Het Zoet - magazine

N RA SEN LE N

ER 1 - 2015 NUMM

E M R T VE EN S O INE L AT Z A G A C A D E AU M ING V E L N D IE D E SA ME

ANITA VAN DE LOOIJ Voor mij is Gerda de Vries een lekker maf wijf, die onverwacht buikdanst op feestjes. Een vakvrouw die mensen ziet, die op je let, die ziet wat je nodig hebt, die weet hoe ver ze kan gaan, wat minimaal haalbaar is. Een vrouw die de echte verhalen kent van vrouwen van drie hoog achter. En deze vrouwen op eigen benen leert staan. Het is geen liefdadigheid wat ze doet, je moet er altijd iets voor terugdoen. Hoe inspirerend is dat?

Lees haar verhaal op pagina 50.

ONTWERPER VAN RAKE ERVARINGEN, 7ZEBRA’S

EN VERDER LEES JE OVER… BIJZ OND

4

2 3

JESSICA VAN KOERT

Hannelore Mulier IDEËEN(F)LUISTERAAR, 7ZEBRA’S heeft mij geraakt met haar ‘reizen naar jezelf ’. Haar multiculturele reisbureau Kansrijk in Amsterdam Zuidoost is niet voor niets een begrip. Klanten zijn bewoners die om allerlei redenen een moeilijk bestaan leiden. Eenmaal op reis gaan ze weer kansen zien voor de toekomst. Hannelore vroeg mij om een bijzondere jongerenreis te evalueren: YoPro! De reisverhalen van de reizigers blijven me bij: jonge mensen die vertelden wat deze reis had betekend voor hun persoonlijke ontwikkeling. ‘Je wordt geholpen door het zelf te doen’, zei één van hen. En daarin schuilt voor mij precies de kracht van Hannelore! Lees haar verhaal op pagina 27.

ERE

13 RU

IMTEP AKKE

RS EN

18 NICO

TEBIE

DERS

ANDERE LEVENS V ERRIJKT

TURK DIE (ON)GEW OON DOET

WONDERE WERELD RDE VAN DAAN ROOSEGAA R IS DAN ETEN

EN, DAT MEE 25 SAMEN ET

MCO ENS RE

ALLEEN

SEN

CLAAS

TING STICH R A A EN H RDER OUTEN N VE H E C S M A SA 37 RIN

LG

EN, VO

ZUR 36 ONT

MAARTEN LOEFFEN Daan Roosegaarde schetst en ontwikkelt een wereld zoals we die ons wensen. Projecten en ideeën die mens en techniek verbinden om het leefklimaat duurzaam te verbeteren. Lees erover op pagina 21. Ook mooi om te lezen hoe op schrale grond de mooiste bloemen bloeien. In allerlei leegstaande industriële panden en in stadslaboratoria in Apeldoorn en Leiden waar bewoners ruimte krijgen en nemen. Lees daarover op pagina 13. Vernieuwen en verbinden staat ook centraal voor Stadswerk. Samen op weg naar de Future Green City!

DIRECTEUR STADSWERK NEDERLAND

EN…

RUIM

STEINFOR T (82) DIE

20 RENÉ

21 DE

TIJD

BRIGITTE THEEUWEN “Iedereen verdient een tweede kans, of een derde of vierde,” menen Jarno en Lonneke van Stadsboom.

Hier leren mensen die zijn vastgelopen hout bewerken en de in Nijmegen gekapte bomen krijgen ook een nieuwe leven, als bank, plank, tafel of lamp. Ik heb maar een klein excuus nodig om iemand mee te tronen naar Stadsboom: echt iedereen is onder de indruk van de openheid en het warm kloppende sociale hart van deze bijzondere ondernemers. Het klopt allemaal, lees erover op pagina 56. En ga er vooral naar toe.

DIRECTEUR SPECTRUM, PARTNER MET ELAN

JES HEID G I D NSEN HAN N ME A N EN V E T S E I ER ZORG AVOR DE F MANTEL 44 VAN ENTIE M E D MET SZELF OF WE ON T G A A R V DERS DIE KATJA LIN MAKEN’ 49 R A A ‘W

LINDA VAN DEN BOOGAARD Zodra Esther je vertelt wat TRANSITIEBEGELEIDER EN PROGRAMMA- haar droom is, ben je eerst geraakt en daarna wil je COÖRDINATOR WONEN EN ZORG, ZZG ZORGGROEP meteen je handen uit de

mouwen steken. Een ieder kan beelden vormen bij erg zieke kinderen die in het ziekenhuis liggen. Wat zou het mooi zijn als deze kinderen in een warme, huiselijke omgeving zouden zijn waar ze, ondanks dat ze ziek zijn, ook gewoon lekker kind kunnen zijn. Zeg nou zelf, daar wil jij toch ook voor gaan?! Lees haar verhaal op pagina 41.

WEN. HEERLIJK ZOET WAAROP JE KUNT KAU MET JAN-JAAP VAN DER WAL, KROMKOMMER, DE WARME WOORDEN VAN KLASKE REHORS T, MARIËTTE DEN HART OG, BUKELWA B OOYSEN, LO ES DE FREL EN DAVID GERRITSE N 59 (EEN ALLE MAN IERE ARTI N WA KEL AROP IN) H JIJ ET Z OET CAD EAU KUN T DO EN! 66

JOLANDA KNORREN Ik word blij van dit magazine, wil het lezen, doorgeven en de verhalen delen! Het is zó belangrijk is dat er mensen en organisaties zijn die de samenleving laten stralen. Mensen zoals Bukelwa Booysen, Loes de Frel en David Gerritsen.

Net als onze eigen medewerkers, werken zij met hart en ziel en maken ze iedere dag het verschil. Lees hun verhalen op pagina 64 en 65.

DIRECTEUR BESTUURDER MIKADO WELZIJN

VOOR VOOR 22 SPELERS SPELERS VAN VAN 88 TOT TOT MINSTENS MINSTENS 108 108 JAAR JAAR

EELCO VISSER

Hoe ijdel, ik doe ‘mijn eigen verhaal’ cadeau! Je zal zien dat ‘mijn’ heel erg ‘ons’ is. Dit magazine is mijn papieren droom. Een platform voor alle mensen die zich met hart en ziel inzetten om de samenleving te laten stralen! Om het samen-leven leuker, rijker en betekenisvoller te laten zijn. Mijn verhaal beschrijft de reis van mijn papieren droom. Ik hoop dat het inspireert. Veel leesplezier vanaf pagina 9!

VERHALENZOEKER, QRNE

BIJ ZO ND ER ET IJD EN

4 5

OUDERWETSCH HIP: EEN WOONGEMEENSCHAP!

In de

CADEAU VOOR DE SAMEN-LEVING jaren Al jaren OP NAAR DE NIEUWE SIXTIES? zeggen mensen-diehet-kunnen-weten dat de nieuwe sixties in aantocht zijn. We gaan weer meer samen doen en delen, in kleinere verbanden (‘klein is het nieuwe groot’), worden zelf weer wat meer antiautoritair… En laten we eerlijk zijn: de voorbeelden van deze ontwikkeling liggen natuurlijk voor het oprapen. Denk aan de energiecoöperaties, broodfondsen en, ach, delen we niet allemaal wel iets met onze buren? Al is het maar de BBQ? De Jassenjas van de wijken is ook zo’n mooi voorbeeld. Daarin komen participatie en kunst samen. Lichel van den Ende richt in een wijk in Delft een werkplaats in waar bewoners drie maanden lang samen jassen maken. Als alle ‘jassen’ klaar zijn, worden ze aan elkaar vastgemaakt, zodat er één grote jassenjas ontstaat. Deze wordt in een performance aan de wijk en stad getoond. Meer weten? Kijk op www.lichel.nl EINDE MEER SAMEN DELEN EN DOEN

tachtig schoten ze uit de grond: de woongemeenschappen! Senioren waren de bejaardenhuizen, waar eigen regie en kleinschaligheid ver waren te zoeken, zat en gingen het zelf regelen. In de jaren negentig legde een nieuwe generatie het accent op gemeenschappelijk wonen rond een gedeelde leefstijl of cultuur.

Senioren zochten elkaar op en gingen duurzaam wonen, luxe wonen, wonen met ‘roze ouderen’ en wonen met oudere migranten. Er is een nieuwe generatie woongemeenschappen aan het ontstaan, die zich als ‘buurgemeenschappen’ naar buiten richten en iets willen betekenen voor de omliggende buurt of het dorp. Gemeenschappelijk wonen als ‘cadeau voor de samenleving’: zowel de bewoners als de samenleving profiteren ervan! Nu is er een bijzondere Leergang “Woondromen 55+:” waar beroepskrachten kunnen leren hoe ze dit cadeau met actieve senioren kunnen uitpakken. Alle informatie staat op www.spectrumelan.nl. EINDE

1 DE HOOGSTE GOOIER BEGINT

KLEINE, FIJNE INITIATIEVEN

Mensen die in zorg

BIJZONDER WINKELEN of welzijn werken,

2 BAM! EEN SUIKERBOOST.

RACE SUPERSNEL DOOR NAAR STAP 12

krijgen het met enige regelmatig om de oortjes: het geitenwollensokkenimago. Een hardnekkig denkframe, met als belangrijkste pijlers de jaren ’70 sfeer en het ‘aanrommelen zonder doel’. De eigenaren van de Geiten Wollen Winkel vinden het tijd om dat imago op te frissen, zonder geweld te doen aan de boodschap achter Geitenwol. Dat is namelijk een mooi, ecologisch en eerlijk gemaakt product. De producten zijn 100% biologisch afbreekbaar, is er immers al niet te veel afval op de wereld?

Afval krijgt in de winkel een tweede kans: oude wijnvaten worden planken, oude transportbanden tassen. Dit riekt niet naar de jaren ’70, maar enorm naar ‘nu’.

Geitenwollenimago opgefrist? Lijkt me wel! Bijzondere winkel? Dat ook! Net als Puik! in Den Bosch. ‘Hippe vintage en charmante tweedehands’, dat klinkt zowaar toch wat jaren ’70. Niets is minder waar. Bij PUIK vind je wat je elders hoopt te vinden. Zoals überhippe lampen gemaakt uit oude Krups droogkappen.

Puik! is funshoppen, ook al vanwege de prijzen. Tel daarbij op dat er in de winkel ruimte is voor iedereen die zelf leuke dingen maakt en dat Puik! ontruimt, door hulp te bieden bij een verhuizing, en het predikaat Bijzondere winkel is op zijn plaats. De Groenteraket is een product

dat je alleen in een webwinkel kunt kopen. Bijzonder is het wel, deze ‘verticale mini-tuin’ om kruiden, groenten en fruit te verbouwen. Het gebeurt allemaal in een soort van ton, waarin een wormcompostsysteem is geplaatst voor het GFT restafval. De wormen doen het werk, jij plukt de vruchten. En groenten. Kijk eens op groenteraket.nl. Winkelen met een dichte portemonnee dan? Kan ook!

Waar? In De Weggeefschuur in Kampen! Daar kunnen mensen die van een minimuminkomen moeten leven, gratis kleding en speelgoed halen. De Weggeefschuur is er voor iedereen, niemand vraagt er naar je banksaldo.

Het is simpel: als je iets kunt gebruiken, mag je het meenemen.

Zo kan het ook! EINDE

SILLY

6 7

DOET AAN MARKETING

DEBBY KLOOSTER EN KLASINA VAN In de geEGMOND OPENEN STADSCAMPING KAMPEN meente

VAKANTIE VOOR IEDEREEN

Kampen ontmoeten allerlei mensen met mooie ideeĂŤn voor de Kampense wijken en dorpen elkaar twee keer per jaar tijdens een initiatievendiner.

Het Zoet was erbij en ontdekte de Stadscamping.

De heerlijke BBQ is een aperitiefje voor het hoofdgerecht, dat uit zeven heerlijke initiatieven bestaat. Zeven initiatiefnemers houden een korte pitch en gaan aan een tafel zitten. Daar kunnen de ongeveer 50 deelnemers aanschuiven als ze het initiatief kunnen verrijken met denkof doekracht. Debby en Klasina presenteren hun Stadscamping Kampen.

Deze biedt plaats aan 150 mensen die zich geen vakantie kunnen veroorloven.

De Stadscamping is twee dagen geopend, een plekje kost vijf euro. Daar krijgen de kampeerders drie maaltijden per dag en het nodige vertier voor.

Debby en Klasina hopen vanavond mensen te vinden die de Stadscamping mee vorm willen en kunnen geven. Want er is nog van alles nodig. Dixies bijvoorbeeld, tenten en slaapzakken, stoelen en tafels. En dingen om te doen, activiteiten

voor de kinderen en hun ouders. Twee uur later stuiteren de dames de Kampense avond in. De stadscamping staat namelijk al bijna! EĂŠn van de bezoekers betaalt de 150 euro voor de Dixies, het aanpalende Multi Functioneel Centrum stelt de doucheruimte ter beschikking en verschillende bezoekers kopen een voucher voor vijf euro, die Debby en Klasina aan kampeerders cadeau kunnen doen. Er biedt zich een professionele poppenkastspeler aan die de kinderen kosteloos wil vermaken. En wij? Wij bieden alle kampeerders een cadeausetje van het Zoet aan! Want wat is er nu lekkerder dan op vakantie lekker met een tijdschrift van de zon genieten?

Benieuwd of je Klasina en Debby nog kunt helpen? Mail de dames op stadscampingkampen@hotmail.com. EINDE

3 POPCORNTIME! KIJK SAMEN EEN FILMPJE. (lees eerst de test op pag. 25)

SAY SOMETHING NICE

Zomaar een paar weinig duurzame THE UPFALL SHOWER autokilometers tussen Zevenaar en mijn woonplaats Arnhem. Radio 1 aan en na een niemendallerig liedje is daar ineens René Betgem. Een man met een gloedvolle, energieke stem. Een stem die met plezier vertelt over een belangwekkende uitvinding: The Upfall Shower.

Bij René ging het idee leven doordat hij zijn klanten soms het hele huis zag verbouwen om maar met meer water tegelijk en luxer te kunnen douchen. Die verspilling zette Betgem aan het denken, met The Upfall Shower als resultaat.

RENÉ BETGEM VINDT ‘HET NIEUWE DOUCHEN’ UIT

RE-WRAP IS WIN-WIN-WIN Zo’n bakje van de

PRAKKIE IN HET EIGEN BAKKIE

Chinees is soms best handig. Je doet er de stiften van je kinderen in, je poot er een kruidenplantje in over of je gebruikt het als überhippe broodtrommel. Helaas is de eindbestemming van de pizzadoos, de piepschuimen shoarma schotel-verpakking en het hamburgerdoosje veel vaker de vuilnisbak. En dat is niet alleen zonde, maar ook belachelijk. Tenminste, dat vinden de vijf meiden die achter ‘Re-Wrap’ zitten.

Ze staan daar niet alleen in. Binnen een paar maanden tijd vonden ze 69 horecazaken die hun eten (ook) ‘verpakkingsvrij’ willen aanbieden. Hoe? Simpelweg door klanten de mogelijkheid te bieden ‘een eigen bakkie’ mee te nemen, liefst eentje dat vaker gebruikt kan worden. Een win voor het milieu, een win voor de horecauitbater (die minder verpakkingskosten heeft) èn een win voor het goede doel!

De horeca-uitbaters doen een deel van het bedrag dat ze zo overhouden, namelijk in een spaarpotje voor het Plastic Desert Project. En, vooruit, dat geeft ons, met onze eigen Bakkies, weer een goed gevoel, nog een win!

Ook een horecabedrijf aanmelden?

Ga naar www.rewrap.nl. EINDE 4 KAART VOL? BINGO!

De uitvinding is niets meer of minder dan ‘het nieuwe douchen’. Waar een normale douche er in een gemiddelde douchebeurt van 10 minuten 100 liter water en 500 liter gas doorheen jaagt, doet The Upfall Shower het met 10 liter water en 50 liter gas. Dit alles kan door een klein gepatenteerd en gesloten waterreservoir, waarin het water tijdens het douchen ‘rondgaat’. Onderweg wordt het water gezuiverd en, als dat nodig is, weer wat verwarmd. Betgem hoopt dat zijn uitvinding snel in massaproductie kan gaan.

Niet alleen is The Upfall Shower goed voor het milieu en (uiteindelijk) je portemonnee, maar zeker in landen waar weinig water is, zou het een uitkomst zijn.

De huidige prijs van om en nabij de vijfduizend euro maakt dat de redactie van het Zoet het toch nog maar even met ‘het oude douchen’ moet doen. EINDE

8 9

DOOR: GEMMA CORREL

Niemand kiest ervoor om in een verpleeghuis te gaan wonen. Voor partners, kinderen en THUIS IN EEN ‘SAMENGESTELD andere mantelzorgers is het ziekteproces van GEZIN’ hun geliefde vaak moeilijk te accepteren, met alle emoties van dien. In Woonzorgcentrum ‘De Molenberg’ in Oosterbeek krijgen die emoties de ruimte.

ZORGVERNIEUWING IN WOONZORGCENTRUM DE MOLENBERG

Net als kinderen van gescheiden ouders die ineens in een ander gezin terechtkomen, omdat hun vader of moeder een nieuwe relatie heeft, hebben ook bewoners van De Molenberg en hun mantelzorgers geen vrije keus in met wie ze gaan samenwonen. De kunst is om negatieve emoties weg te nemen door ze te bespreken en positieve emoties te delen. Gedeelde smart is halve smart, gedeelde vreugde dubbele vreugde!

Belangrijk is dat iedereen in het samengestelde gezin zich thuis voelt. Mantelzorgers die hun partner of ouder bezoeken, moeten de dingen kunnen doen en problemen kunnen oplossen zoals ze dat thuis doen. Zo ‘gewoon’ mogelijk dus, en niet gedreven door regels en pro-

tocollen, die dingen nodeloos ingewikkeld maken. In het samengestelde gezin bepaalt niet alleen de zorg meer hoe dingen gaan, maar je hebt het er samen over. In de huiskamer wordt rekening gehouden met ieders wensen, zodat de groep het samen gezellig heeft. En individuele behoeften kunnen worden ingevuld op de eigen kamer, waar iemand volledige privacy heeft. Precies zoals in een gewoon gezin.

Het concept van het samengestelde gezin is nooit af. Bij iedere wisseling in de groep komen er nieuwe leden in het gezin en verandert de dynamiek. Er is geen blauwdruk, ieder ‘samengesteld gezin’ geeft er op eigen wijze invulling aan.

