Architectum 15

I N T E R NAT I O NAAL MAG AZIN E VOOR ARC H ITEC TUUR TUIN EN LA NDS C H A P

01 2015

www.architectum.com

#15

02 | VOORWOORD | COLOFON

18 VOORWOORD

BESTE LEZER, U heeft het al gemerkt op de cover van ons magazine: de naam ‘Garden & Place’ verdwijnt en alle bijdragen over tuinarchitectuur worden vanaf nu gebundeld in ons magazine ­‘Architectum’. Hierdoor wordt de inhoud niet enkel rijker, maar ook gevarieerder. Architectuur, stedenbouw en landscaping raken immers steeds nauwer met elkaar verweven.

Voor deze eerste editie van 2015 hebben we opnieuw enkele opmerkelijke buitenrealisaties voor u in petto. Van over de hele wereld, maar ook dichter bij huis. Zo nemen we u mee naar Koksijde waar de Antea Group en architect Xavier Donck over een tijdsspanne van 10 jaar vorm gaven aan het nieuwe golfterrein. Met aandacht voor terrassen en bestrating en met respect voor natuur en historisch erfgoed.

Tuinarchitect Filip Van Damme neemt u mee in zijn wereld van strak en sober tuindesign waarmee hij de brug legt tussen woonst en omringend landschap. In Roeselare tenslotte zijn we getuige van de complete make-over van een oude, bestaande tuin, georchestreerd door Henry Claeys en tuinarchitect Pieter Watelle. Een doordacht project eerder gestoeld op evolutie dan op revolutie.

Veel leesgenot!

Sébastien Leenen – Kurt Lybeer – Lieven Van Den Berghe

COLOFON UITGEVER Wienerberger AG, 1100 Wien PRODUCTIE Österreichischer Wirtschaftsverlag GmbH, 1050 Wien REDACTIE Christine Müller (Österreichischer Wirtschaftsverlag), Rita Kremsner (Wienerberger AG) MET BIJDRAGEN VAN Marion Kuzmany (AT), Nancy Christaens (BE), Elstak Daan (NL), Joanne Garside (UK), Dawn Henning (US), Juha Karilainen (FN), Rūta Leitanaitė (LT), Alexa Uplegger (DE) FOTOS Christian Richters (6-7), Ruud Peijnenburg (28 – 29), Jens Krüger, Christian Wagner, Christoph Große (10-13), Laimonas Bogušas (14-15), Nick Paniashvili (18-19), Paul Hill Manshed (20-23), J. Karilainen (24-25), Debbie de Brauwer (26-27, 30-31, 34-35), Henrikas Štaudė (28-29), Chris Hamilton (32-33) DESIGN Simon Jappel (Österreichischer Wirtschaftsverlag) DRUK Stiepan & Partner Druck GmbH, Hirtenbergerstraße 31, 2544 Leobersdorf PRODUCTIE Ueberreuter Druckzentrum GmbH

WIENERBERGER NV Kapel ter Bede 121 B-8500 Kortrijk T : 32 (0)56 24 96 35 F : 32 (0)56 51 92 75 info@wienerberger.be www.wienerberger.be twitter.com/architectum facebook.be/wienerberger

INHOUD | 03

10

30

20

04 06

NIEUWS

MECANOO Interview

26

16

LICHT EN SCHADUW Deventer | Nederland

18

WARME AANBLIK

20

LEVENDIG STADSBEELD

24

HARMONIEUS GECOMBINEERD

26

KLEIKLINKERS BANEN DE WEG

Tbilisi | Georgië

08

28 30

PARK MET NIEUWE KRACHT Mažeikiai | Litouwen P RIVÉ P ROJE C T

TIJDLOZE SCHOONHEID Marke | België

O P E N B A R E R U IM T E

08

EEN NIEUW TREFPUNT

10

KLEURRIJK ALTONA

14

INGELIJST VERHAAL

Amsterdam | Nederland

Hamburg | Duitsland

Klaipėda | Litouwen

Telford | VK

Helsinki | Finland

Koksijde | België

32

GA BIJ ELKAAR ZITTEN

34

OUDE TUIN HERBLOEIT

Hiram | USA

Roeselare | België

04 | NIEUWS | NIEUWE PRODUCTEN

DUITSLAND

MODEKLEUR ANTRACIETBLAUW Naast de klassieke baksteenkleuren vallen vooral donkere tinten erg in de smaak bij eigenaars van een tuin of terras. Met de nieuwe kleiklinker ‚Sylt‘ breidt Wienerberger Duitsland zijn aanbod uit met de kleurtoon antracietblauw. De led-elementen die Wienerberger in combinatie hierbij aanbiedt, zorgen voor een visuele blikvanger. Ze zijn voorzien van een lichtdiode (LED), die met een druk op een knop flatterend matwit licht afgeeft. Doordat ze in het klassieke klinkerformaat worden geproduceerd, kunnen ze ook achteraf in bestrate oppervlakken of tuinpaden worden geplaatst. www.wienerberger.de

BELGIË

PUBLIEK GEHEIM De kwaliteit van de openbare ruimte bepaalt het imago van een stad of gemeente. Met zijn nieuwe assortiment UrbanA+ kleiklinkers biedt Wienerberger België een oplossing om deze kwaliteit nog te verhogen. De geperste en buitengewoon hard gebrande klinkers zijn verkrijgbaar in de kleuren rood, zwart en paars, en werden speciaal ontwikkeld voor de bestrating van voetgangerszones, fietspaden, pleinen en verkeersluwe straten. De hoge slijtvastheid en minimale wateropname garanderen een lange levensduur. De UrbanA+ kleiklinkers voldoen aan de hoogste technische criteria en beantwoorden moeiteloos aan alle eisen in het publieke domein. www.wienerberger.be

LEESTIP

LANDSCAPES OF CHANGE: INNOVATIVE DESIGNS AND REINVENTED SITES VAN ROXI THOREN Timber Press 2014, paperback, 256 pagina‘s, Engels, ISBN-10: 160469386X, ISBN-13: 978-1604693867, ca. 25 euro

De klimaatverandering, de migratie en vele andere factoren hebben elk bijgedragen tot de veranderde eisen die we stellen aan landschapsontwerpen. Projecten moeten nu regenwater opvangen, stedelijke centra koelen, wijken ontsluiten en een ruimte voorzien voor de ‚wilde‘ natuur. Landscapes of Change onderzoekt hoe deze uitdagingen het ontwerpproces aansturen, nieuwe ontwerpstrategieën inspireren en resulteren in innovatieve werken die het domein van de landschapsarchitectuur herdefiniëren.

Aan de hand van 25 casestudy‘s van over de hele wereld onderzoekt Roxi Thoren hoe sites een ontwerp doen ontstaan. Elk baanbrekend project wordt beschreven aan de hand van de fysieke, materiële, ecologische en culturele processen die de site historisch hebben gevormd en blijven vorm geven.

