Garden + Place #10 (NL)

2015 www.wienerberger.nl/straat

#10

Magazine voor inrichting buitenruimte

02 | inhoud

02 03 04 06 08 10 12 14

AMBITIES ENERGIEBESPARING Krachtige impuls voor energiereductie

DUURZAAMHEID IS GEWOON DOEN Bouwstenen voor de toekomst

OOSTPOORT, AMSTERDAM Van stedelijke rafelrand tot hét centrum

DIENSTVERLENINGSCENTRUM, RUCPHEN Opvallend één met de omgeving

BOECHORSTHOF, NOORDWIJK

06

Kleurvaste kleurenwaaier

KNOOP LENT, nijmegen Nieuw station en verkeersknooppunt

DE BRINK, DWINGELO Bekroonde monumentale reconstructie

10

DE KOPPEL, BORCULO Upgrade van een echte volksbuurt

12

AMBITIES ENERGIEBESPARING

krachtige impuls voor energiereductie Het vormen, drogen en bakken van keramische producten kost energie.

Moderne productietechnieken zorgden reeds voor een behoorlijke energiereductie bij Wienerberger. Tussen 2010 en 2020 heeft de Wienerberger groep de ambitie om de energieconsumptie met 20% terug te dringen. Deze ambitieuze doelstelling zorgt voor een extra impuls voor energiebesparing.

Bijna vier jaar onderweg. De tussenstand.

Ruud van Tour, manager Techniek bij Wienerberger: “Eind 2013 stond de teller al op 13% minder energie. Deze cijfers zijn door een onafhankelijke partij gecontroleerd, in alle landen waar Wienerberger actief is. Dat de investeringen in minder energie zich terugbetalen, is duidelijk. Ook weten we dat we in de branche vooruitlopen.”

van de drogerij. Door warmte uit het bakproces over te dragen op omgevingslucht ontstaat warme lucht die nuttig wordt ingezet in de drogerij. Minder energieverbruik draagt ook bij aan een lagere kostprijs.”

En? “We mogen, nee we moeten blijven investeren. Zorgen voor een optimale energiebalans van de ovens en drogerijen; gerichte acties voor milieubewuste maar ook veilige productiemethodes. Nog vijf jaar, dan is het 2020.”

Hoe komen we tot groene energie en bewust energieverbruik?

“Met de Rijksoverheid zijn harde afspraken gemaakt over energieverbruik en CO2-uitstoot.

Aardgas is de fossiele brandstof met de laagste CO2-uitstoot. Alle elektrische energie wordt opgewekt uit duurzame bronnen. Door intelligente sturing wordt restwarmte van het bakken ingezet in droogkamers. De bij het stookproces vrijkomende lucht zorgt voor ‘groene warmte’. Nationaal en internationaal werkt Wienerberger met diverse partijen aan de inzet van alternatieve energiebronnen zoals biogas, wind- en zonne-energie.”

Door meer technologie minder energie?

“Dat is een goede samenvatting. Een treffend voorbeeld is de in Wienerberger Deest geïnstalleerde warmtewisselaar. Die installatie zorgt voor 80% energiebesparing Kijk op www.wienerberger.nl/duurzaamheid voor meer informatie. Hier kunt u ook de brochure downloaden.

duurzaamheid | 03

Bouwstenen voor een duurzame toekomst

Duurzaamheid is vooral gewoon doen

Duurzaamheid is bij Wienerberger geen loze kreet, het is vooral een kwestie van gewoon doen. Wat we doen en hoe we de duurzame, keramische cirkel in beweging zetten, daarover informeren we u graag.

De lange levensduur en hoge mate van hergebruik van straatbakstenen passen zeer goed binnen de cradle-to-cradle filosofie.

We verwijzen u naar www.wienerberger.nl/duurzaamheid voor een dynamische animatie en een snel overzicht. Voor een uitgebreid overzicht, aangevuld met concrete voorbeelden en initiatieven, bieden we u de duurzaamheidsbrochure. U kunt deze snel en eenvoudig aanvragen via info.nl@wienerberger.com. Of vraag ernaar bij uw Wienerberger contactpersoon. Aan de orde komen onder meer: vermindering CO2 uitstoot, duurzaamheidskeurmerken, duurzame materialen, energiereductie, groene energie, ISO 14001 en 9001, kleiwinning in relatie tot natuurontwikkeling, logistiek (over water), lokale grondstoffen en productie, recycling en afvalstromen. Alle Nederlandse straatbakstenen van Wienerberger dragen als enige zowel het DUBOkeur als het NL Greenlabel A certificaat. Bewijs dat deze stenen tot de meest duurzame keuze behoren.

