Biały Orzeł - White Eagle FL&GA Easter Edition

March 26, 2021 | Volume XIX | Issue 6

F LO R I DA / G E O RG I A

BiałyOrzel24.com

E D I T I O N

Znaleziona w Nebrasce i sprowadzona do Connecticut figura św. Antoniego symbolem tak bardzo potrzebnego dziś wzmocnienia wiary i nadziei dla małej polskiej parafii i całej Polonii

iego

Alana Cybulsk

Po powrocie do domu Alana Cybulskiego oraz statuę św. Antoniego powitał biskup Frank Joseph Caggiano

 Archiwum

Św. Antoni wielkanocną nadzieją

Alan Cybulski ma 21 lat. Do USA przyjechał z rodziną 10 lat temu. Jest klerykiem związanym z parafią św. Michała Archanioła w Bridgeport na południu stanu Connecticut, choć obecnie jest na urlopie dziekańskim. Od kilku lat wspiera pracę proboszcza parafii – o. Norberta Siwińskiego, wspólnotę parafialną i lokalną Polonię. To właśnie on w połowie stycznia wyruszył w niespodziewaną podróż do oddalonej o 1,500 mil Nebraski po statuę św. Antoniego.

Ciąg dalszy  str. 10-11

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

March 26, 2021

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6

WSTĘP

W



MARciN BoLec REDAKTOR NACZELNY

ygląda na to, że rozpoczęty proces szczepień nie zdusi pandemii koronawirusa tak szybko, jak myśleliśmy jeszcze kilka miesięcy temu. Najnowsze statystyki zakażeń w ramach tzw. III fali są bowiem gorsze niż jesienią. Dotyczy to zarówno krajów, w których szczepienia idą dość szybko, jak Wielka Brytania, Izrael czy Stany Zjednoczone, jak i tych, gdzie szczepionek brakuje, w tym w Polsce.

Dlatego cały czas potrzebne są nam maseczki, zachowanie dystansu i jak najczęstsza dezynfekcja. Cieszy to, że osoby, które nie respektują tych zasad, są piętnowane, niezależnie od tłumaczeń, jakie temu towarzyszą. Jeśli w marcu i w kwietniu nie wydarzy się katastrofa, to w kolejnych miesiącach – podobnie jak przed rokiem – będzie lepiej. Lockdown budzi wiele emocji, zwłaszcza wśród przedsiębiorców, którzy tracą na nim ekonomicznie, ale nie zapominajmy, że odejście od ograniczeń bardzo szybko doprowadzi nas do jeszcze gorszej sytuacji, w której nie będzie możliwe nawet to, co teraz.

Warto o tym pamiętać także teraz, podczas Świąt Wielkanocnych. W jednej z telewizji usłyszałem bardzo prostą i zwięzłą wypowiedź, która oddaje sedno sprawy – „lepiej nie spotkać się teraz i spotkać się za rok, niż spotkać się teraz i nie spotkać się za rok”. Innymi słowy – nie warto ryzykować zdrowiem naszym i naszych bliskich. Życzę Państwu spokojnych, zdrowych i rodzinnych Świąt Wielkanocnych. Niech będą okazją do modlitwy, odpoczynku, ale też do radości. To jedna z tych tradycji, którą amerykańska Polonia podtrzymuje od pokoleń i warto zadbać o to, by to się nie zmie• niło.

TVP Polonia wraca do Ameryki Północnej i Południowej Telewizja Polska S.A. zakończyła sukcesem proces z firmą Spanski Enterprises Inc. prowadzony przed Sądem w Nowym Jorku. Oznacza to, że kanał ten będzie ponownie dostępny zarówno w Ameryce Północnej, jak i Południowej.

Umowa pomiędzy TVP a firmą Spanski Enterprises wygasła 13 grudnia 2019 r. Jeszcze przed tą datą Spanski Enterprises Inc. wystąpił z powództwem przeciwko Telewizji Polskiej

roBerT LewAndowski Napastnik Bayernu Monachium strzela gola za golem i goni historyczny rekord Gerda Muellera, który w jednym sezonie Bundesligi strzelił 40 bramek. Wspaniała forma na 3 miesiące przed mistrzostwami Europy.

Borys BudkA Przewodniczący Platformy Obywatelskiej zamieścił w internecie zdjęcie urodzinowego tortu, na którym 8 gwiazdkami nawiązał do wulgarnego hasła opozycji. I po raz kolejny udowodnił, że nie ma w polityce nic ciekawego do powiedzenia.

KURSY WALUT: 1 USD = 3.88 PLN  | 1 PLN = 0.25 USD 

Editor-in-Chief & Managing Partner Marcin A. Bolec – editor@whiteeaglenews.com Associate Editor: Joanna Szybiak

www.whiteeaglenews.com

Źródło: Narodowy Bank Polski. Kursy z 2 dni przed datą wydania.

Reporters: Marek Kania, Edward Bolec, Barbara Bilińska Bolec, Agnieszka Granatowska, Robert Strybel, Halina Kossak, Halina Głowacka, o. Tymoteusz Michał Tarnacki, Arkadiusz Rogowski

Advertising: Helena Boczoń

Contributors: Robert Rothstein, Czesław Michałowski, Ryszard Urbaniak, Zofia Braun, Tomasz Moczerniuk, Barbara Szenk, Dominika Heyduk, Bogumiła Gładysz

Graphics: Tomasz Świętoniowski, Zbigniew Czeranowski

Intern & Special Projects Manager: Aleksandra Szynkielewska

Office Manager: Andrea Hardy

Sales & Editorial: (860) 223-1150 Email: info@whiteeaglenews.com

Telewizja Polska, broniąc prawa do samodzielnego wyboru sposobu dystrybucji i ewentualnych partnerów, zmuszona była do wstrzymania dystrybucji programu TVP Polonia na terytorium obu Ameryk w ostatniej fazie sporu.

Dzięki pomyślnie zakończonemu procesowi program TVP Polonia będzie niebawem ponownie dostępna w Amerykach, szczególnie dla Polonii zamieszkującej Stany Zjednoczone.

•

PLUS, MINUS

Publisher & Managing Partner Darek Barcikowski – publisher@whiteeaglenews.com

WhITE EAGLE MEDIA, LLC 55 Broad St. Suite 220 New Britain, CT 06053

S.A. i rozpoczął spór sądowy, w którym dowodził, że ma prawo do jednostronnego wydłużenia czasu trwania umowy uprawniającej do wyłącznej dystrybucji programu TVP Polonia na terenie obu Ameryk na kolejne 10 lat.

Warunki umowy z firmą Spanski Enterprises Inc. zakładały wyłączność tej firmy do dystrybucji TVP Polonia na określonych rynkach oraz dawały jej wiele innych uprawnień, które Telewizja oceniała, jako niekorzystne dla nadawcy publicznego.

www.BialyOrzel24.com

Facebook.com/BialyOrzel24

The White Eagle is a biweekly publication of White Eagle Media LLC. The content of this publication may not be reprinted or re-transmitted in whole or in part without the expressed written consent of the publisher. White Eagle Media assumes no responsibility for advertising content or errors but will reprint whatever part of the advertisement needs corrections if written notice is submitted within a week of the date of publication. Unsolicited photos will not be returned. The newspaper accepts no responsibility for unsolicited manuscripts, photographs or artwork.

The White Eagle welcomes letters from its readers. Letters must be signed and include a daytime telephone number. Letters may be edited for space restrictions. Back issues can be ordered by sending a request specifying the edition and date as well as a processing fee of $5.00 per copy. Some issues may no longer be available. Annual subscriptions are available at the rate of $89. Semiannual subscriptions are available at a rate of $49. All requests, inquiries and unsolicited content should be sent to White Eagle Media LLC P.O. Box 52057, Boston, MA 02205.

Integralną częścią gazety „Biały Orzeł” – „White Eagle” jest dodatek edukacyjno-rozrywkowy dla dzieci i młodzieży pn. Edukacja Polonijna. Projekt jest realizowany we współpracy z Konsulatem Generalnym RP w Nowym Jorku oraz współfinansowany ze środków MSZ.

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

March 26, 2021

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6

OLIWIer WaSILeWSkI – MedIcare

 Oliwier Wasilewski

Posiadasz Medicare? Zainteresuj się programem Extra Help

J

 Archiwum O. Wasilewskiego

eżeli jesteście Państwo już posiadaczami, bądź w najbliższym czasie uzyskacie prawa do ubezpieczenia Medicare, gorąco zachęcam, aby zainteresować się federalnym programem pomocowym o nazwie Extra Help, często zwanym też Low Income Subsidy, w skrócie LIS. Jest to program subsydiowania wydatków własnych (składek, deductible i kosztu leków) związanych z planami na leki w ramach części D Medicare. Głównym kryterium kwalifikującym do tego programu są odpowiednio niskie dochody i oszczędności osób korzystających z Medicare.

Program ten oferuje osobom, które się na niego zakwalifikują, następujące benefity:

 Opłaconą w całości bądź częściowo składkę za

plan na leki do pewnej ustalonej dla każdego stanu kwoty (np. na rok 2021 dla stanu FL jest to kwota $ 30.76).  Eliminuje w całości lub częściowo tzw. deductible, czyli początkowy koszt własny.  Obniżone dopłaty tzw. copayment do leków refundowanych w ramach posiadanego planu.

W przypadku niektórych leków są to oszczędności idące w dziesiątki, a nawet setki dolarów.  Eliminuje karę za spóźnioną rejestrację w planie na leki, tzw. Late Enrollment Panalty, osobom, które nie przystąpiły do niego w wyznaczonym terminie.  Eliminuje konieczność płacenia wyższych copayments w tzw. luce w pokryciu na leki – Donut Hole.  Otwiera możliwość zmiany ubezpieczenia na leki lub planu Medicare Advantage raz na kwartał.  Eliminuje konsekwencje płacenia wyższych dopłat za leki w tzw. luce w pokryciu (ang. coverage gap /donut hole).

Według danych dostępnych na stronie Medicare Rights Center na program Extra Help w roku 2021 mogą się zakwalifikować osoby, których roczne dochody nie przekroczą $19,140, zaś dla małżeństw mieszkających razem $25,860. Pod uwagę brane są też oszczędności osób starających się o ten program. I tak dla pojedynczej osoby

Ta kolumna powstała w celach edukacyjnych i w żadnym wypadku nie może zastępować porady prawnej.

oszczędności nie mogą przekraczać $14,790, a dla małżeństw $29,520. Do oszczędności zaliczane są: nieruchomości, które nie są stałym miejscem naszego zamieszkania (np. domy letniskowe lub dochodowe), depozyty na kontach bankowych, certyfikaty, akcje spółek giełdowych, obligacje, fundusze inwestycyjne, konta IRA i posiadana przez nas gotówka. Nie są natomiast brane pod uwagę np. ubezpieczenie na życie, posiadane samochody czy biżuteria.

Wystąpić o program Extra Help możemy na kilka sposobów. Proces ten odbywa się poprzez kontakt

z biurem Social Security Adminiatration. Osoby, które właśnie przystąpiły do Medicare, otrzymują drogą pocztową, gotową do wypełnienia i odesłania aplikację oznaczoną numerem SSA-1020B. Aplikację tę można również złożyć przez internet na stronie www.socialsecurity.gov/i1020 lub dzwoniąc do lokalnego biura tej instytucji. O program Extra Help, mogą się starać w dowolnym momencie, wszystkie osoby posiadające Medicare, niezależnie od tego, jak długo są jego posiadaczami. Musimy oczywiście spełniać opisane powyżej warunki dochodowe i oszczędnościowe. Jeżeli program Extra Help zostanie nam przyznany, powinniśmy każdego roku pod koniec sierpnia lub na początku września otrzymywać z biura Social Security Administration formularz, który jest wnioskiem o przedłużenie go na kolejny rok. Formularz ten nosi nazwę Review of Your Eligibility for Extra Help i jest oznaczony symbolem SSA 1026B. Powinniśmy go odesłać w przeciągu 30 dni do biura SSA, gdzie zostanie podjęta decyzja o jego przedłużeniu, zmianie poziomu dofinansowania lub odmowie na kolejny rok.

Jeżeli Social Security wyda pozytywną decyzję, otrzymamy wówczas pismo, tzw. Notice of Award, w którym określony zostanie poziom dofinansowania (pełny lub częściowy). W przypadku odmowy biuro Social wyśle nam pismo zatytułowane Notice of Denial. Zdarza się też tak, że program ten jest niektórym osobom zatwierdzany automatycznie. Najczęściej są to osoby, którym przysługuje jakaś forma stanowego dofinansowania, np. Medicaid, Medicare Savings Program lub SSI. Program Extra Help jest szczególnie pomocny dla osób przyjmujących drogie lekarstwa, np. tzw. markowe lub specjalistyczne, które nie mają generycznych zamienników. Obniżki dopłat, tzw. copayments, są wówczas bardzo znaczące. Lekarstwa, za które musielibyśmy dopłacać kilkadziesiąt lub kilkaset dolarów, mogą nas kosztować kilkanaście razy mniej. W celu uzyskania dodatkowych informacji na temat programu Extra Help, pomocy w wypełnieniu o niego aplikacji lub innych zagadnień związanych z Medicare można się ze mną kontaktować po bezpłatną konsultację • pod numerem 773-620-5258.

oLiWieR WASiLeWSKi Absolwent Politechniki Lubelskiej i Loyola University w Chicago (MBA). Zagadnieniami ubezpieczeń Medicare zajmuje się już ponad dwanaście lat. Pracował dla UnitedHealthcare (oddział Medicare Solutions), jako manager niezależnych agentów ubezpieczeniowych i dyrektor rynków etnicznych na stan IL. Był odpowiedzialny za stworzenie kompleksowej strategii wprowadzenia produktów ubezpieczeń Medicare tej firmy na rynek polonijny. Asystował w przygotowaniu i tłumaczeniach materiałów edukacyjnych, sprzedażowych i marketingowych. Obecnie właściciel agencji ubezpieczeniowej Health Insurance Center i agent ubezpieczeniowy na stany: Floryda, Illinois, Wisconsin, Arizona, Colorado i Connecticut. Tel. 773-620-5258.

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

March 26, 2021

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6

30 lat Polskiej Misji Miłosierdzia Bożego w St. Petersburg

Misja z misją 1 stycznia 1991 roku Polską Misję Miłosierdzia Bożego ustanowił i wyniósł do godności parafii należącej do diecezji Saint Petersburg ówczesny biskup diecezji St. Petersburg – John Favalora.

Jest to jedyna polska parafia katolicka działająca na terenie St. Petersburg, Tampa i Clearwater, na zachodnim wybrzeżu Florydy. Działa nieprzerwanie od 1991 roku i jej głównym celem jest opieka duszpasterska nad Polakami zamieszkującymi diecezję St. Petersburg. Dodatkowo Misja

aktywnie wpisuje się w propagowanie polskiego i chrześcijańskiego dziedzictwa, ojczystej kultury i tradycji oraz polskiego języka wśród Polonii zamieszkującej podległe jej tereny.

W niedzielę, 11 kwietnia, o godz.

13:00 w kościele św. Pawła w Saint Petersburg zostanie odprawiona uroczysta msza święta dziękczynna z okazji 30-lecia Polskiej Misji Miłosierdzia Bożego. Mszy św. przewodniczyć będzie Jego Ekscelencja ks. biskup Gregory Parkes, Ordynariusz Diecezji Saint Petersburg.  OPr. JLS

25-lecie Polskiego Centrum w Clearwater Polskie Centrum im. Jana Pawła II w Clearwater to instytucja, która bardzo prężnie działa i jest ośrodkiem tętniącym polonijnym życiem.

W tym roku obchodzi ćwierć wieku istnienia. Aby godnie uczcić tę rocznicę w sobotę, 24 kwietnia, odbędzie się uroczysty bankiet jubileuszowy. Zostanie też wydana książka jubileuszowa, w której organizacje i osoby prywatne mogą umieszczać życzenia. Jeśli ktoś jest zainteresowany taką formą wsparcia Polskiego Centrum, proszony jest o kontakt z biurem PC pod numerem tel.

(727) 298-8609 lub e-mailem: Polcenterbiuro@gmail.com.  OPr. JLS

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

March 26, 2021

Na Florydzie odbyły się 21. Polonijne Mistrzostwa Świata w Golfie

Turniej Polonia Open M

imo pandemii w dniach 2426 lutego na Florydzie odbyła się 21. edycja Polonijnych Mistrzostw Świata w Golfie – „Polonia Open by Żywiec”. Impreza ma swe korzenie jeszcze w drugiej połowie lat 90., choć po raz pierwszy turniej Polonia Open został zorganizowany w 2001 roku przez grupę polsko-amerykańskich miłośników sportu związanych z nowojorskim Riverdale Tennis i Polish American Golf Association (PAGA). Początkowo była to przede wszystkim impreza tenisowa, skupiająca znanych zawodników. Towarzyszące jej rozgrywki golfowe odgrywały coraz ważniejszą rolę, by po dwóch latach zyskać równorzędny status. W 2004 roku

Głównym sponsorem turnieju jest Żywiec

turniej golfowy – organizowany przez obecnego prezesa PAGA Pawła Gąsiora – zgromadził liczbę aż 120 graczy.

