Adventsmagasin 17

ADVENTSMAGASINET 2017 * Jul på Vepro * Tida etter kreften * Den fine ventetida * Soknepresten tell ned

Bygdeblad TYSVÆR

2

ADVENTSMAGASINET 2017

Tysvær Bygdeblad

Tell ned saman med oss ***

Jul på Vepro

Det kan verke som om jula kjem tidlegare og tidlegare for kvart år. Allereie i oktober bugnar butikkane av julevarer. Nokre meiner at høtida høyrer desember til. Men det er då litt koseleg også, å gjere jula litt lengre?

Me har i alle fall komme i skikkeleg julestemning av å jobbe med dette magsinet.

Me har mellom anna prata med den nye soknepresten i Tysvær, Gjermund Lygre, vore med Vepro på juleverkstad og besøkt Frøken Fryd i Skjold. Ein butikk som rett og slett gjer deg glad, og tar deg med tilbake til jula i barndommen...

Så... kos deg med nyttig og koseleg førjulsstoff i Tysvær Bygdeblad sitt «Adventmagasinet 2017».

Ha ei flott adventstid.

Helsing alle oss i Tysvær Bygdeblad.

I dag, den 30.november går den årlege julemessa til Vepro av stabelen. Denne gongen kan du velje blant koselege og unike nissar - i alle tenkelege variantar...

Av Mona Terjesen

– Me jobbar eigentleg med julemessa heile året, men det er når me er tilbake etter sommaren, at me tar skikkeleg fatt på arbeidet, fortel Mirjam Fjeldheim-Berge, som er arbeidsleiar på Vepro.

"

kreative nissevariantane som blir å finne under messa i dag.

Samarbeid

Safaa Skeif er blant dei som jobbar med å lage varer til messa.

Me jobbar eigentleg med julemessa heile året...

Populære varer

Layout/typografi: Mona Terjesen og Gro Lothe. Redaksjonelt stoff: Mona Terjesen, Ingvild R. Myklebust og Håvard Førland. Marknad: Gro Lothe og Anne Marie Rossebø. Distribusjon: Tysvær, Bokn, Vindafjord og Sveio. Utgivar: Tysvær Bygdeblad.

Kvart år tar dei imot kundar frå heile distriktet, som kan få handle seg heimelaga, unike ting til jul. Vepro har særleg dei siste åra, fått stor merksemd for fleire av varene sine. Skilta deira, nissane, «Rudolfane» og no også sokkane, sel som berre det.

– Ja, det verkar som om folk likar det me lagar, og det er sjølvsagt veldig kjekt. Me finn inspirasjon på internett, og bestiller oppskrifter og materialar på nettet. Det er mykje fint å velje i, så gjeld det å både lage ting som er populære og i ulike fargar, slik at dei passar inn i ulike heimar, fortel Mirjam og viser oss fleire av dei

- Mirjam Fjeldheim-Berge, Vepro

Ho viser oss korleis ho fyller nissane med ferdigsydde risposar i botnen og vatt i kroppen, og syr delane saman. Det er ulike folk som lagar malen, syr kroppsdelane og til slutt monterer, får me vite.

– Dette er meiningsfullt og kjekt arbeid, og me er veldig glade for at folk kjem for å handle - fordi dei likar varene.

Me gler oss veldig til å ta imot kundane i dag og vise dei alt det flotte me har laga, avsluttar Mirjam Fjeldheim-Berge blidt.

Butikken til Vepro er også open utover julemessa, slik at ein kan sikre seg godbitar, om ein ikkje rekk å ta turen i dag. Dei har si eiga Facebook-side der ein kan sjå ein del av det dei har å tilby.

Tysvær Bygdeblad

ADVENTSMAGASINET 2017 2016

Safaa Skeif har fått dreisen på å fylle og sy nissar. Desse koselege karane er blant mange forskjellige ein kan velje blant, under årets julemesse på Vepro.

3

Foto: Mona Terjesen

Det treng ikkje alltid vere så komplisert... mange av nissane er laga av enkle materiale, mens andre er meir tidkrevjande. Flotte er dei uansett alle saman, og dei kan kjøpast hos Vepro.

Safaa Skeif, Mirjam Fjeldheim-Berge og Cecilie Bligaard koser seg med å lage varer til årets julemesse på Vepro.

4

Tysvær Bygdeblad

ADVENTSMAGASINET 2017

Jan Ove fekk prostatakreft som 55-åring:

Kreftfri, men

Jan Ove Narrevik (61) var ikkje meir enn 55 år då han blei ramma av prostatakreft. I dag er kreften vekke, men biverknadar og seinskader pregar framleis livet hans – i stor grad.

Av Mona Terjesen

Kvart år får rundt 5.000 menn prostatakreft i Norge, og kvar femte av desse døyr. Det vil seie at det døyr tre menn kvar dag av prostatakreft i Norge. Kreftforma utgjer ein tredjedel av krefttilfella blant menn. Jan Ove Narrevik frå Tysvær, tilhøyrer denne statistikken.

– Det er så viktig å ha fokus på dette. Det bør ikkje vere tabulagt å snakke om prostatakreft, det er utruleg viktig at menn sjekkar seg, og at dei som er ramma deler erfaringar. Og ikkje minst, ventar ein for lenge med å undersøke seg, kan behandlinga bli mykje tøffare. Eg visste dessverre lite om prostatakreft og symptom, og enda mindre om biverknadar og seinskader, seier han.

Kreftbeskjeden

Jan Ove fekk påvist prostatakreft for seks år sidan, etter eit besøk hos fastlegen.

– Faren min hadde fått same krefttypen fem år tidlegare. Eg gjekk til legen då han blei sjuk, ville sjekke meg eg også, for å vere på den sikre sida. Men det enda med at eg ikkje sjekka meg,

sidan legen meinte det ikkje var nødvendig. Fem år seinare, merka eg symptom og kontakta fastlegen på nytt. Denne gongen tok han blodprøve. Den slo ut og eg blei sendt til urolog, så biopsi, og deretter kom diagnosen, fortel Jan Ove, då me besøker han i den flotte, nye leilegheita som

«Ordet kreft betyr liksom berre éin ting» - Jan Ove Narrevik

han og kona bur i på Rundhaug.

Krefttypen hans er snill, det fekk Jan Ove beskjed om med ein gong. Likevel måtte ein operasjon til.

– Det var utruleg tøft å få beskjeden. Når ein går til legen for å sjekke seg så veit ein jo at ein kan få dårlege nyheiter, likevel er ein aldri førebudd. Og ordet kreft betyr liksom berre éin ting.

Samtidig så trøysta det at legane kalla det ein «snill» variant, ein

type ein kan gå med i mange år utan å merke symptom, seier Jan Ove.

Tøffe biverknadar og seinskadar

Sjølve operasjonen – på Haukeland, gjekk greitt. Men etter kontroll på Haukeland seks veker seinare, fekk Jan Ove beskjed om at han måtte ha stråling i tillegg.

Det viste seg at kreften hadde spreidd seg utanfor prostataen.

Rehabiliteringsperioden blei tøff. Men Jan Ove fekk beskjed om at han skulle få leve det same livet etter kreften – som han gjorde før kreften, det var ingenting som tilsa noko anna, blei han førespeilt. Det viste seg å bli meir utfordrande enn venta.

– Strålinga gjorde at eg blei meir og meir utmatta og trøtt.

No lid eg av Fatigue (utmatting/trøttleikssyndrom), og har måtta jobbe med å finne ein balanse som fungerer for meg. Eg kan ikkje vere på langt nær like aktiv og sosial som eg var før.

Ein mister liksom all tiltakslyst og energi, det går utover søvn, konsentrasjon og hukommelse.

Av og til blir ein satt ut av enkle

Jan Ove Narrevik og kona stortrivst i den flotte leilegheita si på Rundhaug. Utsikta

ting, som dagelege gjeremål eller av ein samtale. Eg må porsjonere kreftene mine riktig, for å fungere i kvardagen. Det er det naturlegvis vanskeleg for folk å forstå. Det er omlag 30 prosent som får dette i mindre eller større grad etter kreftbehandling, og eg var ein av dei, seier Jan Ove. Han har også slite med inkontinens og smerter etter kreften.

Og Jan Ove, som tidelegare var i bygg- og anleggsbransjen, har ikkje jobba etter kreftbehandlingane.

– Eg tenkte mange tunge og dumme tankar i starten, men det har eg klart å legge av meg.

Det er tydeleg at ein kjem langt med staheit og vilje. Det har eg funne ut. No legg eg til rette for helsa mi og forsøker å balansere kvardagane mine. Eg et sunt og trener regelmessig. Gjer det eg kan, rett og slett, seier Jan Ove, som opplever god støtte og forståing frå kona som lid av ein revmatisk sjukdom.

– Dessutan har me barn og barnebarn som me kosar oss

Tysvær Bygdeblad

ADVENTSMAGASINET 2017

5

n framleis sterkt prega

a er slåande vakker, og plassen er fredeleg. – Her sitt me mykje og nyt det, seier 61-åringen.

med, livet får liksom ei anna meining etter ei slik oppleving.

Ein tek seg rett og slett meir tid til å leve, fortel han.

Fleire unge ramma

Det er berre lungekreft som tar livet av fleire menn enn prostatakreft. Dette har lenge blitt sett på som ein «gammalmannssjukdom» som «ein døyr med og ikkje av», men stadig fleire unge blir også ramma. Samtidig blir heldigvis prognosane også

stadig betre for dei sjuke. Dei siste 20 åra har overlevinga fem år etter diagnose, auka frå 60 til over 90 prosent.

– No er det på nivå med brystkreft. Men likevel aukar også tilfella stadig. Ein reknar med ei auke på over 40 prosent fram mot 2030. Då vil over 7.000 bli ramma kvart år, fortel distriktssjef i Kreftforeininga, Camilla Gram.

Også Jan Ove tenkte på prostatakreft som ein «gammalmannssjukdom». Faren hans var

i midten av 70-åra då han fekk det. Men samtidig så visste han at kven som helst kan bli ramma.

– Det er stadig fleire som får dette i ung alder. Det er klart at det er viktig å prate saman, dele og vere opne omkring opplevingar. For når ein får slike seinskadar som eg har, i ung alder, er det ikkje lett. Ein skal helst leve eit aktivt liv i mange år til, påpeiker Jan Ove, som opplever god støtte og nytte av den lokale prostatakreftforeininga.

Foto: Mona Terjesen

Lite informasjon

Trass i at prostatakreft er så utbredt, er det altså få som snakkar opent om det, og dessverre for få som går og testar seg. Dette ønsker Kreftforeininga og Prostatakreftforeininga å endre. I november har dei for første gong arrangert; Blå sløyfe-aksjonen, der målet er å; • Vise solidaritet med prostatakreftramma • Auke bevisstheit og kunnskap om prostatakreft • Skaffe midlar til prostata-

kreftforsking og prostatakreftrelaterte prosjekt – Det er viktig å framleis sette behandling av prostatakreft på agendaen hos helsevesenet og offentlige myndigheiter, slik at fleire på sikt vil få betre behandling, og færre seinskader og biverknadar av behandlinga.

Me ønsker også å auke kvaliteten og kvantiteten på søknadane til prostatakreftforsking, forklarer Camilla Gram.

>>>

6

ADVENTSMAGASINET 2017

Tysvær Bygdeblad

– Veldig positivt at det blir sett så stort fokus på dette, for det trengst. Då eg blei sjuk måtte eg finne utav det meste sjølv, og ein møter ikkje alltid forståing

sjon og strålebehandling. Eg veit lite om kva tilbod Tysvær kommune har. Eg har for eksempel aldri treffe kreftkoordinatoren... dette burde me fått opplyst idet

«Når ein går til legen for å sjekke seg så veit ein jo at ein kan få dårlege nyheiter, likevel er ein aldri førebudd» - Jan Ove Narrevik

i helsevesenet. Biverknadar og seinskadar ville ingen høyre om.

Og det var faktisk begrensa med informasjon, også på nettet. Ein annan ting som bør bli klarare er kva ein har krav på og kan få hjelp med etter ein kreftopera-

me hamnar i helsevesenet som kreftsjuke, og ein er ikkje alltid «oppe og går» og klarer å ordne alt sjølv når en står i en slik situasjon. Det bør og må være et opplegg for dette, seier Jan Ove Narrevik.

