White Eagle - Biały Orzeł FL&GA

August 28, 2020 | Volume XVIII | Issue 17

F LO R I DA / G E O RG I A

BiałyOrzel24.com

E D I T I O N

 Archiwum WEM

Pandemia Covid-19 zmieniła sposób funkcjonowania polonijnych organizacji. Czy uda im się przetrwać?

Niepewna przyszłość

Czytaj  str. 16-17

Zwykle w tym czasie roku odbywały się polskie festiwale i dożynki, będące okazją do radosnego celebrowania polskich tradycji we wspólnym gronie. W tym roku przez pandemię koronawirusa zostały odwołane, co jest dużym ciosem dla Polonii oraz organizatorów

Od redakcji

2

August 28, 2020

Volume XVIII, Issue 17

WSTĘP

15



Marcin Bolec REDAKTOR NACZELNY

sierpnia tego roku był bardzo symbolicznym dniem. Gdy Polska świętowała 100. rocznicę „Cudu na Wisłą”, czyli historycznego zwycięstwa nad bolszewikami, które uchroniło nie tylko nasz kraj, ale i całą Europę od komunistycznej zarazy, kilkaset kilometrów dalej za wschodnią granicą, swoją walkę o wolność toczyli na ulicach Białorusini. W gruncie rzeczy śmiało można powiedzieć, że walczą oni o to samo, co Polacy wywalczyli sobie najpierw w 1920 roku, a później także w 1989 roku. Sam Aleksandr Łukaszenka, jak i jego funkcjonariusze, niewiele bowiem różnią się od bolszewików. Najważniejszy jest dla nich nie naród, którym rządzą, lecz własne majątki, własne korzyści, przywileje i bezkarność. Niby Białoruś jest wolnym krajem, niby jej mieszkańcy mogą jeździć za granicę, niby Łukaszenka odmówił ściślejszej integracji z Rosją, ale najlepszym dowodem faktycznej sytuacji w tym kraju są miliony protestujących ludzi na ulicach.

Nikt de facto nimi nie steruje, nie wzywa do buntu, nie mówi co mają robić – jest to po prostu oddolny ruch ludzi, którzy wiedzą jak wyglądają wolne wybory i wolny kraj i domagają się tego także u siebie. Dziś trudno przewidzieć jak i kiedy zakończą się ich demonstracje i protesty, ale widać, że dość dyktatury mają nawet niektórzy ludzie, którzy mieli się w niej całkiem dobrze.

Warto przypomnieć, że majątek Aleksandra Łukaszenki (celowo nie używam zwrotu prezydenta Łukaszenki, bo już nim nie jest) szacowany był kilka lat temu przez ambasadę USA na Białorusi na 9 miliardów dolarów! Można więc zapytać, czego tak naprawdę broni „ostatni dyktator Europy”? Życzę Białorusinon zwycięstwa, jednocześnie ubolewając nad faktem, że cały zachodni świat biernie • przygląda się ich nierównej walce.

I Światowe Polonijne Mistrzostwa Żeglarskie

W

dniach 11-14 września 2020 roku w Gdyni odbędą się I Światowe Polonijne Mistrzostwa Żeglarskie. Organizatorami zawodów są: Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”, Pomorski Związek Żeglarski oraz Akademia Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte w Gdyni. Regaty będą finansowane ze środków Ministerstwa Sportu.

Do udziału zapraszamy amatorskie 4-5 osobowe polonijne załogi żeglarskie. Zakwaterowanie i wyżywienie oraz koszty przeprowadzenia dwudniowych regat pokrywa organizator, dojazd uczestnicy pokrywają we własnym zakresie.

O zakwalifikowaniu do udziału w I Światowych Polonijnych Mistrzostwach Żeglarskich decyduje kolejność zgłoszeń, liczba miejsc jest ograniczona. Zainteresowanych udziałem organizatorzy zapraszają do kontaktu (tel.: +48 22 556 90 11, e-mail: sport@wspolnotapolska.org.pl).

PLUS, MINUS

Publisher & Managing Partner Darek Barcikowski – publisher@whiteeaglenews.com Editor-in-Chief & Managing Partner Marcin A. Bolec – editor@whiteeaglenews.com Associate Editor: Joanna Szybiak

Sales & Editorial: (860) 223-1150 Email: info@whiteeaglenews.com www.whiteeaglenews.com

Białorusini Pozostawieni sami sobie, walczą nie tylko o demokrację, ale przede wszystkim o swoją wolność. Robią to mimo pełnej świadomości, że funkcjonariusze Łukaszenki są zdolni do wszystkiego.

Unia Europejska Białorusinom byłoby zapewne łatwiej walczyć z totalitarnym reżimem, gdyby Zachód wykazał się działaniami, a nie tylko słowami. Niestety po raz kolejny interesy z Moskwą okazują się dla Brukseli ważniejsze niż prawa człowieka i wolności europejskiego narodu.

Reporters: Marek Kania, Edward Bolec, Barbara Bilińska Bolec, Agnieszka Granatowska, Robert Strybel, Halina Kossak, Halina Głowacka, o. Tymoteusz Michał Tarnacki, Arkadiusz Rogowski

Advertising: Helena Boczoń

Contributors: Robert Rothstein, Czesław Michałowski, Ryszard Urbaniak, Zofia Braun, Tomasz Moczerniuk, Barbara Szenk, Dominika Heyduk, Bogumiła Gładysz

Graphics: Tomasz Świętoniowski, Zbigniew Czeranowski

Intern & Special Projects Manager: Aleksandra Szynkielewska

Office Manager: Andrea Hardy

WhITE EAGLE MEDIA, LLC 55 Broad St. Suite 220 New Britain, CT 06053

Do przeprowadzenia regat zostaną użyte jachty klasy 2020, czyli przeznaczone do powszechnej nauki żeglowania od podstaw dla dzieci i młodzieży, do podnoszenia umiejętności i kwalifikacji żeglarskich, przygotowania do egzaminu i egzaminowania na patent żeglarza jachtowego.

•

www.BialyOrzel24.com

Facebook.com/BialyOrzel24

The White Eagle is a biweekly publication of White Eagle Media LLC. The content of this publication may not be reprinted or re-transmitted in whole or in part without the expressed written consent of the publisher. White Eagle Media assumes no responsibility for advertising content or errors but will reprint whatever part of the advertisement needs corrections if written notice is submitted within a week of the date of publication. Unsolicited photos will not be returned. The newspaper accepts no responsibility for unsolicited manuscripts, photographs or artwork.

The White Eagle welcomes letters from its readers. Letters must be signed and include a daytime telephone number. Letters may be edited for space restrictions. Back issues can be ordered by sending a request specifying the edition and date as well as a processing fee of $5.00 per copy. Some issues may no longer be available. Annual subscriptions are available at the rate of $89. Semiannual subscriptions are available at a rate of $49. All requests, inquiries and unsolicited content should be sent to White Eagle Media LLC P.O. Box 52057, Boston, MA 02205.

Integralną częścią gazety „Biały Orzeł” – „White Eagle” jest dodatek edukacyjno-rozrywkowy dla dzieci i młodzieży pn.

Edukacja Polonijna. Projekt jest współfinansowany ze środków Konsulatu Generalnego Rzeczypospolitej Polski w Nowym Jorku.

Reklama Volume XVIII, Issue 17

August 28, 2020

3

4

Wiadomości z Polski August 28, 2020

Volume XVIII, Issue 17

Polska produkuje lek na koronawirusa Lekarstwo bazuje na przeciwciałach z osocza krwi ozdrowieńców

18

 Miasto Lublin

sierpnia 2020 roku w Lublinie ruszyła produkcja leku na koronawirusa. Spółka Biomed Lublin wykorzystuje do tego przeciwciała z osocza krwi ozdrowieńców. Lek będzie miał formę ampułki i będzie podawany domięśniowo w zastrzykach w warunkach szpitalnych.

– Nawet jeśli prace nad szczepionką będą zakończone sukcesem, ten lek będzie działał uzupełniająco – powiedział senator, a zarazem lekarz Grzegorz Czelej, który jest współautorem projektu. – Polska jako jedyny kraj w Europie środkowowschodniej posiada technologię do produkcji tego leku. Działanie przeciwciał z osocza ma udowodnione działanie naukowe w leczeniu COVID-19 – dodał.

Ze 150 litrów krwi, które pozyskał Biomed na potrzeby produkcji leku, ponad 100 pochodzi od górników Jastrzębskiej

Spółki Węglowej. Produkcja ma się zakończyć we wrześniu, a pierwsza dawka ma zostać podana pacjentowi w październiku.

Spółka szacuje, że uda się wyprodukować około 3 tys. ampułek.

– Kiedy kilka miesięcy temu rodził się projekt, pojawiały się głosy, że za parę miesięcy to już będzie po problemie. Przestrzegaliśmy przed takim optymizmem i, jak widzimy, wirus z nami został, jest i obawiam się, że zagości u nas na dłużej.

W związku z tym stworzenie skutecznej formy terapii, a również być może profilaktyki, jest niezwykle ważne – powiedział prof. dr hab. n. med. Krzysztof Tomasiewicz – kierownik Katedry i Kliniki Chorób Zakaźnych Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, który jako pierwszy w Polsce podał chorym na koronawirusa preparat z osocza pobranego z krwi ozdrowieńców.

o rozpoczęciu produkcji leku biomed Lublin poinformował na konferencji prasowej

Czy lek będzie w 100 procentach skuteczny? – Jeżeli patrzymy na skuteczność terapii, to działanie osocza ozdrowieńców ma tu szczególne miejsce. W tej chwili możemy mówić już o dziesiątkach pacjentów, u których jego podanie ma pozytywny skutek, oczywiście z pewnymi

uwarunkowaniami – tłumaczy prof. Tomasiewicz.

Pod koniec października lek zostanie poddany badaniom klinicznym, a następnie rejestracji, po której będzie go można dopuścić lek do sprzedaży.  oPr. Bo

 premier.gov.pl

Rezygnacje złożyli ministrowie zdrowia i spraw zagranicznych

Zmiany w rządzie – Minister Szumowski zbudował dobry fundament na przyszłość – tym słowami premier Mateusz Morawiecki skomentował rezygnację Łukasza Szumowskiego ze stanowiska szefa resortu zdrowia. Zastąpił go prof. Adam Niedzielski – dotychczasowy prezes Narodowego Funduszu Zdrowia. Kolejna zmiana nastąpiła na stanowisku szefa MSZ – Jacka Czaputowicza zastąpił Zbigniew Rau, który kierował sejmową Komisją Spraw Zagranicznych.

Nowy minister zdrowia rozpoczyna swoją pracę w dniach, gdy liczba zakażeń koronawirusem wzrasta. – Jestem przekonany, że Adam Niedzielski

doskonale poradzi sobie z tymi bardzo trudnymi problemami. Potrafi rozmawiać z bardzo różnymi środowiskami medycznymi i jestem pewien, że to właściwy kandydat na to miejsce – powiedział premier Morawiecki.

Adam Niedzielski jest doktorem nauk ekonomicznych Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN, absolwentem Szkoły Głównej Handlowej i ekspertem z zakresu zarządzania publicznego. Pracował w Ministerstwie Finansów, Najwyższej Izbie Kontroli, Ministerstwie Sprawiedliwości i Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych.

Z kolei nowy minister spraw zagranicznych to nauczyciel akademicki i profesor nauk prawnych. W latach 1981-1995 był wykładowcą i stypen-

dystą uniwersytetów brytyjskich, amerykańskich i niemieckich. Od 1995 r. jest pracownikiem Uniwersytetu Łódzkiego, gdzie kieruje Katedrą Doktryn Polityczno-Prawnych.

To zapewne nie koniec zmian w gabinecie Mateusza Morawieckiego.

Rekonstrukcja rządu ma nastąpić we wrześniu, przy jednoczesnym ograniczeniu liczby ministerstw. Decyzją prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego na czele rządu nadal będzie stał obecny premier. – Jeżeli rząd zostanie odchudzony, to z pewnością nie będzie możliwe oferowanie koalicjantom dwóch resortów – powiedział wicemarszałek Sejmu Ryszard TerRekonstrukcja rządu Mateusza Morawieckiego ma nastąpić lecki.  oPR. bo we wrześniu, przy jednoczesnym ograniczeniu liczby ministerstw

Reklama Volume XVIII, Issue 17

August 28, 2020

5

6

Polonia na Florydzie August 28, 2020

Volume XVIII, Issue 17

obchody 100. rocznicy „Cudu nad Wisłą” w Polskim Centrum w Clearwater

Patriotyczne spotkanie W

 Archiwum PC

niedzielę, 16 sierpnia, w Polskim Centrum im. Jana Pawła II w Clearwater odbył się uroczysty obiad, podczas którego połączono obchody 100. rocznicy Bitwy Warszawskiej – „Cudu nad Wisłą” z niedzielą urodzinową lipcowych i sierpniowych solenizantów.

Podczas spotkania zaprezentowany został okolicznościowy program artystyczny – patriotyczne piosenki wprowadziły obecnych w nastrój żołnierskiego święta. Solenizanci tradycyjnie zostali zaproszeni na środek audytorium, gdzie wręczono im po róży. Wśród uczestników niedzielnego spotkania byli także polscy wojskowi z bazy McDill w Tampie.  oPr. JLS Podczas spotkania zaprezentowany został okolicznościowy program artystyczny

XI Polonijny Festiwal Pierogów na Polance już wkrótce!

Wszystko wskazuje na to, że wyczekiwany z niecierpliwością doroczny Polonijny Festiwal Pierogów się odbędzie. XI edycja tej smakowitej imprezy zaplanowana jest na niedzielę, 6 września. organizatorem wydarzenia jest klub Polish Society of Korona, Inc. Jak zwykle w programie imprezy będzie konkurs na najlepsze pierogi. W tym roku jury oceniać będzie walory smakowe pierogów z mięsem. Na zwycięzców czekają nagrody! Uczestnicy pikniku na Polance skosztować będą mogli również innych tradycyjnych polskich potraw.

Początek pikniku zaplanowany jest na godz. 2:00 pm, a więcej informacji można znaleźć na klubowym facebooku.  oPR. JLS

Jak zwykle w programie imprezy będzie konkurs na najlepsze pierogi

 Archiwum WEM

Polonia na Florydzie Volume XVIII, Issue 17

August 28, 2020

Nowe wirtualne kino Festiwalu Filmów Polskich w Miami

Wyprawa po mało znanych zakątkach Polski Festiwal Filmów Polskich w Miami, we współpracy z Ambasadą RP w Waszyngtonie, po raz kolejny zaprasza do wirtualnego kina na nową retrospektywę „Late Summer Nostalgia”. Po sukcesie poprzedniego cyklu filmowego „Stories From Behind the Iron Curtain” widzowie ze Stanów Zjednoczonych i Kanady będą mogli zobaczyć cztery znakomite polskie filmy udostępnione bezpłatnie w formule online z napisami w języku angielskim.  PFFM

Wszystkie szczegóły przeglądu oraz rejestracja do kina online dostępne są na stronie Festiwalu Filmów Polskich w Miami

U

schyłku lata widzowie zostaną zaproszeni na wyprawę po mniej znanych zakątkach Polski i zakamarkach polskiej wyobraźni. W sekwencjach tygodniowych począwszy od 27 sierpnia dostępny będzie legendarny film Janusza Morgensterna „Do widzenia, do jutra”, następnie od 3 września widzowie będą mogli zobaczyć

film tandemu reżyserskiego Joanny KosKrauze i Krzysztofa Krauze „Papusza”, a w ostatnim tygodniu retrospektywy – od 10 września – filmową adaptację „Opowieści galicyjskich” Andrzeja Stasiuka – film „Wino truskawkowe” Dariusza Jabłońskiego. Dla młodszych (ale nie tylko) widzów przez dwa tygodnie dostępny będzie film Marty Karwowskiej

„Tarapaty” – pierwsza z tej serii opowieść przygodowa o poszukiwaniu skarbów i przyjaźni przez dwunastoletnich Julkę i Olka.

Wszystkie szczegóły przeglądu oraz rejestracja do kina online dostępne są na stronie Festiwalu Filmów Polskich w Miami.  oPr. Bo

7

8

Polonia w Ameryce August 28, 2020

Volume XVIII, Issue 17

Wyniki VII Międzynarodowego Konkursu Historycznego o Żołnierzach Wyklętych W tym roku odbyła się już siódma edycja Międzynarodowego Konkursu Historycznego o Żołnierzach Wyklętych.

Konkurs organizowany jest przez Komitet Pamięci Rotmistrza Witolda Pileckiego i ma na celu upamiętnienie Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Niezłomnych (Żołnierzy Wyklętych), kultywowanie wartości, ideałów i postaw żołnierzy Polskiego Państwa Podziemnego po II wojnie światowej, budzenie i utrwalanie dumy z dziedzictwa narodowego, pogłębienie wiedzy historycznej, doskonalenie umiejętności samodzielnego poszukiwania, gromadzenia i selekcjonowania informacji z różnych źródeł oraz kształtowanie postaw patriotycznych młodzieży poprzez propagowanie i pogłębianie wiedzy o działalności drugiej konspiracji w latach 1944-1963 r. Organizatorzy chcą też w ten sposób promować młodych twórców i zachęcać ich do doskonalenia umiejętności artystycznych – plastycznych i literackich.