Tegoroczna edycja, ze względu na wciąż trwającą pandemię COVID-19, postawiła przed organizatorami liczne wyzwania, którym jednak sprostali, a cały turniej przyniósł wiele sportowych emocji i radości zarówno organizatorom, jak i przede wszystkim uczestnikom. Pierwsza runda turnieju została rozegrana na polu WEST w The Fountains CC, dwie pozostałe rundy odbyły się na polu EAST i WEST w Indian Spring CC, gdzie miała też miejsce ceremonia zakończenia turnieju i wręczenie medali oraz statuetek zwycięzcom.  JLs

 Facebook.com/SloneczneRadio

Mimo pandemii sportowa tradycja nie została przerwana. W tegorocznych rozgrywkach udział wzięło kilkadziesiąt osób

Zwieńczeniem mistrzostw był bankiet w The Indian Springs Country Club

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6

Św. Antoni wielkanocną nadzieją  Archiwum Alana Cybulskiego

Dokończenie  ze str. 1

S

łuchając opowieści Alana o jego zimowej wyprawie, nie sposób nie zacząć zastanawiać się, czy ta niespodziewana podróż, obfitująca w szczęśliwe zbiegi okoliczności, nie była przeznaczeniem. Św. Antoni to patron osób i rzeczy zaginionych. Być może właśnie przeznaczeniem figury było znaleźć się w Bridgeport i stać się symbolem odradzającej się nadziei w tych trudnych czasach? Pasja, wiara i nadzieja, z jaką młody kleryk opowiada o swojej przygodzie oraz jego chęć dzielenia się tą opowieścią i błogosławieństwem św. Antoniego z całą Polonią sprawiły, że to właśnie tą historią chcemy wprowadzić Was w pełen nadziei wielkanocny czas i otworzyć tegoroczne świąteczne wydanie „Białego Orła”.

Zapraszamy do lektury wywiadu, w którym Alan opowiada, jak znalazł św.

Antoniego – po to, by mogli go odnaleźć także parafianie kościoła św. Michała Archanioła w Bridgeport i cała Polonia.

Po takim wysiłku, jaka była Twoja reakcja, kiedy zobaczyłeś figurę po raz pierwszy „na żywo” w Nebrasce?

Wcześniej widziałeś ją przecież tylko na zdjęciu...

Byłem bardzo wzruszony. Nie spodziewałem się, że będzie aż tak realistyczna.

Statua okazała się być wyższa ode mnie.

Była niesamowicie precyzyjnie wykonana.

Muszę przyznać, że to było wzruszające „spotkanie”. Uświadomiłem sobie, że pozyskanie jej było warte każdego wysiłku.

Nie mogłem się doczekać, aby wrócić z nią do Bridgeport.

„Biały Orzeł”: Historia związana ze statuą św. Antoniego, która trafiła do Waszej parafii aż z Nebraski jest dziełem przypadku czy przeznaczeniem?

Jak to się wszystko w ogóle zaczęło?

Alan Cybulski: Myślę, że całokształt tej historii świadczy o tym, że ta figura była dla nas przeznaczona i że św. Antoni sam nas znalazł, a nie my jego. Zacznę od tego, że ojciec Norbert, nasz proboszcz, który jest franciszkaninem, ma doktorat z teologii i nauczania św. Antoniego, więc ta postać jest bardzo bliska jego sercu. Jest on jednym z najbardziej znanych świętych w religii katolickiej. Jeszcze zanim pojawił się temat figury, około rok temu rozpoczęliśmy cotygodniowe wieczorne nabożeństwa poświęcone św. Antoniemu. Od jakiegoś czasu jednak zastanawialiśmy się, jak możemy jeszcze bardziej przybliżyć postać tego świętego naszym parafianom i wykorzystać jego łaski i błogosławieństwa. W ludzkiej naturze leży to, że bardziej nawiązujemy do tego, co namacalne, i dlatego uznaliśmy z ojcem Norbertem, że najlepszym sposobem na przybliżenie postaci św. Antoniego i ułatwienie naszym parafianom modlitwy do niego byłoby pozyskanie dla naszej parafii przedstawiającej go figury. Zaczęliśmy więc jej szukać, ale okazało się, że nie jest to takie proste. Niektóre były za drogie, inne były źle wykonane albo po prostu do nas nie przemawiały. Tak było aż do grud-

nie zmieściłaby się do mojego własnego.

Była to długa trasa, więc projekt wymagał też zorganizowania noclegów, całej logistyki podróży, no i oczywiście najważniejszym pytaniem było: kto za to wszystko, oraz za statuę, zapłaci? Lecz jak tylko parafianie dowiedzieli się o figurze, kilka osób bez wahania zadeklarowało wsparcie finansowe, aby ją pozyskać i przewieść do Connecticut. Natomiast znajomy, który mieszka w stanie Iowa, pomógł mi zorganizować noclegi w Ohio, w Iowa, w Nebrasce, Indianie i w Pensylwanii. Były to rodziny, które przeszły już przez Covid i uznały, że ryzyko związane z przenocowaniem obcej osoby jest minimalne. Ostatecznie udało się to wszystko zorganizować i 11 stycznia wyruszyłem z Connecticut w podróż... a raczej na misję. Każdego dnia spędzałem około 9-10 godzin za kierownicą i 16 stycznia byliśmy razem ze św.

Antonim już z powrotem w Connecticut.

Już w Connecticut, ale jeszcze przed powrotem do Bridgeport, mieliście niespodziewane przywitanie...

Po dotarciu do Nebraski Alana zdziwiło, że statua św. Antoniego jest tak bardzo realistyczna i wyższa od niego

nia zeszłego roku, a dokładnie – do Sylwestra…

Co takiego szczególnego wydarzyło się ostatniego dnia roku?

Przeglądałem Facebook, na którym jestem członkiem różnych katolickich grup, i nagle zobaczyłem anons o figurze św. Antoniego, która była na sprzedaż. Od razu coś mnie do niej przyciągnęło. Wyczytałem, że znajdowała się ona w miejscowości Hastings w stanie Nebraska. Zrobiłem zdjęcie i wysłałem do proboszcza, który podzielił mój entuzjazm. Napisałem więc do osoby, która ją wystawiła na

sprzedaż, i dowiedziałem się, że jest ona za ciężka i za delikatna aby ją wysłać pocztą. Sprzedawca zasugerował, że trzeba ją odebrać osobiście. Bardzo chcieliśmy, aby trafiła ona do naszej parafii, więc poprosiliśmy, aby ją dla nas zatrzymali, dopóki nie wymyślimy sposobu, by ją móc odebrać z miejsca oddalonego o prawie 1,500 mil od Bridgeport.

Tak, postanowiłem zatrzymać się na chwilę w swojej rodzinnej parafii w miejscowości Shelton. Sam nie wiem, co mną kierowało, że zdecydowałem się zboczyć z trasy i tam zawitać. Okazało się, że w tej właśnie parafii odbywało się akurat bierzmowanie i był na miejscu obecny biskup, o czym nie miałem wcześniej pojęcia. Po ceremonii poprosiłem biskupa, żeby zajrzał do bagażnika mojego samochodu. I w ten sposób, całkiem niespodziewanie, złożyło się tak, że pierwszą osobą, która powitała nas w Connecticut i zobaczyła statuę św. Antoniego był sam biskup diecezji Bridgeport Frank Joseph Caggiano!

I co było dalej?

Nie pozostało nam nic innego, jak wsiąść w samochód i wyruszyć w kierunku Nebraski! Ale to też nie było takie proste.

Musieliśmy wynająć samochód, bo statua

A jak zareagowali parafianie w parafii św. Michała, czyli w docelowym miejscu, do którego trafiła statua z Nebraski?

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

March 26, 2021

Przyjechaliśmy w sobotę. Na miejscu czekała już na nas grupa parafian. Wyjęliśmy figurę i umieściliśmy ją w korytarzu kościoła. Wszyscy byli bardzo zaciekawieni, jak wygląda figura, która wywarła na nich ogromne wrażenie.

Wszyscy chcieli dotykać figury i się przy niej pomodlić. Towarzyszyło temu sporo emocji! Kolejnym szczęśliwym zbiegiem okoliczności było to, że kilka tygodni przed tym, nim znalazłem statuę na Facebooku, zapisała się do nas do parafii nowa rodzina, której członek był profesjonalnym konserwatorem zabytków. Pokazał mi nawet zdjęcia swoich prac. Nasza statua była w dobrym stanie, ale wymagała renowacji. Adam, bo tak nazywa się nowy parafianin, o którym mowa, zadeklarował, że odrestauruje statuę. Odnawianie potrwa jeszcze około miesiąca, może dwóch.

coraz więcej Polonii – nie tylko z całej Ameryki, ale i z całego świata. I od nich też trafia do nas każdego dnia coraz więcej intencji... od osób z Teksasu, Arizony, a nawet z Australii. Myślę, że Bóg szykuje dla naszej wspólnoty, której częścią są dziś osoby z różnych zakątków kraju i świata, coś wielkiego.

rzeczywiście, Wasza parafia jest bardzo aktywna w mediach społecznościowych, a wszystkie odbywające się nabożeństwa można oglądać w internecie i uczestniczyć w nich wirtualnie.

Czy to jest coś, co będzie kontynuowane nawet po pandemii? Czy chcecie w taki właśnie sposób podzielić się Waszym św. Antonim z Polonią i ze światem?

Czy gdy już zostanie przewrócony jej oryginalny wygląd, odbędzie się jej poświęcenie bądź ceremonia związana z jej oficjalnym odsłonięciem?

Tak, planujemy, że taka właśnie ceremonia będzie miała miejsce 13 czerwca, w dniu św. Antoniego.

Pozwól, że powtórzę pytanie, które zadałem na samym początku. Podsumowując te wszystkie wydarzenia i szczęśliwe zbiegi okoliczności, czy uważasz że znalezienie tej figury w Nebrasce oraz cała wyprawa po nią i sprowadzenie jej do Connecticut jest zwykłym przypadkiem, czy może można nazwać to przeznaczeniem?

Jeżeli wszystkie te wydarzenia miałyby być przypadkiem, byłby to niesamowity zbieg okoliczności; od samego sposobu, w jaki ją znalazłem, po zorganizowanie całej trasy i wyruszenie w drogę, pokonanie takiej odległości, potem powitanie przez biskupa czy sam fakt, że nagle w parafii pojawił się konserwator zabytków, który podjął się renowacji – tych zdarzeń było wiele, zbyt wiele, by uznać je tylko za przypadek. Jestem przekonany że to nie my znaleźliśmy św. Antoniego, to on sam nas znalazł.

Proboszcz Norbert Siwiński cieszy się, że nowa rzeźba niebawem trafi do wnętrza kościoła i wiąże z nią ogromne duchowe nadzieje

Mamy wiosnę, za chwilę rozpocznie się Wielki Tydzień, zwykle jest to czas, który kojarzy nam się z odrodzeniem, nowym początkiem. Teraz, w tych trudnych, pandemicznych czasach, w sposób szczególny szukamy jakiegoś oparcia, źródła nadziei, której nam wszystkim tak bardzo dziś potrzeba.

Czy uważasz, że ta niezwykła historia i sama obecność św. Antoniego będzie źródłem takiej nadziei dla parafian?

Tak, zdecydowanie. Co tydzień po mszy odczytujemy intencje, które trafiają do nas od parafian przez cały tydzień. Para-

fianie proszą o interwencję św. Antoniego w różnych sprawach, począwszy od próśb o zdrowie, np. w przypadku choroby nowotworowej, po problemy związane z utratą pracy czy prośby o modlitwę w intencji znalezienia prawdziwej miłości.

Myślę, że św. Antoni jest patronem nie tylko osób i rzeczy zagubionych, ale i symbolem nadziei, i w naszej parafii doznaliśmy już wiele przypadków jego łask i interwencji. Od jakiegoś czasu, a właściwie od roku, kiedy to zaczęła się pandemia, nasze msze i nabożeństwa są dostępne w internecie, partycypuje w nich

Tak, nasza wspólnota bardzo się rozrosła w tym okresie. Dla wielu osób staliśmy się nie tylko ostoją wiary, ale również źródłem wsparcia i nadziei, szczególnie w tym trudnym okresie pandemii. Cieszy nas, że jesteśmy w stanie dotrzeć do coraz większego grona osób.

Cieszy nas też to, że wiele z tych osób się z nami kontaktuje, przesyła nam swoje intencje, listy, słowa uznania. Chcemy dzielić się naszymi błogosławieństwami, a w szczególności tymi, którymi obdarzać nas będzie św. Antoni, z Polonią i ze światem.

Rozmawiał  dArek BArcikowski

Strona parafii: www.stmichaelbridgeport.com Strona Facebook: facebook.com/StMichaelBPT Kanał Youtube: Pracownia Świętego Antoniego

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6

20-letnia Eliza Folkert z Atlanty wygrała Międzynarodowy Konkurs Chopinowski w Teksasie

Zakochana w Chopinie

Archiwum rodziny Folkert

O

gromny talent w połączeniu z ciężką pracą zawsze przynosi sukcesy. Udowodniła to Eliza Folkert z Atlanty, wygrywając 29. edycję Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego w Corpus Christi w Teksasie. 20-letnia Polka z amerykańskim obywatelstwem studiuje w Jacobs School of Music w Indiana University i należy do grona najbardziej obiecujących młodych pianistów w Stanach Zjednoczonych. Już wkrótce nagra własną płytę z utworami Chopina.

Eliza jest córką pianisty Piotra Folkerta i Doroty Lato-Folkert, prezes Towarzystwa Chopinowskiego w Atlancie. Ich fascynacja muzyką Chopina sięga okresu, kiedy mieszkali jeszcze w Polsce, słuchając wykonań Konkursów Chopinowskich. Jak podkreślają, ze szczególną uwagą od 1975 roku, kiedy zwycięzcą został słynny Krystian Zimerman. Dlatego muzyka klasyczna towarzyszyła ich córkom od dziecka.

Grę na fortepianie Eliza zaczęła w wieku czterech lat. Pod okiem rodziców szybko robiła duże postępy, m.in. wygrywając jako 12-latka konkurs pianistyczny w Natchez, MS (jej młodsza o rok siostra Emilia zdobyła wtedy II miejsce).

– Obydwoje z mężem jesteśmy przeciwnikami kreowania z dzieci artystów na siłę, bo to doprowadza do tego, że się szybko wypalają – mówiła 8 lat temu w rozmowie z „Białym Orłem” Dorota LatoFolkert. Niefortunny los sprawił, że o profesjonalnej karierze pianistki mogła myśleć tylko Eliza. Brała udział w międzynarodowych festiwalach, koncertach i kursach mistrzowskich, m.in. w Paryżu, hiszpańskiej Valldemossie, Helsinkach, Salzburgu i w Dubaju. Otrzymała też Stypendium Chopinowskie w Miami oraz wystąpiła w prestiżowej sali Carnegie Hall w Nowym Jorku.

Chopin przede wszystkim Od dwóch lat 20-letnia pianistka studiuje w prestiżowej Jacobs School of Music w Indiana University. – Dziennie spędzam około 7 godzin przy fortepianie – mówi Eliza Folkert. – Praca z moim profesorem nad doskonaleniem warsztatu jest dla mnie bardzo ważna, znakomicie się z nim rozumiem, ale on wielokrotnie podkreśla, że na pierwszym miejscu powinna być zdecydowanie moja interpretacja. Zawsze bardzo ważne były i będą też rady mojego taty, który był moim pierwszym nauczycielem – dodaje.

Eliza Folkert podczas koncertu w Carnegie Hall

Jej ulubionym kompozytorem zawsze był i pozostanie Fryderyk Chopin. – Jego muzyka zawsze przypomina mi kraj, z którego pochodzą moi rodzice. Bardzo bliskie są mi emocje Chopina. Spośród wielu utworów Chopina szczególne miejsce zajmuje I Scherzo Chopina z kolędą „Lulajże Jezuniu”, które zawsze przypomina mi piękną wigilię, którą obchodzimy w naszym domu zgodnie z polską tradycją – mówi artystka.

– Wśród wielu miejsc związanych z Chopinem miałam zaszczyt zagrać koncert w Żelazowej Woli (miejsce narodzin Chopina), klasztorze w Valldemossie na Majorce (gdzie Chopin skomponował przepiękne Preludia) oraz w Paryżu. Niezapomnianym doświadczeniem było też dla mnie słuchanie na żywo 6 lat temu przesłuchań do Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego w Warszawie. Możliwość słuchania tylu różnych interpretacji była dla mnie dużym przeżyciem – dodaje pianistka.