Meer lezen? www.vilente.nl. EINDE

SHINY HAPPY PEOPLE – R.E.M. Shiny happy people laughing Meet me in the crowd People people Throw your love around Love me love me Take it into town Happy happy Put it in the ground Where the flowers grow Gold and silver shine Shiny happy people holding hands Shiny happy people holding hands Shiny happy people laughing etc.

5 KARAOKE-DUET MET JE TEGENSPELER!

DE ONWEERSTAANBARE REIS VAN EEN DROOM

GEVANGENIS

ER ISS

6

V G IN SSER EELCO EN VI & OP ELCO SSEN E E ST: N GI TEK M VA LIA WIL

: ELD BE

“Het Zoet moest er komen!”

Het was één van de laatste winterdagen van 2010. Ik zat in de Arnhemse Subway te wachten op de winnaar van de Jeugdzorg award Gelderland, David Gerritsen. Ik hoopte dat hij een column wilde schrijven voor een jongerenglossy. David bleek niet zo’n schrijver, dus maakten we een interviewafspraak. Er liep een beer van een vent binnen. Stevige tred, krachtige verschijning, dikke kleren aan. Ik kende David niet, maar hij moest het zijn. Hij nam koffie en een broodje, waarna we aan de praat raakten. Althans: David sprak en ik luisterde. Zijn verhaal was voor mij een belangrijke trigger om écht voor mijn droom te kiezen: het magazine Moed!. Als podium voor krachtige, inspirerende mensen. Ruim vijf jaar later is mijn droom op zijn bestemming aangekomen. En is Moed! het Zoet geworden.

APRIL 2010-MAART 2011 Na het gesprek met

10 11

MOED! WORDT HET ZOET

David begon het grote borrelen. In mijn hoofd, maar ook in mijn buik.

Een droom die zich openbaart, brengt een spanning teweeg die nog het meest op een verliefdheid lijkt. Onontkoombaar, allesoverheersend, verslavend. Hoeveel mensen kende ik wel niet die in Moed! moesten staan? Een paar maanden na het gesprek met David nam ik ontslag bij het adviesbureau waar ik werkte. Mijn droom nam me mee op reis! Ik had anderen nodig. Iemand anders dan ikzelf die er ook in geloofde. Naast mijn partner Sanne Groenhuijzen, was Sylvia Vlaardingerbroek de eerste met wie ik erover sprak. We hadden veel en

“Soms speelt moed geen rol bij wat je doet” vruchtbaar gebrainstormd over de formule van de jongerenglossy, het voelde logisch. Sylvia is een uitmuntende DNAdenker. Haar boodschap? Als we een magazine gaan maken dat Moed! heet, dan moet alles Moed! uitstralen. Niet alleen de gekozen verhalen, maar ook de schrijfstijl, de vormgeving, zelfs de manier waarop we interviewkandidaten benaderen. Mijn goede vriendin MarieAnne Huiskamp bracht haar Kunstacademie-achtergrond en digitale kennis in, Coert de Boe zijn kwaliteiten als

ontwerper en vormgever en Sanne haar denkkracht en feilloze gevoel voor ‘of iets mooi is of niet’. Het Moed!-team was geboren.

Maart 2011 zaten we voor de vierde keer aan onze keukentafel, thuis. Daar kwamen we tot de conclusie dat de naam Moed! de lading niet dekte. Soms speelt moed geen rol bij wat je doet, veel vaker komen de dingen zoals ze komen. Waarom maakten we Moed! ook weer? Als podium voor krachtige mensen en hun verhalen! Om niet het zuur, maar het zoet te laten proeven. We grapten over Jan-Peter Balkenende die ooit na het zuur het zoet beloofde. Hij had die belofte niet gehouden, dan moesten wij het maar doen. Zo werd Moed! op woensdagavond 9 maart 2011 het Zoet.

Het Zoet was overal om ons heen. Op straat, om ons heen en net buiten ons gezichtsveld, in de ‘spannende zijstraatjes’ van het leven. Onze samenleving staat bol van de avontuurlijke, kleurrijke, krachtige en positieve mensen!

We besloten een dummy van 32 pagina’s te maken en daarmee de boer op te gaan. Eén van de verhalen ging over een bijzondere man, Jempi Moens, Chief Imagination Officer bij Fresh Forward.

Jempi gelooft in bezieling en bezielde dingen. Hij bleek ook in het Zoet te geloven. Jempi voorspelde al in 2011 dat de nieuwe sixties er aan kwamen: een tijd waarin we weer delen en klein het nieuwe groot is. Een tijd waarin het Zoet als publiekstijdschrift prima zou passen. Naast Jempi dachten er nog veel meer mensen met ons mee. We voelden als team de rugwind, mijn droom kwam binnen handbereik. Uiteindelijk was de dummy klaar en bedacht Sylvia een ludiek plan om het Zoet aan Jempi aan te bieden. Via Spiderwoman, zijn assistente, kreeg Jempi een cryptische uitnodiging, geschreven met kleurpotloden. Of hij op een doodgewone dinsdagmiddag om 12 uur in de taxi wou stappen, die voor zijn kantoor zou staan. Jempi stapte in en zat 15 minuten later met ons te lunchen in Hilversum. In de anderhalf uur die volgden, vlogen de ideeën ons om de oren. We hadden het over snoepfabrikant Look-O-Look, makers van snoepkettingen. Hoe Zoet zou het zijn om bij een file te gaan staan en alle automobilisten te verrassen met een snoepketting? Jempi kende er nog wel een directeur. We spraken over Servex, de uitbaters van winkelformules in stationsgebieden. Stationspleinen moesten ‘belevenispleinen’ worden, pleinen zo leuk dat een vertraging een zegen zou zijn! Daar paste het Zoet wel. Servex moest het Zoet gaan adopteren. Daarna zou het viraal worden: iedere profit en non-profit partij met een positief imago of een wens daartoe, zou het Zoet mede-mogelijk willen maken. Jempi kende iemand bij Servex die wel voor het idee open zou staan. Het was november 2011.

MAART 2011-NOVEMBER 2011

“DE NIEUWE SIXTIES KOMEN ERAAN”

Amersfoort dus.

Daar zou mijn droom gerealiseerd gaan worden. Onze Zoete-presentatie deed het prima en we gingen uit elkaar met de belofte om ons DNA en allerlei Zoete ideeën te koppelen aan de gewenste belevenispleinen. Die ideeën kwamen er, zoals altijd aan de NOVEMBER 2011-MEI 2012

“WE GAAN REORGANISEREN, ALLE LEUKE DINGEN ZIJN GESCHRAPT”

7 TELEPORTMACHINE Ga door naar 10

keukentafel. Het Zoet zou een guerrilla-initiatief worden, vol ludieke kortstondige, fysieke acties en met magazines die op allerlei plekken, in verschillende vormen zouden opduiken. De gelukkigen die er één in handen zouden krijgen, hadden daar moeite voor gedaan en gingen hun ervaringen online delen. Zo zou het Zoet een echte wannahave worden! De reactie vanuit Amersfoort was een oorverdovende stilte. Net voor de kerst 2011 kregen we een kort e-mailtje. De strekking? “We gaan reorganiseren, alle leuke dingen zijn geschrapt, bedankt voor de fijne contacten en de creatieve ideeën en succes verder!” Zo werd het in ieder geval een onvergetelijke kerst. Inmiddels hadden we als team de smaak van het magazine-maken behoorlijk te pakken gekregen. Sylvia kreeg op haar werk de opdracht na te denken over een magazine over de decentralisaties. Het werd het eerste magazine dat we met het Zoet team als betaalde opdracht gingen maken. Het heette ‘Andersland’, een frisse kijk op transities en bleek het eerste magazine in een lange rij te zijn.

We maakten tal van tijdschriften voor gemeenten en organisaties in welzijn, wonen en zorg. Thema-, relatie- en eventmagazines, allemaal volgens het DNA van het Zoet: creatief, avontuurlijk, krachtig, kleurrijk en positief! We leefden onze droom dus min of meer. Min of meer, want een niet geheel vervulde droom blijft knagen. Maart 2013 maakten we een congresmagazine voor het Landelijk Contact Gemeentelijke Welzijnsambtenaren. Tijdens het dagprogramma ontmoette ik Dennis Nolte en Marleen Laverman van de VIPbus. Het bleek een cruciale ontmoeting voor het Zoet. Zij lieten me namelijk inzien dat als een droom te groot is of lijkt, je altijd kunt starten met een eerste stap: een prototype. Een kleine, behapbare uitvoering van het Zoet dus. Waarom niet zelf een editie van het Zoet maken? Tja, waarom eigenlijk niet! Eind 2013 lag hij voor onze neus, in een 8

MEI 2012-JANUARI 2015

“START MET EEN EERSTE STAP: EEN PROTOTYPE VAN JE DROOM”

GA TERUG NAAR GEVANGENIS

“We krijgen maar niet verteld wat we precies doen” oplage van 100 exemplaren. Klaar voor verzending naar een beperkte groep mensen, als kerstcadeau. Het prototype van het Zoet was er nu echt. Het kon dus wél.

In 2014 sprak ik veel met directeuren en bestuurders van organisaties in welzijn en zorg. Het ging vaak over de decentralisaties en de magische datum van 1 januari 2015, over de kansen die ze zagen en de zorgen die ze hadden.

Zorgen over de bekendheid van en de erkenning voor hun werk. “We krijgen maar niet verteld wat we precies doen.

Terwijl we zoveel mooie en goede dingen voor en met mensen doen, zoveel waarde toevoegen. Wij maken dagelijks het verschil!”. Eind 2014 maakten we weer een editie van het Zoet, met daarin ons mooiste verhaal van 2014: de wonderlijke revival van wooncomplex De Koornhorst in Amsterdam Zuidoost. Door de gesprekken over hoe je nu als organisatie je verhaal goed voor het voetlicht kunt krijgen, besloten we om extra veel aandacht aan dat mooie verhaal van De Koornhorst te besteden. Het Zoet werd uiteindelijk verstuurd in een enveloppe, die we samen met onze kinderen hadden JANUARI 2015-24 JUNI 2015

“HET MOET ER KOMEN, MAAR WEL VOOR DE ZOMER”

gekleurd, geknipt en geplakt. We hoopten dat een mooie verpakking eraan bij zou dragen dat het verhaal gelezen werd.

En het mooie werk dat in de Koorhorst was geleverd, gezien zou worden. Een cadeau moest het worden! De reacties waren zo overweldigend, dat ik besloot het Zoet nieuw leven in te blazen: als platform voor mensen en organisaties die samen de samenleving laten stralen, dag in dag uit! Die zelf van alles bereiken,

12 13

“De droom heeft zijn bestemming bereikt, maar moet verder” verhalen maken en verhalen tegenkomen, verhalen die het verdienen om verteld en gedeeld te worden. De tijd is rijp. Binnen een mum van tijd waren er voldoende partners gevonden om het Zoet te gaan maken. Mensen die werken bij non-profit organisaties van allerlei pluimage, maar ook wat kleine creatieve ondernemers. Brigitte Theeuwen van Spectrum partner met elan stelde een bijzondere voorwaarde: “Het Zoet moet er dan wel voor de zomer zijn. Dan kunnen we de mensen met een heerlijk gevoel op vakantie sturen.”

Vanavond is mijn droom ruim vijf jaar oud. Het eerste exemplaar van het Zoet is uitgereikt aan Jolanda Knorren van Mikado welzijn in Duiven.

Dat is geen toeval. Jolanda en ik spreken elkaar sinds 2014 iedere zes weken. Vaak een uur of iets meer, altijd met de benen op tafel. Over het werk, de ontwikkelingen binnen het veld, alles wat er in de samenleving gebeurt, de kansen die er zijn om bij te dragen aan leuker samen25 JUNI 2015

“EEN DROOM BEREIKT ZIJN BESTEMMING”

DIGI-ZOET www.hetzoet.nu

leven, voor iedereen. Jolanda hoort in het Zoet. Ze is zo iemand die zich met haar club van bevlogen mensen met hart en ziel voor de samenleving inzet. Ze ziet om zich heen, in Duiven en Westervoort, veel meer mensen die hetzelfde doen. Ambtenaren, politici, bestuurders, vrijwilligers, buurtbewoners en sociale werkers, allen willen ze het beste voor de lokale samenleving! Jolanda wilde daar eens met al die mensen bij stil staan en organiseerde op eigen initiatief een STRIK-ontmoeting, een leuke en heerlijke avond waarbij de onderlinge verbinding en verbondenheid centraal staat. En een leuke en heerlijke avond werd het! Een avond vol verwarring (“het is toch pas morgen?”), mooie ontmoetingen en fantastisch zelf bereid eten. Een avond waarop alle aanwezigen hebben kunnen ervaren wat er mogelijk is wanneer je dingen samen doet. Een avond die thuis hoort in mijn papieren droom, het Zoet! Die droom heeft zijn bestemming bereikt maar reist verder! We blijven mensen zoeken om er verder aan te bouwen. Omdat het (samen)leven mooi is! Het moest er komen en het is er gekomen. Daar zijn we blij om en trots op. Lees het met veel plezier, laat je verwonderen en inspireren en doe het vooral ook anderen cadeau. Of trakteer alle lezers op een verhaal waarvan jij vindt dat het gedeeld moet worden. Hoe je dat doet, lees je op pagina 66/67! EINDE

IEW SER RSE RV IS E TE LCO V E PIET IN EE DIN ST: RAL TEK : GE ELD BE

9&10 TWISTER

14 15

“KUNNEN WE NIET DIT, KUNNEN WE NIET DAT!” “WE KUNNEN WEL BOOS NAAR DE GEMEENTE EN DE WONINGCORPORATIE KIJKEN OMDAT ER NIETS GEBEURT, MAAR OOK KIJKEN WAT WE ZELF KUNNEN DOEN”

Ik neem het leven meestal met een korreltje zout, een schijfje citroen en een shot tequila.

11 WAAR OF NIET WAAR?

In Leiden en Apeldoorn staan Stadslaboratoria, Gouda heeft Gouda Bruist! en Velp een Ministerie van goede ideeën. Het zijn allemaal initiatieven waarbij inwoners die zelf aan de slag willen met mooie ideeën voor hun gemeente de ruimte krijgen en nemen. Corinne den Ouden legt ons het Stadslab Leiden uit. In drie aansprekende voorbeelden.

Corinne werkt bij woningcorporatie Portaal, haar werkplek is in het werkelijk adembenemend mooie gebouw De Nieuwe Energie. Stadslab Leiden houdt spreekuur in de Meelfabriek. Wie denkt daar een hippe kantoorruimte aan te treffen, komt bedrogen uit. Stadslab Leiden is twee kasten met spullen, een tafel en een paar stoelen. En mensen, heel veel mensen.

STERPROJECT: SINGELPARK LEIDEN Corinne neemt ons zes jaar terug. “Eén van de grondleggers van het Stadslab, Jeroen Maters, had het idee dat er in Leiden veel meer mogelijk moest zijn dan er gebeurde. We kunnen wel boos naar de gemeente en de woningcorporatie kijken dat er niks gebeurt, maar ook kijken wat we zelf kunnen doen.

Dat begon op de eerste Stadszomernachtdroom, op 21 juni 2009, in een oud industrieel gebouw, waar 300 creatieve mensen vanuit hun intrinsieke motivatie bij elkaar waren en gewoon om zich heen riepen: “Kunnen we niet dit, kunnen we niet dat!” En de clou was: als je wat roept, moet je het ook gaan doen. Want er zijn zat mensen die om zich heen roepen, maar een stuk minder mensen die dan zelf iets doen.

En wij hebben ze in die stand gezet, dus heel veel verwijten kunnen we ze ook niet. Uit die Stadszomernachtdroom kwamen ongeveer 200 goed ideeën, die werden gewoon aan waslijnen gehangen. Die ideeën zijn vastgelegd en een aantal is er ook in uitvoering gebracht. Eén van de meest tot de 12 ZOETE OVERWINNING!

verbeelding sprekende voorbeelden is het Singelpark. Leiden is een Singelstad, er loopt een Singel om heen en die is lang niet overal even goed bijgehouden.

Hoe gaaf zou het zijn om het grootste Singelpark van Europa te creëren? Na een aantal sessies waarin honderden inwoners plannen en ideeën echt concreet gingen maken, besloot de gemeente het te omarmen en er 9,3 miljoen euro voor beschikbaar te stellen.

Niet om het over te nemen, de flow moest juist bij de inwoners blijven.

Daarmee beleefde Stadslab Leiden een vliegende start! Het is één van onze sterprojecten geworden.

ONDERNEMEND ZIJN: STADSTIJGERS Corinne denkt dat de schaalgrootte van Leiden helpt bij het succes van het Stadslab. “Iedereen kent elkaar wel zo’n beetje. Ik ken de wethouder, want die kom ik tegen in de kroeg. Daarnaast is er een grote creatieve sector, dat helpt ook. Net als dat het Stadslab echt vanuit de inwoners is ontstaan. We krijgen geen subsidie. Als projecten geld nodig hebben, schrijven we fondsen aan, zoals Fonds 1818 en Stichting Doen. Daarnaast zijn we zelf ondernemend. Een voorbeeld. Twee jaar geleden werden we door een docent maatschappijleer gevraagd om iets over het Stadslab te komen vertellen. Leuk idee, maar konden we de leerlingen niet wat laten doen? Tijdens een door mij georganiseerde Pecha kucha-avond presenteerde iemand een nieuwe onderwijsfilosofie.

Toen dacht ik: kunnen we hier geen koppeling maken? Van daaruit is het idee ontstaan om die scholieren een week lang met vijf opdrachten voor de stad aan de gang te laten gaan. Dan vertel je niks over het Stadslab, maar zijn ze het zelf! We hebben allerlei partijen uitgenodigd met vragen voor de scholieren te komen. De gemeente vroeg de scholieren of ze ‘het jeugd-

lintje’ aantrekkelijker konden maken.

Een andere partij vroeg de scholieren of ze iets leuks voor de leegstaande brughuisjes konden verzinnen? Met die vragen gingen de scholieren een week aan de slag, samen met veel vrijwilligers.

Een financiële man die dingen kon doorrekenen, een vormgever die een doorrekenen, presentatie er gelikt uit liet zien, noem maar op. Die week was zo’n succes dat er een Stichting uit is ontstaan die De Stadstijgers nu als product aanbiedt.

Uitgangspunt is dat jongeren de burgers van de toekomst zijn. Wij leren ze wat actief burgerschap is! Op een spannende manier. En daar betalen scholen ons voor.”