INSPIRATIE | NIEUWS | 05

DE ZWEVENDE BRUG VAN LONDEN Groenzones bieden een uitwijkplaats uit de dagelijkse sleur en veel levenskwaliteit voor hun bewoners. In parken en stadstuinen kan men zich na een hectische dag ontspannen, met de kinderen ravotten, sportelen of gewoon van de rust genieten. Londen heeft zeer veel van deze plekken: bijna 40 procent van de oppervlakte van de Britse hoofdstad wordt ingenomen door openbare parken, stukken bos en tuinen, in totaal meer dan 14.000 hectaren. En hoewel de ruimte schaars is, lijken de stedelingen toch nog niet genoeg te hebben. Daarom wagen ze zich aan visioenen die bijna utopisch aandoen. De Garden Bridge moet een zwevende tuin worden die boven het water hangt en uitsluitend voor voetgangers toegankelijk zal zijn. Zelfs fietsers zullen moeten afstappen.

Een groen symbool dat de hoofdstad tot een meer voetgangersvriendelijke en leefbaardere metropool moet maken.

Het voorstel voor de Garden Bridge komt oorspronkelijk van de actrice Joanna Lumley, die het idee reeds in 2006 opperde en de brug aan de overleden prinses Diana wilde opdragen. De tuinbrug werd ontworpen door Thomas Heatherwick, die ook de uit 204 rozenblaadjes gemaakte schaal voor het Olympische vuur ontwierp. Samen met de ingenieurs

van Arup wonnen ze in het voorjaar een ideeënwedstrijd van het Londense verkeerswezen. Wanneer alles volgens plan verloopt, moet de groene brug ten laatste vanaf 2018 de Theems overspannen en van de zuidoever (Southbank) naar het metrostation Temple aan de noordzijde lopen. Specialisten menen dat de brug elk jaar bijna acht miljoen toeristen kan trekken. Ook de Londenaars zelf zijn enthousiast over het project. Volgens een enquête is 88 procent van hen voor de bouw van de groene brug.

Toch kent het project niet alleen voorstanders. Critici vinden dat de brug veel te duur is – ze moet zo‘n 175 miljoen pond, omgerekend ongeveer 220 miljoen euro kosten - en geen echt nut heeft. Maar komen zal ze er waarschijnlijk toch, want zowel de gemeenten Westminster als Lambeth, die hun stem moesten geven voor de goedkeuring, hebben met het plan ingestemd. Wanneer nu ook nog de Londense burgemeester Boris Johnson groen licht geeft, kan volgend jaar reeds gestart worden met de bouw. www.gardenbridgetrust.org

06 | INTERVIEW

Masterplan voor NOMA Manchester, Groot-Brittannië, Voltooiing 2012 – 2014

MECANOO Mecanoo werd in 1984 in Delft opgericht door de architecte Francine Houben en biedt momenteel werk aan 120 architecten, ontwerpers en landschapsarchitecten uit 25 verschillende landen. De talrijke internationale projecten lopen sterk uiteen: zowel eengezinswoningen, openbare gebouwen en hoogbouw als hele wijken en stedenbouwkundige concepten.

Daaronder bevinden zich uitstekende voorbeelden van het gebruik van kleiklinkers in de landschapsarchitectuur, zoals de Library of Birmingham (zie „Garden & Place“, het vakmagazine van Wienerberger AG, 2014), het Mekelpark van de Technische Universiteit Delft, het Nederlandse Openluchtmuseum in Arnhem en het masterplan voor het project NOMA op Angel Square in Manchester. Welke ontwerpprincipes precies bij deze projecten betekenisvol zijn, verklaart architect en mecanoo-partner Paul Ketelaars in het volgende interview:

Hoe schat u het belang in van het bouwmateriaal in de landschapsarchitectuur?

Paul Ketelaars: Een goed ontworpen openbare ruimte bevat een verscheidenheid aan texturen, overgangen tussen zachte en harde oppervlakken en toont zorg voor detail. De keuze van het materiaal is een essentieel onderdeel van het ontwerp. De juiste materialiteit die is geselecteerd volgens het voorziene gebruik en de gewenste stemming, vormt de basis van elk succesvol project; met structuren en kleuren kunnen ruimtes worden gedefinieerd.

Hoe ontwerpt Mecanoo openbare ruimtes, waardoor de mensen ervan gaan houden en graag gebruiken?

Mecanoo verenigt architectuur, interieurarchitectuur, engineering, landschapsarchitectuur en stedenbouw.

Al onze ontwerpen zijn gebaseerd op dezelfde basishouding: mens, plaats, doel. We observeren mensen

INTERVIEW | 07

Nederlands Openluchtmuseum, Arnhem, Nederland Voltooiing 1999 – 2000

in erg verschillende steden, klimaatzones en culturen, en proberen identiteit in onze geglobaliseerde wereld te brengen, vooral als het openbare gebouwen of ruimtes betreft.

Hoe groot is het aandeel kleiklinkers dat u uit ervaring in uw groenprojecten gebruikt?

Wij gebruiken straatstenen naargelang de context in het desbetreffende project. Dankzij de natuurlijke aanwezigheid van klei in Nederland hebben we een lange baksteentraditie die blijkt uit ons straatbeeld. In onze Aziatische projecten daarentegen worden bakstenen nauwelijks gebruikt, omdat er in Azië geen zulke traditie heerst en de stenen niet in de lokale setting zouden passen. Voor ons project NOMA in Manchester hebben we bakstenen gecombineerd met Yorkstone, een zandsteentype uit Yorkshire. Het contrast tussen deze beide steentypes inzake kleur en textuur draagt in hoge mate bij tot dit project: de kleur van de kleistenen harmonieert met de stalen constructie van het gebouw en schept een warme atmosfeer.

Kunt u enkele decoratieve mogelijkheden beschrijven die kleiklinkers in uw projecten ­hebben?

Paul Ketelaars: De brede waaier aan kleuren, oppervlakstructuren en afmetingen maakt het bouwmateriaal „kleiklinkers“ ongelooflijk veelzijdig bruikbaar. Algemeen geldt voor het natuurproduct baksteen dat geen enkel exemplaar identiek is en dus een resem fijne nuances in kleur en vorm kan worden gerealiseerd. Bovendien is het gebruik van baksteen voordelig en duurzaam, verleent het een hoogwaardig karakter en heeft het een mooi patina. Door de keuze aan erg verschillende stenen en legpatronen kunnen ook de meest uiteenlopende stijlrichtingen – van rustiek tot modern-industrieel – worden gecreëerd.

Mekel Park – Campus Technische Universiteit Delft, Delft, Nederland Voltooiing 2007 – 2009

Paul Ketelaars, Partner Architekt, Mecanoo

08 | AMSTERDAM | NEDERLAND

AMSTERDAM | NEDERLAND | 09

EEN NIEUW TREFPUNT „Het Makassarplein is een nieuw centraal trefpunt in de wijk. Een plein dat zich tot het wooncentrum van deze omgeving kan ontwikkelen. Hoewel de uitvoering eenvoudig en functioneel is, maakt zij een sterkere sociale cohesie, een grotere verbondenheid en een verhoogde veiligheid mogelijk. Een dergelijke plek was dringend nodig“, aldus Nevin Özütok, wethouder van Amsterdam-Oost.

D

e Indische Buurt in Amsterdam-Oost ontstond in het begin van de 20e eeuw. De straten zijn genoemd naar eilanden in het voormalige koloniale gebied Nederlands-Oost-Indië. De Indische Buurt is op etnisch en taalkundig gebied zeer gevarieerd; hier worden meer dan 100 talen gesproken.