Polskie akcenty Mama Elizy podkreśla, że te liczne podróże i koncerty miały olbrzymi wpływ na grę jej córki. – Eliza co roku jeździła na wakacje do Polski, odwiedzała miejsca

Młodsza o rok Emilia mocno kibicuje siostrze

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

March 26, 2021

Amerykański Instytut Kultury Polskiej w Miami zaprasza do wspólnego świętowania prawie 50-letniej historii tej instytucji

wirtualna ceremonia zamiast balu

 Archiwum WEM

Muzykę Chopina kocha cała rodzina Folkertów. Eliza poszła w ślady taty, który jest zawodowym pianistą

związane z Chopinem. Te polskie akcenty w jej życiu i w interpretacjach są bardzo silne – mówi Dorota Lato-Folkert. – Chopin był bardzo wrażliwym człowiekiem, jego najwcześniejsze kompozycje noszą znamiona jego geniuszu, któremu udało się połączyć polską melodykę, nostalgiczną naturę wielu polskich tańców narodowych z własną słowiańską wrażliwością. Nasze Towarzystwo Chopinowskie w Atlancie gości corocznie wielu pianistów z całego świata, wielu z nich z prestiżowymi miejscami na Konkursie Chopinowskim w Warszawie. Oczywiście interpretacje tych pianistów są bardzo dobre pianistycznie, ale bardzo często brakuje w nich tego chopinowskiego ducha. Eliza tego ducha rozumie, czuje – dodaje.

– Eliza grała Chopina niemal od samego początku swojej pracy nad instrumentem – zaznacza Piotr Folkert, tata pianistki. – Polonez g-moll, pierwszy publikowany utwór Chopina, który zresztą Chopin napisał w wieku siedmiu lat, Eliza grała właśnie w tym wieku. Potem idąc przez wszystkie szczeble trudności pianistycznych, grając Walce, Nokturny, Impromptus w wieku 12 lat zaczęła prace nad Etiudami opus 10 – z pewnością najbardziej zaawansowanymi dziełami Chopina – mówi. Jak dodaje, muzyka Chopina jest wykonywana na całym świecie z równym powodzeniem, jest porywająca dla osób w każdym przedziale wiekowym i osób każdej rasy, ale niewielu jest jego zdaniem pianistów, którzy potrafią w tej muzyce połączyć kunszt pianistyczny, wirtuozerię wykonania z emocjami, które ukryte są w taktach tej muzyki. – Przed Elizą jest oczywiście bardzo wiele pracy, ale jej interpretacje już teraz wróżą, że znalazła właściwy balans i proporcje w swojej grze – ocenia tata.

Ambitne plany W styczniu 2021 roku Eliza Folkert oczarowała swoją grą jury 29. edycji Międzynaro-

dowego Konkursu Chopinowskiego w Corpus Christi w Teksasie. To jedno z najbardziej prestiżowych tego typu wydarzeń w całych Stanach Zjednoczonych. Po zagraniu Scherza h moll, którego środkową częścią jest polska kolęda „Lulajże Jezuniu”, uzyskała ogromny aplauz za polską interpretację. Dyrektor Konkursu Nina Drath przyznała, że właśnie polskie zrozumienie muzyki Chopina przekonało sędziów o przyznaniu głównej nagrody Elizie.

– Jest to dla mnie bardzo ważna nagroda i ogromne wyróżnienie. Konkurencja była bardzo silna. Byli przedstawiciele wielu państw z całego świata. Myślę, że jurorom podobała się moja interpretacja.

Podkreślali, że potrafiłam oddać w swojej muzyce ducha Chopina – mówi dumna ze swojej polskości artystka, która w nagrodę otrzymała możliwość profesjonalnego nagrania i wydania płyty.

Jak nietrudno odgadnąć, wybrała na nią wyłącznie utwory Chopina. – Planuję nagrać Scherzo h moll op. 20, Barkarole, Nocturny op. 55, Walce, Impromptus oraz Mazurki op. 24. Nie wyobrażam sobie, aby moja pierwsza płyta nie była poświęcona w całości muzyce Chopina – podkreśla 20-letnia pianistka.

– Jestem z niej dumna, ale najbardziej dumny jest tata. To on był pierwszym nauczycielem Elizy i w zasadzie jedynym do momentu aż poszła na studia. To Piotr był jej głównym mentorem. Oczywiście jest to dla nas niesłychanie ważne, że ona kontynuuje te nasze rodzinne tradycje – mówi z radością Dorota Lato-Folkert.

Sama pianistka stawia przed sobą wygórowane cele. – Rozwijam się jako pianistka, uczę się nowego repertuaru i z ogromnym entuzjazmem patrzę w przyszłość – uśmiecha się Eliza Folkert, która została zaproszona w przyszłym roku na studia do Wiednia.  ArkAdiusz rogowski

Wirtualna ceremonia odbędzie się w sobotę, 17 kwietnia, o godz. 3:00 pm EST. Podczas tego godzinnego spotkania uczestnicy będą mogli zobaczyć wywiad z Lady Blanką rosenstiel, założycielką i fundatorką Instytutu (na zdj. w środku)

A

merykański Instytut Kultury Polskiej w Miami w tym roku obchodzi 49. rocznicę istnienia. Ze względu na pandemię i związane z nią restrykcje, a także przede wszystkim troskę o zdrowie potencjalnych uczestników, Instytut postanowił, że kolejna edycja odbywającego się co roku, od niemal 50 lat, Międzynarodowego Balu Polonaise w tym roku się nie odbędzie. Natomiast, aby podtrzymać tradycję, Instytut zaprasza na specjalną celebrację online.

Wirtualna ceremonia odbędzie się w sobotę, 17 kwietnia, o godz. 3:00 pm EST. Podczas tego godzinnego spotkania uczestnicy będą mogli zobaczyć wywiad z Panią Blanką Rosenstiel, założycielką i fundatorką Instytutu, a także przesłania od Pierwszej Damy RP, ambasadorów, konsulów i osób nagrodzonych wcześniej złotymi medalami, między innymi prof. Normana Daviesa, Stefanie Powers czy dr Marii Siemionow i od wielu innych znamienitych osobistości. W programie nie zabraknie też filmów przypominających bale sprzed lat, począwszy od tych, które miały miejsce w latach 80., po czasy współczesne.

Międzynarodowy Bal Polonaise jest wydarzeniem charytatywnym, z którego dochód przekazywany jest bezpośrednio na kulturalne i edukacyjne programy Instytutu. W program tegorocznego wirtualnego spotkania wpisana będzie też loteria fantowa. Za jedyne $100 można będzie wygrać rejs prywatnym jachtem w Miami (o wartości $2,200), dwa bilety LOT-u z USA do Warszawy (o wartości $2,000), noclegi w ekskluzywnym hotelu Eden Roc nad oceanem (wartość $900) oraz inne wartościowe nagrody: wspaniałe kosmetyki firmy Clientel, naturalne i organiczne produkty firmy Eufora do pielęgnacji włosów, elegancki rower firmy Vivelo, obrazy namalowane przez samą Panią Blankę, a także pyszne słodycze z Polski ufundowane przez Lowell Food International. Dzięki donacjom uczestników loterii Instytut będzie mógł kontynuować szczytną misję promocji kultury polskiej.

Więcej informacji o ceremonii można znaleźć na stronie www.ampolinstitute.org, natomiast więcej informacji o loterii, nagrodach oraz rejestracja na loterię: ampolinstitute.com/raffle-2021/.  oPr. JLs

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6

Niezwykła historia polskiego małżeństwa! Joanna i Norbert Ginter postawili wszystko na jedną kartę, a teraz… zapraszają do Ocean Breeze Motel na Cape Cod

„Dzięki pandemii spełniliśmy swoje marzenie!”

O  Archiwum Joanny i Norberta Ginter

cean Breeze Motel położony w cichej okolicy, zaledwie 300 metrów od plaży i ciepłych wód Nantucket Sound w South Yarmouth na Cape Cod, to wyjątkowo atrakcyjne miejsce na rodzinny wypoczynek, krótkie wakacje z dziećmi czy weekendowy wypad za miasto. Od niedawna nowym właścicielem tego urokliwego motelu jest polskie małżeństwo – Joanna i Norbert Ginter. Jak to się stało, że poniekąd dzięki pandemii spełniło się ich wieloletnie marzenie i jakie mają plany w stosunku do tego miejsca?

Zła wiadomość – Rok 2020 zaczął się bardzo zwyczajnie i nic nie zapowiadało tego, co wydarzyło się parę miesięcy później. Moj mąż Norbert od ponad 30 lat pracował w branży hotelarskiej, a od 17 lat w korporacji Marriott. Przez ostatnie 5 lat podróżował po Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, otwierając nowe hotele. Ostatnim otwartym przez niego hotelem, w lutym 2020 r., był TownePlace Suites by Marriott w Naples na Florydzie. Pojechałam z nim na to otwarcie i jak wiele razy wcześniej przyszło nam na myśl, że byłoby wspaniale pewnego dnia mieć jakiś mały hotelik blisko plaży. To było nasze wielkie, wspólne marzenie… – opowiada Joanna Ginter. Jednak w marcu zeszłego roku wybuchła pandemia i pan Norbert otrzymał wiadomość z korporacji, w której pracował, że firma wysyła go na urlop, z obietnicą zachowania miejsca pracy, gdy sytuacja się unormuje. Niestety, pandemia wciąż trwała, urlop się przedłużał, a w lipcu przyszła wiadomość, że w związku z pandemią korporacja zmuszona jest dokonać reorganizacji działów i niestety, część pracowników musi zostać zwolniona.

– Mąż zastanawiał się, czy nie powinien zacząć szukać nowej pracy, ja uważałam, że z jego stażem pracy i doświadczeniem nie musi się niczego obawiać. Na 23 lipca wyznaczony był termin rozmowy z jego szefem. Ja tego dnia pracowałam z domu, kompletnie nie przeczuwając niczego złego. Oboje, dość pozytywnie nastawieni, czekaliśmy na połączenie o wy-

Joanna i Norbert Ginter od wielu lat marzyli o własnym hoteliku, pod koniec zeszłego roku to marzenie udało im się spełnić! Otwarcie Ocean Breeze Motel planowane jest na 1 maja

znaczonej godzinie. Miała być to rozmowa przez aplikację video, ale kiedy szef zadzwonił i nie włączył kamerki, tłumacząc się problemami z internetem, dla mnie stało się jasne, że wiadomości, które za chwilę usłyszymy, nie będą pomyślne. Tak też się stało. Szef w suchych słowach poinformował Norberta, że jego stanowisko zostaje zlikwidowane w związku z pandemią. To nie mnie te słowa dotyczyły, to nie ja straciłam swoją wymarzoną pracę, którą z takim zaangażowaniem przez tyle lat wykonywałam, a i tak poczułam się, jakby dosłownie cała ściana z cegieł spadła mi na głowę. Nie wyobrażam sobie, co w tamtej chwili czuł mój mąż… – opowiada pani Joanna.

Wiadomość o stracie pracy przez pana Norberta dla małżonków Ginter była szokiem, ale życie toczyło się dalej. Zastanawiali się, co robić. Czy złe wydarzenia mogą prowadzić do czegoś dobrego? Jest takie polskie powiedzenie: „nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło”. Czy tak miało być i w tym przypadku?

wego miejsca, właściwego momentu…

Wcześniej braliśmy pod uwagę raczej Florydę, choć Norbert obawiał się kosztów takiej inwestycji i tego, czy uda nam się zarobić przynajmniej tyle, żeby pokryć koszty utrzymania. Dlatego postanowiłam rozejrzeć się za czymś w bliższej nam okolicy… i tak trafiłam na Cape Cod – relacjonuje Joanna Ginter. Początkowo nie mówiła mężowi o swoich poszukiwaniach, rozważając cały czas, czy to dobra decyzja i czy będą w stanie utrzymać obiekt. – Milion pytań, żadnych odpowiedzi, przez trzy tygodnie biłam się z myślami… aż w końcu znalazłam miejsce, które mi się spodobało i powiedziałam o tym mężowi – mówi pani Joanna.

Joanna i Norbert zdecydowali się pojechać i zobaczyć znalezione miejsce na własne oczy. – Od razu, gdy tylko wjechaliśmy na parking, spojrzałam i wiedziałam, że to jest to. Spojrzałam na męża i powiedziałam: „zróbmy wszystko, żeby to miejsce było nasze!”. Złożyliśmy ofertę brokerowi, a potem postanowiliśmy zrobić jeszcze kilka zdjęć i przejść na plażę, która jest dosłownie kilka kroków od motelu. W pewnym momencie miało miejsce ciekawe zdarzenie – jakiś przelatujący ptaszek zostawił mężowi „pamiątkę” na koszuli. Jest taki przesąd, że ptasia kupa przynosi szczęście! Wybuchliśmy śmiechem, a ja spojrzałam w niebo – dla mnie to był taki mały znak od Boga, że sprzyja naszym planom – relacjonuje pani Joanna.

Tymczasem pan Norbert był w trakcie szukania nowej pracy. Dostał ofertę na stanowisko dyrektora hotelu w nowo otwieranym Mariocie na północ od Bostonu. Północ Bostonu i Cape Cod dzieli duża odległość, ale Ginterowie stwierdzili, że jakoś dadzą radę. Jednak już wkrótce wydarzyło się coś, co można uznać za kolejny szczęśliwy zbieg okoliczności…

Odważna decyzja – Głęboko wierzę, że to, co się dzieje w naszym życiu, dzieje się z jakiegoś powodu i po coś. Dlatego ta wiadomość zmobilizowała mnie do działania. Już wcześniej marzyliśmy o własnym niewielkim hoteliku, ale zawsze coś stawało na przeszkodzie, nigdy nie było właści-

Spełnione marzenie – W trakcie wymiany wiadomości mejlowych z nową firmą, w której zatrudnienie znalazł Norbert, pani z działu personalnego zapytała, czy przypadkiem nie zna kogoś, kogo mógłby polecić na stanowisko dyrektora ich innego hotelu… na Cape

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

Cod! To był dla mnie kolejny dowód na to, że Bóg czuwa nad nami i prowadzi nas tak, żebyśmy mogli spełnić nasze marzenia – mówi pani Joanna.

Finalizacja transakcji poszła gładko i tak 18 grudnia 2020 r. Joanna i Norbert Ginter stali się szczęśliwymi właścicielami małego moteliku nieopodal Atlantyku.

Doskonała lokalizacja to pierwsza, ale nie jedyna zaleta Ocean Breeze Motel. – Jest to motel, czyli składa się z dwóch osobnych budynków, przedzielonych parkingiem. Znajdują się w nim 32 pokoje, w tym pokoje dwu- i czteroosobowe, pokoje z aneksem kuchennym i jeden apartament z dwoma sypialniami i kuchnią. W cenę pokoju wliczone są śniadania kontynentalne, które na razie będą wydawane na wynos. Mamy też parking, który będzie darmowy dla gości. To duża zaleta, bo w okolicy za dzień parkowania płaci się około 25 dolarów. Ponadto na terenie motelu znajduje się basen z podgrzewaną wodą, który będzie czynny od końca maja (od Memorial Day Weekend) do końca września – mówi Norbert Ginter.

„Zapraszamy na Cape Cod!” Motel, ze względu na klimat panujący na Cape Cod, będzie działał sezonowo – będzie otwarty od 1 maja do końca października, może dłużej, jeśli pogoda będzie sprzyjająca. W okolicy znajdują się piękne plaże, najbliższa jest oddalona zaledwie

March 26, 2021

Położony zaledwie 300 m od plaży Ocean Breeze Motel składa się z dwóch budynków, przedzielonych parkingiem – darmowym dla gości. Na terenie kompleksu znajduje się też basen z podgrzewaną wodą

300 metrów od motelu. W pobliżu są też liczne atrakcje, takie jak park wodny, minigolf, JFK Museum, Whydah Pirate Museum, pola golfowe i restauracje.

– To doskonałe miejsce na wypoczynek rodzinny, wakacje z dziećmi czy weekend poza miastem – przekonuje pan Norbert.

– Nasi goście nie muszą się martwić, zachowujemy wszelkie procedury, pomieszczenia są regularnie dezynfekowane. Za-

montowaliśmy też pleksiglas na recepcji, żeby było bezpieczniej – dodaje.

W obecnych czasach dalsze wyjazdy czy podróże za granicę wiążą się z ryzkiem i stresem – że lot zostanie odwołany, że w innym kraju wprowadzone zostaną jakieś restrykcje, które uniemożliwią wjazd lub powrót – dlatego tym bardziej warto docenić uroki lokalnych atrakcji turystycznych, a półwysep Cade Cod zarówno pod

względem klimatu, jak i niezwykle malowniczych terenów jest niezwykle atrakcyjną destynacją.

Joanna i Norbert Ginter snują już plany na dalszy rozwój tego miejsca. Jeśli władze stanowe zezwolą, w motelu będzie muzyka na żywo. W przyszłości przewidują też możliwość wynajęcia dostępnej w motelu sali na wydarzenia rodzinne, np. komunię, urodziny lub inne przyjęcia.

– Najważniejsze jest to, żeby pamiętać, że jeśli pojawia się jakiś problem, to los podsunie też rozwiązanie tego problemu.