16 17

BURGERLIJK ONGEHOORZAAM: SCHADUWLANTAARNS Corinne komt nog even terug op de Stadszomernachtdroom. “Zo’n startbijeenkomst waar mensen elkaar kunnen ontmoeten, verbinding kunnen maken, ideeën kunnen spuien, dat is echt belangrijk. Na zo’n start staat het project en is feitelijk ook ‘het merk’ in de markt gezet. De uitdaging daarna is dat mensen zoals wij het initiatief af en toe rond toeteren en het laten zien. Dat mag wat mij betreft soms best burgerlijk ongehoorzaam gaan. Op een gegeven moment kwam er een kunstenaar bij ons met een gaaf idee. We hebben in Leiden hele mooi lantaarnpalen. Hij wilde met witkalk op straat de schaduw van die lantaarns tekenen en met die schaduw was dan steeds iets geks aan

DIGI-ZOET www.deregelsenderek.nl

Voordat het zoet van een gerealiseerd prachtidee kan worden geproefd, is er niet prachtidee zelden het ‘zuur’ van bureaucratische regels. www.deregelsenderek.nl laat zien hoe mensen ideeën en initiatieven mogelijk maken door de rek in regels te vinden.

de hand. Als je daar een vergunning voor gaat aanvragen bij de gemeente, ben je een enorme tijd bezig, hij was ook al tegen allerlei bureaucratische muren aangelopen. Toen besloten we: we gaan het gewoon doen, ’s nachts.

Daar hebben we heel geheimzinnig over gedaan, echt een spannend sfeertje omheen gecreëerd. Het zijn van die prikjes die je de stad kunt geven.” EINDE

DE RUIMTEBIEDERS Corinne en al de stadslaboranten in Leiden zijn echte ruimtenemers. Er zijn ook ‘ruimtebieders’, ambtenaren die in hun gemeente actief ruimte maken voor inwoners. In de gemeente Zevenaar zijn dat Maikel van der Beek en Chantal van Londen.

Zij startten, samen met de ‘ongeduldige’ professionals Edwin Schipper van Caleidoz welzijn, Marlyn LeFevre van Baston wonen en Renate van den Berg van Politie Gelderland-Midden Het Krachtlokaal. Inwoners kunnen er terecht met goede ideeën voor de Zevenaarse wijken en dorpen, ideeën waar ze zelf aan willen werken. Het Krachtlokaal heeft geen zak geld, maar biedt wel contacten en denk- en doekracht. Zodat inwoners, als dat nodig is, over een dood punt kunnen worden geholpen en ze zelf weer verder kunnen!

Wat kun je allemaal doen op een (tijdelijk) waardeloos stuk grond? Als gemeenteambtenaar kun je met architecten en stedenbouwkundigen om tafel, je kunt dat ook doen met inwoners en ondernemers met dromen! Dat deed Rex den Heijer van de gemeente Nieuwegein voor de Galecopperzoom. Zelf had de gemeente nooit kunnen bedenken dat er stadsvee, paardentraining, een kinderboerderij, schooltuintjes, een restaurant, een recreatieve golfbaan, een wielerbaan en een zonne-energiepark voor en door de buurt zouden kunnen komen. Dat krijg je als je inwoners en ondernemers uitnodigt mee te denken, met initiatieven te komen. Dan wordt het beter dan je zelf kunt bedenken! Voor Rex was dat een echte eyeopener. Het is een keuze die voor meer gemeenten die door de crisis grond aan het afboeken zijn, uitkomst kan bieden.

“BETER DAN JE ZELF KUNT BEDENKEN”

TR US ILL TM OS NP LEO E: ATI A

BIED VANDAAG IEMAND EENS EEN LEKKERE WARME KOP KOFFIE AAN

E ET N ZO UPO DO

WANDELEN! GEZOND EN INSPIREREND. ZEKER IN LEIDEN! WIN EEN GEHEEL VERZORGDE WANDELING VOOR VIER PERSONEN DOOR HET SINGELPARK, HÈT SUCCESNUMMER VAN STADSLAB LEIDEN.

Laat ons weten waarom jij aan de wandel wil op info@hetzoet.nu en wellicht gaat het ervan komen!

W :E ELC OV ISS ER

IN TE RV IE

BE ELD

TEK ST &

“Zonder een ander is de mens alleen”

NICO STEINFORT (82), VERRIJKT ANDERE LEVENS

INWONERS DIE GRAAG SAMEN ETEN In een schoolgebouw in het centrum van Millingen kunnen inwoners samen eten, waarbij ze zelf koken. Nico trakteert inwoners van Millingen regelmatig op zijn Oosters georiënteerde kookkunsten.

Hij vindt het gezellig en proeft er ook regelmatig van de lekkernijen die anderen maken.

18 19

INWONERS MET EEN KLEINE BEURS “Is het voor een damesblad?,” vraagt Nico Steinfort, “bij de Voedselbank waren ze erg nieuwsgierig naar het blad.” We ontmoeten een bijzondere man.

Nico Steinfort hoort vaak dat hij moeilijk ‘nee’ kan zeggen. Zelf vindt hij al dat ‘ja’ zeggen normaal. Hij wil goed doen voor anderen. En geniet daar zelf ook van. Hij neemt ons mee door alles wat hij doet!

Voor zichzelf en anderen.

Eerst vertelt Nico honderduit over zijn leven. Dat startte in Indonesië waar zijn Friese familie ooit belandde om handel te drijven. Na de barre oorlogsjaren, moest het gezin remigreren. Het kon aardig aarden, heel anders dan vluchtelingen nu, die het volgens Nico veel moeilijker hebben. Nico streek met zijn gezin neer in Millingen aan de Rijn en ging er nooit meer weg. Inmiddels heeft hij, naast zijn drie kinderen, ook zes kleinkinderen.

Vanuit Millingen zocht Nico werk. Het werd de Nijma, die hij na vijf jaar

verruilde voor Philips. Operatie Centurion dwong Nico na 30 jaar Philips de VUT in te gaan. Kort na zijn pensioen werd zijn vrouw ziek. Nico heeft haar dertien jaar verzorgd, ze wilde thuis blijven wonen, in haar vertrouwde omgeving. Na haar overlijden werd Nico bijzonder actief in Millingen. “Als mensen mijn hulp nodig hebben, probeer ik te helpen. Ze kunnen altijd mijn telefoonnummer krijgen. Mijn motto is niet voor niets ‘zonder een ander is de mens alleen.” EINDE

Iedere vrijdag pakt Nico voedselpakketten in bij de Voedselbank. Hij is er vanaf de oprichting al bij betrokken. De producten krijgen ze van mensen uit het dorp en van de winkeliers, de ene week is het meer dan de andere.

Het zijn vooral jonge gezinnen en alleenstaanden die de pakketten komen halen. Nico maakt graag een praatje met ze, probeert zo nog wat meer voor ze te betekenen.

ZOET UIT 2014 De werkloze journaliste Paula Hawkins probeert het, bijzonder onsuccesvol, als auteur van chicklit boekjes. Ze schrijft ook aan een thriller, ‘The Girl on the Train’. Ze leent geld van haar vader om de hypotheek te kunnen betalen.

Met een opgesoupeerde lening en de wanhoop nabij, besluit ze het boek, dat pas half af is, naar een literair agentschap te sturen. De literair agent ziet de potentie van het halve boek en laat uitgevers op het manuscript bieden. Het resultaat? Een bedrag van zes cijfers, verkochte filmrechten, diverse vertalingen en het Zoet voor Hawkins. En voor jullie? Een heerlijk boek voor in de vakantie!

ALLE INWONERS VAN DE REGIO Sinds 1991 schrijft Nico een column voor het regionale blad Rozet.

Daarin schrijft hij over dingen die hem bezighouden of ergeren. Dat doet hij op eigen wijze: niet veroordelend, maar in de vraagvorm.

Waarom gaat het zoals het gaat? Hij maakt er veel mee los, krijgt veel reacties, bijvoorbeeld als hij maaltijden bezorgt.

INWONERS DIE NIET MEER ZELF KUNNEN KOKEN Nico brengt drie of vier dagen per week, afhankelijk van zijn dienst (doordeweeks vier dagen, in het weekend drie), warme maaltijden rond. Zo rond een uurtje of 12 ’s middags laadt Nico tussen de tien en zestien maaltijden in zijn rode Toyota Starlet. Binnen een uur probeert hij ze rond te brengen, “dan is het eten niet te warm en niet te koud, kunnen de mensen het meteen opeten.”

MOLEN DE DUFFELT Hier is Nico ondersteunend lid van, net als zijn oudste zoon. Als er werkzaamheden aan de molen zijn, helpen ze graag mee. Dan gaat de gitaar mee en zingen ze met z’n allen de muziek waar Nico van houdt: country & western.

OVERBUURMAN EN –VROUW De overburen van Nico zijn dik in de tachtig. Nico ging vaak lopen met hun hondje. Toen deze stierf, adviseerde Nico hen geen nieuwe hond te nemen.

Die moet je opvoeden en mijnheer liep inmiddels ook met een rollator. Uiteindelijk kwam de nieuwe hond er toch en nadat mijnheer tijdens het uitlaten drie keer was gevallen, besloot Nico toch maar wat vaker in te springen. Ook in de vakanties van het echtpaar verzorgt hij nu de hond.

TONEELVERENIGING ‘ZEG MAAR PANG’ De Zoete Dokter

chicklit door Paula Hawkins

BUURVROUW De buurvrouw van Nico is slecht ter been. Ze kan nu, door een tweedehands scootmobiel, boodschappen doen. Heel soms blijft er wat over bij de Voedselbank. Dan is er teveel van een versproduct en kan het niet de volgende week pas weer de pakketten in vanwege de houdbaarheidsdatum.

Dan neemt Nico wat mee en brengt het langs bij zijn buurvrouw.

Nico geniet erg van de jaarlijkse voorstelling van deze toneelvereniging en is ondersteunend lid.

CO LU MN

René Turk wil een Holle Bolle Kikker laten maken. In het Zoet beschrijft hij zijn vorderingen. Wil en kun je hem verder helpen? Mail: reneturk@hotmail.com

20 21

“HELPEN JULLIE ME WEER EEN STAPJE VERDER?” Met een handjevol vrijwilligers doe ik in maart 2013 mee met de jaarlijkse zwerfvuilactie. Dat het regent, doet me niets. Ik voel me weer als het jongetje dat in de Efteling het hele plein uitkamt om Holle Bolle Gijs ‘Dankjewel!’ te laten zeggen. Ik schrik die dag enorm. We komen zelfs met frituurpannen uit de struiken. Alles wat ik die dag meemaak, verwerk ik in een verhaal.

Een goede vriend tekent een cartoon. We halen de voorpagina van de Zevenaar Post. Ik word benaderd door Werkgroep Leefklimaat Zevenaar. Ze kunnen wel wat vers bloed gebruiken. Tijdens een vergadering spreken we over recreatieplas De Breuly. Ik denk aan het historische liedje: ‘Aan de oevers van de Breuly zat een kikker luid te wenen...’

Ik schud de Holle Bolle Kikker uit mijn mouw. Voordat ik het besef, vergader ik iedere maand op het Gemeentehuis met projectgroep De Breuly, houd ik een presentatie voor omwonenden, studenten en ondernemers en schreeuw ik de nieuwe koers van De Breuly in de microfoon van een knalgele Amerikaanse schoolbus die door Zevenaar rijdt.

“DEZE HOLLE BOLLE KIKKER GAAT ER HOE DAN OOK KOMEN, DAAR BEN IK VAN OVERTUIGD!”

Ondertussen heb ik deelgenomen aan een zogenaamde ‘Waarmaakdag’ in Eindhoven. Tijdens een ‘Durf te vragen sessie’ word ik belangeloos geholpen door een groepje enthousiastelingen. Want bedenken is één, maar hoe voer ik mijn plan uit? Twintig centimeter groter en met een rugzak vol tips ga ik naar huis. Sinds die dag is het hard gegaan.

Zevenaar wil de Holle Bolle Kikker afnemen. Ik heb inmiddels 3000 euro subsidie toegezegd gekregen en de TU in Eindhoven wil hem voor me bouwen. De geraamde kosten liggen tussen de 7.000 en 10.000 euro. De periode daarna kom ik mezelf flink tegen. Loop tegen muren op.

Wegen lopen dood. Val en sta steeds weer op. Het is beslist niet saai. Ik leer een heleboel. Mijn grootste kwaliteiten zijn mijn positiviteit en spontaniteit. Deze Holle Bolle Kikker gaat er hoe dan ook komen, daar ben ik van overtuigd! De pootjes en de buik heb ik immers al. Ik kan het echter niet alleen. Heb geleerd te durven vragen. Dus bij deze: ‘Helpen jullie mij weer een stapje verder?’ EINDE

N RIJ

T O RE SER, AN RO RT IS OA PO ELCO V EELD: E B ST: ND, TEK ERLA ED

V ES: OT QU

A SEG DE AR

DAANS’ WONDERE WERELD

Daan Roosegaarde werkt aan grootse en meeslepende projecten. Projecten die de grenzen van onze verbeelding opzoeken en mogelijk maken wat we nu nog niet voor mogelijk houden.

Roosegaarde is midden 30, uitvinder, kunstenaar en ondernemer. Hij genereert sociale impact, vanuit Rotterdam en Beijing. Dwaal vier pagina’s, zeven quotes en drie projecten mee door Daans’ Wondere Wereld.

“Ik ben opgegroeid bij de Nieuwkoopse plassen, buitenlanders vinden het landschap daar prachtig, de Dutch clouds, de kanalen.

Natuur is dat niet, het is een manufactured landscape. Voor ons Nederlanders is dat normaal: de relatie tussen natuur, creativiteit en techniek zit in ons DNA. Daar zouden we meer mee moeten doen. Maar wat ik hier te vaak hoor, is: “Wat jij wilt, wat jij hebt bedacht: dat kán helemaal niet.”

22 23

“Ik ben een happy infiltrator, ik kruip het systeem binnen en ik stel scherpe vragen.

Maar ik ben zeker idealistisch gedreven, ik wil autonoom zijn, maar ik heb wel een verlangen naar impact.”

GLOW-IN-THE-DARK Een fietspad van een paar kilometer bij Nuenen laadt zichzelf overdag op en verlicht zichzelf ’s avonds in patronen uit het schilderij De sterrennacht van Van Gogh. “Met dat fietspad hebben we het culturele verleden gekoppeld aan technologie van de toekomst. Datzelfde kan ook met natuur, met biotechnologie.

Samen met een paar geniale gekken en met de Wageningen University proberen we nu lichtgevende algen te versmelten met planten om zo lichtgevende struiken en lichtgevende bomen te kunnen laten groeien.”

“Nog niet eens zo lang geleden durfden we nog echt te dromen in Nederland. Het beste voorbeeld daarvan waren de plannen van Provo, die nu nog steeds actueel zijn. Het werd in die tijd al als een provocatie gezien om een fiets wit te schilderen en zonder slot op straat te zetten. Het was disruptief in de goede betekenis van het woord. Delen is het nieuwe hebben, dat wist Provo toen al en daar komt de rest van de mensheid nu pas achter.”

“Ik rijd en ik vlieg veel, produceer veel afval, ik ben een lomp wezen en dat vind ik irritant. Ook al is het met een reden, daar heeft de planeet geen fuck aan. Dat vind ik dus een belangrijke vraag: hoe kan ik mijzelf minder lomp maken.”

ELECTRIC PRIORITY LANES “Dat we nu onze slimme snelwegen aan het uitrollen zijn, is te danken aan de samenwerking met bouwonderneming Heijmans. Twee verschillende manieren van denken komen daarin samen. De wegenbouw is aartsconservatief, de laatste uitvinding is dubbellaags Zoab uit 1985… We hebben een gesprek gevoerd met de CEO Nederland van Tesla, de maker van elektrische auto’s, en de CEO van wegenbouwer Heijmans. Die hadden elkaar nog nooit ontmoet, wat raar is: hun producten raken elkaar letterlijk. En nu wordt er sinds kort gewerkt aan electric priority lanes, weggedeelten waarop je elektrische auto tijdens de rit wordt opgeladen.”

SMOGVRIJPARK “Wij kunnen van alles fantaseren, maar technologische vernieuwing maakt het denkbare ook echt mogelijk. En dan volgt het moeizame proces van implementatie. Kijk, een filmpje met mensen die voor het allereerst op een roltrap naar boven gaan.

De totale verwarring die hier toeslaat is een metafoor: de wereld verandert en dat is eng, je weet niet precies wat je ermee moet, alleen dát je er iets mee moet.” (VN)

24 25

“Het fijnstof uit smog kun je ioniseren en afvangen. Als je het daarna onder druk zet en de druk is maar hoog genoeg, wordt dat diamant. We zijn nu smogringen aan het maken, en smogmanchetknopen. In Rotterdam zal het park 150 smogsieraden per dag opleveren, straks in Beijing is dat 3.500 per dag.

Zo draag je door een ring te kopen bij aan een schonere lucht. Wat je doet moet sociale impact genereren, niet per se geld.”

“Ik was laatst in Davos, daar waren veel burgemeesters van wereldsteden. Ik heb tegen een aantal van hen gezegd: wij kunnen een superpoëtische stad voor je maken, zonder energierekening. Wil je de eerste zijn? Dat kan, geef ons een jaar of twee, drie de tijd.” (VN)

T T RS A ICH EL REHO OSTM P TG UI LASKE LEON K E: ST: ATI TEK USTR ILL

EET SMAKELIJK!

De Grote Zoete POPCORN Test

SAMEN ETEN IS MEER DAN ETEN ALLEEN

Delen is het nieuwe individualisme, samenzijn de trend. Niet alleen vanuit een economisch en biologisch perspectief maar ook omdat we onze focus meer op de verbinding en het contact leggen. De crisis biedt tegen wil en dank nieuwe perspectieven. In tijden van krapte is het goedkoper om kosten en moeite te delen. Maar samen eten verbroedert. Voedsel met gelijkgestemden nuttigen geeft troost, houvast en biedt plezier en verbinding. Een maaltijd delen is ook het delen van verhalen, het ontmoeten van anderen en weten dat je onderdeel uitmaakt van een gemeenschap.

Hoe klein ook. Eet smakelijk!

ANIEL, AMATEURKOK

26 27

”WE HOUDEN ER ALTIJD REKENING MEE DAT ER OP DE DAG ZELF NOG EEN PAAR MENSEN AANSCHUIFT. ZO IS ER ALTIJD GENOEG VOOR IEDEREEN. HET GAAT ONS OM DE ONTMOETING. OM MENSEN UIT HUN HUIS TE HALEN EN OM ZE SAMEN TE BRENGEN. HET IS LEKKER EN HET IS GEZELLIG.”