Uczestnicy konkursu mieli za zadanie przygotować pracę artystyczną na temat Żołnierzy Niezłomnych. Zależnie od kategorii wiekowej mogła to być praca plastyczna, laurka, plakat, komiks, wiersz, projekt serii znaczków pocztowych lub banknotów albo krótki film. Prace powinny były charakteryzować się pomysłowością, oryginalnością i samodzielnością wykonania. Konkurs objęty jest Patronatem Narodowym Prezydenta Rzeczy-

pospolitej Polskiej Andrzeja Dudy. W konkursie uczestniczyły dzieci i młodzież z Polski oraz z wielu polskich szkół dokształcających na całym świecie, również ze Stanów Zjednoczonych. Dwoje uczniów z USA znalazło się w gronie laureatów. Praca plastyczna Kacpra Wróblewskiego z Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Stanisława Moniuszki na Rockaway Beach, NY została wyróżniona w kategorii najmłodszych dzieci – uczniów szkół podstawowych kl. 0-3. Wyróżnienie przyznano również uczennicy Polskiej Szkoły Dokształcającej im. św.

Faustyny w Ozone Park, NY. Natalie Banka została doceniona za pracę plastyczną w kategorii dla uczniów szkół podstawowych kl. 4-8. „Biały Orzeł” gratuluje Kacprowi i Natalie  oPR. JLS sukcesu!

Porady Volume XVIII, Issue 17

August 28, 2020

9

PyTANIA dO AdWOkATA

Prawo na FLorydZIE  Agnieszka Piasecka

Attorney & Counselor at Law

Mecenas Agnieszka Piasecka odpowiada na wybrane pytania czytelników na tematy prawne. Dla ochrony prywatności, imiona osób i niektóre fakty zostały zmienione.

W grudniu kończy się termin ważności mojej warunkowej zielonej karty i będę musiał złożyć petycję o usunięcie warunków i otrzymanie karty 10-letniej. Mam w związku z tym procesem wiele pytań: Jak trudny jest ten proces i czy moja żona musi w nim uczestniczyć? Kiedy mogę najwcześniej złożyć tę petycję i czy muszę dołączyć do niej jakieś dokumenty? Co czeka mnie za 10 lat? Jak długo trwa ten proces? Czy poradzę sobie z tym sam czy też powinienem zatrudnić adwokata?

Włodzimierz z Dunedin, FL Drogi Panie Włodzimierzu O usunięcie warunków z zielonej karty otrzymanej na bazie małżeństwa z obywatelką amerykańską może Pan wystąpić na 90 dni przed upływem ważności karty warunkowej. Jeżeli zatem ma Pan kartę ważną do grudnia, to może Pan złożyć petycję najwcześniej w październiku. Generalnie, do Pana petycji musi dołączyć żona z wyjątkiem przypadków, gdy małżeństwo się zakończyło przed upływem terminu do złożenia petycji na skutek rozwodu, anulacji lub śmierci. O ile wypełnienie samej petycji (USCIS Form I-751) nie jest nadmiernie skomplikowane, to zgromadzenie wszystkich koniecznych dokumentów w stopniu zadowalającym urząd imigracyjny (USCIS) przysparza większości klientów kłopotów. Do petycji należy bowiem dołączyć masę dokumentów potwierdzających, że Wasze małżeństwo nadal trwa, jest prawdziwe i zostało zawarte w dobrej wierze. W

Ta kolumna powstała w celach edukacyjnych i w żadnym wypadku nie może zastępować porady prawnej.

celu uzyskania przykładowej listy dokumentów, które należy złożyć zalecam sprawdzić informacje dostępne na oficjalnej stronie USCIS i skonsultować się z doświadczonym adwokatem. Nie polecam korzystania z usług tak zwanych „wypełniaczy formularzy”, gdyż zwykle nie posiadają oni odpowiednich kwalifikacji i nie mogą udzielać porad prawnych. Niewysłanie wystarczającej liczby odpowiednich dokumentów może skutkować wezwaniem do uzupełnienia braków, wyznaczeniem spotkania w urzędzie imigracyjnym (interview) lub decyzją odmowną usunięcia warunków i utratą zielonej karty. Dokumentów, które musicie wysłać jest naprawdę sporo i generalnie im więcej odpowiednich dokumentów zdołacie zgromadzić i przedłożyć, tym większe szanse na to, że ten proces przebiegnie gładko i być może uda się wam uniknąć stresującego interview. Po złożeniu prawidłowo złożonej petycji z opłatą, powinien Pan

otrzymać z urzędu imigracyjnego potwierdzenie wpłynięcia wniosku. Obecnie czas procesowania tego typu petycji o usunięcie warunków z zielonej karty, jest bardzo długi i trwa około 18 miesięcy.

List potwierdzający wpłynięcie petycji może zatem zawierać informację, że Pana status został automatycznie przedłużony o 18 miesięcy po upływie ważności zielonej karty. Może Pan w tym czasie posługiwać się tym listem oraz przeterminowaną zieloną kartą w celu potwierdzenia statusu posiadacza zielonej karty dla pracodawcy i do podróżowania. Jeżeli Pana petycja o usunięcie warunków zostanie zaaprobowana, dostanie Pan permanentną zieloną kartę, którą należy odnawiać co 10 lat. Po 3 latach małżeństwa z obywatelką amerykańską lub po 5 latach posiadania zielonej karty niezależnie od przetrwania małżeństwa, może Pan również rozważyć wystąpienie o obywatelstwo • amerykańskie.

Agnieszka Piasecka jest polskim adwokatem w Clearwater na Florydzie. Urodziła się i wychowała w Polsce. Uzyskała swój pierwszy dyplom prawa z wyróżnieniem na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Na Florydzie uzyskała doktorat prawa z wyróżnieniem na Stetson University College of Law. Mówi biegle po polsku i oferuje bezpłatną pierwszą konsultację prawną.

Adres biura: 13575 58th Str. N., Clearwater, FL 33760, tel. 727-538-4171 lub 813-786-3911.

Więcej informacji na powyższy temat można znaleźć na stronie: www.PolishAttorneyClearwater.com.

Czekamy na Wasze pytania! Mecenas Agnieszka Piasecka odpowie na wybrane pytania Czytelników na łamach„białego orła”.

10

Polonia w Ameryce August 28, 2020

Volume XVIII, Issue 17

Święto Żołnierza w Amerykańskiej Częstochowie

Uroczyste obchody 16

sierpnia w Amerykańskiej Częstochowie odbyły się uroczyste obchody Święta Żołnierza, zorganizowane przez Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej w Ameryce. Wśród gości byli przedstawiciele wielu polonijnych organizacji, licznie reprezentowane było zwłaszcza środowisko weterańskie. Obecny był konsul generalny RP w Nowym Jorku Adrian Kubicki, reprezentacja Wojska Polskiego z Waszyngtonu, przedstawiciele Polsko-Słowiańskiej Federalnej Unii Kredytowej – pierwsza wiceprzewodnicząca Rady Dyrektorów PSFCU dr Iwona Korga oraz dyrektor Ryszard Bąk, członkowie Stowarzyszenia Pamięć oraz liczna delegacja harcerska z Nowego Jorku, New Jersey i Pensylwanii, prowadzona przez hufcową hm. Jolę Nowacką i hufcowego hm. Adama Pacholarza. Pocztem Sztandarowym Hufca Podhale przewodziła phm. Joanna Bis.

 Hufiec Podhale, PSFCU

Uczestnicy najpierw udali się na cmentarz znajdujący się w Amerykańskiej Częstochowie, gdzie pod Pomnikiem Mściciela dłuta A. Pityńskiego złożono kwiaty. Następnie w Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej w Doylestown, PA została odprawiona uroczysta msza święta, podczas której ojciec Tadeusz Lizyńczyk, prowincjał, powitał wszystkie delegacje, łącznie z delegację harcerską.

Hm. o. Bartłomiej Marciniak koncelebrował mszę św. Hm. Maria Bielska i hm.

Zygmunt Bielski byli lektorami. Po mszy św. odśpiewana została Modlitwa Harcerska. Głos zabrał konsul generalny Adrian Kubicki, krótkie przemówienie wygłosił także dr Teofil Lachowicz, który przypomniał zebranych o roli i zasługach ochotników z Ameryki i Kanady w zwycięstwie, zwanym przez potomnych „Cudem nad Wisłą”.  oPr. JLS

W uroczystości wziął udział m.in. konsul generalny RP w Nowym Jorku Adrian Kubicki (trzeci z pr.)

Promocja Volume XVIII, Issue 17

August 28, 2020

11

Polska szkoła internetowa dla dzieci polonijka.edu.pl zaprasza na zapisy na nowy rok szkolny

Podaruj swojemu dziecku najcenniejszy prezent – Wasz wspólny język  Archiwum WEM

ostatnie miesiące wiele zmieniły w naszym życiu.

To trudny czas dla nas wszystkich, ale warto szukać pozytywnych aspektów. Wspólne rodzinne przebywanie w domu sprzyja budowaniu więzi, ale też nauce języka polskiego. Warto zatem zaplanować czas na wspólną edukację, która może być świetną zabawą (nie tylko dla dziecka).

5. Wykorzystuj pomoce naukowe – polskie fiszki, memory czy domino są proste w użyciu i łatwo dostępne – wystarczy je pobrać, wydrukować i wyciąć.

Nic nie daje takich efektów, jak nauka przez zabawę. Wykorzystuj także inne pomoce, które pomogą Ci w byciu nauczycielem języka polskiego dla Twojego dziecka.

Dlaczego warto skorzystać ze wsparcia Polonijki Polonijnej Szkoły Podstawowej?

Warto zadbać o wszechstronny rozwój dziecka, zapewniając mu naukę języka polskiego

Dlaczego warto uczyć dziecko języka polskiego? Światowa pandemia sprawiła, że możliwości nauki języka zostały mocno ograniczone. Zamknięcie szkół, również sobotnich, a także brak możliwości lekcji indywidualnych to tylko część z nich. Być może co roku przyjeżdżacie na wakacje do Polski, odwiedzacie rodzinę i dziadków.

Tym razem może być to niemożliwe.

Nauka języka, aby była skuteczna, potrzebuje płynności i systematyczności, dlatego tak ważne jest, by szczególnie w tym czasie kontynuować naukę i dbać o to, by dziecko stale miało kontakt z językiem.

Polski jest jednym z najtrudniejszych języków na świecie. Twoje dziecko dziedziczy go jednak po Tobie. Jest on dla niego drugim językiem ojczystym (lub pierwszym, w zależności od tego, który język przeważa w komunikacji domowej).

Twoja pociecha ma więc naturalną umiejętność rozwijania go. Wystarczy, że odpowiednio przygotujesz otoczenie, by mogło z niego czerpać.

Język to nie tylko zbiór słownictwa i zasady gramatyczne. To przede wszystkim świat wartości, jaki mieści się w tym języku – przekazywane dziedzictwo, his-

toria przodków, uczucia, pochwały, czułe słowa. Za pomocą języka budujemy relacje i przywiązanie do rodzinnego domu i ojczyzny. Być może Twoje dziecko nigdy nie zamieszka w Polsce na stałe, ale dzięki znajomości języka i przywiązaniu do niego będzie mogło bez problemu porozumieć się z dziadkami, wyrażać emocje i uczucia w języku ojczystym. Budować z Tobą więź i pielęgnować ją. Niewykluczone, że za jakiś czas zdecydujecie przeprowadzić się do Polski. Dzięki zaangażowaniu w naukę języka już teraz ułatwisz dziecku tę życiową zmianę później.

Nauka języka polskiego to również inwestycja w przyszłość Twojego dziecka.

Dwujęzyczność może otworzyć mu wiele możliwości zawodowych, a posługiwanie się dwoma językami bez wątpienia wpłynie na wyniki w nauce i wzrost kompetencji miękkich, takich jak większa pewność siebie czy swoboda komunikacyjna.

Jak uczyć dziecko języka polskiego bez wychodzenia z domu?

Istnieje wiele sposobów na naukę języka w łatwy, ciekawy, angażujący i przede wszystkim skuteczny sposób. Twoje dziecko ma dużą przewagę – na co dzień

przebywa z Tobą, native speakerem języka polskiego, dzięki czemu może osłuchać się z językiem (także potocznym), prowadzić konwersacje, poznawać polską tradycję i kulturę. W jaki sposób możesz uczyć swoje dziecko języka ojczystego?

1. Mów do dziecka po polsku – gdy gotujecie, sprzątacie, gracie w gry planszowe, bawicie się. Możesz nawet nie zdawać sobie sprawy z tego, jak wiele różnorodnego słownictwa i konstrukcji gramatycznych przemycasz w ten sposób.

2. Opowiadaj bajki na dobranoc po polsku – te z Twojego dzieciństwa lub wymyślaj własne, choćby krótkie historie.

Momenty z dzieckiem tuż przed snem z pewnością zapadną mu w pamięć.

Warto mówić w tym czasie w języku, który jest Ci najbliższy.

3. Czytaj z dzieckiem po polsku – czytajcie polskie książki lub baśnie. Czytanie sprzyja nauce ortografii i interpunkcji, a przy tym wpływa na wyobraźnię i urozmaica słownictwo.

4. Kultywuj polskie tradycje – angażuj dziecko w przygotowania świąteczne, opowiedz, jak wyglądało to w Twoim rodzinnym domu.

Jeżeli masz trudność z zaplanowaniem nauki, potrzebujesz rzetelnych materiałów, chcesz, aby Twoje dziecko miało kontakt z nauczycielem i polskojęzycznymi rówieśnikami, skorzystaj z wsparcia Polonijki, która pomoże Ci szczególnie w następujących aspektach:  Systematyczność nauki – materiał podzielony jest na tygodnie nauki; na platformie i w aplikacji pojawiają się przypomnienia o najważniejszych wydarzeniach, a dziecko dodatkowo motywowane jest do nauki w formie odznak i nagród on-line.  Stały kontakt z nauczycielami – Polonijka zapewnia lekcje z całą klasą i w małych grupach, dzięki czemu dziecko ma stały kontakt z nauczycielem.  Nauka przez zabawę – zapisując dziecko do szkoły, otrzymujesz dostęp do quizów, dyktand, interaktywnych zadań, biblioteczki cyfrowej i wielu pomocy edukacyjnych.  Społeczność polonijna – Polonijka umożliwia kontakt z innym dziećmi uczącymi się języka polskiego poza granicami kraju.

Polonijka pomogła zadbać o język ojczysty już tysiącom rodzin. Dowodem na to są opinie zadowolonych rodziców, a także sukcesy naszych uczniów.

Zapis do szkoły to nic prostszego.

Wystarczy: 1. Zarejestrować się na stronie https://rekrutacja.polonijka.edu.pl/dolaczdonas#f orm-zapisz.

2. Zakupić pakiet edukacyjny najbardziej dostosowany do potrzeb Twojego dziecka.

3. Rozpocząć z nami 1 września edukacyjną przygodę!

•

12

Polonia w Ameryce August 28, 2020

Volume XVIII, Issue 17

Portal Dobra Polska Szkoła zaprasza dzieci i młodzież do udziału w konkursie prozy poetyckiej

„Dwujęzyczność w małym i wielkim świecie” Z

okazji obchodzonego w tym roku już po raz szósty Polonijnego Dnia Dwujęzyczności portal Dobra Polska Szkoła zaprasza polonijne dzieci i młodzież do udziału w konkursie prozy poetyckiej pt. „Dwujęzyczność w małym i wielkim świecie”.

Do konkursu mogą się zgłaszać dzieci i młodzież z całego świata. Nie trzeba również być uczniem polskiej szkoły dokształcającej, żeby wziąć w nim udział.

Konkurs jest skierowany do osób w wieku od 11 do 14 lat (I kategoria) oraz młodzieży w wieku od 15 do 18 lat (II kategoria). Prace należy przysyłać w języku polskim, podając swoje imię, nazwisko i kontakt mejlowy. Prace nie powinny przekroczyć jednej, najwyżej półtorej strony wydruku komputerowego. Należy je przesyłać w załącznikach. Prace przysyłane na konkurs nie mogą być nigdzie wcześniej czytane czy publikowane, również w mediach społecznościowych. Zasada niepublikowania prac dotyczy też czasu między ostatnim dniem przyjmowania ich na

 Archiwum WEM

konkurs, a ogłoszeniem wyników. Nie wolno kopiować cudzych prac, podając je za swoje, czyli robić plagiatu. Niezastosowanie się do powyższych zasad oznacza dyskwalifikację pracy.

Termin nadsyłania prac mija 1 października 2020 r. Pracę należy przesłać na adres: redakcja@dobraszkolanowyjork.com.

Najlepsze prace będą opublikowane na portalach: www.DobraSzkolaNowyJork.com i www.PolishBilingualDay.com. Przewidziane są też nagrody książkowe. „Tym razem zachęcamy was do przysyłania prac w prozie poetyckiej, która w ostatnich latach znowu zaczęła się rozwijać. Łączy w sobie cechy poezji i prozy, zmieniając się, zyskując nowe elementy.

W związku z tym liczymy na waszą inwencję twórczą. Prosimy tylko o zachowanie kilku zasad: fabularnego układu zdarzeń, wykorzystania środków wyrazu artystycznego, stworzenia lirycznego (lub) refleksyjnego nastroju. Postarajcie się również o rytmiczność tekstu. W tym celu na przykład przeczytajcie głośno

Konkurs jest skierowany do osób w wieku od 11 do 14 lat (I kategoria) oraz młodzieży w wieku od 15 do 18 lat (II kategoria)

tekst. Wtedy powinniście usłyszeć jego rytm. Pamiętajcie też, że proza poetycka nie wymaga układu wersyfikacyjnego, czyli pisania „ wierszem”. Poza tym zaufajcie swojej intuicji literackiej” – ape-

VII Międzynarodowy Konkurs Fotograficzny

„Polska w Obiektywie Polonijnego Dziecka” Forum Polskich Szkół w Holandii zaprasza polonijne dzieci i młodzież z całego świata do udziału w siódmym wakacyjnym konkursie fotograficznym: „Polska w obiektywie polonijnego dziecka”.