Fakta: Typiske symptom på prostatakreft kan vere:

• Vanskeleg å tømme urinblæra

• Tynn og svak urinstråle

• Blod i urinen

• Hyppig vasslating

• Smerter i rygg og skjelett

TEIKNEKONKURRANSE TIL JUL Vinnaren blir presentert i juleavisa 21. desember Tysvær Bygdeblad arrangerer teiknekonkurranse for deg mellom 6 og 16 år.

Tema: JUL Teikningar og vekevinnar blir presentert i avisene fram mot jul.

2 vekevinnarar får 2 kinobillettar til Tysvær Kino i premie.

Vinnaren blir presentert i juleavisa 21. desember, og mottar eit gåvekort på kr. 500,på Aksdal Senter. To andre blir trekt ut og mottar 2 kinobillettar.

Teikningane vil bli utstilt hos Tysvær Bygdeblad.

Send teikningane til: journalist@tysver-bygdeblad.no eller kom innom til oss i Aksdal Senter, 2. etg. v/torget.

Teikningane må vere oss i hende tysdagar innan kl. 12.00.

ADVENTSMAGASINET 2017

Tysvær Bygdeblad

7

5 MODERNE ENEBOLIG MED UTLEIEDEL

• Flott beliggende med utsikt over fjord og vann.

• Gode solforhold.

• Tilgang til feriesenterets fasiliteter.

• Mulighet for båtplass.

• Kort avstand til skole, barnehage og idrettsanlegg.

2

ledige tomter igjen!

KONTAKT OSS FOR MER INFORMASJON MAGNE EINAR LIKNES • Tlf: 977 27 380 • magneeinar@boligleverandoren.no • grindafjordutvikling.no

FRITIDSBOLIGER - LIKE VED GRINDAFJORD FERIESENTER

Fra kr.

1.290.000,Ferdig utvendig - inklusiv selveiertomt

JONSERED

MotorsagCS 2252

129

LEKETRAKTOR MF Massey Fergusson 8650

MOTORSAG CS 2252 Allroundsag med Clean Power™teknologi for lavere bensinforbruk. Spinstart, bensin pumpe og One push stoppbryter gjør den ekstra lett å starte. 45,7 cc. Effekt 2,5 kW. Art. nr. 966 77 93-23

pedaltraktor med frontlaster og luftgummihjul.

Fåes også som Fendt 211 og Valtra T163. Art. nr. R61118/R61114

MÅNEDENS PRODUKT!

Førpris: 149

4990;

JONSERED

ASPEN Aspen 2 er ett effektivt driv-stoff

1599 1599;

Fra

MotorsagCS 2245 S

MOTOR SAG CS 2245 S Allroundsag med Clean Power™teknologi for lavere bensinforbruk og mindre eksosutslipp. Funksjoner som spinstart, bensinpumpe og one push stoppbryter gjør den ekstra lett å starte. 45,7 cc. Effekt 2,1 kW. Førpris: 5799 Art. nr. 967 15 76-23

4990 4900

fra

Førpris fra: 3677

3999 Førpris: 4699

LEKETRAKTOR MF Massey Fergusson 8650 pedaltraktor med frontlaster og luftgummihjul. Fåes også som Fendt 211 og Valtra T163.

Art. nr. R61118/R61114

VEDSEKKER

÷25%

Mange størrelser og gode priser på KETØY LElager plass ER på UD BR PÅ

3999Haugesund ; Eiksenteret MOTORSAG CS 2252

MOTORSAG CS 2245 S

Allroundsag med Clean Power™-teknologi for lavere bensinforbruk. Spinstart, bensinpumpe og One push stoppbryter gjør den ekstra lett å starte. 45,7 cc. Effekt 2,5 kW. Art. nr. 966 77 93-23 MÅNEDENS PRODUKT!

Allroundsag med Clean Power™-teknologi for lavere bensinforbruk og mindre eksosutslipp.

Funksjoner som spinstart, bensinpumpe og one push stoppbryter gjør den ekstra lett å starte.

45,7 cc. Effekt 2,1 kW. Art. nr. 967 15 76-23

Førpris: 5.799

-20% på skogutstyr: klær, og diverse fra Jonsered

ASPEN 2 ALKYLATBENSIN Aspen 2 er ett effektivt drivstoff for ulike typer av luftkjølte 2-taktsmotorer. Inneholder 2% helsyntetisk, biologisk nedbrytbar olje. Utviklet for motorsag med høy motortemperatur, til hekksaks med lav og alt i mellom. Fås også i 25 liters kanne til 679,-.

Førpris: 4.699 Art. nr. 2TFRT005N54

Vi rydder lageret og butikken og gir

for ulike typer av luftkjølte 2-taktsmotorer. Inneholder 2% helsyntetisk, biologisk nedbrytbar olje.

Utviklet for motorsag med høy motortemperatur, til hekksaks med lav og alt i mellom. Fås også i 25 liters kanne til 679,-.

129; Førpris: 159

2 5 % PÅ B

RUDER LEKETØY

Eikeskogvegen 72, Aksdal Næringspark – Tlf. 52 75 44 44. Man.–Fre. 08.00–17.00 Lørdag stengt Stian 412 13 790 – Gunnar 901 32 513 – Johne 917 37 027

Eiksenteret Haugesund Eiksenteret Haugesund

Eikeskogvegen 72, Aksdal Næringspark – Tlf. 52 7572, 44Aksdal 44. Man.–Fre. 08.00–17.00 Eikeskogvegen Næringspark – Tlf. 52Lørdag 75 44 stengt 44. Man.–Fre. 08.00–17.00 Lørdag stengt FRAKKAGJERD Tlf. 52 75 44 44 Stian 412 13 790 – Gunnar 901 32 513 – Johne 027 Stian 412 13917 79037 – Gunnar 901 32 513 – Johne 917 37 027

8

Tysvær Bygdeblad

ADVENTSMAGASINET 2017

Foto: Per Erik Jæger/Fargerike

Tysvær Bygdeblad

ADVENTSMAGSINET 2017

9

I 2018 er det blått som gjelder!

Om du har planer om å pusse opp over jul, eller bare vil bytte ut noen puter og pledd; så er det blått du skal se etter!

Av Mona Terjesen

Hvert år velger Fargerike ut «Årets farge». I 2018 er det blått som gjelder, forteller kreativ leder Tale Henningsen.

– Vi har vi valgt Årets Farge basert på trendanalyser og tendenser i tiden, både hvem vi var som menneske det året og hva som beveget seg i interiørbransjen og motebildet, forteller hun.

Endring

Og denne gangen veide det

siste punktet tungt. Blåfargen har nemlig sneket seg inn i de norske hjem, som en storfavoritt. – Etter syv magiske år skjedde det plutselig en endring, det var Årets Farge som fant oss; blå! Den snek seg frem mellom gult, grønt og brunt. Blå er fargen som de fleste nordmenn elsker, og fargen som ikke krever så mye. Den smyger seg inn i hjemmene våre, i hverdagen, i vår mentalitet – i vår søken etter ro og natur og med en link til vår historie. Og ikke

Alle nyanser og stiler er lov innen blåfargen. Det er med andre bare å slippe kreativiteten løs...

"

Det handler ikke om selve fargen, men hva fargen gjør med oss...

minst språk som beskriver mye av hvem vi er; den blå timen, bondeblått, himmelblå, blåmandag, blåøyd, blåbær, blåskjell, blåklokke og blånende fjell, sier Henningsen.

Alt er lov

Og alle nyanser og stiler innen blåfargen er lov!

– For oss handler det ikke til syvende sist om selve fargen, men hva fargen gjør med oss

og hva den representerer – og hvordan du kan bo og leve med Årets Farge. Derfor håper vi at folk vil senke skuldrene, søke kommunikasjon, natur, ro, balanse, pusterom, den blå sjelen, blå timer og blå rom. Blått lindrer og helbreder, men gir også energi i kraft av å dempe stress, avslutter kreativ leiar Tale Henningsen.

10 ADVENTSMAGASINET 2017

Lesestund kvar dag i adventstida * * *

TysvĂŚr Bygdeblad

Tysvær Bygdeblad

ADVENTSMAGASINET 2017

11

Tysvær folkebibliotek har til nå pakka inn 240 barnebøker i ti adventskalendarar.

Ei ny historie kvar dag, som familien kan samle seg rundt i ei travel førjulstid.

Av Ingvild Rørtveit Myklebust – Til nå har me laga kalender til tre barnehagar og sju familiar, fortel biblioteksjef Lillian E. Rushfeldt.

Mange bruker mykje tid, pengar og krefter på å lage pakkekalender til barna sine. Tysvær folkebibliotek ville lage eit alternativ, og tilbaud seg derfor å lage adventskalender med bøker til dei som ønska det.

– Det er heilt gratis, og ein slepp mykje plast-rask. Det er også sosialt. Til nå har me laga kalender til tre barnehagar og sju familiar, fortel biblioteksjef Lillian E. Rushfeldt.

Dei ferdige kalendrane ligg klare til å bli henta. Sirleg innpakka i fint, raudt papir. Dei tilsette på biblioteket har stått på, og både valt ut bøker og pakka dei inn.

Starta i fjor

Det er andre året at biblioteket tilbyr bok-pakkekalender.

Mange nytta seg av moglegheita, og etter jul fekk Tysvær folkebibliotek mange gode tilbakemeldingar. I år fekk dei til og med førespurnadar om kalenderen før dei hadde annonsert at dei

også i år skulle ha stuntet.

– Me la det ut på Facebook, fordi der nå me flest i målgruppa som har små barn, seier Rushfeldt.

Ein kan også lage ein slik bokpakkekalender sjølv, ved å låne 24 bøker og pakke dei inn. Men somme set pris på at biblioteket

– Barna blir flinkare å lese og skrive ved å lese bøker. Eg trur også det er viktig at barn kan sette seg ned i ro å høyre på ei historie, seier biblioteksjefen.

– Eg trur at ein slik kalender også kan vere sosial, og skape positive opplevingar. Er det noko me treng i kvardagen, så er det

låner ut lengre, men nye og fine.

– Me har valt ut bøker som ein kan bli ferdige med på ein dag, og lagt dei lengste bøkene til helgane. Det er også ei kort bok på julaftan, fordi då skjer det så mykje anna, forklarer Lillian Rushfeldt.

Ho er glad for at ideen med bok-adventskalenderen har slått

an, og håpar at den kan bidra til mykje leseglede i førjulstida.

«Me har valt ut bøker som ein kan bli ferdige med på ein dag, og lagt dei lengste bøkene til helgane» – Lillian E. Rushfeldt, biblioteksjef

vil pakke inn bøkene, slik at det også blir ei overrasking for dei vaksne når papiret blir rive av og det er duka for ei ny lesestund.

Tilpassar bøkene

Lillian Rushfeldt meiner at det er eit viktig stunt, då det kan oppmode barn til å lese kvar dag.

å sette oss ned i lag, legg ho til.

Bøkene som biblioteket har plukka ut til adventskalendrane er ei blanding av julebøker og andre barnebøker. Dei tilpassar bøkene til den aldersgruppa barna som skal opne den er i.

Bøkene er ikkje gamle og bortgøymde som biblioteket ikkje

Biblioteket stilte ut ein ferdig innpakka bok-pakkekalender i barneavdelinga på biblioteket.

Foto: Lillian Rushfeldt

Mens vi venter...

Vekas juleengel Hugs

lunsjkonserten

med Crazy Gang

Inger Hagerup

i Tysværtunet 15. desember klokka 11.30.

GRATIS!

3. sundag i advent:

16. desember desember 11.

MERKEDAGAR i desember:

– Eg likar ikkje heilt ordet eldsjel. Eg hjelper dei eg kan fordi det gir meg så mykje igjen. Eg er litt egoist slik, seier Sigrid VINDAFJORD TRAFIKKOPPLÆRING smilande.

Førerkort Moped - kl B eller BE/B96 Travel

Vi deg der ettermiddag du vil, hjemme, skole eller jobb.

