Một số đặc điểm giải phẫu động mạch thận đoạn ngoài nhu mô ở người Việt Namublication

ĐẠI HỌC Y DƯỢC TP. HỒ CHÍ MINH

HỘI NGHỊ KHOA HỌC KỸ THUẬT LẦN THỨ 34

MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM GIẢI PHẪU

ĐỘNG MẠCH THẬN ĐOẠN NGOÀI NHU MÔ

Ở NGƯỜI VIỆT NAM

PGS. TS. BS DƯƠNG VĂN HẢI

ThS. BS. NGUYỄN PHƯỚC VĨNH

BS. NGUYỄN QUANG HIỂN

MỞ ĐẦU

PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN

KẾT LUẬN

Giải phẫu động mạch thận cần thiết trong điều trị ngoại khoa.

Động mạch thận đoạn trong xoang thận liên quan đến nhiều phương pháp điều trị

(cắt thận bán phần, lấy sỏi thận, thuyên tắc động mạch thận,…).

Trên thế giới:

Đã có nhiều NC về sự phân nhánh của ĐM thận, đặc

điểm các ĐM phân thùy trong xoang thận.

Tại Việt Nam:

Có nhiều NC về giải phẫu động mạch thận tại cuống thận, rốn thận.

Chưa có nhiều NC về các phân nhánh của động mạch thận.

Thực hiện đề tài này trên người Việt Nam.

PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Thiết kế nghiên cứu:

Nghiên cứu cắt ngang mô tả.

Cỡ mẫu: 40 thận của 20 xác.

KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN

3.1. ĐẶC ĐIỂM MẪU NGHIÊN CỨU:

Tuổi: Trung bình: 68,30 ± 13,05 tuổi

Trẻ nhất: 41 tuổi, lớn nhất: 87 tuổi.

Giới tính:

LUẬN

3.2. ĐẶC ĐIỂM ĐỘNG MẠCH THẬN:

Số lượng ĐM thận chính:

Số lượng động mạch thận chính trong cuống thận.

3.2. ĐẶC ĐIỂM ĐỘNG MẠCH THẬN:

3.2.

KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN

ĐẶC

ĐIỂM ĐỘNG MẠCH THẬN:

Các động mạch cực từ động mạch chủ bụng:

2 động mạch cực trên (5,00%).

1 động mạch cực dưới (2,50%).

3.3. VỊ TRÍ PHÂN

CỦA ĐỘNG MẠCH

3.3. VỊ TRÍ PHÂN NHÁNH CỦA ĐỘNG MẠCH THẬN:

p = 0,691

Trong đa số các trường hợp, động mạch thận chính phân thành

3.3. VỊ TRÍ PHÂN NHÁNH CỦA ĐỘNG MẠCH THẬN:

Đa số phân nhánh ngoài xoang thận.

KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN

3.4. SỰ PHÂN CHIA CỦA ĐM THẬN CHÍNH:

Nhóm I: phân đôi thành 2 ngành trước sau bể thận.

Nhóm II: có nhánh bên tách sớm, phân đôi thành 2 ngành.

Nhóm III: động mạch thận chia ba hoặc chia tư.

3.4. SỰ PHÂN CHIA CỦA ĐM THẬN CHÍNH:

Đa số các trường hợp (52,78%), ĐM thận được xếp vào nhóm I.

3.4. SỰ PHÂN CHIA CỦA ĐM THẬN CHÍNH:

Tỷ lệ các dạng phân nhánh:

Thống nhất: dạng chia 2 là phổ biến nhất.

KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN

3.4. SỰ PHÂN CHIA CỦA ĐM THẬN CHÍNH:

Động mạch thận thuộc nhóm I

Ngành trước:

 Dạng chia đôi.

 Dạng chia ba.

 Dạng chia tư.

 Dạng trục chính.

Ngành sau:

 Dạng chia đôi.

 Dạng trục chính.

3.4. SỰ PHÂN CHIA CỦA ĐM THẬN CHÍNH:

Động mạch thận thuộc nhóm I

Ngành sau phân chia ưu thế theo dạng trục chính.

3.4. SỰ PHÂN CHIA CỦA ĐM THẬN CHÍNH:

Động

I

Dạng phân nhánh của ngành sau ĐM thận:

 Fine và Keen: trục chính (50%), chia đôi (30%), chia ba (10%).

 Chúng tôi: 2 dạng: trục chính (78,95%) và chia đôi (21,05%).

KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN

3.4. SỰ PHÂN CHIA CỦA ĐM THẬN CHÍNH:

Động mạch thận thuộc nhóm II

Dạng 1 nhánh tách sớm: 8 trường hợp.

Dạng 2 nhánh tách sớm: 1 trường hợp.

Dạng nhánh bên phổ biển nhất:

 Trịnh Xuân Đàn: cấp máu cho vùng dưới thận S4.