In vergelijking met alle andere Amsterdamse wijken vindt men hier de meeste sociale woningen, die nu moeten worden omgevormd tot privéwoningen. De herwaardering van de wijk komt ook tot uiting in een trendy, pas geopende jeugdherberg, een promenade met cafés en terrassen, een conferentiecentrum en een winkelstraat met een mediterraan gevoel.

MEER INSPRAAK De ontwikkeling van het Makassarplein liep ver achter in de algemene herwaardering van de stadswijk. Dit plein lag verscholen tussen de omliggende woongebouwen en was voor een groot deel niet meer dan een anonieme steenvlakte.

De sfeer veranderde er in de loop van de dag ge­ voelig: overdag zag je er moeders met kinderen, later werd het een druk bezocht trefpunt voor avondvertier.

In 2012 besloot men de bewoners te betrekken in het debat over de toekomst van het plein. Meer openheid en mogelijke ontmoetingsplaatsen, in de vorm van speel- en ontspanningsvoorzieningen, picknicktafels, een terras, meer zitgelegenheden en ook een ingericht ‚centrum‘, bijvoorbeeld in de vorm van een fontein, moeten tegemoetkomen aan alle wensen van de bewoners en deze dichter bij elkaar brengen.

ENERGIE DOOR SPEL EN SPORT De ambities van Amsterdam en de wensen van de omwonenden smelten samen in een groene en gezellige omgeving.

Regelbare verlichting vermindert het stroomverbruik en komt tegemoet aan de vraag naar meer veiligheid.

Plantenbakken met grassen en struiken beantwoorden aan de wens voor meer groen met een hoge belevings- en gebruikswaarde. De picknicktafels

staan in de schaduw van aanlokkelijke fruitbomen.

Sportterreinen en een speelzone zorgen voor nieuwe ­energie – zowel letterlijk als figuurlijk.

Voor de bestrating van deze kwalitatieve en functionele opwaardering opteerde men voor kleiklinkers.

De keuze viel op een mengeling van ‚dikformaat‘ Arte Paars gereduceerd en Auraton. Arte Paars gereduceerd (rood en blauwrood) heeft een authentiek en natuurlijk karakter, terwijl Auraton (geel, rood en b ­ ruin) eerder vrolijk en speels aandoet – en precies dat moet de nieuwe inrichting van het plein uitstralen. Bovendien gaat dit kleurenpalet zeer mooi samen met de bestaande stedenbouwkundige context.

INFO PROJECT Herinrichting Makassarplein, ­Amsterdam, Nederland

OPDRACHTGEVER Stadsbestuur Amsterdam (stadswijk Oost)

ARCHITECT Stadsbestuur Amsterdam

GEBRUIKTE KLEIKLINKERS Arte Paars gereduceerd DF + Auraton DF

VOLTOOIING 2014

010 | HAMBURG | DUITSLAND

KLEURRIJK ALTONA De verouderde en donkere voetgangerstunnel op de Paul-Nevermann-Platz in de Hamburgse stadswijk Altona moest volledig worden gerenoveerd. Het areaal moest niet alleen visueel maar ook functioneel worden opgewaardeerd. Vooral de toegankelijkheid voor gehandicapten en de veilige oversteek van de Max-Brauer-Allee stonden daarbij centraal. Voor de bestrating opteerden de planologen en architecten voor kleiklinkers van Wienerberger in zes kleurtinten.

HAMBURG | DUITSLAND | 011

T

oen een Zweedse investeerder zijn opwachting maakte in Altona voor zijn eerste meubelwinkel in de binnenstad, moesten niet alleen oude gebouwen wijken. Ook infrastructuren zoals straten, voetgangerstunnels, trappen en wegen werden gecontroleerd, omdat experts toch rekening hielden met een verdubbeling van het dagelijks aantal passanten tot ca. 50.000. Slotsom: een grondige renovatie was aangewezen.

SPECIAAL FORMAAT IN ZES KLEUREN Het Hamburgse Bureau arbos Freiraumplanung haalde de aanbesteding binnen die werd uitgeschreven door de wijk Altona. De landschapsarchitecten kozen voor gebrande klei, een typisch bouwmateriaal voor de Hanzestad. Voor dit bijzondere project waren echter bijzondere kleiklinkers nodig. Daarom ontwikkelden de ontwerpers samen met Wienerberger een klinker die iets dikker was dan normaal, in het speciale formaat van 240 x 78 x 71 millimeter.

De bouwwerkzaamheden gingen van start in oktober 2013. Op een oppervlakte van ongeveer

1.400 m² werden zes soorten kleiklinkers gebruikt, die samen voor een buitengewoon kleurrijk resultaat zorgden. De modellen Titan, Schwarz-Braun Kohlebrand, Rotblaubunt Kohlebrand, Penter Blue, Köln en Penter Gelbbunt Kohlebrand werden in een visgraatverband gelegd.

KLEURVERLOOP UIT DE LOSSE HAND Het meest in het oog springende element is de blauw­ zwarte Penter Blue, die bijna de helft van de totale oppervlakte inneemt. De andere vijf kleuren werden ongeveer in gelijke hoeveelheden gebruikt. Opvallend: er was geen exact legplan voorgeschreven voor de verschillende klinkers. Het geplande zichtbare verloop van donkere tinten in de tunnel naar een lichtere bestrating bij het station of in de voet­ gangerszone in de Neue Große Bergstraße, werd gewoon ‚uit de losse hand‘ geplaatst. Mede door een doordacht verlichtingsconcept en andere vormgevingselementen zoals een goudkleurige lamellenwand met achtergrondverlichting, nodigt deze omgeving nu weer uit tot een aangenaam verblijf.

012 | HAMBURG | DUITSLAND

Een gezellige openbare ruimte – het voorplein en de gerenoveerde tunnel van de Max-Brauer-Allee. Deze verbindt het station Altona met de oudste voetgangerszone van Hamburg.

Opvallend element is de kleurrijke bestrating, waarvoor zes soorten kleiklinkers van Wienerberger werden gebruikt.

INTERVIEW

3 VRAGEN AAN CHRISTIAN WAGNER:

Christian Wagner, landschapsarchitect bij arbos ­F reiplanung, Hamburg

U stelde reeds bij het eerste planologische ontwerp het gebruik van kleiklinkers voor. Waarom koos u voor dit materiaal?

De beslissing om ook voor deze aanbesteding kleiklinkers te gebruiken, steunt op de goede ervaringen bij andere projecten. Het kwam erop aan de omgeving op te waarderen en veiliger in te richten.

Een illegale weekmarkt en de slechte toestand van de tunnel en de verlichtingssituatie zorgden ervoor dat het gebied door delen van de bevolking als te mijden werd ervaren. Aangezien gebrande klei het typische materiaal van de Hamburgse architectuur is, opteerden wij voor de bestrating bewust voor kleiklinkers.

Deze zijn vorstbestendig, nagenoeg onverwoestbaar, kleurvast en bieden ontelbare ontwerpmogelijkheden.

Zo kleurrijk ziet men zelden: hoe kwam u bij dit kleurconcept?

Dat was een voortdurend ontwikkelingsproces.

Voor de bestrating streefden wij in alle ontwerpfasen naar een kleurverloop van donkere tinten in de tunnel naar een lichte bestrating aan het einde van de voe-

tgangershelling. Aanvankelijk zouden alleen antraciet en lichtgrijs worden gebruikt, maar dat vonden wij niet levendig genoeg. In overleg met het districtsbestuur ontstond het idee om met vijf kleuren te werken. In het verdere ontwerpproces werden dit met Titan in bruin antraciet zelfs zes tinten. Een geslaagde nieuwe, moderne toepassing van het klassieke karakter van gebrande klei.