Keramiek is een intrinsiek bestratingsmateriaal

Duurzaam = heid

levens duur milieu impact

We zijn samen verantwoordelijk Bert Jan Koekoek, algemeen directeur Wienerberger BV: “Keramiek is een intrinsiek duurzaam bestratingsmateriaal. Wienerberger is gepast trots op haar lange historie in duurzaam ondernemen. Het past bij onze natuurproducten met lange levensduur, het geeft ons bestaansrecht. Vanuit een ethische grondhouding op slimme maatschappelijke wijze waarde toevoegen aan keramische materialen. We zijn samen verantwoordelijk. Duurzaamheid is vooral gewoon doen.�

04 | Oostpoort, Amsterdam

OOSTPOORT, AMSTERDAM

Van stedelijke rafelrand tot hét centrum van Oost

Oostpoort was lang een rafelrand van de stad: laagbouw, bedrijven en open terreinen. Met de komst van winkels, kantoren en woningen moest de buurt hét centrum van Amsterdam-Oost worden. De plannen waren ambitieus, maar niet onlogisch, gezien de al grote concentratie voorzieningen: het stadsdeelkantoor, muziekgebouw MuzyQ, CBK Amsterdam, sporthal, zwembad, basisschool en het Muiderpoortstation. Het aantal inwoners, circa 600, zal volgens de prognoses verviervoudigen.

De uitgangsituatie was duaal: groei qua voorzieningen en werkfuncties, maar een zwakke sociaaleconomische structuur. De stedenbouwkundige visie kwam mede voort uit het onderhandelingsresultaat van Stadsdeel Oost en ontwikkelaar OCP. Projectbureau Oost, in 2013: “Er komen minder appartementen, meer laagbouw-

Industriële contouren werden gebruikt als thema voor de nieuwe gebouwen, met aansluitend passende bestrating.

woningen en een ruimer, groener openbaar gebied. Er komen ruim 80 sociale huurwoningen. Dit nieuwe plan sluit beter aan bij de vraag op de woningmarkt en wordt stapsgewijs ontwikkeld. Hierdoor kan het sneller worden gerealiseerd. Het nieuwe plan zal naar verwachting kopers en huurders aanspreken, die stedelijk willen wonen in een groene, verzorgde en verkeersluwe woonwijk.”

Intieme pleintjes en winkelstraatjes In Oostpoort Oost komen nu 30 kadevilla‘s langs de Ringvaart, 70 herenhuizen (koop), 35 vrije sector koopappartementen en 84 sociale huurappartementen. Naast

Dit wordt een echte Amsterdamse wijk met een mix van historische gebouwen en bijpassende bestrating

OOSTPOORT, AMSTERDAM | 05

“Het is echt een leuk gebiedje geworden” de woningen komt er een horecagelegenheid in het historische Ammoniakgebouw van de vroegere Oostergasfabriek. De nieuwe woonwijk in het oostelijk deel vormt de schakel met het meer levendige westelijke deel, waar eerder al veel steigers verschenen voor appartementen en een winkelgebied met daaronder een parkeergarage.

“Dit wordt een echte Amsterdamse wijk met een mix van historische gebouwen van de voormalige Oostergasfabriek en sfeervolle nieuwbouw met intieme pleintjes en winkelstraatjes en bijpassende bestrating.“ Alles wat een stad tot een stad maakt Voor de balans tussen de industriële bebouwing, de frisse nieuwbouw en de beoogde intimiteit tekende een groot aantal bureaus: Soeters Van Eldonk, Molenaar & Co., P. Verhey/J. Janssen, Hollands Zicht, Zwarts & Jansma, Kraaijvanger en Mulleners & Mulleners. Stedenbouwkundig architect Sjoerd Soeters: „Oostpoort heeft de sfeer van een intiem stadscentrum. De openbare ruimten, de straten en de pleinen zijn compact, zodat mensen elkaar in die openbare ruimte kunnen herkennen. De gevels van de oude fabrieksgebouwen worden behouden. Er staan industriële contouren die we ook als thema hebben gebruikt voor de nieuwe gebouwen. Alles wat een stad tot een stad maakt, brengen we bij elkaar.“

Voor deze grootschalige herinrichting van pleinen, straten, kademuren en trottoirbanden werd een combinatie van materialen ingezet. Voor de kademuren en voor een ingelegd pleinmozaïek werd graniet gebruikt. Voor de de warme, gebakken bestrating viel de keuze op Rosa wasserstrich dikformaat van Wienerberger. Ron Karnekamp, verantwoordelijk voor de inkoop bij de gemeentelijke Materiaaldienst: Deze herinrichting betrof een behoorlijke hoeveelheid.