DOLF, COORDINATOR

”WE GAAN NAAR DE WOENSDAG ZODAT DE MENSEN VAN DE DAGBESTEDING OOK MEE KUNNEN ETEN. ER SCHUIVEN VERSCHILLENDE MENSEN MET VERSCHILLENDE BEHOEFTEN AAN; VOOR DE GEZELLIGHEID, OM ELKAAR TE ONTMOETEN EN OMDAT HET EEN REDELIJKE PRIJS IS. HET BIEDT OOK EEN BEETJE STRUCTUUR AAN IN JE DAG. EN IK VIND HET LEUK OM VOOR MENSEN TE KOKEN. ”

GOSIEN, ORGANISATOR.

”IK LIEP AL LANGER MET HET IDEE OM DIT OP TE ZETTEN. IK BEN ZELF ALLEENSTAAND EN ALS IK S’AVONDS MET DE HOND DOOR LEUTH WANDELDE, ZAG IK OVERAL MENSEN ALLEEN ZITTEN. WAAROM ETEN WE NIET SAMEN, DACHT IK. EEN TIJDJE TERUG WERD IK BIJ DE SPAR AANGESPROKEN DOOR EEN WAT OUDERE MEVROUW. ZE WILDE GRAAG KOMEN ETEN MAAR ZE DURFDE NIET ZO GOED ALLEEN NAAR BINNEN. IK HEB HAAR MEEGENOMEN. ZE KOMT NU ELKE DINSDAG EN IS EEN ACTIEVE MEE-ETER. DAT ONTROERT ME ENORM.”

Waar: Kulturhus Beek Wat: Open eettafel Wanneer: elke dinsdag Hoe laat: ’s avonds.

Wie: Aniel Doerdjan (kok en motivator) Op tafel: een warme maaltijd in drie gangen voor het luttele bedrag van € 7,50 Aan tafel: tussen de 15 en 20 personen uit de buurt en omstreken. Aanmelden vooraf is handig.

Waar: Kulturhus Beek Wat: Buurtsoepie Wanneer: dinsdag (maar wordt woensdag!)

Hoe laat: ’s middags, het is lunch.

Wie: Dolf Sorree (coördinator) Op tafel: soep! Maaltijdsoep, vooral. Maar ook wel eens nasi of bami. En altijd zo gezond mogelijk; er wordt zo veel mogelijk gekookt met biologische producten.

En dat voor maar € 3,- per keer.

Aan tafel: 10 tot 12 mensen met een ’harde kern’ die zo nu en dan opgefrist wordt door nieuwe gezichten.

Waar: KookHüsLeuth Wat: Samen koken, samen eten.

Wanneer: elke dinsdag Hoe laat: half zes (starten met koken!)

Wie: Gosien Huisman (organisator, spin in het web, regelaar) Op tafel: Een hoofdgerecht met een dessert en de andere week een voorgerecht met een hoofdgerecht. Allemaal van de plaatselijke Spar, zelf gekookt en met het oog op gezond en lekker. Voor € 6,- eet je je buikje rond.

Aan tafel: gemiddeld 12 mensen met een ’harde kern’ van 6 en elke week wisselende gezichten erbij.

In de Grote Zoete Popcorntest is de zoute variant uitgesloten van deelname.

De popcorn kwam van heinde (Doetinchem) en verre (‘ergens’ binnen de EU).

De deskundige en bevlogen jury kwam tot niet mis te verstane conclusies. Welke?

Geniet met mate bijvoorbeeld. En: zet er een bijpassende film bij op.

N T ERT SE RE KO IES RT AN N G PO ICA V M VA S IA JES ILL ST: IE: W TEK TRAT US ILL

“HET KOST TIJD OM MENSEN IN ZICHZELF TE LATEN GELOVEN” OP REIS MET HANNELORE MULIER

Treinend vanuit Leiden via Duivendrecht, brengt stadsbus 41 je in Zuidoost. In dit grootste stadsdeel van Amsterdam leven meer dan 80.000 bewoners op een oppervlakte van ruim 22 vierkante kilometer in vijf gebieden: het Amstel gebied, de Bijlmer, Driemond, Gaasperdam en Venserpolder. Bijna 200 nationaliteiten zorgen voor een multiculturele sfeer. Diversiteit typeert het straatbeeld en is zichtbaar waar je ook gaat.

De bus stopt bij ‘SouthEast’, de thuisbasis van Hannelore Mulier. Onder één dak houden allerlei organisaties zich hier bezig met scholing, media, kunst, loopbaanbegeleiding en sociale participatie. Kansrijk Zuidoost is één van de bewoners, een uitvoeringsproject van de gemeente Amsterdam dat zich sinds 2007 inzet voor de bestrijding van armoede in Zuidoost.

Hannelore was er vanaf de start bij. Zij en haar team helpen bewoners op weg naar zelfredzaamheid en actieve deelname aan de samenleving. Als het nodig is, biedt Kansrijk een steuntje in de rug.

CHIO MET VANILLE Jury-oordeel (volgens bijna de hele jury): Betere popcorn is er niet Filmtip Mulholland Drive: voor veel mensen 5-sterren, maar niet voor iedereen.

Hannelore neemt je met haar ervaring mee achter de voordeur. Ze heeft in veel huishoudens kunnen opsnuiven wat er

speelde. In haar beginjaren van Kansrijk belde ze aan met de simpele vraag ‘hoe gaat het met u?’ Ze heeft gezien en gehoord hoe het is om op de rand van het bestaan te balanceren. In isolement, zwervend, met serieuze schulden, zonder werk, of met nog maar één baantje, ploeterend om de kinderen alleen op te voeden, worstelend met de wereld hier in Nederland en daar, in het land van herkomst. Ze weet dat het tijd kost om mensen in zichzelf te laten geloven.

Sommigen staan al jaren op achterstand en hebben extra begeleiding nodig voordat ze zich zelfstandig kunnen redden.

ONDER DE RADAR Voor haar is werk de koninklijke weg uit armoede. Het hart van Hannelore ligt bij de werkprojecten van Kansrijk. Jongeren kunnen rekenen op haar speciale aandacht. Om hen toe te leiden naar een opleiding, een stageplek, een baan en naar ondernemerschap. Het nieuwe

DIGI-ZOET

28 29

www.kansrijkzuidoost.nl

project YoPro! heeft haar extra strijdbaar gemaakt om te voorkomen dat jonge mensen – zoals zij het noemt - onder de radar verdwijnen.

Ze organiseerde een YoPro!reis met en voor 25 jongeren. Een low budget reis van een half jaar naar opleiding, stage en werk. De groep leerde elkaar kennen tijdens een adventure weekend in de Ardennen en deed daarna onderweg tussenstations aan. Onder leiding van gidsen werden de reizigers in allerlei trainingen toegerust met kennis en vaardigheden. Met als mijlpaal een banenbeurs die zij zelf organiseerden. Iedere jongere kon dag en nacht een beroep doen op een reisbegeleider van Kansrijk.

Hannelore wilde de reis van deze jongeren zichtbaar maken. Haar gedrevenheid was te laten zien dat het om een unieke bestemming gaat; ‘een reis naar jezelf ’, zoals één van de reizigers het treffend uitdrukte. ‘YoPro! is een mooie reis die ieder zelf moet ervaren. Het is moeilijk uit te leggen dat je jezelf leert kennen en anderen. Persoonlijke ontwikkeling staat bovenaan. YoPro! is een reis voor jongeren door jongeren. Je wordt geholpen door het zelf te doen.’

Hannelore maakt zich er sterk voor dat

overheid en instanties beseffen met wie ze van doen hebben. Meisjes en jongens die gemotiveerd zijn om hun leven op de rails te krijgen. Maar niet weten hoe ze dat voor elkaar moeten krijgen. Zij ervaren hun situatie als uitzichtloos. Bijvoorbeeld omdat ze thuisloos zijn, een detentieverleden hebben, verslaafd zijn, in serieuze schulden zitten.

MUREN BEKLIMMEN Ze zorgde dat de verhalen van jongeren kleur gaven aan de cijfers. Ze vindt het prachtig dat tastbare resultaten zijn behaald van leer-werktrajecten, opleidingen en banen. Maar voor haar begint het bij de jongeren zelf. Zij moesten ervaren dat zij soms zelf de belangrijkste hindernis zijn. En eerst met zichzelf in het reine komen om een duurzaam pad te kunnen bewandelen.

Hannelore bracht de jongeren in contact met bestuurders. Om zichtbaar te maken hoe essentieel het is dat bed, bad en brood geregeld worden. Ze is wat gewend, maar toch heeft het haar verrast hoeveel muren er beklommen moesten worden om instanties mee te krijgen en

•EAST H T U SO te voorkomen dat de jongeren zouden opgeven. Huisvesting is een bottle neck gebleken. Met alle problemen van dien.

Want zonder een vaste plek komen deze jongeren niet in aanmerking voor een uitkering en voor hulpverlening. Het betekent dat zij op zichzelf zijn aangewezen.

Hannelore heeft ook de balans opgemaakt van haar eigen reis. YoPro! was een veelomvattend pilotproject.

Jongeren moesten op alle levensterreinen ondersteund worden. Ook in de ouders – voor zover in beeld – moest geïnvesteerd worden. Want veel jongeren krijgen van huis uit weinig support, waardoor ze in de knel komen.

Haar eigen mensen moest ze soms beschermen. Want als je een inkijkje krijgt in de levens van deze 25 jongeren, dan komen problemen heel dichtbij, ze kruipen op de huid.

VERKEERSLEIDER Hannelore creëert haar eigen olifantenpaadjes. Ze is bezig met de dingen waar ze in gelooft en krijgt ze voor elkaar. Op haar eigen ogenschijnlijk rustige, vastberaden manier. Haar altijd volle agenda staat de onverminderde aandacht voor

mensen nooit in de weg. Zodra ze haar werkkamer uit is en bewoners in het vizier krijgt, begroet ze hen persoonlijk.

Medewerkers kunnen altijd terecht voor advies en een bemoedigend woord.

Als een verkeersleider overziet ze het wegennet. Regelmatig met een diepe frons, want het werk hier in Zuidoost is nooit klaar. Bewoners moeten continu aangesproken worden op hun eigen verantwoordelijkheid. En haar eigen mensen moeten leren om hun eigen grenzen te bewaken. Ze doet veel achter de schermen. Ze vraagt zich af of haar persoonlijke verhaal de moeite waard is om verteld te worden. Bij haar gaat het altijd om de ander.

Hannelore verdient het podium. Gelukkig stond ze er op 6 februari 2015 in NoLIMIT. Weliswaar niet voor zichzelf, maar voor de feestelijke afsluiting van de YoPro!reis. Te midden van de jongeren die hun certificaat kregen. In een kring van beleidsmakers en bestuurders die ze nodig heeft om de volgende reis georganiseerd te krijgen. Vanuit een diepe motivatie om van betekenis te zijn voor jongeren. Vooral diegenen die niet in beeld zijn bij de instanties. EINDE

IN BE T ELD EK BE : H ST: EL AN EEL D NE CO VAN VI S DE SER RW OU DE

30 31

SAFURE KARATAY OVER...

DE OPBRENGST VAN WELZIJNSWERK

“NU KAN IK MIJN DROOM VERWEZENLIJKEN” Safure Karatay had een paar jaar geleden een vraag, ze weet al niet meer welke.

Ze kwam ermee uit bij een participatiewerker van de Arnhemse welzijnsorganisatie Rijnstad en er ging een balletje rollen dat niet meer stopte. Ze belandde bij Oase, via Oase bij een cursus mantelzorg, via de cursus als stagiaire bij het Meldpunt Vrijwillige Thuishulp in Arnhem en daar werd ze vrijwilliger. Het Meldpunt, dat inmiddels Mantelzorg Vrijwillige Thuishulp heet, hielp Safure haar droom te verwezenlijken: studeren!

Als alleenstaande moeder van twee kinderen is de studie best zwaar, maar ze wil deze gouden kans met beide handen grijpen. Een kans die ze kreeg door een vraag die ze zich niet eens meer kan herinneren.

JUMBO EIGEN MERK Juryoordeel: ‘dit is de ultieme gemiddelde popcorn’.

Filmtip: Past daarmee prima bij Lethal Weapon 1 (en bij 2, 3 en 4).

TR US ILL TM OS NP LEO E: ATI A

LEG JE FIETS VAST AAN EEN ANDERE FIETS EN WACHT OP DIE SPANNENDE ONBEKENDE

IN BE TE TE ELD KS RV : LI T: R IEW TS IEN & KW ER O WIN PE ZEI REIS JLS TR A

“OF WE ER NU WEER AAN WAREN BEGONNEN?

32 33

ABSOLUUT!” Dus leegstand is een bedreiging voor binnensteden en bedrijventerreinen. Says who? Zolang er mensen zijn met sprankelende ideeën, is er een toekomst voor leegstaande winkels en bedrijfspanden in Nederland. Die mensen vind je overal. In Deventer bijvoorbeeld, op een bedrijventerrein dat niet lang geleden nog kermde om de sloopkogel. Cultureel ondernemers Timo Bralts en Guido de Vries baten er samen met het kunstenaarsduo SpaceCowboys een aantal bijzondere hotelkamers uit.

LEEGSTAND: WAAR HEBBEN WE HET OVER? WE ZIJN HET INMIDDELS BEU, DE ECONOMISCHE CRISIS. GELUKKIG BUIGEN DE CURVES WEER VOORZICHTIG OMHOOG. TOCH HEBBEN VEEL BEDRIJVEN EN WINKELS DE AFGELOPEN CRISISJAREN HET HOOFD MOETEN BUIGEN. GEVOLG? LEEGSTAND. IN 2014 STOND 17% VAN DE KANTOORPANDEN IN NEDERLAND LEEG. MEER DAN DE HELFT VAN DIE LEEGSTAND IS STRUCTUREEL (LANGER DAN DRIE JAAR). IN 2013 IS HET AANTAL LEEGSTAANDE WINKELPANDEN VOOR HET ZEVENDE OPEENVOLGENDE JAAR GESTEGEN, NU NAAR 6,9%. 22% STAAT MEER DAN DRIE JAAR LEEG. DE REGIONALE VERSCHILLEN ZIJN GROOT. ZUID-LIMBURG, DELFZIJL EN OMGEVING EN OOST-GRONINGEN HEBBEN DE MEESTE LEEGSTAND. TERUGTREKKENDE BRANCHES ZIJN: VIDEOTHEKEN, WINKELS DIE SOFTWARE VERKOPEN EN REISBUREAUS. (BRON: CBS, PBL, WAGENINGEN UR, LOCATUS, 2014).

CHIO MAGNETRON Juryoordeel: ‘onder magnetronpopcorn al geen hoogvlieger’.

Filmptip Under Siege: Steven Seagal zat niet voor niets niet bij The Expendables.

“Als ik een cafetaria in mijn woning wil beginnen, dan kan dat.”

LUCY IN THE SKY Dat je in dit gebied ook terecht kunt voor een hotelovernachting, is dan al gelijk een stuk minder verrassend. Al zijn het opmerkelijke overnachtingsplekken. Het hotelconcept Lucy in the Sky, dat Timo en Guido bedachten, is niet zozeer een invulling van als wel een aanvulling op het gebied. De drie kunstig vormgegeven hotelkamers zijn namelijk bovenop de bestaande industriële gebouwen geplaatst. Een van de kamers, de Lucy Cube, staat zelfs op een oude vultrechter. Niet dat het een diepgewortelde drijfveer van de twee was: gebiedsontwikkeling. Timo grappend: “We zaten een biertje te drinken op het dak van de SpaceCowboys en riepen tegen elkaar: ‘Hoe mooi zou het zijn om een schuurtje op jullie atelier te plaatsen, met uitzicht op de IJssel?’ Het was gewoon een schattig idee”. “Dat leek mij ook fantastisch”, vult Guido aan.

Dan iets minder lollig: “Al keek ik er met meer realiteitszin naar. Ik was destijds artistiek leider van het Centrum voor Beeldende Kunst Gelderland. Hoe kan kunst zelf geld verdienen? Die discussie was toen in volle gang. Het triggerde me om een concept te bedenken waarbij we kunst in de openbare ruimte zouden kunnen verhuren.”

Het Havenkwartier. Een bijzondere plek op zichzelf. Een voormalig bedrijventerrein aan een havenarm, liggend naast een torenhoog oriëntatiepunt in Deventer – de Grijze Silo. Het terrein werd door gemeente en provincie gemarkeerd als creatieve broedplaats. Dat betekent dat leegstand en verpaupering hier bevochten mogen worden met de vrije geest. Hier huist de maakindustrie: ontwerpers, kunstenaars, conceptdenkers, 3D-printers, geluidstechnici.

Festivals en activiteiten vinden er plaatst. Je kunt er tattoos laten zetten, of Italiaanse pecorino kaas kopen.

De regelgever laat de teugels wat vieren in het Havenkwartier. De mensen doen het hier zelf. Mensen zoals Timo, die er werkt en er pas nog een huis bouwde.

Daarom wordt het geen roof top bierstube, maar een micro hotelkamer.

Unieke overnachtingsplekken op hoogte, inclusief ontbijt. Eerst is er de Lucy Cube, later bouwen Timo en Guido de Lucy Glxy en Pwr. Voor het ontwerp trekken de twee verschillende architecten en kunstenaars aan. Timo: “We wilden duo’s samenstellen van een architect en een kunstenaar. Het moest vonken.”

NET GENOEG Timo en Guido kijken ondertussen hoe Lucy in the Sky rendabel te maken. De provincie Overijssel ziet veel in het concept en komt met een subsidie over de brug. Ook het Bouwfonds Cultuurfonds doet een duit in het zakje. En een bekende plaatselijke beddenfabrikant

34 35

kleedt de hotelkamers aan met drie comfortabele boxsprings. Toch zijn de inkomsten net voldoende om de facturen te kunnen betalen. Hotellerie is meer dan het bedenken van een creatief concept, zo blijkt. Timo: “In het begin nam onze ontvangstdame de vuile handdoeken mee om thuis te wassen.

Daar had ze op een gegeven moment natuurlijk genoeg van. Hadden we niet goed genoeg over nagedacht. Nu gaat de was naar een professionele cleaner.”

Een pak ervaring zijn ze inmiddels rijker.

