70 jaar vrijheid Een speciale uitgave bij de Maassluise Courant ter gelegenheid van 70 jaar bevrijding Vrijdag 1 mei 2015
Wonden nog niet geheeld Het lijkt heel lang geleden, 70 jaar, en natuurlijk is 70 jaar ook best een lange tijd. En toch is de Tweede Wereldoorlog dichter bij ons dan je beseft. Kijk bijvoorbeeld om je heen als je door de binnenstad loopt, naar de Immanuëlkerk en het grote parkeerterrein: ze zijn een rechtstreeks gevolg van het bombardement van 18 maart 1943 toen de Noorderkerk werd verwoest en de daar omheen liggende huizen. Op de plek van de verwoeste Noorderkerk verrees de Immanuëlkerk, maar veel huizen werden nooit herbouwd: in feite is het parkeerterrein één grote oorlogswond. En die wonden zijn ook in veel Maassluise families nog niet geheeld, dat merk ik elk jaar op 4 mei en bij de herdenking van het bombardement. Maassluis was in de oorlog nog niet zo groot als nu, er woonden ongeveer 9000 mensen. Als je dan nagaat dat er meer dan 150 Maassluizers door de oorlog hun leven hebben verloren, dan betekent dat in 1945 nagenoeg iedere Maassluizer wel iemand kende die de bevrijding niet heeft mogen meemaken. Levens die soms in de knop gebroken werden, zoals bij Liesje Zomer, amper 6 maanden oud, en haar 3-jarige broertje Jacob die om het leven kwamen bij het bombardement van 1943. Of Jan Lingbeek, 10 jaar was hij toen hij door een gefrustreerde Duitser werd neergeschoten toen hij stond te kijken naar het lichten van een gezonken rijnaak. Allemaal levens die nog niet af waren, ze hadden nog vader of moeder kunnen worden. Nu waren ze misschien opa of oma geweest met een heel stel kleinkinderen. We zullen het nooit weten. Daarom is het zo belangrijk om op 4 mei stil te staan bij de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. En daarom is het zo belangrijk om een dag later uitbundig onze vrijheid te vieren. Want vrijheid lijkt zo vanzelfsprekend, maar dat is het pertinent niet! Koos Karssen, burgemeester van Maassluis
Brood uit de hemel en voedsel over zee De gevolgen van de hongerwinter waren in Maassluis verschrikkelijk. In januari 1945 werd het broodrantsoen verlaagd tot 500 gram per persoon per week. En dan moest je niet vragen waarvan dat brood gebakken werd. De porties van de centrale keukens in de Touwfabriek en op de diverse uitdeelposten daalden tot een halve liter dunne soep per dag. Engeland werkte aan voedseldroppings en experimenteerde met het verpakken en afwerpen van voedsel door bommenwerpers. Er waren onderhandelingen met de bezetter om de voedseldroppings toe te staan. Het plan voor voedseltransporten door de lucht bestempelden de Duitsers als pure propaganda van de ‘AngloAmerikaanse vijand’. Maar het was duidelijk dat de oorlog voorbij was en de Duitsers konden niet anders dan toestemmen. Operatie Manna Radio Oranje bracht op 29 april 1945 om 12.00 uur de eerste melding dat er voedselbrengende bommenwerpers waren opgestegen. Later zou deze actie ‘Operatie Manna’ heten, ‘brood uit de hemel’. Alle Lancasters droegen vijf bundels met 70 zakken voedsel. De inhoud bestond uit meel, eierpoeder, erwten, bonen, ‘meat and vegetables’, thee, suiker en gevitaminiseerde chocolade. Die dag zagen de Maassluizers een groot aantal vliegtuigen vanuit het westen over de Waterweg in de richting van Den Haag gaan. Velen waren op straat en op de daken en zwaaiden naar de laag overkomende vliegtuigen met zakdoeken en vlaggen. Alsof het een groots vliegfeest betrof. Voor de hongerende bevolking een groots moment, maar ook voor de vliegers een onvergetelijk tafereel. De Duitsers stonden bij hun luchtafweerkanonnen, maar schoten niet. Er waren zelfs Duitsers die
Voedselbrengende bommenwerpers op 29 april 1945 boven de Zuiddijk. Links het Zakkendragershuisje met hoge klokkenstoel. Tekst en beeld: HVM zwaaiden naar de vliegtuigen. De belangrijkste en grootste droppingszone van Nederland was Terbregge. Daar werd door 1.500 vluchten ruim 3.600 ton voedsel gedropt in een week tijd. Vanuit Rotterdam werd de distributie van het eten geregeld door het Rijksbureau Voedselvoorziening in Oorlogstijd. Maassluis dankt den zeeman Ook kregen de geallieerden gelegenheid twee vrachtschepen met voedsel naar Rotterdam te zenden.
Op 5 mei 1945 voeren de Libertyschepen ‘Lesto’ en ‘Empire Scout’ propvol voedsel langs Maassluis, onder grote belangstelling van de Sluizers op het Hoofd. Enkele inwoners van Maassluis hadden een bloemenkrans laten maken met daarop een oranje wimpel (die zij vijf jaar lang clandestien bewaard hadden) en de tekst ‘Maassluis dankt den zeeman’. In een spontane optocht brachten zij deze met de ‘Zeester’ naar de Lesto. Het Duitse oorlogsschip dat het konvooi begeleidde probeerde de actie te stoppen, maar kon de overhandiging
Stilstaan bij 70 jaar vrijheid Jaarlijks op 4 en 5 mei herdenken we de gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog en vieren we onze vrijheid. Dit jaar doen we dat al voor de 70e keer. Reden om er extra bij stil te staan, vinden we. Wat betekent het om te leven in vrijheid? En kunnen we ons nog wel een voorstelling maken hoe het is om in onderdrukking te leven? Het is immers al zo lang geleden. Gelukkig zijn er nog mensen die de verhalen kunnen doorgeven. Nog wel.
Als uitgeverij vinden we het belangrijk om die verhalen niet verloren te laten gaan. In deze krant hebben we een aantal van de vele oorlogsverhalen verzameld. Daarnaast is er aandacht voor de activiteiten die rond 4 en 5 mei plaatsvinden in onze gemeente. Want de oorlog moeten we blijven herdenken en onze vrijheid blijven vieren. Sandra Vlielander Hoofdredactie Uitgeverij West Media bv
van de krans aan kapitein Culbertson niet voorkomen. Ook het protest van de Duitse verbindingsofficier, die aan boord van de Lesto de toespraken verschillende keren onderbrak, werd genegeerd. Twee dagen later ontving Maassluis de kapiteins van het konvooi. Zij kregen - met een knipoog - een originele ‘oorlogsmaaltijd’ voorgezet, hoewel de Maassluizers reeds voorzien waren van goede voedingsmiddelen. De Engelsen verklaarden beleefd dat het toch wel gesmaakt had.