Dethenter er måndag og har me Haugalandets har bedt hennebeste komme Vi pakkepriser!

TYSVÆR innom bygdebladet. «Me har www.vindafjord-trafikkopplæring.no noko til deg», har me sagt.

Tlf.Eg48 22heilt 44 53 – Skal eg få den? blir rørt eg no. Eg hadde aldri trudd eg skulle få ein engel av bygdebladet. Dette var ei gledeleg overrasking, seier dama som er frivillig med stor F. For at ho er frivillig kan ho ikkje snakke seg vekk ifrå. Ho opnar heimen sin for alle og Ein må få noko igjen, om ein skal kunne gi noko. Eg er frivillig fordi det einkvar, og i stadig fleire sa- gir meg så mykje glede, slik sett er eg egoistisk, seier Sigrid Skeiseide. manhenger dukkar den driftige Din støtte er grunnen til at jeg Foto: Mona Terjesen dama opp som hjelpar. Når kan gjøre jobben min. Derfor er aktivitetskoordinator Anne du også en livredder. Takk!»

Kjersti har temadagar for dei Romleg vere litt romsleg. Eg likar å engaJørn-Arve Pedersen, eldre er Sigrid med, våre nye Ho bur på Høievegen, sjere meg og får så mykje glede i huset redningsmann landsmenn veit ho ikkje kva som familien hennar brukte av å hjelpe til. Det er så mykje godt ho kan gjere for, mellom som feriehus før i tida. Det du kan gjere som gir deg glede, anna er ho med som trenar på deler ho med systera si og fa- så treff eg så mange fantastiske symjeopplæringa deira. No er milien hennar. Sigrid blei født menneske på denne måten, seier ho også med som frivillig på på Våland i Stavanger i 1945, og Sigrid Skeiseide.

Kirkens Bymisjon sitt prosjekt flytta til Tysvær i 1974. Ho har Ho tar engelen i handa idet «I jobb». jobba med fleire ulike ting, vore ho seier hadet til oss, ser på den – Eg er med å plukkar boss to politisk aktiv i FrP og har heile og seier; gonger i veka. Eg har halde på tida vore frivillig.

– Denne har personlegdom, sidan i haust og gler meg kvar – For meg høyrer det til livet å den skal få ein heidersplass i gong, fortel Sigrid blidt. stua mi.

Bygdeblad

«Du redder liv.

Kronikk ...Lucia

13. desember:

16. desember:

17. desember: 21. desember:

21. desember: 23. desember: 24. desember: 25. desember:

26. desember: 27. desember:

28. desember:

Luciadagen (Lussidagen, Lussimesse, lussinatt) Katolsk festdag for Adelheid av Burgund Lasarusdagen Tomasmesse (Tomasmesse, Tomas bryggjar) Vintersolkverv Vesle julaftan (Tollesmesse) Julaftan Første juledag (Festum Nativitatis Domini, juledag) Andre juledag og Staffansdagen Festum St. Johannis Evangelistæ (fram til 1770 i Noreg) Barnedagen (Barnedag,

VENTE-PUSLERI: 100 meter langt tau To vertikale 75 meter høge stolpar har eit 100 meter langt tau festa med kvar sin ende til toppen av kvar stolpe. Tauet heng ned til 25 meter frå bakken.

Kor langt frå kvarandre står stolpane?

Nøtta

Av Mona Terjesen

Så tenner vi tre lys i kveld, for lengsel, håp og glede.

De står og skinner for seg selv og oss som er til stede.

Så tenner vi tre lys i kveld, for lengsel, håp og glede

JULEBAKST: Av Håvard Førland

frå Siracusa er dagens kvinne, morgonen kom. Mon ikkje det er Lysfest er likevel ubetinga bra, å ein siciliansk helgen som skal likt mang ein moderne julebord- tenne eit lys er betre enn å forha lidd martyrdøden for å frelse gjest, ja det med transformasjon banne mørket, det har sjølvaste sine medmenneske. Ho blei æra frå det som skjer om kvelden til Konfucius sagt. Å opplyse nabolaget med tusen julelys er ikkje på eit tidlig tidspunkt, og namnet dagen derpå? hennar er tatt med i både den Gjeld forresten desse tankane harry, ikkje det minste. Sjølvsagt romerske og den ambrosianske framleis? Fins det noko som vårt er det nokon som gjer vel mykje messe-kanon. Dante set henne gjennomregulerte og kvalitets- av det, med blinkande lys a la nest etter jomfru Maria og hen- sikra samfunn treng frykte, ja Karmøy…men det er unntaka. nar mor, høgast av alle helgenar. viss vi då ser vekk frå økonomisk No i mørket er adventspynta Har du kostymet klar t, vyrde nedgangstider og marginal svikt uteområde herleg opplysande lesar? Er lyskransen opplada, i overfloden? Kanskje smørkrise rundt om i bygdene våre. Lyset er pærene heile, kvitkleda kvite? eller ribbekrise, frykt for å sitje har inspirert mange, i Danmark Lucia-natta, eller lussinatt er ribba for nok tilgang til smørklatt har dei følgjande ordtak: “Alt er natta før den heilage Lucias min- i kakedeigen, og fåre for for lite en vitskap, sa guten, han blåste ut lyset med baken.” nedag, 13. desember, altså nat- julemiddag? ta til i dag. I sein-middelalderen Den gammaldagse Lucia-feiringa Vår eigen poet og ordekvilibrist, var vintersolverv 13. desember, var særleg utbredt i Vest-Sverige, Andrè Bjerke har formulert følLucianatta blei rekna som årets medan den nyare svenske skik- gjande perle: “Tro ikke mørket drifte én nautiskmed mil*eitkoster 500går kr.ned når lyset lengste natt. Då Å herja alle redningsskøyta slags ken med Lucia-brud nautiske mil til din lokale og vær med å redde i skumringens fang liv.

- alltid er det følgje avredningsskøyte terner, har rot i gamle skumleGitroll og underjordiske på jorden et sted…soloppgang! julespel og stammar frå Tyskland vesen rundt om, det var best å Send NAUTISK til 2377 og gi 500 kr eller benytt bankkonto 5005.26.50000. ” halde seg i hus; dei herjar vel etter reformasjonen. nautiske mil på www.nautiskmil.no. opplystigjen! dag!

I barnehagen er skikken berre Ha ein Takk eigentlegBedrifter i dag òg, no kan helst gi i sentrumsgatene kvelds- og nattetid! koseleg og fin, det er han forLussi blei nokre stader oppfatta resten stort sett i skulen òg, rett som Lucifer, Styggen sjølv må skal vere rett. Men ifølgje Ingrid vite. Andre stader oppfatta dei Bjørnov og songen hennar “Slavedkommande som eit mørkt og get ved Lucia” er det alvorlege fælsleg vesen nattetid, men som greier, unge prinsesser is not endra seg og blei lys og god når only, only. *1 nautisk mil =1852 meter

Gi julegaven som trygger norskekysten

Lussekattar 1 1/2 pk. gjær 250g. smelta margarin 7 dl mjølk 1 kg kveitemjøl 8 ss sukker 1/2 ts hjortetakksalt Litt safran eller gurkemeie til farging av deigen 1 egg til pensling av kakene Rosiner til pynt Slik gjer du: Gjæra smuldrar du i mjølka som er varma til fingervarmt. Dette heller du i ein bolle og tilset sukker, safran, hjortetakksalt og smelta margarin. Mjølet rørast i litt etter litt. Dryss deigen med litt mjøl, dekk over bollen med eit fuktig klede og sett deigen til heving på ein lun stad. Når deigen har heva til dobbel storleik, legg du den ut C PresseTjenester ans, Bergen

Kilde/foto: tine.no

Hetland 19 - 5570vil AKSDAL Sigrid Skeiseide mob.

93 08 34 ikkjeE-mail sjølvj-milje@online.no kalle seg84 ei eldsjel, ho meigrunnarbeid ner all Alt deninnen frivillige jobben gjer, gir Taho kontakt for pristilbud! henne minst like mykje som dei ho hjelper.

Tysvær 2012 Bygdeblad Torsdag 13. desember 27

0 meter. Tauet heng 50 meter ned frå toppen av den eine stolpen, så det er 25 meter frå bakken. Sidan tauet er 100 meter, rekk det berre rett ned før det går opp att til den andre stolpen, som står rett ved sidan av.

12Tysvær ADVENTSMAGASINET 2017 Bygdeblad

på mjølstrødd bord og eltar godt, rullar deretter 2 cm tjukke pølser, som du skjer i i ca 10 cm lange bitar. Bitane formar du som S-ar eller to store C-ar med «ryggen» mot kvarandre. Kakene legg du på bakeplate, dekkjer med klede og skal på nytt heve til dobbel storleik. Stekeomnen vert forvarma til 225 grader.

Kakene penslar du med egg og pyntar med rosiner. Steik dei pent gyldenbrune midt i omnen, 10-15 minuttar.

Hva er en misogyn?

1. EN KVINNEHATER 2. EN VINEKSPERT 3. EN SOPP

Tunis

Kampala

2. Hovedstaden i Azerbaijan heter Dhaka

Baku

3. Hovedstaden i Jordan heter Amman

Manila

4. Kypros ligger i Europa Asia

5. Drammen ligger i dette fylke A.-Agder Buskerud

6. Molde og Ålesund ligger i samme fylke.

Riktig

Galt

7. Det er flere innbyggere i Vadsø enn i Vardø.

Riktig Galt

* * * * * * * * * * * * Ved å fjerne tre av de 12 stjernene, skal du kunne sitte igjen med tre små kvadrater.

Hvilke stjerner må du fjerne?

* * * * * * * * *

1. Karmøy 2. Middelhavet 3. Marsipan- og sjokoladeprodukter 4. Short Message Service 5. Fem kort i samme farge 6. Gravitasjonsloven 7. Østfold 8. Pigmenter i hud, hår og øyne 9. I Salzburg, Østerrike 10. Hydrogen 11. Hordaland 12. Thorbjørn Egner 13. Andorra 14. Blått, hvitt og rødt 15. Ja 16. 1. mars 1993 17. Arvelighetslære 18. 78 år 19. “Hindenburg” 20. Torsk eller lange 21. Løven 22. 6. februar 23. Indonesia 24. Margaret Thatcher 25. Henrik Wergeland

Hvilket flagg kalles Trikoloren?

1. DET FRANSKE 2. DET ITALIENSKE 3. DET BELGISKE

1. Hovedstaden i Tunisia heter

Geografi: 1. Tunis 2. Baku 3. Amman 4. Asia 5. Buskerud 6. Riktig 7. Riktig

Hvilken kjent norsk forfatter konverterte til katolisismen?

1. BJØRNSTJERNE BJØRNSON 2. SIGRID UNDSET 3. CAMILLA COLLETT

Geografi

Historie

1 Adelen blir opphevet i

1821

1750

1685

2 Ivar Aasen utgir sin “Norsk Grammatik” i

1802

1795

1864

3 Maleren Edvard Munch blir født på Løten i Hedmark i..

1863

1805

1913

4 Alminnelig stemmerett for menn ble innført i

1890

1880

1898

5 Ved folkeavstemning stemmer 368 392 for unionsoppløsning, 185 imot, dette skjedde i

1905

1814

1880

6 Roald Amundsen når Sydpolen i

1890

1950

1911

7 Alle norske kvinner får stemmerett både ved kommune- og stortingsvalg i

1901

1913

1931

8 Dronning Maud dør av hjerteslag på et sykehus i London i

1920

1938

1960

9 Olav 5. blir Konge i Norge i

1957

1963

1968

10 Folketrygden blir innført i

1967

1977

1981

11. Byråsjef Arne Treholt arrestert for spionasje i

1980

1984

1988

1. 1821 2. 1864 3. 1863 4. 1898 5. 1905 6. 1911 7. 1913 8. 1938 9. 1957 10. 1967 11. 1984

1. På hvilken øy ligge Skudeneshavn?

2. I hvilket hav ligger Corsica?

3. Hva er Anthon Berg kjent for?

4. Hva står tekstmeldingstjenesten SMS for?

5. Hva er flush i poker?

6. Hva er Isaac Newton mest kjent for?

7. I hvilket fylke ligger Fredrikstad?

8. Hva mangler en som er albino?

9. I hvilken by ble Mozart født?

10. Hvilket grunnstoff er det vanligste i universet og solsystemet?

11. I hvilket fylke ligger Voss?

12. Hvem har skrevet historien om Karius og Baktus?

13. Hvilken stat ligger i fjellene mellom Frankrike og Spania?

14. Hvilke farger har det islandske flagget?

15. Er Hellas republikk?

16. I hvilket år ble det forbudt å selge sterkøl i norske dagligvareforretninger?

17. Hva er genetikk?

18. Hvor gammel ble Henrik Ibsen?

19. Hva het historiens største luftskip?

20. Av hva slags fisk lager man lutefisk?

21. Hva slags stjernetegn er du født i dersom du har bursdag 1. august?

22. Når tid er samenes nasjonaldag?

23. Hvilket land tilhører øya Sumatra?

24. Hvem ble Europas første kvinnelige statsminister?

25. Hva heter broren til Camilla Collett?

13

I hvilket fylke ligger

de ulike skitrekkene?