I że wszystko, co dzieje się w naszym życiu, dzieje się po coś, a z Bożą pomocą jesteśmy w stanie stoczyć wszelkie bitwy i pokonać wszelkie trudności – podsumowuje Joanna Ginter, wraz z mężem zapraszając serdecznie do wypoczynku w Ocean Breeze Motel.  JoAnnA szyBiAk

WIęCEj INFORMACjI I REzERWACjE: www.oceanbreezeyarmouth.com Norbert & Joanna Ginter 170 Seaview Ave., Yarmouth, MA 02664 info@oceanbreezeyarmouth.com 508-398-3062

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6

„Biały Orzeł” rozmawia z Prezesem Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Jorku MArKIEM SKuLIMOWSKIM

„Staramy się zwrócić uwagę na Polskę”  Archiwum Fundacji Kościuszkowskiej

„Biały Orzeł”: Zacznijmy od tego, że wskutek trwającej pandemii koronawirusa Fundacja Kościuszkowska, podobnie zresztą jak chyba wszystkie tego typu organizacje, wciąż nie może działać w normalnym trybie.

Marek Skulimowski (Prezes Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Jorku): Rzeczywiście już ponad rok nie działamy normalnie. Dokładnie 11 marca ubiegłego roku po raz pierwszy z powodu pandemii nie przyszliśmy do pracy. Oczywiście spotykamy się w bardzo ograniczonym zakresie, co nam ułatwia planowanie, ale absolutnie nie ma mowy o pracy w pełnym wymiarze na miejscu z Fundacji, nie mówiąc już o organizowaniu wydarzeń.

Ale mimo to Fundacja kontynuuje swoją misję, której najważniejszą częścią są stypendia...

Tak. Zakończyliśmy nabór na stypendia, w ramach których zapraszamy polskich naukowców do Stanów Zjednoczonych na odbycie stażów badawczych na uczelniach lub w centrach badawczych (średnio 3-6 miesięcy). Wraz z końcem lutego zakończyliśmy etap przesłuchań.

Na 81 aplikacji przydzieliliśmy 36 stypendiów, co wynika z dostępnych środków finansowych. Będą to stypendia w wymiarze od 9 do 18 tys. dolarów, w zależności od długości pobytu. W tym roku 20 stypendystów reprezentuje nauki ścisłe, a 16 nauki humanistyczne. Nie wynika to z jakiegoś sztucznego podziału, lecz z punktacji komisji i rankingu. Wybieramy po prostu najlepszych i łączymy ich z posiadanymi środkami w poszczególnych dziedzinach.

Czy w tym roku uda się zorganizować dla tych osób tradycyjną ceremonię rozdania stypendiów w Ambasadzie uSA w Warszawie?

Raczej nie. Patrząc na to, że odbywała się ona zwykle w maju i na obecną sytuację w Polsce, nie podjąłem się nawet jej planowania. Wiem, że Ambasada USA w Polsce bardzo restrykcyjnie podchodzi do wszelkich ograniczeń, więc nawet nie było

dyskusji. Jeszcze w tamtym roku zastanawialiśmy się nad jej przeprowadzeniem; pani ambasador Mosbacher zaproponowała nawet, by zrobić to w czerwcu, ale wiemy, jaka była sytuacja. A dzisiaj, po roku, jesteśmy w Polsce w tym samym miejscu, w którym byliśmy. Jestem w kontakcie z Ambasadą, ale absolutnie nie podjęliśmy tej dyskusji i wydaje mi się, że to będzie drugi rok z rządu, w którym nie zorganizujemy tego bardzo sympatycznego, uroczystego wręczenia. Mam nadzieję, że tę podniosłą tradycję będziemy kontynuować w przyszłym roku z nowym ambasadorem w Polsce.

A jak pandemia wpłynęła na plany naukowców, którzy w ubiegłym roku otrzymali stypendia Fundacji Kościuszkowskiej? Było ich 36...

28 z tych 36 osób przełożyło wyjazd do Stanów Zjednoczonych na następny rok. Po prostu uczelnie nie pracują lub pracują w bardzo ograniczonym zakresie – nie przyjmują wizytujących profesorów czy badaczy, a laboratoria i biblioteki są dość często zamknięte – nie ma wykładów, nie ma spotkań. Osiem osób, które pojechały, otrzymały zgodę od instytucji zapraszających, czyli w jakiejś formie odbywały one zajęcia bądź prace badawcze.

Były to głównie osoby związane z naukami ścisłymi.

Inne stypendia, jakie przyznaje Fundacja Kościuszkowska, otrzymują Amerykanie polskiego pochodzenia.

Czy tak będzie także w tym roku?

Tak, jest to jeden z naszych najważniejszych, a jednocześnie najpopularniejszych, programów stypendialnych.

Jest adresowany głównie do studentów studiów magisterskich (graduate), choć mamy też kilka funduszy dla studentów studiów licencjackich (undergraduate).

Oferowane stypendia wynoszą od 1,000 do 9,000 dolarów. Aplikacje przyjmowane są każdego roku do połowy stycznia. W tym roku wyjątkowo, ze względu na trudności z zebraniem dokumentów do aplikacji, wydłużyliśmy ten czas do

Dr Zbigniew Darżynkiewicz (drugi z lewej) podczas spotkania z prezydentem A. Dudą w Fundacji Kościuszkowskiej we wrześniu 2017 roku. Z lewej prezes M. Skulimowski, a z prawej powiernicy Fundacji: dr Hanna Chroboczek Kelker oraz dr Christopher Kolasa

12 marca. Co roku nagradzamy około 80-90 studentów, a zatem zapraszamy do składania aplikacji w kolejnych latach. Zapraszamy także do rozważenia wsparcia naszej działalności stypendialnej poprzez założenie funduszu stypendialnego dla przyszłych pokoleń studentów polskiego pochodzenia w Ameryce.

Stypendia uzależnione są od możliwości finansowych, a pandemia odcisnęła dość duże piętno na światowej, w tym na amerykańskiej, gospodarce.

Czy skutki tego odczuwa również Fundacja Kościuszkowska?

Powiem tak – trudno jest nam w tej chwili pozyskiwać nowych sponsorów, bo często wsparcie odbywa się na podstawie bezpośredniego spotkania, rozmowy z kimś bądź wydarzeń na terenie Fundacji.

W ten sposób przekonujemy naszych potencjalnych donatorów do wsparcia. Jak wiemy, przez rok się nic nie odbyło, więc to jest ten trudny dla nas aspekt. Z drugiej strony cały nasz Fundusz Żelazny jest zainwestowany w funduszach inwestycyj-

nych prowadzonych przez rzetelną firmę, dlatego ubiegły rok był dość dobry. A to pozwala nam zapewnić środki na stypendia na podobnym poziomie co w zeszłym roku. Pomogła nam w tym giełda, która przez ostatni rok się bardzo pozytywnie zachowywała.

Fundacja Kościuszkowska słynie z corocznych bali w Nowym Jorku. Dlatego muszę zapytać o plany dotyczące jego 85. edycji...

Nasz bal miał się odbyć 24 kwietnia, ale po raz kolejny przekładamy go o rok.

Hotel zaproponował, by przełożyć bal na jesień, ale ze względu na tradycję związaną z datą tego wydarzenia (koniec kwietnia) oraz ryzyko utrzymania ograniczonych restrykcji do jesieni, zdecydowaliśmy się przełożyć bal o cały rok. Odbędzie się w sobotę 23 kwietnia 2022 roku.

rok temu rozmawialiśmy o programach online, których uruchomienie przez Fundację pandemia niejako wymusiła. Jaką cieszą się popularnością i czy będą kontynuowane?

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

To jest to, co cały czas odkrywamy, i cieszymy się, że mamy takie możliwości techniczne. Cieszą się one ogromną popularnością, bo organizujemy nie tylko webinary, wykłady, ale też konkursy, takie jak np. konkurs skrzypcowy Wieniawskiego, który jesienią odbył się w formie wirtualnej. Program na sezon wiosenny mamy już gotowy. Skoncentrujemy się na wydarzeniach literackich, dotyczących naszych współczesnych pisarzy, jak i noblistów, a więc dominować będzie literatura. 24 marca odbędzie się webinar prof.

Bartłomieja Szleszyńskiego pt. „Henryk Sienkiewicz w dobie cyfryzacji”; 4 kwietnia spotkanie z malarką Joanną Tyką; 15 kwietnia wykład doktora Krzysztofa Gajewskiego o Andrzeju Stasiuku i Literaturze Peryferii; 16 kwietnia koncert wiolonczelisty Krzysztofa Lenczowskiego; 26 maja wykład prof. Katarzyny Czeczot o Dorocie Masłowskiej; 2 czerwca wykład doktor Agnieszki Kramkowskiej-Dąbrowskiej „Szczodrość narracji” o Wiesławie Myśliwskim; 4 czerwca koncert pianisty Łukasza Pawlika, zaś 8 czerwca multimedialna prezentacja prof. Tomasza Żukowskiego o Władysławie Reymoncie. Niektóre serie, jak np. koncerty jazzowe, będą się ukazywać systematycznie, podobnie jak wykłady z historii. W tej chwili dyskutujemy o upamiętnieniu Zbrodni Katyńskiej oraz Konstytucji 3 Maja. Chcemy też uruchomić większą serię promującą nauki polonistyczne (Polish Studies). Na ten temat rozmawiam z profesorem Normanem Daviesem. Ma to być seria wykładów popularyzujących polonistykę, a jednocześnie zachęcających do wspierania Polish Studies w Ameryce.

Brzmi to bardzo ciekawie. Jak zaawansowane są te rozmowy?

Profesor Davies stworzył wstępnie bardzo ciekawą stronę internetową, która ma popularyzować Polish Studies (to nieco szerszy zakres polonistyki, bo obejmuje również historię, kulturę i innych aspektów Polski i regionu). Jesteśmy już po kilku rozmowach i planujemy program na najbliższe miesiące, tak aby raz w miesiącu było przynajmniej jedno ważniejsze spotkanie wirtualne, dostępne dla wszystkich na całym świecie. W naszym interesie jest rozwój tego programu w Stanach Zjednoczonych, ale chcemy, żeby się to rozwijało w innych krajach, np. Wielkiej Brytanii. Chodzi o to, by podtrzymywać i rozwijać Polish Studies, bo wiemy, że ta nauka ma duże problemy w wielu krajach.

Nie jest to po prostu kierunek wiodący.

Jeszcze po upadku komunizmu Polska była atrakcyjnym przedmiotem nauki, a w tej chwili to się trochę rozmazuje, a Polish Studies są wepchnięte w wydział slawistyki, gdzie dominuje język rosyjski i nauka o Rosji. Dlatego staramy się zwrócić uwagę na Polskę, na region, z zwłaszcza na kraje, które wyłoniły się po upadku Związku Radzieckiego, czyli Polskę, kraje bałtyckie, Ukrainę i inne państwa regionu.

March 26, 2021

na tych ludzi, za co jesteśmy ogromnie wdzięczni, oraz wiemy, że są to potencjalni odbiorcy naszych programów.

Proszę przypomnieć naszym Czytelnikom zasady członkostwa w Fundacji.

Jakie są prawa i obowiązki jej członka?

Siedzibę Fundacji Kościuszkowskiej można zwiedzać wirtualnie

Na stronie internetowej Fundacji (www.thefk.org) pojawiła się możliwość wirtualnego zwiedzania jej siedziby. W ten sposób idziecie Państwo z pandemicznym duchem czasu, bo na taki krok zdecydowało się wiele muzeów…

Tak. Na ten pomysł wpadliśmy już koło czerwca. Musieliśmy oczywiście przygotować do tego naszą siedzibę – dobrać właściwie obrazy, przygotować opisy, przemeblować Fundację. Udało się to zrobić i w grudniu z dumą ogłosiliśmy, że skoro nie można przyjść do Fundacji osobiście, to przynajmniej można zrobić to wirtualnie. To nam się udało i jestem z tego dumny. Myślę też, że będziemy organizować w tym kierunku więcej wydarzeń, na przykład wystawy.

W Warszawie działa polska Fundacja Kościuszkowska. Czy tam też w dobie pandemii dzieje się coś ciekawego?

Powstała nowa strona naszej siostrzanej Fundacji (www.pfk.waw.pl), a dzięki sprawnemu zespołowi kierowanemu przez doktor Grażynę Czetwertyńską, udało się jej zrobić naprawdę duże postępy w rozwoju. Fundacja polska – tak ją nazywamy – w całości przejęła organizację i koordynację programu Teaching English in Poland, który jest anonsowany na naszej stronie, ale realizowany przez Fundację Kościuszkowską w Warszawie.

Niestety przez restrykcje kolejny już rok będziemy zmuszeni realizować go wirtualnie, co w żaden sposób nie ujmuje wartości tego programu. Jego ideą jest to, że pozwalamy się spotkać polskim uczniom i amerykańskim nauczycielom bądź osobom, które rozważają zostanie nauczycielem. Spędzają ze sobą 2-3 tygodnie komunikując się tylko po angielsku. Tym razem będą spędzać ten czas wirtualnie – Polacy będą się dzielić informacjami o Polsce, a nauczyciele będą opowiadać o Stanach Zjednoczonych, o języku, tradycjach i kulturze. To wszystko zawsze odbywa się po angielsku i jest te-

raz świetnie koordynowane przez Fundację Kościuszkowską Polska. Obecnie do 1 kwietnia szukamy amerykańskich wolontariuszy do tego programu. Jesteśmy dumni z zespołu w Warszawie i jak tylko sytuacja na to pozwoli, będziemy rozwijać naszą działalność w Polsce.

Fundacja Kościuszkowska w Nowym Jorku współpracuje również z NAWA – Narodową Agencją Wymiany Akademickiej. Jakie są tego efekty?

W tym roku zacieśniliśmy tę współpracę. Wcześniej dotyczyła ona zapraszania amerykańskich studentów i naukowców do Polski, by robili prace badawcze lub studia na polskich uczelniach. W tym roku rozszerzyliśmy ją o powstanie dwóch programów nauki języka i kultury polskiej na dwóch uniwersytetach: Uniwersytecie Północnej Karoliny (Chapel Hill) oraz na Brown University w Providence, RI. W tej chwili trwa nabór lektorów. Ważne jest to, że część środków włożymy my, a część NAWA, i dzięki temu prawdopodobnie uda nam się obsadzić te stanowiska i utrzymać programy. Są to nasze pierwsze programy, a w przyszłości będziemy pracować nad następnymi, tak aby na kilku ważnych amerykańskich uniwersytetach powstały mocne programy języka i kultury polskiej, które być może z czasem uda się przekształcić na instytuty bądź centra studiów polskich.

Jak pandemia koronawirusa wpłynęła na liczbę członków Fundacji Kościuszkowskiej?

Na pewno dołączyły do nas osoby, którym podobają się nasze programy wirtualne. Tutaj muszę się pochwalić, że w okresie ostatniego roku przybyło nam członków. Mamy ich obecnie około 1,300.

Ja zawsze będę zachęcał do członkostwa w Fundacji, bo to jest coś, co nam pozwala działać, a także pokazać, że działalność polskiej grupy etnicznej nie zamiera, jak wydaje się coraz częściej słyszeć w wielu regionach USA. Wiem, że możemy liczyć

Obowiązków nie ma żadnych – członkostwo w Fundacji Kościuszkowskiej to przyjemność oraz zaszczyt wspierania kultury i nauki, czyli naszej misji skutecznie realizowanej od 95 lat. Jak każda organizacja non-profit oczywiście oczekujemy wsparcia, w zależności od możliwości naszych przyjaciół i sympatyków.

Najniższe członkostwo jest na poziomie 50 dolarów, a najwyższe 5 tysięcy za rok.

Wsparcie naszych członków oraz sympatyków pozwala nam prowadzić działalność, którą w tej chwili oferujemy i planujemy rozszerzyć oraz uatrakcyjnić, zwłaszcza po zakończeniu pandemii.

W naszej rozmowie nie możemy nie wspomnieć zmarłego w tym roku doktora Zbigniewa Darżynkiewicza, który był ważną postacią Fundacji Kościuszkowskiej…

Tak. Pan Zbigniew Darżynkiewicz był członkiem Rady Fundacji od 2008 roku, czyli członkiem Rady Powierników. Co najważniejsze, Pan Zbigniew po dołączeniu do niej podjął bardzo ambitną i ciekawą inicjatywę założenia kolegium eminentnych naukowców polskiego pochodzenia w Stanach Zjednoczonych (Collegium of Eminent Scientists of Polish Origin and Ancestry). On sam był naukowcem i tę inicjatywę prowadził od samego początku – przeglądał i odnajdywał tych naukowców w Stanach Zjednoczonych. Zgromadził też grupę uznanych naukowców, którzy go wiernie wspomagali. Do tej pory zlokalizował ponad 450 naukowców polskiego pochodzenia, tylko z samych nauk ścisłych, których lista jest na naszej stronie. To też są już nasi członkowie, jak na przykład nobliści: prof.