Het ontwerpteam heeft gekozen voor deze baksteen van Wienerberger; een wat grillige, gevlekte steen. Hij past mooi bij de oude én nieuwe bebouwing.

Het is een leuk gebiedje geworden.“

DE OPENBARE RUIMTEN ZIJN COMPACT ZODAT MENSEN ELKAAR KUNNEN HERKENNEN PROJECTGEGEVENS Opdrachtgever

Gemeente Amsterdam, Deelraad Oost

Sorteringen

Wienerberger - Rosa wasserstrich DF

De genuanceerde bestrating sluit goed aan bij zowel de oude als nieuwe bebouwing.

Voor meer informatie over bestrating in de openbare ruimte en ontwikkelingen, kijkt u op www.wienerberger.nl/straat

06 | DIENSTVERLENINGSCENTRUM, RUCPHEN

DIENSTVERLENINGSCENTRUM, RUCPHEN

Opvallend één met de omgeving Het Dienstverleningscentrum Rucphen werd genomineerd als ‘Gebouw van het jaar 2012’. De Twee Snoeken uit Den Bosch ontwierp een onderscheidend multifunctioneel gebouw. Een ontwerp dat opvalt én samensmelt met de omgeving.

Het nieuwe Dienstverleningscentrum (DVC) brengt meerdere functies samen. Het heeft een bruto vloeroppervlak van 9.500 vierkante meter. Daarvan is 6.000 vierkante meter bestemd voor de ontvangsthal en de kantoren van het gemeentehuis. In de ontvangsthal zijn het klantcontactcentrum, een politiepost en werkruimten van een woningbouwvereniging en de Stichting Vluchteling ondergebracht. Verder bevat het complex een bibliotheek en het gemeentearchief.

Het representatieve gedeelte is vormgegeven als één bouwmassa met een karakte-

ristieke kap. De kap verspringt in hoogte, met één en twee bouwlagen. Het achtergelegen, hogere blok (vier lagen) biedt plaats aan kantoren en functionele voorzieningen. Voor de buitenruimte werd besloten het parkeren zoveel mogelijk uit het zicht te projecteren, mede via een half-verdiepte parkeeroplossing onder het complex. Het gebouw kreeg twee entrees: een ‘representatieve versie’ voor bezoekers die met de fiets of te voet komen en een functionele ingang die direct is gekoppeld aan de parkeerfunctie aldaar. Marcel van Dooren, van Elings Landschap b.v. uit Heeswijk Dinther, tekende mede voor de buitenruimte.

Wat waren de uitgangspunten?

Van Dooren: “Voor het DVC is onderscheid gemaakt in een duidelijke entree naar de straatzijde en een functionele ruimte aan de achterzijde. De entree voor bezoekers

Rucphen is een heideontginningsgebied, Dat landschap was de bron Complimenten voor de plaatselijke en provinciale overheden. Met oprechte ambitie kom je verder.

DIENSTVERLENINGSCENTRUM, RUCPHEN | 07

het voetpad is uitgevoerd in gele baksteen in halfsteenverband, als verwijzing naar de zandpaden op de heide leidt naar een verblijfsruimte. Een fietsparkeervoorziening in een sfeervolle setting stimuleert het thuislaten van de auto. De achterzijde is een omsloten terrein met ruimte voor 114 parkeerplaatsen. In verhouding tot het gebouw en de groene omgeving leverde dit veel verharding op. De uitdaging was een sfeervol ontwerp te maken in de beschikbare ruimte.”

Het buitenterrein is uitgevoerd volgens het thema `het Brabantse heideveld`.

“Rucphen is een heideontginningsgebied. Dat landschap was de bron. Aan de voorzijde kwam een verhoogd gelegen glooiende heidetuin met karakteristieke beplanting.

De verharding verwijst in zijn kleur naar de in dit heidelandschap horende stuifduinen.