Każde polonijne dziecko w wieku 4-18 lat mieszkające poza Polską może wysłać jedno

zdjęcie wykonane samodzielnie w czasie wakacyjnego pobytu w Polsce. Z uwagi na tegoroczne ograniczenia w podróżowaniu w tym roku można wysłać zdjęcie zrobione w ciągu ostatnich 3 latach. Konkurs jest międzynarodowy. Termin wysyłania zdjęć mija 5 września 2020 r. Zdjęcia można przesłać za pomocą formularza na stronie konkursu

https://www.fpsn.nl/pl/wakacyjny-konkursfotograficzny lub mailowo na adres: konkursfotograficznyfpsn@gmail.com.Międzynarodowe jury wybierze 10 najciekawszych zdjęć.

Na ich autorów czekają atrakcyjne nagrody. Po raz kolejny zostanie przyznana także nagroda internautów. TOP 10 zdjęć zostanie opublikowane w postaci kalendarza oraz widokówek.

lują organizatorzy konkursu, dodając, że „jeśli kochacie lub lubicie poezję i prozę, przygodę z literaturą, to jest to konkurs dla was!”.  oPr. JLS

Wszystkie zdjęcia konkursowe zostaną opublikowane na naszych stronach, a wybrane zdjęcia na stronach partnerów konkursu. Uroczysta gala konkursowa oraz wystawa fotografii wszystkich uczestników – jeśli sytuacja związana z pandemią nam nie przeszkodzi – odbędzie się jesienią 2020 roku w Holandii.

Forum Polskich Szkół w Holandii jest stowarzyszeniem non-profit działającym w Holandii. Jest organizacją dachową zrzeszającą szkoły społeczne z terenu Holandii.

Szczegóły konkursu w regulaminie na stronie organizatora: www.fpsn.nl.  WEM

Reklama Volume XVIII, Issue 17

August 28, 2020

13

14

Reklama August 28, 2020

Volume XVIII, Issue 17

Reklama Volume XVIII, Issue 17

August 28, 2020

15

16

Polonia w Ameryce August 28, 2020

Volume XVIII, Issue 17

Niepewna przyszłość  Archiwum WEM

P

andemia Covid-19 zmieniła naszą rzeczywistość w sposób, o jakim jeszcze rok temu nikt nawet by nie pomyślał. Zdalna praca, zdalna edukacja, zakazy, ograniczenia, strach o zdrowie swoje i bliskich… i wielki znak zapytania, pojawiający się, gdy myślimy o przyszłości.

Z tą jakże trudną sytuacją zmierzyć się musiały także polonijne organizacje – i te największe, o zasięgu na całe Stany Zjednoczone, i te mniejsze, lokalne. Jak poradziły sobie z tym wyzwaniem? Czy i w jaki sposób zamierzają zmienić swój model działania, biorąc pod uwagę to, że o ile wszyscy z wytęsknieniem wyczekują powrotu do normalności, może to być jednak rzeczywistość inna niż przed pandemią?

Na początku było ogromne zaskoczenie. Świat zamarł w oczekiwaniu co dalej.

Niektórzy mieli nadzieję, że po kilku tygodniach czy miesiącach wszystko wróci do normy i przyjęli strategię na przeczekanie. Wskutek wprowadzonych ograniczeń odwołanych zostało wiele imprez – najpierw wiosennych, potem letnich festiwali i dożynek, w końcu zaś stało się jasne, że i jesienne imprezy organizowane na większą skalę nie będą mogły się odbyć.

To wielki cios zarówno dla organizatorów, jak i dla Polonii, która została pozbawiona szansy na spotkania w polonijnym gronie i wspólne kultywowanie polskich tradycji i kultury, które co roku przynosiło przecież wszystkim tyle radości. Polonijne organizacje stanęły wobec wyzwania, jak działać w tej bezprecedensowej sytuacji.

Większość podjęła starania, aby dostosować swój sposób funkcjonowania do zaistniałych warunków.

Czas zmian Mimo trudnej sytuacji nie zabrakło pewnych pozytywnych aspektów, do jakich niewątpliwie należą wszelkie przejawy międzyludzkiej solidarności.

– Centrum Polsko-Słowiańskie w Nowym Jorku od początku pandemii pomaga lokalnej społeczności i wszystkim, którzy wsparcia w tej trudnej sytuacji potrzebują – mówi Bożena Kamiński, prezes/CEO tej organizacji. – Od początku pandemii pracowaliśmy i pracujemy bez żadnego przestoju. Obecnie pracownicy CP-S w biurze są każdego dnia od 9:00 am do 4:00 pm.

Sprawy w Centrum można obecnie załatwiać po wcześniejszym umówieniu się na konkretny termin i godzinę – dodaje.

Ważnym aspektem działalności CP-S jest wspieranie seniorów. – The Department for the Aging (DFTA) – urząd, z którym ściśle współpracujemy i który fi-

Parada Pułaskiego w Nowym Jorku co roku gromadziła kilkadziesiąt tysięcy uczestników i widzów. W tym roku organizacja wydarzenia na taką skalę nie wchodzi w grę

nansuje działalność klubów seniora funkcjonujących w Centrum Polsko-Słowiańskim – zadecydował, że posiłki, które wydawało Centrum seniorom, będzie wydawało miasto. Obiady, które przygotowuje Klub Seniora „Krakus” dostarczane są więc tylko do osób chorych, które od dłuższego czasu nie mogły wychodzić z domu. Nasi pracownicy od początku pandemii koordynowali i koordynują nadal dostarczanie posiłków do swoich podopiecznych. Każdego dnia rozwożone są obiady do domów tych seniorów, którzy zawsze dostawali posiłki z Centrum – opowiada Artur Pustuła, dyrektor Klubu Seniora „Krakus”, który działa w CP-S. Centrum Polsko-Słowiańskie i istniejące w nim kluby seniora dzięki zaangażowaniu pracowników od początku pandemii cały czas działają, choć w nieco zmienionej formie. Obecnie większość zajęć z seniorami prowadzonych jest wirtualnie. – Na stronie internetowej Centrum znajdują się linki do zajęć, w których biorą udział nasi seniorzy. Mamy dla nich przygotowaną wirtualną ofertę w zakresie zajęć ruchowych, plastycznych i nauki języka angielskiego – mówi Artur Pustuła.

– Jeżeli chodzi o działalność kulturalnospołeczną, to również będziemy organizowali koncerty i wydarzenia kulturalne, które będą dostępne za pośrednictwem naszej strony internetowej. W czasie pandemii każda organizacja powinna dostosować się do nowych warunków, które obowiązują w czasach pandemii. W ża-

dnym przypadku nie należy bezczynnie czekać, tylko trzeba sprostać nowej sytuacji – kończy Bożena Kamiński.

Kultura w internecie Bezczynna nie pozostawała także Fundacja Kościuszkowska, która przygotowała ciekawą i zróżnicowaną ofertę kulturalną dostępną on-line. – Wskutek pandemii musieliśmy odwołać wszystkie wydarzenia już zaplanowane, w tym doroczny bal w Plaza Hotel w Nowym Jorku oraz galę w Waszyngtonie. Również wszelkie kulturalne wydarzenia, zaplanowane w siedzibie Fundacji w Nowym Jorku oraz Waszyngtonie zostały odwołane. Była to słuszna decyzja, która pozwoliła nam jak najszybciej zacząć planować wydarzenia wirtualne, aby docierać do naszych sympatyków podczas uciążliwego lockdownu. W kwietniu przygotowywaliśmy nową serię wywiadów z ciekawymi ludźmi „Kosciuszko Foundation Impromptu Series”, zaczynając od rozmowy z reżyserką Agnieszką Holland. Przeprowadziliśmy ciekawe rozmowy m.in. z Lechem Majewskim, Rafałem Olbińskim, prof. Krzysztofem Palczewskim, a niedawno ze znanym aktorem Piotrem Machalicą.

Przygotowaliśmy także coś dla sympatyków muzyki jazzowej – serię koncertów pt. „Quarantine Jazz” – relacjonuje Marek Skulimowski, prezes Fundacji Kościuszkowskiej, dodając, że wszystkie wspomniane wirtualne wydarzenia są dostępne na kanale YouTube Fundacji „Kosciuszko TV”.

– Zakładamy, że do końca roku sytuacja z pandemią koronawirusa nie ulegnie

poprawie, a nawet przypuszczalnie nastąpi druga fala jesienią. Dlatego postanowiliśmy kontynuować nasze wirtualne programy. W piątek, 28 sierpnia, odbędzie się wykład-webinar dr Piotra Puchalskiego nt. Bitwy Warszawskiej, w jej 100. rocznicę, pt. „Beyond the Battle of Warsaw. The Polish-Soviet War of 1919-1920 in Western Geopolitics” – zapowiada Marek Skulimowski.

Do wirtualnego świata przeniosła się także działalność Festiwalu Filmów Polskich w Miami – PFFM. – Obserwowałam sytuację w Europie i w Stanach, niemal od razu było wiadomo, że festiwal filmowy w tradycyjnym kinie (75 miejsc w przypadku naszego w Miami) w listopadzie 2020 roku nie odbędzie się – mówi Eva Baker, dyrektor PFFM. – Jak to jednak zwykle w życiu bywa, kiedy zamknęły się jedne drzwi, to inne się otworzyły. Kilka tygodni po podjęciu decyzji o odwołaniu tegorocznego stacjonarnego festiwalu otrzymałam telefon z Wydziału Kultury, Nauki i Informacji w Ambasadzie RP w Waszyngtonie w sprawie współpracy przy pokazach internetowych. W ciągu kilku kolejnych tygodni ekipa Polish Film Festiwal Miami zbudowała platformę do takich pokazów i pod koniec czerwca rozpoczęliśmy cykl „Stories from Behind the Iron Curtain”, w ramach którego zaprezentowane zostały trzy filmy. W promocji tego przedsięwzięcia wzięli miedzy innym udział aktorzy Andrzej Seweryn i Robert Więckiewicz. Darmowe pokazy okazały się ogromnym sukcesem i po-

Polonia w Ameryce Volume XVIII, Issue 17

czątkiem świetnej współpracy z naszą placówką dyplomatyczną – relacjonuje pani Eva. 8 sierpnia PFFM rozpoczął kolejny wirtualny program pt. „Animacje na wakacje” – pokaz trzech bajek zrealizowanych przez Momakin – łódzkie studio produkcji i dystrybucji. Animacje dostępne są do 4 września na www.pffmiami.com. – W ciągu najbliższych miesięcy mamy w planach kolejne wirtualne inicjatywy – zapowiada Eva Baker, przy okazji dziękując gazecie „Biały Orzeł” za pomoc w promowaniu wirtualnych programów PFFM.

 Archiwum WEM

Wskutek pandemii wiele organizacji przeniosło swoją aktywność do internetu, traktując to nie tylko jako alternatywę dla normalnej działalności, ale także szansę na rozwój i dotarcie do nowej grupy odbiorców. Przykładem są np. programy i wirtualne wydarzenia kulturalne Fundacji Kościuszkowskiej, cieszące się sporym zainteresowaniem

Wirtualna przyszłość?

Czy zatem właśnie to nas czeka – życie przeniesione do internetu? Z jednej strony ma to swoje plusy – kultura, muzyka, filmy są na wyciągnięcie ręki lub raczej – kliknięcie myszki, dostępne jak nigdy przedtem. Z drugiej strony – czy wirtualny koncert lub spotkanie na zoomie mogą zastąpić energię, jaką wcześniej dawało uczestnictwo w festiwalach, bankietach i kontakt twarzą w twarz z innymi ludźmi?

Niestety, prognozy nie są optymistyczne. Wiele osób miało nadzieję, że do jesieni sytuacja unormuje się na tyle, że przynajmniej niektóre doroczne wydarzenia uda się zorganizować w formie tradycyjnej. Jednak okazały się to być płonne nadzieje. Niedawno dotarła do nas informacja o odwołaniu Balu Marszałkowskiego, który zawsze poprzedzał Paradę Pułaskiego. Teraz jasne staje się także to, że i Parada w tym roku nie przemaszeruje 5. Aleją. – Bal został przełożony na 25 września 2021 r., druk pamiątkowej książki również został przełożony na przyszły rok, nie ma natomiast jeszcze oficjalnej decyzji odnośnie dorocznej mszy św. w Katedrze św. Patryka i samej Parady, która jednak najprawdopodobniej się nie odbędzie – informuje Jadzia Heidi Kopala, która miała pełnić funkcję Głównego Marszałka tegorocznej Parady (w przypadku odwołania Parady jej kadencja zostanie przedłużona na kolejny rok – red.). – Poszczególne lokalne komitety nie miały też możliwości zorganizowania uroczystych szarfowań swoich marszałków i wyboru Miss Polonia – dodaje.

Nadzieja na normalność Mimo to na zdecydowanie niewirtualny pierwszy dzwonek liczą za to polskie szkoły dokształcające, które dokładają starań, by przygotować placówki do funkcjonowania według określonych procedur sanitarnych i zapewnić uczniom bezpieczne warunki. Wiosną wiele polskich szkół zapewniło ciągłość zajęć poprzez internetowe platformy, również Centrala Polskich Szkół Dokształcających w Ameryce z dużym zaangażowaniem wspierała polonijnych nauczycieli i uczniów podczas tego trudnego okresu. – Należy podkreślić, z ogromnym uznaniem, że wszyscy związani ze szkolnictwem polonijnym: zarząd CPSD, dyrektorzy szkół, nauczyciele, ro-

dzice i oczywiście uczniowie, stanęli na wysokości zadania – stwierdziła w rozmowie z „Białym Orłem” Bożena Mahmoud, rzecznik prasowy CPSD, wyrażając jednak nadzieję, że w tym roku szkolnym uda się pozostać przy nauce stacjonarnej.

Powrót do normalnej, przedpandemicznej rzeczywistości jest też pragnieniem tych organizacji, dla których wydarzenia społeczno-kulturalne były główną osią funkcjonowania. Przykładem jest nieduży Klub Pułaskiego w Central Falls w Rhode Island. – Klub Pułaskiego obecnie jest otwarty średnio trzy razy w tygodniu.

Póki co jeszcze nie wynajmujemy sali na imprezy ze względu na restrykcje związane z koronawirusem w stanie Rhode Island. Dwa razy w tygodniu odbywają się u nas mecze ligi bilardowej. W czwartki mamy popularny u nas „Wieczór Karaoke” – opowiada członek Klubu Jacek Dorota. – Obecnie trudno jest zorganizować jakiekolwiek wydarzenie, ponieważ do ograniczeń dochodzi obawa wielu ludzi. Ten stan rzeczy raczej się nie poprawi do czasu, aż pandemia minie – dodaje, podkreślając jednak, że Klub stara się wychodzić naprzeciw bieżącym potrzebom.

– Nad barem zainstalowane zostaną pleksi, a czas zamknięcia wykorzystaliśmy na przeprowadzenie małego remontu – mówi, wyrażając nadzieję, że w końcu nadejdą lepsze czasy.

Również Marta Wesołowski, wiceprezes Polonia of Long Island, Inc., wykazuje umiarkowany optymizm. – Moim zdaniem działalność organizacji polonijnych powinna być dostosowana do sytuacji, zwłaszcza że nie wiemy, ile jeszcze ona potrwa. Może nie doskonałym, ale dosyć dobrym rozwiązaniem jest komunikacja zdalna. Ponadto, z zachowaniem odpowiednich środków ostrożności, możemy działać i chociaż na pewno na mniejszą skalę, to uważam, że nie możemy poddawać się i w miarę możliwości realizować nasze zamierzenia – twierdzi.

Także Marek Skulimowski podkreśla, że organizacje powinny starać się jak najlepiej wykorzystać możliwości, jakie niesie ze sobą nowa rzeczywistość. – Organizacje powinny zachować łączność ze swoimi sympatykami i członkami. Jedynym sposobem jest oferta programowa zgodna z misją organizacji. Czas pandemii

nie oznacza spadku zainteresowania kulturą czy edukacją – mówi. Dodaje, że wirtualne programy Fundacji Kościuszkowskiej cieszą się sporym zainteresowaniem.

– Nie wiemy, jak długo dotknie nas kryzys, więc nie starałbym się przeczekać.

Współczesne narzędzia internetowe dają ogromne możliwości, za cenę niejednokrotnie dużo niższą niż organizacja wydarzenia w siedzibie organizacji. Zachowanie i nawyki naszych odbiorców się zmieniają i chętniej korzystają z narzędzi internetowych, wiec zachęcam organizacje polonijne do rozważenia takiej formy działalności, która na pewno w jakimś zakresie pozostanie na stałe z nami po zakończeniu pandemii – podsumowuje Skulimowski.

Co nas czeka?

Pandemia nie pozostała bez wpływu również na media polonijne, co jako redakcja „Białego Orła” także odczuliśmy. Jednak, aby nie bazować jedynie na naszym doświadczeniu, poprosiliśmy o podzielenie się refleksją na ten temat dziennikarza z wieloletnim doświadczeniem – Janusza Szlechtę z „Nowego Dziennika”. – Media w USA, także polonijne, już od dawna odczuwają siłę internetu. A przede wszystkim gazety. A teraz, w okresie pandemii koronawirusa, jeszcze bardziej – twierdzi Janusz, wśrod przyczyn podając ograniczenia w dystrybucji oraz odpływ reklamodawców, którzy są podstawą dochodów i utrzymania się na rynku polonijnych gazet.

