ελληνικής ντομάτας, του λάχανου, του καρότου, του κρεμμυδιού, του μαϊντανού και του σκόρδου. Παράλληλα, δεν πρέπει να ξεχνάτε την πλούσια γεύση και το άρωμα των φρέσκων ελληνικών φρούτων, όπως τα σταφύλια, τα βερίκοκα, τα ροδάκινα, τα κεράσια, το πεπόνι, το καρπούζι κ.α. Όσο για τα μυρωδικά (βότανα), τα οποία σχεδόν όλοι οι Έλληνες μαζεύουν από τα βουνά και την εξοχή τους, φημίζονται για τη γεύση, το άρωμα και τις θεραπευτικές τους ιδιότητες. Καθώς θα γεύεστε κάποιο από τα πολλά διαφορετικά πιάτα, το μεθυστικό άρωμα της ρίγανης, του θυμαριού, του δυόσμου ή του δενδρολίβανου θα σας σαγηνεύσει. Μην ξεχάσετε να δοκιμάσετε επίσης τα ελληνικά τυριά και κυρίως τη φέτα. Δεδομένου ότι τα πρόβατα και οι κατσίκες είναι ελευθέρας βοσκής και οι βοσκότοποι είναι ιδιαίτερα χλοεροί, τα κρέατα έχουν μοναδική γεύση, που δεν θα συναντήσετε πουθενά αλλού. Τα θαλασσινά της

115

ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΚΡΑΣΙΑ

τα νησιά της Χίου και της Θάσου, φημισμένα σε όλο τον αρχαίο κόσμο. Για ποικίλους ιστορικούς Η γενική ατμόσφαιρα. και κοινωνικούς λόγους, καθώς Δοκιμάστε ένα ποτήρι ούζο ή και εξαιτίας διαφόρων φυσικών κρασί συνοδευόμενο από ψητό καταστροφών, η τέχνη της οινοχταπόδι ή οποιοδήποτε άλλο ποιίας παραμελήθηκε απ’ τα μέσα ελληνικό πιάτο, ενώ κάθεστε κάτω του 19ου αιώνα μέχρι τις αρχές της από τη σκιά ενός δέντρου σε μια δεκαετίας του 1960. Τότε ήταν μικρή ταβέρνα δίπλα στη θάλασσα, που οι αρχαίες παραδόσεις της σε κάποιο από τα νησιά του Αιγαί- οινοποιίας άρχισαν να αναβιώνουν ου. Κατόπιν γυρνώντας σπίτι σας, και σήμερα μπορεί κανείς να βρει προσπαθήστε να επαναλάβετε πολλά εξαιρετικά ελληνικά κρασιά αυτή την εμπειρία, ετοιμάζοντας το που παράγονται σε όλη τη χώρα. ίδιο πιάτο και σερβίροντας το ίδιο Όταν δοκιμάζετε το ελληνικό ποτό. Οπουδήποτε κι αν αποφασί- κρασί, λάβετε υπόψη σας ότι πρόκειται για ένα προϊόν εξαιρετικής σετε να το επαναλάβετε, σύντομα θα ανακαλύψετε ότι δεν πρόκειται σοδειάς που παράγεται από ποικιλίες σταφυλιού άγνωστες στους για την ίδια γεύση. Δεν είναι ότι φίλους του κρασιού της Δύσης. κάτι δεν πάει καλά με την ευαισθησία του ουρανίσκου σας ή τις Τα ελληνικά κρασιά χωρίζομαγειρικές σας ικανότητες, αλλά νται σε τέσσερις κατηγορίες: ότι η ελληνική εμπειρία για την 1) Οίνος με ονομασία προεαπόλαυση των γεύσεων, κυρίως ο λεύσεως ελεγχόμενη συνδυασμός του φαγητού και του 2) Οίνος με ονομασία προελεύχώρου, δεν μπορεί να επαναλησεως ανωτέρας ποιότητας φθεί, να εξαχθεί ή να αντιγραφεί. Είναι απλά κάτι που μπορείς να 3) Οίνος τοπικός βρεις, να γευτείς και να απολαύ4) Οίνος επιτραπέζιος σεις μόνο στην Ελλάδα. Οίνοι με ονομασία προελεύΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΡΑΣΙΑ σεως ελεγχόμενη. Η Ελλάδα, πέραν του ότι είναι η Στην κατηγορία αυτή περιγενέτειρα του Διονύσου, του θεού λαμβάνονται μόνο γλυκά κρασιά, 116 του κρασιού, είναι και η γενέτειρα όπως η Μαυροδάφνη της του πρώτου οίνου Ο.Π.Α.Π. στην Κεφαλονιάς και της Πάτρας, το 135. ιστορία. Αυτά ήταν τα κρασιά από Μοσχάτο της Πάτρας, της Λήμνου, Ντομάτες και πιπεριές γεμιστές με ρύζι, 135 κιμά ή λαχανικά, αποτελούν ένα από τα πιο δημοφιλή πιάτα της ελληνικής κουζίνας. 136. Οι λιχουδιές με θαλασσινά αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της ελληνικής γαστρονομίας. 137. & 138. Η Αττική είναι μια παραδοσιακή περιοχή που παράγει κρασιά υψηλής ποιότητας.

να ετοιμάσει ένα γεύμα για τους φίλους του.

της Κεφαλονιάς, της Ρόδου καθώς και το Γλυκό της Σάμου. Η κατηγορία Ο.Π.Α.Π. (Ονομασία Προέλευσης Ανωτέρας Ποιότητας). Περιλαμβάνει πολλά από τα καλύτερα κρασιά της Ελλάδας. Υπάρχουν 20 περιοχές ως τώρα που έχουν δικαίωμα Ονομασίας Προέλευσης. Στη Βόρεια Ελλάδα, υπάρχουν οι ονομασίες Ζίτσα, Αμυνταίο, Γουμένισα και Νάουσα. Στη Χαλκιδική η Ονομασία Πλαγιές Μελιτονά, στη Θεσσαλία ο Αγχίαλος και το Ραψάνη. Κοντά στην Αθήνα, υπάρχει η ονομασία της Κάντζας, στην Πελοπόννησο, οι ονομασίες της Πάτρας, Μαντινεία και Νεμέα. Στα Ιόνια νησιά, υπάρχει το Ρόμπολα Κεφαλονιάς και στα νησιά της Πάρου, της Λήμνου, της Ρόδου και της Σαντορίνης υπάρχουν το Πάρος, το Λήμνος, το Ρόδος, το Σαντορίνη. Τέλος, στην Κρήτη υπάρχουν οι ονομασίες Προέλευσης Αρχάνες, Πεζά, Σητεία και Δάφνες. Τέλος, οι άλλες δύο κατηγορίες, των τοπικών και επιτραπέζιων οίνων κρύβουν πολλές ευ137

χάριστες και μεθυστικές εκπλήξεις για τον λάτρη του κρασιού. Αττικός Αμπελώνας. Η Αττική αποτελεί παραδοσιακά χώρο παραγωγής κρασιού υψηλής ποιότητας. Η συνολική έκταση του Αττικού αμπελώνα είναι 65.385 στρ. και οι ποικιλίες που καλλιεργούνται είναι: Σαββατιανό, Αθήρι, Βηλάνα, Μοσχάτο λευκό, Ροδίτης, Ασύρτικο. Ρομπόλα, Μοσχάτο Αλεξάνδρειας, Μοσχάτο Αμβούργου, Φιλέρι, Μαλαγουζιά (Ελληνικές λευκές), Μανδηλαριά, Αγιωργίτικο (Ελληνικές ερυθρές), Chardonnay, Sauvignon blanc, Ugni blanc, Semillon (ξένες λευκές) και Merlot, Cabernet Sauvignon, Carignan, Syrah, Tempranillo (ξένες ερυθρές). Επίσης, η περιοχή της ανατολικής Αττικής (Μεσόγεια) φημίζεται και για την ομώνυμη ρετσίνα, δημοφιλές κρασί που συνοδεύει άριστα τα πιάτα της μεσογειακής κουζίνας. Για περισσότερες πληροφορίες απευθυνθείτε στην Ένωση Οινοπαραγωγών Αμπελώνα Αττικής, τηλ.: 210 60.38.019, website: www.enoaa.gr. 138

ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΚΡΑΣΙΑ

136

117

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

118

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

ΠΟΤΕ ΝΑ ΠΑΤΕ

Η Ελλάδα βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο της Ευρώπης. Ο πληθυσμός της χώρας είναι 10.815.000 κάτοικοι. Το πολίτευμά της είναι Προεδρευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία και το από το 1981 είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Αθήνα βρίσκεται στο νομό Αττικής και εκτείνεται στο Λεκανοπέδιο Αττικής, που περικλείεται από τους ορεινούς όγκους Αιγάλεω, Πάρνηθα, Πεντέλη και Υμηττός. Μαζί με τα προάστιά της και τη γειτονική πόλη του Πειραιά συγκροτούν ενιαίο οικιστικό σύνολο (μείζον πολεοδομικό συγκρότημα πρωτεύουσας), που συγκεντρώνει περίπου 4 εκ. κατοίκους. Νόμισμα. Από την 1η Ιανουαρίου 2001 το εθνικό νόμισμα της Ελλάδας είναι το ευρώ. Για αγορά συναλλάγματος, μπορείτε να απευθύνεστε στο αεροδρόμιο, τα ιδιωτικά ανταλλακτήρια συναλλάγματος και τις τράπεζες. Κωδικός κλήσης. Ο διεθνής τηλεφωνικός κωδικός κλήσης για την Ελλάδα είναι +30. Ώρα. Η Ελλάδα είναι επτά ώρες μπροστά από την επίσημη ανατολική ώρα (Eastern Standard Time), δύο ώρες από την ώρα Γκρήνουιτς και μία ώρα από εκείνη της Κεντρικής Ευρώπης. Κλίμα. Η Αθήνα έχει εύκρατο κλίμα, με ηλιοφάνεια περισσότερες από 260 ημέρες το χρόνο. Η μέση θερμοκρασία στην Αθήνα, κατά μήνα, είναι:

Εάν αναρωτιέστε πότε είναι η καλύτερη στιγμή για να επισκεφτείτε την Αθήνα, η απάντηση είναι οποιαδήποτε εποχή του χρόνου. Η υψηλή τουριστική περίοδος, πάντως, διαρκεί από τον Απρίλιο μέχρι τον Οκτώβριο, με εποχή αιχμής τον Αύγουστο.

Μήνας

Θερμοκρασία (σε ΟC)

Ιανουάριος Φεβρουάριος Μάρτιος Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Οκτώβριος Νοέμβριος Δεκέμβριος

10.3 10.6 12.3 15.9 20.7 25.2 28 27.8 24.2 19.5 15.4 12

ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΟΡΤΕΣ & ΑΡΓΙΕΣ Πρωτοχρονιά: 1η Ιανουαρίου. Θεοφάνεια: 6 Ιανουαρίου. Γίνεται καθαγιασμός των υδάτων στην περιοχή του Πειραιά. Ρίχνεται ο Σταυρός στη θάλασσα και νεαροί άνδρες βουτούν για να τον πιάσουν. Καθαρά Δευτέρα: 41 ημέρες πριν το Πάσχα. Είναι η ημέρα που ξεκινά η νηστεία. Την Καθαρά Δευτέρα οι Έλληνες πετούν χαρταετούς, τρώνε νηστήσιμα φαγητά και γιοτάζουν τα κούλουμα. Οι Αθηναίοι συγκεντρώνονται κυρίως στο λόφο του Φιλοπάππου και άλλα υψώματα της πόλης. Ημέρα της Ανεξαρτησίας και Γιορτή του Ευαγγελισμού: 25η Μαρτίου. Στρατιωτική παρέλαση. Πάσχα: Μεγάλη Παρασκευή έως Δευτέρα του Πάσχα. Το απόγευμα της Μεγάλης Παρασκευής κάθε εκκλησία στολίζει έναν επιτάφιο. Κατά την περιφορά του Επιταφίου, πομπή την οποία ακολουθεί ο κόσμος κρατώντας αναμμένα κεριά στα χέρια και ψάλλοντας ύμνους, γεμίζουν οι δρόμοι κάθε πόλης και κάθε χωριού της χώρας. Ανάσταση: Γιορτάζεται τα μεσάνυχτα, την παραμονή του Πάσχα, με πυροτεχνήματα και λαμπάδες. Ημέρα του Πάσχα: Παραδοσιακά, την ημέρα του Πάσχα οι Έλληνες τρώνε σουβλιστό αρνί. Οι εορταστικές εκδηλώσεις περιλαμβάνουν τραγούδια και χορούς κατά τη διάρκεια της ημέρας. Εργατική Πρωτομαγιά: 1η Μαϊου. Πολλές γιορτές λουλουδιών σε όλη την Αθήνα. Κοίμηση της Θεοτόκου: Η 15η Αυγούστου. 28η Οκτωβρίου: Εθνική εορτή. Στρατιωτική παρέλαση. Χριστούγεννα: 25η -26η Δεκεμβρίου

ΠΡΕΣΒΕΙΕΣ-ΠΡΟΞΕΝΕΙΑ Για πληροφορίες σχετικά με τις Πρεσβείες και τα Προξενεία όλων των χωρών, απευθυνθείτε στον Ε.Ο.Τ. ή στο: Υπουργείο Εξωτερικών: Γραφείο Ενημέρωσης Κοινού, Ακαδημίας 3 (ισόγειο), τηλ.: 210 36. 82. 048, fax: 210 36 82 474, email: apodimosypex@kep.gov.gr, website: www.mfa.gr, ώρες λειτουργίας: 8 π.μ.-6μ.μ.

ΑΡΚΤΙΚΟΛΕΞΑ Υπάρχουν αρκετά ελληνικά αρκτικόλεξα, που σίγουρα θα δείτε συχνά κατά την επίσκεψή σας στην Αθήνα. EOT: Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού ΕΛΠΑ: Οδική Βοήθεια ΕΛΤΑ: Ελληνικά Ταχυδρομεία ΚΤΕΛ: Υπεραστικά λεωφορεία ΟΑΣΑ: Αστικές Συγκοινωνίες ΟΣΕ: Οργανισμός Σιδηροδρόμων Ελλάδος OTE: Οργανισμός Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος

ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ Στην Ελλάδα, το πρότυπο είναι το εναλασσόμενο ρέυμα των 220V (50Hz).

INTERNET Σε αρκετά κεντρικά σημεία της Αθήνας (πλατεία Συντάγματος, πλατεία Κοτζιά, περιοχή Θησείου κ.ά.) προσφέρεται η δυνατότητα για δωρεάν ασύρματη σύνδεση στο internet (πληροφορίες: www. athenswifi.gr), όπως επίσης και σε πολλούς άλλους δημόσιους χώρους (μουσεία, βιβλιοπωλεία κ.ά.). Επίσης, στις περισσότερες συνοικίες και προάστια της πόλης, στον Πειραιά

και στις άλλες περιοχές της Αττικής λειτουργούν πολλά internet café.

ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟ Τα σήματα των ταχυδρομικών καταστημάτων είναι μπλε και κίτρινου χρώματος, ενώ τα ταχυδρομικά κουτιά είναι κίτρινα. Όλα τα ταχυδρομεία στην Αθήνα είναι ανοιχτά από Δευτέρα μέχρι Παρασκευή από 07.30 έως 14.00. Ωστόσο, τα τρία ταχυδρομικά γραφεία, που αναφέρονται παρακάτω, παραμένουν ανοιχτά μέχρι πιο αργά: Οδός Μητροπόλεως 2, Πλατεία Συντάγματος: τηλ.: 210 33 19 501, 210 32 26 253. Ανοιχτά: Καθημερινές 07:30–20:00, Σαβ: 07:30 – 14:00, Κυρ: 09:00 – 13:30. Οδός Αιόλου 100, Πλ. Ομονοίας τηλ.: 210 32 16 024, 210 32. 47. 690. Ανοιχτά: Καθημερινές 07:30–20:00, Σαβ: 07:30 – 14:00. Μητροπόλεως 60. τηλ.: 210 32 18 143. Ανοιχτά: Καθημερινές 07:30–20:00 Κλειστά Σάββατο - Κυριακή. Ελληνικά Ταχυδρομεία (ΕΛ.ΤΑ.): πληροφορίες τηλ.: 800 11 82 000, website: www.elta.gr. Τηλεγραφήματα εσωτερικούεξωτερικού: τηλ.: 136. Τηλεταχυδρομείο («Πόρτα-Πόρτα»): τηλ.: 800 11 83 000 (χωρίς χρέωση), 210.60.73.000 (από κινητό τηλέφωνο) Αποστολές δεμάτων: τηλ.: 210 52. 49. 359

ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΝΑΓΚΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αττικής: Λεωφ. Αλεξάνδρας 173, τηλεφωνικό κέντρο 1033, 210 64.76.000 Άμεση Δράση: τηλ.: 100, 112 Υπηρεσία Δίωξης ναρκωτικών: τηλ.: 109, 210 64.76.215, 210 64.47.534 Τροχαία Αθήνας: τηλ.: 210 52 84 000. Διεύθυνση Αστυνομίας Πειραιά: Ηρώων Πολυτεχνείου 37, τηλεφωνικό κέντρο 210 41.74.471 Τροχαία Πειραιά: τηλ.: 210 41.39.263-4.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

ΛΟΙΠΕΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΕΟΡΤΕΣ: Απόκριες: Καρναβαλικές εκδηλώσεις διάρκειας 3 εβδομάδων, οι οποίες λήγουν την Καθαρά Δευτέρα. Στην Αθήνα, τα κύρια καρναβαλικά γεγονότα γίνονται στην Πλάκα. Γιορτή Κρασιού: Οργανώνεται από διάφορους δήμους. Ναυτική Εβδομάδα: Γιορτάζεται στο Φάληρο. Πεντηκοστή: Γιορτάζεται 50 ημέρες μετά το Πάσχα.

119

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ 120

Τροχαία αεροδρομίου: τηλ.: 210 35 36 899. Ε.Λ.Π.Α.: Μεσογείων 395, τηλεφωνικό κέντρο 210 60.68.800 Οδική Βοήθεια Ε.Λ.Π.Α.: Road Assistance: τηλ.: 10400. ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ Κέντρο Άμεσης Βοηθείας: τηλ.: 166. Εφημερεύοντα νοσοκομεία, φαρμακεία, γιατροί: τηλ.: 14944 (στην ελληνική γλώσσα). Αγγλοελληνικές ιατρικές πληροφορίες: τηλ.: 210 89 83 146. Άμεση ιατρική βοήθεια: τηλ.: 210 74 60 000 SOS Ιατροί: τηλ.: 1016. Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας: τηλ.: 210 24.10.000 Κέντρο δηλητηριάσεων: τηλ.: 210 77 93 777-8. Τηλεφωνική γραμμή για AIDS: τηλ.: 210 72 22 222. (Δευτ. – Παρ. 09:00 - 21:00) Άμεση κοινωνική και ψυχολογική βοήθεια: τηλ.: 197 (24ωρη λειτουργία). Πυροσβεστική: τηλ.: 199.

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ (E.O.T.) Κεντρικά γραφεία: Τσόχα 7 - 115 21 Αθήνα, τηλ.: 210 87 07 000, 210 87 07 088, 1572, email: info@gnto.gr, website www.visitgreece.gr. Γραφείο πληροφοριών Αθήνας: Διονυσίου Αρεοπαγίτου 18-20, τηλ.: 210 33 10 392, 210 33 10 716, 210 33 10 347 fax: 210 33 10 640. Γραφεία Ε.Ο.Τ. εξωτερικού: Για τα γραφεία Ε.Ο.Τ. εξωτερικού απευθυνθείτε στα κεντρικά γραφεία του Οργανισμού ή επισκεφθείτε την ιστοσελίδα www. visitgreece.gr ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ Είναι τμήμα της Ελληνικής Αστυνομίας (ΕΛ.ΑΣ) και αποτελείται από άνδρες και γυναίκες ειδικά εκπαιδευμένους, με αρμοδιότητα

να προσφέρουν πληροφόρηση και βοήθεια στους τουρίστες, όποτε τη χρειάζονται. ΄Έχουν επίσης αρμοδιότητα να επιλύουν μικροδιαφορές μεταξύ τουριστών και τουριστικών επιχειρήσεων. Όλοι μιλούν ξένες γλώσσες. Τους αναγνωρίζετε από το διακριτικό «Τουριστική Αστυνομία» στον ώμο της στολής τους. Για τουριστικές πληροφορίες, καλέστε 1571 οποιαδήποτε μέρα και ώρα, απ’ οποιοδήποτε σημείο της χώρας. Σταθμός Τουριστικής Αστυνομίας Αθήνας: Βείκου 43-45 - Κουκάκι, τηλ.: 210 92 00 724-26-27-2930-32. Σταθμός Τουριστικής Αστυνομίας Πειραιά: Ακτή Ξαβερίου, τηλ.: 210 42 90 664-5. Δήμος Αθηναίων (πληροφορίες): τηλ.: 1595.

ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ Στην Αθήνα και την ευρύτερη περιοχή (προάστια-Πειραιάς-Αττική) λειτουργούν περισσότερα από 700 καταλύματα όλων των κατηγοριών, με συνολική δυναμικότητα περίπου 63.000 κλινών. Πολλά από αυτά τα καταλύματα έχουν ανακαινιστεί και εκσυγχρονιστεί πρόσφατα και διαθέτουν σύγχρονες υποδομές υψηλών προδιαγραφών. Για πληροφορίες σχετικά με κρατήσεις δωματίων σε καταλύματα όλων των κατηγοριών, campings κ.λπ. απευθυνθείτε στον Ε.Ο.Τ. ή στους αρμόδιους φορείς: Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος: Σταδίου 24 - 105 64 Αθήνα, τηλ.: 213 216.99.00, 213 216.99.25, email: info@grhotels.gr, website: www.grhotels.gr Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξενοδόχων (Π.Ο.Ξ.): Σταδίου 24 - 105 64 Αθήνα, τηλ.: 210 33 12 535-6, fax: 210 32 30 636, email: info@hhf.gr, website: www.pox.gr. Πανελλήνια Ένωση Ιδιοκτητών Campings: Μαυρομιχάλη 9- 106 73 Αθήνα, τηλ.: 210 36 21 560, fax: 210 36 21 918, email: gr-camp@otenet.gr, website: www.greececamping.org

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΕΣ ΞΕΝΑΓΗΣΕΙΣΕΚΔΡΟΜΕΣ Εάν επιθυμείτε να απολαύσετε μια οργανωμένη περιήγηση στην Αθήνα, την περιοχή της Αττικής, τα νησιά του Σαρωνικού, καθώς και άλλες περιοχές της Ελλάδας (Δελφοί, Μυκήνες Επίδαυρος, Μετέωρα, Βόρεια Ελλάδα κ.λπ.) απευθυνθείτε στον Ε.Ο.Τ. ή στον: Σύνδεσμος Τουριστικών και Ταξιδιωτικών Γραφείων Ελλάδος (HATTA): Ιωσήφ Ρογών 11 - 117 42 Αθήνα, τηλ.: 210 92 23 522, fax: 210 92 33 307, email: hatta@hatta.gr, website: www.hatta.gr. ΕΝΟΙΚΙΑΣΗ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ Στην Αθήνα υπάρχουν πολλές αξιόπιστες εταιρείες ενοικίασης αυτοκινήτων, οι περισσότερες από τις οποίες βρίσκονται κυρίως στη λεωφ. Συγγρού. Για πληροφορίες σχετικά με την ενοικίαση αυτοκινήτων απευθυνθείτε στον: Σύνδεσμο Τουριστικών Επιχειρήσεων Ενοικιάσεως Αυτοκινήτων: Βιλτανιώτη 31, Κάτω Κηφισιά, 145 64 Αθήνα, τηλ.: 210 62.64. 281 fax: 210 62.64. 289 email: steea@steea.gr, website: www.steea.gr ΝΑΥΛΟΜΕΣΙΤΕΣ Σε περίπτωση που θέλετε να νοικιάσετε γιοτ (θαλαμηγό), επικοινωνήστε με τους εξής φορείς: Ελληνικός Σύνδεσμος Μεσιτών και Εμπειρογνωμόνων Θαλαμηγών: Γραφείο A1 στη Μαρίνα Ζέας, 185 36 – Πειραιάς, τηλ.: 210 45 33 134, fax: 210 45.99.563, email: hyba@ath.forthnet.gr, website: www.hyba.gr Ένωση Πλοιοκτητών Ελληνικών Σκαφών Τουρισμού: Κτήριο Διοίκησης Μαρίνας Ζέας, 185 36 – Πειραιάς, τηλ.: 210 45.26.335 fax: 210 42.80.465, website: www.hpyoa.gr