Aan de achterzijde is het rationele patroon van de parkeervoorziening vertaald in sfeervolle kleurnuances - de gebruikte kleuren verwijzen naar de bloeiende heide.

Het onderscheid tussen de parkeervakken en voetpaden is gemaakt door kleur en legpatronen. Zo is het voetpad uitgevoerd in gele bakstenen in halfsteenverband, als verwijzing naar de zandpaden op de heide. Ook is hier is de beplanting karakteristiek en het versterkt de visie.”

Voor een deel van de bestrating is gekozen voor een mix van dikformaten: Nero, Omber, Paviona en Siena. Heeft Wienerberger bijgedragen aan deze keuze?

“We hebben referentiebeelden gezien op de site en in de documentatie. Ruud Knipping van Wienerberger hielp met de juiste samenstelling van de verschillende stenen. Dan heb je het over de percentages en verhoudingen. De mogelijkheden met de kleurnuances inspireerden ons om een extra dimensie aan een beperkte ruimte te kunnen geven. De samenwerking was sowieso prettig: we konden aan onze opdrachtgever steeds mooie voorbeelden overleggen.”

De gebruikte kleuren in bestrating en beplanting refereert aan bloeiende heide.

PROJECTGEGEVENS Opdrachtgever

Gemeente Rucphen

Architect

Elings Landschap B.V., Heeswijk-Dinther

Aannemer

Van Esch, Berkel-Enschot

Sorteringen

Wienerberger - Mix DF: Nero, Omber, Paviona en Siena

08 | BOECHORSTHOF, NOORDWIJK

BOECHORSTHOF, NOORDWIJK

Een kleurvaste kleurenwaaier voor een intieme binnenring

In Noordwijk is het goed wonen. Noordwijkers blijven er wonen, nieuwkomers laten zich verleiden door de zee en het landschap. Boechorst is onderdeel van het deelgebied Nieuw-Oost binnen Noordwijk. Boechorst heeft ook een mooi hofje. Zó kan een binnenring dus ook worden vormgegeven …

Nieuw-Oost is een deelgebied van Noordwijk en ligt, de naam zegt het al, aan de oostzijde van Noordwijk tussen Noordwijk Binnen en de N206. Voor Nieuw-Oost, een gebied van 220 hectare, werd begonnen met een integrale ruimtelijke visie voor prettig wonen en samenhang. Ook in relatie tot de gemeente Noordwijk, onderscheidend vermogen ten opzichte van andere badplaatsen en, niet onbelangrijk voor een

Compact dorps, kleinschalig en ingebed in uniek landschap

De straat wordt een speelruimte door auto’s aan de achterzijde te parkeren.

toeristische gemeente, de beeldkwaliteiten die bezoekers ondergaan als ze Noordwijk naderen. “De ontwikkeling is een kans om zich te onderscheiden van andere badplaatsen. Nieuw-Oost wordt het visitekaartje van Noordwijk: compact dorps en kleinschalig van karakter en samenhangend ingebed in het unieke landschap op de rand van een strandwal. Noordwijk verstopt zich niet achter geluidsschermen, maar laat haar kwaliteiten zien!” Geen standaard buitenwijk dus, maar een vanzelfsprekend onderdeel van Noordwijk. “Nieuw-Oost heeft bestaand Noordwijk iets te bieden en het sluit hier uitstekend op aan met korte, snelle fiets- en wandelroutes. Woningen liggen aan een bosrand, aan het water, aan het open landschap of aan een straat zonder geparkeerde auto’s. In Nieuw-Oost parkeert de auto ‘achterom’ en staan de fietsen aan de voorzijde. Zo wordt langzaam verkeer gestimuleerd en wordt de straat een overzichtelijke speelruimte.”

BOECHORSTHOF, NOORDWIJK | 09

We zochten kwaliteit, karakter en kleurvastheid Rustig, klassiek en geborgen Boechorst, een wijk binnen het grotere kader van Nieuw-Oost, bestaat uit ruim 800 woningen waarvan het gros nu is gerealiseerd. De bouwblokken zijn compact en gedifferentieerd, maar met een eenduidige materialisering. De wijk is ruim en groen, met een mix van woningen, variërend van sociaal tot topsegment.