Samen met Wienerberger ontwikkelde u een ­nieuw formaat kleiklinkers. Hoe kwam u daarbij?

Wij hadden een duidelijk beeld van hoe ‚ons‘ project er aan het eind moest uitzien. Om er op zulke grote oppervlakken voor te zorgen dat de klinkers niet zouden verschuiven, was een visgraatverband noodzakelijk. Vanuit esthetisch oogpunt kwamen standaardformaten voor ons echter niet in aanmerking voor een plaatsing op de smalle kant. In overleg met Wienerberger ontstond daarom het idee van een extra dikke kleiklinker in het speciale formaat 240 x 78 x 71 millimeter, die voor alle zes de kleurtinten in dezelfde hoge kwaliteit werd vervaardigd.

HAMBURG | DUITSLAND | 013

Voor: Weinig uitnodigend en donker. Vóór de renovatie werd de omgeving van de slecht verlichte tunnel door delen van de bevolking als te mijden ervaren.

Na: De tunnel ligt er nu uitnodigend bij. Ook de trappen (r.) werden onder handen genomen om de verdubbeling van het dagelijkse voetgangersverkeer aan te kunnen.

INFO PROJECT Grondige renovatie van de voetgangerstunnel op de Max-Brauer-Allee, Hamburg-Altona, Duitsland

OPDRACHTGEVER Vrije en Hanzestad Hamburg, districtsbestuur Altona, afdeling economie, bouw en milieu

ARCHITECT arbos Freiraumplanung GmbH & Co. KG, Peter Köster & Christian Wagner

GEBRUIKTE KLEIKLINKERS Penter Blue, Titan Kohlebrand, Schwarzbraun Kohlebrand, Rotblaubunt Kohlebrand, Köln, Gelbbunt Kohlebrand

VOLTOOIING Juni 2014

Een plaatstalen lamellenwand met achtergrondverlichting verwijst naar de ‚levensader‘ van Hamburg, de Elbe. Voor de bestrating kozen de ontwerpers van arbos voor een kleurverloop dat vanaf de overdekte tunnel naar het einde van de voetgangershelling in de openlucht toe steeds lichter wordt.

014 | KLAIPĖDA | LITOUWEN

INGELIJST VERHAAL De ambitieuze plannen van de stad Klaipėda om de vervallen gotische burcht weder op te bouwen en om te vormen tot een cultuurcentrum, beginnen bij de vroegere locatie van de burcht. De exacte omtrek van de plattegrond van de burcht werd afgebeeld in de bestrating van het nieuwe plein. Een tekening, tot stand gebracht met kleiklinkers in verschillende kleuren, toont bezoekers de grootte en inrichting van de burcht.

D

e Memelburg werd in de 13e eeuw aan de monding van de Dange gebouwd als onderdeel van een vestigingssysteem, tot ze in de 19e eeuw haar strategisch belang verloor. Gedurende drie decennia was de burcht eigendom van een scheepsherstelwerf, die de waterkanalen rond de burcht als aanlegplaatsen voor privéjachten gebruikte, terwijl de burcht zelf als scheepswerf dienstdeed.

Sinds begin deze eeuw onderneemt de stad Klaipeda stappen om het grondgebied van de burcht terug te geven aan de gemeenschap en op te nemen in een netwerk van openbare pleinen. In 2009 verliet de scheepswerf het terrein van de burcht, zodat er

plaats kwam voor het ambitieuze plan van de stad om hier een cultureel, toeristisch en vrijetijdscentrum op te richten. Reeds in 2002 was in de kelderverdieping een geschiedkundig museum ondergebracht dat echte restanten van middeleeuwse kruisridderburchten en verschillende archeologische vondsten tentoonstelde.

SYMBOLISCHE VOETAFDRUK Het plan om in de verre toekomst hier opnieuw een middeleeuwse burcht in de gotische stijl van de 16e eeuw te bouwen, begon toen het hele gebied van de burcht werd ontdaan van de opslagplaatsen. De door ar-

KLAIPĖDA | LITOUWEN | 015

De contouren van het grondplan van het kasteel zijn in de bestrating ingewerkt en geven de bezoekers een impressie van hoe het historische complex na voltooiing eruit zal zien.

INFO cheologische kennis bevestigde plattegrond van de burcht, wordt nu weerspiegeld in het oppervlak van het n ­ ieuwe plein. De in de bestrating verwerkte ­omtrek van de plattegrond toont bezoekers de grootte, structuur en inrichting van de historische burcht.

Om het plein een moderne aanblik en tegelijk een duurzaam en gebruiks­vriendelijk karakter te geven, kozen de architecten voor kleiklinkers in natuurlijke kleuren: De muren van de burcht worden voorgesteld door een donkerbruine buitenlijn, terwijl de binnenruimten worden aangegeven met oranje kleiklinkers.

Voor het contrast is de resterende oppervlakte van het plein bedekt met grijze kiezelstenen, zodat het

verschil tussen ‚binnen‘ en ‚buiten‘ de burcht zowel zichtbaar als voelbaar is.

Hoewel slechts voorlopig aangelegd, zal het ­nieuwe plein enkele jaren behouden blijven tot het omgevende landschap en de v­estingsstructuren ­worden heropgebouwd en de stad klaar is om de symbolische voetafdruk te vervangen door een ­nieuwe burcht uit rode baksteen.

PROJECT Wederopbouw van de Memelburg in Klaipėda, Litouwen

OPDRACHTGEVER Stadsbestuur van Klaipėda

ARCHITECT JSC „Uostamiesčio projektas“ www.uostamiescioprojektas.lt

GEBRUIKTE KLEIKLINKERS Wienerberger STT Red Kare, STT Terra Kare

VOLTOOIING 2014

016 | DEVENTER | NEDERLAND

S

inds het begin van de wijkrenovatie in 2005 bestond de wens het oostelijke en westelijke deel van de stad beter met elkaar te verbinden. Talloze pogingen mislukten. Ofwel waren ze te duur, ­ofwel waren de bewoners niet tevreden over de ontwerpen. De huidige ­plannen werden uiteindelijk ontwikkeld in nauwe samenwerking met de woningbouwmaatschappij ‚Rentree‘ en de bewoners. In april 2014 werd het project voltooid.

BOVEN EN ONDER De door One Architecture uitgewerkte oplossing plaatst het ene deel van de weg iets hoger, het andere wat lager. De rijweg boven werd verbreed tot in totaal vier rijbanen; de fiets- en voetgangersweg daaronder zorgt voor een veilige oversteek van de drukke straat. Nu kan de Amstellaan de verkeersdrukte weer aan en biedt ze bovendien een veilige verbinding tussen beide delen van de Rivierenwijk.

DEVENTER | NEDERLAND | 017

LICHT EN SCHADUW De Amstellaan in Deventer is onderdeel van het Hanzetracé en een belangrijke verkeersader voor de stad. Op een bepaald ogenblik kon zij het toenemende verkeer niet meer verwerken. Door de renovatie werd de straat niet alleen functioneel aangepast aan de veranderde omstandigheden, maar werd door creatief gebruik van straatklinkers en verlichtingselementen een visueel kunststukje gecreëerd.