Beitostølen Skiheiser • Oppland • Hedmark • Telemark Vikersund Alpin • Hedmark • Buskerud • Hordaland Haukelifjell Skisenter • Rogaland • Hordaland • Telemark Røldal Skisenter • Hordaland • Hedmark • Telemark Galhøpiggen Sommerskisenter • Buskerud • Hedmark • Oppland Eikedalen Skisenter • Hordaland • Sogn og Fjordane • Trøndelag Hovden Alpinsenter • Telemark • Aust-Agder • Vest-Agder Kvitfjell Alpinanlegg • Hordaland • Oppland • Hedmark

Skitrekk Oppland, Buskerud, Telemark Hordaland, Oppland, Hordaland Aust-Agder, Oppland

Julequiz

ADVENTSMAGASINET 2017

Tysvær Bygdeblad

1. Sigrid Undset 2. Det franske 3. En kvinnehater

14

ADVENTSMAGASINET 2017

Tysvær Bygdeblad

ADVENTSMAGASINET 2017

Tysvær Bygdeblad

15

Ulik venting på same høgtid

Foto: Ingvild Rørtveit Myklebust

Atle Heskja meiner det er stor skilnad på korleis ein nyttar førjulstida før og nå.

Atle Heskja hugsar då faren kom gåande med lange steg over tunet, med grisen som skulle slaktast til julemat. Han minnest at førjulstida innebar praktisk førebuing til jul, både på skulen og heime, utan pakkekalender og handlemani.

som tema, og at me fekk teikne på tavla då me skulle ha juletrefest før juleferien. Då teikna me Josef og Maria, sauer og hyrdestavar, fortel Atle Heskja.

Julepynt laga dei også på skulen, for å pynte juletreet dei skulle ha på juletrefesten.

– Me laga korger av glanspapir, lenker og kremmarhus, som me hang på treet. Juletreet hadde levande lys, noko eg kjenner at eg blir heilt nervøs av å tenke på i dag, seier Heskja lattermildt.

Juletrefesten gjekk av stabelen før elevane fekk juleferie. Då tok dei med seg matpakka og ein kopp, og fekk servert kakao og gjerne småkaker.

Av Ingvild Rørtveit Myklebust

Matauk

– Eg trur i grunnen ikkje at advent var innført i Hervik då eg vaks opp på 50 og 60-talet, seier Heskja.

Adventskalender var det ikkje snakk om, og han kan heller ikkje minnast at dei hadde adventsstake med fire lys. Likevel var vekene før julehøgtida ei litt spesiell tid, med bakst, juletrefest på skulen, husvask og forventingar til kva som skjulte seg i pakkane på julaftan.

Juletrefest med kakao

– På skulen førebudde me oss til jul ved å pugge julesongar. Då eg gjekk på skulen var kristendom eit større fag på læreplanen enn det er i dag. Eg kan også hugse at me teikna teikningar med jul

Heime var det også førebuingar til jula. Også her laga barna pynt til å ha på juletreet. Det blei baka og vaska, og maten ein skulle ete i julehøgtida blei planlagt.

– Eg hugsar veldig godt då far min skulle slakte grisen me skulle ha til jul. Då far min blei ivrig gjekk han alltid med lange steg, og eg hugsar at han kom gåande med desse lange stega sine og den stakkars grisen, fortel Heskja.

Då grisen hadde enda sine dagar blei den lagt i eit stort trau, og det brukt ein «kon» til å skrape av busten på grisen med.

– Alt av grisen blei brukt, til steik, pølse, flesk og så vidare. Noko fekk nok hundane også. Men alt som kunne nyttast blei lagt i salt for å bevare kjøtet, seier Heskja.

Det var ikkje ribbe som stod på bordet om julekvelden hos Heskja i Hervik, slik den gjer mange stader i dag. På julaftan var det kjøttkaker som blei servert.

– Me åt også graut på julaftan.

Eg minnast at me alltid sette graut ut på låven til nissen, som kattane åt.

Første juledag hadde dei steik til middag. Ribba som mange i dag har til julemat, blei salta og brukt til flesk som ein hadde til mellom anna tørrfisk eller flesk og duppe. Heskja fortel at utanom høgtidene var det for det meste fisk som stod på middagsbordet då han vaks opp.

Storvask og kakebakst

I førjulstida skulle dei sju stortane komme i kakeboksane. Serinakaker, sandkaker, smultringar og krumkaker, for å nemne nokre.

– Det var ein som sa til meg at då han var ung var julekakene nesten det einaste godteriet ein fekk. Det kjende eg meg litt igjen i. I dag blir dei ikkje etne opp, og me kastar halvparten av dei, påpeiker Atle Heskja. Å ha reint og velluktande hus var då som nå svært viktig for mange før jula sette inn.

– Det var storvask, der det blei skura med grønsåpe og vaska rundt. Alle ungane måtte også vaskast. Eg minnest faktisk aller første gongen eg stod i ein dusj.

Då var eg kanskje 18 år, og trudde nesten eg skulle drukne, seier Heskja og ler.

Han fortel at det var viktig at det lukta godt i huset til jul, og at det alltid skulle leggast granbar på dørhella.

– Eg trur ikkje det er same vaskegalskap nå, seier Heskja.

Sjeldne godsaker

Onkelen til Atle dreiv landhandel.

Han minnest at onkelen var ein systematisk mann, og i adventstida samla han bestillingar på julevarer frå folk i bygda.

– Eg hugsar at han hadde eit stort papp-ark, der han skreiv ned namnet på kvar kunde, og kva dei skulle ha av varer til jul.

Somme skulle ha kalverull, nokre salamipølse. Det var ikkje vanleg å ha skinkepålegg til kvardags, fortel han.

Appelsin var heller ikkje kvardagskost, men i jula hadde ein ofte den syrlege frukta i hus. Frukt som banan var heller ikkje kvar dag ein fekk, og Atle Heskja hugsar første gongen han fekk smake banan som 7-8-åring.

– Dei var det ein kar som hadde med seg i ein koffert frå Gøteborg, fortel han.

Elles av knask i jula var nøtter ein gjengangar. Hasselnøtter, valnøtter og paranøter. Når det kom til hasselnøtter var det om å gjere å finne to nøtter i same skal, for så å ete den og gi den andre til ein ven. Dette kalla ein filipine.

– Når ein treftes neste dag var det om å gjere å seie «filipine» først, og den som vann fekk ein premie, kanskje ein karamell eller

noko smått, fortel Heskja.

Kjøpefest og press

Adventskalender var eit ukjend konsept då Atle Heskja vaks opp.

I dag brukar mange drøssevis av pengar på pakkekalender til barna sine, og mange meiner at gleda ved å opne julegåver på julaftan minskar når barna har fått gåve 23 dagar i strekk før jul.

– I dag er advent blitt ein kjøpefest som startar med «Black Friday» . Folk handlar om dei har råd eller ikkje. Mange går også etter det billige, og det endar opp med ein masse ting ein ikkje har bruk for, og som gjerne blir kasta før ein i det heile tatt har tatt av plastikken.

Barna får pakke i kalenderen kvar dag før jul, og det er skrudd opp eit forventingspress som det i alle fall ikkje er ungane som har skyld i, meiner Atle Heskja.

– Det me fekk i gåve var som regel noko nyttig. Ingen hadde råd til noko dyrt den gongen, me fekk kanskje ei teiknebok eller klede. Eg hugsar at me var utruleg spente på kva me fekk i gåve, seier Heskja.

Alt i alt har adventstida forandra seg mykje frå 50-60-talet til i dag. Kos og hygge har kanskje tatt over for krevjande førebuingar i hus og heim. Me tel ned til jul saman med blå nissar, utalege timar på kjøpesenter, pyntar med englar og stjerne og gumlar peparkaker før me les 1. desember på kalenderen. Kan hende var tida før jul betre før. Og kanskje ikkje...

16

ADVENTSMAGASINET 2017

Tysvær Bygdeblad

Tysvær Bygdeblad

ADVENTSMAGASINET 2017

17

Nostalgisk jul hos Frøken Fryd

Hilde Sandbekken trivst med å ha det travelt i førjulstida. No har ho også overtatt blomsterbutikken i Kiwi-bygget like over gata frå Frøken Fryd-lokala.

– Eg likar det nostalgiske og koselege, men så skal ein våge å vere litt sprø innimellom også, seier Hilde Sandbekken, som driv Frøken Fryd i Skjold.

Av Mona Terjesen Det er lett å bruke klisjeen det «bugnar over» av flotte ting, men når det kjem til kafé og interiørbutikken til Hilde; «Frøken Fryd», så stemmer det verkeleg.

For inne i dei lette lokala hennar i Isvik i Skjold, finn ein alt ein treng - og ikkje enda visste at ein

trong, av interiør, leiker, pynt og dekor. Ein kan også mellom anna handle seg garn, søtsaker, god drikke, servise og litt tekstilar.

Alt i Frøken Fryd-stil.

– Eg likar det litt koseleg og shabby chic. Og eg plukkar alltid ut det eg sjølv likar når eg er på messer for å plukke ut varer, så då blir det jo rett og slett min stil i butikken, altså Frøken Fryd-stil.

Men så seier eg alltid at me må våge å vere litt sprø innimellom også. For eksempel har eg ei stor svane som kan henge på veggen.

Eg har valt å kalle henne Svanhild. Det er sikkert mange som synst slike ting kan bli litt for spesielt, men eg synst det spritar opp, og det er det heldigvis fleire som er einige med meg i. Svanhild har fått seg ein ny heim no.

Og fleire av fuglane eg har handla inn, som skal henge i taket, var enkelte litt skeptiske til i starten,

men dei sel godt. Det er tydeleg at folk likar å vere litt leikne, og det er kjekt å sjå, fortel Hilde, mens ho viser oss rundt.

Tysværjente

Hilde kjem eigentleg frå Hervik, men har lenge budd vekke frå heimkommunen sin. Dei siste ni åra har ho drive Frøken Fryd i Skjold, der ho også er busett.

Dei første fire åra i eit lokale på baksida av bygget, og dei siste fem i «dei gamle kafélokala» som viser godt frå vegen.

Då ho overtok lokala i 2012, fekk ho også med kafédrifta på kjøpet. Og i dag tilbyr Frøken Fryd alt frå butikkvarer, kaférettar, catering med smørbrød, tapasaftan, tradisjonelle middagar som komle, graut og kjøtkaker, kakelevering - og no også blomsterbutikk.

– Det er travelt, men veldig

kjekt. Me må alle ta i eit tak, også mannen min. Men dette er noko me trivst med å drive, og det går godt, seier Hilde, som avslører at ho har hatt ei stupbratt læringskurve, då ho aldri hadde drive kafé eller bakt kaker på bestilling før ho overtok lokala for fem år sidan.

Foto: Mona Terjesen

Juletid

Då me er på besøk, er damene hos Frøken Fryd i full gang med å pakke ut julevarene.

>>>

Nostalgisk julepynt kan vekke gode minne og skape stemning i høgtida.

18

ADVENTSMAGASINET 2017

Tysvær Bygdeblad

Foto: Mona Terjesen

Desse flotte kreasjonane er det dottera til Hilde som lagar. Det er fleire flotte, sjølvlaga ting for sal i butikken i Isvik.