– Po pierwsze: już w marcu zaczęły się zamykać firmy, agencje, biura i sklepy, została więc bardzo ograniczona dystrybucja. Po drugie: podstawą dochodów i utrzymania się na rynku polonijnych gazet są ogłoszenia i reklamy. Od marca ich liczba gwałtownie zmalała, no bo co mają reklamować i ogłaszać właściciele biznesów, skoro... te biznesy były (lub wciąż są) zamknięte, albo działają w bardzo ograniczonym zakresie. No i jest jeszcze jeden problem, który dziennikarzom polonijnym nie jest łatwo pokonać – bardzo ograniczony świat, w którym przyszło się nam poruszać, a co za tym idzie bardzo ograniczona tematyka. No bo czyż można pisać bez przerwy, wciąż to samo, o pandemii koronowariusa? Czytelnicy też pragną wreszcie przeczytać coś innego,

August 28, 2020

17

coś bardziej optymistycznego. Ale jakże tu pisać optymistycznie, kiedy... niewiele dobrego się dzieje. Wydarzenia kulturalne są ograniczone niemal do zera. Słuchanie koncertu on line to jednak nie jest to samo, co na żywo – zauważa Szlechta. – Ludzie wciąż boją się wychodzić z domu i otworzyć się na kontakt z innymi. Oznacza to, że trudno znaleźć aktualny, ciekawy temat, który można opisać. Podstawowy problem jest jednak taki, że polskie domy i kluby, jeśli nie prowadzą żadnej działalności, nie mają pieniędzy na opłacenie rachunków i podatków. Już Polski Dom w Filadelfii, PA, wystosował apel do rodaków z prośbą o wsparcie finansowe. Jeśli ta sytuacja potrwa jeszcze kilka miesięcy, wiele z tych polonijnych placówek może zostać definitywnie zamkniętych – przewiduje dziennikarz, nie lepszy los wróżąc także polonijnym gazetom. – Wydawane w Wallington, NJ, tygodniki „Plus” oraz „abecadło” szybko przestały ukazywać się na rynku: „Plus” w marcu, a „abecadło” po raz ostatni ukazało się na Wielkanoc. „Plus” powrócił na rynek w lipcu, ale „abecadło” do dziś ukazuje się tylko w internecie – mówi, dodając, że „Nowy Dziennik”, „Biały Orzeł” i „Kurier Plus” przetrwały trudny okres, ukazując się cały czas, mimo pandemii.

Zmieniła się też praca dziennikarzy. – Od dawna podstawowym narzędziem naszej pracy jest komputer i komórka, przekazujemy wszelkie informacje czy zdjęcia drogą internetową. Pamiętam czasy, kiedy teksty pisało się na maszynie i maszynopis przynosiło się do redakcji. Nie ulega wątpliwości, że dzięki internetowi możemy niemal natychmiast przekazywać informacje i docierać do czytelników. Jest to cudowny wynalazek. Ale dzisiaj, zwłaszcza w okresie pandemii, bardzo mi brakuje spotkań w redakcji, rozmów o naszej pracy, o pomysłach. Wiele uczyliśmy się od siebie nawzajem, inspirowaliśmy się do lepszej pracy – wspomina Janusz Szlechta.

A co przyniesie przyszłość? Czas pokaże, ale mamy nadzieję, że polonijne organizacje stawią czoła zachodzącym zmianom, nie tracąc dotychczasowego zaangażowania, patriotyzmu i chęci działania. Być może na festiwale i inne tego typu duże wydarzenia trzeba będzie jeszcze poczekać, ale zamiast popadać w marazm można pomyśleć, jak najlepiej wykorzystać ten czas, patrząc nie od strony komplikacji, ale potencjalnych możliwości. Nieszablonowe myślenie od zawsze jest motorem rozwoju, a wirtualna aktywność nie musi stać w kontrze do normalnej działalności, lecz stanowić jej uzupełnienie i rozszerzenie.

Dzięki temu oraz dzięki wzajemnemu wsparciu polonijne organizacje oraz media mają szansę przetrwać. Wierzymy, że w przyszłości wciąż będą ludzie o których i dla których warto pisać – zarówno w gazecie tradycyjnie drukowanej, jak i na portalu internetowym.  Joanna SZyBIak

18

Polonia w Ameryce August 28, 2020

Volume XVIII, Issue 17

Państwo bogumiła i John Gładyszowie zarejestrowali konkurs Miss Polish-America

nowa szansa dla pięknych Polek  Archiwum Miss Polish-America

25 maja 2020 roku firma Polish American Pageants LLC. otrzymała zgodę Federalnego biura na używanie nowej marki (Trademark) w konkursie dla dziewcząt polskiego pochodzenia zamieszkałych w Ameryce.

Nowy konkurs o nazwie MISS PoLISH-AMERICA będzie organizowany na podobieństwo konkursu Miss America i będzie nieco inny od dotychczasowych konkursów, które są organizowane przez różne grupy czy osoby prywatne.

C

hcemy, aby nowy konkurs Miss Polish America objął wszystkie stany USA – mówi „Białemu Orłowi” Bogumiła Gładysz, dotychczasowa organizatorka konkursu Miss Polonia Connecticut. – Nie chcemy być kompetycją tylko kompletną kooperacją z młodymi osobami – dodaje.

W szeregi organizacji zostaną zaproszone wszystkie byłe zwyciężczynie konkursów lokalnych i narodowych. To właśnie na ich apel powstał nowy konkurs. – Młodzi ludzie, którym damy taką szansę, będą mogli się wykazać umiejętnościami organizacyjnymi oraz będą mogli kontynuować to, co przez ostatnie 3 dekady robiły różne osoby w naszym środowisku.

W produkcji konkursów piękności zaangażowanych jest zwykle około 25-30 osób.

Aby wszystko było wykonane w perfekcyjny sposób, wymagana jest współpraca reżysera, choreografa, dyrektora sceny, kamerzysty, wideografa, osób technicznych – od światła i dźwięku, dekoratora, osób do obsługi w garderobie, makijażystów, stylistów, konferansjerów, konsultantów itd. – tłumaczy pani Gładysz.

Właściciele Bogumiła i John Gładysz mają ponad 25-letnie doświadczenia w tej branży, będąc współorganizatorami konkursu Miss Polonia. – Tu wielkie podziękowania dla pani A. Von Laube, za jej pomoc w promowaniu marki i poziomu konkursu Miss Polonia. Niestety, po wie-

loletniej współpracy zdecydowaliśmy, że nie możemy rozwijać czegoś, co do nas nie należy, więc zdecydowaliśmy się stworzyć nową organizację – mówi pani Bogumiła.

W związku z zaangażowaniem w Paradzie Pułaskiego w Nowym Jorku Bogumiła Gładysz uznała, że nowy konkurs o innej nazwie będzie bardziej odzwierciedlał potrzeby polsko-amerykańskich kobiet, które w większości są już drugą czy trzecią generacją i bardziej uważają się za Amerykanki. – Podczas konkursu będą mogły się zaprezentować nie tylko jako urokliwe panny, lecz będą miały okazję do zaprezentowania swoich umiejętności, zaangażowania w życie społeczne, swoich pomysłów i talentów – zaznacza szefowa Miss Polish America.

W USA mieszka ponad 12 milionów osób polskiego pochodzenia i są jedną z najbardziej postępowych grup społecznych. – Polskie rodziny przykładają wagę do wykształcenia swoich dzieci na jak najwyższym poziomie, stąd wiele młodych ludzi z tytułami naukowymi w różnych dziedzinach z niesamowitą ilością talentów, o których wiedzą tylko nieliczni, a nowy konkurs będzie platformą do zaprezentowania wszystkiego, co młode kobiety chcą pokazać, nie tylko piękną twarz i figurę, ale piękny głos, piękną grę na instrumentach muzycznych, taniec czy inne artystyczne formy – mówi Bogumiła Gładysz.

Pierwszy konkurs Miss Polish America odbędzie się wirtualnie przez internet

Miss Polish America to tytuł, o który mogą się ubiegać wszystkie Amerykanki polskiego pochodzenia, nawet jeśli tylko jeden rodzic ma polskie korzenie.

Ze względu na ogólnoświatową pandemię i zamknięcie większych imprez kulturalnych w USA konkurs Miss Polish America przy użyciu nowoczesnych technologii odbędzie się wirtualnie przez internet.

Wszystkie osoby w wieku od 18 do 28 lat (stanu wolnego), zainteresowane wzięciem udziału w wirtualnym konkursie Miss Polish America, proszone są o kontakt pod adresem MissPolishAmerica@gmail.com.

Już dziś można wysłać krótki życiorys z fotografią, która weźmie udział w konkursie Miss Photogenic.

Każda kandydatka zostanie poinformowana jak nagrać 60-sekundowy film (można użyć swojej kamery w komórce) i wysłać go aby wziął udział w prezentacji do nagrody „People's Choice”. Wszystkie osoby, które chcą się zapisać, nie ponoszą żadnych kosztów, a do wygrania będą cie-

kawe nagrody pieniężne oraz możliwość wzięcia udziału w konkursie finałowym, planowanym na przyszły rok.

Główna nagroda w konkursie narodowym to stypendium w kwocie 2,500 dolarów oraz bilet do Polski. Zwyciężczyni konkursu zostanie również zaproszona do udziału w dorocznej Paradzie Pułaskiego oraz w Balu Debiutanckim Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Jorku. Organizatorzy zachęcają wszystkie stany do współpracy oraz oferują możliwość sponsoringu dla wszystkich zainteresowanych firm polsko-amerykańskich w USA. Więcej informacji na stronie www.misspolishamerica.org oraz pod numerem tel.

860 883-2277. – Zapraszamy do współpracy polonijne media oraz wszystkie organizacje polsko-amerykańskie, które pragną być częścią nowej ery i sukcesu młodego pokolenia kobiet polskiego pochodzenia – mówi Bogumiła Gładysz.  arkadIUSZ rogowSkI

Reklama Volume XVIII, Issue 17

August 28, 2020

19

20

Polonia w Ameryce August 28, 2020

Volume XVIII, Issue 17

Ukazała się biografia Heleny i Wincentego Knapczyków. Wspomnienia działaczy polonijnych z Connecticut to niezwykła lekcja historii, wytrwałości i wiary

Spełnione marzenie W

lipcu br. ukazała się długo oczekiwana biografia Heleny i Wincentego Knapczyk pt. „Śladami losu – wędrówka przez cztery kontynenty”. W książce można znaleźć opis spokojnego dzieciństwa Heleny i Wincentego, spędzonego na polskiej ziemi, w prowadzonych przez całą rodzinę gospodarstwach, które przerwane zostaje przymusową zsyłką na Sybir. Na „nieludzkiej ziemi” otacza ich głód, choroby, cierpienie i śmierć. Jednak udaje im się przetrwać – Helena trafia do obozu w Tangeru w Afryce, Wincenty przechodzi cały szlak z Armią Andersa.

Po wojnie oboje najpierw migrują do Wielkiej Brytanii, gdzie się poznają, biorą ślub i zakładają rodzinę, potem los rzuca ich za ocean – do Ameryki. Osiedlają się w Connecticut, gdzie oprócz prowadzenia zwykłego życia rodzinnego i zawodowego angażują się w działalność licznych polskich organizacji, krzewiąc patriotyzm i wiarę. Po latach odwiedzają Polskę i Włochy, gdzie biorą udział w uroczystościach rocznicowych upamiętniających przełomowe wydarzenia w historii Polski i świata, których przecież sami byli świadkami.

Wydanie autobiografii, będącej nie tylko zapisem ich wspomnień, ale i świadectwem tragicznej historii, która stała się ich udziałem, było ich największym marzeniem. Publikacji książki niestety nie doczekał Wincenty Knapczyk, który odszedł na wieczną wartę jesienią ubiegłego roku.

O tym, jakie znaczenie ma ta książka oraz co za jej pośrednictwem chciałaby przekazać czytelnikom, „Biały Orzeł” rozmawia z jej współautorką i jednocześnie współbohaterką Heleną Knapczyk.

„biały orzeł”: Po długim czasie oczekiwania ukazała się w końcu Wasza autobiografia. Jakie ma to dziś dla Pani znaczenie, jak to Pani przeżywa?

Helena Knapczyk: Jestem bardzo szczęśliwa. Cieszy mnie to, że ludzie będą mogli z niej skorzystać. Jest to przede wszystkim lekcja historii, ale również świadectwo tego, co ludzie mogą znieść i tego, co przeszli podczas II wojny światowej i po wojnie. Myślę, że czytelnicy

mi przykro, że mąż nie doczekał publikacji tej książki, ale wiem, że byłby tak samo szczęśliwy jak ja. Ta książka jest dla mnie wspaniałym prezentem.

Co zainspirowało Was do napisania tej książki?

Zrobiliśmy to z tęsknoty do Polski.

Jeszcze jako dzieci wywiezione na Syberię tęskniliśmy za ojczyzną. Ale prawda jest taka, że przez całe życie tęskniliśmy za Polską, a Polska cały czas była w naszych myślach, sercach i duszach.

Wiele osób zna Panią i znało Pani męża, i czekało na tę książkę. Ale zależało Wam też na przekazaniu tych doświadczeń następnym pokoleniom. Jakie wnioski chciałaby Pani, żeby polska młodzież wyciągnęła z lektury tej książki?

 Darek Barcikowski

będą mogli również wyciągnąć z niej wartościowe lekcje życia, na przykład takie, że człowiek powinien służyć pomocą drugiemu człowiekowi, żyć dla kogoś, a nie tylko sam dla siebie. Mam nadzieję, że zainspiruje to innych do niesienia pomocy, wsparcia, opieki nad tymi, którzy są w potrzebie. Chciałabym, żeby ta książka trafiła zwłaszcza do osób, które mogą dużo zrobić, a pozostają często obojętni.

Praca dla drugiego człowieka daje największą satysfakcję, jakiej człowiek może w życiu doznać.

Myślę, że doświadczenia moje i mojego męża były bardzo podobne. Życie nauczyło nas tych samych wartości, może dlatego, że nasze cierpienia i troski były takie same, ale zawsze nieśliśmy pomoc innym, bo to, że przeszliśmy tak ciężką drogę i udało nam się przeżyć było zasługą wielu osób, które nam pomogły. Jest

Pamiętam moment, gdy podczas jednego z naszych wyjazdów do Włoch, na uroczystości upamiętniające bitwę pod Monte Casino, której uczestnikiem był mój mąż, otoczyli nas polscy harcerze w mundurach. Byli niesamowicie zainteresowani tą częścią historii, prosili, aby ci, którzy ją przeżyli, się nią dzielili – aby powstały filmy, książki, aby przypominać o tym w mediach. Zainteresowanie młodzieży naszymi doświadczeniami było jedną z przyczyn i wielką motywacją do napisania tej książki. Książka ukazała się w języku polskim, ale mam nadzieję, że kiedyś zostanie przetłumaczona na angielski. Często z mężem udzielaliśmy wykładów w amerykańskich szkołach, opowiadaliśmy o naszych losach, o zsyłce na Sybir. Słuchacze zawsze byli bardzo wzruszeni tą historią, ale większość nie była

Ta książka jest dla mnie wspaniałym prezentem. wcześniej jej świadoma. Myślę, że współczesna młodzież nie jest w stanie wyobrazić sobie tego, przez co przeszliśmy – my oraz miliony innych ludzi w trakcje II wojny światowej, ale jest to historia, której powinni być świadomi. Naród polski najbardziej ucierpiał w tej wojnie, przeszedł ogromną tragedię. Następne pokolenia muszą być tego świadome.

Wasza historia jest historią przetrwania. Pomimo że nie można tego porównać do siebie, dzisiejsze czasy, a szczególnie ostatnie kilka miesięcy, odkąd świat boryka się z pandemią, też stały się nadzwyczajnie trudne dla wielu osób. Czy myśli Pani, że Wasza książka może szczególnie dzisiaj okazać się źródłem inspiracji, wiary i nadziei, w jaką musimy się wszyscy uzbroić w tych niepewnych czasach?

Ta książka jest przykładem tego, co człowiek może przejść w życiu, jeżeli się nie poddaje i idzie przed siebie. Nigdy nie myśleliśmy, będąc na Syberii, że z niej wyjdziemy… że będziemy mogli wieść szczęśliwe życie, mieć wspaniałą rodzinę i doznać w życiu tylu radości. Ale zawsze mieliśmy nadzieję i wiarę. Dlatego jestem przekonana, że historia moja i mojego męża może dziś okazać się szczególnie inspirująca. Lecz dzisiejszych klęsk w tym kraju, w którym żyjemy, pomimo tragedii, jakie wyrządzają, nie da się porównać do tego, co my przeszliśmy na Syberii. Nie mieliśmy co jeść, co pić ani czym się umyć… często jedyną wodą była odrobina roztopionego śniegu w kubku. Nie było lekarzy, każdy, kto zachorował, umierał.

Opisaliśmy w tej książce coś, czego po prostu się nie da opisać...  Rozmawiał darEk BarcIkowSkI

Książka ukazała się dzięki wsparciu i współpracy z: Honorowym Konsulatem RP w Connecticut, Fundacją Kościuszkowską, Polsko-Słowiańską Federalną Unią Kredytową, importerem polskiej żywności Lowell Foods oraz Stowarzyszeniem Weteranów Armii Polskiej w Ameryce.

Dodatkowe informacje odnośnie punktów sprzedaży znajdują się na stronie obok.

Reklama Volume XVIII, Issue 17

August 28, 2020

21

22

Raport specjalny August 28, 2020

Volume XVIII, Issue 17

raport Specjalny

białoruska diaspora w USA apeluje o pomoc do amerykańskiej Polonii

„W obronie wolności” „Dzięki przemianom, które rozpoczęły się w Polsce w latach 80. nie tylko Polacy, ale również ludność z byłych republik radzieckich poznała smak wolności. Teraz prosimy was o pomoc w obronie tej wolności” – apelują białorusini mieszkający w USA do amerykańskiej Polonii, nawołując też o wsparcie ich apeli do rządów w USA i państwach Unii Europejskiej o podjęcie działań, aby powstrzymać przemoc wobec pokojowych demonstracji na białorusi i zwolnić więźniów politycznych.