SCHADUWSPEL Voor de bestrating en verharding van het wegdek werd gekozen voor een mengeling van 80 procent Euroton Brons en 20 procent Authentica Varia in ‘dikformaat’. De berm langs de onderdoorgang bestaat uit in verband gelegde kleiklinkers die‘s nachts voor een boeiend licht- en schaduwspel zorgen.

INFO PROJECT Renovatie van de Amstellaan in ­Deventer, Nederland

OPDRACHTGEVER Deventer stadsbestuur

ARCHITECT One Architecture, Amsterdam

GEBRUIKTE KLEIKLINKERS Euroton Brons DF + Authentica Varia DF

VOLTOOIING April 2014

018 | TBILISI | GEORGIË

TBILISI | GEORGIË | 019

WARME AANBLIK Het is veel meer dan een hotel met 139 kamers. Het is een reisdoel op zich. Het voormalige bedrijfsgebouw van een oude uitgeverij werd zeer geslaagd verbouwd tot een modern hotel met vijf verdiepingen. Het wezen en de geschiedenis van het gebouw werden behouden. Het vat perfect de ruwe, postindustriële en onconventioneel bohemienachtige sfeer samen die typisch is voor dit deel van de hoofdstad.

„

Vanaf het begin hadden wij het idee dit historische gebouw, dat in het midden van de 20e eeuw oorspronkelijk als uitgeverij werd gebouwd, voor de stad te bewaren. Tijdens het uitwerken van ons ontwerp deden wij er alles aan om het oorspronke­ lijke gebouw, dat altijd een onderdeel is geweest van de stadsgeschiedenis, te behouden. De straat waar het Rooms Hotel Tbilisi zich bevindt, ligt in een van de oudste wijken van Tbilisi. Wij wilden de geest van deze tijden weer tot leven wekken“, aldus architect Goga Chkhetia van de Adjara Arch Group over zijn overwegingen voor dit project.

NIEUW LEVEN IN DE ‚BAKSTEENSTRAAT‘ Wegens de vlakbij gelegen steenbakkerijen werd de straat vroeger ‚baksteenstraat‘ genoemd. Een groot deel van de huizen in Tbilisi is inderdaad met bakstenen gebouwd. Dat is de reden waarom de architect in zijn concept voor de inrichting van de binnenplaats en voor de verfraaiing van de aan het hotel grenzende zones kleiklinkers wilde gebruiken. Met de bruinachtige tint creëert hij bovendien een bijzonder warme en natuurlijke aanblik. Goga Chkhetia: „Wij geloven dat daardoor de gezelligheid van de wijk terugkeert die vroeger in deze omgeving heerste. We kozen voor kleiklinkers van Wienerberger omdat zij traditionele technieken gebruiken waardoor de klinkers niet symmetrisch of glad worden, en dat is net de charme ervan. Wij denken dat wij het streefdoel, het oorspronkelijke gebouw te behouden en tegelijk nieuw leven in te blazen, met succes hebben gehaald.“

Goga Chkhetia is de hoofdarchitect van de Adjara Arch Group.

De investeerders en ontwerpers opteerden om verschillende redenen voor kleiklinkers. Ze zijn kleurvast, verouderen mooi en hebben een zeer lange levensduur.

INFO NIET ALLEEN MOOI Naast al deze schoonheid werd ook de functionaliteit niet vergeten, want de omgeving van een hotel wordt natuurlijk zwaar belast door auto‘s en bestelwagens. Daarom werden de kleiklinkers in visgraatverband gelegd. Vooral voor de helling naar de garage en voor de parkeerplaatsen langs de straat is dit legpatroon bijzonder aan te bevelen, omdat het de stabielste variant is die zelden vervormt door het manoeuvreren van auto‘s.

PROJECT Rooms Hotel in Tbilisi, Georgië

OPDRACHTGEVER Adjara Arch Group

ARCHITECT Goga Chkhetia

GEBRUIKTE KLEIKLINKERS Arte Nero en Incana bezand

VOLTOOIING 2014

020 | TELFORD | VK

LEVENDIG

TELFORD | VK | 021

STADSBEELD Kleiklinkers van Wienerberger creëren een totaal nieuwe stedelijke omgeving in Southwater. In het stadscentrum van Telford wordt in totaal 250 miljoen pond geïnvesteerd om voor bewoners, handelaars en bezoekers een dynamische, levendige en duurzame omgeving te creëren.

022 | TELFORD | VK

TELFORD | VK | 023

D

e eerste fase van het baanbrekende Southwater stadsontwikkelingsproject in Telford is nu klaar. De onthulling van het goudkleurig beklede Telford & Wrekin stadhuis symboliseert het begin van een investeringsproject met een volume van 250 miljoen pond in deze stad in het graafschap Shropshire. Het project, dat in een groene randgordel aan het water ligt, was een enorme esthetische uitdaging voor de ontwikkelaars van Morgan Sindall. Een zorgvuldige materiaalkeuze was van cruciaal belang voor het ontwerp.

SYMBOLISCHE VERBINDING De opdrachtgever formuleerde als nadrukkelijke eis dat de bestrating in Southwater One een fysieke alsook symbolische verbinding moest vormen tussen het uitgesproken, onmiskenbaar modernistische karakter van de bebouwing en de natuurlijke omgeving. Arte Zandgeel (Hague Cream) kleiklinkers van Wienerberger beantwoorden perfect aan deze instructie, aangezien de warme, zandkleurige tinten mooi samengaan met het omringende natuurlandschap.

Bovendien zorgen de soorten Arte Mastiek en Auraton door hun zuivere, groene oppervlakken voor een fris patina aan het water.

en hier en daar ook de visgraattechniek, ontstaat een gevoel van continuïteit en variatie.

Ten slotte resulteren de hoge architecturale ambities van het project in een winkellandschap dat ‚werkt‘, waar Telford zijn voorzieningen voor ondernemingen, winkels, bedrijven en openbare instellingen kan ontwikkelen.

Keith Barker, commercieel directeur van Wienerberger zegt hierover: „Dit project vergde veel afwegingen, gaande van de materiaaleigenschappen en de integratie in de plaatselijke omgeving tot de beslissingen over de kleinste details. Maar het is juist die perfectie tot in het detail die de kwaliteit van het project uitmaakte en waartoe wij dus overtuigd hebben bijgedragen.“

INFO PROJECT Herinrichting van het winkellandschap in Telford, VK

OPDRACHTGEVER Telford en Wrekin

VOOR EEN WINKELLANDSCHAP DAT ‚WERKT‘ De nieuwe bebouwing moet een dynamische handelszone creëren en tegelijk een gevoel van rust en stabiliteit uitademen. Het gebruik van kleiklinkers heeft ertoe bijgedragen dat dit doel bereikt werd. De duurzaamheid van de baksteenproducten benadrukt de stabiliteit, terwijl legpatronen en kleurkeuze de rust bevorderen. Door toepassing van zowel streks verband

ARCHITECT Morgan Sindall

GEBRUIKTE KLEIKLINKERS Arte Zandgeel, Auraton, Arte Mastiek

VOLTOOIING September 2014

024 | HELSINKI | FINLAND

HELSINKI | FINLAND | 025

HARMONIEUS GECOMBINEERD In de wijk Zuid-Hermanni in Helsinki ontstond een volledige woonwijk uit in totaal vier wooncomplexen, waar op de binnenplaatsen kleiklinkers werden gebruikt. „Wij zagen de vormgeving van de binnenplaatsen vanaf het begin als onderdeel van het architecturale ontwerp“, aldus de architecten Olli Sarlin en Marja Sopanen, die in 2008 de architectuurprijsvraag voor de volledige planning wonnen. Het doel bestond erin een kwalitatief hoogwaardige woonomgeving met een gezellige sfeer te creëren.