– Dei kom litt seint i år, så me må skynde oss å pakke dei ut. Det er veldig kjekt å sjå kva som kjem, for eg plukkar varene ut så lenge i forvegen, at eg nesten har gløymt ut

Opna blomsterbutikk

Ho anslår sjølv at ho jobbar rundt 250 prosent, har fem vaksne tilsette og sju ungdommar som hjelper til, og som

"

Eg plukkar varene ut så lenge i forvegen, at eg nesten har gløymt ut kva eg har bestilt... kva eg har bestilt, seier Hilde blidt, idet ho held fram ein nostalgisk pyntebil med tre på lasteplanet.

nemnt så må også mannen hennar steppe inn kvar veke (noko han gjer med glede). Det er med

andre ord travelt hos Frøken Fryd om dagen, det skjer noko heile tida, og det trengs mannskap. Likevel har Hilde no valt å utvide ytterlegare. For eit par månadar sidan opna ho Frøken Fryd blomar & gåver i Kiwi-bygget. I lokala der den gamle blomsterbutikken la ned for ei lita stund sidan.

– Folk sakna ein blomsterbutikk, og eg tenkte at det kunne vere kjekt å kombinere flotte blomar med vakkert interiør, så me kombinerer begge deler, og har innreia i Frøken Fryd-stil. Det verkar som om folk sett pris på å få tilbake tilbodet, seier Hilde.

Inger Marie har det travelt i Frøken Fryd blomar & gåver tida før jul. Den flotte butikken er å finne i Kiwi-bygget i Skjold.

Fri i jula

Me er inne i den travlaste tida for den som driv butikk, og trass i at Hilde storkoser seg, ser ho også fram til å legge beina høgt i jula.

– Me held ope til og med litle-julaftan, så tar me fri. Og det skal bli veldig godt kjenner eg. Det blir ikkje mykje ferie og fritid merkar eg, men så er dette ein livsstil også. Og eg stortrivst med det. Både eg og mannen min, avsluttar Hilde Sandbekken smilande.

Svana «»Svanhild»

ADVENTSMAGASINET 2017

Tysvær Bygdeblad

"

19

Ein skal våge å vere litt sprø iblant...

- Hilde Sandbekken

Søte små nisse-kuler.

Syngande nonner...

Nostalgisk kos.

Det er ein heilt særeigen stil hos Frøken Fryd. Og det både luktar og ser svært innbydande ut når ein kjem inn i kafé og interiørbutikken. Og no er også jula komme på plass.

20

Mens vi venter...

5 8 4 1 9 3 7 6 2

7 1 8 3 4 9 2 5 6

3 4 6 2 5 7 9 8 1

9 5 2 6 8 1 4 7 3

4 3

8

8

6

7 7 1

3

Fyll ut dei tomme rutene med tal frå 1 til 9, både vassrett, loddrett og i kvadrata.

3

4 8

8 2 1

8 5 5

9

5

4

9

6

9

6 7

Levert av Pressetjenester ans

SuDoku

6 1

1 5

2

4

Doku

9 7 3 1 8 2 5 6 4

7

6 8

5 8

Fyll ut dei tomme rutene med tal frå 1 til 9, både vassrett, loddrett og i kvadrata.

Svar på forrige Sudoku:

SuDoku 1 7

2

6

5

1

6 4

5 4 9 3 8 6 7 2 1

1 3 7 2 4 5 8 9 6

8 6 2 1 7 9 3 4 5

3 2 1 9 6 8 5 7 4

9 7 6 5 2 4 1 3 8

4 5 8 7 1 3 9 6 2

7 1 4 8 9 2 6 5 3

2 9 5 6 3 1 4 8 7

6 8 3 4 5 7 2 1 9

Svar på forrige Sudoku:

Doku

2

Fyll ut dei tomme rutene med tal frå 1 til 9, både vassrett, loddrett og i kvadrata.

Levert av Pressetjenester ans

5 1 3 7 7 6 8 6 5 1 2 6 5 7 3 5 3 1 6

2 4 7 8 1 9 5 6 3

5

9 1 3 6 7 5 2 4 8

5 8 6 2 3 4 7 9 1

4

5

4 5 9 2

6

9 1

5

6

2

8

7

2

5 3

5 9 8 7 5

6 2 1 2 9 3 9 5 2 5 3 2 4 1 7 6 1 2 9 8 4 8 5 7

2

5 6 Fyll ut dei tomme rutene med tal frå 1 til 9, både vassrett, loddrett og i kvadrata.

Svar på SUDOKU kommer neste nummer.

Levert av Pressetjenester ans

3

Levert av Pressetjenester ans

8 1

4 3 5 1 6 2 8 7 9

7 9 2 3 5 8 6 1 4

8 6 1 4 9 7 3 2 5

Fyll ut dei tomme rutene med tal frå 1 til 9, både vassrett, loddrett og i kvadrata.

6 1 5 7 1

2 7

4

4 6

8 3 2 7 9 5 2 6 7 1 6 8 7 4 2 3 5 7 9 3

Levert av Pressetjenester ans

9 8 7 8 3

2 9

9 7 6 1 5 2 4 3 8

2 3 4 9 6 8 1 7 5

1 5 8 4 7 3 2 9 6

8 2 5 3 1 9 7 6 4

3 4 8 5 9 4 3 5 2

5 8 6

4 3 7

8

4 6 9

6 5 4 5 9 3 6 2 5 4 2

2 3

Svar på forrige Sudoku:

1

3 2 5 9 4 7 1 6 8

1 7 4 8 3 6 5 9 2

9 6 8 5 2 1 3 4 7

4 8 1 3 6 9 2 7 5

5 3 6 2 7 4 9 8 1

7 9 2 1 5 8 4 3 6

6 1 9 4 8 2 7 5 3

2 5 7 6 9 3 8 1 4

8 4 3 7 1 5 6 2 9

Fyll ut dei tomme rutene med tal frå 1 til 9, både vassrett, loddrett og i kvadrata.

5

3 6 1 5 4 7 8 2 9

4 9 7 8 2 6 5 1 3

7 1 3 6 8 5 9 4 2

6 8 2 7 9 4 3 5 1

5 4 9 2 3 1 6 8 7

8 9

5 1

Fyll ut dei tomme rutene med tal frå 1 til 9, både vassrett, loddrett og i kvadrata.

Levert av Pressetjenester ans

4 3

7 5

7

8 8

2 6 6

3 6

6 8

9 5

6

2

1

4 5

8

2

4 5

9 6 2 1 7 2 1 8 4 1 5 8 8 6 1 5 9 4 2 3 5 9 6 4 4 6 1 8 7 9

1

7

1

Levert av Pressetjenester ans

3 8

6 4

SuDoku Svar på forrige Sudoku:

Fyll ut dei tomme rutene med tal frå 1 til 9, både vassrett, loddrett og i kvadrata.

6 5 9 7 4 3 1 8 2

5 7

7

SuDoku 8 4 7 9 2 5 3 1 6

3 7 8 9 2 1 4 5 6

SuDoku

8 5 7 3

Svar på forrige Sudoku:

8

5

Levert av Pressetjenester ans

3 5 1 6 4 7 9 2 8

1 2 4 5 8 6 9 3 7

2

8

SuDoku

Doku

2 9 6 3 8 1 7 4 5

Tysvær Bygdeblad

ADVENTSMAGASINET 2017

2 8 4 6 7 5 9 1 3

6 5 9 1 4 3 7 2 8

1 7 3 2 9 8 4 5 6

8 3 5 9 1 2 6 7 4

9 4 6 8 5 7 1 3 2

7 1 2 3 6 4 8 9 5

3 6 7 4 2 1 5 8 9

5 9 8 7 3 6 2 4 1

4 2 1 5 8 9 3 6 7

Fyll ut dei tomme rutene med tal frå 1 til 9, både vassrett, loddrett og i kvadrata.

Levert av Pressetjenester ans

3

9

7 6 8 3 9 1 5 4 6 3 9 8 2 4 6 5 1 4 3 5 1 9 8 6 4 7 8 8 7 5 3 9

Tysvær Bygdeblad

ADVENTSMAGASINET 2017

SPILLES PÅ HOVEDSCENEN, FESTIVITETEN FRA 22. FEBRUAR 2018 JUNGELBOKEN dramatisert av Vidar Magnussen basert på Rudyard Kiplings roman

Regi/koreografi: Linn Olsen Scenografi/lysdesign: Reidar A. Richardsen Kostymedesign: Nell Knudsen Maske: Unni Gjerde Jørgensen Musikk: Avtalt Spill v/Vegard Fossum og Halvor Lillesund Medvirkende: Erik Bauck Bårdstu, Sondre Krogtoft Larsen, Håkon Karoliussen, Linn Løvvik, Nina Sele, Emilie Tverbak, Herman Ljung Opedal, Lars Jacobsen Sosiale medier: /haugesund-teater @haugesundteater #haugesundteater Billetter og info: haugesund-teater.no eller 52 74 45 45 Pris: 295,-/250,-/180,TM

21

22

ADVENTSMAGASINET 2017

oss... s o h n e l e Julehand

Ta

ÅPNINGSTIDER I JULEN Hver lørdag i desember: Siste uken før julaften (uke 51): Lillejulaften: Julaften: Nyttårsaften:

09.30 - 18.00 09.30 - 20.00 09.30 - 18.00 Stengt Stengt

�Allianse

'V-.

VIS DIN KJÆRLIGHET MED EKTE

ALLIANSERING

FINN JULEGAVEN HOS OSS 1603103 Alliansering hvitt gull m/diamant 0,l0ct WSI x 3 (totalt 0,30ct) Julekampanje fra 1.11.2017 t.o.m. 15.1.2018 �

Følg oss på

Facebook

baretti

Kose-svibler

www.espeland.no

F I N D T H E O N E T H AT F I T S Y O U P E R F E C T LY

Aksdal Senter Tlf. 52 77 55 77

aksdalbok@fribokhandel.no

ES PELA N D

AvantGardeBkBT

Aksdal Senter - Tlf. 52 77 83 84

AVAILABLE AT

GAVESETT HÅNDKREM m/shea og frisk duft 90

Tel. 52 70 90 20 Fax. 52 70 90 21 E-post: post@butikk-service.no

www.butikk-service.no

129

fra

50,Flotte adventsblomster i butikken nå!

RØKELSESTATIV i sort metall

12990

GAVESETT

KUPONGTILBUD FRA 30. NOVEMBER TIL OG MED 2. DESEMBER

m/pizzahjul og krydder 90

149

HÅNDSÅPE kule ned duft av fersken og champange 90

49

- 20 %

på et valgfritt plagg JU LEGAV E R ti l a l le

HUSK Å TA MED KUPONGEN FOR HANDEL Aksdal senter Tlf: 52 77 50 30 09.30 -19 (16)

Tlf. 52 77 57 44

www.apotek1.no

ADVENTSMAGASINET 2017

UTSALG FRA GISMARVIK SINGEL PUKK VEIGRUS SMÅPUKK BÆRELAG KABELSAND OM ØNSKELIG KAN MASSENE OGSÅ LEVERES KONTAKT: KAI BIRKELAND 907 96 109

23

24

Tysvær Bygdeblad

ADVENTSMAGASINET 2017

Jesus elskar alle * * * Eitt spørsmål: Kven er misjonskonsulent, hjorte-, villsvin-, småfugl- jeger, bloggar, friluftsmann, skøyteentusiast, samfunnsengasjert medmenneske, opphavleg frå Skånevik med hjarte i Mali og jobb i Tysvær…?

Av Håvard Førland

Vestlandsvinter, vassrett regn og 4 kalde plussgrader. Klemmer jakka tett mot brystet og spring dei få metrane frå bilen bort til trappa, må ikkje få vatn på skrivereiskapane. Forresten, litt av ei trapp, det får fram eit kjært ungdomsminne, tidleg 70-tal, gryande ungdommeleg musikkinteresse, sjølverklært tungrockar men eigentleg mest glad i balladane…

Stairway to heaven. Mon den nyss tilsette soknepresten er glad i Led Zeppelin, eller handlar det om trening, har vi med ein motbakkespesialist å gjere?