We zoomen verder in richting deelplan de Boechorsthof, het feitelijke onderwerp van deze beschouwing. Het wijkje is gestructureerd aan de hand van een binnen- en buitenring. De woningen zijn in vormgeving en gebruik op de hof gericht, wat recht doet aan de boogde sfeer: rustig, klassiek en geborgen. De parkeerplaatsen liggen uit het zicht van de openbare ruimte en het parkeren geschiedt in van de hof afgeschermde ‘parkeerkoffers’. Iedere woning heeft een eigen voorgebied, uitgevoerd in sierbestrating met een plantenbak. Het voorgebied is rechtstreeks vanuit de keuken bereikbaar via openslaande deuren. Op de begane grond zijn de kozijnen in de voorgevels uitgevoerd met glas tot aan de vloer zodat een maximale openheid naar de hof ontstaat.

Géén blik op straat, met karakter aangeplante bomen en een natuurlijke opname van spelvoorzieningen en een speelplaats. Gemeentelijk projectmedewerker Jos Habers, over de straatbakstenen: “We zochten kwaliteit, karakter en kleurvastheid. Met de stedenbouwkundige is gekozen voor een tweedeling: Auraton voor de woonerven, Novoton voor de 30-kilometerstraat. Dezelfde sfeer met een net andere uitstraling.”

De inrichting van de openbare buitenruimte werd door de gemeente Noordwijk ontwikkeld in nauwe samenwerking met de woningarchitect, de Noordwijkse Woning Stichting en de bewoners. De woningen werden gebouwd door Aannemingscombinatie Noordwijk. Op tien wandelminuten van het Noordzeestrand.

Door een andere kleur bestrating voor woonerven en voor straten ontstaat een herkenbare tweedeling in een zelfde sfeer.

PROJECTGEGEVENS Opdracht

Gemeente Noordwijk

Sorteringen

Wienerberger Mix Auraton DF en Novoton DF

Noordwijk onderscheidt zich van andere badplaatsen door een hoge beeldkwaliteit na te streven.

10 | KNOOP LENT, NIJMEGEN

KNOOP LENT, NIJMEGEN

Nieuw station en verkeersknooppunt

KNOOP LENT, NIJMEGEN | 11

Lent was ooit een dorp, maar vergroeide met grote broer Nijmegen. Knoop Lent is het gebied rondom het (nieuwe) treinstation Nijmegen Lent en de Lentse Lus. De realisatie duurde zo’n drie jaar. Knoop Lent is nu hét splitsingspunt voor het autoverkeer van en naar Arnhem, de Waalbrug en de nieuwe stadsbrug De Oversteek.

Er kwam een treinstation Nijmegen Lent, een stationsplein, een fietsbrug en een HOV-lijn.

Vijftien bouwlocaties “Knoop Lent is een belangrijk onderdeel van de nieuwe verkeersstructuur in Nijmegen Noord. Het draagt bij aan het verbeteren van de bereikbaarheid van de stad.

Daarnaast geeft Knoop Lent een kwalitatieve impuls aan het gebied en draagt bij aan de doelstelling: verstedelijking van Nijmegen Noord.” Aldus de gemeente, waar ze, met de vele betrokken partijen, ook het hoofd koel moesten houden. Er waren momenten bij dat er op vijftien verschillende locaties gelijktijdig werd gewerkt.

Eindbeeld Voor de stedelijke ontwikkeling en de ruimtelijke verblijfskwaliteiten tekenden de gemeente Nijmegen, ProRail en Movares. Voor de gehele stationsomgeving werd vooraf een grondig eindbeeld ontwikkeld. De ultieme ijkpunten in de studie waren de benodigde ruimte voor de verschillende verkeersstromen en de locatie van het nieuwe treinstation. Movares: “Het eindbeeld voor Nijmegen Lent was richtinggevend voor de uitwerking van de verschillende onderdelen, zoals de verkeersinfrastructuur en het ontwerp van station en omgeving.”

De tijdelijke en verouderde treinhalte Nijmegen Lent werd vervangen door een nieuw station met allure. Een goed plein voert naar een grotendeels overdekt treinstation.

Auraton Mooi aan de transformatie is het duurzame karakter. De structuren voor verkeer en water en kleinschalige energiemaatregelen werden in het voorbereidings- en uitvoeringstraject verankerd. Wienerberger tekende met de Auraton waalformaat en dikformaat voor de bestrating.