Z

uid-Hermanni ligt in de nabijheid van het centrum van Helsinki. De omgeving had decennialang vooral een industriële bestemming. Ook delen van de Universiteit van Helsinki waren hier gevestigd.

Toen de industrie wegtrok, werden de oude gebouwen afgebroken en de omgeving vrijgegeven voor woningbouw. Alleen een oude buis uit rode baksteen herinnert nog aan vroegere tijden. De pas gebouwde wooncomplexen werden voorzien van gevel­ stenen van Wienerberger. Als bestratings­materiaal voor de binnenplaatsen werd overeenkomstig de ­ plannen van de stad uitsluitend voor natuurlijke materialen geopteerd. De keuze ging tussen natuursteen of klei­ klinkers.

AANGENAME STRAATSTENEN Landschapsarchitecte Soile Heikkinen van VIREARC werkte het eigenlijke ontwerp van de binnenplaats uit. Zij legt uit dat de materialen voor dit project een zeker kwaliteitsniveau moesten halen en de iets robuustere kleiklinkers dus beter voldeden aan de eisen van het bouwplan. „Er werd ook voor kleiklinkers gekozen om een uniforme aanblik van het woningblok te verkrijgen. De nieuwe gebouwen zijn net als de bestaande gebouwen in de omgeving met baksteengevels uitgevoerd. Bovendien onderscheiden zij zich door hun hoge kwaliteit en zijn ze ook visueel aantrekkelijker dan vele andere materialen“, aldus Heikkinen.

verschillende vormen en materialen zorgen voor een zeer bijzondere aanblik, die ook mooi zichtbaar is vanuit de ramen van de omliggende woongebouwen.

Het gebruik van kleiklinkers als bestratingsmateriaal was voor de architecten een nieuwe ervaring, maar over het resultaat zijn zij zeer tevreden. „Tegenwoordig worden binnenplaatsen in de stad veel meer naar waarde geschat dan vroeger, en de mensen zijn ook bereid erin te investeren. Een mooie, gezellige binnenplaats verhoogt de waarde van het complex en van elke woning op zich“, merkt architect Sarlin op.

De architecten Olli Sarlin en Marja Sopanen zijn blij met hun beslissing om kleiklinkers als bestratingsmateriaal te gebruiken binnen het woonblok.

De kleiklinkers werden harmonieus met andere materialen gecombineerd.

INFO PROJECT

HET TOTAALBEELD TELT De definitieve kleurkeuze van de kleiklinkers is gebaseerd op de geschiedenis van dit gebied en de oude gebouwen in de omgeving, die allemaal verschillende rode baksteentinten te zien geven. De geschikte kleiklinker vond men uiteindelijk in de productreeks van Wienerberger, die ook gebruikt werd voor toegangshellingen aan de ingangen en voor enkele trappenhuizen. De totale bestrate oppervlakte is 4.500 vierkante meter groot en onderverdeeld in drie binnenplaatsen. De

Renovatie van een binnenplaats, Helsinki, Finland

OPDRACHTGEVER VVO Asunnot Oy

ARCHITECT Architecten Sarlin+Sopanen en landschapsarchitect VIREARC

GEBRUIKTE KLEIKLINKERS Oud Hollands Oud Veendam

VOLTOOIING Augustus 2013

026 | KOKSIJDE | BELGIË

W

aar vind je zomaar 85 hectare om een nieuw golfterrein te ontwikkelen? Hoe ga je om met aanwezige relicten van grote historische waarde? Hoe verzoen je het vlakke polderlandschap met het golvend aspect van een golfterrein? Hoe hou je de originele water­ huishouding van de polder intact? Op deze en nog veel andere vragen wist Antea Group een sluitend antwoord te formuleren, in samenspraak met diverse partners en tijdelijke associaties. Het kwam er gewoon op neer om op een intelligente, diplomatische en respectvolle manier de vaak ogenschijnlijk tegenstrijdige belangen met elkaar te verzoenen.

RESTANTEN VAN DE OUDE DUINENABDIJ Karel Dewitte werkt reeds 15 jaar voor Antea Group en volgt het project van bij de start op: “Vanuit historisch oogpunt werd in een eerste fase 4 ha ontgraven voor archeologisch onderzoek, waarbij o.a. oude kreekstructuren wer-

den blootgelegd. Voor de bouw van het Clubhouse moesten bepaalde delen van de aanwezige oude hoeve en het bakhuis bewaard blijven. De oude boerenwoning vermeldde bv. het jaartal 1698 op de gevel, maar de vroegste sporen ervan zouden dateren van de historische Duinenabdij uit het begin van de twaalfde eeuw.” De hele zone voor de bouw van het golfterrein diende eerst volledig bomvrij gemaakt te worden. Terwijl golfarchitect Jeremy Pern zich over de vormgeving van het golfterrein ontfermde, slaagde architect Xavier Donck erin om een clubhouse te ontwerpen dat volledig opging in de landelijke sfeer en omgeving, en dat bovendien een hedendaagse invulling gaf aan tradities en technieken die bij de oorspronkelijke boerderij werden toegepast”.

KLEI VOOR EEN NATUURLIJKE BESTRATING Karel Dewitte: “Ook de verhardingen en bestratingen kregen onze volle aandacht bij Golf

KOKSIJDE | BELGIË | 027

KLEIKLINKERS BANEN DE WEG Het adviesbureau Antea Group bracht dit jaar het totaalproject Golf Ter ­Hille in Koksijde tot een geslaagd einde, dag op dag bijna 15 jaar na de eerste verkennende gesprekken met de opdrachtgevers. De complexiteit van een dergelijk project is niet altijd zichtbaar voor de buitenwereld, terwijl hier toch wegens (cultuur)historische, milieu-gerelateerde en landschappelijke belangen vaak op de toppen van de tenen moest gelopen worden. De inzet was groot, de weg was lang, maar het resultaat mag gezien worden.

Voor het trottoir werd de nieuwe UrbanA+ kleiklinker gebruikt die speciaal voor voetgangerszones en pleinen werd ontwikkeld. De geperste en bijzonder hard gebrande klinker is er ook in zwart en paars.

INFO PROJECT Golf Ter Hille, Koksijde, België

OPDRACHTGEVER AGB Koksijde

ARCHITECT

Ter Hille. Op dat vlak werden de verharde oppervlaktes in verschillende zones ingedeeld elk met hun eigen functie en noden op vlak van be­ strating.”

Het mooiste en grootste deel van de verharding wordt gevormd door de terrassen rond het clubhouse en door de paden richting golfterrein en driving range. Er werden twee types kleiklinkers gebruikt: voor het grote opgehoogde terras dat ook naar binnen werd doorgetrokken onder de veranda door, viel de keuze op een mix van Megaton en Alfaton.