Uansett, det er dags for portrett og det i ventetida over alle ventetider, advent. Vi er nok ein gong på

tenkjer ein tidlegare misjonær om vår julefeiring?

Misjonær er kan hende upresist, misjonskonsulent var jobbtittelen, men den som les bloggen hans frå tida i Mali får inntrykk av at Gjermund Lygre har misjonspåbodet som rettesnor. Men altså, kva syn har han på den norske jula etter mange år på jobb for Normisjon i Mali, eit land herja av krig og vald, brot på menneskerettar, stor arbeidsløyse og dårleg økonomi, men samstundes hjartevarme og tid nok til nesten? Korleis blir det å tiltre som hyrde for Guds rike i kyrkjelyden i Aksdal og Førresfjorden?

– Adventstida er ei flott tid, den er ei verdsom-

«Eg vil utfordre folk til å nærme seg Jesus » - Gjermund Lygre

veg mot solsnu og feiring av Jesu fødsel, på ny skal paradigmeskifte rundt starten av tidsrekninga vår fylle butikkane, media, skuleavslutningar, fritida, ja kort sagt heile kvardagen.

Gjermund Lygre er som ein bomerang, han let seg kaste ut i den store verda for så å returnere til Aksdal kyrkjelyd som sokneprest, gong etter gong.

For knappe 20 år sidan vikarierte han i stillinga eit par år før Mali kalla på han og familien for andre gong. No er dei klare for å slå seg til ro etter nærare 8 år i det hjartevarme og materielt sett fattige vestafrikanske landet, Gjermund har i tillegg vore der i 3 år åleine.

Eldstedottera Gunhild har gitt Gjermund og Gunn Marit barnebarn, greitt å få vere i nærleiken av framtida, og så har han jo tilgang på rike naturopplevingar i nærområda. Første gongen eg kontakta han for ein prat var han på veg til skogs…

– Hei du, det passar ikkje heilt i dag skal på hjortejakt om litt, kan vi ta det neste veke?

Adventstid

Korleis er det med deg vyrde lesar, har du pynta hus og hage med glitrande juledekorasjonar? Er dei sju sortane ferdigbaka? Har du fylt kontoen, gjort han klar for ein omgang jul-ing? Har du og trua… visakortet med mini-bank? Kva med adresselista til tante Olga og onkel Ola, er den klar så du kan komme i gang med julekorta?

Kva med intervjuobjektet vårt denne veka, kva

spennande feiring av håp for det som skal kome, trua på det gode, Jesus er eit samlande lyspunkt med kraft til å nå alle. Visseleg er dei materielle rammene annleis i Mali, men kjernen i den kristne bodskapen gir same håpet nær Ekvator som nær Polarsirkelen. Eg har som mål å utfordre folk til å nærme seg Jesus, han er vegen sanninga og livet.

Det er eit frimodig mål, men like fullt heilt klart hovudfokuset mitt!

Hovudpersonen vår denne veka snakkar seg fort varm når kjernebodskapen i jobben og trua hans kjem på dagsorden. Gjermund er av heil ved, ein pragmatisk naturelskande skåneviksbu som tidleg i ungdomen fann ut at trua på Jesus var verd å satse på.

– Eg veit ikkje om eg kan seie at eg har hatt ei gjennomgripande kallsoppleving, men eg minnest klart ei spesiell oppleving tidleg i livet då eg leste i Markus evangelium om Jesus ved Genesaretsjøen, Meisteren kalla folk til seg: «Følg med meg!». Det var som om imperativet tok hovudpersonen ut av teksten og sette han framfor meg, eg minnest det gjorde ganske sterkt inntrykk på ein 14-15 år gamal ungdomsskule-gut.

Naturelskar

Gjermund vaks opp i Skånevik på 1970 talet. Familien budde på eit lite gardsbruk med besteforeldra like ved, og då bestefaren gjekk bort fekk hovudpersonen vår eit svært nært forhold til bestemora.

Sokneprest Gjermund Lygre storkoser seg saman med familien i førjuls

– Eg budde meir eller mindre eit par år hjå bestemor etter at Bestefar døydde, ville ikkje at ho skulle vere einsam. Eg og eine bror min både sov og åt jamleg hos henne, det var retteleg koseleg og hadde sine fordeler. Bestemor baka eit vedunderleg brød og som unggutar flest var det ikkje noko å seie på matlysta. Ho hadde eit kristent livssyn og det var nok med å spore interessa mi for ei gudstru. Etter kvart blei eg med i ymse kristne ungdomslag, på vidaregåande skule i Ølen gjekk mykje av fritida med til aktivitetar i «Skulelaget». Kombinasjonen friluftsliv og kristent lagsarbeid har vore viktige element i livet mitt. Turar i Etnefjella, fisketurar til både ferskvatn og på sjøen, og ikkje minst dette med å reise på leir.

Sistnemnde aktivitet har vore ein viktig del av arbeidet mitt i Normisjon dei åra eg har jobba der.

Eg har hatt heile Rogaland som arbeidsområde og har mange gode minne frå leirliv ymse stader.

Kva så med naturopplevingar i Vest-Afrika, har han undersøkt dyrene i Afrika og alt de har å gjøre?

Når det spørsmålet kjem, reiser verten min seg

ADVENTSMAGASINET 2017

Tysvær Bygdeblad

25

Foto: Jorunn B. Lilleland

stida.

og hentar eit par album i hylla.

– Eg må vise deg skrytealbuma mine, her ser du dei dyra eg har vore med å jakte på.

Han blar fram flotte naturbilete frå villmarka i Mali, leirbål med jegerkvelds - indrefilet av ymse jaktbytte, stolte jegerar med trofé, villsvin, perlehøns og piggsvin.

– Piggsvin er ikkje det same i Afrika som dei nusselege små tassane vi får besøk av i hagen. Desse er som namnet seier av svinefamilien, dei blir 30-40 kilo tunge og piggane er 20-30 centimeter lange.

Han fortel om mange og flotte jaktturar med gode vener i områda rundt stadene dei budde i Mali, Oussoubidiania og Bafoulabé. Det å oppleve soloppgangen i villmarka etter å ha sove rundt leirbålet kan ikkje forklarast, det må opplevast. Brått kjem eg på eit tekstutdrag frå Mali-bloggen hans: «Nokre morgonar gjekk eg meg ein tur i grålysninga på jakt etter ryper, då kunne ikkje naturopplevinga bli stort betre. Eg gjekk og sette meg ned ein stad der eg trudde det kunne dukke opp ei rype. Om det kom ei rype eller ikkje betydde ikkje

så mykje. Rundt meg song fuglane, insekta surra og det var gode lukter. Der eg sat var det enno godt med tørt gras som då tidleg om morgonen framleis vart fuktig, og det luktar så godt. Det er lukke det, å sitje slik, høyre på fuglesong og insektsurr, kjenne angen av gras og tre, sjå sola som sig nedover fjellsidene og i tillegg ha spenninga med å høyre rypa som nærmar seg. Det vart ikkje mange rypene dei morgonane men det var gode stunder der eg kunne takke Gud for så mangt.»

>>>

26

ADVENTSMAGASINET 2017

Tysvær Bygdeblad

Tysvær Bygdeblad

"

Adventstida er ei flott tid, den er ei verdsomspennande feiring av håp for det som skal kome, trua på det gode, Jesus er eit samlande lyspunkt med kraft til å nå alle...

Vesle Nathaniel koser seg på mormor Gunn Marit sitt fang. Ved sidan av er mamma Gunhild.

Mali har utvikla seg mykje sidan familien Lygre reiste ned fyrste gongen januar i 1995. I dag er dessverre dei politiske tilhøva meir ustabile men infrastrukturen er mykje betre. Blant anna er det mogleg å ringe mobilt frå dei fleste stadene, og vegane er framkomelege sjølv om det har vore dårleg ver.

– Eg hugsar ein gong den første tida då eg og ein lokal medarbeidar skulle besøke ein landsby om lag tre mil frå bibelskulen. Vi sykla langs stiar og bar syklane og bagasjen i armane over elvar. I dag fins det køyrbare vegar dei fleste stadene og det er mogleg å kommunisere både pr. telefon og internett.

Sokneprest

Kva for tankar har så den påtroppande soknepresten i Førresfjorden menighet? Har han ei programerklæring han vil dele med TB sine lesarar i startgropa på gjerninga si?

– Eg er audmjuk i forhold til jobben eg skal tiltre, det blir interessant, utfordrande og spanande. Heldigvis kjenner eg til kyrkjelydsarbeidet og dei gode medarbeidarane eg får, dette gjennom jobb med konfirmantane dei siste åra og som medlem av kyrkjelyden gjennom fleire år. Når det gjeld eiga kompetanse ser eg meg litt som poteta, meiner eg kan litt om mangt, å vere prest er ei mange-fasettert oppgåve. Som eg har sagt tidlegare har eg som mål å utfordre både eksisterande medlemmer av kyrkjelyden og folk elles til å nærme seg Jesus.

Det høyrest kanskje litt svevande og svulstig ut, men det er nettopp det kristentru handlar om etter mi meining. Guds son er like aktuell som vegvisar i dag som då han vandra på Jorda for to tusen år sidan. Det doble kjærleiksbodet, den vesle Bibel og den gylne regel går ikkje ut på dato. Det gjer forresten ikkje denne heller.

Verten min reiser seg frå kaffibordet og leier merksemda mot ein flott treskoren Betlehems-stall i hylleseksjonen.

– Denne juledekorasjonen er frå Mali, eit kjært minne om ei flott tid i det eg likar å kalle mitt andre heimland.

Og med det er tida runnen, Gjermund er på veg til konfirmantleir på Brandøy på Bjoalandet og dotter Ingeborg har middagen klar.

Fakta

Namn: Gjermund Lygre Alder: 51 Familie: Kona Gunn Marit, døtrene Gunhild og Ingeborg, og barnebarnet Nathaniel.

Aktuell: Ny sokneprest for Aksdal og Førre

ADVENTSMAGASINET 2017

27

28

ADVENTSMAGASINET 2017 N Y B YG G

T I L BYG G

R E PA R A S J O N E R

R E S TA U R E R I N G

BYGGERFOR FORALLE ALLE VIVIBYGGER Vi bygger ikke bare store bygg for det Vioffentlige bygger ikke bare store forbygg det til marked, menbygg også offentlige marked, menViogså bygg til det det private marked. skilter med bred private marked. skilter med bred erfaring og tarVitotalentepriser for hele erfaring og tar totalentrepriser for hele prosjekter. prosjekter.

53 76 91 55 post@bdl.no bdl.no

Interiør og kjøkkenglass Kr 399 pr.m * Prisen gjelder ut Januar 2018

* Høyde ca 50cm

Valgfri farge.

TANNLEGE Ingjerd H. Myklebust TANNLEGE Camilla K. Mæland

aksdal

TANNKLINIKK Timebestilling: TLF 52 77 57 00

aksdal.tannklinikk@gmail.com

Det blir som avtalt!

HAUGESUND 52724286 www.tglass.no

ADVENTSMAGASINET 2017

TYSVÆR

TRINN 2 KOMMER SNART FOR SALG

H u sb

Førreparken

a k fi n

ansie

r t!

18 av 24 leiligheter er allerede solgt og byggingen er godt i gang! Leilighetene i Førreparken vil få en flott, solrik beliggenhet like ved den vakre Førresfjorden.

• Prosjektet er husbankfinansiert.

• Smarte planløsninger.

• Familievennlig beliggenhet.

• Gode parkeringsordninger.

• Planlagt innflytting er 1. kvartal 2018.

• Nøkkelferdig og til fast pris.

• Godt eksponert næringslokale på 300 kvm.

Kjøp eller leie, kan tilpasses bruker.

Se Oddhansen.no for mer informasjon om prosjektet.

Kjetil Alvheim Salgsleder prosjekt 906 69 872 kjetil@oddhansen.no

29

30

ADVENTSMAGASINET 2017

✴

✴

✴

✴

✴

BARNEsida ✴

✴

✴

✴

✴

✴

✴

✴

✴

✴

✴

✴

✴

✴

✴

Forsvinninga 1

Delfiakake

– Mamma, mamma, grauten rømmer! – Ja, det er ikkje så rart. Det er jo rømmegraut.