ΠΑΡΑΛΙΕΣ Καθώς η Αθήνα είναι η μοναδική παραθαλάσσια πρωτεύουσα της Ευρώπης, στα νότια προάστια της πόλης, που αναπτύσσονται κατά μήκος του Σαρωνικού κόλπου (από την περιοχή του Π. Φαλήρου ως την Βουλιαγμένη), αλλά και στις υπόλοιπες περιοχές της Αττικής, υπάρχουν δεκάδες οργανωμένες και ελεύθερες παραλίες, με καθαρά νερά και εύκολη πρόσβαση. Αρκετές από αυτές είναι βραβευμένες από το πρόγραμμα «Γαλάζιες Σημαίες της Ευρώπης», που απονέμονται κάθε χρόνο στις ακτές και τις μαρίνες που εκπληρώνουν αυστηρά κριτήρια σχετικά με την καθαριότητα θάλασσας και ακτής, την καλή οργάνωση και ασφάλεια και την προστασία του παράκτιου περιβάλλοντος. Για το πρόγραμμα αυτό, δείτε το website: www.blueflag.org

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Ελληνικός Οργανισμός Youth Hostels: Δαμάρεως 75, τηλ.: 210 75 19 530, 210 75.10.616, email: yhostels@otenet.gr

ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΕΣ ΠΑΡΑΛΙΕΣ (με εισιτήριο) Grand Beach Lagonissi, Αστέρια Seaside, Πλαζ Αστέρα Βουλιαγμένης, Λίμνη Βουλιαγμένης, Αττική Ακτή Βουλιαγμένης, Ακτή Βούλας Α΄, Ακτή Βάρκιζας, Πλαζ Αγίου Κοσμά, Άλιμος. ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΠΑΡΑΛΙΕΣ Νότια Αττική: Μπάτης και Έδεμ (Π. Φάληρο), Βουλιαγμένη - Δεύτερο Λιμανάκι, Ανάβυσσος - Eden και Θυμάρι, Σούνιο (ΚΑΠΕ, Λεγραινά, Ναός Ποσειδώνα, Ακτογραμμή Σουνίου-Ποσειδωνία), Νησί Πατρόκλου. Ανατολική Αττική: Παραλία Κερατέας (Κακιά Θάλασσα), Πόρτο Ράφτη (Αυλάκι-Αγία Μαρίνα, Ερωτοσπηλιά), Βραυρώνα-Άρτεμις (Χαμολιά, Παραλία Αγίου Νικολάου Αρτέμιδος), Ραφήνα (Πλαζ Μαρίκες, Κόκκινο Λιμανάκι), Νέα Μάκρη (Ζούμπερι, Μάτι, Παραλία Νέας Μάκρης), Μαραθώνας (Σχινιάς - Καράβι, Δικαστικά, Ραμνούντας, Σέσι). Βόρεια Αττική: Ωρωπός (Άγιοι Απόστολοι, Παραλία Κάλαμου, Ωρωπός-Νέα Παλάτια, Πηγαδάκια Χαλκουτσίου). Δυτική Αττική: Πόρτο Γερμενό, Ψάθα, Αλεποχώρι, Κινέτα, Στραβά, Σχίνος.

ΜΑΡΙΝΕΣ Στην Αττική λειτουργούν συνολικά 6 μαρίνες, με συνολική χωρητικότητα περίπου 3.000 σκαφών: Mαρίνα Αλίμου: τηλ.: 210 98.80.000, fax: 210 98.53.151 website: www.alimosmarina.gr Mαρίνα Φλοίσβου: τηλ.: 210 98 71 000-2,

121

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ 122

fax: 210 98.71.060, website: www.flisvosmarina.com Mαρίνα Γλυφάδας: Κεντρικό Γραφείο: τηλ.: 210 89.12.362, fax: 210 89.47.284 1η μαρίνα: τηλ.: 210 89.47.353 2η μαρίνα: τηλ.: 210 89.49.374 3η μαρίνα: τηλ.: 210 89.41.389 4η μαρίνα: τηλ.: 210 89.47.920, website: www.aegean-marinas.eu Mαρίνα Βουλιαγμένης: τηλ.: 210 89 60 012-4, fax: 210 89.60.415, website: www.vouliagmeni-marina.gr. Mαρίνα Ζέας Πειραιά: τηλ.: 210 45.59.000, fax: 210 45.59.031, website: www.medmarinas.com Ολυμπιακή Mαρίνα Λαυρίου: τηλ.: 22920 63 700, website: www.olympicmarine.gr . Για περισσότερες πληροφορίες, απευθυνθείτε στον Ε.Ο.Τ. ή στην Εταιρεία Τουριστικής Ανάπτυξης (Ε.Τ.Α.): Βουλής 7 – 105 62 Αθήνα τηλ.: 210 33. 39. 516, fax: 210 33 39 507, email: info@etasa.gr, website: www.tourism-development.gr.

ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ Τα μέσα μεταφοράς της Αθήνας (λεωφορεία, τρόλεϊ, μετρό και τραμ) κυκλοφορούν από τις 5 π.μ. ως τα μεσάνυχτα. Όταν τα χρησιμοποιείτε είναι απαραίτητο να έχετε έγκυρο εισιτήριο ή κάρτα απεριορίστων διαδρομών, που μπορείτε να προμηθευτείτε από ειδικά σημεία στους σταθμούς. Το εισιτήριο επικυρώνεται υποχρεωτικά κατά την πρώτη επιβίβαση και ισχύει επί 90’ για απεριόριστο αριθμό διαδρομών με οποιοδήποτε μέσο προς κάθε κατεύθυνση. Το πρόστιμο στην περίπτωση μη επίδειξης έγκυρου εισιτηρίου είναι το 60πλάσιο της τιμής του. ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΑ ΑΣΤΙΚΩΝ ΛΕΩΦΟΡΕΙΩΝ - ΤΡΟΛΕΪ Τα δρομολόγια των αστικών λεοφωρείων και των τρόλεϊ καλύπτουν το σύνολο των περιοχών της Αθήνας, του Πειραιά και των προαστίων τους. Για την καλύτερη εξυπηρέτηση των επιβατών ορισμένες γραμμές, που συνδέ-

ουν κομβικά σημεία του Λεκανοπεδίου Αττικής, λειτουργούν όλο το 24ωρο (πληροφορίες για τα δρομολόγια: τηλ. 185, στην ελληνική γλώσσα - website: www.oasa.gr). ΜΕΤΡΟ ΑΘΗΝΑΣ Το πολεοδομικό συγκρότημα της ελληνικής πρωτεύουσας διαθέτει ένα από τα πολυτελέστερα και πιο καθαρά δίκτυα μετρό της Ευρώπης, το οποίο επεκτείνεται διαρκώς. Σε κάθε σταθμό μπορείτε να βρείτε πίνακα με τις διαδρομές και τα δρομολόγια των συρμών. Τις μεταμεσονύχτιες ώρες της Παρασκευής και του Σαββάτου το μετρό λειτουργεί ως τις 2 π.μ., website: www.ametro.gr. ΤΡΑΜ ΑΘΗΝΑΣ Ενώνει το κέντρο της Αθήνας (πλατεία Συντάγματος) με τα νότια προάστια της πόλης (προς Βούλα και Νέο Φάληρο-Στάδιο Ειρήνης & Φιλίας), ενώ σχεδιάζεται η επέκτασή του ως το κέντρο και το λιμάνι της πόλης του Πειραιά. Την Παρασκευή και το Σάββατο λειτουργεί όλο το 24ωρο, όμως από τα μεσάνυχτα ως τις 5 π.μ. τα δρομολόγια πραγματοποιούνται κάθε 40’, Website: www.tramsa.gr ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΗΓΗΣΕΙΣ Στην περιοχή του Συντάγματος θα βρείτε διώροφα τουριστικά λεωφορεία με τα οποία μπορείτε να επισκεφθείτε τα σημαντικότερα μνημεία της Αθήνας και να περιηγηθείτε στο μεγαλύτερο μέρος του κέντρου της πόλης. Επίσης, από το Σύνταγμα αλλά και την Πλάκα αναχωρούν τουριστικά τροχήλατα τραινάκια, που πραγματοποιούν διαδρομές στο ιστορικό κέντρο. Τέλος, στην οδό Διονυσίου Αεροπαγίτου (κοντά στην Ακρόπολη) θα συναντήσετε παραδοσιακές άμαξες με άλογα, που θα σας μεταφέρουν στην ευρύτερη περιοχή. ΠΡΟΑΣΤΙΑΚΟΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΣ Συνδέει την Αθήνα με το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» και την πόλη του Κιάτου (105 χλμ. δυτικά της Αθήνας, στην Πελοπόννησο), με ενδιάμεσες στάσεις. Στους σταθμούς θα βρείτε πίνακες με αναλυτικές πληροφορίες για τα δρομολόγια. Website: www.proastiakos.gr