Deze klinkers passen perfect in de authentieke stijl en architectuur van het clubhouse en het landelijke kader. Bovendien versterken ze ook de sfeer van klasse en verfijning die de golfsport uitstraalt. Duurzaamheid en authenticiteit staan hierbij centraal. De doorleefde en verweerde look van de kleiklinkers sluit bovendien perfect aan bij de lange voorgeschiedenis van de site. Bij alle wandelpaden en wegverhardingen binnen de

Antea Group ism X Donck Architects, Waregem

GEBRUIKTE KLEIKLINKERS UrbanA+ Rood – Mix Megaton+Alfaton (terras Clubhuis)

VOLTOOIING 2014

gereconstrueerde walgracht werd geopteerd voor de UrbanA+, een iets moderner ogende kleiklinker uit het Wienerberger aanbod, die bovendien een grotere belasting kan verdragen. Zonder meer een lang, ambitieus en complex project dat door alle betrokken partijen tot een zeer geslaagd einde werd gebracht.

028 | MAŽEIKIAI | LITOUWEN

PARK MET NIEUWE KRACHT Na zijn herinrichting wordt het oude, vroeger verwaarloosde park een nieuwe plek voor evenementen en festiviteiten en een groene ontmoetingsplaats voor de bewoners van de oude binnenstad. De met gele kleiklinkers aangelegde voetpaden vormen een duidelijk herkenbaar oriëntatiesysteem en creëren een uitnodigende atmosfeer in het dennenbosje.

MAŽEIKIAI | LITOUWEN | 029

D

e jongste tijd legt Mazeikiai, sinds 1980 een belangrijke stad in de Litouwse olie-industrie, de klemtoon op een betere openbare infrastructuur en het stimuleren van de stadsontwikkeling. De kleine stad met 36.000 inwoners bouwt daarom sportvoorzieningen, saneert scholen en vernieuwt straten en parken, waaronder het park in de oude

binnenstad. Het park aan de rand van de historische binnenstad omsluit een dennenbos met een oppervlakte van 9,4 hectare. Oorspronkelijk was het een plek voor sport en recreatie, met daarnaast ruimte voor de herinnering aan het verleden, met een kerkhof voor in de 2e Wereldoorlog ge­sneuvelde soldaten. De voorbije 40 jaar was het echter zwaar verwaarloosd. Overwoekerd door plantengroei, verkommerde het plantsoen tot een onaangename plek waar elke infrastructuur voor vrijetijdsbesteding ontbrak. Door zijn nabijheid bij de belangrijkste administratieve en cultu­ rele instellingen van de stad, wilde men het park na de herin­richting gebruiken als openbare ruimte voor grote evenementen z­ oals concerten, festivals of volksfeesten. In de eerste plaats moest het als enige groenvoorziening in de nabijheid van de oude stadskern echter beschikbaar zijn als openbaar recreatiegebied voor de omwonenden.

VOOR ELK WAT WILS In het kader van de herinrichting werden oude struiken en bomen gesnoeid, zodat er vrije groenzones ontstonden voor de mensen en het park een luchtiger karakter kreeg. Het grote sportterrein ten zuiden van de stad werd verder ontwikkeld. Het oude, vervallen stadion daarentegen werd vervangen door een groot grasveld – als open ruimte voor grote evenementen. De architecten legden een nieuw, ringvormig systeem van paden aan die alle delen van het park met elkaar verbinden – kinderspeelplaats, sportterrein, tennisvelden – en de bezoekers naar de centrale ruimte leiden. Door de gele kleiklinkers zijn de voetpaden duidelijk herkenbaar, waardoor men zich makkelijk kan oriënteren in het park. Volgens architect Henrikas Štaudė leveren de door Wienerberger voorgestelde kleiklinkers een grote bijdrage aan het kernconcept van een uitnodigende openbare ruimte: de zachte kleur past bij het natuurlijke kleurenpalet van het dennenbos en zorgt voor een gezellige en warme atmosfeer.

INFO PROJECT Herinrichting van het openbare park in Mazeikiai, Litouwen

OPDRACHTGEVER Stadsbestuur van het district Mažeikiai

ARCHITECT H. Štaudė, S.M. Štaudė, V.Pilkauskas, A. Juršytė, A. Valkūnaitė

GEBRUIKTE KLEIKLINKERS Märkisch

VOLTOOIING 2014

030 | MARKE | BELGIĂ‹

TIJDLOZE SCHOONHEID Filip Van Damme houdt van het tijdloze aspect dat eigen is aan de beste tuinontwerpen.

Enerzijds heeft dit te maken met de juiste materiaalkeuze en anderzijds met het ogenschijnlijk ongecompliceerd aanvoelen van het ontwerp. U kan er echter donder op zeggen dat het net die tuinen zijn die er ongecompliceerd, soms nonchalant en dus tijdloos uitzien waar het meeste is over nagedacht. Niets vindt zomaar zonder reden plaats in de natuur en dus ook niet in het tuinontwerp.

Om de tijdloosheid van zijn eigen ontwerpen kracht bij te zetten, maakt hij overvloedig gebruik van eerlijke en duurzame materialen zoals kleiklinkers.

MARKE | BELGIË | 031

INFO PROJECT Privéproject in Marke, België

TUINAANNEMER Tuinen Vermandele, Oostrozebeke

ARCHITECT Filip Van Damme, Bellegem

GEBRUIKTE KLEIKLINKERS Trendline Caron Tegel

VOLTOOIING 2014

N

a zijn studies aan de tuinbouwschool van Melle deed Filip Van Damme eerst ervaring op bij een bureau voor tuinarchitectuur. Na 4 jaar hield hij het er voor bekeken en begon voor eigen rekening te werken. Met een belangrijke rode draad voor ogen: weg van de drukte van alledag.

Filip Van Damme: “De hedendaagse mens leidt op professioneel en privé vlak een hectisch bestaan. De weinige vrije tijd die hem rest, wil hij tot rust komen in zijn tuin. En, geef toe, tot rust komen is veel moeilijker in een tuin waar men dagelijks geconfronteerd wordt met een achterstand in onderhoud… Vandaar dat ik liefst eenvoudige en rustgevende tuinen ontwerp die weinig werk en onderhoud vergen.

Voor deze moderne privéwoning ging Filip Van Damme op zoek naar een kleiklinker die perfect bij de architectuur en de stijl van de woning zou passen. De zwarte Wienerberger Trendline Caron tegel voldeed hier perfect aan.

Filip Van Damme: “Door het vierkante formaat hebben we hier met een tegel te maken en niet met een klassieke kleiklinker in één van de traditionele formaten. Als voorstander van strakke en moderne tuinen laat deze tegel me toe om heel creatief de ­ruimtes in te vullen terwijl de bouwheer geniet van alle voordelen die een kleiproduct te bieden heeft zoals duurzaamheid, kleurvastheid, vocht- en vorstbestendigheid, onderhoudsgemak…”.

EEN KLEIKLINKER VERMOMD ALS MODERNE TEGEL Filip Van Damme: “Vaak denken mensen bij het horen van het woord -kleiklinker- enkel maar aan rustieke klinkers die geassocieerd worden met een klassieke architectuur. Niets is echter minder waar.

Dankzij de aanhoudende inspanningen op vlak van productontwikkeling bij fabrikanten zoals Wienerberger, beschikt de bouwheer vandaag over een ruime keuze aan kleiklinkers van uiteenlopende kleur, inspiratie en vorm. Zelfs wie zweert bij een ultramoderne bouwtrant hoeft zich de typische natuurlijkheid en warme duurzaamheid van kleiklinkers niet te ontzeggen”.