Delfiakake er kjempegodt og lett å lage. Du treng ikkje eingong ein steikeomn!

Forsvinninga 2

Du treng: 250 gram mørk kokesjokolade 1/2 dl espresso eller sterk kaffi eller 2 ts pulverkaffi 1 ss rive appelsinskal eller 2 ss appelsin-marmelade 250 gram kokosfeitt 2 egg 2 ss sukker Per-kjeks Gelétoppar til pynt, eller noko anna, om du heller vil – slepp fantasien laus!

Slik gjer du: Kle ei form med aluminiumsfolie. Skjer sjokoladen i mindre bitar. Tøm kaffi og sjokolade i ei lita gryte og smelt sjokoladen medan du rører rundt. Putt i appelsinskala eller marmeladen. Skjer kokosfeittet i småbitar og ta gryta av varmen og rør inn feittet.

Visp sukker og egg til eggedosis. Tilset sjokoladeblandinga, litt etter litt, medan du vispar. Tøm litt

er t t nø

rs å t Nyt Hjelp meg fram til godsakene!

I fengselet: – Direktør, eg trur fangane har tenkt å flykte.

– Korleis det?

– Dei sit inne i cellene på fluktstolar og et rømmegraut...

Moro for heile familien av den ferdige røra i forma og legg eit lag kjeks oppå. Legg dei så tett at du nesten ikkje ser sjokoladen igjennom. Tøm på meir sjokoladeblanding og hald fram slik, med tynne lag sjokolade og kjeks.

Du kan godt gøyme nokre gelétoppar innimellom laga. Pynt med gelétopper eller kva du måtte finne på. Set kaka kaldt. Ho kan etast etter eit par timar..

I den første oppgåva skal du setje dyrenamn inn i diagrammet og finne fram til ein norsk seriefigur. Dyra finn du rundt om på oppgåvesidene.

Her manglar det nokre dyr, dei dukkar opp på neste side. Det er: hare, gaupe, lemen og ikorn.

Kva for eit tal skal byte plass med hjarto for at reknestykket skal stemme?

Blåse bomull

Deltakarane set seg rundt eit bord og legg ein bomullsdott midt på bordet. Alle må sitje slik at haken kjem i høgd med bordplata. Det gjeld no om å blåse så hardt at bomullsdotten treffer ein av dei andre, og å blåse slik at ein held bomullsdotten unna. Det er ikkje så vanskeleg om ein ikkje ler.

Den som får bomullsdotten i ansiktet, har tapt.

Bestem på førehand kva taparen skal få som ”straff ”.

Å mate kvarandre

To og to skal vere med i denne leiken om gongen.

Dei skal sitje ved sida av kvarandre ved eit bord, og begge skal ha bind for auga. Kvar får ein tallerken med havregryn og ei skei, og så skal dei mate kvarandre. Det er ikkje heilt lett. Det kan bli ein god del søl, så det er lurt å rydde unna både dukar og golvteppe før leiken tek til.

Le og gråte

Her skal du finne fram til eit norsk folkeeventyr.

Den som har prøvd å reparere vegvisaren, kan visst ikkje lese! Prøv på nytt og finn namna på 10 norske byar!

Deltakarane sit i ein sirkel på golvet. Ein av dei kastar ein mynt opp i lufta og seier: Mynt eller krone? Alle bøyer seg fram for å sjå. Er det mynt, skal alle le, og er det krone, skal alle gråte. Den som begynner å le når han skal gråte, eller motsett, må gå ut av leiken. Frå den augneblinken mynten blir teken opp frå golvet og skal kastast på nytt, må alle vere musestille. Den siste deltakaren som er att, har vunne.

Her er det to og to ord som har motsett tyding. Dra ein strek mellom dei slik som i dømet!

Løysingar på oppgåve 2 • Oppg. 5 Dei tre bukkane Bruse. • Oppg. 6 Talet er 2. • Oppg. 10 Kirkenes, Hammerfest, Trondheim, Halden, Bergen, Oslo, Stavanger, Bodø, Lillehammer, Molde.

Løysingar på nyttårsoppgåvene: Oppg. 1 SMØRBUKK, Dyra i diagrammet er frå toppen og nedover: mus, lemen, bjørn, hare, bever, gaupe, ikorn og røyskatt.

✴

✴

✴

Barnesida er levert av Norsk Barneblad og Nynorsk pressekontor

✴

✴

31

Vinnarskalle.no

ADVENTSMAGASINET 2017

Dei som har kjøpt Tungesvik Hytto veit å nyta dagane.

Å ha gode dagar er noko alle ønskjer seg

Våre eigne hyttefelt/tomter:

Dei beste dagane har me ofte på hytto. Der slappar me av og kosar oss.

•

Langedalen/Solfonn og Hordadalen/Røldal

Pratar, nippar, les, spelar, fiskar, plukkar, et, ler, smiler, leikar, spikkar, fortel,

•

Molnes og Sandvik (Etne kommune)

vandrar, badar i kaldt vatn... Me nyt oss sjølve, dei me er saman med og

•

Ænes (Kvinnherad)

•

Espenes (Sveio)

•

Valldal (Røldal)

naturen når me er på hytto. Byggjer samhald og felles opplevingar.

Heilt inn til hjerterøtene.

Etter 40 gode år på «hytto» veit me litt om livet der. Tungesvik Hytto har

me produsert og levert til over 1.500 glade eigerar og «slekter».

Har du eiga tomt?

Me deler gjerne våre erfaringar og teiknar forslag.

Prisen er det langt på veg du som bestemmer.

Tungesvik Hytto er produsert og levert av Tungesvik Bygg - Skånevik

tungesvikhytto.no

Kontakt oss i dag og få gode hyttedagar du også.

Enkelttomter i ulike områder.

Me har heile tida ferdige hytter til salgs.

32

Tysvær Bygdeblad

ADVENTSMAGASINET 2017

Dagfinn (85)

Dagfinn Hellesøy har alltid likt å skrive. Han har vore involvert i historielaget sine utgivingar, og han har også skrive om kyrkjehistoria i Tysvær tidlegare.

Dagfinn Hellesøy (85) har illustrert. Også nokre av klassevenninnene hennar har vore med; Eva Lervik, alltid vore glad i å fortelje Edith Hundsnes og Isabel Sunde, fortel Dagfinn, då me besøker han heime på gamle historiar. No har Gismarvik. han fått samla 88 av dei mellom to permar.

88 historiar Av Mona Terjesen I førre utgåve av Tysvær Bygdeblad kunne ein lese om Dagfinn, som fall og slo seg stygt fredag den 13. januar i år, og måtte vere til rehabilitering på Tysværtunet i eit halvt år. Den ekstra tida han fekk til rådigheit, brukte han på å skrive bok.

– Nokon samlar på serviettar og nokon samlar på glansbilde. Eg har alltid samla på morosame historiar og vitsar.

Og då eg delte nokre av dei med Eli Susort Lund, som styrer på Bestastova, sa ho at eg burde samle historiane mine i eit hefte. Det gjorde eg, men så blei det ei bok i staden. Eg har så mange. Eli var så snill at ho tok dei med seg heim og skreiv dei inn på data for meg. Ho gjorde ein stor jobb for meg, og eg er utruleg takksam. I tillegg har journalist Sigmund Hansen lese korrektur for meg. Han har gitt si meining om kva historiar som burde komme med i boka og kva eg burde stryke. Så har sonen min Øystein bidratt med utforminga av boka, og barnebarnet mitt Hannah

Dagfinn kjem eigentleg frå Skjoldastraumen. Der vaks han opp på 30-40-talet. Heilt sidan då har den pensjonerte bonden, samla på historiar. Nokre frå sitt eige liv, nokre frå fri fantasi og nokre høyrt av andre. Boka «Det store sildafisket i Aksdal - og andre morosame historiar frå Haugalandet», inneheld heile 88 slike små og litt større beretningar.

Foto: Mona Terjesen

Den store barnedåpen Det var eit ektepar som fekk eit barn kvart år.

Den siste dei hadde fått var litt puslalege og liten, så det drog ut med barnedåpen.

Men ein dag drog dei av garde til kyrkja med vesleguten. Då presten såg guten, sa han: «Å, det var ein stor

og fine gut». Mora og faren stod like ved og høyrde kva presten hadde sagt.

Faren vart litt forbausa og bøygde seg mot kona slik at ho skulle høyra, og sa litt halvhøgt slik at dei fleste av folka nedover i benkane skulle høyra det.

«Me skulle nå vel aldri ha teke med oss den fjorgamle ?»

Vår meining

Alle får ein til å strekke på smilebanda, og nokre får ein også til å le høgt. Og det som kanskje er ekstra kjekt med denne boka, er at ein lærer historie og kulturarv, på ein underhaldande måte.

Dagfinn fortel oss at han håper historiane blir gjenfortalt, og at folk lærer seg dei utenat.

– Då blir dei så mykje betre når dei fortel dei vidare, med eigne ord, seier han.

Etter å lese boka, og kost oss med den her i redaksjonen, kan me varmt anbefale denne morosame godbiten av ei bok under juletreet i år.

Me deler nokre av historiane med dokker her og no...

Illustrert av: Hannah Hellesøy

ADVENTSMAGASINET 2017

Tysvær Bygdeblad

33

er bokaktuell Ny butikk -dame Dei hadde tilsett ny butikkdame, og sjefen prøvde å rettleia henne. Han sa at dersom nokon av kundane spurde etter ei vare, og dei ikkje hadde den, så skulle ho sei at dei diverre ikkje hadde den, men at dei hadde noko som var mykje betre.

Så var det ein dag det kom ei dame som skulle kjøpa toalettpapir. «Me har dessverre ikkje det», sa butikkdama, «men me har noko som er mykje betre. Me har noko som heiter sandpapir.»

Illustrert av: Hannah Hellesøy

Ein tynn mann Onkelen min fortalte at han hadde sett ein tynn mann.

Han var så tynn at dersom eg hadde gitt han blåbærsaft, så kunne eg ha brukt han til termometer.

Illustrert av: Edith Hundsnes

Bryllaup på Bokn Dette var før Boknasundsbrua kom. Det skulle vera bryllaup på Vestre Bokn. Dette vart feira til langt utpå sundagsmorgonen. Tre av gjestene skulle reisa heim til Austre Bokn.

Dei hadde motorbåt. Det var to mannfolk og ei dame. Ho hadde høghæla sko, og fotsid kjole. Då ho skulle i land, var ho uheldig og fall i sjøen. Det var sommarsdag, og sjøen var varm. Mannfolka fortøyde

båten, før dei hjelpte henne på land. Då dei hadde fått henne på land, fann dei ein hummar som hadde vast seg fast i den fotside kjolen hennar. Medan dei stod der, kom drosjen som sulle henta dei. Drosjen som hadde ny bil såg på dama og sa at han ikkje ville ha henne inn i den nye bilen sin. «Kva skal me gjera med henne då», sa den eine. «Eg trur me sete na ut igjen eg», sa den andre.

Illustrert av: Hannah Hellesøy

Litt av ein ferie Ein sommar hadde kona og eg bestemt oss for åta ein ferie i Oslo. Og slik blei det. Då me hadde fare rundt og sett på alle slags museum, gamle båtar og vikingskip i heile fire dagar, sa eg, at i dag ville eg ta det litt roleg, å gå og besøkja naboane.

«Kven er det då du vil gå til?» sa kånå.

«Den einaste eg kjenner i Oslo ekongen», sa eg.» Så eg vil ta meg ein tur bort og drøsa litt med han.»

Då eg hadde hatt meg ein longe middagskvil, for eg av garde.

Eg lure på om hane inne, tenkte eg, då eg pikkte på bislagsdøra på baksida av Slåttet. Men rett så det va, gjekk døra opp, og der stod hu Sonja. Eg sa ka eg hette, og kor eg kom ifrå, og atte eg var med i pensjonistlaget, og for rundt og verva medlemmer. Eg ga na ein grøne lepp, så han Nils hadde skreve, og bana overrekka den til Majesteten. «Han Harald sete på kykkenet. Meska akkurat te å ha

oss mellemat», sa hu. «Kom inn, så kan du få ein kaffiskvett og ei poteteskaka».