T

 PAP

ysiące protestujących, którzy wyszli pokojowo z wyrazem sprzeciwu w następstwie wyników wyborów prezydenckich, zostało dotkliwie pobitych i zatrzymanych przez białoruskie organy ścigania. Lokalna policja używała gazu łzawiącego, gumowych kul i armatek wodnych przeciwko obywatelom, którzy po prostu proszą o otwarte, przejrzyste i niezależnie zweryfikowane przeliczenie oddanych głosów – uzasadniają swą prośbę autorzy wezwania.

Informują również, że na Białorusi zablokowano internet i działalność mediów społecznościowych, a niezależni dziennikarze są albo zatrzymywani, albo wydalani z kraju. „Władze w Mińsku starają się narzucić całkowitą kontrolę nad informacjami z kraju” – zauważają autorzy listu.

Wspólne wartości „Stany Zjednoczone i Unia Europejska, u podstaw których legły te same, wspólne wartości takie jak wolność, wolność słowa i wolność zgromadzeń, mają długą tradycję obrony praw człowieka i demokracji na całym świecie. Wzywamy je do zabrania głosu i wsparcia niewinnych ludzi, którzy dziś na Białorusi próbują pokojowo skorzystać ze swego prawa do wolności” – można przeczytać w apelu.

Autorzy tego listu apelują także do rządów USA i państw UE o pomoc w po-

Protesty rozpoczęły się w stolicy białorusi – Mińsku, ale obecnie swoim zasięgiem objęły już całe terytorium państwa

wstrzymaniu przemocy i uwolnieniu wszystkich więźniów politycznych. Podkreślają również związek Białorusi z Polską, pisząc, że „Polska od wieków jest jednym z największych sojuszników narodu białoruskiego i wspólnie stoczyliśmy wiele bitew o zachowanie najważniejszych europejskich wartości, jak wolność i niepodległość”, a także nawiązując do wydarzeń z lat 80., które doprowadziły do obalenia komunizmu w Polsce i rozpadu całego ZSRR List został wystosowany przez przedstawicieli białoruskiej diaspory w USA 12 sierpnia br. i przekazany do Konsulatu Generalnego RP w Nowym Jorku.

Apel o solidarność

Głównym postulatem protestujących jest uczciwe przeliczenie głosów w wyborach prezydenckich, które miały miejsce na początku sierpnia br. i dymisja rządzącego nieprzerwanie od 1994 roku prezydenta białorusi Alaksandra Łukaszenki

O solidarność ze społeczeństwem Białorusi apeluje także Prezes Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”. „Wydarzenia na Białorusi, gdzie zamieszkuje liczna społeczność polska, budzą głęboki niepokój. W ocenie międzynarodowej oraz społeczeństwa białoruskiego łamane są zasady państwa demokratycznego, nie przestrzegane są Prawa Człowieka i naturalny dla wartości europejskich dialog. W tej sytuacji nie możemy pozostać obojętnymi. Nas, Polaków zobowiązują do reakcji doświadczenia naszej historii. Dlatego apeluję – w imieniu Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” oraz

własnym – do wszystkich organizacji polonijnych, o zajęcie stanowiska w kwestii białoruskich wydarzeń i pomoc – na miarę możliwości – mieszkającym tam Polakom.

Wsparcie moralne jest tak samo ważne jak bezpośrednia pomoc” – pisze Dariusz Bonisławski. „Ufamy, że zgodny, międzynarodowy głos może zapobiec dalszej eskalacji przemocy. Tej solidarności potrzebuje obecnie społeczeństwo białoruskie. I o nią też proszę środowiska polonijne na całym świecie” – dodaje.

Głos w sprawie zabrała także Rada Polonii Świata, zrzeszająca ponad 40 organizacji polonijnych i polskich na całym globie, która 21 sierpnia Zarządowi Głównemu Związku Polaków na Białorusi przekazała swoje stanowisko. „Wyrażamy swoje poparcie i ślemy słowa otuchy dla wszystkich mieszkańców Białorusi – jesteśmy z Wami! Jesteśmy pełni podziwu dla Waszej uzasadnionej determinacji i braku zgody na to, co oferuje Wam obecna władza” – czytamy w stanowisku Rady Polonii Świata. Podkreślone zostało w nim również, że każdy naród ma prawo do stanowienia o swojej teraźniejszości i przyszłości oraz do suwerenności i niezależności. List zakończony jest popularnym na Białorusi zawołaniem: „Żywie Biełaruś!”  Joanna SZyBIak

Reklama Volume XVIII, Issue 17

August 28, 2020

23

24

Raport specjalny August 28, 2020

Volume XVIII, Issue 17

raport Specjalny

Polska i Stany Zjednoczone podpisały ważną umowę w historycznym dniu

Wzmocnione gwarancje bezpieczeństwa

 prezydent.pl

15 sierpnia – w 100. rocznicę Cudu nad Wisłą – w Pałacu Prezydenckim w Warszawie zawarta została umowa o wzmocnionej współpracy obronnej między Polską a Stanami Zjednoczonymi. W obecności prezydenta Andrzeja Dudy podpisali ją minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak oraz sekretarz stanu USA Mike Pompeo. Dzięki porozumieniu liczba żołnierzy amerykańskich w Polsce wzrośnie z 4.5 do 5.5 tysiąca.

W

Polsce nie tylko będzie więcej żołnierzy USA i infrastruktury, ale także wzmocniona będzie gwarancja, że w przypadku zagrożenia żołnierze USA i Polski będą stać ramię w ramię – powiedział prezydent Andrzej Duda, przypominając, że 100 lat temu w ramach polskiej armii walczyli również amerykańscy żołnierze. – Wierzę, że umowa przełoży się na inne aspekty polsko-amerykańskiej współpracy, w tym na współpracę gospodarczą. Więcej bezpieczeństwa oznacza więcej pewności inwestowania, więcej możliwości rozwijania się gospodarczo – dodał.

Umowa o wzmocnionej współpracy obronnej EDCA (Enhanced Defense Cooperation Agreement) liczy 64 strony, a jej treść została uzgodniona pod koniec lipca br. Zakłada ona powstanie nowej kwatery głównej V Korpusu Armii (obecnie w Polsce działa amerykańskie wysunięte dowództwo dywizji). Wojska USA będą miały

Dzięki podpisanej 15 sierpnia br. umowie liczba żołnierzy amerykańskich w Polsce wzrośnie z 4.5 do 5.5 tysiąca

dostęp do polskich obiektów wojskowych, ale te pozostaną własnością Polski. Polska poniesie też koszty utrzymania tej infrastruktury. Jak podał MON, „Polska zapewni bezpłatne zakwaterowanie, wyżywienie, corocznie określane ilości paliwa, a także elementy wsparcia w magazynowaniu. Szacunkowy koszt działań dla wojsk USA wyniesie około 500 milionów złotych rocznie”.

– Wkład rzeczowy wnoszony przez Polskę w ramach porozumienia EDCA przyniesie bezpośrednie korzyści polskiej gospodarce. Ze swej strony Stany Zjednoczone będą nadal ponosić koszty szkolenia, wyposażenia i rozmieszczania sił amerykańskich w Polsce, które są znacząco wyższe niż koszty, jakie Polska ponosi w ramach wspierania sił amerykańskich, po ich przybyciu do kraju. Razem powzięte wysiłki przyczyniły się do poprawy bezpieczeństwa i stabilności obu narodów w efektywny kosztowo sposób – zapewniła ambasada USA w Polsce.

Na bazie podpisanej 15 sierpnia br. umowy Polska sprawuje jurysdykcję karną nad żołnierzami USA w każdym przypadku, który uzna za szczególnie ważny.

– Jedyny wyjątek od zasady sprawowania jurysdykcji karnej przez Polskę dotyczy czynów lub zaniechań popełnionych w ramach wykonywania obowiązków służbowych. Jest to zasada obowiązująca we wszystkich państwach NATO, gdyż wynika z Umowy NATO SOFA z 1951 r. Takie same przepisy obowiązują np. polskich żołnierzy biorących udział w misjach poza granicami kraju – czytamy w komunikacie MON. – Polsko-amerykańska umowa o wzmocnionej współpracy wojskowej zacieśni współpracę dwustronną, umożliwi zwiększoną i trwałą obecność wojsk USA, będzie korzystna dla NATO, przyniesie także korzyści polskiej gospodarce – oświadczył Departament Stanu USA. – Umowa określa status prawny amerykańskich sił zbrojnych w Polsce i zapewnia

niezbędne uprawnienia, które umożliwią siłom amerykańskim dostęp do konkretnych polskich instalacji wojskowych i prowadzenie działań na rzecz wspólnej obrony. Porozumienie to wspiera również rozbudowę infrastruktury i umożliwia zwiększenie obecności wojsk amerykańskich w Polsce.

15 sierpnia br. sekretarz stanu USA Mike Pompeo wziął również udział w uroczystościach z okazji 100. rocznicy zwycięstwa Polski nad bolszewikami.

Rozmawiał też z prezydentem Dudą na temat sytuacji na Białorusi. – Politycy rozmawiali o możliwych scenariuszach wydarzeń. Polska i USA wspierają suwerenną i niepodległą Białoruś i wzywają do wejścia na drogę do politycznego rozwiązania obecnej sytuacji po zaprzestaniu przemocy wobec społeczeństwa i zwolnienia więźniów – poinformował szef Gabinetu Prezydenta RP prof. Krzysztof Szczerski.  arkadIUSZ rogowSkI

Reklama Volume XVIII, Issue 17

August 28, 2020

25

26

Felieton August 28, 2020

Volume XVIII, Issue 17

MIĘdZy WIERSZAMI

Poczekam i popatrzę...  arkadiusz rogowski Dziennikarz whiteeaglenews@gmail.com

Treści publikowane w niniejszej rubryce są prywatną opinią felietonisty, nie stanowią odzwierciedlenia poglądów redakcji.

Czytelnicy, którzy chcieliby się podzielić z nami swoimi opiniami, proszeni są o ich nadsyłanie na adres info@whiteeaglenews.com

G

dy po 6 latach od wydarzeń na Majdanie od Wschodu znowu wieje wiatr historii, wydawałoby się, że historia Polaków, Gruzinów czy Ukraińców nauczyła zachodni świat, że bez pomocy z zewnątrz narody tej części Europy nie wygrają z totalitarnym reżimem. Pierwsze tygodnie od pseudowyborów na Białorusi pokazują jednak, że lekcje te poszły w las.

Setki tysięcy Białorusinów wyszły na ulice, domagając się podania prawdziwych wyników wyborów, które – jak wskazują niezależne od Mińska ośrodki – zdecydowanie wygrała opozycyjna kandydatka Swiatłana Cichanouska. Protesty te są przez funkcjonariuszy Aleksandra Łukaszenki od samego początku brutalnie tłumione, a setki demonstrantów poddawane torturom. Co tymczasem robi Zachód? De facto nic albo niewiele. Nawet stanowisko Rady Europejskiej w sprawie nieuznania oficjalnych wyników wyborów przyjęto dopiero 10 dni (!) po wyborach. Do tego czasu ośmielony milczeniem Zachodu i Brukseli Łukaszenko zdążył wyciągnąć do protestujących ostrą amunicję, czego konsekwencją były ofiary śmiertelne. Reakcja Waszyngtonu również nie była stanowcza, a słowa prezydenta Donalda Trumpa o „strasznej sytuacji” i „uważnej obserwacji” były zdecydowanie poniżej oczekiwań przede wszystkim samych Białorusinów.

Ale to pestka w porównaniu do skandalicznych słów komisarza Unii Europejskiej ds. przemysłu Francuza Thierry’ego Bretona (nominat Emmanuela Macrona), który stwierdził, że „Białoruś to nie Europa, jest na granicy Europy i sytuacja nie jest porównywalna do Ukrainy i Gruzji”. To nic innego jak nawoływanie do pozostawienia białoruskiego narodu samego sobie w walce z morderczym, jak się szybko okazało, reżimem!

Warto w tym miejscu przypomnieć jak ochoczo i stanowczo ta sama Komisja Europejska walczy z rzekomym łamaniem praworządności w Polsce i na Węgrzech. Tutaj jej działania nie kończą się na słowach, lecz na wszczęciu tzw. procedury art. 7, z góry zresztą skazanej na niepowodzenie.

Dlaczego zatem Unia Europejska i cały zachodni świat przyjęły tak wstrzemięźliwe stanowisko wobec wydarzeń na Białorusi? Najważniejszy jest z pewnością fakt, że Niemcy, Francja, ale też i inne kraje Unii Europejskiej nie chcą narażać się Rosji, z którą prowadzą wspólne wielomiliardowe interesy (symbolem tego jest gazociąg Nord Stream po dnie Bałtyku).

Drugi istotny czynnik to obawy Zachodu wobec ewentualnych zmian na Białorusi. Także w Polsce są środowiska, zwłaszcza te skupione wokół Janusza Korwina-Mikke, które twierdzą, że upadek Łukaszenki nie przyniesie niczego dobrego ani dla Polski, ani dla Europy, ani nawet dla samych Białorusinów. A to dlatego, że Władimir Putin miałby wstawić na jego miejsce kogoś bardziej prorosyjskiego. Ta narracja jest szczególnie bezczelna, bowiem – gdyby przyjąć ją za prawdopodobną – stawia interes państw zachodnich ponad prawem narodu białoruskiego do samostanowienia.

Chciałbym, żeby to Polska była liderem działań na rzecz wolnej Białorusi. Powinniśmy – jako twórcy Solidarności – od razu organizować akcje pomocy dla uchodźców, zbiórki pieniędzy, jak również masowe demonstracje w Białymstoku czy w Warszawie w celu wsparcia materialnego i duchowego protestujących sąsiadów. Ani my, ani Zachód, ani nikt inny nie powinien przyjmować postawy, o jakiej śpiewały Elektryczne Gitary: „poczekam i popat• rzę, nie cofnę kijem Wisły”.

Reklama Volume XVIII, Issue 17

August 28, 2020

27

28

Polonia w Ameryce August 28, 2020

Volume XVIII, Issue 17

Amerykańska agencja ds. mediów uhonorowała zasłużoną dziennikarkę Głosu Ameryki Zofię Korbońską

Wspomnienie w 10. rocznicę śmierci

A

gencja Stanów Zjednoczonych ds. Globalnych Mediów (USAGM) uhonorowała okolicznościowym wspomnieniem byłą dziennikarkę sekcji polskiej Głosu Ameryki, nieżyjącą już Zofię Korbońską, która działała w ruchu oporu w Polsce w czasie drugiej wojny światowej. „USAGM i Głos Ameryki będą zawsze z wdzięcznością pamiętać o Zofii Korbońskiej i wszystkich dziennikarzach Głosu, dawnych i obecnych, którzy pracowali i pracują na rzecz wolności i demokracji” – głosi okolicznościowe oświadczenie USAGM. Korbońska (z domu Ristau) zmarła w Waszyngtonie przed 10 laty. Była członkinią AK, a po wojnie wyemigrowała do Stanów Zjednoczonych, gdzie otrzymała azyl jako uchodźca polityczny. W roku 1948 dzięki rekomendacji byłego ambasadora USA w Polsce Arthura Bliss Lane'a dostała pracę w Głosie Ameryki. „Korbońska pracowała najpierw w No-

 Archiwum Muzeum Powstania Warszawskiego

wym Jorku, a później w Waszyngtonie, używała pseudonimu Zofia Orłowska, aby chronić swoją rodzinę i przyjaciół w Polsce przed represjami. Także po przejściu na emeryturę, po ponad 30 latach pracy, Korbońska wciąż pisała i nagrywała audycje dla rozgłośni w latach 80.” – przypomina USAGM. Korbońska urodziła się w Warszawie w 1912 roku. Ryzykowała życiem pod okupacją niemiecką, pisząc i kodując tajne depesze radiowe do polskiego rządu na uchodźstwie w Londynie. „Wiele jej depesz, które dotarły do wolnego świata, zostało nadanych z powrotem do okupowanej Europy przez BBC (również przez radiostację Świt). Zawierały informacje o mordowaniu polskiej inteligencji przez Gestapo, eksterminacji polskich Żydów i eksperymentach medycznych na więźniarkach obozów koncentracyjnych” – podkreśla amerykańska agencja. Zwraca uwagę, że niezależnie od tajnej pracy ra-

diowej Korbońska pracowała też u boku męża Stefana Korbońskiego, szefa Kierownictwa Walki Cywilnej i Delegata Rządu RP na Kraj. W 1980 roku Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holokaustu Yad Vashem przyznał mu tytuł Sprawiedliwego wśród Narodów Świata za ratowanie Żydów.

Wkrótce po zakończeniu II wojny światowej Korbońscy zostali aresztowani w Polsce przez NKWD i zwolnieni po kilku długotrwałych przesłuchaniach. Obawiając się kolejnego aresztowania, w 1947 roku uciekli do Szwecji.

W 2006 roku Korbońska otrzymała tytuł honorowego obywatela miasta stołecznego Warszawy. Prezydent RP Lech Kaczyński przyznał jej Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski. „Zofia Korbońska zmarła w Waszyngtonie 16 sierpnia 2010 roku. W przemówieniu na jej pogrzebie dr Zbigniew Brzeziński, były doradca prezydenta Jimmy'ego Cartera ds. bezpieczeństwa

Zofia Korbońska brała udział w Powstaniu Warszawskim. Na stronie www.1944.pl można znaleźć jej powstańczy biogram

narodowego, stwierdził: Zofia Korbońska – bohatersko odważna w walce, rozważna na politycznej emigracji, była przykładem oddanej i udanej służby wielkiej sprawie” – przypomina USAGM.  PaP

Polonia w Ameryce Volume XVIII, Issue 17

August 28, 2020

29

30

Turystyka August 28, 2020

Volume XVIII, Issue 17

Nela Mała Reporterka spędza wakacje w Polsce

„Polska jest niesamowita!”

P

odróżniczka tłumaczy, że tęskni za zagranicznymi wyjazdami.