Frank Wilczek czy prof. Roland Hoffman, co zdarzyło się właśnie dzięki tej inicjatywie doktora Darżynkiewicza. To był człowiek renesansu. A jeśli chodzi o jego dokonania naukowe, to był twórcą, a niektórzy nazywają go wręcz ojcem, cytometrii przepływowej. Miał wiele patentów, publikacji i ogrom cytowań (ponad 52,000 razy). Był naukowcem o naprawdę dużym dorobku, a jednocześnie bardzo skromną osobą, stąd tak mało znaną. Dla naszej Fundacji działał autentycznie do samego końca, bo na tydzień przed jego śmiercią dostałem od niego e-mail. Wiem też, że jeszcze miesiąc wcześniej pracował w swoim laboratorium. Był więc aktywny do ostatnich dni swojego życia – i na rzecz Fundacji Kościuszkowskiej, i na rzecz nauki. Jego odejście to dla nas ogromna strata.

Rozmawiał  ArkAdiusz rogowski

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6

Prace nad nową wystawą nabierają tempa. Potrzebne jest jeszcze wsparcie Polonii

„Nie możemy zapomnieć o odwadze polskich lotników!”  Archiwum CCSU

W Muzeum Lotnictwa w Windsor Locks w Connecticut, usytuowanym tuż obok lotniska Bradley International Airport, powstaje wystawa o Eskadrze Kościuszkowskiej – polskich lotnikach, którzy odegrali kluczową rolę w zwycięskiej bitwie o Anglię podczas II wojny światowej. Historia polskich lotników stała się bardziej znana w ostatnich czasach dzięki takim filmom jak „Dywizjon 303” oraz „303.

Bitwa o Anglię”. Historię tę już niebawem opowie również stała wystawa, która obecnie tworzona jest w muzeum przy współpracy z Katedrą Polską na Central Connecticut State University. O postępie prac, dalszych potrzebach oraz o tym, kiedy będzie można osobiście obejrzeć wystawę, „Biały Orzeł” rozmawia z Waldemarem Kostrzewą, koordynatorem projektu.

„Biały Orzeł”: W grudniu na łamach naszej gazety ukazał się obszerny reportaż na temat wystawy, która powstaje w Muzeum Lotnictwa. Minęło trzy miesiące. Co się zmieniło od tego czasu?

Waldemar Kostrzewa: Naszą działalność można podzielić na trzy dziedziny: kontent, konstrukcja i wsparcie finansowe. Jeśli chodzi o kontent, to muszę przyznać, że odkąd o wystawie zrobiło się głośno, trafiło do nas z całej Ameryki i z różnych zakątków świata wiele pamiątek i rzeczy związanych z Eskadrą Kościuszkowską. Są to listy, medale, zeszyty, a czasem nawet mundury. Eksponaty te na pewno wzbogacą wystawę i pozwolą nam

Historia Eskadry Kościuszkowskiej ma być zaprezentowana w ciekawy, interaktywny sposób

Zgadza się, będzie to tak zwane wstępne otwarcie, podczas którego będzie można zobaczyć część wystawy. Celem tego wydarzenia będzie też zebranie dodatkowych funduszy na realizację projektu. Obecnie swoje uczestnictwo potwierdzili zastępca gubernatora Susan Bysiewicz i polski attache wojskowy, mamy też nadzieję, że pojawią się przedstawiciele Ambasady RP w Waszyngtonie i Konsulatu Generalnego w Nowym Jorku oraz przedstawiciele uczelni Central Connecticut State University.

Wstępne otwarcie, czyli tak zwany „soft opening”, odbyć się ma 2 maja.

Czy ta data została wybrana przypadkowo?

jeszcze dokładniej przedstawić historię polskich obrońców wolności. Odnośnie konstrukcji wystawy, to jest ona już na zaawansowanym etapie. Naturalnie konstrukcja nie polega tylko na budowie paneli czy samej ekspozycji. Wystawa będzie interaktywna, będą ekrany i interaktywne kioski, tworzona jest treść kompatybilna do tych rozwiązań technologicznych.

Samo miejsce w muzeum, w którym znajdować się będzie wystawa, wymaga nowego oświetlenia i systemu przeciwpożarowego. Te prace są w toku i niebawem będzie już zainstalowany komplet paneli, które będą tworzyć główną część wystawy.

Jednym z największych wyzwań związanych z projektem była zbiórka funduszy, aby móc go zrealizować. Chodziło dokładnie o $125,000. Jak wygląda postęp w tej dziedzinie? Czy Polonia chętnie wspiera projekt budowy wystawy?

Tak, jest znaczny postęp, ale wiele naszych planów w tej kwestii pokrzyżowała pandemia. Nie mogliśmy zorganizować wydarzeń w celu zebrania funduszy. Dlatego musieliśmy działać inaczej – głównie opierając się na kontaktach z ludźmi przez telefon, e-mail oraz nagłaśniając temat medialnie, między innymi na łamach „Białego Orła”. Jesteśmy optymistycznie nastawieni i mamy na-

dzieję, że wkrótce sytuacja się zmieni i będzie można w tych wysiłkach uwzględnić kontakty osobiste. Nasz wkład w budowę wystawy to $125,000. Na obecną chwilę udało nam się zebrać połowę kosztów samej budowy wystawy. Dużą rolę odegrała też Fundacja Uniwersytetu Central State, która jest jednym z naszych partnerów przy realizacji projektu. Ale poza samą konstrukcją wystawy potrzebne będą też fundusze na jej utrzymanie. Kluczowym aspektem projektu jest też to, aby wokół wystawy odbywały się różne wydarzenia takie jak wykłady czy konkursy dla dzieci i młodzieży. Tworzenie programów nawiązujących do wystawy też będzie wymagało funduszy.

Podobno część wystawy będzie można obejrzeć już 2 maja?

Nasza strategia polegała na tym, że chcieliśmy, aby wydarzenie to odbyło się jak najbliżej Święta Konstytucji 3 Maja.

Również ostateczne otwarcie wystawy dla publiczności zaplanowane jest na 11 listopada, czyli święto odzyskania przez Polskę niepodległości.

Dlaczego ta wystawa jest tak ważna dla Polonii – nie tylko w Nowej Anglii, ale w całym kraju?

Polska i Polacy zawsze walczyli o wolność, nie tylko w obronie swych granic, ale w różnych częściach świata, tak jak Kościuszko czy Pułaski walczyli o wolność na amerykańskiej ziemi, tak samo polscy lotnicy walczyli o wolną Anglię i o wolną Polskę. Niestety, nasze zasługi, jeśli chodzi o różne rozdziały historii, nie są powszechnie znane. Naszym obowiązkiem jest to zmienić. O odwadze polskich lotników nie można zapomnieć!

Rozmawiał dArek BArcikowski

Aby wesprzeć wystawę, można wysłać czek wystawiony na CCSU Foundation na adres: CCSU Foundation, P.O. Box 612, New Britain, CT 06050 z dopiskiem Kościuszko Squadron Exhibit. Dodatkowe informacje oraz zaproszenia na przyjęcie, które odbędzie się 2 maja, można uzyskać kontaktując się z Renata Vickrey pod nr. 860-832-2085 lub e-mailowo pod Vickrey@ccsu.edu.

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

March 26, 2021

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

March 26, 2021

QuINNIPIAC uNIvErSITy

uczeLniA oTwArTA nA PoLskę!

Quinnipiac university w Hamden w stanie Connecticut to uczelnia, w której nowoczesna wizja edukacji oraz otwartość na nowe pomysły wspierane są prawie stuletnim doświadczeniem w zakresie kształcenia młodych ludzi, polegającego na przekazywaniu im nie tylko wiedzy, ale przede wszystkim praktycznych umiejętności będących nieocenionym walorem na rynku pracy. Jednym z czynników wyróżniających Quinnipiac university na tle innych amerykańskich uczelni są też jego silne praktyczne relacje i związki z Europą Centralną, w tym z Polską. W ramach uczelni działa Katedra Polska, pod patronatem której, między innymi, realizowany jest program Global Business Affairs Polish Certificate, a niedawno do wielu studenckich stowarzyszeń działających na Quinnipiac university dołączył Polski Klub Studencki – Polish Cultural Society.

To wszystko sprawia, że oferta Quinnipiac university jest wyjątkowo atrakcyjna zarówno dla osób pochodzenia polskiego, jak i dla tych, którzy są zainteresowani Polską w kontekście potencjału gospodarczego, akademickiego i kulturalnego, jaki ma ta część Europy.

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6

„Chcemy pokazać Polskę jako dobrze prosperującą gospodarkę europejską i dzielić się polską kulturą z innymi studentami”

Polski Klub Studencki

Quinnipiac University szczyci się różnorodnością nie tylko, jeśli chodzi o bogatą ofertę edukacyjną, ale również w zakresie życia studenckiego. Na uczelni studiuje ok. 10,000 studentów z różnych zakątków Ameryki i świata, różniących się też wyznaniem czy pochodzeniem etnicznym. Na Quinnipiac University działają liczne organizacje i kluby studenckie, a od niedawna dołączył do nich Polski Klub Studencki – Polish Cultural Society.

Więcej o tej inicjatywie w rozmowie z „Białym Orłem” opowiadają członkowie zarządu Polskiego Klubu: Daniel Kuna, Matthew Zereconski, Erik Olesiejuk i Erica Carrie.  Quinnipiac University

DANIEL KuNA – przewodniczący Polskiego Klubu Studenckiego: „Moja rola jako przewodniczącego Polskiego Klubu Studenckiego polega na koordynacji i nadzorowaniu działalności klubu, prowadzeniu spotkań, a także działaniu jako łącznik między członkami klubu i doradcą wydziału. W Quinnipiac studiuję 3 + 1 Business program, starając się zdobyć stopień magistra w zakresie komputerowych systemów informatycznych i licencjat w dziedzinie analizy biznesowej. Moi rodzice są polskimi imigrantami i to oni przekazywali mi polskie tradycje i kulturę od najmłodszych lat. Kiedy miałem sześć lat, rodzice zapisali mnie do Polskiej Szkoły Sobotniej w Derby, gdzie przez trzynaście lat poznawałem polską kulturę, historię, geografię i język. Codziennie mówię po polsku w domu i jestem bardzo wdzięczny, że mogę co roku odwiedzać dziadków w Polsce. Wybrałem studia na Quinnipiac ze względu na bardzo interesujące programy edukacyjne, pozytywne opinie studentów i zaproszenie do programu 3 + 1 Business, a także osobistą rekomendację Gedeona Wernera jeszcze kiedy byłem uczniem polskiej szkoły sobotniej. Programy 3 + 1 znajdujące się w ofercie Quinnipiac są naprawdę świetne, dają szerokie spektrum możliwości odbycia stażu, jest tu też wspaniała atmosfera między studentami i wykładowcami, między innymi dzięki dość kameralnej atmosferze wykładów (uczestniczy w nich średnio 2040 osób). Mówiąc krótko: Quinnipiac daje studentom narzędzia, których potrzebują, aby odnieść sukces. Po ukończeniu studiów chcę kontynuować działalność zgodnie ze zdobytym wykształceniem oraz wykorzystać swoją znajomość języka polskiego, osiągając swój cel, jakim jest pewnego dnia praca w polsko-amerykańskiej firmie w Polsce.”

ErICA CArrIE – wiceprzewodnicząca Polskiego Klubu Studenckiego

Na Quinnipiac university studiuje ok. 10,000 studentów, zrzeszonych w licznych klubach i stowarzyszeniach. Od niedawna na uczelni funkcjonuje też Polski Klub Studencki

„Biały Orzeł”: Kiedy dokładnie powstał pomysł, aby utworzyć Polski Klub? Od kiedy zacznie działać i jaka idea przyświeca jego powstaniu?

Pomysł na utworzenie tego klubu zrodził się pod koniec 2019 roku, ale klub powstał dopiero pod koniec 2020 roku. Klub ma nadzieję rozpocząć działalność wiosną tego roku, ale czekamy na zatwierdzenie rejestracji przez uczelnię. Chcieliśmy stworzyć ten klub, aby więcej studentów mogło mieć styczność z polską kulturą i tradycjami, w nadziei, że inni będą się tym cieszyć i docenią możliwość poznania.

Na czym będzie koncentrować się działalność Klubu? Jakie stawiacie sobie cele?

Planujemy organizowanie różnorodnych wydarzeń, które będą miały na celu rozwój świadomości kulturowej i wiedzy o Polsce. Wydarzenia te będą obejmować wykłady prelegentów, wyjazdy do miejsc związanych z historią Polski i stworzenie stron informacyjnych o polskiej kulturze.

Będziemy starali się organizować wspólne przedsięwzięcia i inicjatywy z polskimi uczelniami i organizacjami i w tym pokładamy dużą nadzieję, bowiem nie ma

„Jestem przede wszystkim odpowiedzialna za logistykę każdego spotkania organizowanego przez Polski Klub Studencki. Obejmuje to między innymi rezerwację sal na spotkania lub powiązane zajęcia, prowadzenie protokołów spotkań i monitorowanie obecności. Studiuję w ramach programu 3 + 1 BS/MBA, a moim głównym kierunkiem jest biznes międzynarodowy. Program ten pozwoli mi uzyskać stopień licencjata w ciągu trzech lat i tytuł MBA w czwartym roku studiów. Dlatego między innymi wybrałam Quinnipiac. Kolejnym walorem uczelni jest School of Business jako całość, bowiem oferuje niezliczone możliwości rozwoju, daje możliwość studiowania za granicą i cały program skonstruowany jest tak, aby pomóc uczniom osiągnąć swój potencjał akademicki. W semestrze jesiennym w 2020 roku miałam możliwość współpracować z profesorem Gedeonem Wernerem w ramach indywidualnego toku nauczania. Podczas tego kursu, wprowadzającego do biznesu w Polsce/UE, dowiedziałam się wiele o polskiej kulturze i różnych aspektach polskich przedsięwzięć gospodarczych. Podczas mojego krótkiego na razie pobytu w Quinnipiac zdążyłam już odkryć, że istnieje wśród naszej populacji studentów ogromna różnorodność kulturowa. Dla mnie, jako studentki biznesu międzynarodowego jest to szczególnie interesujące. A jako członek Polskiego Klubu Studenckiego chciałabym serdecznie zaprosić wszystkich do współpracy z nami i do członkostwa w klubie. Nie mamy żadnych uprzedzeń! Szczerze mówiąc, sama nie mam polskich korzeni. Mam wiele typowo polskich cech, ale z pochodzenia jestem Szkotką. Zachęcam zatem wszystkich, nie tylko ze społeczności Quinnipiac, do pogłębiania wiedzy i lepszego zrozumienia innych kultur. W bliskiej przyszłości mam nadzieję spotkać wiele (choć zamaskowanych) twarzy i nie mogę się doczekać, aby podzielić się wiadomościami na temat naszych wydarzeń.”

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

March 26, 2021

MATTHEW ZErECONSKI – skarbnik Polskiego Klubu Studenckiego: „Jako skarbnik zajmuję się przede wszystkim budżetem i finansami klubu. Podobnie jak niektórzy inni członkowie klubu, studiuję w ramach programu 3 + 1 BS/MBA – biznes międzynarodowy i analizę biznesową. Mój ojciec jest polskiego pochodzenia, ale nie znam zbyt dobrze kultury ani historii Polski. To jest główny powód, dla którego zdecydowałem, aby stać się częścią Polskiego Klubu.

Chcę między innymi lepiej zrozumieć polską kulturę, historię i tradycje.

Quinnipiac University wybrałem z wielu różnych powodów. Pierwszym z nich jest wspomniany wcześniej program 3 + 1, dzięki któremu w ciągu czterech lat jestem w stanie uzyskać zarówno licencjat z nauk ścisłych, jak i tytuł MBA. Ponadto uważam, że uniwersytet, zwłaszcza School of Business, daje studentom wiele możliwości poznania innych kultur i krajów, co jest dla mnie szczególnie interesujące. Obejmuje to m.in. Polski Klub Studencki, ale nie tylko. Świetna oferta edukacyjna w zakresie biznesu i szeroki wybór możliwości studiów za granicą to dla mnie liczące się atuty. Po ukończeniu studiów mam nadzieję rozwijać karierę w zarządzaniu i doradztwie biznesowym dla firm działających na skalę globalną.”

bardziej wartościowej współpracy od tej opartej na bezpośrednich kontaktach międzyludzkich. Mamy nadzieję, że każdy członek naszego Klubu będzie w stanie znaleźć dla siebie coś wartościowego w tych wydarzeniach i wykorzystać to, czego się dowie, w swoim codziennym życiu.

Planujemy na przykład zorganizować start-upowy konkurs biznesowy, w którym studenci Quinnipiac będą mogli współpracować ze studentami polskich uczelni. Odzwierciedla to rzeczywiste środowisko biznesowe, w którym ludzie różnych kultur współpracują ze sobą, aby wprowadzać innowacje i zmieniać świat.

Kto może zostać członkiem? Czy mogą to być tylko Polacy lub osoby polskiego pochodzenia?