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ (Ο.Σ.Ε.) Καρόλου 1-3, πληροφορίες για δρομολόγια τραίνων εσωτερικού και εξωτερικού: τηλ.: 1110, 210 52.97.777, website: www.ose.gr. ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Πληροφορίες δρομολογίων: τηλ.: 14944 (στην ελληνική γλώσσα), 14541 (στην αγγλική γλώσσα) Κεντρικό Λιμεναρχείο Πειραιά: τηλ.: 210 42 26 000. Λιμεναρχείο Ραφήνας: τηλ.: 22940 22 300. Λιμεναρχείο Λαυρίου: τηλ.: 22920 25 249. ΣΤΑΘΜΟΙ ΥΠΕΡΑΣΤΙΚΩΝ ΛΕΩΦΟΡΕΙΩΝ Λεωφορεία για την Αττική και τις άλλες περιοχές της χώρας αναχωρούν από τρεις διαφορετικούς σταθμούς (πληροφορίες τηλ.: 14944, website: www.ktel.org). 1ος Σταθμός: Κηφισού 100, τηλ.: 51 24 910. 2ος Σταθμός: Λιοσίων 260, τηλ.: 210 83 17 153.

ΚΤΕΛ νομού Αττικής: τηλ.: 210 82 30 179 (Σούνιο, Ωρωπός, Πόρτο Ράφτη, Μαρκόπουλο), 210 82 10 872 (Μαραθώνας). ΤΑΞΙ Όλα τα ταξί είναι εφοδιασμένα με μετρητή διαδρομών, στον οποίο αναγράφεται η χρέωση και ο οδηγός είναι υποχρεωμένος να τον θέτει σε λειτουργία σε κάθε μίσθωση. Από τις 05.00-24.00 γίνεται χρήση του τιμολογίου 1 και από τις 24.00-05.00 του τιμολογίου 2. Κάθε ταξί είναι εφοδιασμένο με το εκάστοτε ισχύον τιμολόγιο, στο οποίο αναγράφονται οι τιμές που διαμορφώνουν το κόμιστρο, καθώς και οι πρόσθετες χρεώσεις που δεν περιέχονται στο ταξίμετρο. Για πληροφορίες σχετικά με την εξυπηρέτηση ή παράπονα των επιβατών, τηλ. 1019.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΕΡΟΛΙΜΕΝΑΣ ΑΘΗΝΩΝ ««Ελευθέριος Βενιζέλος» Σπάτα 190 19 - Ελλάδα τηλ.: 210 35 30 000, fax: 210 35 30 001, website: www.aia.gr. Από το αεροδρόμιο αναχωρούν τα δρομολόγια λεωφορείων Νο X95 (προς Σύνταγμα, Αθήνα), X96 (προς Πειραιά), X92 (προς Κηφισιά), X93 (προς σταθμό υπεραστικών λεωφορείων), X94 (προς σταθμό μετρό «Εθνική Άμυνα») και X97 (προς το σταθμό μετρό «Δάφνη»). Ακόμα, υπάρχει σύνδεση με τον Προαστιακό Σιδηρόδρομο και το μετρό. Olympic Air: πληροφορίες-κρατήσεις θέσεων τηλ.: 210 35.50.500, 8018010101, website: www.olympicair.com Aegean Airlines: πληροφορίες-κρατήσεις θέσεων τηλ.: 801 11.20.000 (από σταθερό τηλέφωνο) 210 62. 61. 000 (από κινητό τηλέφωνο) website: www.aegeanair.com

ΜΟΥΣΕΙΑ Στην Αθήνα, τον Πειραιά και τα προάστιά τους, αλλά και στα γύρω περίχωρα λειτουργούν πολλά σημαντικά μουσεία και αρχαιολογικοί χώροι. Στον κατάλογο αυτό αναφέρονται, ενδεικτικά μόνο, ορισμένα από αυτά. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά, δείτε: http://odysseus.culture.gr Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο: Πατησίων 144, τηλ.: 210 82 17 717, 210 82 17 724, website: www.namuseum.gr (σταθμός μετρό «Βικτώρια»). Nέο Μουσείο Ακρόπολης: Διονυσίου Αρεοπαγίτου 15, τηλ.: 210 90.00.901, website: www.theacropolismuseum.gr (σταθμός μετρό «Ακρόπολη») Μουσείο Αρχαίας Αγοράς Αθηνών: Στοά Αττάλου - Αρχαία Αγορά, τηλ.: 210 32 10 185, (σταθμός μετρό «Μοναστηράκι» ή «Θησείο») Μουσείο Κεραμεικού: Ερμού 148, τηλ.: 210 34 63 552 (σταθμός μετρό «Θησείο») Επιγραφικό Μουσείο: Τοσίτσα 1, τηλ.: 210 82 17 637 (σταθμός μετρό «Βικτώρια»)

123

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ 124

Νομισματικό Μουσείο: Πανεπιστημίου 12 («Ιλίου Μέλαθρον»), τηλ.: 210 36 43 774, 210 36 12 540, website: www.nma.gr (σταθμός μετρό «Σύνταγμα») Μουσείο Κυκλαδικής & Αρχαίας Ελληνικής Τέχνης Γουλανδρή: Νεοφύτου Δούκα 4, τηλ.: 210 72 26 321-3, website: www.cycladic.gr (σταθμός μετρό «Ευαγγελισμός») Μουσείο Διαχρονικής Τέχνης: Πολυχώρος Πολιτισμού «Αθηναΐς», Καστοριάς 34-36 – Βοτανικός, τηλ.: 210 34.80.000, website: www.athinais.com.gr. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο: Σταδίου 13, τηλ.: 210 32 37 617, website: www.nhmuseum.gr (σταθμός μετρό «Σύνταγμα») Μουσείο Μπενάκη (κεντρικό κτήριο): Κουμπάρη 1 & Βασ. Σοφίας, τηλ.: 210 36 71 000, website: www.benaki.gr - Κτήριο οδού Πειραιώς: Πειραιώς 138 (Γκάζι), τηλ.: 210 34 53 111 - Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης: Αγίων Ασωμάτων 22 & Διπύλου 12 (Κεραμεικός), τηλ.: 210 32.51.311-14 Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο: Βασ. Σοφίας 22, τηλ.: 210 72 11 027, 210 72 32 178, website: www.byzantinemuseum.gr (σταθμός μετρό «Ευαγγελισμός») Πολεμικό Μουσείο: Ριζάρη 2, τηλ.: 210 72 52 974-6 (σταθμός μετρό «Ευαγγελισμός») Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών (Ίδρυμα Βούρου – Ευταξία): Παπαρρηγοπούλου 5-7 (πλατεία Κλαυθμώνος), τηλ.: 210 32.31.397, website: www.athenscitymuseum.gr, (σταθμός μετρό «Πανεπιστήμιο») Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλέξανδρου Σούτζου: Βασ. Κωνσταντίνου 50, τηλ.: 210 72 35 857 website: www.nationalgallery.gr, (σταθμός μετρό «Ευαγγελισμός»)