Obecnie z racji obostrzeń spowodowanych pandemią koronawirusa razem ze swoimi rodzicami przebywa w Polsce. Stara się produktywnie wykorzystywać ten czas – gromadzi materiał na nową książkę, zwiedzając kraj w towarzystwie alpak i odpoczywając wśród przyrody. Zaznacza, że na razie nie planuje nowych kierunków wycieczek. Z decyzjami pragnie wstrzymać się do czasu, aż sytuacja na świecie się ustabilizuje.

Bezpieczeństwo i zdrowie są dla niej bowiem najważniejsze.

Nela jest bohaterką i narratorką serii książek podróżniczych, które stworzyła na podstawie własnych doświadczeń nabytych podczas egzotycznych podróży.

Tłumaczy, że mimo przerwy od wyjazdów stara się pozostać blisko natury i korzystać z jej bogactwa. W konsekwencji, gdy tylko nadarza się ku temu okazja, analizuje rozmieszczenie poszczególnych gatunków zwierząt w regonach ich występowania.

– Obecnie przez pandemię właściwie nie podróżujemy. Czasami musimy jednak wyjść z domu i się przewietrzyć, wtedy idziemy do lasu lub spędzamy czas na działce. Uwielbiam robić różne badania przyrodnicze – mówi Nela.

 Archiwum Neli Małej Podróżniczki

Mała Reporterka tłumaczy, że przed pandemią razem z rodziną rozważała wyjazd na Kostarykę. Obostrzenia związane z rozprzestrzenianiem się koronawirusa uniemożliwiły jednak realizację planów.

Nela przyznaje, że w te wakacje zamierzają skupić się na zwiedzaniu Polski. Ze względów bezpieczeństwa chcą bowiem unikać dużych skupisk ludzi i odpoczywać na łonie natury.

– Polska jest niesamowita. Szczególnie lubię morskie krajobrazy. Uwielbiam patrzeć na drzewa iglaste, powyginane nad linią wodną, oraz piasek. Kocham to połączenie. Lubię również przebywać w Słońsku. Jest tam Park Narodowy „Ujście Warty”, w którym można zobaczyć niesamowitą liczbę ptaków. Są również wielkie rozlewiska i dzikie konie, które całymi stadami biegają po polach. Niektórym może się wydawać, że wiedzą wszystko o kraju, w którym mieszkają, ale to nie jest prawda. Ciągle jest coś do odkrycia, bo każdy kawałek Polski jest inny – tłumaczy.

Nela jest bohaterką i narratorką serii książek podróżniczych, które stworzyła na podstawie własnych doświadczeń nabytych podczas egzotycznych podróży

Nela podróżuje po Polsce w towarzystwie swoich alpak. Tłumaczy, że zwierzęta te są niezwykle kontaktowe i nie sprawiają problemów. Do transportu potrzebują specjalnie przystosowanego wozu. Dzięki nim wyjazdy stają się ciekawsze. Reporterka planuje opisać w książce wszystkie przygody i anegdoty, które im się przytrafiły.

– Planujemy wydanie książki dla dzieci, w której opiszemy podróże po Polsce z moimi alpakami – Pepino i Limo. Alpaki dostaną w niej głos. Pokażemy, jak one reagują na przygody i spotkania z innymi zwierzętami. Alpaki mają zdolności uspokajające – mówi

się nawet o alpakoterapii. Są również słodkie, niezwykle puszyste – zwraca uwagę.

Dziewczynka zwiedziła już dużą część świata. Tłumaczy, że chociaż każda podróż była dla niej wyjątkowa, są miejsca, do których wraca ze szczególnym sentymentem. Nela ubolewa nad tym, że na razie nie może planować nowych wyjazdów.

Ma jednak nadzieję, że świat już wkrótce wróci do normalności, a ona znów będzie mogła odwiedzić ukochaną Argentynę.

– Bardzo chętnie wróciłabym do Australii i do Ameryki Południowej. Kocham szczególnie Argentynę, bo jest tam wyjątkowo pięknie. W tych regionach występują właściwie trzy klimaty. Na samej górze jest tropikalna dżungla z ostronosami, pośrodku pustynia, gdzie, zupełnie jak na Dzikim Zachodzie, jeździ się na koniach.

Z kolei na samym dole jest zimno. Występuje temperatura porównywalna do tej w Szkocji. Można też pojechać do najniżej położonego miasta na całym świecie.

Stamtąd wyruszałam kiedyś na Antarktydę – wspomina Nela.  nEwSErIa.PL

Reklama Volume XVIII, Issue 17

August 28, 2020

31

32

Raport specjalny August 28, 2020

Volume XVIII, Issue 17

raport Specjalny

JAK PANDEMIA WPŁyWA NA GoSPoDARKę I CENy RoPy NA ŚWIECIE?

„Świat patrzy na USA”  Archiwum WEM

Popyt na ropę zależy od tego, jak będzie się rozwijać pandemia koronawirusa w największych gospodarkach, szczególnie w Stanach Zjednoczonych. – Na razie pokazała, że transport czy zakłady produkcyjne wcale nie potrzebują tego surowca tyle, ile wykorzystywały wcześniej – mówi Jakub bogucki z e-Petrol.pl. Mimo wszystko ropa jeszcze przez długi czas pozostanie wiodącym surowcem na rynku paliw.

J

ednym z czynników, które obecnie decydują o poziomie popytu na ropę, jest to, jak szybko uda się albo się nie uda uporać z koronawirusem. Przez pryzmat SARS-CoV-2 musimy patrzeć na to, jak dużo ropy będzie potrzebne w fabrykach czy transporcie – mówi dr Jakub Bogucki, analityk rynku paliw w e-Petrol.pl.

W ostatnich miesiącach problem dotyczy przede wszystkim amerykańskiego rynku, który musi poradzić sobie z dużą liczbą zakażeń, a w efekcie mniejszym popytem na paliwa i produkty ropopochodne. Do tej pory, zgodnie z danymi WHO, w USA odnotowano prawie 5.4 mln przypadków SARS-CoV-2, a codziennie

przybywa kilkadziesiąt tysięcy nowych. W środę 19 sierpnia odnotowano ich prawie 40 tys. Na świecie już mamy prawie 22 mln przypadków tej choroby.

– Dochodzą do nas sygnały z Chin, że sytuacja się poprawia i ropa jest do tego kraju zamawiana w większej ilości. Ale zapotrzebowanie ze strony Stanów Zjednoczonych, czyli jednej z kluczowych gospodarek świata, w ciągu najbliższych miesięcy na pewno będzie mniejsze – mówi ekspert To też wpływa na decyzję światowych producentów ropy w sprawie wielkości wydobycia. W najbliższym czasie państwa zrzeszone w organizacji OPEC+ muszą się zastanowić, czy decyzja o zwiększeniu

Pandemia koronawirusa i wprowadzone w związku z nią ograniczenia spowodowały w I i II kwartale roku spadek popytu na ropę, a w ślad za tym znaczny spadek cen

Ceny ropy na amerykańskiej giełdzie stopniowo idą w górę, jednak eksperci nie przewidują znaczących wzrostów w najbliższym czasie

możliwości wydobywania ropy od początku sierpnia będzie korzystna i opłacalna dla jej członków.

– Z jednej strony daje to możliwość dodatkowego zasilenia budżetów przez te państwa, a z drugiej im więcej ropy na rynkach światowych, tym jej cena jest niższa, więc będzie trzeba ją sprzedawać taniej – mówi Jakub Bogucki.

Pod koniec kwietnia kraje OPEC+ porozumiały się w zakresie redukcji wydobycia ropy. Od maja miało ono zostać zmniejszone o 9.7 mln baryłek dziennie, czyli 10 proc. globalnej podaży surowca, ze względu na spadek popytu o ok. 30 proc. w efekcie pandemii oraz wojny naftowej pomiędzy Rosją i Arabią Saudyjską.

Jednak od sierpnia wysokość cięć została obniżona do 7.7 mln baryłek dziennie.

Część krajów nie przestrzegała jednak obowiązujących limitów w okresie od maja do czerwca, więc rzeczywista redukcja będzie wynosić ok. 8.1–8.3 mln baryłek dziennie.

Jak podkreślono podczas spotkania online 19 sierpnia, widać stopniową poprawę sytuacji na rynku związaną z wyrównywaniem popytu i podaży. Jednak tempo powracania do normalności jest wolniejsze niż przewidywano wcześniej, m.in. ze względu na dalszy wzrost zakażeń koronawirusem. To wszystko ma wpływ na notowania czarnego surowca na światowych rynkach. Ceny ropy Brent zaczęły spadać z poziomu ok. 68 dol. na początku

stycznia poniżej 20 dol. za baryłkę w połowie kwietnia. Od tego momentu stopniowo pną się w górę.

– Obecnie ceny są stabilne i oscylują w okolicy 45 dol. za baryłkę. Wydaje się, że w najbliższym czasie nie będą znacząco rosnąć. Czynnikiem, który mógłby odwrócić ten trend, byłoby pokonanie koronawirusa, powrót do popytu sprzed pandemii i wznowienie normalnej aktywności wydobywczej i produkcyjnej na świecie – mówi analityk rynku paliw w e-Petrol.pl.

Jego zdaniem pandemia pokazała, że ludzie są w stanie z wielu rzeczy zrezygnować i w gruncie rzeczy transport czy zakłady produkcyjne nie potrzebują tak dużo ropy jak wcześniej. Nie ma jednak szansy na to, że gospodarki przestawią się całkowicie na alternatywne napędy.

– Ropa naftowa jeszcze długo będzie dominującym paliwem na światowych rynkach – mówi ekspert e-Petrol.pl.

Zwraca uwagę, że w efekcie spadku popytu na ropę koncerny naftowe zdecydowały o nieuruchamianiu nowych złóż, trudniejszych w eksploatacji.

– W czasie pandemii i w obawie przed jej kolejną falą byłaby to decyzja ryzykowna ekonomicznie. To zrozumiałe, że najpierw będziemy korzystać z bardziej dostępnych i mniej kosztownych zasobów, a w razie potrzeby będzie można uruchomić te trudniej dostępne – mówi Jakub Bogucki.  nEwSErIa.PL

kultura Volume XVIII, Issue 17

August 28, 2020

33

TWO WORdS TO ThE WISE

Robin Hood à la Polonaise  robert a. rothstein University of Massachusetts Amherst  rar@slavic.umass.edu

I

n 2003 the Sejm passed a law concerning the finances of local government units that introduced a special tax requiring the richest provinces (e.g., Mazowsze, i.e., województwo mazowieckie) and cities (e.g., Warsaw) to pay to subsidize the budgets of the poorest provinces and cities. (The tax also applied to smaller local government units.)

Despite a campaign against this tax, which gathered more than 150,000 petition signatures in 2010, the so-called “Janosik tax” (podatek janosikowy) or janosikowe, it is still in effect.

The tax is named after the Carpathian highwayman (zbójnik) known as Jerzy Janosik in Polish and Juraj Jánošík in Slovak (1688-1713).

According to legend Janosik, like Robin Hood in England, robbed the rich and gave to the poor. The historical record suggests that it was more likely that Janosik shared the profits of his banditry with his comrades and with certain landowners who supported him.

The positive interpretation of Janosik is well represented in Polish and Slovak folklore and literature – and in the twentieth century in film and television as well. His story has been told in two Slovak operas (Jánošík in 1934 and Juro Jánošík in 1953 and a ballet Jánošík in 1953), and in a 1970 Polish musical (musical or śpiewogra) called Painted on Glass (Na szkle malowane), a reference to a genre of folk art prominent in the Carpathians. It was the product of collaboration between two well-known Polish artists, the composer Katarzyna Gärtner (1942- ) and the poet Ernest Bryll (1935- ), and was popular both in Poland and in a Slovak translation (Na skle maľované) in Slovakia. Janosik first appeared in the movies in the first Slovak feature film, a 1921 silent film called simply Jánošík that was produced by the Slovak-American Tatra Film Company of Chicago.

For the Slovaks he had become a national hero since before he became a highwayman, he had supposedly fought in an uprising against the Habsburg rulers of Austria-Hungary, which included the Slovak lands.

The first Polish literary account of Janosik was The Story of Janosik (Hystorya o Janosiku), published in 1884 by the zoologist, popularizer of Darwinism and amateur ethnographer August Wrześniowski (1836-1892). In 1905 Kazi-

mierz Przerwa-Tetmajer (1865-1940) published a poetic cycle called Janosik consisting of three ballads about the highwayman. “About Janosik’s Journey” tells how Janosik came to the court of the Hungarian king in Buda to avenge the seduction – Tetmajer uses the verb uwieść – (or more likely rape) of twelve Slovak village girls by Hungarian aristocrats. Armed only with his mountaineer’s axe (ciupaga), Janosik fought the twelve Hungarians simultaneously and rested only “when the twelfth corpse fell.” The poem ends with the following lines: “And Janosik bowed with his cap at the king’s feet – / No-one said a word, the world was silent as the grave. / Twelve bloody corpses had to be carried off the field – / That’s how Janosik avenged the maidens’ honor.”

(I skłonił się Janosik czapką do króla stop – / nikt słowa nie przemówił, świat milczał jako grób. / Dwanaście krwawych trupów musiano z pola nieść – / tak pomścił się Janosik za rodnych dziewek cześć.)

The second poem of the cycle is “The Ballad of Janosik and Jadwiga, Szalamon’s Daughter” (Ballada o Janosiku i Szalamonównie Jadwidze).

Here Janosik is smitten with the beautiful Jadwiga, whom he sees as he rides past an old castle. He tells her that if she were his, “I would strike sparks from your body, strike sparks from your eyes, from your raspberry lips” and that if he took her in his arms “you would fly with me like the wind and ask the lightning bolt where the three of us were flying to.” (Gdybym cię […]dostał do rąk, do moich: tobym iskry krzesał z twojego ciała, tobym iskry krzesał z twoich oczu, z ust malinowych twoich!

A gdybym cię […]wziął na ręce, na moje: tobyś ze mną, jak wicher leciała, a pytałabyś się błyskawicy, gdzie lecimy we troje?). Unfortunately Jadwiga is the daughter of an elderly Hungarian count who has his daughter buried alive for her sin of loving a commoner and a bandit. Janosik returns too late to save her, but takes her body to the top of a mountain, where he builds her a stone sepulcher. The poem ends with Janosik coming down the mountain to attack the Magyars “like an airborne plague” (jak powietrzny mór).

The third poem in Tetmayer’s Janosik cycle, which contains nearly six hundred lines, is an

account of the bandit’s betrayal by his jealous lover Hanka, his capture and execution, “The Legend of Janosik’s Death” (Legenda o Janosikowej śmierci). Tetmajer also wrote a humorous poem about Janosik called “How Janosik Danced with the Empress” (Jak Janosik tańczył z cesarzową). After dancing with Janosik the empress (Maria Theresa of Austria-Hungary) tells her courtiers about the princes and field marshals with whom she has danced, all of whom, she says, were great dancers, but she concludes that “with this mountain bandit leader / I finally know what dancing is” (Przy zbójeckim tym halnym hetmanie / znam dopiero, co jest tańcowanie!)

Jan Kasprowicz (1860-1926) was another poet who wrote about Janosik in his collection of poems called “Songs on the Gęśle [a stringed folk instrument] and Paintings on Glass” (Pieśni na gęśliczkach i malowanki na szkle). His poem “Janosik’s Birth and Youth” begins and ends with his paraphrase of lines from a folk song about the brigand: “Janosik, Janosik / Your name will not die / on the mountain peaks / or in the valleys” (Janosik, Janosik, / Imię twe nie zginie / Ani na wierszyczkach, / Ani na dolinie).

Among the Polish folktales about Janosik is one about his mountaineers axe, referred to variously as his ciupaga or siekierka or wałaszka, which he didn’t have to have with him because it would come flying to him when he whistled, no matter how far away he was. The woman who betrayed him to the authorities knew about this magical property of his weapon and therefore locked it up in nine chests with nine locks. When Janosik was captured, he whistled for his trusty weapon, and the axe, “more faithful than a woman,” chopped its way through eight of the chests but couldn’t break through the ninth one for “such is the power of the number nine” (bo taka siła jest w liczbie dziewięć).

To end on a lighter note, I’ll quote one folk couplet in praise of the mountain bandits: “Don’t be ashamed, people, if you have a bandit in the family, / The bandit will go to heaven at the very front of the line” (Nie wstycie sie ludzie, c, / Zbójnik pudzie w niebo na samiutkim • przodzie).

34

historia August 28, 2020

Volume XVIII, Issue 17

40. rocznica powstania ruchu społecznego, który zmienił losy Polski i Europy

Sierpień’80: narodziny „Solidarności” 40

 Dzieje.pl

lat temu, 14 sierpnia 1980 r., w Stoczni Gdańskiej rozpoczął się strajk, który doprowadził do podpisania w tym miejscu 31 sierpnia porozumienia między komisją rządową a komitetem strajkowym i powstania NSZZ „Solidarność” – niezależnej od władz, legalnej organizacji związkowej.

Pierwsze strajki Pierwsze strajki, które wybuchły latem 1980 r., były reakcją na podwyżki cen mięsa i wędlin, wprowadzone przez ówczesną ekipę rządzącą Edwarda Gierka. „Nieuzasadnione przerwy w pracy” – jak nazywała protesty partyjna propaganda i pisały ówczesne gazety – zaczęły się w początkach lipca, m.in. w WSK PZL-Mielec, Zakładach Metalurgicznych Pomet w Poznaniu i Przedsiębiorstwie Transbud w Tarnobrzegu. 16 lipca wybuchły strajki w Lublinie; oprócz żądań ekonomicznych po raz pierwszy pojawił się postulat nowych wyborów do oficjalnych związków zawodowych. Strajki te kończyły się obietnicami podwyżek płac. W lipcu strajkowało ok. 80 tys. osób w 177 zakładach pracy.