Bijvoorbeeld hoe je het enthousiasme van een wethouder moet lezen. Dat het niet garant staat voor een soepele doorgang in gemeentelijke regels en voorschriften. Guido: “Het is dodelijk als je bij dit soort projecten volgens de regels probeert te werken. Je hebt wat burgerlijke ongehoorzaamheid nodig, anders

loop je vast in de modder. Dat betekent overigens ook dat je naar sommige mensen wél goed moet luisteren. De 10% advieskosten die we gelijk uit de begroting schrapten, die heb je écht nodig. Veiligheid bijvoorbeeld, dat is serious business. We hadden ons veel frustratie kunnen besparen als we soms beter hadden geluisterd.” “Of we er nu weer aan waren begonnen?,” vraagt Timo zich hardop af. “Absoluut!” EINDE Boek een Lucy in the Sky in het Deventer Havenkwartier via: www.elucy.nl

NOG MEER EX-LEEGSTAND HET KOELHUIS – ZUTPHEN IN 1920 BOUWDE DE NEDERLANDSCHE COÖPERATIEVE ZUIVELVERKOOP CENTRALE IN ZUTPHEN EEN KOELHUIS VOOR DE OPSLAG VAN BOTER. HET PAND – GEBOUWD NAAR DE AMSTERDAMSE SCHOOL – GAF DECENNIALANG EEN KLASSIEK INDUSTRIËLE BLIK OP ZUTPHEN VOOR WIE VANAF DE IJSSELBRUG ZUTPHEN BINNEN SPOORDE. HET KOELHUIS STAAT OP HET VOORMALIGE BEDRIJVENTERREIN VAN DE FIRMA REESINK. ALLE OMLIGGENDE PANDEN ZIJN GESLOOPT. HET KOELHUIS IS ALS INDUSTRIEEL ERFGOED BEWAARD GEBLEVEN EN DIENT ALS INSPIRATIE VOOR HET NIEUW TE ONTWIKKELEN GEBIED. STUDIO HOOGEVEEN & VAN TILBURG IS VANAF 2012 EIGENAAR VAN HET KOELHUIS. HET VIER VERDIEPINGEN HOGE GEBOUW WORDT IN FASES ONTWIKKELD VAN ‘GESLOTEN EN IN ZICHZELF GEKEERD NAAR OPEN EN GASTVRIJ’. DE BEGANE GROND VAN HET KOELHUIS IS AL ENIGE TIJD EEN HEERLIJKE PLEK OM OP VRIJDAGMIDDAG WAT TE DRINKEN, OM EEN DAGHAP TE ETEN, OM JE TE VERKNEUKELEN BIJ HET KACHELVUUR OF OM TE GENIETEN VAN KUNST EN CULTUUR. “HET KOELHUIS PASTE HELEMAAL IN ONZE DROOM OM OOIT EEN INDUSTRIEEL PAND TE BEZITTEN WAARAAN WE EEN EIGEN SFEER ZOUDEN KUNNEN GEVEN”, VERTELT MIEKE VAN TILBURG. “WE LIEPEN ER TOEVALLIG TEGENAAN, TOEN WE VOOR EEN EVENEMENT EEN KARAKTERISTIEK PAND IN GELDERLAND ZOCHTEN. WE RESTAUREREN HET MET BEHOUD VAN HET INDUSTRIËLE KARAKTER. ALWEER BIJNA

2,5 JAAR HEBBEN WE DE BEGANE GROND IN GEBRUIK. WE ZIJN NET GESTART MET DE VERBOUWING VAN DE EERSTE EN TWEEDE VERDIEPING EN HET PLAATSEN VAN EEN NIEUWE LIFT IN DE BESTAANDE LIFTKOLOM. DAARNA RESTAUREREN WE DE BUITENKANT. VOLGENDE STAP IS DE DERDE VERDIEPING EN DE KELDER. OP DE DERDE VERDIEPING KOMT EEN MIDDELZAAL. HET IS DE ENIGE VERDIEPING ZONDER PILAREN. PRIMA DUS VOOR BIJEENKOMSTEN OF VOORSTELLINGEN. DE RUIMTE IN DE KELDER KRIJGT EEN MULTIFUNCTIONELE INVULLING. AKOESTISCH WORDT DE RUIMTE VAN ALLES VOORZIEN. TEGEN DE TIJD DAT WE UIT DE BOUWWERKZAAMHEDEN ZIJN, STAAT ER EEN WEER IN EEN KOELHUIS, VOLLEDIG IN ERE HERSTELD!” WWW.HETKOELHUIS.NL

STRIJP-S - EINDHOVEN HET EINDHOVENSE STADSDEEL STRIJP WAS LANGE TIJD IN HANDEN VAN PHILIPS, STRIJP-S HUN EERSTE BEDRIJVENTERREIN. HET PHILIPS NATUURKUNDIG LABORATORIUM (NATLAB) WERD IN 1922 GEBOUWD. OP EEN GRONDGEBIED VAN 27 HECTARE WIST PHILIPS DE PRODUCTIE VAN GLOEILAMPEN GEHEEL ZELFVOORZIENEND TE MAKEN. PHILIPS HAD DE KETEN GEHEEL IN EIGEN HAND EN VERDEELDE DIE OVER DUIZENDEN WERKNEMERS. DAT WAREN ANDERE TIJDEN. HET GEBRUIK VAN DE PANDEN OP HET BEDRIJVENTERREIN NAM GELEIDELIJK AF EN EIND JAREN ’90 VERKOCHT PHILIPS HET TERREIN, IN 2004 GING HET VOOR EEN SYMBOLISCH BEDRAG OVER NAAR PARK STRIJP BEHEER – EEN PUBLIEK-PRIVATE SAMENWERKING TUSSEN DE GEMEENTE EINDHOVEN EN VOLKERWESSELS. ONDER REGIE VAN PARK STRIJP BEHEER KRIJGT HET KENMERKENDE INDUSTRIEGEBIED EEN NIEUW JASJE MET EEN RETRO LOOK, ALS EERBETOON AAN DE INVLOEDRIJKE LAMPENMAKERS. DE NIEUWE BESTEMMING HEEFT EEN ANDER KENMERK DAT ONLOSMAKELIJK VERBONDEN IS MET EINDHOVEN: DUTCH DESIGN. STRIJP-S MOET HET NIEUWE CREATIEVE HART VAN DE STAD WORDEN. TOT 2030 VINDEN ER INVESTERINGEN PLAATS. ONGEVEER 500 BEDRIJVEN, VEELAL KLEINE ONDERNEMERS IN DE CREATIEVE INDUSTRIE EN TECHNOLOGIE VINDEN ER NU EEN BETAALBAAR ONDERDAK. DE KRACHT IS DE SAMENWERKING TUSSEN WONINGBOUWCORPORATIES, GEMEENTE, PROJECTONTWIKKELAARS EN CREATIEVE ONDERNEMERS. JE VINDT ER EEN BUDGET HOTEL MET

ROCK & ROLL VIBE, EEN COÖPERATIE VAN CREATIEVE BEDRIJVEN – FOUNDED BY ALL – EN AFGELOPEN JAAR IS EEN START GEMAAKT MET EEN VOEDSELMARKT VOOR AMBACHTELIJK EN DUURZAAM, EH, VOEDSEL. STRIJP-S IS, ZOALS ZE DAT IN PLAT EINDHOVENS ZEGGEN: HIP AND HAPPENING. WWW.STRIJP-S.NL

CO LU MN

Remco Claassen is een rebelse spreker, trainer en auteur die zich richt op de (verdere) ontwikkeling van talent op het gebied van leiderschap en effectiviteit.

Onder andere zijn presentaties in het voorprogramma van internationale topsprekers als Stephen Covey, Tom Peters en Robert Cialdini hebben hem op de kaart gezet.

Als performer is hij het best te beschrijven als een kruising tussen Dr. Stephen R. Covey en cabaretier Hans Teeuwen.

36 37

ONTZUREN VOLGENS REMCO CLAASSEN Wat een feest! Alleen de naam al; ‘ZOET’, mijn staart begon direct te kwispelen bij het verzoek om voor dit blad te schrijven. Geen zoete broodjes bakken, geen bittersweet of zoetsappigheid. Nee..., positief, minder (ver)oordelend en primair opbouwend. De diverse media lijken langzaam steeds meer heil te zien in zuur nieuws. Giftige jury’s die de talentlozen van Nederland geen hart onder de riem steken maar keihard plat walsen. De Youtube filmpjes met gênante of pijnlijke missers krijgen de meeste hits.

Zuur heeft marktwaarde, zuur is populair.

Maar zuur bijt. Te zuur vreet zelfs door metaal heen. Zuur geeft zelden of nooit een constructieve focus. Negativiteit lijkt veel potenter dan positiviteit; een tevreden klant praat daarover, desgevraagd, een ontevreden klant gaat echter ongevraagd aan de slag om jou terug te pakken. Als Star Wars fan weet ik hoe groot de verleiding is van de “Dark Side of the Force”. Het vergt moed, visie en uithoudingsvermogen om tegenwicht te geven aan dit krachtenveld. Wijlen Nelson Mandela was nooit van Robben Island afgekomen als hij was gaan meevechten of gaan terug schelden.

De wereld heeft transformators nodig.

Letterlijk en figuurlijk mensen en programma’s die zuur omzetten naar zoet.

ALS STAR WARS FAN WEET IK HOE GROOT DE VERLEIDING IS VAN DE “DARK SIDE OF THE FORCE”

Destructie naar constructie. Een paar jaar geleden heb ik me verdiept in het onderzoek van Masaru Emoto. Hij beweerde te hebben bewezen dat emoties een impact hebben op de vorming van waterkristallen. Hij is de oorzaak achter honderden filmpjes op youtube waar mensen wekpotten met gekookte rijst verschillend bestickeren en bejegenen.

Op de ene pot zet je liefdevolle woorden en de andere scheld je stijf. Na een aantal weken ‘blijkt‘ de pijnrijst te gaan schimmelen en de andere pot blijft vers. Ikzelf kreeg kippenvel bij een filmpje waarbij een vader dit experiment met zijn zoon doet. Aan het eind staan ze beiden vol verbazing te kijken naar de ernstig verkleurde rijst in de pijnpot en zegt de vader, “Luister jongen, op moleculair niveau zijn wij identiek aan rijst. Flitsend cirkelende neuronen en protonen en een bakje energie ertussen. Zie hier wat er gebeurt wanneer je andere kinderen pest!”

Laten we met elkaar wat meer tegenwicht geven aan de verzuring van de wereld. Geen complete uitbanning, zuur is een prima smaakmaker en te zoet bijt ook… en de pijn die het geeft om dat weer te herstellen wil je ook niet. EINDE

Enkele kreten die vaker terugkeerde bij het testpanel: “Ik voel enige walging “Ziet er opborrelen.” lekkerder uit...”

“Toch jammer dat het geen zoute popcorn is.”

“Een bleke glazuurkraker!”

IEW ORST OUDE H RV TE KE RE DER W IN AS N KL E VA ST: NN TEK D: HA EL BE

“Ik heb gewoon altijd geluk gehad” Medeoprichter Rina Schouten (82) over ‘haar’ Stichting Samen Verder

ZELF BUIKDANSE IN 8 STA N P PE

N

38 39

Rina Schouten is een markante vrouw. Een sterke ook. Als een medevrijwilliger koffie voor haar wil halen, laat ze even fijntjes als resoluut weten daar prima zelf toe in staat te zijn. Rina rommelt nog wat af, in Kringloopwinkel Bartje in Culemborg.

Die winkel was haar laatste grote ‘tour de force’ voor de Stichting Samen Verder.

Met de omzet van de winkel bleek de continuïteit van het dienstenaanbod van de Stichting gegarandeerd. En zo konden ook de vier bussen van Klaartje de minder bedeelden, senioren en mensen met een beperking blijven vervoeren.

Zonder een euro subsidie en overheidsbemoeienis. Rina neemt ons mee in een wonderlijk verhaal over knuffeldieren, haar passie voor de minstbedeelden en het enorme verschil tussen 1 euro en 1 euro 20.

Rina is een trotse vrouw. Ze spreekt ook na 35 jaar nog vol vuur over de Stichting Samen Verder, waarvan ze het eerste bestuurslid was. “Er is geen enkele Stichting in Nederland die werkt zonder subsidie en zonder een loon uit te betalen.” Rina neemt ons mee naar het begin, midden jaren ’70. Toen haar moeder verhuisde naar de Driestad, een appartementencomplex. Rina werd er hoofd van de gastvrouwen, toen ze werd aangesproken door Louis van Dam, een lokale ondernemer die vaak in het dienstencentrum van Driestad kwam. “Meneer van Dam had gesproken met mensen van het verpleeghuis. Daar konden ouderen op zaterdag en zondag wel eens naar huis, maar er was geen vervoer. Van Dam dacht aan een busje en vroeg of ik mee wilde helpen. We wilden starten zonder een cent subsidie en zonder externe bemoeienis. Samen gingen we ervoor en met pamfletten kregen we 65 vrijwilligers naar een informatieavond in de grote zaal van de Driestad. Dat waren praktisch geen Culemborgers, maar allemaal ‘import’: mensen met tijd die zo anderen

wilden leren kennen. Ik zorgde voor een mooie verdeling over de zeven dagen en de vrijwilligers kozen zelf dagleiders.”

ONAFHANKELIJK Nadat de gemeente was ingelicht en ‘onderhands’ een bestuur bij elkaar was gezocht, gingen Louis en Rina hun gang.

“Huis-aan-huis werd een pamflet verspreid, waarop mensen konden lezen over Klaartje en dat het voor ouderen met een minimum inkomen was. Die konden zich zo ontworstelen aan het thuis zijn en de kinderen, van wie ze afhankelijk waren. We hadden nog geen kantoor, dus benaderde ik de Maatschappelijke dienstverlening om de telefoontjes aan te nemen.

“Soms moeten we meer doen dan twee keer per dag bidden” Toen ik een ruimte zag in het Dienstencentrum, die we voor 100 gulden konden huren, konden we het zelf doen. We kregen een paar bureaus, iemand had connecties met Gispen, en zo startte het echt.” De bus Klaartje 1 kreeg snel een zusje. “Met één bus is het geen doen. Als die pech heeft of stilstaat, kunnen we niks. Dus kwam er snel een tweede, die we met oud papier bij elkaar sprokkelden. De eerste betaalden we uit een lening van de kerk, die later werd omgezet in een schenking.”

OUD PAPIER De bussen moesten wel blijven rijden.

Chauffeurs en telefonistes: dat lukt prima, maar mensen vinden die oud papier wilden ophalen, dat bleek een lastiger karwei. “Meneer Van Dam ging naar de christelijk-gereformeerde kerk, als katholiek. Dat was wat in die tijd! Hij deed daar een moreel appèl: met z’n allen bidden en twee keer per dag naar de kerk gaan is soms niet genoeg, soms moeten we samen wat doen! In dit geval voor onze ouderen. Hij kon dat altijd mooi verwoorden en mensen meekrijgen. En dat gebeurde hier ook. Met

één wagen gingen we het papier ophalen, we stalden het achter het huis van meneer Van Dam en ver kochten het.” verkochten Toen het oud papier haar waarde verloor, dreigde het einde voor de Stichting en haar aanbod, dat inmiddels was uitgebreid met diverse zussen van Klaartje (zie kader). Totdat Rina een uitweg vond.

“Er waren zo veel mensen die geen oud zoveel papier had den, maar vroegen of we niks hadden, hadden aan een bankstel of iets anders.

Toen dacht ik: waarom beginnen we hier geen Kringloop. Ik weet niet eens meer hoe ik op het idee kwam. We moesten van de gemeente zelf uit kijken naar uitkijken

40 41

onderdak. We vonden een oud schoolgebouw, waar studenten uit moesten, hebben het opgeknapt en het liep eigenlijk meteen. Meneer Van Dam was nog bij de opening in 1996, de naam Bartje was ook zijn idee: het is een man die het voor jullie verdient! We draaien hier omzetten waar winkeliers jaloers op zijn, al willen we geen concurrent zijn. Ook onze andere diensten zijn alleen aanvullend.”

Nadat Bartje liep en de organisatie stond, merkte Rina dat ze soms maar gewoon wat zat op kantoor, niks deed. Ze was moe. Ze stopte als bestuurslid, maar niet

“Ik heb hier zo lang gewerkt, dan kun je niet ineens stoppen” als vrijwilliger. “Ik heb hier zo lang gewerkt, van maandag tot en met vrijdagmiddag, iedere week weer. Dan kun je niet ineens stoppen, dan val je in een zwart gat. Nu werk ik achter de schermen. Ik probeer nog wel eens een nieuwe vrijwilliger te werven en was alle knuffels die hier binnenkomen. Die stop ik dan in zakken die klanten voor 50 cent kunnen kopen. Dat is werk wat weinig opbrengt, maar die zakken zijn artikelen die propaganda maken voor de winkel.

Dat zijn lokkertjes. En kwaliteit, want waar wassen ze nog alle knuffels?”

GOEDE DOELEN De betrokkenheid bij het lot van de medemens heeft Rina van haar vader. Ze hoopt dat de Stichting blijft staan voor haar basisprincipe: er zijn voor de minder bedeelden. Iets waar het huidige bestuur scherp op moet blijven. Ze verwoordt haar zorgen in een voorbeeld. “Aan het begin van de crisis was ik 25 jaar bij de Stichting. Ik kreeg een dinertje en werd opgehaald door Klaartje. Toen bleek de prijs, die we altijd op 1 gulden en later op 1 euro hadden gehouden, te zijn verhoogd naar 1 euro 20. Ik werd me toch kwaad en dacht: uitstappen! Maar dat kon ik niet doen, dan was de avond bedorven. Maar een prijsverhoging kun je in tijd van crisis en recessie niet doen.

We hadden net 20.000 euro aan goede doelen geschonken, maar de mensen in Culemborg zijn toch ook ons goede doel?

Waanzin!”. Jos van Zutphen heeft het hele gesprek geïnteresseerd en geanimeerd mee zitten luisteren. Hij is niet alleen al twaalf jaar vrijwillig chauffeur, maar ook het jongst geïnstalleerde bestuurslid van de Stichting. Hij ziet Rina een slok koffie nemen, hoort haar zeggen dat ze blij is dat ze dit er eens een keer uit heeft kunnen gooien en weet wat hem te doen staat in de volgende bestuursvergadering. EINDE

IEW RST DE RV REHO R WOU TE IN LASKE AN DE K EV ST: NN TEK D: HA EL BE

OVER EEN ANDERE BOEG ‘GEWOON KIND ZIJN’ IN KINDERGASTHUIS DE BOEG Tegenover mij zit een vrouw die haar droom in zeer korte tijd werkelijkheid ziet worden. Esther van het Hof opent in september de deuren van haar Kindergasthuis De Boeg. ”Het gaat helemaal niet om mij. Of om ons. Het gaat om de kinderen en de ouders en goede, passende en betaalbare zorg.”