Εθνική Γλυπτοθήκη: Πάρκο Στρατού, Γουδή, είσοδος από λεωφ. Κατεχάκη, τηλ.: 210 77.09.855 (σταθμός μετρό «Κατεχάκη»). Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης: Βασ. Γεωργίου Β 17-19 & Ρηγίλλης, τηλ.: 210 92 42 111-3, website: www.emst.gr, (σταθμός μετρό «Ευαγγελισμός») Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων: Λεωνίδου και Μυλλέρου (Μεταξουργείο), τηλ.: 210 32 31 841. Μουσείο Φρυσίρα: Μονής Αστερίου 3, Πλάκα, τηλ.: 210 32 34 678, website: www.frissirasmuseum.com. Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης: Κυδαθηναίων 17, Πλάκα, τηλ.: 210 32 29 031, 210 32 13 018, website: www.melt.gr – Κτήριο οδού Πανός 22: τηλ.: 210 32.14.972 Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων: Διογένους 1-3, Πλάκα, τηλ.: 210 32 50 198, 210 32 54 119-129, website: www.instruments-museum.gr Συλλογή Κεραμεικών Κυριαζοπούλου: Τζαμί Τζισταράκη, Μοναστηράκι, τηλ.: 210 32 42 006, website: www.melt.gr (σταθμός μετρό «Μοναστηράκι»). Ελληνικό Παιδικό Μουσείο: Κυδαθηναίων 14, τηλ.: 210 33 12 995-6, website: www.hcm.gr. Μουσείο Ελληνικής Παιδικής Τέχνης: Kόδρου 9 (προέκταση οδού Bουλής), Πλάκα, τηλ.: 210 33.12.621, 210 33.12.750, fax: 210 33.13.734, website: www.childrensartmuseum.gr Μουσείο Ιστορίας Πανεπιστημίου Αθηνών: Θόλου 5 – Πλάκα, τηλ.: 210 32 40 861. Μουσείο Κανελλοπούλου: Θεωρίας 12 & Πανός - Πλάκα, τηλ.: 210 32 12 313.

τηλ.: 210 80 15 870, website: www.gnhm.gr, - Κέντρο «Γαία»: Òθωνος 100 (Κηφισιά) Μουσείο Βορρέ: Πάροδος διαδόχου Κωνσταντίνου 1 – 19 002 Παιανία, τηλ.: 210 66 42 520, 210 66 44 771. Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά: Χαρ. Τρικούπη 31, τηλ.: 210 45 21 592.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Θεατρικό Μουσείο: Ακαδημίας 50, τηλ.: 210 36 29 430, (σταθμός μετρό «Πανεπιστήμιο») Μουσείο Ελευθερίου Βενιζέλου: Πάρκο Ελευθερίας, τηλ.: 210 72 24 238, (σταθμός μετρό «Μέγαρο Μουσικής») Κέντρο Τεχνών Πάρκου Ελευθερίας: Ευζώνων 10, τηλ.: 210 72 32 603 – 4, (σταθμός μετρό «Μέγαρο Μουσικής») Κέντρο Μελέτης Νεώτερης Κεραμικής: Μελιδόνη 4-6 – Κεραμεικός, τηλ.: 210 33 18 491-6, website: www.potterymuseum.gr (σταθμός μετρό «Θησείο») Μουσείο Κοσμήματος Ηλία Λαλαούνη: Καλισπέρη 12 – Ακρόπολη, τηλ.: 210 92 21 044, website: www.lalaounis-jewelrymuseum.gr (σταθμός μετρό «Ακρόπολη») «Τεχνόπολις» Δήμου Αθηναίων (Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου & Μουσείο Μαρία Κάλλας): Πειραιώς 100 - Γκάζι, τηλ.: 210 34.60.981, website: www.technopolis-athens.com (σταθμός μετρό «Κεραμεικός») Εβραϊκό Μουσείο: Νίκης 39, τηλ.: 210 32 25 582, website: www.jewishmuseum.gr Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού: Πουλοπούλου 18 – Θησείο, τηλ.: 212 254 38 00, website: www.fhw.gr – Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος»: Πειραιώς 254 – Ταύρος Αθήνα, τηλ.: 212 254 00 00, website: www.hellenic-cosmos.gr «Πλανητάριο» Ευγενιδείου Ιδρύματος: Λεωφόρος Συγγρού 387, Παλαιό Φάληρο (είσοδος από την οδό Πεντέλης), τηλ.: 210 94.69.600, 210 94.69.642, website: www.eugenfound.edu.gr Αρχαιολογική Συλλογή Κηφισιάς: Γεωργαντά 30 & Κασσαβέτη – Κηφισιά, τηλ.: 210 80.85.560 Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας: Λεβίδου 13- Κηφισιά,

Ναυτικό Μουσείο Ελλάδας: Ακτή Θεμιστοκλέους, Πειραιάς, τηλ.: 210 42 86 959, 210 45 16 264. Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά: Φίλωνος 29, τηλ.: 210 41.01.401 Αρχαιολογικός χώρος Ολυμπιείου: τηλ.: 210 92.26.330 Αρχαιολογικός χώρος βόρειας και νότιας κλιτύος Ακρόπολης: (θέατρο Διονύσου, Στοά Ευμένους κ.ά.) – είσοδος από την οδό Διονυσίου Αρεοπαγίτου τηλ.: 210 32.24.625 Αρχαιολογικός χώρος Ακρόπολης: τηλ.: 210 32.10.219 Αρχαιολογικός χώρος Αρχαίας Αγοράς: τηλ.: 210 32.10.185 Αρχαιολογικός χώρος Ρωμαϊκής Αγοράς: τηλ.: 210.32.45.220 Βιβλιοθήκη Αδριανού: τηλ.: 210 32.49.350 Αρχαιολογικός χώρος Κεραμεικού: τηλ.: 210 34.63.552 Αρχαιολογικός χώρος Σουνίου: τηλ.: 22920 39 363. Αρχαιολογικός χώρος (Μουσείο) Ελευσίνας: τηλ.: 210 55 46 019, 210 55 43 470. Αρχαιολογικό Μουσείο Μεγάρων: Δημάρχου Μενιδιάτη 22, τηλ.: 22960 22426 Αρχαιολογικό Μουσείο Μαραθώνα: Πλαταιών 114 - Μαραθώνας, τηλ.: 22940 55 155, Τύμβος Μαραθώνα: τηλ.: 22940 55 462. Μουσείο Μαραθωνίου Δρόμου: Λεωφ. Μαραθώνος και 25ης Μαρτίου - Μαραθώνας, τηλ.: 22940 67.617

125

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ 126

Αρχαιολογικός χώρος Ραμνούντας: τηλ.: 22940 63 477. Αρχαιολογικός χώρος Αμφιάρειου: τηλ.: 22950 62 144. Αρχαιολογικός Χώρος Βραυρώνας: τηλ.: 22990 27 020. Αττικό Ζωολογικό Πάρκο (Σπάτα): Θέση Υαλού, Τ.Θ. 38 Σπάτα 19004, τηλ.: 210 66.34.724, website: www.atticapark.com

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ Για τις πολιτιστικές εκδηλώσεις οι οποίες πραγματοποιούνται στην Αθήνα κατά τη διάρκεια του έτους, μπορείτε να ενημερωθείτε από τις ξενόγλωσσες εφημερίδες που κυκλοφορούν στα κεντρικά περίπτερα (πλατεία Συντάγματος, πλατεία Ομονοίας κ.α.) ή στο website: www.culture.gr ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ Πραγματοποιείται από το 1955 κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών (Ιούνιος-Σεπτέμβριος) στο ανοιχτό ρωμαϊκό Ωδείο Ωρώδου Αττικού (Ηρώδειο). Συμπεριλαμβάνεται στα σημαντικότερα φεστιβάλ της Ευρώπης, καθώς κάθε χρόνο παρουσιάζονται σε αυτό τα σπουδαιότερα ελληνικά και ξένα συγκροτήματα και καλλιτέχνες από το χώρο της κλασικής και μοντέρνας μουσικής, της όπερας, του χορού και του θεάτρου. Παράλληλα, σημαντικές εκδηλώσεις του Φεστιβάλ, πραγματοποιούνται το ίδιο διάστημα στο θέατρο Λυκαβηττού και σε άλλους συναυλιακούς και θεατρικούς χώρους της πόλης. Ελληνικό Φεστιβάλ Α.Ε.: Μακρυγιάννη και Χατζηχρήστου 23 – 117 42 Αθήνα, πληροφορίες-κρατήσεις εισιτηρίων 210 92 82 900, fax: 210 92 82 941, email: info@greekfestival.gr, website: www.greekfestival.gr Κεντρικά εκδοτήρια εισιτηρίων: Πανεπιστημίου 39 (εντός της στοάς), τηλ.: 210 32 21 459, 210 32.72.000, ώρες λειτουργίας: 08:30 – 16:00 (Δε-Πα), 09:00 – 14:30 (Σα). Εκδοτήρια εισιτηρίων Ωδείου Ηρώδου Αττικού: τηλ.: 210 32 32 771, ώρες λειτουργίας: 09:00 – 14:00 & 18:00 – 21:00. Εκδοτήρια εισιτηρίων θεάτρου Λυκαβηττού:

τηλ.: 210 72 27 233, 210 72 27 209. ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη - 115 21 Αθήνα, πληροφορίες-κρατήσεις εισιτηρίων τηλ.: 210 72 82 333, email: webmaster@megaron.gr, website: www.megaron.gr. Κεντρικά εκδοτήρια εισιτηρίων: ώρες λειτουργίας: Δευτέρα-Παρασκευή 10:00 – 16:00, Σάββατο 10:00 – 14:00 and 18:00 – 20:30, Κυριακή 18:00 – 20:30. Ημέρες παραστάσεων Δευτέρα-Παρασκευή 10:00-20:30, Σάββατο 10:0014:00 & 18:00-20:30, Κυριακή 18:00-20.30 Εκδοτήρια κέντρου: Ομήρου 8 (κοντά στην Πλ. Συντάγματος) ώρες λειτουργίας: Δευτέρα-Παρασκευή 10:00 – 16:00. ΕΘΝΙΚΗ ΛΥΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ Είναι το παλαιότερο λυρικό θέατρο της χώρας. Διαθέτει δύο σκηνές (θέατρο «Ολύμπια» και θέατρο «Ακροπόλ»), όπου πραγματοποιούνται παραστάσεις όπερας και μπαλέτου, καθώς και συναυλίες μουσικής (website: www.nationalopera.gr). Θέατρο «Ολύμπια»: Ακαδημίας 59 - 106 79 Αθήνα, πληροφορίες-κρατήσεις εισιτηρίων: 210 36 12 461, 210 36 43 725, fax: 210 36.43.577 Θέατρο «Ακροπόλ»: Ιπποκράτους 9-11 – 106 79 Αθήνα, πληροφορίες-κρατήσεις: 210 36 43 700, 210 36 08 666, fax: 210 36.08.268 ΣΤΕΓΗ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΩΝ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΩΝΑΣΗ Στεγάζεται σε μοντέρνο, επιβλητικό κτήριο της λεωφόρου Συγγρού και παρουσιάζει υψηλού επιπέδου θεατρικές, μουσικές και χορευτικές παραστάσεις, εικαστικές εκθέσεις και λογοτεχνικές εκδηλώσεις (www.sgt.gr). Πληροφορίες: Λεωφόρος Συγγρού 107-109, Αθήνα 11745, εισιτήρια: 210 90.05.800, Διοίκηση: 2130 178 000, email: info@sgt.gr (στάση μετρό «Συγγρού-Φιξ»).

ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ Υφυπουργείο Αθλητισμού: Κηφισίας 7, 115 23 Αθήνα, τηλ.: 210 64 96 000, website: www.sportsnet.gr. Ομοσπονδίες Αθλημάτων: website: www.sportsnet.gr/3/g31.html.

Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή (Ε.Ο.Ε.): Δημ. Βικέλα 52 (Κηφισίας 372) – 152 33 Χαλάνδρι, Αθήνα, τηλ.: 210 68 78 888, fax: 210 68 78 940, website: www.hoc.gr. Κλασικός Μαραθώνιος Αθηνών. Διοργανώνεται από το 1983 και πραγματοποιείται κάθε Νοέμβριο στην κλασική διαδρομή από τον Μαραθώνα στο Παναθηναϊκό Στάδιο (Αθήνα). Περιλαμβάνει, επίσης, αγώνα δυναμικού βαδίσματος και δύο ακόμη μικρότερους Αγώνες Δρόμου των 5 και 10 χλμ. Για περισσότερες πληροφορίες, επικοινωνήστε: Σ.Ε.Γ.Α.Σ., Λεωφ. Συγγρού 137 - 171 21 Νέα Σμύρνη, Αθήνα, τηλ.: 210 93 31 113, 210 93 15 886, fax: 210 93 31 152, website: www.athensclassicmarathon.gr

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

ΛΥΚΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΔΩΝ Συστήθηκε το 1910 από την πρώτη Ελληνίδα φεμινίστιρα K. Παρέν. Οι προσπάθειές του εστιάζονται, κυρίως, στη διατήρηση των ελληνικών λαϊκών εθίμων, στην έρευνα και μελέτη των πολλών μορφών των ελληνικών λαϊκών στολών, στην καταγραφή της ελληνικής λαϊκής μουσικής και στην έρευνα αλλά και τις επιδόσεις στους ελληνικούς λαϊκούς χορούς. Το Λύκειο διαθέτει μια πολύτιμη συλλογή αυθεντικών ελληνικών στολών από όλη τη χώρα, οι οποίες εκτίθενται στο μουσείο του (Δημοκρίτου 7 Κολωνάκι, τηλ. 210 36.29.513). Τις στολές αυτές φορούν τα μέλη των ομάδων λαϊκών χορών του Λυκείου, κατά τη διάρκεια παραστάσεων που δίνουν στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Δημοκρίτου 14, τηλ.: 210 36.11.042, website: www.lykeionellinidon.gr Θέατρο Δώρας Στράτου (βλ. σελ. 42) τηλ.: 210 32 44 395, 210 92 14 650, fax: 210 32 46 921. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ Διοργανώνει πολιτιστικές και αθλητικές εκδηλώσεις. Πληροφορίες: τηλ.: 210 36 21 601, 210 36 30 706, fax: 210 36 14 358, website: www.cityofathens.gr ΘΕΡΙΝΟΙ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΙ Οι θερινοί κινηματογράφοι αποτελούν άλλον έναν πόλο έλξης που προσφέρει αυτή η χώρα. Μια από τις απολαύσεις των Αθηναίων τα καλοκαιρινά βράδια είναι να κάθονται σε έναν κήπο με δέντρα και λουλούδια, κάτω από τον έναστρο ουρανό και να απολαμβάνουν μια ταινία. Οι ταινίες στην Ελλάδα δεν μεταγλωττίζονται, αλλά έχουν ελληνικούς υπότιτλους.

WEBSITES *Δήμος Αθηναίων: www.cityofathens.gr. *Τουριστικό portal Δήμου Αθηναίων: www.breathtakingathens.com *Περιφέρεια Αττικής (τουριστικό portal): www.athensattica.gr *Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού-Πληροφορίες για τους αρχαιολογικούς χώρους, τα ιστορικά μνημεία και τα μουσεία: http://odysseus.culture.gr *Μοντέρνα αρχιτεκτονική σε Αθήνα-Αττική: www.culture2000.tee.gr. *Εταιρεία Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων Αθήνας (Ε.Α.Χ.Α.): www.astynet.gr. * Γραφείο Συνεδρίων Αθηνών (ACB): www.athensconventionbureau.gr *Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων: www. amna.gr *Air 104,4 FM – Athens International Radio: www.athina984.gr/1044fm *Κάρτα Προνομίων «Athens Spot Lighted»: www.athenspotlighted.gr *Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (πρόγνωση καιρού): www.hnms.gr

127

128

ΧΑΡΤΗΣ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

129

ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΑΡΤΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

130

APXAIOΛOΓIKOI XΩPOI MNHMEIA

Ισλαμικής Τέχνης 26 Βυζαντινό

& Χριστιανικό

Μουσείο

Aκρόπολη

Αρχαία Αγορά

Ωρολόγιο Ανδρόνικου Κυρρήστου (Πύργος Ανέμων)

Άρειος Πάγος

Θέατρο Διονύσου

30 Επιγραφικό

Πύλη Αδριανού

31 Μουσείο

Βιβλιοθήκη Αδριανού

32 Μουσείο

Kεραμεικός

Μνημείο Λυσικράτη

10 Ναός

Ολυμπίου Διός

11 Μνημείο

Φιλοπάππου

12 Ακαδημία 13

Πλάτωνος

Πνύκα

Ρωμαϊκή Αγορά

Φυλακή Σωκράτη

16 Θησείο

(Ναός Ηφαίστου)