EEN BOEIEND SAMENSPEL VAN NIVEAU’S EN MATERIALEN Zowel bij de opritten vooraan als bij terrassen en paden achteraan werd gewerkt met een halfsteensverband. Het terrein vertoonde bovendien serieuze niveauverschillen, die met de Trendline Caron tegel vlot werden overbrugd. Achteraan werd een verhoogd terras opgetrokken dat via een soort promenade met de woning is verbonden. Het geheel straalt rust en evenwicht uit, waarmee het uiteindelijk doel van bouwheer en tuinontwerper volledig werd bereikt.

032 | HIRAM | USA

HIRAM | USA | 033

GA BIJ ELKAAR ZITTEN Aanvankelijk als klein terras gepland, groeide dit project uit tot een grotere onderneming.

Uiteindelijk duurde het vier maanden en waren er 19.000 kleiklinkers nodig om de ideeën van de eigenaar van het huis te verwezenlijken. Omgeven door een zorgvuldig ontworpen beplanting, verbinden de Phoenix kleiklinkers van General Shale verschillende buitenzones tot een fantastische recreatie- en ontspanningsruimte.

Blik op de terraszone: hedendaags comfort versmelt met de rustieke schoonheid van het omliggende landschap. Phoenix kleiklinkers vormen het verbindingselement tussen beide taferelen.

W

ayne en Leslie Tibbitts gaven Kelly Landscaping Management de opdracht een ‚klein buitenterras‘ aan te leggen bij hun huis aan zee in Hiram, Georgia. De eigenaars kozen alleen op basis van zijn schoonheid voor de Phoenix kleiklinker van General Shale. „De kleiklinkers ademen een zekere oude atmosfeer uit die doet denken aan de kasseiwegen uit de 19e eeuw“, zegt James Kelly, eigenaar van Kelly Landscaping Management. „De Tibbitts werden zeer aangesproken door het uiterlijk van de kleiklinkers en waren tijdens de plaatsing zeer enthousiast over hoe de bestrating harmonieerde met hun huis.“ ONTMOETINGSPLEK VOOR HET GEZIN Door hun plaatsing in visgraatverband, weerspiegelen de kleiklinkers de natuurlijke aanblik van de natuur­ steengevel van het huis en het omgevende landschap.

Het oorspronkelijke project waarmee alles begon, toont Phoenix kleiklinkers in strek- verband.

Naarmate de werkzaamheden vorderden, ontdekten de Tibbitts de schoonheid en elegantie van het terras en besloten ze het bouwproject uit te breiden tot één grote woonruimte in de openlucht. De kleiklinkers passen perfect bij de verschillende buitenvoorzieningen rondom het huis - een whirlpool, een stookplaats en een zomerkeuken, inclusief zitgelegenheid aan de bar - en creëren een ontmoetingsplek die een ongekende landelijke charme uitstraalt. Het resultaat is een even verfijnde als ongedwongen relaxruimte in de openlucht.

Ook voor de bestrating van de voetpaden van de woning naar de andere delen van het terrein werden Phoenix kleiklinkers uit de Brickhaven fabriek in Moncure, North Carolina gebruikt. Deze sieren de toegangsweg naar de straat en delen van de oprit die over het terrein loopt.

INFO PROJECT Privétuinproject, Hiram, USA

OPDRACHTGEVER Leslie & Wayne Tibbitts, huiseigenaars

ARCHITECT Kelly Landscapes Management

GEBRUIKTE KLEIKLINKERS General Shale Phoenix

VOLTOOIING Juni 2014

034 | ROESELARE | BELGIË

ROESELARE | BELGIË | 035

OUDE TUIN HERBLOEIT De uitloper van het Meetjesland richting Brugge vormt de thuisbasis voor het tuin- en landschapsbedrijf Watelle. De familiezaak werd in 1986 opgericht door vader Jef Watelle, die intussen de hulp gekregen heeft van zonen Pieter en Dries. Pieter Watelle sloeg enige tijd geleden de handen in elkaar met Henry Claeys, voor het renoveren van de tuin rond het ouderlijk huis van laatstgenoemde.

P

ieter Watelle is van vele markten thuis. Zo combineerde hij een economische opleiding tijdens het middelbaar met een studie landschaps- en tuinarchitect. Een combinatie waar hij tot op heden de voordelen van plukt in het sturen van het e ­ igen familiebedrijf. Pieter Watelle: “Ik hou van eenvoudige en eerlijk vormgegeven tuinen zonder overbodige tierelantijntjes. In ons vak is het de eenvoud die echt kan ontroeren. Zeker als je daarbij ook gebruik maakt van duurzame materialen. Ik stel me gedurende de ontwerpfase ook continu in de plaats van de opdrachtgevers, hoe leven ze, wat verlangen ze…?

Een tuinontwerper moet een beetje een kameleon zijn om zich perfect te kunnen inleven”.

dat het sterker is om met de wagens over te rijden.

De keuze voor kleiklinkers was ook hier bijzonder sterk gefundeerd: door hun authentieke recuperatielook lijkt het alsof de klinkers hier al steeds gelegen hebben. Ze zorgen voor een directe integratie met de woning en de omgeving. Ook achteraan deze woning hebben we met kleiklinkers gewerkt, waarbij we veel gebruik gemaakt hebben van grindpaden afgeboord met de smallere versie van de Authentica Retro Varia kleiklinker. Iedereen is het erover eens dat het plaatje helemaal klopt”.

BOEIEND CREATIEF SAMENSPEL Voor de renovatie van deze villatuin konden twee creatieve geesten, tuinontwerper Pieter Watelle en gerenommeerd designer Henry Claeys hun ideeën de vrije loop ­laten. Pieter Watelle: “Henry Claeys heeft zelf ook een ­duidelijke, creatieve kijk op milieu in het algemeen en op groen en tuinaanleg in het bijzonder en was eerder reeds betrokken bij de aanleg van diverse andere groenprojecten. Hier konden we beiden vanuit onze eigen leefwereld en expertise een aantal ideeën samen­brengen tot een verrassend maar sterk gestructureerd geheel. Henry Claeys kende de tuin ook door en door want hij heeft hier zijn jeugd doorgebracht”.

HET PLAATJE KLOPT MET KLEIKLINKERS De woning was omgeven door een vrij ­ruime parktuin die dateert uit de jaren zeventig. Initieel waren er ook al verhardingen in kleimateriaal aangebracht. De concrete opdracht betrof hier overduidelijk geen revolutie maar een evolutie. Om die reden werd er unaniem voor gekozen om de verhardingen op­nieuw in kleiklinkers aan te leggen. De keuze viel op de Authentica Retro Varia van Wienerberger.

Pieter Watelle: “Aan de voorzijde werd een grote, ronde verharding aangebracht als parkeerruimte voor de wagens, die via aansluitende klinkerpaden toegang geeft tot de woning. we kozen hier voor een visgraatverband omdat het mooi oogt maar ook om-

INFO PROJECT Privéproject in Roeselare, België

OPDRACHTGEVER Henry Claeys, Roeselare

ARCHITECT Pieter Watelle, Damme

GEBRUIKTE KLEIKLINKERS Authentica Retro Varia DF en WF

VOLTOOIING 2013

www.architectum.com