42 43

“INEENS KWAM IK ALLEMAAL MENSEN TEGEN DIE MEE WILDEN DOEN”

DIGI-ZOET www.deboegnijmegen.nl

Esther straalt een soort van stille kracht uit. Heldere ogen, fris.

Haar stem is zacht en duidelijk. Ze neemt haar plaats in, vriendelijk, aandachtig maar stevig. Van oorsprong is ze verpleegkundige.

Haar huis ademt sfeervolle eenvoud en aandacht uit. Hetzelfde geldt voor de Boeg. ”Lekker eenvoudig,” zegt ze, ”in alles wil ik gewoon de simpelheid volgen.”

TUSSEN THUIS EN ZIEKENHUIS IN Het begon ooit met Jelke. Er was iets mis en dat moest verholpen worden in het ziekenhuis. Esther liep door hoge, lange gangen, zag verpleegkundigen in en uit lopen en sliep op een stretcher naast haar zieke zoon. Als ouder maak je je zorgen, ben je geïmponeerd en onzeker. ”De verpleging deed echt zijn best en leverde goede zorg. Maar de hele omgeving was klinisch. Koud. En alles was gericht op de ziekte. Daar is het idee ontstaan. Ik wilde iets doen voor kinderen die ziek zijn en voor hun ouders. Zorg kan echt anders. Ik kwam een paar dingen tegen maar dat waren vooral kleine instellingen die als een ziekenhuis aanvoelden. Ik wil juist dat de regie vooral bij de ouders en het kind komt te liggen, met gerichte aandacht voor de sociale en emotionele behoeften van de ouders en het kind. Er gebeurt zo veel als je kind (ernstig) ziek is. Het laatste waar je dan op zit te wachten is dat je met een zak medicijnen naar huis wordt gestuurd. De overdracht laat vaak te wensen over. Daar willen we begeleidend in zijn. De weg naar huis of naar het ziekenhuis plaveien.” Een zachte landing noemt Esther dat. Een plek tussen thuis en ziekenhuis in, helemaal bedacht vanuit het kind en de ouders. Waar je op je eigen manier kunt wennen aan de nieuwe en vaak zware situatie en echt samen kunt zijn. Waar kinderen hun vriendjes kunnen zien of samen met hun familie dichtbij de behandelplek kunnen zijn. ”Het moet een comfortabele plek zijn die veilig en huiselijk is met flexibel inzetbare zorg. Alleen wanneer jij dat wilt en het nodig hebt. De kinderen en hun ouders bepalen.” Dat is kindergasthuis De Boeg.

DROOM DELEN IS RESULTAAT BOEKEN Annet Bongaarts, Care for Cancer kinderverpleegkundige op oncologie in het Radboud Ziekenhuis sloot zich aan bij Esthers droom zodra ze er van hoorde. Esther: ”Ineens kwam ik allemaal mensen tegen die mee wilden doen. Vaak waren ze zelf ook aan het zoeken naar manieren om iets voor elkaar te krijgen. We delen de droom en versterken elkaar. En iedereen zet zich belangeloos en vrijwillig in.” De bungalow kwam op haar pad, de aannemer werkte mee, de website werd gemaakt, er zijn folders gekomen, gesprekken met verzekeraars gepland en vrijwilligers hebben zich al aangemeld. ”Het gaat nu heel hard” glundert Esther, ”bijna te hard! Als je bedenkt dat we binnenkort open gaan en nog maar anderhalf jaar geleden zijn begonnen.

Ongelofelijk!” Esther is nu fulltime met De Boeg bezig. Daarnaast heeft ze nu ook een partner, Angela Thissen, waardoor ze de slagkracht vergroot. Samen kun je veel meer dan alleen. ”Het gaat er om dat het er komt en dat je het met plezier neerzet.” Esther heeft heel veel mensen om te bedanken. Ze laat zien hoe ver je kunt komen als je je verhaal deelt en om hulp vraagt. Natuurlijk was het soms ook spannend en stond ze met het hart in de keel ergens aan te bellen.

”Er waren heel veel dingen die ik niet wist of voor het eerst deed. De ANBIstatus aanvragen, fondsen en sponsoring.

Ik ben toch gewoon maar gaan vragen.

Het is op vallend hoe positief mensen opvallend reageren. Hoeveel goeds er in mensen zit.” De keukentafel is haar controlecentrum. Er is geen kantoor in De Boeg, dat heb je immers thuis ook niet. Eenvoud is het sleutelwoord. ”Veel mensen hebben er moeite mee om instellingsdenken los te laten en te kijken naar de mogelijkheden en wat wel kan. Vaak zijn oplossingen het meest simpel. In de beste oplossingen simpelheid volgen, alles wil ik gewoon de simpelheid de eenvoud.” EINDE

JOHN SAS Systeemcoach en ondernemer John is sinds twee jaar als vrijwilliger verbonden aan de Internationale Kiwanis Club in Spijkenisse. ”Het is net zoiets als de Rotary maar dan voor kinderen die het met -veelminder moeten doen.” John vindt het leuk om iets voor anderen te kunnen doen. ”Gewoon,” zegt hij, ”je handen uit de mouwen bijdrage leveren aan steken en een concrete bijdrage de buurt.” Zo heeft hij met de wijk in één dag speeltuin opgeknapt. ”Vorig jaar hebben hebben een speeltuin Sinterklaasfeest voor de kinwe ook het Sinterklaasfeest deren bij de Voedselbank uitgebreid aangekleed. Dat doen we dit jaar weer. Het is de bedoeling dat er zo veel mogelijk kinderen genieten van het Sinterklaasfeest.” kunnen genieten

FRANS VAN DEN BOOGAARD Huis van Sinterklaas Dat vindt Frans Van den Boogaard uit Helmond ook. Tien jaar geleden trok Sinterklaas dankzij Frans voor drie weken voor het eerst in het Kasteel van Helmond.

Inmiddels komen er elk jaar 25.000 kinderen naar Het Kasteel van Sinterklaas. ”Een heel bijzonder mo ment is de speciale dag voor moment kinderen met een beperking. Bijna alle 450 vrijwilligers geven zich voor die dag op.” vrijwilligers bijzonder is de live Vertelt Frans. Even zo bijzonder verbinding met Sinterklaas en kinderen die in het ziekenhuis liggen. ”Ze maken een ontmoeten camera tour door het kasteel en ontmoeten Sinterklaas één op één via de live verbinding. ”Dat is heel emo tioneel,” zegt Frans, ”het emotioneel,” gaat vaak om heel zieke of terminale kinderen.” Frans, voorzitter, aanjager en spin in het web; ”We doen het met ons allen, hè.

Sinterklaas ook Voor de kinderen. En dat Sinterklaas echt een kinderfeest blijft.”

VAN MANTELZORGERS VAN MENSEN MET DEMENTIE

FINGERFOOD (ZIE PAGINA 48)

44 45 TEK BE ST EL DR BE : ZZG ELD ZO EP : H RG OR AN GR TA NE OEP GE VAN & DE EEL R W CO OU VIS DE SER

TIE-WRAP Mijnheer van Amerongen is zijn gehoorapparaat steeds kwijt. Met een paar tie-wraps heeft hij het apparaat nu aan zijn bril vastgemaakt. Het werkt! Steeds als hij zijn bril opzet, gaat zijn gehoorapparaat ook in.

ZELF BUIKDANSE IN 8 STA N P PE

N VOOR O AAL

E CA PES MP

UID-EURO PZ

S • IDE ING

TELEFOON

PEN HEU LO

S!

GOOI DIE

46 47

Mijnheer de Jong helpt zijn vrouw graag, bijvoorbeeld door boodschappen te doen. Door zijn Alzheimer wordt dat lastiger. Zijn vrouw heeft met de medewerker van de supermarkt afgesproken dat ze belt wanneer mijnheer op pad gaat, de supermarkt belt wanneer hij weer weggaat.

VEILIGHEIDSSPELD

T NAAR ON

HTER! AC

K

Mevrouw de Winter woont alleen en met wat ondersteuning redt ze het wel.

De sleutel is wel een probleem. Ze vergat hem wel eens, bedacht als oplossing een reservesleutel in haar tas, maar die vergat ze ook. Toen bedacht ze iets wat wel werkt: iedere ochtend bevestigt ze met een veiligheidsspeld een extra sleutel aan haar kleding.

48 49

FINGERFOOD Fingerfood bleek voor een dochter van een moeder met dementie het Ei van Columbus. Moeder wist niet meer waar ze het bestek voor moest gebruiken, maar kan nu smakelijk, met plezier en vertrouwen en in haar eigen tempo eten. Met haar handen, heel natuurlijk eigenlijk. Fingerfood?

Beetgare groenten, vlees in gourmetporties gesneden en alles aantrekkelijk gepresenteerd. Eet smakelijk! EINDE

N MET DI LLE

UIK! EB

RO

Meer vindingrijke krachtverhalen en -voorwerpen staan in ‘Het blijft mijn leven, burgerkrachtverhalen Rijk van Nijmegen’, ZZG Zorggroep, 2013/2014

MN LU CO

Katja Linders (katjalinders.nl): “Ik droom van een wereld waarin iedereen doet waar zijn hart sneller van gaat kloppen. Dat iedereen zijn waarde (in)ziet en dat gaat uiten. Dan worden alle talenten benut en groeien we allemaal. Ook als zelfstandig professional streef ik ernaar om alleen de dingen te doen die goed voor me voelen. Via alles wat ik doe, zoals mijn online cursussen voor richtingzoekers en het geven van Durftevragensessies en Waarmaakdagen, hoop ik dat mensen van wensen naar durven gaan.”

MAAK JIJ JEZELF WAAR?

MIJN KERN HAD GESPROKEN EN HET VIEL NIET TE NEGEREN

Al zolang ik me kan herinneren wil ik zo leven dat ik helemaal tot mijn recht kom. Dat ging niet altijd even makkelijk. Ik vond iets van mezelf. Anderen vonden iets van mij. Ik dacht dat er iets van mij gevonden werd. Het stuk in mij dat heel goed weet hoe ik tot mijn recht kom, werd niet altijd gehoord.

Maar op diverse momenten in mijn leven liet dat stuk in mij van zich horen. Een gevoel van binnen dat me ‘niet doen!’ of juist ‘wel doen!’ toeriep. Zo helder, dat al mijn gedachtes over het onderwerp compleet wegvielen. Mijn kern had gesproken en het viel niet te negeren.

Inmiddels ben ik al een paar jaar zelfstandig professional en staat alles wat ik doe in het teken van waarmaken en tot je recht komen. Ik heb het hier dan ook vaak met anderen over. Regelmatig krijg ik van iemand een reactie als ‘ ja, maar bij jou gaat het allemaal zo makkelijk, zo vanzelf, voor mij is het veel moeilijker om te doen wat ik echt wil doen’. Als ik ze vervolgens vertel dat ik na mijn afstuderen ruim 13 jaar van baan naar baan ben gegaan, omdat ik maar niet vond wat ik zocht, zie ik iets van op-

luchting in de ogen van de ander komen.

En als ik vertel dat ik ook, al ondernemend, door vallen en opstaan mijn weg ontdek, zie ik een glimpje hoop op het gezicht van die ander.

Mensen hebben vaak de neiging om hun aandacht bij anderen te richten op wat er wel is gelukt. En bij zichzelf op wat er allemaal nog niet is gelukt. Met als gevolg dat er een onrealistisch beeld van jezelf ontstaat, waardoor je niet eens meer probeert om dat te doen wat bij je past.

Iedereen is goed in andere dingen. En juist omdat we allen anders zijn, ontstaat er van alles. Wat heb jij eraan om niet te doen wat jij van nature goed kan? Je hebt je talenten niet voor niks gekregen.

Zie ze. Erken ze. Doe er wat mee. En blijf in beweging. Probeer niet om te lijken op anderen, probeer om uit te blinken in het zijn van jezelf. Als je het niet probeert, lukt het in ieder geval zeker niet.

Er kan veel meer dan je denkt. En jij kan veel meer dan je denkt. Dus welke stap zet jij vandaag om nog meer tot je recht te komen en het onmogelijke mogelijk te maken? EINDE

ILL KR US TE ON TR KS ATI T: IEK E: EEL WIL CO LIA VIS M SE VAN R GIE SS EN

50 51

“De kunst in het leven is om niet zielig en chagrijnig te worden” GERDA DE VRIES GIDST ONS DOOR EEN BIJZONDERE CARRIÈRE Gerda de Vries is heerlijk om te interviewen. Ze is open, strijdvaardig, sterk en komt ongeveer iedere vijf minuten met een prachtige artikelkop. Ze heeft een leven lang gewerkt aan de emancipatie van vrouwen en gaat daar, als directeur van Feniks in Tilburg, nog even mee door. Ze gaat met ons aan de wandel door de tijd. Een monoloog die 38 jaar beslaat en ons langs een pittige vader, het Zwolse uitgaansleven, Utrechtse randgroepjongeren, de Centrum Partij, een aantal persoonlijke drama’s, een ambitieuze wethouder en vele, vele krachtige vrouwen leidt.

DIGI-ZOET www.fenikstilburg.nl

Gerda beleefde het grootste deel van haar jeugd in Groningen, waar ze ‘best wel streng christelijk is opgevoed’. Ze was 17 toen ze, de ruzies met haar vader zat, het ouderlijk huis verliet. “Vrijheid is voor mij een groot goed, toen ook al.

EEN JEUGD VOL VRIJHEIDSBEHOEFTE Mijn vader was wel van het debat en de discussie, maar als het verder ging dan wat hij dacht, vond hij het moeilijk.

Hij kreeg mij niet in het gareel. Ik worstelde ook met het geloof, ging uit, had vriendjes, dat werkte niet. Ik ging het huis uit, huurde via een vriendje een heel huis en ging werken bij de Algemene Bank Nederland. Tegelijkertijd maakte ik mijn Havo af. Mijn eeneiige tweelingzus studeerde in Zwolle en vroeg me bij haar in te trekken. Zij zou me daar wel “Oudere feministen verder helpen met hebben te weinig oog voor een studie. Mijn zus was heel erg met de onze zwakke zusters” vrouwenbeweging bezig, ik eigenlijk niet zo. Als we uitgingen kregen we veel aandacht van de jongens, ook vervelende aandacht als we gewoon samen even wilden kleppen. Ik heb wel eens een glas bier over het hoofd van een jongen gegooid, toen kreeg je daar nog geen klappen voor. Op een gegeven moment werd er een vrouwencafé geopend, dat leek ons wel wat.

Toen we daar kwamen, bleek het de oprichtingsvergadering te zijn. Dan komt mijn gereformeerde opvoeding om de hoek kijken, dan moet je verantwoordelijkheid nemen. Iemand moest het doen. Zo ben ik in de vrouwenbeweging gerold. Tijdens mijn studie Sociaal Cultureel Werk liep ik stage bij randgroepjongerenwerk Fort Blaukapel in Overvecht-Zuid in Utrecht. Tijdens de kennismakingsavond kneep iemand in mijn kont en die gaf ik direct een mep. Ik was direct geaccepteerd.

S

E TWIRL E ED

E KNIETJE RD

UIG DOO NB

ALS JONGE WERKER: PIONIEREN Het is dan eind jaren ’70. Ik kreeg een betaalde baan als jongerenwerkster in Utrecht-West. Er was veel aandacht voor arbeidersjongens, maar waar

bleven de meiden? Dus heb ik meidenwerk opgezet. Het is een rode draad in mijn leven geworden. Daarna kreeg ik een baan in Lombok bij het buurthuis, waar ik de opkomst van de Centrum Partij meemaakte. Ineens gingen autochtone bezoekers eisen dat de Turken er niet meer in mochten. Ik heb daar geleerd dat het goed is om Nederlands te spreken in het buurthuis, dat heb ik bij Feniks ook doorgetrokken. Het mag met handen en voeten, maar je moet de taal oefenen; van proberen kun je leren. Ik ben toen in mijn eentje een jongerencentrum begonnen. Ik ben van het pionieren en dan moet je ook fouten durven maken, ‘that’s all in the game’. Met vrijwilligers deed ik tienerwerk en oudere jeugd bij elkaar. Ook een boel gedoe gehad, maar ‘never a dull moment’ denk ik dan maar. Op vrijdag ging ik wel eens met het zweet in mijn handen naar de disco, maar ik heb zelf nooit klappen gehad. Ik sta wel voor een rechtvaardige zaak en heb altijd veel geweld in het werk meegemaakt, dus het overzicht houden lukt me wel. Daarnaast probeer ik altijd bij iedereen zijn goede kant aan te spreken. Ik werkte daar ook met meiden en vrouwen aan economische en sociaal culturele zelfstandigheid: de twee kanten van de zelfstandigheidsmedaille. Ik had inmiddels een partner maar durfde op die werkplek niet zwanger rond te lopen. Ik had in de loop der tijd wat beleidswerk gedaan en kon beleidsmedewerker worden bij een nieuwe stichting voor jeugd- en jongerenwerk in Tilburg.

DE JAREN NEGENTIG: STAFFUNCTIES EN TEGENSLAG Daar beleefde ik een mooie start, want binnen no-time had ik de hele Tilburgse politiek over me heen. Hadden ze eindelijk een feministische staffunctionaris, ging ze meidenwerk opzetten door te beginnen met make up’en, kleding maken en haar verzorgen! Als jongens kickboksen doen, zegt niemand er iets van. Dit was natuurlijk alleen om die meiden binnen te krijgen, van daaruit konden we dan aan het werk! Waar ik heel trots op ben is het Marietje Kessels-project, daar ben ik de medeinitiator van. Onze Stichting mocht het

DO

52 53

eenmalig voor tienduizend gulden uitvoeren. In Tilburg deed twee derde van de scholen mee en het is zeven jaar een project geweest. Via een prachtige truc hebben we het tot vast beleid gemaakt.

De doveninstituten in Groningen en Rotterdam wilden de volledige methodiek hebben. We hadden een VVDwethouder, Ank van Blerck. Zij had ambities in de landelijke politiek en wilde graag wat publiciteit. Ze vond Marietje Kessels een mooi project, maar wilde het niet structureel maken. Toen kwam De Telegraaf voor een interview.