27 Μουσείο

Ελευθερίας Ελευθερίου Βενιζέλου

28 Μουσείο

Ελευθερίου Βενιζέλου

29 Μουσείο

Συναισθημάτων Παιδικής Ηλικίας

Aκροπόλεως

18 Στοά

Αττάλου

19 Πινακοθήκη

Δήμου

Αθηναίων 20 Εθνικό

Αρχαιολογικό Μουσείο

21 Ίδρυμα

Εικαστικών Τεχνών & Μουσικής Β&Μ Θεοχαράκη

Μουσείο Μπενάκη

23 Μουσείο

Μπενάκη (Κτήριο επί της οδού Πειραιώς)-Σύγχρονο Κέντρο Πολιτισμού

24 Μουσείο

ΜπενάκηΠινακοθήκη Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα

25 Μουσείο

Μπενάκη

Εξορίας

ΦρυσίραΣύγχρονης Τέχνης

33 Μουσείο

Γ. Γουναρόπουλου

34 Ελληνικό

Παιδικό Μουσείο

35 Ελληνικό

Μουσείο Αυτοκινήτων

36 Μουσείο

των Ηρακλειδών

37 Μουσείο

Κοσμημάτων Ηλία Λαλαούνη

38 Βιομηχανικό

Μουσείο

Φωταερίου 39 Εβραϊκό

MOYΣEIA – GALLERIES – FOUNDATIONS

Μουσείο

40 Μουσείο

Μουσείο Κατίνας Παξινού

41 Αρχαιολογικό

Μουσείο

Κεραμεικού 42 MELINA

MERCOURI FOUNDATION

43 Πολιτιστικό

Κέντρο «Μελίνα» (Μερκούρη)

44 Μουσείο

Διαχρονικής Τέχνης «Αθηναϊς»

45 Μουσείο

Κυκλαδικής Τέχνης

45a Μουσείο

Κυκλαδικής Τέχνης Μέγαρο Σταθάτου

46 Μουσείο

Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης

47 Μουσείο

Ελληνικής Παιδικής Τέχνης

48 Μουσείο

Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης

49 Μουσείο

Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης

51 Μουσείο

Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης

52 Μουσείο

Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων

53 Μουσείο

Αθηνών-Ίδρυμα Βούρου-Ευταξία

54 Μουσείο

Ιστορίας της Ελληνικής Ενδυμασίας του Λυκείου των Ελληνίδων

55 Μουσείο

Νεότερης Κεραμικής Τέχνης

76 Πολυτεχνείο 77

Άγνωστος Στρατιώτης

Πανεπιστήμιο

79 Zάππειο

ΠOΛITIΣTIKOI XΩPOI ΘEATPA 80 Δώρας

Στράτου (Λαϊκοί Χοροί)

81 Λυρική 82

Σκηνή

Θέατρο Λυκαβηττού

83 Μέγαρο

56 Εθνική

Πινακοθήκη

84 Εθνικό

57 Εθνικό

Ιστορικό Μουσείο

85 Ωδείο

58 Εθνικό

Μουσείο Σύγχρονης

86 “ΓΚΑΖΙ”

Τέχνης 59 Κτίριο

Ζυθοποιίας Καλλιρόης και Συγγρού

Νομισματικό Μουσείο

61 Μουσείο

Παύλου & Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου

Φιλοτελικό Μουσείο

63 Μουσείο

Σπύρου Βασιλείου

64 Μουσείο

Ιστορίας Πανεπιστημίου Αθηνών

Πολεμικό Μουσείο

Ταινιοθήκη της Ελλάδος

(Γερμανική)

89 Ευαγγελική

(Ελληνική)

90 Άγιος 91

BYZANTINEΣ EKKΛHΣIEΣ Aγία Αικατερίνη

Βουλή

95 Aγία

Τριάδα (Ρώσικη Ορθόδοξη)

Μέλαθρον 96

Άγιοι Απόστολοι

Μέγαρο Μαξίμου

Άγιοι Ασώματοι

Εθνικός Κήπος

Άγιοι Θεόδωροι

Άγιος Ελευθέριος

69 Λόφος

72 Εθνική

Λυκαβηττού

Βιβλιοθήκη

Αστεροσκοπείο

74 Παναθηναϊκό 75

Παύλος (Αγγλικανική)

Συναγωγή

Aκαδημία

Διονύσιος (Καθολική)

Άγιος Γρηγόριος (Aρμενική)

92 Άγιος

Πολιτιστικό Πάρκο

88 Ευαγγελική

ΔHMOΣIA KTΗPIA AΞIOΘEATA

Θέατρο

Ηρώδου Αττικού

EKKΛHΣIEΣ ΔIAΦOPΩN ΔOΓMATΩN

68 Iλίου

Μουσικής

Στάδιο

Προεδρικό Μέγαρο

100 Άγιος

Ιωάννης Θεολόγος

101

Kαπνικαρέα

102

Mεταμόρφωση

ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΑΡΤΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

50 Μουσείο

131

132

KEY TO THE MAP

METRO •TRAM • ΠΡΟΑΣΤΙΑΚΟΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΣ ΑΘΗΝΩΝ

133

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΕΚΔΟΣΗ: ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 Εποπτεία έκδοσης: ΑΤΖΕΛΑ ΒΑΡΕΛΑ Διευθύντρια Δ/νσης Έρευνας Αγοράς & Διαφήμισης Συντονισμός έκδοσης: ΕΛΕΝΗ ΜΗΤΡΑΚΗ Προϊσταμένη Τμήματος Εκδόσεων & Οπτικοακουστικών Μέσων Έρευνα - Σχεδιασμός ύλης - Κείμενα ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΑΓΚΟΣ Επιμέλεια

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΑΛΥΒΙΩΤΟΥ

Σχεδιασμός εντύπου: ZΩΗ ΤΖΟΜΕΝΤΖΙΔΟΥ Φωτογραφίες:

134

παλτατζή Φ. (134, 136), Δελέγκος Β. (54), Μ Κακαρούχας Χ. (22, 24, 42, 44, 45, 47, 49, 50, 60, 63, 67, 73, 88, 97, 98, 99, 112, 113, 114, 115, 116, 118, 124, 125, 130, 131, 132), Κουζούνη A. (10), Σκουλάς Γ. (3, 4, 11, 16, 23, 33, 37, 38, 51, 55, 64, 65, 68, 69, 70, 72, 75, 76, 79, 80, 94, 107, 109, 121, 122), Στόλης Π. (28, 66, 126), Βιτσαρόπουλος Γ. (90, 91, 92), Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων (T.A.Π.) (87, 89, 106, 117), Attiko Metro (93), Shutterstock (1, 2, 5, 6, 7, 8, 9, 12, 13, 14, 15, 17, 18, 19, 20, 25, 26, 29, 30, 31, 32, 35, 39, 40, 46, 48, 52, 56, 57, 58, 59, 74, 84, 85, 86, 104, 108, 110, 111, 121, 123, 127, 128, 129, 133, 135, 137, 138), Αρχείο ΕΟT (21, 27, 34, 41, 43, 53, 61, 62, 71, 77, 78, 81, 82, 83, 95, 96, 100, 101, 102, 103, 105, 119).

Σχέδια: ΑΡΧΕΙΟ Α’ Ε.Π.Κ.Α.*, Ι. ΤΡΑΥΛΟΣ, Μ. ΚΟΡΡΕΣ *Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Χάρτες:

Π. ΜΑΤΣΟΥΚΑ / ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΝΑΒΑΣΗ

ISBN:

960 - 534 - 034 - 4

Η ΠΑΡΟΥΣΑ ΕΚΔΟΣΗ ΔΕΝ ΠΩΛΕΙΤΑΙ

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ www.visitgreece.gr

135

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΠΑΝΤΟΥ

Πληροφορίες για το δημιούργημα που παρουσιάζεται στο εξώφυλλο. Μέσα από τα μάτια των παιδιών και τη δημιουργικότητά τους, η ελληνική ιστορία, η παράδοση, η καθημερινή ζωή και ο πολιτισμός αναπαριστώνται με τον πιο αφοπλιστικό και εύγλωττο τρόπο. Ανακαλύψτε τον μαγικό κόσμο της τέχνης των παιδιών σε ένα από τα ελάχιστα μουσεία παγκοσμίως. Το Μουσείο Ελληνικής Παιδικής Τέχνης. (www.childrensartmuseum.gr).

ΔΩΡΕΑΝ ΑΝΤΙΤYΠΟ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

ΕΛΛΙΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