Dylematy teorii gier a politologia
aby zyskać więcej. Tak jest w przypadku dylematu więźnia, gdzie obaj schwytani przestępcy wiedzą, że nie unikną kary i minimalizacja strat (odmówienie składania zeznań przez obu, czyli de facto współpraca) wpływa na bardzo niski (lecz nie najniższy) wymiar kary. Tabela 4. Klasyfkacja rodzajów dóbr i ich cechy charakterystyczne
konkurencyjność w konsumpcji
tak
możliwość wyłączenia z konsumpcji tak
nie
czyste dobra prywatne
dobra mieszane (wspólne zasoby)
niskie koszty wyłączenia
dobra, które są kolektywnie konsumowane,
produkowane przez frmy prywatne rozprowadzane przez rynki
ale nie przez nieograniczoną liczbę konsumentów
fnansowane z przychodów ze
produkowane przez frmy prywatne lub sektor
sprzedaży
publiczny
(np. samochody, mieszkania, książki, obuwie)
rozprowadzane przez rynki lub bezpośrednio przez instytucje publiczne fnansowane z przychodów ze sprzedaży lub fnansowanych z przychodów podatkowych (np. parki publiczne, zasoby będące wspólną własnością)
nie
dobra mieszane (klubowe)
czyste dobra publiczne
dobra prywatne z efektami zewnętrznymi
wysokie koszty wyłączenia
produkowane przez frmy prywatne
frmy prywatne na podstawie kontraktów zawieranych z rządem
rozprowadzane przez rynki przy pomocy subsydiów lub podatków fnansowane z przychodów ze sprzedaży (np. prywatne szkoły, telewizja kablowa, kina, pływalnie)
produkowane bezpośrednio przez rząd lub
rozprowadzanie przez budżet publiczny fnansowane z podatków (np. obrona narodowa, sądownictwo, telewizja publiczna)
Źródło: Opracowanie własne na podstawie M. Jakubowski (2005), Dobra publiczne i dobra wspólne, s. 160 [w:] Wilkin J. (red.), Teoria wyboru publicznego. Wstęp do eko-
nomicznej analizy polityki i funkcjonowania sfery publicznej, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa, Czarny E., Nojszewska E. (1997), Mikroekonomia, PWE, Warszawa, s. 324 [za:] Brown C.V., Jackson P.M. (1990), Public Sector Economies, Oxford, Londyn
Politicus 1/2013
29