Met een ambtenaar bedacht ik toen het plan om de dovensinstituten op het stadhuis uit te nodigen, om de materialen daar te overhandigen. Dat moest Van Blerck dan doen, wij zorgden ervoor dat De Telegraaf het fotografeerde.

Toen werd het landelijk nieuws en kon Van Blerck niet meer terug: het werd een structureel project.

Onze stichting fuseerde en in die nieuwe organisatie werd ik hoofd van de Gedragstherapeutische behandelgroepen. Het was de grootst mogelijke klotenbaan! Ik moest vaak 24 uur beschikbaar zijn, uitrukken bij crises, absurde bezuinigingskeuzes maken…

Ik zat teveel in mijn hoofd, groot huis, twee jonge kinderen, grote ambities, baan boven mijn macht… Ik kreeg een ongeluk. Mijn zoontje van drie panikeerde vanwege een wesp, ik ging mee

in de paniek, gleed uit in de badkamer en zat met een open botbreuk. Die ging ontsteken, ik kreeg koudvuur en amputatie was een reëel scenario. Ik ontkende deze mogelijkheid en bleef positief: het is MIJN been, ik ben ermee geboren en ik ga ermee dood. Bijna 2 jaar verzorgde ik zelf liefdevol de wond, bleef erbij, zocht second opinions en zo heb ik amputatie voorkomen. De helse pijn heeft me een levensfilosofie gebracht: door naar de pijn toe te gaan, kun je meer hebben. Als je de pijn toelaat en accepteert, kun je het daarna klein maken. Dat deed ik ook toen mijn tweelingzus overleed aan acute leukemie. Mijn huwelijk was niet goed meer en na het overlijden van mijn zus, vertelde ik mijn partner dat ik wilde scheiden. If you’re going through hell, keep going, zei Churchill geloof ik. Door mijn been heb ik geleerd zelfvertrouwen te hebben: je blijft wie je bent.

De kunst in het leven is om niet zielig en niet chagrijnig te worden.

Je kan pijn hebben en daarnaast is er troost. In kunst, in de natuur, dat geeft een zekere balans. Dat vind ik ook voor de vrouwen hier. Je bent je verleden en wordt je toekomst door te zijn in het nu. Elke dag maak je keuzes waarmee je invloed kunt uitoefenen op je leven.

En probeer! Dat wil ik mensen mee geven. Na mijn ongeluk werkte ik nog een tijdje bij Bureau van Emancipatie-

OVER FENIKS RUIMTE VOOR EEN CHAPEAU Anita van de Looij doet ons dit verhaal cadeau. Ze legt uit waarom.

“Twee foto’s zitten altijd in mijn tas. Het zijn twee foto’s van één en dezelfde vrouw. De eerste foto is van ‘voor Feniks’ en de tweede van ‘na Feniks’. De twee foto’s vertellen in één beeld het verhaal van Feniks en de kunst van Gerda: vrouwen in hun kracht zetten.

Gerda presteerde dit ook bij mij: Na een niet al te vrolijk vertrek bij mijn vorige werkgever was daar ‘de keukentafel van Feniks’. Ik kom op zijn Brabants achterom. De deur is niet op slot, ik pak een kop koffie, een koekje, ga zitten aan de keukentafel en lees het Brabants Dagblad. Gewoon ergens welkom zijn, zonder vragen, met alleen maar vertrouwen. Het was voor mij zo belangrijk, om weer op de been te komen.

Toen kwam er nog een bijzonder cadeau. Ik had een wild plan om kunst aan maatschappelijke vraagstukken te gaan verbinden, hier mijn werk van te maken. Gerda zei direct JA, wederom zonder vragen en alleen maar met vertrouwen. En zo werd het project ‘SARA bezoekt Feniks’ geboren. Het uitgangspunt: vrouwen die in het leven van alledag meer ‘overleven’ dan ‘leven’ kennis laten maken met kunst. Sara is een levensgrote foto van een sterke vrouw die ontdekt en bedekt mocht worden. Sara kijkt je altijd aan, als de Mona Lisa. Je kunt niet aan haar ontkomen. Bezoeksters bedachten wie Sara is, waarmee ze projecteren en over zichzelf vertellen. Ik vond er mijn start een nieuw professioneel leven. Ik ben er Gerda eeuwig dankbaar voor!

Zo ontstond ook de ‘Dromenvangmethode’, een visuele methodiek die vrouwen helpt met het formuleren van hun dromen. Gerda werd chagrijnig van de manier waarop ze verantwoording moet afleggen op subsidies, de nietszeggende lijstjesterreur. Gerda zocht naar nieuwe wegen. Ze wilde op een visuele manier verantwoording afleggen over haar resultaten, over de dromen die de vrouwen realiseren, over dat waar we gelukkig en sterk van worden.

VLEI SOE

RO DE G ND&

NEER OP PEL

“If you’re going through hell, keep going”

zaken Noord-Brabant. En toen, in 2001, kwam Feniks!

REANIMEREN IN TILBURG: FENIKS Feniks was klein en in 2001 op sterven na dood. Ik heb salaris ingeleverd, met de belofte dat ik het terug zou krijgen als we de club er weer bovenop kregen. En dat gebeurde. We boden wat ontmoetingsgroepen aan en zetten 15 re-integratietrajecten af per jaar, voor 1.500 euro per traject. De trajecten waren zo goedkoop dat wij de Sociale dienst subsidieerde van ons eigen beetje subsidie! Het moest anders en de prijs ging van 1.500 naar 3.500 euro.

Het was erop of eronder, dat vertelde ik het bestuur ook. Het lukte! Ik heb de gemeente meegenomen in de meerwaarde, op rechtvaardigheid ingespeeld en de publiciteit gezocht. Mijn ex noemt mij een bikkelaar en ik denk dat ik inderdaad een strijdvaardig karakter heb. Ook omdat ik een allergie heb voor onrechtvaardigheid.

Als ik met pensioen ga, wil ik wel een mooie club achterlaten. Ik vind ook dat de gemeente Tilburg een compliment verdient, want aandacht voor emancipatie en participatie is nog steeds hard nodig. In deze tijd zijn er nieuwe jonge feministen en dat is prachtig! Veel oudere feministen hebben te weinig oog voor onze zwakke zusters. In Tilburg wordt 94% van de éénoudergezinnen in de Bijstand gerund door moeders! En vrouwen gaan er in inkomen gemiddeld 23% op achteruit na een scheiding, terwijl mannen er juist 7 tot 9% op vooruit gaan. Daarnaast moeten arme alleenstaande moeders economisch zelfstandig worden, maar als vrouwen met een universitaire opleiding ‘thuis blijven voor de kinderen’, dan moet dat kunnen, want dan zijn we lekker liberaal. De arme zusters betalen de tol voor een stuk emancipatiebeleid waar ik achter sta, maar hoe het uitwerkt in de samenleving daar heb ik wel kritiek op. Topvrouwen redden zichzelf wel en zorgen wel dat ze gehoord worden. De kern van ons werk is vrouwen in hun eigen kracht zetten. Zelfstandig laten zijn. Maar ze kunnen zichzelf niet aan hun haren uit het moeras trekken, daar hebben ze af en toe een loopplank voor nodig.” EINDE

RUST UIT

54 55

E ET N ZO UPO DO

MIERZOETE THEE DRINKEN MET GERDA DE VRIES (PAG. 53)?

EN OPGELADEN EN KRACHTIG AFSCHEID NEMEN? Laat ons weten waarom JIJ thee wilt drinken met Gerda.

Mail zo’n originele invalshoek voor 1 augustus naar info@ hetzoet.nu. En wie weet…!

TR US ILL TM OS NP LEO E: ATI A

STEL EEN ZWAAR BEPAKTE REIZIGER VOOR OM EEN HANDJE TE HELPEN

IN T

TE ER VIE BE KST: ELD EE W : S LCO TAD VI S SB SE OO R M

56 57

“MENSEN DENKEN MET ONS MEE EN SNAPPEN WAT WE HIER WILLEN BEREIKEN”

ZOET UIT ‘76 Sylvester Gardenzio Stallone zag in 1975 het meeslepende gevecht Muhammad Ali vs Chuck Wepner en schreef er een filmscenario over. Stallone, weinig succesvol als acteur en scenarioschrijver, ging ermee langs studio’s, die het mochten kopen onder één voorwaarde: Stallone moest Rocky zijn.

United Artists hapte toe en zolang de film minder dan een miljoen dollar zou kosten, mocht Stallone de hoofdrol spelen.

John G. Avildsen filmde ‘Rocky’ in slechts 28 dagen. De opbrengst?

225 miljoen dollar, drie Oscars (beste regie, montage en film) en het Zoet voor Stallone.

MAATSCHAPPELIJK ONDERNEMEN VRAAGT OM PASSIE

n e e t a W ! l a a h ver

Lonneke en Jarno Wilbers waren in hun jeugd de Nijmeegse Jip en Janneke.

De buurkinderen verloren elkaar uit het oog, tot tien jaar geleden. Nu hebben ze samen een gezin en een eigen bedrijf, Stadsboom, een bedrijf met een bijzonder verhaal.

Het is ook een bedrijf dat op een bijzondere plek is gevestigd, zo merken we als we het Nijmeegse Honig-terrein oprijden. Dit is ‘het nieuwe hip’: een bruisende, wat rommelige omgeving waarbinnen allerlei kleine en grote sociale en creatieve ondernemingen zijn gevestigd.

Toen zag ik mijn oude buurmeisje Lonneke en door haar kreeg ik er weer zin in en heb ik mijn eigenwaarde teruggevonden. Ik weet wat het betekent om zo diep te zitten en wat er voor nodig is als je weer wilt groeien, jezelf wilt ontwikkelen. Dat moet uit jezelf komen en je moet een basis hebben.”

NIJMEEGS HOUT

IJSHOCKEYEN

In de meubelwinkel voert een jongen een gesprek met een klant, die zo te zien iets wenst wat momenteel niet in de winkel staat opgesteld. En wat er wel staat, is niet weinig. Designer lampen, banken, stoelen, vogelhuisjes, tuinkachels en tuinsets, alles gemaakt uit Nijmeegs hout dat door Stadsboom is aangekocht. Zoals het hout van de meer dan 100 jaar oude kastanjeboom die aan de voet van het Valkhof stond.

De meubelen in de Stadsboom-winkel zijn gemaakt door jongeren die zijn zoals Jarno was, maar ook door jongeren die het psychisch of op andere manieren moeilijk hebben. De net binnengekomen Lonneke vertelt dat Jarno een bijzondere aantrekkingskracht heeft op jongeren. “Jarno had altijd een eigen bouwbedrijf, aan huis. Daar kwamen regelmatig jongeren die vooral op straat zwierven langs om ‘zo maar’ te helpen.

En dat was prettig, want Jarno heeft een slechte rug overgehouden aan het werken in de bouw en het ijshockeyen.”

Jarno heeft vanochtend een klant kunnen verblijden met een keukentafel gemaakt uit die boom. “Als klant koop je dan niet alleen een meubel, maar ook een stukje historie. Toen we de boom aan het verzagen waren, kwamen we 70-jaar oude granaatscherven tegen.

Straks gaan we stoelen maken van bomen die uit Kronenburg Park komen, hoe mooi is dat?” Een bedrijf met een verhaal dus.

Het Nijmeegse hout dat een tweede kans krijgt is er maar één hoofdstuk van.

Jarno vertelt over zijn jeugd. “Ik was een ettertje en liep over straat te zwalken. Ik deed alles wat God verboden heeft. Dat is mijn achtergrond, ik heb zelf ook bij de verslavingszorg gelopen.

Toen Jarno, door die slechte rug, zijn bouwbedrijf niet kon voortzetten en Lonneke haar baan als begeleider bij zorginstelling Pluryn verloor, wist Lonneke wat ze moesten gaan doen.

“Iets met jongeren, dat leek ons direct heel logisch. We hebben toen met veel mensen gesproken en uiteindelijk was hun reactie: ga het gewoon doen, schrijf een ondernemingsplan. En dat heb ik gedaan. Jarno en ik wandelen graag en dan lopen we wel eens door parkjes waar de mooiste bomen in staan. Jarno is echt een hout-man. Hij fantaseerde dan wel eens wat hij allemaal met dat hout uit die mooie bomen zou kunnen

doen. Zo ontstond het idee van Stadsboom: meubels met een verhaal. Gemaakt uit Nijmeegs hout met een verhaal, door Nijmeegse jongeren met een bijzonder verhaal. Ik merkte direct dat er veel steun was. Mensen denken met ons mee en snappen wat we hier willen bereiken. En dat is ons erg veel waard!”

“IK BEN VRIJWILLIGER”

58 59

Jarno vertelt over de elf jongens en vier meiden die momenteel bij Stadsboom werken. “Sommigen zitten echt diep of hebben dat gezeten. Ze zijn hier binnen gekomen via zorginstellingen om aan zichzelf te werken. Wij steunen ze daarbij met alles wat in ons zit, maar we zijn geen zorginstelling. We zijn werkgevers, ze moeten aan de bak! Maar daarnaast weten ze ook dat ze 24 uur per etmaal bij ons terecht kunnen als ze met iets zitten, ook als het niets met het werk heeft te maken.”

Lonneke vindt het een voorrecht om een tijdje met de jongens en meiden bij Stadsboom mee te mogen wandelen.

“We leren ze echt kennen, ze zijn heel open naar ons. Dat komt ook omdat we veel dingen in een werksetting bespreken, achter de machines. Het ontstaat tijdens het werk. Op een gegeven moment gaan ze praten, met ons en met de leermeesters die hier werken.

Dat zijn oude vaklui met een vracht aan levenservaring, die het vak willen overdragen.” Lonneke ervaart dagelijks de kleine stapjes die de jongeren zetten.

“We hebben een jongen die in zijn puberteit al wat vastliep, waardoor hij zijn Havo niet kon afmaken en al op jonge leeftijd bij de verslavingszorg terecht kwam. Hij kampte met depressies en zag nog weinig heil in het leven.

Hij kwam hier terecht, ging aan de slag en dan zie je hem langzaam groeien. Hij is weer teruggegaan naar school en heeft zijn vleugels uitgeslagen. Het zijn kleine stapjes, maar het zijn wel stapjes.

Wij zien dat van de zijlijn en dat is echt heel bijzonder.”

Bijzonder is ook de aandacht voor Stadsboom. Lonneke: ”We hebben al meerdere gemeenten over de vloer gehad, die enthousiast zijn over het idee

en willen weten of Stadsboom in hun gemeente iets zou kunnen betekenen.

Terwijl we pas een jaar echt bezig zijn.

Onze eerste prioriteit is nu om het hier goed neer te zetten. En wat daarna gebeurt, ach, dromen mag toch?”

Stadsboom vervult Jarno met trots.

“Mijn vrouw Lonneke heeft hier een klein salaris uit en mij moet je maar als vrijwilliger beschouwen. Maar ik ga iedere dag met een glimlach naar mijn werk en ga met een glimlach weer naar huis. Hoeveel mensen kunnen dat nou zeggen?” EINDE

“HET ZIJN KLEINE STAPJES, MAAR HET ZIJN WEL STAPJES”

Directeur theepaviljoen Horsterpark

CHRIS VAN DE VEN HET HORSTERPARK IS 25 JAAR GELEDEN VERZONNEN ALS STEDELIJK UITLOOPGEBIED TUSSEN DUIVEN EN WESTERVOORT IN. INMIDDELS IS HET EEN PRACHTIG PARK, MET EEN KINDERBOERDERIJ, EEN THEEPAVILJOEN EN VOORAL OOK HEEL VEEL RUIMTE. DIRECTEUR CHRIS VAN DE VEN WERD NEGEN JAAR GELEDEN BENADERD DOOR GERARD HENDRIKSEN. “GERARD WERKTE BIJ VIVARE, HAD EEN GEHANDICAPTE DOCHTER EN ZAG DAT ER IN DUIVEN NAUWELIJKS ZELFSTANDIGE WOONRUIMTE WAS VOOR MENSEN MET EEN BEPERKING. KONDEN ZE DE KINDERBOERDERIJ NIET VERPLAATSEN NAAR HET HORSTERPARK EN HET LATEN RUNNEN DOOR MENSEN MET EEN BEPERKING? DIE DAN OP DE PLEK VAN DE OUDE KINDERBOERDERIJ KONDEN GAAN WONEN? WONEN EN WERKEN, MIDDEN IN DE SAMENLEVING!” CHRIS DACHT EVEN AAN DE LESSEN MAATSCHAPPIJLEER DIE HIJ JARENLANG GAF. “IK WILDE DE KINDEREN TWEE DINGEN LEREN: EEN POSITIEVE LEVENSVISIE EN RELATIVEREN. VOOR DAT LAATSTE “GEBRUIKTE” IK ALTIJD EEN JEHOVA-GETUIGE: GEEN TOONBEELD VAN RELATIVERINGSVERMOGEN, MAAR ZE BOUWEN IN EEN WEEKEND WÈL EEN KONINKRIJKZAAL. DAT WILDE IK OOK, MAAR DAN ZONDER GODDELIJKE HULP EN MET DE SAMENLEVING! IK VERTELDE GERARD DAT IK HET WILDE DOEN, MAAR ALLEEN ALS WE DE BOUW IN DRIE DAGEN KONDEN REALISEREN. HET LUKTE, MET DANK AAN MENSEN EN ORGANISATIES UIT DE BUURT EN ZONDER EEN LENING. CHRIS IS NIET GEÏNTERESSEERD IN WAT ZIJN PERSONEELSLEDEN ‘MET EEN BEPERKING’ NIET KUNNEN, MAAR ALLEEN IN WAT ZE WEL KUNNEN. “IK RUN EEN BEDRIJF EN GEEN ZORGINSTELLING. HET PERSONEEL MOET SOLLICITEREN EN KRIJGT EEN SALARIS. ONS UITGANGSPUNT IS “GEWOON WAAR HET KAN, BIJZONDER ALS HET MOET.” DE MENSEN HEBBEN ZOVEEL WARMTE EN LEVENSVREUGDE, ONS BEDRIJF IS ER ÈCHT RIJKER DOOR GEWORDEN. IN HET BEGIN VROEG IEMAND ZICH EENS AF OF ‘DE KLANTEN WEL OP DIE MENSEN ZITTEN TE WACHTEN?’ VOOR MIJ IS HET SIMPEL: ALS HET ZE NIET AANSTAAT, FLIKKEREN ZE MAAR OP! VOOR DIE MENSEN BAKKEN WIJ GEEN APPELTAART, SIMPEL ALS WAT.”

Deze Deze suikerlamp suikerlamp is is gemaakt gemaakt door door Julius Julius van van der der Vaart.