Nasz klub jest w 100% otwarty, co oznacza, że każdy, kto chce dowiedzieć się więcej o Polsce i jej kulturze, jest mile widziany i może dołączyć do naszego klubu, niezależnie od tego, czy ma polskie pochodzenie. W tej chwili mamy w naszym klubie mieszankę studentów niemających polskiego pochodzenia, ale generalnie zainteresowanych Polską – czy to polską kulturą, tradycją, czy też szerokimi możliwościami gospodarczymi.

Czy na Quinnipiac university funkcjonują inne etniczne stowarzyszenia?

Tak, Quinnipiac ma mnóstwo innych stowarzyszeń etnicznych. Wymieniając po kolei mamy: Afrykańsko-Karaibską Unię Studencką, Związek Studentów Azjatyckich, Unię Studentów Afroamerykańskich, Przymierze Chrześcijańskie, Gender Sexuality Alliance, Stowarzyszenie Studentów Międzynarodowych, Włoski Klub Studencki, Latynoski Klub Studencki, Muzułmańskie Stowarzyszenie Studentów, Klub Irlandzki, Stowarzyszenie Południowoazjatyckie i Tureckie Stowarzyszenie Studentów

N

W ramach Katedry Polskiej realizowane są liczne programy i przedsięwzięcia, mające na celu przekształcić ideę budowania mostów między krajami w realną współpracę akademicką. – Katedra ma pełne wsparcie władz uniwersyteckich, jej programy funkcjonują na poziomie ogólnouniwersyteckim, a do swoich przedsięwzięć Katedra angażuje zarówno studentów, jak i kadrę akademicką. W programach Katedry Polskiej uczestniczą wszystkie zainteresowane wydziały i obecnie są to School of Education, College of Arts and Sciences, Law School i oczywiście School of Business – wyjaśniał w rozmowie z „Białym Orłem” dyrektor Katedry Polskiej na Quinnipiac University Gedeon Werner.

Jakie dokładnie są to programy, do kogo skierowane i na jakich aspektach współpracy się koncentrują?

Ciąg dalszy na następnej stronie

Czujemy, że wielu naszych rówieśników niewiele wie o Polsce i jej wspaniałej kulturze. Niestety, wielu młodych Amerykanów wie tylko o kuchni polskiej, o tym, że Polska została zaatakowana przez nazistów albo o tym, że była pod rządami komunistów. Dlatego stworzyliśmy ten klub, mając nadzieję pokazać Polskę jako dobrze prosperującą gospodarkę europejską i dzielić się polską kulturą z innymi studentami.

Rozmawiała  JoAnnA szyBiAk

ErIK OLESIEJuK – Zarządzanie&Promocja: „W Polskim Klubie Studenckim jestem przede wszystkim odpowiedzialny za prowadzenie promocji, a także planowanie nadchodzących spotkań i innych wydarzeń. Studiuję pierwszy rok na kierunku biznes międzynarodowy. Moi rodzice pochodzą z Polski, z tej samej miejscowości, i w domu mówimy po polsku.

Prawie każdego lata podróżowałem do Polski i przez 13 lat, aż do ukończenia nauki, uczęszczałem do Szkoły Języka Polskiego w Riverhead w stanie Nowy Jork. Ponieważ Polska była tak dużą częścią mojego życia przed studiami, chciałem, aby tak było nadal, dlatego chciałem być częścią czegoś polskiego tutaj, w Quinnipiac! Wybrałem Quinnipiac dlatego, że School of Business oferuje wykształcenie w dziedzinie, na której mi zależało, oraz daje możliwość studiowania za granicą – w Warszawie, z której to możliwości mam nadzieję skorzystać. Profesor Gedeon Werner zachęcił mnie do podjęcia nauki na tej uczelni również opowiadając o programie Global Business Affairs Polish Certificate, z którego mam zamiar skorzystać w przyszłości. Mam nadzieję, że po ukończeniu studiów pomoże mi to znaleźć pracę w międzynarodowej firmie z oddziałami w Polsce. Pozwoliłoby mi to spełnić moje marzenie o życiu i pracy w Polsce.”

katedra Polska a Quinnipiac University działa Instytut Europy Centralnej (Central European Institute, CEI), którego działalność skupia się na wzmacnianiu relacji i związków między Stanami Zjednoczonymi i krajami Europy Centralnej w trzech głównych obszarach: akademickim, kulturowym i biznesowym oraz na promowaniu tej części Europy w środowisku amerykańskim – nie tylko jako regionu atrakcyjnego turystycznie, ale przede wszystkim jako mającego ogromny potencjał inwestycyjny i biznesowy. Od 2014 roku pod patronatem CEI działa Katedra Polska. Jej fundatorzy to rodzina Kate i Peter Novak z Longmeadow, MA. To dzięki ich filantropijnej hojności i wizji CEI i Katedra Polska coraz efektywniej budują mosty – zarówno te międzyludzkie, między studentami, wykładowcami i przedsiębiorcami, jak i transatlantyckie – między USA i Europą.

Czy według Was Polska jest interesująca dla Waszych rówieśników amerykańskich? Pod jakimi względami?

– W programach Katedry Polskiej uczestniczą wszystkie zainteresowane wydziały i obecnie są to School of Education, College of Arts and Sciences, Law School i oczywiście School of Business – wyjaśniał w rozmowie z „Białym Orłem” dyrektor Katedry Polskiej na Quinnipiac university Gedeon Werner

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Dokończenie z poprzedniej strony  Polsko-Amerykański Program

Liderów Biznesu (Polish-American Business Leadership Program) – program ten realizowany był w latach 2017-2020.

W jego ramach studentom z Polski przyznawane były stypendia na studia MBA na Quinnipiac University. Dodatkowym niezmiernie ważnym wyróżnikiem programu była możliwość zdobycia doświadczenia zawodowego (pracy) w Stanach Zjednoczonych. Absolwenci programu zdobywali to doświadczenie w najlepszych firmach amerykańskich, wliczając firmy z grupy Fortune 500.  Global Business Affairs Polish Certificate – jest to program przygotowujący studentów do kariery biznesowej lub rozpoczęcia własnej działalności, w Polsce lub ogólnie w Europie.

Poza dawką wiedzy program zakłada spędzenie co najmniej jednego semestru studiów na uczelni polskiej oraz odbycie stażu zawodowego w polskich przedsiębiorstwach.  Student Consulting Project – w ramach tej inicjatywy studenci z Quinnipiac University doradzają polskim firmom (głównie startupom) jak wejść na rynek amerykański (we współpracy z Polską Agencją Inwestycji i Handlu oraz Amerykańską Izbą Handlową w Polsce).  Programy wymiany akademickiej – programy skierowane są zarówno do studentów, jak i wykładowców. Po stronie polskiej jednostkami biorącymi udział w wymianie są czołowe uczelnie, m.in. Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie oraz Uniwersytet Białostocki.  Game Design Hub – w ramach tego przedsięwzięcia inicjowane i rozwijane są programy wymiany (w tym staży) w zakresie przedsiębiorczości i projektowania gier.

Działania Katedry Polskiej nie tylko realizują ideę pogłębionej współpracy akademickiej, ale przede wszystkim umożliwiają wzajemne poznanie kultur i środowisk gospodarczych i akademickich Polski i USA, co z kolei ułatwia nawiązanie relacji ekonomicznych i ma ogromny potencjał przekształcenia się w późniejszą regularną współpracę gospodarczą. Nauka łączy się z biznesem, a wykształcenie podparte doświadczeniem otwiera • drzwi do kariery.

Volume XIX, Issue 6

Global Business Affairs Polish Certificate

 Quinnipiac University

Polska ma ogromny potencjał gospodarczy, a program Global Business Affairs Polish Certificate, w ramach którego amerykańscy studenci spędzają semestr w Polsce, pozwala im dostrzec płynące stąd możliwości

G

lobal Business Affairs Polish Certificate to program realizowany w ramach School of Business na Quinnipiac University pod patronatem Katedry Polskiej. Jego głównym założeniem jest przygotowanie studentów do ewentualnej kariery biznesowej w Polsce lub ogólnie w Europie. Program zakłada spędzenie co najmniej jednego semestru studiów na uczelni polskiej oraz odbycie stażu zawodowego w polskich przedsiębiorstwach.

Global Business Affairs Polish Certificate jest częścią programu licencjackiego na kierunku Biznes i Zrządzanie, stanowiąc ich uzupełnienie. Program bazuje na już istniejących w School of Business programach nauczania, a z oferty skorzystać mogą studenci wszystkich innych wydziałów. Dodatkowo – nie jest wymagana znajomość języka polskiego.

Nie jest tajemnicą, że Amerykanie, a zwłaszcza młode pokolenie Amerykanów, nie wie o Polsce zbyt dużo. Ale nawet osoby o polskim pochodzeniu, lecz będące już trzecim czy czwartym pokoleniem Polaków w USA, często nie mają dużej wiedzy o ojczyźnie swoich przodków. Jeśli już, to często postrzegają Polskę przez pryzmat dobrej kuchni, martyrologii oraz lokalnych wydarzeń kulturalnych organizowanych w ich społeczności. Program Global Business Affairs Polish Certificate ma uaktualnić ten

stan rzeczy. – Poza dawką wiedzy teoretycznej (trochę historii, trochę wiedzy o nowoczesnej Polsce i jej zaletach konkurencyjnych) program ma dać studentom niezbędną wiedzę i zachęcić ich do rozpoczęcia własnej działalności gospodarczej w Polsce lub podjęcia pracy w firmach mających swoje filie w Polsce. Ważną częścią programu jest jego aspekt praktyczny: konieczność wyjazdu do Polski (najlepiej na semestr) i odbycia praktyki zawodowej w Polsce. Jestem pewien, że po wyjeździe do Polski młodzi Amerykanie „otworzą oczy i serca” na Polskę i staną się prawdziwymi ambasadorami Polski! Tak właśnie działa dyplomacja obywatelska i tzw. „miękka siła perswazji – tłumaczył w rozmowie z „Białym Orłem” Gedeon Werner, dyrektor Katedry Polskiej na Quinnipiac University.

Jednym z głównych wymogów programu Global Business Affairs Polish Certificate jest odbycie stażu zawodowego w Polsce.

To dla studentów niezmiernie cenne doświadczenie. Mogą na własne oczy przekonać się, jak wygląda współczesna Polska – kraj z prężną i ciągle rozwijającą się gospodarką, otwarty na innowacje i chętny do współpracy z partnerami z zagranicy. Potencjalni stażyści mogą liczyć na stypendia podróżne oraz na ewentualną pomoc w zakwaterowaniu na miejscu.

– Polska ma ogromny potencjał gospodarczy – przez ostatnie 30 lat przeżywała największy w Europie stały wzrost gospodarczy. Polska już teraz jest ważnym celem amerykańskich inwestycji. Amerykańska Izba Handlowa w Polsce jest jedną z najbardziej aktywnych organizacji reprezentujących amerykański biznes na świecie – twierdzi Gedeon Werner dodając, że celem działalności Katedry Polskiej i programu Global Business Affairs Polish Certificate jest pokazanie kraju nad Wisłą nie przez pryzmat polskiej martyrologii, ale Polski nowoczesnej, silnej gospodarczo, w której żyją szczęśliwi ludzie. – To są po prostu realia – podsumowuje. I nie zapominajmy też, że i Ameryka staje się coraz bardziej dostępna i otwarta dla polskiego biznesu!

Dlatego też pracujemy z firmami polskimi chcącymi zaistnieć na gospodarczej mapie USA. Dla studentów możliwość nauki i odbycia stażu w europejskim kraju to wyjątkowo atrakcyjna opcja. Nie chodzi tylko o wzbogacenie CV o interesujący zapis – choć dla potencjalnego pracodawcy, zwłaszcza działającego na rynku europejskim, może być to ogromny walor – ale przede wszystkim o poszerzenie horyzontów myślowych.

Warto otworzyć się na nieznane i odważnie • stawiać kroki na drodze do sukcesu.

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

March 26, 2021

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6

Wielkanocne kalendarium Wielkanoc jest bez wątpienia jednym z ważniejszych wydarzeń w kalendarzu liturgicznym. To najstarsze święto chrześcijańskie upamiętnia i celebruje misterium paschalne Jezusa Chrystusa, czyli jego mękę, śmierć i w końcu zmartwychwstanie. Ten wyjątkowy okres co roku przypada w nieco innym terminie, wyznaczanym wedle reguł przyjętych jeszcze w czasie Soboru Nicejskiego w 325 roku. Zgodnie z wytycznymi w tradycji Kościoła zachodniego Wielkanoc przypada w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca. Jest to tzw. paschalna pełnia Księżyca po 21 marca – warto podkreślić w tym miejscu, że kościelna pełnia Księżyca różni się od tej astronomicznej. Zgodnie z tak określonymi złożeniami Wielkanoc wypada między 22 marca a 25 kwietnia. Kulminacyjny moment świąt wielkanocnych poprzedzony jest obchodami upamiętniającymi wydarzenia prowadzące do zmartwychwstania. Warto zapoznać się z ich kalendarium i symboliką.

Karnawał i ostatki

Śródpoście

Karnawał i kończące go ostatki to pierwsze zwiastuny zbliżającej się powoli Wielkanocy. Jest to okres hucznych zabaw, balów i pochodów – z najbardziej znanym odbywającym się w Rio de Janeiro. Karnawał rozpoczyna się tradycyjnie 6 stycznia, w Święto Trzech Króli, a kończy się w Środę Popielcową, przypadającą w tym roku na 43 dni przed Wielkanocą. Z kolei ostatki to ostatni, czwarty tydzień karnawału. Liczony jest od Tłustego Czwartku i to właśnie na te kilka dni przypada okres najhuczniejszych imprez karnawałowych. Jego zwieńczeniem jest Środa Popielcowa. W 2021 roku Tłusty Czwartek wypadł 11 lutego, a kończący ostatki „śledzik” 16 lutego.

Jest to dzień wyznaczający połowę postu. Przypada na czwartą niedzielę wielkiego postu. Dawniej, zgodnie z tradycją, wiązał się z przełamaniem 40-dniowego okresu. W dniu tym młodzież, szczególnie chłopcy, pozwalała sobie na psoty i figle. Obrzędy ludowe wiązały też niedzielę śródpościa z tradycją przesilenia wiosennego, pożegnania zimy i topienia Marzanny.

Niedziela Palmowa

Środa Popielcowa Popielec to w kalendarzu katolickim pierwszy dzień wielkiego postu. Rozpoczyna on około 40-dniowy okres pokuty, który ma przygotować wiernych do przeżywania świąt Wielkiej Nocy. Według tradycji Środa Popielcowa wypada między 4 lutego a 10 marca. Wierni spotykają się wówczas na mszy świętej, w trakcie której kapłan posypuje ich głowy popiołem, co symbolizować ma pokutę; zachęca również do zjednoczenia się z nim w modlitwie błagalnej o poświęcenie popiołu. W 2021 roku Popielec przypadał 17 lutego.

Wielki post Środa Popielcowa jest pierwszym z około 40 dni czasu pokuty, który przygotować ma wiernych do przeżycia najważniejszych dla chrześcijan świąt – Wielkanocy. Okres ten nosi miano wielkiego postu.

Zgodnie z tradycją pierwotnie trwał on do Wielkiej Soboty, jednak aktualnie jego zakończenie przypada na Wielki Czwartek, po którym następują dwa dni postu paschalnego – Wielki Piątek i Wielka Sobota. Wielki post to czas pokuty i wstrzemięźliwości. W tym roku trwa od Środy Popielcowej 17 lutego do Wielkiego Czwartku, wypadającego 1 kwietnia.

Jest to szósta niedziela wielkiego postu, inaczej nazywana Niedzielą Męki Pańskiej. Dzień ten jest rozpoczęciem najważniejszego, najbardziej uroczystego czasu roku liturgicznego, czyli Wielkiego Tygodnia. Jest świętem ruchomym, przypadającym 7 dni przed Wielkanocą. Może zatem wypaść w dniach od 15 marca do 18 kwietnia. Niedziela Palmowa upamiętniać ma przybycie Chrystusa do Jerozolimy. W dniu tym odbywają się tradycyjne procesje, a także świecenie palm.

Triduum Paschalne Istota Triduum Paschalnego to celebracja misterium paschalnego, czyli męki, śmierci i ostatecznie zmartwychwstania Chrystusa.

Jest to najważniejsze wydarzenie w roku liturgicznym rzymskich katolików. Początek jego obchodów przypada na wieczór Wielkiego Czwartku, dokładnie rozpoczyna je msza Wieczerzy Pańskiej. Kończą je nieszpory Niedzieli Wielkanocnej. Wbrew pozorom Triduum Paschalne to nie cztery, a trzy dni. Związane jest to z żydowską rachubą czasu, zakładającą, że każde święto rozpoczyna się po zachodzie słońca/wieczorem dnia poprzedniego. W tym roku Triduum Paschalne wypada od 1 kwietnia do 4 kwietnia.