W połowie sierpnia 1980 r. wybuchły strajki na Wybrzeżu, gdzie wciąż żywa była pamięć o krwawo stłumionych przez komunistyczne władze protestach robotniczych w grudniu 1970 r. Strajk w Stoczni Gdańskiej zorganizowali działacze Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża – opozycyjnej, nielegalnej organizacji zabiegającej o prawa robotników, utworzonej w 1978 r. Organizatorem WZZ był członek Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR” Bogdan Borusewicz, a do współzałożycieli WZZ należeli m.in. Lech Wałęsa, Andrzej Gwiazda, Anna Walentynowicz i Krzysztof Wyszkowski.

Właśnie w obronie Walentynowicz, suwnicowej tuż przed emeryturą, zwolnionej z pracy za działalność opozycyjną, 14 sierpnia 1980 r. rozpoczął się strajk na kilku wydziałach stoczni. Zaplanował go i przygotował Borusewicz, a rozpoczęli związani z WZZ robotnicy: Jerzy Borowczak, Bogdan Felski i Ludwik Prądzyński.

14 sierpnia 1980 roku rozpoczął się strajk w Stoczni Gdańskiej, który kilkanaście dni później zakończył się podpisaniem historycznych Porozumień Sierpniowych, otwierających drogę do powstania „Solidarności” i dających początek przemianom ustrojowym w Polsce

Wkrótce w stoczni pojawił się też Lech Wałęsa, zwolniony z pracy w 1976 r. Stanął on na czele protestu. 15 sierpnia fala strajków rozlała się na kilkanaście kolejnych zakładów Trójmiasta. Wszędzie żądania strajkujących były podobne – postulowano poprawę warunków socjalnych oraz legalizację wolnych związków zawodowych.

16 sierpnia strajk omal się nie zakończył, ponieważ dyrektor stoczni Klemens Gniech (wieloletni pracownik stoczni, w grudniu 1970 był w komitecie strajkowym) zgodził się na spełnienie początkowych postulatów: przywrócenie do pracy Walentynowicz i Wałęsy, podwyżkę płac dla każdego zatrudnionego, budowę pomnika ofiar grudnia 1970 r., gwarancje nietykalności dla strajkujących. Wałęsa ogłosił koniec protestu, ale kilku członków komitetu strajkowego sprzeciwiło się tej decyzji, wzywając do strajku solidarnościowego z zakładami, które w tym czasie podjęły podobne działania. Część stoczniowców udało się zatrzymać na terenie zakładu niemal w ostatniej chwili.

21 postulatów W nocy z 16 na 17 sierpnia utworzono Międzyzakładowy Komitet Strajkowy, w

którego skład weszli przybyli do stoczni delegaci innych strajkujących zakładów.

Przewodniczącym MKS został Wałęsa, a do grona prezydium weszli działacze WZZ. Prezydium MKS tworzyli: Wałęsa, dwóch wiceprzewodniczących: Andrzej Kołodziej i Bogdan Lis, oraz Lech Bądkowski, Joanna Duda-Gwiazda, Wojciech Gruszecki, Andrzej Gwiazda, Stefan Izdebski, Jerzy Kmiecik, Zdzisław Kobyliński, Henryka Krzywonos, Stefan Lewandowski, Alina Pienkowska, Józef Przybylski, Jerzy Sikorski, Lech Sobieszek, Tadeusz Stanny, Anna Walentynowicz i Florian Wiśniewski.

Na drewnianych tablicach spisano 21 postulatów MKS; pierwszym i najważniejszym było utworzenie niezależnych od władzy i pracodawców związków zawodowych. Protestujący powoływali się na ratyfikowaną przez PRL konwencję nr 87 Międzynarodowej Organizacji Pracy, która gwarantowała wolność związkową. MKS domagał się prawa do strajku, wolności słowa, druku i publikacji, przywrócenia do pracy zwolnionych z powodów politycznych, podania w środkach masowego przekazu informacji o utworzeniu MKS i opublikowania listy postulatów; podjęcia

działań na rzecz wyprowadzenia kraju z kryzysu, wypłacenia strajkującym wynagrodzenia za okres strajku, wzrostu płac o 2 tys. zł, gwarancji waloryzacji płac w stosunku do wzrostu cen i inflacji, pełnego zaopatrzenia rynku w artykuły żywnościowe, zniesienia cen komercyjnych i sprzedaży za dewizy w tzw. eksporcie wewnętrznym, doboru kadry kierowniczej według kompetencji, a nie przynależności partyjnej, w tym zniesienia przywilejów dla MO i SB; wprowadzenia kartek na mięso i przetwory do czasu opanowania sytuacji na rynku, obniżenia wieku emerytalnego, zrównania rent i emerytur „starego portfela” do aktualnie wówczas wypłacanych, poprawy warunków pracy służby zdrowia, zwiększenia liczby miejsc w żłobkach i przedszkolach; wprowadzenia płatnego, trzyletniego urlopu macierzyńskiego, skrócenia czasu oczekiwania na mieszkanie, podwyżki diet, wprowadzenia wszystkich sobót jako dni wolnych od pracy.

Zew wolności Władze były strajkami zaskoczone. Początkowo przyjęły nieskuteczną strategię stopniowego wygaszania poszczególnych protestów poprzez ograniczone ustępstwa. „Próbując gasić strajki za pomocą podwyżek płac, władze podsycały tylko protesty w zakładach, które jeszcze nie strajkowały. W tej sytuacji strajki rozeszły się po całej Polsce” – zauważa prof. Wojciech Roszkowski w „Najnowszej historii Polski”. Władzom nie sprzyjały również podziały wewnątrz Komitetu Centralnego PZPR. Wielu jego członków dążyło do wykorzystania kryzysu do osłabienia rządzącej od dekady ekipy Edwarda Gierka. Część uważała też, że reakcja na „kontrrewolucję” jest zbyt miękka.

Tymczasem strajki przybierały charakter szerokiego ruchu społecznego. 17 sierpnia ks. Henryk Jankowski z gdańskiej parafii św. Brygidy odprawił w stoczni pierwszą mszę świętą. Zbiorowe modlitwy stały się zwyczajem w protestującej stoczni. Jej bramy tonęły w kwiatach; wywieszono narodowe flagi i portrety pa-

historia Volume XVIII, Issue 17

„Solidarność jest potrzebna nie tylko Polsce, ale też współczesnemu człowiekowi i współczesnej Europie. Te fundamenty, to dziedzictwo wnieśliśmy do historii i z tego jesteśmy dumni” – prezes IPN Jarosław Szarek podczas otwarcia wystawy z okazji 40. rocznicy Sierpnia’80 pieża Jana Pawła II, którego uznano za swoistego patrona strajku i idei przyświecających protestującym. Dla strajkujących grali artyści. W stoczni wydawano niezależny biuletyn, drukowano ulotki. Na żądanie MKS w Trójmieście wprowadzono prohibicję. Organizowano również zbiórki żywności dla strajkujących.

W tym czasie MKS-y powstały w Szczecinie i Elblągu. Na czele komitetu w strajkującej szczecińskiej stoczni im.

Adolfa Warskiego stanął uczestnik wydarzeń grudnia 1970 r. Marian Jurczyk. MKS, któremu szefował, zgłosił 36 postulatów.

Rozmowy ze strajkującymi, z pominięciem MKS, prowadził wicepremier Tadeusz Pyka; został jednak odwołany i zastąpił go w Gdańsku wicepremier Mieczysław Jagielski, w Szczecinie – wicepremier Kazimierz Barcikowski. W całej Polsce strajkowało już wówczas ok. 350 zakładów.

64 intelektualistów wystosowało apel do władz o podjęcie rozmów z MKS: „Apelujemy do władz politycznych i do strajkujących robotników, aby była to droga rozmów, droga kompromisu” – napisali. Dwóch z nich – Bronisław Geremek i Tadeusz Mazowiecki, którzy przywieźli apel do Stoczni Gdańskiej – weszło w skład utworzonej przy MKS komisji ekspertów. Tworzyli ją też: Bohdan Cywiński, Tadeusz Kowalik, Waldemar Kuczyński, Jadwiga Staniszkis i Andrzej Wielowieyski. Środowisko Komitetu Obrony Robotników przestrzegało w swoich apelach przed zadowoleniem się wyłącznie postulatami socjalnymi.

Trudne rozmowy 22 sierpnia w Szczecinie delegacja rządowa rozpoczęła rozmowy z MKS. Dzień później rozpoczął się strajk generalny na Wybrzeżu; w Stoczni Gdańskiej Jagielski zaczął rozmowy z protestującymi. W czasie negocjacji Jagielski i Barcikowski kilka razy wyjeżdżali do Warszawy na obrady KC PZPR i Biura Politycznego, które wykluczyło użycie siły w celu zdławienia strajków. Uznano, że ich skala uniemożliwia ich stłumienie.

August 28, 2020

Władze ZSRS domagały się od Gierka zastosowania „ostrych środków” w walce z „kontrrewolucją”. Choć 15 sierpnia Gierek wspominał o możliwości zwołania Sejmu i postawienia sprawy użycia siły, zaznaczał, że można to rozważać tylko w razie pogorszenia sytuacji. Potem opowiadał się za politycznymi rozwiązaniami, nawet gdy 21 sierpnia mówił, że „mamy do czynienia z objawami kontrrewolucji wyrażającej się w zorganizowanym działaniu grup terrorystycznych, mających wpływ na klasę robotniczą”. Ówczesna władza przekonywała, że sytuacja nie jest jeszcze dramatyczna, ponieważ strajkujący nie wyszli na ulice. 28 sierpnia podczas posiedzenia KC Gierek stwierdził: „Przyznam szczerze, że nie wiem, co można jeszcze zrobić”. Po raz pierwszy zadeklarował możliwość podania się do dymisji. Tego dnia w całej Polsce strajkowało ok. 600 zakładów.

Porozumienia Sierpniowe 29 sierpnia powstał MKS w Jastrzębiu na Górnym Śląsku, który opracował własne postulaty. Pierwsze porozumienie między stroną rządową a strajkującymi podpisane zostało 30 sierpnia w Szczecinie. Protesty obejmowały już wówczas ok. 700 zakładów; brało w nich udział ok. 750 tys. osób.

Władze zgodziły się na postulaty, w tym na nowe związki zawodowe; MKS wyraził zgodę, by zamiast „wolne” związki użyto określenia „samorządne”.

Tego samego dnia V Plenum KC PZPR przyjęło do „zatwierdzającej wiadomości” podpisanie porozumienia szczecińskiego i zaakceptowanie projektu porozumienia gdańskiego. 31 sierpnia Wałęsa i Jagielski podpisali porozumienie gdańskie. MKS deklarował zakończenie trwającego dwa tygodnie strajku. Delegacja rządowa zgodziła się m.in. na utworzenie nowych, niezależnych, samorządnych związków zawodowych, prawo do strajku, budowę pomnika ofiar grudnia 1970, transmisje niedzielnych mszy świętych w Polskim Radiu i ograniczenie cenzury. Przyjęto też zapis, że nowe związki zawodowe uznają kierowniczą rolę PZPR w państwie. Uroczystość podpisania porozumienia transmitowała telewizja.

Strajkujące w Gdańsku, Szczecinie i Elblągu zakłady podjęły 1 września pracę.

Nadal strajkowały kopalnie na Górnym Śląsku. Rozmowy z MKS w kopalni Manifest Lipcowy rozpoczęła rządowa komisja, której przewodniczył Aleksander Kopeć.

Prasa opublikowała protokoły porozumień szczecińskich i gdańskich. 3 września 1980 r. podpisano trzecie porozumienie – w Jastrzębiu na Górnym Śląsku, gdzie strajk rozpoczął się pod koniec sierpnia.

Zakładało ono m.in. wprowadzenie w 1981 r. wszystkich wolnych sobót. Kopalnie wznowiły pracę.

Porozumienia Sierpniowe doprowadziły do upadku rządzącego od grudnia 1970 r. Edwarda Gierka. 5 września I sekretarz KC PZPR przeszedł zawał serca.

Kilkanaście godzin później VI plenum KC PZPR odwołało go z pełnionej funkcji. Na nowego I sekretarza wybrano Stanisława Kanię, który swoją misję rozpoczął od krytyki poprzedniej ekipy i zapowiedzi walki z „siłami antysocjalistycznymi”.

Większość członków najwyższych władz partyjnych uznawało, że to zapowiedź przyszłej rozprawy z tworzącymi się związkami zawodowymi. Porozumienia Sierpniowe miały być więc jedynie taktycznym odwrotem od typowej dla państwa totalitarnego zasady niedopuszczania do istnienia niezależnych organizacji społecznych.

Porozumienia nie przesądzały, jaką strukturę będą miały nowe związki. 17 września 1980 r. przedstawiciele Międzyzakładowych Komitetów Założycielskich (przekształconych z MKS) przyjęli statut, który rozstrzygał powstanie Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” – jednego ogólnokrajowego związku o strukturze regionalnej.

Przegrała konkurencyjna koncepcja powołania regionalnych struktur związków zawodowych. Na czele Krajowej Komisji Porozumiewawczej stanęli: Wałęsa jako przewodniczący oraz Gwiazda. Jurczyk został przewodniczącym Zarządu Regionu Pomorze Zachodnie.

35

śla historyk dr Tomasz Kozłowski, autor analizy „Anatomia rewolucji. Narodziny ruchu społecznego Solidarność w 1980 roku”.

Już kilka miesięcy po strajkach sierpniowych brytyjski historyk Norman Davies w „Postscriptum” do swojej książki „Boże igrzysko” będącej syntezą historii Polski podsumował znaczenie tego ruchu i jego wyjątkowość: „Jest to organizacja spontanicznego ruchu walczącego o odnowę narodu; jego nasiona przed wieloma laty zostały rzucone w żyzną glebę, a wzeszły dzięki ciepłu promieniejącemu od Papieża Polaka. Jego symbole – podobnie jak motywy – mają charakter zarazem patriotyczny i religijny. Jego dążenia, wymierzone przeciwko skostniałemu i nieczułemu systemowi, są pragnieniem zwykłej sprawiedliwości”.  dZIEJE.PL

Uchwała Senatu RP w 40. rocznicę porozumień sierpniowych

NSZZ „Solidarność” 10 listopada 1980 r., po długiej batalii, Sąd Najwyższy zarejestrował NSZZ „Solidarność”. Wkrótce związek liczył niemal 10 mln członków (było to 80 proc. pracowników sektora państwowego). Organizacje związkowe powstały we wszystkich przedsiębiorstwach i instytucjach – władze nie dopuściły tylko do powołania ogniw związku w Wojsku Polskim i Milicji Obywatelskiej.

Kiedy gen. Wojciech Jaruzelski zdecydował o wprowadzeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 r., „Solidarność” została zawieszona, a w październiku 1982 r. – formalnie zdelegalizowana. Był to okres prześladowań opozycji i działalności podziemnej. Związek został ponownie zarejestrowany w wyniku ustaleń okrągłego stołu w kwietniu 1989 r.

Powstanie „Solidarności” jest uznawane za jeden z kluczowych elementów długiego procesu upadku komunizmu w Polsce i Europie Środkowej. Fenomen masowego i niezależnego ruchu społecznego w państwie totalitarnym był wyłomem w istniejącym systemie politycznym i społecznym. Jego cele dalece wykraczały poza postulaty robotnicze, odwoływały się do sfery godności narodowej i wolności od przymusu państwa komunistycznego. „Ci, którzy strajkowali w sierpniu, a od września zakładali „Solidarność”, brali na sztandary hasła społeczne, których nie da się zaklasyfikować jako stricte politycznych. Można je nazwać raczej godnościowymi, zogniskowanymi wokół pojęcia sprawiedliwości społecznej i podmiotowości społeczeństwa i narodu” – podkre-

Senat, „doceniając wysiłek ludzi, którzy w niesuwerennym i opresyjnym państwie podejmowali walkę o przywrócenie praw obywatelskich i pracowniczych”, przyjął w poniedziałek, 17 sierpnia, jednogłośnie uchwałę w 40. rocznicę porozumień sierpniowych.

Za przyjęciem uchwały głosowało 87 senatorów.

Senatorowie w swojej uchwale oddali hołd tym, którzy swoją postawą i zaangażowaniem doprowadzili do zwycięstwa ruchu społecznego w pokojowej rewolucji przeciwko komunistycznemu systemowi władzy w PRL. „Niech ten przełomowy moment w historii Polski, Europy, a nawet świata, uwydatniający międzyludzką i społeczną solidarność, pozostanie w naszej pamięci” – podkreślono w uchwale.

Przypomniano też, że w efekcie porozumień sierpniowych 17 września 1980 r. delegaci utworzonych w różnych regionach nowych struktur związkowych postanowili utworzyć jeden ogólnokrajowy związek – Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”. Związek został zarejestrowany 10 listopada 1980 r. i był „pierwszą w dziejach krajów komunistycznych niezależną od władz, a przy tym legalną organizacją”.

Jak podkreślono, „Solidarność zrodziła się z głębokiej troski o człowieka i poczucia wielkiej odpowiedzialności za wspólne dobro”.  PAP

36

Wiadomości sportowe August 28, 2020

Volume XVIII, Issue 17

W finale Ligi Mistrzów bayern Monachium wygrał 1:0 z Paris Saint-Germain

Robert Lewandowski z Pucharem Europy!

N

ależało się. To zostanie na całe życie – tymi słowami prezes Polskiego Związku Piłki Nożnej skomentował zwycięstwo Roberta Lewandowskiego i jego Bayernu Monachium w finale tegorocznej Ligi Mistrzów. 23 sierpnia br. w Lizbonie mistrz Niemiec pokonał mistrza Francji Paris Saint-Germain 1:0. Z 15 bramkami na koncie Polak został królem strzelców najbardziej prestiżowych klubowych rozgrywek piłkarskich na świecie.