Vaart. De De eerste eerste prototypes prototypes zijn zijn deels deels opgegeten opgegeten door door muizen. muizen. Door Door pepermuntolie pepermuntolie toe toe te te voegen voegen blijft blijft de de lamp lamp eetbaar eetbaar en en recyclebaar. recyclebaar. Maar Maar de de muizen muizen lusten lusten er er geen geen pap pap van. van.

‘T O! TZ OE LZ WE IS

Je loopt er tegenaan als je er het minst op bedacht bent.

Een prachtverhaal, een uniek initiatief of een heel mooi mens. Al die indrukken, de toevalstreffers, ze zijn te mooi om niet te delen… En dus delen we ze hier, zeven pagina’s lang.

t. gmiddag o p de ma rk

op

e e n re g

En dus? Tijd voor actie! Gewapend met handschoenen en plastic tassen gingen ze op zoek naar eten dat weggegooid zou worden. Tassen vol groenten en fruit lagen op de markt voor het oprapen. Ook in de afvalbakken van supermarkten en restaurants was van alles te vinden. Ze ontdekten ook dat honderden kilo’s ‘lelijke’ paprika’s, tweelingtomaten, kromme komkommers en tweebeenwortels de winkel niet eens haalden. En toen ging de knop om! Al die lekkere, verse en vaak prachtig gevormde groenten, daar moest toch een betere bestemming voor zijn!

Kromkommer was een feit. Kromkommer laat deze groenten op allerlei manieren weer terugkomen op onze borden! Krom is het nieuwe recht.

Er valt zoveel meer te vertellen over Kromkommer, maar dat doen de dames zelf op www.kromkommer.com. EINDE

p l a a tj e .

G e e n ro o s k l e u r i g

ho z i c h v e rd i e p t i n

ed w e

c o n c l us i e?

en

en l liep an Zwo Lisanne v de Vries en

ge d i n sd a

d

chti

had

e ld er voo r s t o nd. D e

Ze

er

an t

nte

Ch

n, Je

60 61

Engele

en a

‘T

IS W

EL BE TEK ELD ST ZO : A : EE ET NN LCO ZO ETT V !

I E B SSE EH R RE NS

al

‘T J ST: TEK

O! TZ T OE KOER LZ N WE ICA VA IS ESS

EEN AMSTERDAMSE LINDE

IN AMERSFOORT Mariëtte den Hartog is een stille kracht achter ‘Samen maken we de stad groener’, de Groenvisie van Amersfoort die op initiatief van bewoners en gemeenteraad wordt gemaakt.

Mariëtte draagt bij vanuit de SGLA, de Samenwerkende Groeperingen Leefbaar Amersfoort. Ze ziet zichzelf als ‘bijwagentje’. In haar lenigheid van geest en vastberadenheid lijkt ze op Sofie, die het boegbeeld zal worden van dit toekomstverhaal van de stad. Sofie wordt de gids die de natuur tot ieders voordeur brengt en vertelt wat en hoe iedereen kan bijdragen. Groen is immers van iedereen!

In haar jonge jaren was Mariëtte zelf een wegwijzer. Zij vertelde bezoekers aan Amsterdam wat er te doen, te zien en te beleven was in de stad. Nu wijst ze mensen op de waarden en functies van groen. Met speciale aandacht voor bomen. Want bomen zijn letterlijk en figuurlijk een verademing.

In haar verschijningsvorm is Mariëtte zelf een linde. Stijlvol gekleed in pasteltinten.

Nooit op de voorgrond, opmerkzaam kijkend door haar groene bril. Op cruciale momenten neemt ze geen blad voor haar mond en laat zij haar groene hart

spreken. [De bladeren van de Hollandse linde zijn hartvormig met scherp gezaagde bladranden]. Altijd met een vleugje humor en uit op verbinding. Voor haar is het samen maken van de Groen-

“BOMEN ZIJN EEN VERADEMING” visie een kans om bruggen te slaan tussen bewoners en gemeente. Door zelf vertrouwen te geven, draagt ze bij aan een open klimaat van samenwerking en mede-eigenaarschap. EINDE Meer weten?

Bezoek www.groenvisieamersfoort.nl

TEK ‘T ST IS ILL : EEL WE US CO LZ TR VIS ATI SE OE E: R TZ WIL & J LIA ES O! M SIC VAN A GIE VAN SS KOE EN RT

62 63

Werken met hart en ziel

Zoveel mensen leggen hart en ziel in hun werk. Zoals Bukelwa Booysen, Loes de Frel en David Gerritsen. Drie krachtportretjes.

Samen met twee andere dames startte Bukelwa Booysen in 1993 Khanyisa Daycare Centre, een “HET IS SIMPEL: school voor kinderen DOOR MIJN PASSIE VOOR DEZE met speciale behoeften die wonen in en KINDEREN HOUD IK DIT LEVEN VOL!” rondom de sloppenwijken van GraaffReinet in Zuid-Afrika.

Het formele onderwijs, maar ook hun eigen families, accepteren deze kinderen niet. Ze worden gestigmatiseerd en door ouders opgesloten in huis of in de tuin. De dames vonden dat ze daar iets aan moesten doen. In 1993 begonnen ze met acht kinderen, in december waren het er al 25. In 1994 lanceerden Khanyisa ‘inclusief onderwijs’ en BUKELWA BOOYSEN directeur Khanyisa Daycare centre, Graaff-Reinet, Zuid-Afrika

kwamen er tien ‘normale’ kinderen naar de school. Nu rijdt het ene busje dat de school rijk is iedere dag van 6 tot 10 uur ’s morgens rond om 140 leerlingen op te halen. De leerlingen volgen lessen en krijgen twee maaltijden, voordat ze tussen half drie en half zeven weer naar huis worden gebracht. Khanyisa is een modelschool in Zuid-Afrika.

Andere scholen hebben ‘inclusief onderwijs’ wel in hun beleid opgenomen, maar het lukt ze niet het naar de praktijk te vertalen. Bukelwa en haar staf hebben met veel inzet en geduld het gat tussen de kinderen met en zonder speciale behoeften gedicht. Khanyisa is geaccepteerd door de ouders en kinderen met speciale behoeften zijn letterlijk zichtbaar geworden. Leraren,

VERPLEEGKUNST. HET BESTAAN UITTILLEN BOVEN DE ZIEKTE

L. de Frel

die Bukelwa zelf opleidt, en leerlingen zijn succesvol in het regulier onderwijs ingestroomd. Deze successen boekt het team onder moeilijke omstandigheden.

Ouders kunnen niet veel bijdragen en Khanyisa ontvangt weinig subsidie. De passie van het team houdt Khanyisa op de been. Bukelwa stelt zichzelf vaak de vraag hoe ze het volhoud: zo hard werken voor Khanyisa en nog een eigen leven hebben? De lijst van dingen die ze doet is oneindig: ze zorgt voor de veiligheid, is motivator, fondswerver en marketeer, leraar en zus voor de stafleden, de moeder van alle leerlingen en het aanspreekpunt voor ouders. Het antwoord is simpel: haar passie voor deze kinderen! Ze heeft zelf zoveel ellende meegemaakt, dat ze het als haar plicht ziet voor deze kinderen te knokken. “Als ik in hun ogen kijk, zie ik verhalen die geen verdere toelichting nodig hebben. Mijn hart en ziel zijn voor hen!” EINDE Loes de Frel Verpleegkundige

Loes is EVV’er, eerstverantwoordelijke AANDACHTIG verpleegkundige.

VERPLEGEN Zo’n duizendpoot op Crocs in de zorg. Wat een geluk dat zij er is. Zó op haar plek tussen de bewoners in het Rotterdamse verpleeghuis. Kameraadschappelijk en oplettend te midden van haar collega’s.

Ze is voor ieder het kompas in een wispelturige organisatie.

E ET N ZO UPO DO

ZOETE BROODJES ETEN MET STRAATHOEKWERKER DAVID GERRITSEN?

(ZIE PAGINA 64/65) Laat weten waarom juist JIJ dat zo graag wilt.

Mail voor 1 augustus naar info@hetzoet.nu. info@hetzoet.nu En win!

Met een Loes aan je zij kun je met een geruster hart oud worden. Zij kijkt voorbij je kwetsbaarheid naar wie je bent.

Ook als je geen woorden meer hebt, zal ze je verstaan. Zelf communiceert ze in wel 100 talen. Loes heeft een fysiek beroep van de handen uit de mouwen.

Wat zo bijzonder is dat zij mensen helpt om hun bestaan boven de ziekte uit te tillen. Ze verpleegt aandachtig. Waardoor ieder het bestaan als zinvol kan ervaren. Ondanks ziekte, stoornissen, handicaps. Loes verstaat de kunst om aan te sluiten bij het verhaal dat mensen leven en zelfs in hun zwijgen vertellen.

Zij helpt boodschappen onder woorden te brengen. Ze geeft de ruimte, maar dringt zich niet op. Mensen voelen zich gezien en begrepen. Aandachtig verplegen hoort bij Loes. Het komt voort

uit respect en liefde voor mensen. Zij zal er altijd de innerlijke tijd voor vinden.

Ook al werkt ze in een omgeving die haar aanspreekt op registreren, plannen opstellen en formats en protocollen naleven. Loes weet in alle hectiek altijd de heilzame rust te bewaren. EINDE David Gerritsen ambulant jongerenwerker, Pactum Rijnside Arnhem

David Gerritsen is ambulant jongerenwerker bij Pactum.

VOOR EEN Werken met jonKANSRIJK LEVEN geren is zijn roeping, maar daar moest hij wel achter komen. Hij reinigde altijd koffieapparaten bij AKZO en was nachtportier bij Arnhemse cafés. De contacten met de jongeren daar vond hij zo leuk, dat hij op zijn 31e besloot de opleiding SPW te doen. Een straathoekwerker was geboren. David laat jongeren zien dat hij te vertrouwen is en praat over wat hij zelf heeft meegemaakt. Jongeren herkennen dat, waardoor ze naar zichzelf leren kijken. Daarnaast probeert hij wat voor jongeren te betekenen. Als dat lukt, kunnen ze samen werken aan gedragsverandering of de aanpak van problemen. Investeren in vertrouwen kost tijd. David moest eens naar een groep, maar het regende pijpenstelen. De jongeren keken hem vreemd aan toen hij daar doorweekt op de snorfiets aankwam. David reageerde laconiek. ‘Afspraak is toch gewoon afspraak?’ Zo was na een jaar investeren in die groep eindelijk het ijs gebroken.

Jongeren moeten kansrijk aan hun volwassen leven kunnen beginnen en daaraan wil David bijdragen. Hij gaat daar ver in. Zo heeft hij de 06-nummers van 750 jongeren. Ze kunnen hem bellen als er wat aan de hand is, ook om half twee ’s-nachts. Van alle jongeren is een Koerdische jongen David in het bijzonder bijgebleven. Hij had een goed contact met hem, maar hij belandde toch voor de kinderrechter. Die wees hem aan David toe, wat feitelijk niet kon, omdat ik geen hulpverlener ben.

Toch dacht de rechter dat de jongen bij David het beste af was. Momenteel heeft de jongen zijn leven weer op de rit. Dat maakt het werk van David zo mooi! Hij hoopt het op zijn 65e nog te kunnen doen. EINDE

CO LU MN

Klaske Rehorst is een bezield inspirator en motivator. Ze zoekt de verwondering, laat ontroeren en zet graag aan tot andere en wellicht nieuwe gedachten en gedragingen.

Dat doet ze onder andere in haar columnreeks Klaske’s Kolommen en als Chef Warme Woorden van het Zoet.

64 65

VIND JOUW DROOM

beeld: Hanne van der Woude

De dromen liggen op straat. Ze zijn heel goedkoop maar ontzettend kostbaar. Ze kosten bijna niets maar vragen wel wat van je. Het zijn er heel veel maar elk mens heeft er maar hooguit twee.

Meestal zijn ze eenvoudig. Klein. Maar met een grote impact.

Je merkt soms niet eens dat ze er zijn. Af en toe hoor je iets fluisteren; ”Waarom niet…” of; ”Wat als…” Soms wordt die fluistering overstemd door het rumoer van het dagelijks leven; de baan, het kind, het huis, het koken, de vrienden, iets dat moet. Maar soms manifesteren dromen zich in de momenten waarop je ze het minste verwacht. Als je eenzaam bent. Of als je bang bent. Als je niet wilt dat iets verdwijnt. Of als je juist iets mist.

Het zijn de momenten waarop het dagelijks leven verstomt en tot zwijgen komt.

Als niets anders er meer toe doet dan hetgeen je zelf voelt en ervaart. En als je zo graag zou willen dat het anders kan zijn. Ja in plaats van nee. Wel in plaats van niet. Altijd in plaats van nooit. Samen zijn in plaats van alleen. De buurtspeeltuin opknappen of natuurtuintjes aan-

leggen tussen stoeptegels omdat je de bloemen mist. Je kinderen bij je willen hebben, vrienden kunnen ontvangen of naar buiten kunnen gaan. En Sinterklaas voor alle kinderen.

“KLEINE, FIJNE DROMEN, GEWELDIGE DROMEN, MOOIE DROMEN, KLEURRIJKE DROMEN”

Elke dag zijn er mensen met een droom.

Om iets beter te maken, anders te kunnen doen, iets toe te voegen. Niet voor hunzelf maar uit hunzelf. Niet om geld of een rode loper. Maar gewoon, omdat ze iets missen. En vanuit dat persoonlijke gemis delen ze hun droom en komt deze tot leven. Kleine, fijne dromen, geweldige dromen, mooie dromen, kleurrijke dromen. Ze bevinden zich achter heel gewone voordeuren, in de winkels, in buurthuizen, op het marktplein, in de wijk, in jouw straat. Heel gewoon. Eenvoudig maar met grootse impact op dat ene leven. Het verschil tussen zijn en meedoen, tussen nooit en natuurlijk. Als verborgen wonderen die pas zichtbaar worden als we elkaar ontmoeten en onze eigen droom gaan delen.

Weet jij waar jouw droom is?

EINDE

‘T O! T Z UDE OE WO LZ ER WE VAN D E IS NN

: ELD BE

HA

JAN JAAP VAN DER WAL OVER...

PATIËNTEN- EN GEHANDICAPTENORGANISATIES

“HUMOR IS BELANGRIJK, JA TOCH MIJNHEER?” “Wat gebeurt er als ik mijn werk niet doe? In jullie geval is het duidelijk: dan storten er levens in! Het zijn de stille krachten die het doen.

Alle grootse daden zijn naamloos. Iedere organisatie is op zoek naar zijn Ice Bucket Challenge. Probeer je bij je stille kracht te houden.”

COLOFON

E ET N ZO UPO DO

OOK ZO GERAAKT DOOR DE WARME WOORDEN VAN KLASKE REHORST? Zin in meer? Mail dan voor 1 augustus waarom JIJ 350 Warme Woorden wilt winnen. Je ontmoet Klaske en bespreekt met haar jouw onderwerp. Ze gaat dan schrijven. Voor jou, de buurman of een collega!

Bladformule & eindredactie: Eelco Visser, Redactie: Brigitte Theeuwen, Maarten Loeffen, Linda van den Boogaard, Boukje Keijzer, Eelco Visser, Teksten: Jessica van Koert, Klaske Rehorst, Rienk Wopereis, René Turk, Remco Claassen, Eelco Visser, Beeld: Hanne van der Woude, Eelco Visser, Daan Roosegaarde, William van Giessen, Annette Behrens, Stadsboom, LITS, Erwin Zeijlstra, Geraldine Pieterse, Ontwerp en vormgeving: Coert de Boe, William van Giessen, Illustraties: William van Giessen, Leon Postma, Silly: Sylvia Vlaardingerbroek, Drukwerk: Flyeralarm Speciale dank aan alle geïnterviewden en alle mensen en organisaties die vinden dat deze mooie verhalen gedeeld moeten worden en daarmee dit cadeaumagazine mogelijk hebben gemaakt.

HEEL NEDERLAND AAN HET ZOET 66 67

in drie eenvoudige stappen

VERSTUUR DIT BERICHT NAAR EEN WILLEKEURIG TELEFOONNUMMER UIT JE ADRESBOEK:

Goedemorgen Zoeterd, als je dit leest als je wakker wordt, lig ik toch een beetje naast je. Gezellig toch?

☞

☞

DOE HET ZOET CADEAU

MAGAZINE

ARTIKEL

Er zijn verhalen die verteld en gedeeld moeten worden. Ze staan in het Zoet. Doe het cadeau en help mee een Zoete olievlek over Nederland te verspreiden!

Je wilt, naast het magazine, alle lezers ook ‘inhoud’ cadeau doen? Ze laten kennismaken met iemand of iets waarover verteld moet worden? Doe dan een artikel cadeau.

Hoe?

Hoe?

1

1

KRUIP ACHTER DE COMPUTER

KRUIP ACHTER DE COMPUTER

Bestel op www.hetzoet.nu je cadeausetje(s) van het Zoet. Bijvoorbeeld voor vrienden, collega’s of bezoekers van een conferentie of evenement. Eén setje bestaat altijd uit twee exemplaren. (je bestelt het al voor €15,95, kijk voor alle mogelijkheden op www.hetzoet.nu)

Laat ons via www.hetzoet.nu weten waarover iedereen in de volgende editie van het Zoet simpelweg moét lezen. Dan pakken wij de telefoon om alles goed met je door te spreken. (een artikel doe je alle lezers cadeau voor de vaste prijs van €777,00)

2

2

MAAK IEMAND ANDERS BLIJ EN...

Doe iemand het door jou bestelde en door ons leuk ingepakte setje cadeau.

Daarmee verspreid je het Zoet!

3 ... ZIE HOE JOUW CADEAUONTVANGER NOG IEMAND BLIJ MAAKT! Jouw cadeauontvanger krijgt van jou twee exemplaren en kan er zelf dus ook weer één cadeau doen. Zo vergroten we met z’n allen de olievlek.

HET ZOET DOET ZIJN WERK Wij gaan op pad en maken er in woord en beeld een echt Zoet artikel van.

3 JIJ KRIJGT HET PODIUM Jij krijgt in het Zoet de ruimte om te vertellen waarom je juist dit artikel cadeau hebt willen doen.

Niets is leuker dan cadeaus weggeven. En wat is een kleurrijker cadeau dan het Zoet? Gun iemand dit magazine boordevol mensen die de samenleving laten stralen! En maak ‘en passant’ de volgende editie mede mogelijk.

Zoeter kan het niet, toch?