PROJECTGEGEVENS Opdrachtgever Gemeente Nijmegen Ontwerp en uitvoering Heijmans, Rosmalen Sorteringen

Wienerberger - Auraton WF en DF

12 | DE BRINK, DWINGELO

DE BRINK, DWINGELO

Bekroonde monumentale reconstructie

DE BRINK, DWINGELO | 13

De Brink in Dwingelo onderging een monumentale reconstructie. Het project werd bekroond met goud bij de Entente Florale Europe en met de BNG Erfgoedprijs.

Met haar beschermd dorpsgezicht is Dwingeloo één van de mooiste brinkdorpen van Drenthe. Het dorp, in 1181 voor het eerst in de annalen vernoemd, trekt jaarlijks een miljoen bezoekers. Het toerisme trok een zware wissel op de historische en groene inrichting. Een rommelige aanblik, teveel geparkeerde auto’s en een ruimtelijke kwaliteit die zienderogen achteruit ging.

Authentiek Een brink is van oorsprong de boerengebruiksruimte waar het vee werd verzameld, om vervolgens als kudde naar de gemeenschappelijke weidegronden te gaan. Brinken waren ook opslagplaatsen voor hout. De bomen (van oudsher eiken) werden gebruikt voor de bouw en restauratie van boerderijen. De kern in Dwingeloo bleef, in tegenstelling tot de meeste andere kernen in Drenthe, bespaard van grote ingrepen.

Op veel brinken heeft het gras plaats gemaakt voor verharding en vervult de brink nu meer een functie als dorpsplein. De dorpskern is geleidelijk ontstaan, zonder grote ingrepen. De bomen, grasvelden, bestratingen en de structuur maken deze brink tot de meest authentieke van Drenthe. Beeldbepalend zijn de Nederlandse Hervormde Kerk met zijn uivormige torenspits, het voormalige gemeentehuis en het Schultehuis.

Klassieke spagaat Het monumentale karakter is een samenspel van bebouwing, de hoedanigheid van de bestrating en het bomenbestand. Behoud van de cultuurhistorische waarden was in de planvorming uiteraard ‘heilig’. De trotse dorpsbewoners wilden de ruimte voor de lokale activiteiten behouden. Derde randvoorwaarde: een integraal en duurzaam eindresultaat voor alle betrokken partijen, dat ook na het proces van realisatie in stand zou blijven. Al met al een klassieke spagaat: enerzijds inzetten op weloverwogen behoud van de historische waarden en ruimtelijke structuur, anderzijds een onwaarschijnlijk breed eisenpakket.

Het monumentale karakter is een samenspel van bebouwing, de hoedanigheid van de bestrating en het bomenbestand

Een speciale mix van gebakken bestrating sluit naadloos aan bij de oude klinkers.

Hiërarchie Zonder van de brink een openluchtmuseum te maken, vormde het herstellen van rust, samenhang en balans tussen de bebouwing, open ruimten, paden en wegen, karakteristiek groen en de waterpartijen de essentie. Parkeren werd ondergeschikt gemaakt aan de groenstructuur van de brink. De wegenstructuur kreeg een duidelijke hiërarchie, met de hoofdroute als drager van voorzieningen. Grenzend aan de winkels en horeca werd een brede voetgangerszone gecreëerd. De inrichting werd sober en stijlvol, passend bij het dorpse karakter (lees ook: minder reclame-uitingen en uitstallingen en het integreren van de terrassen en de openbare ruimte).

Duurzame materialen Bij vervanging en gebruik van nieuwe materialen werden alleen oprecht duurzame materialen toegepast. De klinkerwegen (rijbaan, voetpaden en parkeerplaatsen) lagen qua onderhoud beneden het niveau ‘basis’. De reconstructie kon niet zonder nieuwe gebakken bestrating. Hiervoor werd een mix van Wienerberger gemaakt. De onbezande, getrommelde dikformaten werden tegen de oude klinkers aangelegd.

Mede door de zorgvuldige verwerking zien waarschijnlijk alleen de vakspecialisten het verschil met de oude stenen – over ruimtelijke harmonie gesproken. De jury van de Entente Florale Europe, de internationale groencompetitie voor steden en dorpen, beschreef De Brink in Dwingeloo als “een juweel, een kloppend hart dat de gemeente en haar inwoners kwaliteit van leven biedt”.