Wielkanoc 2021 March 26, 2021  Archiwum WEM

Volume XIX, Issue 6

Wielki Czwartek Jest to pierwszy dzień Triduum Paschalnego. Rozpoczyna się od Mszy Wieczerzy Pańskiej, odbywającej się na pamiątkę Ostatniej Wieczerzy. Liturgia nie zostaje zakończona. Podczas mszy nie odbywa się błogosławieństwo wiernych ani rozesłanie, a Najświętszy Sakrament zostaje przeniesiony do kaplicy adoracji. Jej kontynuacją jest Liturgia Męki Pańskiej odbywająca się w Wielki Piątek jeszcze przed wieczorem.

Niedziela Wielkanocna Triduum Paschalne kończy Wielkanoc, będąca kulminacyjnym momentem świąt Wielkanocnych. Jej obchody rozpoczynają się wieczorem poprzedzającej ją soboty, obrządkiem Wigilii Paschalnej. Kończą je wieczorne nieszpory. Niedziela Wielkanocna jest najbardziej uroczystym dniem cyklu paschalnego.

To właśnie tego dnia świętowane jest zmartwychwstanie Chrystusa.

Wielki Piątek Drugi dzień Triduum Paschalnego to czas powagi, ciszy, skupienia, smutku, postu i liturgicznej ciszy. W kościele nie sprawuje się wówczas mszy św.

Od rana trwa za to adoracja Najświętszego Sakramentu w kaplicy adoracji. W dniu tym odprawia się również drogę krzyżową, a także rozpoczyna się nowenna do Miłosierdzia Bożego. Może ona trwać nawet 9 godzin.

Wielka Sobota Wielka Sobota w Kościele to czas trwania wiernych przy grobie Pańskim i rozważania męki Chrystusa. Wiąże się z tym zwyczaj odwiedzania symbolicznych grobów Pańskich w kościołach, a także cmentarzy. Odbywająca się w sobotę wieczorem liturgia Wigilii Paschalnej należy już do obrządków związanych z obchodzeniem Niedzieli Zmartwychwstania. Wielka Sobota to czas tradycyjnego święcenia potraw wielkanocnych (święconki), przynoszonych w koszyczkach do kościołów przez wiernych.

Wielki Poniedziałek

Jest to drugi dzień świat Wielkanocnych, nazywany także lanym poniedziałkiem. Może on wypaść w okresie od 23 marca do 26 kwietnia. Jest kolejnym dniem oktawy wielkanocnej upamiętniającej zmartwychwstanie Chrystusa. Świętowanie Wielkanocy rozciąga się także na kolejne dni – 8 stanowiących oktawę i kolejne, do 50., czyli Niedzieli Zesłania Ducha Świętego. W Polsce Poniedziałek Wielkanocny kojarzy się z tradycją śmigusa dyngusa – dawniej wielkanocnego smagania, dziś już tylko polewania wodą. W tym roku wypada on 5 kwietnia.  AnnA MiLer

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6

Celebracja Wielkiego Czwartku, czyli Ostatnia Wieczerza i Eucharystia w przekazie biblijnym

„To CZyńCie Na moJą PamiąTkę”

 pixabay.com

P

ost dobiega końca, co oznacza, że wierni są coraz bliżej przeżywania misterium paschalnego Chrystusa. Rozpocznie się ono w Wielki Czwartek. Post zakończy liturgia Wielkiego Czwartku i Wieczerzy Pańskiej.

A wszystko to na Jego pamiątkę…

Wielki Czwartek to czas, w którym wierni wspominają i kontemplują wydarzenia przedednia męki Jezusa – od wieczerzy z uczniami, przez ustanowienie Najświętszej Ofiary i sakramentu kapłaństwa, po udrękę w Ogrojcu i ostatecznie pojmanie Chrystusa. Czas ten przepełniony jest symboliką. Wiąże się ona nie tylko z oczekiwaniem dokonania się Triduum Paschalnego, ale i wydarzeniami Wielkiego Czwartku.

Przyjmuje się, że to właśnie podczas Ostatniej Wieczerzy, dzieląc się z apostołami chlebem i winem, Jezus ustanowił Eucharystię

Ostatnia Wieczerza Podstawą przeżywania wydarzeń Wielkiego Czwartku jest wspomnienie Ostatniej Wieczerzy. Z jednej strony była „tylko” ostatnią wspólną uczta Chrystusa z jego uczniami, czasem, w którym prze-

Główna symbolika związana z liturgią Wieczerzy Pańskiej związana jest z pojednaniem. Jest ono szansą dla grzeszników, dzięki której będą mogli ponownie zasiąść do stołu eucharystycznego. Celebracja podkreśla jedność ofiary i kapłaństwa, ale też poczucie wspólnoty wiernych.

Z kolei tradycja obmycia nóg wskazuje ich źródło, czyli miłość i pokorę.

kazał im testament i pozostawił zapowiedź swojej obecność w sakramentach ustanowionej tego wieczora Eucharystii.

Równocześnie wieczerza była wychwalaniem Boga, radosnym przeżywaniem i świętowaniem wyprowadzenia Narodu Wybranego z niewoli egipskiej. Zgodnie z żydowskim zwyczajem była to Pascha, w trakcie której celebrowano na nowo zwycięstwo Boga, widome objawienie jego mocy. Ten radosny nastrój przeniesiony został także na Ostatnią Wieczerzę w jej kontekście pożegnalnym – nie było w niej miejsca na smutek. Słowa Jezusa „Gorąco pragnąłem spożyć tę Paschę z wami, zanim będę cierpiał” zawarte w Ewangelii wg św. Łukasza były wyrazem objawienia się pełni miłości Boga – widocznego także w wyjściu izraelitów z niewoli egipskiej.

ustanowienie Eucharystii Ostatnia Wieczerza upamiętniana w celebracji Wielkiego Czwartku, zgodnie z przekazem zawartym w Ewangelii wg św. Łukasza, była także momentem ustanowienia Eucharystii. „Następnie wziął chleb, odmówiwszy dziękczynienie połamał go i podał mówiąc: «To jest Ciało moje, które za was będzie wydane: to czyńcie na moją pamiątkę!». Tak samo i kielich po wieczerzy,

mówiąc: «Ten kielich to Nowe Przymierze we Krwi mojej, która za was będzie wylana” – tymi słowami Chrystus nie tylko ustanowił sprawowanie Eucharystii, ale i przypisał nowy charakter Passze, czyniąc ją nie tylko celebracją wyjścia z niewoli egipskiej, ale i odkupienia grzechów, które dokonać się miało dzięki jego krwi i ciału.

Symbolem miłości Boga, objawionej w trakcie wieczerzy, był akt umycia nóg uczniom przez Jezusa. Stało się ono wyrazem zgody na zbawienie – „Jeśli Cię nie umyję, nie będziesz miał udziału ze Mną”.

Liturgia Wielkiego Czwartku Obchodom Wielkiego Czwartku towarzyszy także liturgia. Składa się na nią msza święta sprawowana w godzinach porannych w kościołach katedralnych przez biskupa diecezjalnego i prezbiterów. W jej trakcie poświęcane zostają nowe oleje, które będą używane do namaszczeń w czasie chrztu, bierzmowania, sakramentu kapłaństwa oraz podczas namaszczeniu chorych. Ponadto w czasie jej odprawiania dokonuje się odnowienie przyrzeczeń kapłańskich. Ta poranna msza nazywana jest Mszą Krzyżma.

Drugą mszą odbywającą się w Wielki Czwartek – choć należącą już do obchodów

Wielkiego Piątku, zgodnie z judaistyczną rachubą czasu – jest uroczysta wieczorna Msza Wieczerzy Pańskiej. Odbywa się ona w kościołach parafialnych i równocześnie rozpoczyna obchody Triduum Paschalnego, jak i kończy Wielki Post. Jest ona przepełniona symbolami i obrzędami związanymi z Ostatnią Wieczerzą. Jednym z nich jest tradycyjne umywanie nóg, zwane „mandatum novum” – zgodnie ze słowami Chrystusa z Ewangelii wg św. Jana „przykazanie nowe daję wam, abyście się wzajemnie miłowali”. W trakcie Mszy Wieczerzy Pańskiej, po modlitwie odmawianej po przyjęciu komunii, następuje przeniesienie Najświętszego Sakramentu. Symbolizuje ono drogę Jezusa na Górę Oliwną, pojmanie go i więzienie aż do procesu. Adoracja Najświętszego Sakramentu trwa do północy. Wierni w tym czasie modlą się i śpiewają. Po liturgii Wielkiego Czwartku wypełniany jest kolejny z obrzędów związanych z nim – obnażenie ołtarza, z którego zdejmuje się lichtarze, krzyż, obrus i kwiaty. Jest to symbol końca wieczerzy, odarcia Jezusa z szat oraz opuszczenia go.

Po zakończeniu obchodów tabernakulum pozostaje puste i otwarte, a wieczna lampka zgaszona…  AnnA MiLer

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

March 26, 2021

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6

CO WyDArZyłO SIę NA GOLGOCIE?

Krzyż – symbol zbawienia  Archiwum WEM

K

Chinach (buddyzm), Ameryce (Majowie i Aztekowie), krajach nordyckich (Celtowie).

rzyż to nie tylko symbol cierpienia. Ten znak umieszczany nad drzwiami domów i na szczytach świątyń, a także kreślony ręką przy modlitwie daje świadectwo wiary w zbawienie przez Chrystusową mękę i śmierć. Od konania Syna Bożego na Golgocie krzyż stał się symbolem najwyższej miłości i ofiary. Na krzyżu widzimy boleść i miłość Chrystusa, które trudno ogarnąć umysłem. Znak krzyża wyraża stan ducha tego, kto się modli lub świadczy o swojej wierze. Krzyż – choć po zmartwychwstaniu Jezusa – pusty, takim nie jest, bo jego ból nosimy w ciele.

Jak zauważają duchowni, strach i choroby w czasach pandemii są tego przykładem.

To współczesne krzyże dane człowiekowi.

Symbole towarzyszące Krzyż jest głęboko wpisany w chrześcijańską tożsamość. Dziś mało kto posługuje się takimi symbolami początków chrześcijaństwa, jak ryba, baranek, winny krzew, a ich ranga była wielka. Zwłaszcza ryba identyfikowała wyznawców nowej religii, którzy musieli się ukrywać. Krzyż stał się dla nich ważnym symbolem dopiero po męczeńskiej śmierci. Uczyniono go wyrazem zbawienia wszystkich ludzi.

różne rodzaje krzyża

Zdarzenia na wzgórzu Golgota to metafora całej męki Chrystusa, od modlitwy w Ogrodzie Oliwnym, aż do śmierci na krzyżu. Według ewangelistów (Mt 27,33; Mk 15,22; J 19,17; w Łk 23,33) na Golgocie dokonało się ukrzyżowanie Jezusa Chrystusa wraz z dwoma złoczyńcami. W przypadku Jezusa egzekucję poprzedzała droga krzyżowa. Ewangeliści opisujący mękę Pana Jezusa oszczędzili wiernym nadmiaru szczegółów dotyczących krzyżowania. Była to forma egzekucji wyjątkowo okrutna. Stanowiła w większości karę dla przestępców, niewolników i cudzoziemców. Chrystus wziął ją na siebie, aby zbawić świat.

W krzyżu nadzieja Krzyż przypomina, że śmierć i cierpienie nie są zakończeniem ludzkiego życia, gdyż druga strona – to chwała zmartwychwstania, zwycięstwo nad złem i

Obecnie krzyż jest najbardziej rozpoznawalnym symbolem chrześcijaństwa

nowe życie. Przez krew przelaną na krzyżu Bóg zawarł Nowe Przymierze z wybranym ludem, wyzwolonym z niewoli grzechu. Znak krzyża to zgoda na Boży plan zbawienia. Przez swoją śmierć na krzyżu Chrystus pojednał ludzi z Ojcem (wymiar pionowy – podłużna belka krzyża) i między sobą (wymiar poziomy – poprzeczna belka krzyża).

Przedchrześcijańskie początki Choć jest najważniejszym symbolem religii chrześcijańskiej, to znany był na długo przed narodzinami Chrystusa. Archeolodzy i historycy potwierdzają jego obecność w starożytnym Egipcie, Grecji, Babilonie, Persji. Najczęściej symbolizował życie lub żywioły. W czasach przedchrześcijańskich występował także w

Kształt tego wymownego znaku może być bardzo różny. W kościele katolickim jest dwuramienny, przy czym jedno ramię jest krótsze. Bardzo często umieszczona jest na nim postać Chrystusa, jest to tzw. krucyfiks. W kościele prawosławnym kształt wywodzi się z krzyża patriarchalnego z dodatkowym krótkim ramieniem u góry, które ma symbolizować tabliczkę umieszczoną nad głową Zbawiciela. W prawosławnym w jego dolnej części umieszczone jest krótkie ramię, które służyło za podpórkę dla stóp skazanych. Jest ono umieszczone pod kątem. Górne ramię ma wskazywać na łotra, który się nawrócił i miał wstąpić do królestwa niebieskiego, natomiast dolne na łotra skazanego na potępienie. Krzyż grecki jest równoramienny, symbolizował pełną ofiarę Chrystusa lub cztery strony świata, znajduje się na fladze Szwajcarii i jest symbolem organizacji charytatywnych.  HALinA kossAk

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

March 26, 2021

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6

Wigilia Paschalna – pełna symboli liturgia Wielkiej Soboty

Światło, które zwycięża mrok W

kościołach przygasają światła, robi się ciemno, wieczorna pora podnosi mistycyzm związany z obrzędami, które odbywać będą się w świątyni w kolejnych godzinach. Oto rozpoczyna się najważniejsza liturgia w kalendarzu chrześcijańskim – przepełniona symboliką Wigilia Paschalna. Jej nadejście wyznacza szczyt Triduum Paschalnego, rozpoczyna uroczystości związane ze świętowaniem zmartwychwstania Chrystusa.

Wielka Sobota to szczególny dzień okresu wielkanocnego. Jest to moment pokuty, wyciszenia, oczekiwania, żałoby i równocześnie nadziei na cud zmartwychwstania. W kościołach trwa adoracja przy grobach Pańskich. Nie odbywają się msze święte, nie jest sprawowana Eucharystia. Wierni w ciągu dnia spotykają się w kościele, by poświęcić pokarm. Pozdrawiają się słowami „Chrystus Zmartwychwstał!”, a w odpowiedzi: „Prawdziwie Zmartwychwstał”. Równocześnie rozpoczynają się przygotowania do celebracji, która nadejść ma wieczorem, po zmroku, co oznacza, że zgodnie z judaistyczną tradycją, będzie częścią obchodów Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego. Zmieniony zostaje wystrój prezbiterium i ołtarza centralnego; staje się odświętny. Zaczyna się przepełniona symboliką liturgia Wigilii Paschalnej. Złożą się na nią 4 części.

Liturgia światła Wigilię Paschalną otwierają obrzędy związane z liturgią światła. Jednym z pierw-

Liturgia Wielkiej Soboty rozpoczyna się od poświęcenia ognia (przeważnie obok kościoła rozpalane jest ognisko), od którego następnie zapalany jest paschał

 Archiwum WEM

szych jest poświęcenie ognia. Przed kościołem, już po zapadnięciu zmroku, rozpalane jest ognisko. Zostaje ono następnie poświęcone przez noszącego białe szaty kapłana odprawiającego liturgię. Poświęcone płomienie służą następnie rozpaleniu świecy – paschału. Jest to symbol Chrystusa, a obrzęd ma symbolizować pokonanie mroku, czyli śmierci przez światło – życie. Po tym następuje przeniesienie paschału do kościoła, czemu towarzyszy uroczysta procesja. Zostaje on umieszczony w zdobionym świeczniku pośrodku prezbiterium. W dalszym przebiegu liturgii zostaje po raz drugi odśpiewane przez kapłana Orędzie Wielkanocne.

Po tym zgromadzeni, przeżywający zmartwychwstanie Chrystusa, zapalają przyniesione ze sobą świece. Pierwsza część Wigilii Paschalnej zakończona zostaje odśpiewaniem po raz trzeci pieśni dziękczynno-uwielbiającej, czyli Orędzia Paschalnego.

Podczas liturgii Wielkiej Soboty wierni odnawiają przyrzeczenia chrzcielne

Liturgia słowa Kolejną częścią Wigilii Paschalnej po liturgii światła jest liturgia słowa. W tym wyjątkowym dniu jest ona szczególnie rozbudowana – jej pełna wersja to aż dziewięć czytań, które przeplatane są modlitwą i psalmami. W trakcie liturgii słowa kontemplowane są ważne momenty historii zbawienia – dzieła, którego dokonał Bóg. Pierwsze czytane są teksty zawarte w Starym Testamencie – począwszy od opisu stworzenia świata, przez przypowieść o Abrahamie, historię przej-

ścia przez Morze Czerwone, urywki Księgi proroka Izajasza, fragment Księgi Barucha. Czytania kończą się wspomnieniem bożej obietnicy oczyszczenia i przemiany człowieka. Liturgia słowa zamykana jest homilią, zanim to jednak następuje, na ołtarzu zapalane są światła, biją dzwony i odśpiewany zostaje hymn „Chwała na wysokości Bogu”. Przed końcem czytane są także fragmenty Listu św. Pawła do Rzymian i tekst Ewangelii o pustym grobie. Po raz pierwszy od 40 dni w kościołach rozbrzmiewa także radosne „Alleluja”.

