Continentality

door de dagtemperatuur. Daarnaast is de fotosynthese afhankelijk van water, de hoeveelheid blad, lichtintensiteit en aantal uren zonlicht (zie hoofdstuk 4). De praktijk wijst uit dat voor een groot aantal druivenrassen de optimale temperatuur voor de druivenproductie in de buurt van 20 à 22 °C ligt.

De temperatuur varieert met de geografi sche breedte (latitude) en de hoogte (altitude). Een vuistregel is dat 1.000 meter hoogteverschil op een locatie globaal hetzelfde temperatuurverschil geeft (ongeveer 5 tot 6 °C) als 1.000 kilometer afstand noord-zuid bij een gelijke hoogte. Vandaar dat er in relatief koele klimaatgebieden boven een bepaalde hoogte geen wijngaarden worden aangetroffen. Zo vindt men in de Elzas geen wijngaarden boven 400 meter hoogte en liggen er geen noordelijke Duitse wijngaarden boven 250 meter. Daarentegen zijn er in de Noord-Chileense Elqui Valley, op 30 graden zuiderbreedte, wijngaarden aangeplant tot bijna 2.000 meter hoogte!

Land Locatie (regio) Gemiddelde temperatuur groeiseizoen

Frankrijk

Colmar (Elzas) Montpellier (Languedoc) Mérignac (Bordeaux) Nederland Beek (Limburg) Spanje Málaga (Zuid-Spanje)

Italië

Verona (Veneto) Brindisi (Apulië) Verenigde Staten St.-Helena (Napa Valley, Californië) Fresno (Central Valley, Californië)

Australië Adelaide (South Australia) Hunter Valley (New South Wales) 16,4 °C 19,4 °C 17,8 °C 15,1 °C 21,8 °C 19,1 °C 20,8 °C 18,9 °C 23,2 °C 19,5 °C 21,6 °C

Tabel 3.2 Gemiddelde temperatuur tijdens het groeiseizoen voor enkele wijnstreken. Het groeiseizoen bestrijkt de maanden april tot en met september op het noordelijk halfrond en oktober tot en met maart op het zuidelijk halfrond.

Continentality

Continentality is het gemiddelde temperatuurverschil tussen zomer en winter, gewoonlijk berekend als het verschil tussen de koudste en de warmste maand van het jaar. Dat verschil is groot in landklimaten en klein in zeeklimaten. Het verschil wordt verklaard door een snelle of juist langzame opwarming en afkoeling van de oceanen ten opzichte van het land.

In wijngebieden met een continentaal klimaat, zoals in Duitsland en Midden-Europa, zijn de verschillen tussen de koudste en warmste maanden groot. In deze gebieden voltrekt de rijping van de druif zich bij snel dalende dagtemperaturen. Perfecte rijping en balans zijn in continentale

klimaten onzeker. De seizoensvariaties kunnen leiden tot vroege rijping onder hoge temperaturen maar ook tot onvolledige rijping. Als de omstandigheden gunstig zijn, zoals bij veel zonneschijn en weinig regenval, krijgt de druif de kans goed te rijpen. Door de relatief koelere atmosferische omstandigheden behoudt de druif bovendien voldoende zuren en frisse aroma’s. Bij overrijpheid van de druiven kunnen zich indroging en edelrot aandienen.

Een continentaal klimaat zorgt door de snelle temperatuurstijging voor een meer gecontroleerd moment waarop de ontknopping plaatsvindt. Op het moment van de bloei zijn de temperaturen in een (semi)continentaal klimaat doorgaans optimaal voor de bloei.

Onvoldoende continentality, dus een klein temperatuurverschil, kan verschillende problemen veroorzaken: • Een traag oplopende temperatuur na de ontknopping verlengt de kans op vorstschade. • Wanneer de winters te mild zijn, krijgen sommige rassen niet voldoende winterpauze en ontknoppen ze te vroeg. Dit verhoogt de kwetsbaarheid bij nat en koel weer. • Een mild, maritiem klimaat met relatief lage temperaturen verlengt de groei van takjes, ook tijdens de vruchtdraging. Dit kan tot vertraagde of onvolledige rijping leiden.

De algemene conclusie is dat in maritieme en koele klimaten de wijnbouw moeilijker en wisselvalliger is dan in continentale klimaten.

Land Locatie (regio) Temperatuurverschil in °C

Frankrijk

Nederland

Duitsland

Hongarije Italië Mérignac (Bordeaux) Dijon (Bourgogne) Reims (Champagne) Beek (Limburg) Bad Dürkheim (Rheinpfalz) Eger (Noordoost-Hongarije) Verona (Veneto)

14,7 18,1 17,2 15,5 18,8 22,8 18,1 Portugal Funchal (Madeira) 6,1 Verenigde Staten St.-Helena (Napa Valley, Californië) 13,9 Fresno (Central Valley, Californië) 20,3 Australië Adelaide (South Australia) 10,8 Margaret River (Western Australia) 8,9 Hunter Valley (New South Wales) 13,2 Argentinië Mendoza 15,9

Tabel 3.3 Enkele wijngebieden met hun ‘continentality’, uitgedrukt in het temperatuurverschil tussen de warmste en koudste maand van het jaar.