PROJECTGEGEVENS Opdrachtgever

Gemeente Westerveld

Architect

Grontmij, Groningen

Aannemer

Van Dalfsen Infra BV, Genemuiden

Sorteringen

Wienerberger – Mix DF: Novoton ws getrommeld, Varia ws

getrommeld, Geel ws getrommeld en Nostalgie ws getrommeld

Geglazuurde straatbakstenen Hemelsblauw WF

14 | DE KOPPEL, BORCULO

DE KOPPEL, BORCULO

Upgrade van een echte volksbuurt

DE KOPPEL, BORCULO | 15

De cycloon van Borculo, 10 augustus 1925. Een ongekende storm met super-cel treft het oosten van Nederland. Borculo wordt het zwaarst getroffen, met vier doden en tachtig gewonden. De legendarische stormramp van toen zorgde voor een stroomversnelling van de wijk De Koppel.

het is een bewuste keuze om een gemêleerde buurt te creëren

De eerste renovatieplannen, van corporatie ProWonen en de gemeente Berkelland, dateren van 2006. Het gaat om een saamhorige volksbuurt, met bijvoorbeeld een van de oudste speeltuinverenigingen van Nederland. Tegelijkertijd zien we verouderde woningen en een dito openbare ruimte. De Koppel ligt in het zuidwesten van Borculo, dat met zijn ruim 10.000 inwoners tot de gemeente Berkelland behoort. In de wijk staan rond de 500 woningen. Ruim de helft hiervan zijn woningen van corporatie ProWonen. De oudste woningen dateren van 1915, het gros is van na de cycloon in 1925.

Het totale project was (en is) behoorlijk omvangrijk: in verschillende fases worden woningen gerenoveerd, gesloopt en nieuw gebouwd. Ook de openbare ruimte wordt flink aangepakt; alle straten worden opnieuw ingericht. Alle werkzaamheden moeten in 2017 gereed zijn.

Gemêleerde wijk Veel van de oude kenmerken van de wijk werden behouden. Het volkse karakter van weleer bleef. Toch is het beeld nu heel wisselend. Op sommige plekken waan je je in een Vinex-wijk, op andere in een gegoede buurt met vrijstaande woningen en op weer andere plekken in een volksbuurt. Dat komt deels omdat het project nog niet klaar is.

Anderzijds is het ook een bewuste keuze om een gemêleerde buurt te creëren. Met de sloop van veel oude woningen verdwenen veel van de oude bewoners. Nu keert een groeiend aantal van hen weer terug, en met hen ook de sfeer van weleer.

Ook nu nog is het op sommige plekken voor te stellen hoe het ooit was. Kleine huisjes uit de vooroorlogse periode, mensen die elkaar op straat ontmoeten en een buurthuis dat het hart van de wijk vormt. De inrichting van de openbare ruimte werd met respect voor dit gevoel vormgegeven. Wat betreft de groenvoorzieningen heeft De Koppel met het Cycloonpark en de speeltuin een mooie ontmoetingsplek. De groene uitstraling van de wijk werd verder versterkt door onder meer twee hofjes, de voortuinen en erfafscheidingen in de vorm van hagen.

DE INRICHTING VAN DE OPENBARE RUIMTE IS MET RESPECT VORMGEGEVEN

De nieuwe gebakken bestrating zorgt voor een waardevolle upgrading van de buurt. Bijzonder ook door de combinatie van vormbak en strengpers bestrating.

Strengpers en vormbak Voor de bestrating werd gekozen voor een mooie combinatie van vormbak en strengpers. Het eindresultaat ziet er prachtig uit, met een rode vormbak straatsteen voor de rijbanen (Torino) en zwarte strengpers stenen (Caron). Dankzij goed verwerkingsadvies en de juiste verwerking is het eindresultaat naar ieders tevredenheid.

PROJECTGEGEVENS Opdrachtgever

Gemeente Berkelland

Architect

Anacon Infra, Borculo

Aannemers

Baks Loon- en Grondverzetbedrijf, Borculo

Lansink Wegenbouw, Saasveld

Rouwmaat Groep, Groenlo Sorteringen

Wienerberger - Torino DF vormbak en Caron DF strengpers

#10

2015 www.wienerberger.nl/straat

Wienerberger B.V. Wienerberger Steenvisie B.V. Verkoop Infra Verkoop Tuin Kijfwaard 10 Kijfwaard 10 6911 KE Pannerden 6911 KE Pannerden T 088-118 56 00 T 088-118 56 80 F 088-118 50 40 F 088-118 50 70 straatbakstenen@wienerberger.com gebakkenbestrating@wienerberger.com www.wienerberger.nl/straat www.gebakken-bestrating.com