 Chúng tôi: cấp máu cho vùng trước trên S1, S2.

KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN

3.4. SỰ PHÂN CHIA CỦA ĐM THẬN CHÍNH:

Động mạch thận thuộc nhóm III

Dạng chia ba: 7 trường hợp.

Dạng chia tư: 1 trường hợp.

Trong dạng chia ba: dạng 2 nhánh đi trước và 1 nhánh đi sau

đài bể thận chiếm ưu thế.

KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN

3.4. SỰ PHÂN CHIA CỦA ĐM THẬN CHÍNH:

Nhiều động mạch thận chính:

4 trường hợp: 1 ĐM đi trước, 1 ĐM đi sau đài bể thận.

3.5. SỰ CẤP MÁU CHO NHU MÔ THẬN:

4 phân vùng:

Cực trên Giữa trước Cực dưới Giữa sau.

KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN

3.5. SỰ CẤP MÁU CHO NHU MÔ THẬN:

KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN

3.6. KÍCH THƯỚC ĐM THẬN VÀ CÁC PHÂN

của

thận chính: 5,39 ± 0,80 mm (95% CI: 5,11 – 5,66 mm).

KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN

3.6. KÍCH THƯỚC ĐM THẬN VÀ CÁC PHÂN NHÁNH:

Ngành trước sau – nhóm I:

Đường kính ngành trước động mạch thận thuộc nhóm I

lớn hơn ngành sau tương ứng.

→ Góp phần khẳng định vùng cấp máu của ngành trước

rộng hơn so với ngành sau.

KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN

CÁC PHÂN NHÁNH:

I.

KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN

3.6. KÍCH THƯỚC ĐM THẬN VÀ CÁC PHÂN NHÁNH:

KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN

3.6. KÍCH THƯỚC ĐM THẬN VÀ CÁC PHÂN

Đường kính của từng ĐM tương đương trường hợp có 1 ĐM thận chính.

1. Đặc điểm ĐM thận:

Đa số có 1 ĐM thận chính (90%), 10% có 2 ĐM thận chính.

5%: ĐM cực trên, 2,5%: ĐM cực dưới từ ĐM chủ bụng.

2. Vị trí phân nhánh:

77,78%: ngoài xoang thận, 22,22%: trong xoang thận.

Thận phải và thận trái: không khác biệt, p = 0,480.

3. Các dạng phân nhánh:

Nhóm I: 52,78%.

Nhóm II: 25,00%.

Nhóm III: 22,22%.

4. Sự cấp máu cho nhu mô thận: 4

KIẾN NGHỊ

Nghiên cứu với cỡ mẫu lớn hơn.

Nghiên cứu trên khuôn đúc hay hình ảnh học (CT, DSA), trên đối tượng người sống.

Cần phân loại và mô tả sự phân nhánh động mạch

thận một cách thống nhất.

Ứng dụng trên lâm sàng.

1. Lê Văn Cường (2012), Giải phẫu người – Sách đào tạo sau đại học, Nhà xuất bản Y học, TP. Hồ Chí Minh, tr. 841 – 859.

2. Lê Văn Cường (1991), Các dạng và dị dạng của động mạch ở người Việt Nam, Luận án phó tiến sĩ Y học, Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh, tr. 123 – 127.

3. Trịnh Xuân Đàn và Lê Gia Vinh (1995), “Góp phần nghiên cứu mạch máu cuống thận người Việt Nam trưởng thành”, Hình thái học, tập 5, tr. 14 – 15.

4. Trịnh Xuân Đàn và Lê Văn Minh (1996), “Nghiên cứu dạng có nhiều động mạch thận”, Hình thái học, tập 6 (1), tr. 32 – 34.

5. Trịnh Xuân Đàn (1999), Nghiên cứu giải phẫu hệ thống bể đài thận và mạch máu, thần kinh thận của người Việt Nam trưởng thành, Luận án tiến sĩ Y học, Trường Đại học Y Hà Nội, tr. 39 – 76.

6. Nguyễn Trí Dũng (2009), Phôi thai học tạng và hệ thống, Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật, TP. Hồ Chí Minh, tr. 216 – 254.

7. Võ Văn Hải (2004), Đặc điểm giải phẫu học cuống thận và rốn thận người Việt Nam, Luận văn Thạc sĩ Y học, Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh, tr. 100 – 103.

8. Võ Văn Hải và Dương Văn Hải (2007), “Một số đặc điểm giải phẫu mạch máu thận trong cuống thận và rốn thận người Việt Nam”, Tạp chí Y học TP. Hồ Chí Minh, 11, tr. 488 – 495.

9. Bùi Văn Mạnh (2015), “Nghiên cứu các dạng động mạch thận trong cuống thận ở người sống hiến thận tại bệnh viện quân y 103”, Tạp chí Y – Dược học quân sự, số 4 – 2015, tr. 120 – 124.