Pierwsze 15 minut finałowego meczu było raczej spokojne. Obydwie drużyny równo weszły w mecz, który z minuty na minutę stawał się coraz szybszy. Akcje PSG i Bayernu były składne, przez co mecz mógł się podobać kibicom. W 18. minucie bliski powodzenia był Neymar, ale na drodze stanął mu fenome-

 facebook.com/fcbayern.en

nalnie dysponowany bramkarz Bayernu Neuer.

Bliższy strzelenia bramki był Robert Lewandowski, który w 22. minucie, po nieczystym strzale, trafił w słupek bramki PSG. Minutę później błyskawiczną kontrę przeprowadzili Francuzi, ale Di Maria strzelił ponad bramką Neuera. Kolejną świetną sytuację Lewandowski miał w 30. minucie, ale strzelił głową wprost w bramkarza Navasa. Z kolei tuż przed przerwą obrońcy Bayernu podali we własnym polu karnym piłkę Francuzom, ale Neuer łatwo obronił strzał Mbappe w środek bramki.

Druga połowa meczu była równie dynamiczna. W drużynie PSG świetnie grali zwłaszcza Di Maria i Mbappe, zaś w Bayernie Lewandowski i Coman. Ten ostatni w 59. minucie meczu wykorzystał świetne podanie od Joshuy Kimmicha i „główką” bayern wygrał wszystkie mecze w tegorocznej Lidze Mistrzów

Robert Lewandowski z Pucharem Europy

pokonał Navasa. Co ciekawe, Coman jest wychowankiem PSG, w którym grał od 8. do 20. roku życia.

Przy prowadzeniu jedną bramką niemiecki zespół nie cofnął się i wciąż był częściej przy piłce niż Francuzi. PSG nadal świetnie grało z kontry, ale czym bliżej było końca meczu, jego akcje były coraz mniej składne. Ze stworzonych kilku szans Bawarczyków wyratował Neuer. W ostatnich minutach dwoili się i troili Mbappe i Neymar, ale obrona Bayernu grała spokojnie, nie dając się zaskoczyć.

Robert Lewandowski jest piątym Polakiem, który wygrał elitarny Puchar Europy.

Wcześniej dokonali tego Zbigniew Boniek, Józef Młynarczyk, Jerzy Dudek oraz Tomasz Kuszczak. Triumf w Lidze Mistrzów napastnik Bayernu zadedykował swojemu nieżyjącemu ojcu Krzysztofowi. – Na pewno gdzieś tam na mnie patrzy – powiedział wzruszony po meczu. – Radość jest ogromna, ciężko pracowaliśmy na ten sukces. W końcu się udało i przeszliśmy do historii. Wiele lat, od dziecka marzyłem by ten puchar wznieść w górę. Jest to najważniejsze trofeum w klubowej piłce. Tyle lat starań i w końcu się udało – dodał.

Mecz z PSG był dla Lewandowskiego zwieńczeniem fenomenalnego sezonu, w którym zdobył potrójną koronę króla strzelców: Bundesligi, Pucharu Niemiec oraz Ligi Mistrzów. Nie udało się to nawet takim gwiazdom jak Lionel Messi czy Cristiano Ronaldo. Jako najlepszy snajper Ligi Mistrzów „Lewy” przerwał jednocześnie trwającą od 13 lat dominację Messiego i Ronaldo w Champions League.

– Gdyby „France Football” organizowało plebiscyt na Złotą Piłkę, to nie ma innego wyjścia niż zwycięstwo Roberta – stwierdził po meczu Jan Tomaszewski. – Zasłużył na to. Jest twarzą drużyny, która wygrała Ligę Mistrzów. Namawiałem Telewizję Publiczną, aby wysłać do 200 telewizji sportowych na świecie ankietę, kto był najlepszym piłkarzem świata i zastąpić tych tchórzy z „France Football”.

Szkoda, że nie udało się, ponieważ myślę, że doceniono by Lewandowskiego na całym świecie. Robertowi już wcześniej należała się Złota Piłka. Gdyby grał w Realu czy Barcelonie, to już dawno dostałby – dodał legendarny bramkarz reprezentacji Polski.  oPr. Bo

Rozrywka Volume XVIII, Issue 17

August 28, 2020

CIEkAWOSTkI

Wakacje w PRL-u Niby trudne czasy poprzedniej epoki ustrojowej, a wielu wspomina je miło. W PRL-u wypoczywać można było na trzy sposoby: w którymś z krajów socjalistycznych (to luksus), w Polsce na wczasach pracowniczych lub na własną rękę. Wyprawa koleją, trabantem czy maluchem bez klimatyzacji – dziś niewyobrażalna – wówczas była normą. Umilały ją lody bambino, paprykarz, lemoniada…

Zorganizowane turnusy były ważnym elementem polityki ówczesnych władz. Posiadanie prawa do wypoczynku znalazło się – w 1952 roku – w konstytucji: „Obywatele Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej mają prawo do wypoczynku. (...) Organizacja wczasów, rozwój turystyki, uzdrowisk, urządzeń sportowych, domów kultury, klubów, świetlic, parków i innych urządzeń wypoczynkowych stwarzają możliwości zdrowego i kulturalnego wypo-

SATyRA

– Panie, panowie, to ścieżka wyjścia z kryzysu.

Kilka kroków i na prostej – wszystko narysowane.

Pytań nie przewidujemy!

czynku dla coraz szerszych rzesz ludu pracującego miast i wsi”.

Agitacje Wczasom towarzyszyły pogadanki propagandowe, nauka pieśni rewolucyjnych, spotkania z przodownikami pracy. Dbałość o kulturę została wpisana w status socjalistycznego przedsiębiorstwa, a wypoczynek podlegał regułom centralnego planowania. Tak jak

ważne były turnusy dla pracowników, tak też kolonie dla ich dzieci. Przedsiębiorstwa budowały własne ośrodki. W latach 70. obowiązywał Fundusz Wczasów Pracowniczych.

Wbrew pozorom to nie był prezent. Zabierano pracownikom część poborów.

Gadżety Koniecznym wyposażeniem kempingu było radio Unitra, latarka, krótkofalówka, lornetka, butla gazowa. W ośrodkach wczasowych nie trzeba było gotować, czekały stołówkowe stoły przykryte ceratami. W pokojach najczęściej znajdowały się jedynie umywalki, toaleta przeważnie wspólna dla wielu rodzin. Dla przeciętnych wczasowiczów przewidywano ośrodki składające się z płyty pilśniowej. Spartańskie warunki nagradzały atrakcje: telewizor w świetlicy, piaskownica, rowerki wodne, karty, robótki ręczne. I koniecznie dancingi. Ludzie władzy wypoczywali wygodniej – w Juracie i Sopocie. Dygnitarze ruszali też na Węgry albo do Bułgarii.  HK

37

Kulinarne muzea Muzea kojarzone gównie ze sztuką czy historią kraju mogą mieć inny charakter i przybliżać dzieje mniej wzniosłych, ale potrzebnych dziedzin życia, np. kulinariów. Gdzie je znajdziemy i co oferują?

W przypadku Polski wycieczka tropem pamiątek i sekretów polskich przysmaków można wieść przez wiele województw, dając okazję do edukacji i degustacji. Żywe Muzeum piernika – toruń Obiekt przy ul. Rabiańskiej 9 daje szansę zagniatać ciasto i tłuc przyprawy. Można oprószyć się w mące po uszy podczas jej przesiewania, uruchamiać zabytkowe maszyny, wkładać ciasto do drewnianych form. Stare sposoby produkcji przekazywane są w sposób lekki, z humorem, językiem stylizowanym na staropolski. rogalowe Muzeum – poznań Na Starym Rynku jest miejsce, które przybliża poznańską tradycję, a więc rogale świętomarcińskie, gwarę poznańską i koziołki na ratuszowej wieży. Rogal z nadzieniem z białego maku ma status Chronionego Oznaczenia Geograficznego, może powstać tylko w Wielkopolsce, według konkretnej receptury.

Muzeum chleba – radzionków W województwie śląskim jest obiekt, w którym są zabytkowe piece, narzędzia i warsztaty z pieczenia bochenków. Ideą i misją muzeum jest kultywowanie szacunku do chleba oraz związanych z nim zwyczajów.

Muzeum Miodu – pszczółki W województwie pomorskim można wiele dowiedzieć się o miodzie, pszczołach i pszczelarzach. Stoi tam stuletnia maszyna do odwirowywania miodu i kolorowe ule w postaci kościółka, wiatraka lub piekarni. Można odlewać świeczki z wosku i mierzyć kapelusz bartnika.

Muzeum oscypka – Zakopane Przy ul. Jagiellońskiej 28 są pokazane tajniki najsłynniejszego góralskiego sera. W towarzystwie prawdziwych baców można zobaczyć sprzęty pasterskie i dowiedzieć się, czym są np.: kosor, ferula czy pucenie, gołki i redykołki.

Zagroda Śledziowa – Starkowo Jadąc do Ustki, warto odwiedzić pobliską miejscowość, gdzie w starej zagrodzie jest pokazane, jak wyglądały dawne metody połowu śledzi, jakie były pierwsze konserwy rybne, stare wędzarnie i oczywiście sieci. Można też spróbować śledzi na kilkanaście sposobów.  HK

38

Reklama August 28, 2020

Volume XVIII, Issue 17

Znani i lubiani Volume XVIII, Issue 17

August 28, 2020

39

 Archiwum WEM

EWa DEmaRczyk LEgENDą  Archiwum WEM

C

haryzmatyczną, utalentowaną piosenkarkę wspomina dziś nie tylko jej najbliższe środowisko artystyczne, ale i całe starsze pokolenie Polaków. Trudno znaleźć osobę, która nie kojarzyłaby nazwiska Demarczyk. Zrosło się ono na zawsze z poezją śpiewaną. Muza tego nurtu sztuki odeszła na zawsze 14 sierpnia br.

Zakochana w strofach Tuwima śpiewała kiedyś: „Jeszcze mi tylko z oczu jasnych spływa do warg kropelka słona” (w utworze „Tomaszów”). Te słowa teraz można odnieść do wszystkich, którzy ją cenili i nie powstrzymają łez. Artystka zabłysła w latach 60., gdy śpiewała „Karuzelę z Madonnami”.

Odniosła sukces na 1. Ogólnopolskim Festiwalu Piosenki Studenckiej w Krakowie. Wyjątkowa, wykonana z najwyższym wokalnym kunsztem, interpretacja tekstu Mirona Białoszewskiego sprawiła, że zaledwie 21-letnia Demarczyk stała się gwiazdą Piwnicy pod Baranami. Wielokrotnie potwierdziła, że w wokalnym interpretowaniu poezji nie miała sobie równych. Blasku nadała m.in. tekstowi Juliana Tuwima „Grande valse brillante” w muzycznej oprawie Zygmunta Koniecznego. Zanim wycofała się z życia publicznego w latach

Ewa Demarczyk zmarła 14 sierpnia br.

90., pozostawiła po sobie zarejestrowane przez telewizję występy, film koncertowy w reżyserii Jana Laskowskiego i trzy płyty. Trzy dla współczesnych gwiazd to byłoby za mało, ale w przypadku artystki tamtego pokolenia stawiającego na jakość – wystarczyło.

– „Ewa była zjawiskowa” – wspomina kompozytor Zygmunt Konieczny.

Z kolei Marek Karewicz, dziennikarz muzyczny i fotograf, tak ją zapamiętał: „Stanęła przed mikrofonem zupełnie niepozorna. Z ostrym makijażem, w czarnej, niezbyt efektownej sukience. I zaśpiewała. Ale jak zaśpiewała! Pub-

liczność po prostu oniemiała. (...) W ciągu jednego wieczora narodziła się gwiazda”. Ewa Demarczyk słynęła nie tylko z wielkiego talentu i niesamowitego głosu, ale też bardzo ciężkiego charakteru. Była uparta i wybuchowa.

Na scenie dawała z siebie wszystko, po zejściu z niej czasem z trudem dochodziła do siebie. Koncertowała też za granicą: we Francji, Belgii, Szwajcarii, USA i Japonii.

Po złotych latach 60. i względnie dobrych 70. przyszły trudniejsze. Choć w 1986 r. Rada Miasta Krakowa powołała Państwowy Teatr Muzyki i Poezji pod nazwą Teatr Ewy Demarczyk, 6 lat później kamienica została zwrócona Kościołowi, a teatr zakwaterowano w Muzeum Lenina, na czas remontu docelowej siedziby w byłym kinie Wisła.

Zgłosili się jednak spadkobiercy przedwojennych właścicieli budynku. W 1997 r. teatr dostał nakaz eksmisji. Zespół znalazł schronienie w Bochni, ale dawał już coraz mniej koncertów. Demarczyk powoli wycofywała się z życia publicznego, nie udzielała wywiadów.

Tak było przez ostatnie 20 lat jej życia.

Mieszkała w Wieliczce pod Krakowem.

Tam też zmarła, w swoim mieszkaniu, licząc 79 lat.  hk

Film pt. „Śniegu już nigdy nie będzie” w reżyserii Małgorzaty Szumowskiej i Michała Englerta jest polskim kandydatem do oscara w kategorii najlepszy pełnometrażowy film międzynarodowy.

Taki werdykt ogłosiła w Warszawie Komisja oscarowa. Światowa premiera filmu odbędzie się we wrześniu podczas festiwalu w Wenecji. „Śniegu już nigdy nie będzie” to opowieść o mieszkającym w Polsce Ukraińcu, który – pracując jako masażysta – odwiedza aspirujących do klasy średniej mieszkańców podwarszawskich miejscowości.

Poznaje ich problemy, obawy i tajemnice.

W obsadzie znaleźli się m.in. Alec Utgoff, Maja Ostaszewska, Agata Kulesza, Andrzej Chyra, Katarzyna Figura, Weronika Rosati i Łukasz Simlat.

Za scenariusz – obok Szumowskiej – odpowiada jej wieloletni współpracownik, operator Michał Englert, krewny aktora Jana Englerta i zarazem były mąż Małgorzaty

 Archiwum WEM

Szansa Szumowskiej na Oscara

Film pt. „Śniegu już nigdy nie będzie” w reżyserii Małgorzaty Szumowskiej i Michała Englerta będzie miał premierę we wrześniu podczas festiwalu w Wenecji

Szumowskiej. Para rozwiodła się w życiu prywatnym, w zawodowym wciąż są razem i stanowią udany duet. Danie ich dwojgu szansy na Oscara może okazać się motywujące twórczo. 93. gala wręczenia nagród Amerykańskiej Akademii Filmowej odbędzie się 25 kwietnia 2021 r. Nominacje zostaną ogłoszone 15 marca.

Szumowska przyznaje, że mieli dużo szczęścia, gdyż udało im się przygotować ten film przed pandemią. Gdyby praca trwała dłużej, musieliby przerwać zdjęcia i znaleźć się w fatalnej sytuacji, jak wielu artystów. Czas społecznej kwarantanny reżyserka spędziła z rodziną na Mazurach w rodzinnej posiadłości. Ten odpoczynek jej posłużył. Reżyserka nie lubi schematów, zakłamania, dyskryminacji. W ubiegłorocznym wywiadzie do „Vogue” Szumowska powiedziała: „Kobiety nadal nie są w naszym kraju traktowane serio, więc często miałam wrażenie, że moja praca jest tu brana w nawias”. Miejmy nadzieję, że ten sukces i  HK kolejne wiele zmienią na lepsze.

Michał Szpak karierę rozpoczął od udziału w programie rozrywkowym „X Factor” w 2011 roku

Problemy Michała Szpaka Ekscentryczny artysta ma teraz trudny czas zawodowy. okazało się, że zmiana menagera pokomplikowała nieco jego sytuację.

Rozeszła się fama, że stracił prawa do swoich piosenek. Powielane przez media informacje nie są do końca zgodne z prawdą.

Rozwojem kariery Michała Szpaka przez niemal 5 lat, do końca 2019 r., kiedy to upłynął okres, na jaki zawarta została umowa agencyjna, zajmowały się J&J Musicart Ltd oraz Agencja Artystyczno-Reklamowa AS PLUS. W tym czasie Michał Szpak nagrał oba swoje albumy – „Byle Być Sobą” oraz „Dreamer”.

Okazuje się jednak, że sam artysta nie napisał ani nie skomponował żadnej z piosenek. W związku z tym prawa autorskie nie należą do niego, a aby móc wykonywać te utwory na żywo, management Michała musiał wykupywać na każdy z koncertów specjalną licencję.

Maciej Durczak, obecny menager Michała Szpaka, oświadczył, że nie zamierza płacić za wykonywanie przez artystę utworów na koncertach. Twierdzi, że opłata licencyjna stanowi przeszkodę przekraczają możliwości organizatorów i uniemożliwiającą Szpakowi granie koncertów. Poprzednia agencja artysty, wyjaśniając oficjalnie dotychczasową sytuację, udzieliła też rady swojemu następcy, aby umożliwił artyście wykonywanie piosenek, z których zasłynął i których chce słuchać publiczność, występując o licencję i płacąc twórcom należne wynagrodzenie za korzystanie z ich piosenek.

Jaka decyzja zapadnie, okaże się wkrótce.

29-letni gwiazdor ma dużo fanów. Pochodzi z Jasła, a karierę rozpoczął od udziału w programie rozrywkowym „X Factor” w 2011 roku, wykonując utwór Czesława Niemena „Dziwny jest ten świat”. Artysta słynie z niebanalnych stylizacji i mocnego wizerunku. Jego odważne stroje, makijaż i specyficzny sposób bycia wzbudzają wiele kontrowersji. Ekscentryczny styl wokalisty jest jego cechą charakterystyczną i bardzo chętnie go podkreśla.  HK

40

Reklama August 28, 2020

Volume XVIII, Issue 17