Kongen sette fram ein krakk, og det varte ikkje lengje før me va i full drøs. Eg sa at,» sia dei hadde passert 60, så kunne dei bli medlemmer av pensjonistlaget». «Me har møtene den tredje torsdagen i måen, så dokke e velkomne», sa eg. «Me har ein så spelar trekkspel, og han er som regel med», sa eg. «Det høyrdest kjekt ut», sa kongen. «Ka tid bjøna dokke?»

«Mellematstider», sa eg, «og så helde me på til i kveldingå».

Kongen fortalde at han lurte litt på å slutta som konge, og heller bli pensjonist. «Men sjølv om eg ville få bra pensjon, så e hu Sonja minstepensjonist, og så ska det samordnast. Så då verte det lite igjen te å leva av», sa han.

Hu Sonja reiste seg, og gjekk bort te spisskammerset og fann fram ei skål med råmjølks-pudding. «Me fekk kalv på kongsgarden i går», sa hu, «så viss du

likar råmjølks pudding, så må du smaka den». «Kan skjøna eg lika det», sa eg. «Var det ein kossekalv dokke fekk», sa eg.

«Ein stutapose», sa kongen. «Eg skjøna kalvene svarte», sa eg, mens eg tok vekk eit par mørke hår som stod på ende i råmjølks puddingen.

«Kanskje dokke har ein mørkhuda inseminør?» sa eg. «Det pleie som regel vera Alvstveiten som køyre her», sa han. Men så la han til at det kunne og vera andre som kom.

Eg spurde koss helså te kongen va. Han drog litt på det, men sa at han tar ein dag om gongen.

Han var glad så lengje han var i stand til å sitja framme ei stund kvar dag.

Kongen var ein morosam mann. «Eg ser du har god matlyst», sa han til meg, då eg sette til livs den åttande potetkaka.»

Ja, potetkaker e godt», sa eg, «det e skjeldan eg får slike.» Kongen forta Ide at han var på sjøen og

drog krabbeteiner i går. «Dei stod ute i Drøbakksundet, men dere det svært lite krabbe i år», sa han. «Viss eg sko gi Majesteten eit råd,» sa eg, «så vil eg rå han te å flytta dei litt lengre vest. Både i Ognasundet og i Frekasundet har krabben vore svært gode i år», sa eg. «Eg ska flytta dei i mårå den dag», sa han.

Før eg gjekk tok kongen og Sonja meg med inn i bestestova, og viste meg presangane som dei har fått til 60 årsdagane sine.

«Her ska du sjå ka hu Sonja fekk frå ein kommune på Vestlandet».

Han viste meg ein badedrakt av spelsau. «Han er vendbar», sa kongen. «Om vinteren, når hu Sonja drive med isbading, kan hu bruka ullsiå inn, og om sommaren kan hu venda den så spelen kjem meir fram». Eg forstod godt kvar hane komen frå, når eg ser hegremerkje på ryggen.

Og akkurat då, medan eg står der med Majesteten på den eina sida, og ho Sonja på den andre,

går det opp for meg kva Tysvær kommune skal bruka det svære industrifeltet til, som dei har kjøpt uti Gismarvikmarka. «Produksjon av badedraktar, som alternativ dersom ein ikkje får Gasskraftverket!» tenkte eg .

Eg sa takk for meg, og sa at dei var velkomne den tredje torsdagen i måaden, til pensjonistmøte.

«Husk åta med dokke nokre slantar, så dokke kan kjøpa lodder for. Og så ein liten ting te å lodda ut. Han behøve ikkje vera så liten heller. Det er akkurat itte så det passar det», sa eg.

Hu Sonja pakte inn resten av potetkakene og gav meg. «Ta desse med deg te kånå», sa hu, «for i mårå steikje eg nye». Då eg gjekk ut dørå, haure eg hu Sonja sa: «Du Harald får vaska opp du. Eg må bjønna å vøla om te heljå.» «Snakk om likestilling,» tenkte eg då eg rusla tilbake til lossementet mitt.

34

Tysvær Bygdeblad

ADVENTSMAGASINET 2017

* Søtt, godt og tradisjonelt i jula Det er nokre gamle klassikarar me aldri blir leie av i kakeboksen...

200 g kveitemel 1⁄2 ts malt kardemomme

Kakemenn: Ingrediensar: 100 g smør 2 dl mjølk 3 dl sukker 1 ts hornsalt 1 l kveitemel

Slik gjer du: Rør saman smelta smør, mjølk og sukker. Rør inn halvparten av kveitemelet saman med hornsaltet.

Bland inn resten av kveitemelet til du har ein deig som er lett å jobbe med.

Pakk deigen i plast og legg den kaldt i minst ein time, gjerne over natta.

Forvarm steikeomnen til 175 °C. Legg bakepapir på 2 steikebrett.

Kjevle ut deigen til ½ cm tjukkelse.

Bruk pepparkakeformer og stikk ut kaker av deigen. Løft dei over på steikeplatene. Steik kakene i ca. 7 minuttar. Løft kakene over på rist og la dei bli heilt kalde.

Bruk konditorfarge til å dekorere kakene. Glasur kan ein også bruke.

Krumkaker:

Ingrediensar: 4 stk egg 200 g sukker 200 g smelta smør

Slik gjer du: 1. Pisk egg og sukker til eggedosis.

Tilsett smelta, avkjølt smør.

2. Vend forsiktig inn mel og kardemomme med ein slikkepott. La røra svelle i ca. 15 minuttar.

3. Legg ei stor teskje røre på midten av eit godt oppvarma krumkakejern.

4. Steik krumkakene til dei er gyllenbrune.

5. Rull krumkakene til kremmarhus. Legg krumkakene over ein kopp dersom du ønsker å lage krumkakeskåler.

Pepparnøtter:

Ingrediensar: 250 g mørk sirup 185 g sukker 65 g smør 1⁄2 dl kremfløte ca. 500 g kveitemel 1 ts malt anis 1⁄2 ts malt peppar 3⁄4 ts natron Slik gjer du: Forvarm steikeomnen til 180 °C. Gjer klar eit steikebrett, eller to med bakepapir.

Kok opp sirup, sukker, smør og kremfløte. Avkjøl.

Sikt inn dei tørre ingrediensane.

Elt deigen godt saman.

Trill deigen til fingertykk lengde.

Del i små emnar og trill til kuler.

Sett kulene over på eit steikebrett.

Steik midt i omnen i ca. 10 minuttar. Avkjøl på rist.

Kokosmakronar: Ingrediensar: 4 stk eggekvite 200 g sukker 1 ts vaniljesukker 200 g kokosmasse

Slik gjer du: Forvarm steikeomnen til 180 °C. Gjer klar eit steikebrett, eller to med bakepapir.

Visp eggekvitar lett saman i ein kasserolle. Bland inn sukker, vaniljesukker og kokosmasse.

Sett kasserollen på middels varme og rør heile tida langs botnen med ei tresleiv. Når massen har konsistens som tjukk risengrynsgraut er den ferdig, ca. 10 minuttar. Sett topper av kokosmassen med to skjeer på steikebrettet.

Steik midt i steikeomnen i ca. 10 minuttar, til dei er gylne. Avkjøl på rist.

Pepparkaker:

Ingrediensar: 300 g smør 300 g sukker 3 dl mørk sirup 1⁄2 ts malt nellik 2 ts malt ingefær 2 ts peppar , strøkne 2 ts malt kanel 2 stk egg 4 ts natron ca. 900 g kveitemel

bordet og kjevle den ca. 3 mm tjukk. Stikk ut pepparkakefigurar og legg dei på eit bakepapirkledd steikebrett. Steik kakene midt i steikeomnen på 175 °C i ca. 10 minuttar. Avkjøl kakene på rist.

6. Bland saman melis, eggekvite og sitronsaft til en tykk glasur.

Dekorer kakene

Melisglasur: ca. 250 g melis 1 stk eggekvite 1⁄2 ts sitronsaft Slik gjer du: 1. Bland smør, sirup og sukker i ein kjele. Varm opp til sukkeret er smelta. Tilsett nellik, ingefær, peppar og kanel, og rør godt saman.

2. Ta kjelen av plata og avkjøl blandinga. Rør inn egg.

3. Ha i natron, og sikt inn mel.

Rør alt saman til ein jamn deig.

Juster eventuelt tjukkelsen på deigen med meir mel.

4. Dekk til deigen med litt plastfolie og la den stå kaldt nokre timar, gjerne over natta.

5. Elt deigen med litt mel på

Trapper fra Ølen Trevare tilpasses etter kundens behov i form og utførelse. BEST PÅ PRIS!

OPTIMAL VELVÆREGAVE GAVEESKE MED KJÆRLIGHET TIL HUDEN. Naturlige produkter av høyeste kvalitet i tillegg til et gavekort på den populære Green Peel® behandlingen.

www.hudpleieklinikk.no Vis a vis Edda kino. Tlf.: 52 72 42 44 Mail: info@haugesund-hudpleieklinikk.no Vår modell: Dag Rune Eilertsen Foto: Geir Øyvind Gismarvik

Telefon 53 76 84 45 www.olen-trevare.no

firmpost@olen-trevare.no

HODEBUNNSMASSASJE Ka med ein hodebunnsmassasje i høstmørket?

Ottar Skjold Maskin as

Knapphus • 5576 Øvre Vats • Tlf. 908 46 284

Graving

• Smørbrød • Koldtbord • Kaker kr. 31,-

kr. 249,-

fra kr 500,

-

pr.person

Transport

Sprengning Natursteinsmuring

JULEKAKER kr. 50,-

Åpningstider: man. - tirs. - tors. 8 - 18 ons. og fred. 8 -16ellers etter avtale

AKSDAL PÅSMURT AS

Astrid på Garhaug/Grinde

Tlf. 909 82 424 - 913 35 282

Grus • Pukk • Sand

Har du ein jobb du skulle hatt gjordt?

DISTRIKTETS STØRSTE UTVALG I

BILDELER - KAROSSERIDELER - HOVEDLYKTER - EKSOSANLEGG - BAKLYKTER - STØTDEMPERE - BENSINTANKER - Ellers alt i slitedeler

35

ADVENTSMAGASINET 2017

Tysvær Bygdeblad

Vedlikehald, snekring, saging av trær, transport, bortkjøring og brøyting.

Ring og spør oss: tlf. 52 74 81 65 eller 99 51 39 72

Me sender over heile distriktet.

KJEMPEUTVAL I BRUKTE DELER Bokn Bygdeservice SA

Søk på vårt delelager www.kaldheimsbildeler.no Godkjent oppsamlingsplass for bilvrak Mottak av vrakpantbilar også laurdagar.

Bodil E. Tungland: Aut. fotterapeut m/fordypning i Diabetes

Gehwol produkter: • fotbad • fotkrem • pudder Åpningstider: Mand. - fred. 08.00-16.00. Torsd. 08.00-18.00. Lørd. 09.00-13.00

5585 SANDEID – Tlf. 52 76 66 50

GAVEKORT

– til den som har alt

JULETRENETT

flyttet inn i nye lokaler i Frakkagjerd Legesenter

Pakkestativ og utstillingsstativ for juletre kjøper du hos oss.

i Lundalbygget over Spar

for informasjon og bestilling ta kontakt på tlf. 91 59 58 24 Juletrenett skåner treet ved transport, og gjør det lettere for kunden å håndtere.

Åpningstider: man.-ons. 8.30 - 15.30

tlf. 32 08 63 30

www.espegard.no

Send inn helsingar «GRATIS» på nett www.tysver-bygdeblad.no

SPRENGING • GRAVING • PLANERING Bortkjøring og tilkjøring av masse: SUBB • STEIN • MATJORD • GRÅSTEINSMURING

Roald: 918 46 186 Øyvind: 992 29 282

Gi Tysvær Bygdeblad i julegåve Kjøp gåveabonnement og få med 2 flotte krus og ein pose kaffi

1/2 år: 410 kr - 1 år: 775 kr irene@tysver-bygdeblad.no eller tlf: 45958712

Bygdeblad TYSVÆR