10. Nguyễn Quang Quyền (2008), Bài giảng Giải phẫu học, Nhà xuất bản Y học, TP. Hồ Chí Minh, tr. 183 – 256.

11. Nguyễn Phan Ngọc Thảo (2013), Khảo sát giải phẫu bình thường và các biến thể của động mạch thận ở người trưởng thành bằng X Quang cắt lớp điện toán, Luận văn Thạc sĩ Y học, Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh, tr. 30 – 41.

12. Anson B.J, Pick J.W, and Catlldwell E.W (1992), “The Cardiovascular System”, “Urinary Organs in The Urogenital System”, Morris’s Human Anatomy, twelfth edition, McGraw-Hill, pp. 731, 746 – 749, 835 – 836, 1457 – 1479.

13. Aristotle S, Sundarapandian, and Felicia C. (2013), “Anatomical study of variations in the blood supply of kidneys”, J Clin Diagn Res, 7(8), pp. 1555 – 1557.

14. Brödel M. (1911), “The intrinsic blood – vessels of the kidney and their signifcance in nephrotomy”, Bulletin of the Johns Hopkins Hospital, 12, pp. 10 – 13.

15. Budhiraja V, Rastogi R, and Asthana A.K. (2010), “Renal artery variations: embryological basis and surgical correlation”, Rom J Morphol Embryol, 51(3), pp. 533 – 536.

16. Daescu E, Zahoi D.E, Motoc A. et al (2012), “Morphological variability of the renal artery branching pattern: a brief review and an anatomical study”, Rom J Morphol Embryol, 53(2), pp. 287 – 291.

17. Fine H, and Keen E.N. (1966), “The arteries of the human kidney”, Journal of Anatomy, 100(4), pp. 881 – 894.

18. Graves F.T. (1954), “The anatomy of the intrarenal arteries and its application to segmental resection of the kidney”, British Journal of Surgery, 42(172), pp. 132 – 139.

19. Kyle W, Bhayani S.B, Belani J. et al (2005), “Extrarenal vascular anatomy of kidney: Assessment of variations and their relevance to partial nephrectomy”, Urology, 66(5), pp. 985 – 989.

20. Mishra G.P, Bhatnagar S, and Singh B. (2015), “Anatomical Variations of Upper Segmental Renal Artery and Clinical Significance”, J Clin Diagn Res, 9(8), pp. 1 – 3.

21. Netter F.H. (2014), Atlas of human Anatomy, sixth edition, Elsevier Saunder, Philadelphia, pp. 309 – 320.

22. Rocco F, Cozzi L.A, and Cozzi G. (2015). “Study of the renal segmental arterial anatomy with contrast-enhanced multi-detector computed tomography”, Surg Radiol Anat, 37(5), pp. 517 – 26.

23. Sadler T.W. (2012), Langman's Medical Embryology, Lippincott Williams & Wilkins, Philadelphia, pp. 232 – 260.

24. Saldarriaga B, Perez A.F, and Ballesteros L.E. (2008), “Morphological Expression of the Renal Artery. A direct anatomical study of additional renal arteries in a Colombian mestizo population”, Folia Morphol (Warsz), 26(1), pp. 31 – 38.

25. Sampaio F.J, and Aragao A.H. (1990), “Anatomical relationship between the intrarenal arteries and the kidney collecting system”, Journal of Urology, 143, pp. 679 – 681.

26. Sampaio F.J, and Passos M.A. (1992), “Renal arteries: anatomic study for surgical and radiological practice”, Surg Radiol Anat, 14, pp. 113 – 117.

27. Schoenwolf G.C, Bleyl S.B, Brauer P.R. et al (2015), Larsen's Human embryology, fifth edition, Elsevier, Philadelphia, pp. 375 –393.

28. Shoja M.M, Tubbs R.S, Shakeri A. et al (2008), “Peri-hilar branching patterns and morphologies of the renal artery: a review and anatomical study”, Surg Radiol Anat, 30, pp. 375 – 382.

29. Smith A.D, Badlani G.H, Preminger G.M. et al (2012), Smith's textbook of endourology, Wiley – Blackwell, West Sussex, pp. 63 – 94.

30. Standring S. (2016), Gray's Anatomy: The anatomical basis of clinical practice, forty-first edition, Elsevier, Philadelphia, pp. 1199 – 1255.

31. Sykes D. (1963), “The arterial supply of the human kidney with special reference to accessory renal arteries”, British Journal of Surgery, 50(222), pp. 368 – 374.

32. Wein A.J, Kavoussi L.R, Partin A.W. et al (2015), Campbell – Walsh Urology, eleventh edition, Elsevier, Philadelphia, pp. 967 –1088.

https://luanvan.top/

CHÂN THÀNH CÁM ƠN.