فینۆمینۆلۆژییەوە ،ئەزموناندنی ئێمە بۆ بابەت واتە چۆن تاقی دەكەینەوە .یان دروستتر چۆن لە تاقی كردنەوەی ئێمەدا بابەتەكە بوونی دەبێت .فینۆمینۆلۆژی بە بزوتنەوە ناسراوە نەك قوتابخانە كۆمەڵە باوەرو بیرگەلێك نین كە هەموو بەشدارانی لەسەری ڕێك بن .به‌ڵكوو ڕوانگەیەكی فراوانی هەیە كە بەشی هەمووان دەبێت .بزاڤی فینۆمینۆلۆژی چوار پێكهێنەری هەیە: .1دژی سروشتگەرین_ناتورالیزم .بەپێچەوانەوە گرینگی بە ژیانی جیهانی كۆمەاڵیەتی و مێژووی و كولتوری دەدەن و دژی هەر جۆرە كەموكورت كردنەوەیەكن. .2دژی بیركردنەوەی گریمانی و خەیاڵی و خۆخەریكردنن بە بیروزمانەوە ،لە جیاتی ئەمە ،گرینگی بە زانینێك دەدەن كە پشت بە سروشت و بینینی شتەكان خۆیان ببەستێ نەك بیركردنەوە دەربارەیان. .3ئەوان تەكنیكی ڕامان و لێوردبونەوە لە پرۆسەكانی لەناو چوارچێوەی ژیانی هۆشمەندانەدا ،واتە بونی مرۆڤ ،بەكاردەهێنن و جەخت لەسەر ئەوە دەكەن چۆن ئەو پرۆسانە بەرەو بابەتەكە دەرۆن ،وەك چۆن بابەتەكان خۆیان دەردەخەن، .4فینۆمینۆلۆگه‌كەكان شیكردنەوە یان ڕوونكردنەوە ،هەروەها بینینی شتەكان و ڕامان لەسەركردنیان بۆ بەرهەمهێنانی وەسف و لێكدانەوە بەمانای لێفێربوونی تایبەت و 17 گەردونی بەكاردێنن. فینۆمینۆلۆژی ڕێبازێكی پشكنینی فەلسەفییە كە پێداچونەوەیەكی ئەنتۆلۆژی ڕادیكاڵی (دیكارتی) ئەنجامەكەیەتی .ڕێبازی فینۆمینۆلۆژی وەسفكەرانەیە ،دژی بێباوەری و پێش گریمانەییە .یەكەمجار دەبێت هەڵوێستی بینین و ڕامان بەرامبەر ئەزمونی خۆمان لەژیاندا وەرگرین ،بەوەی خۆمان لە هەموو جۆرە بێباوەری و بیری باو و گریمانێك دەربارەی جیهان و چۆنیەتی بەدوور بگرین .ئەوەی لە ئاینەوە ،لە قوتابخانەوە ،لە دایك و باوك و خێزانەوە ،لە كۆمەڵەوە ،لە خوێندندنەوەی پێشووەوە وەرگرتووە ،فرێدە و دوری خەوە ،مەهێڵە ببێتە بەشێك لە ئەزمونە ئێستاییەكەت ،لە تاقی كردنەوەی ژیان، ڕواڵەتەكان و ڕووداوەكان ،چاو و بیرو هەست و توانای دەرك پێكردن و ناسین و زانین و لێكدانەوە بەكاربێنە بۆ بەرهەم هێنانەوەی ژیان لە الیەن خۆتەوە لە ڕێگای خۆتەوە بۆ خۆت.
-17د.كمال میراودلی ،سەرچاوەی پێشوو ال.97
123ژمارە ٧-٦هاوین و پاییزی ٢٠١٤