Liturgia chrzcielna Po homilii następuje przejście do kolejnej części Wigilii Paschalnej, czyli liturgii chrzcielnej. Rozpoczyna ją odśpiewanie „Litanii do Wszystkich Świętych”. W trakcie tej części Wigilii Paschalnej kapłan święci wodę chrzcielną. Zgodnie z tradycją odbywa się to poprzez włożenie paschału do naczynia z wodą i wspomnienie w błogosławieństwie o odradzającej moc wody.

Tak poświęcona woda będzie używana do udzielania chrztu świętego aż do Zielonych Świątek. Po tym następuje kolejna część liturgii chrzcielnej – dokonany zostaje obrzęd chrztu. Jest on udzielany przez kapłana przedstawionym katechumenom lub dzieciom. Warto w tym miejscu wspomnieć, że początkowo sakrament ten

był udzielany tylko w trakcie Wigilii Paschalnej. Po dokonaniu obrzędu wszyscy zebrani w kościele wierni odnawiają przyrzeczenia chrzcielne – wyznają wiarę, wyrzekają się szatana i zostają pokropieni wodą święconą. Do udziału w ostatniej części Wigilii Paschalnej przystępują dzięki temu jako odrodzeni z wody i Ducha Świętego. Liturgia chrzcielna jest zwieńczona modlitwą wiernych.

Liturgia eucharystyczna Czwartą, ostatnią częścią Wigilii Paschalnej, jest liturgia eucharystyczna. Jest ona zwieńczeniem wcześniej odbywających się obrzędów i swoistym, mistycznym zaproszeniem wiernych do uczestnictwa w uczcie paschalnej, w trakcie którego w kościele rozdzwaniają się wszystkie dzwony.

Liturgia eucharystyczna w swoim kształcie nie odbiega od tradycyjnej mszy świętej. Uroczystości Wigilii Paschalnej wieńczy komunia święta i błogosławieństwo wiernych. Z kolei rozesłanie kończy nie pojedyncze „Alleluja”, a jego trzykrotne powtórzenie. Na zakończenie liturgii eucharystycznej i co za tym idzie Wigilii Paschalnej kapłan wzywa wiernych do udziału w procesji rezurekcyjnej, odbywającej się najczęściej w Wielką Niedzielę rano.  AnnA MiLer

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

March 26, 2021

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6  Archiwum WEM

Tradycja błogosławienia wielkanocnych pokarmów

Święconka Choć święcenie pokarmów nie jest obowiązkowe ani najważniejsze w wielkanocnej obrzędowości, ma uznanie u większości rodaków. Wiąże się z wiekową tradycją i urokiem folkloru.

Co zrobić, jeśli nie będzie szansy poświęcenia żywności w kościele? Błogosławieństwa tego, co spożywamy, można dokonać samodzielnie, pod własnym dachem. W dawnych czasach domowe święcenie jadła było powszechne.

Historia zwyczaju W dawnych czasach wielkanocne święconki nie były zanoszone do świątyń. To kapłan przyjeżdżał na wieś i tam święcił pokarmy. W XVII i XVIII wieku gospodarze ustawiali stoły z jadłem, które chcieli poświęcić. Zasób święconki różnił się od dzisiejszej. Stawiano nawet gotowe potrawy i całe kosze z wiktuałami. To oczywiście zależało od zamożności. Część trafiała do proboszcza, jako dar. W zamożnych domach na stole kładziono nawet pieczone prosię z pisanką w pysku. Pod koniec XVIII wieku księża zaczęli zaprzestawać odwiedzania domów. W wyznaczonym miejscu wsi czy miasta długie stoły nakrywano obrusami i na nich ludzie stawiali pokarmy. Właśnie wtedy zaczęto przynosić pokarmy do święcenia w koszykach, nadal jednak większych niż obecne i bez żadnych sztucznych ozdób. Tak się działo przez około 100 lat. Tradycja przynoszenia

pokarmów do świątyń powstała w drugiej połowie XIX wieku, w miastach. Zrezygnowano z wielkich wiklinowych koszy, zapełnionych po brzegi jedzeniem. W XX wieku zaczęto używać małych koszyczków wyściełanych haftowanymi serwetkami i poprzestawano na kilku symbolicznych produktach typu jajka, kiełbasa, kawałek chleba, garstka soli, odrobina chrzanu.

Obowiązkowe dawniej przystrojenia z wiecznie zielonych roślin, czyli barwinka lub bukszpanu, ograniczało się z biegiem czasu, ale w pewnym stopniu przetrwało do dziś. Tradycję święcenia pokarmów oprócz Polski zna również Słowacja, część Austrii i Niemiec. Gdyby głębiej sięgnąć, zwyczaj ten ma wczesnośredniowieczną tradycję, zakorzenioną w czasach pogańskich. Błogosławieństwo żywności sięga VII wieku. Obrzęd ten znany był w rycie mediolańskim, rzymskim i starohiszpańskim. O przyjęciu w Polsce tego obrzędu

Święconka przed Bazyliką Mariacką w Krakowie, 2019 r.

Święcenie przez kapłana pokarmów, które trafią na wielkanocny stół, to zwyczaj liczący sobie kilkaset lat

potwierdziły źródła z przełomu XIII i XIV wieku.

Samodzielne poświęcenie W ubiegłym roku po raz pierwszy od niepamiętnych czasów Polacy – i w Polsce, i ci mieszkający za granicą – nie mieli możliwości poświęcenia pokarmu z udziałem księdza. Obostrzenia mające na celu powstrzymanie pandemii skłoniły do pozostania w domach. Już wtedy władze kościelne pozwalały i doradzały samodzielne święcenie wielkanocnego pokarmu. To dodatkowo wzbudza refleksję na temat wartości modlitwy wspólnotowej i większego szacunku do kultywowanych tradycji. W tym roku wzorem minionego doświadczenia można dokonać samodzielnej celebry religijno-obyczajowej.

Warto tylko wiedzieć, jak to zrobić. Podpowiedzi znajdziemy na stronach internetowych o charakterze religijnym. Pro-

wadzący modlitwę mówi np.: „Gromadzimy się, aby świętować pamiątkę Zmartwychwstania naszego Pana, Jezusa Chrystusa. On jako Zwycięzca powstał z grobu, aby również nam ofiarować pokój i nadzieję”.

Następnie ktoś z domowników odczytuje tekst Pisma Świętego, np. Mt 6, 25a, 32b33: „Bracia i siostry, posłuchajcie słów Ewangelii według świętego Mateusza. Jezus powiedział do swoich uczniów: „Nie troszczcie się zbytnio i nie mówcie: co będziemy jeść? co będziemy pić? Przecież Ojciec wasz niebieski wie, że tego wszystkiego potrzebujecie.

Starajcie się naprzód o królestwo Boga i o Jego sprawiedliwość, a to wszystko będzie wam dodane”. Po odczytaniu tekstu prowadzący modlitwę mówi: „Módlmy się. Z radością wysławiamy Ciebie, Panie Jezus Chryste, który po swoim zmartwychwstaniu ukazałeś się uczniom przy łamaniu chleba.

Bądź z nami, kiedy z wdzięcznością spożywać będziemy te dary, i jak dzisiaj w barciach przyjmujemy Ciebie w gościnę, przyjmij nas jako biesiadników w Twoim królestwie. Który żyjesz i królujesz na wieki wieków”.

Inna wersja: „Módlmy się. Wysławiamy Ciebie, Panie Jezu Chryste, który po swoim zmartwychwstaniu ukazałeś się uczniom przy łamaniu chleba i zasiadłeś z nimi do stołu. Bądź z nami, kiedy z wdzięcznością będziemy spożywać te dary: chleb przypominający „chleb żywy, który zstąpił z nieba” i dający życie światu; mięso, wędliny i wszelkie pokarmy, które będziemy jedli na pamiątkę baranka paschalnego i potraw, jakie Ty spożyłeś z Apostołami podczas Ostatniej Wieczerzy; jajka, znak nowego życia i naszego odrodzenia w chrzcie świętym. Pozwól nam z wiarą przeżywać Twoją obecność między nami i dojść do wiecznej uczty w domu Ojca.

Który żyjesz i królujesz na wieki wieków.

Amen”.  HALinA kossAk

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

March 26, 2021

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6

ŻyCZENIA BP. WIESłAWA LECHOWICZA – DELEGATA KEP DS. DuSZPASTErSTWA EMIGrACJI POLSKIEJ z okazji Świąt Wielkanocnych Anno Domini 2021

Wielkanoc 2021 Umiłowani Bracia i Siostry!

Dzieląc z Wami radość ze zmartwychwstania Chrystusa pragnę przekazać Wam płynące z serca jak najlepsze życzenia świąteczne. Przeżywając po raz drugi święta wielkanocne w czasie pandemii życzę Wam zdrowia i bezpieczeństwa, pokoju w sercach, w Waszych rodzinach i w miejscach pracy. Do tych życzeń, powszechnie składanych w okresie świątecznym chcę dołączyć jeszcze jedno życzenie: nadziei! Ona jest nam tak bardzo potrzebna, nie tylko z powodu pandemii. Otóż „na każdym niemal polu nasza epoka przyprawia o zawrót głowy. Sądziliśmy, że przeszłość jest święta i nienaruszalna. A tymczasem zauważamy, że zmienia się nasze spojrzenie na nią. Teraźniejszość nie jest bezpieczną przystanią.

Wszystko wydaje się niepokojące: jedzenie, powietrze, informacje. A przyszłość? Stała się czymś na kształt gęstej mgły, z której co chwila wynurzają się kolejne zagrożenia” (prof. Olivier Babeau, Manifest czasu pandemii). Życzenia nadziei podyktowane są nie tylko kontekstem społecznym, ale przede wszystkim wiarą w zmartwychwstanie Jezusa. Być chrześcijaninem to znaczy złożyć nadzieję w Chrystusie! (por. Ef 1, 12). On, Chrystus zmartwychwstały, jest Nadzieją, która podtrzymuje całe nasze życie i mocą, której możemy stawić czoła teraźniejszości (por. Benedykt XVI, Spe salvi). Na tę Nadzieję związaną z osobą Zmartwychwstałego Pana wskazuje Orędzie Wielkanocne proklamowane podczas liturgii Wigilii Paschalnej, sławiące noc zmartwychwstania, która „oddala zbrodnie, z przewin obmywa, przywraca niewinność upadłym, a radość smutnym, rozprasza nienawiść, usposabia do zgody i ugina potęgi”. Jako chrześcijanie jesteśmy zatem w tej uprzywilejowanej sytuacji, że wobec doświadczanych nieszczęść – różnorakich cierpień i chorób, przeżywanych tragedii i śmierci – smucimy się i płaczemy, ale nie jako ci, którzy nie mają nadziei (po. 1 Tes 4,13). Nadzieja złożona w Chrystusie, w przeciwieństwie do nadziei pokładanej tylko w sobie lub w innych ludziach, nigdy nie zawodzi, lecz prowadzi do wysławiania Boga słowami św. Piotra: „Niech będzie błogosławiony Bóg i Ojciec naszego Pana Jezusa Chrystusa. On w swoim wielkim miłosierdziu przez powstanie z martwych Jezusa Chrystusa na nowo nas zrodził do żywej nadziei: do dziedzictwa niezniszczalnego i niepokalanego, i niewiędnącego” (1 P 1,3-4).

Drodzy Uczniowie Chrystusa Zmartwychwstałego!

Jezus, składając w nasze serca skarb nadziei pragnie, byśmy się nią dzielili z naszymi bliźnimi, byśmy stawali się świadkami nadziei. Przekonanie to wypływa z opisów ewangelicznych, które są nam dobrze znane. Pamiętamy jak Jezus zmartwychwstały polecił Marii Magdalenie, Joannie i Marii iść do Galilei i opowiedzieć Jego uczniom, co je spotkało, a raczej kto je spotkał. Kobiety wykonały to polecenie. Podobnie zachowali się dwaj uczniowie uciekający z ciężkimi i przestraszonymi sercami z Jerozolimy do Emaus. Kiedy rozpoznali swego Mistrza, z radością i nadzieją wrócili skąd wyszli, oznajmiając, że Chrystus prawdziwie zmartwychwstał.

Dzisiaj tak wielu ludzi pozbawionych jest nadziei pokładanej w Chrystusie. Do tego przyczyniły się nie tylko nieszczęścia, zło doświadczone, różne formy cierpienia duchowego i fizycznego, a więc to wszystko, co jest nieuniknione w życiu. Przyczyną zawiedzionej nadziei w Chrystusie były i są niekiedy grzechy popełnione przez Jego uczniów, przez tych, którzy zamiast być świadkami stali się gorszycielami. To prowadzi niektórych nawet do opuszczenia wspólnoty Kościoła i pozbawienia się możliwości spotkania ze zmartwychwstałym Panem, obecnym w sakramentach świętych.

Wobec takich sytuacji tym bardziej winniśmy być czujni i pracować nad naszą nadzieją, by ona się uwidaczniała i pociągała innych do Chrystusa.

W klimacie świąt wielkanocnych nie chciałbym zachęcać Was do rachunku sumienia, w jakim stopniu jesteście świadkami nadziei opartej na wierze w Chrystusa zmartwychwstałego. Chciałbym natomiast zachęcić Was do korzystania ze źródła nadziei, jakim jest Eucharystia. Ile razy w niej uczestniczymy, tyle razy spotykamy się z naszym Panem. Dzięki mszy świętej mamy okazję przeżyć coś podobnego, co stało się udziałem kobiet – pierwszych świadków zmartwychwstania, uczniów idących do Emaus i apostołów zgromadzonych w Wieczerniku, których nawiedził Jezus w pierwszy dzień tygodnia, czyli mówiąc językiem współczesnym, w niedzielę.

W tym miejscu z całego serca dziękuję za troskę o poziom liturgii księżom, sprawującym Eucharystię, siostrom zakonnym z

oddaniem posługującym w naszych świątyniach, osobom świeckim pełniącym funkcję nadzwyczajnych szafarzy komunii świętej oraz ministrantom, lektorom i kantorom, a także wszystkim katechetom i dbającym o piękno eucharystycznej celebry, w tym organistom i kościelnym. Miejcie nadal niezachwiane przekonanie, że swoją pracą i posługą służycie Jezusowi zmartwychwstałemu oraz pomagacie innym stawać się wiernymi Jego uczniami i świadkami!

Rozumiem, że z powodu odległości czy pracy lub panujących obecnie restrykcji wywołanych pandemią nie zawsze jest możliwe przybycie do świątyni na niedzielną Eucharystię. Zasadą jednak niech będzie obecność, a nieobecność wyjątkiem.

Podczas każdej mszy świętej celebrans przypomina uczestniczącym w niej wiernym, że na ołtarzu dokonuje się wielka tajemnica wiary. To prawda, ale Eucharystię możemy także nazwać wielką tajemnicą nadziei. Albowiem podczas mszy świętej przyjmujemy pokarm słowa Bożego, które jest słowem życia wiecznego (J 6,68), a następnie pokarm chleba eucharystycznego, który jest, jak zapewniał Jezus, chlebem dającym życie wieczne (por. J 6,51). Eucharystia więc wychodzi naprzeciw największej nadziei człowieka, jaką jest nadzieja wiecznego i szczęśliwego życia. Pan Bóg w osobie Jezusa nie zapewnia już nam ziemi obiecanej na tym świecie, jak swego czasu narodowi izraelskiemu. I nie posługuje się zwyczajnym chlebem niczym manną, którą zsyłał na osłabionych duchowo i fizycznie Izraelitów wracających z wygnania do ojczystej ziemi Kanaan. Pan Bóg daje nam słowo i ciało Jezusa, które gwarantują spełnienie się najgłębszej i zarazem najśmielszej nadziei, jaką tylko człowiek mieć może.

Dlatego modlę się za Was, by Duch Święty, oświecał Wasze umysły prawdą, ogrzewał Wasze serca miłością i umacniał Waszą wolę wiarą, byście korzystali z tego wyjątkowego daru, jakim jest możliwość spotkania i zjednoczenia się z Chrystusem podczas mszy świętej. Wtedy nadzieja wypełni Wasze ży-

cie, zgodnie z tym, o czym zapewnia św.

Paweł: „nadzieja zawieść nie może, ponieważ miłość Boża rozlana jest w sercach naszych przez Ducha Świętego, który został nam dany” (Rz 5,5).

Nadzieja życia wiecznego nie wyklucza nadziei dotyczących ziemskiej rzeczywistości.

Przykładem jest modlitwa, której nauczył na Jezus „Ojcze nasz”, gdzie po wezwaniach odnoszących się do Boga pojawia się prośba o chleb powszedni, o zwycięskie wychodzenie z szatańskich pokus i o uwolnienie od zła wszelkiego. Zwróćmy uwagę, że najpierw wypowiadamy prośby odnoszące się do Boga, a następnie te związane z sytuacją człowieka. Modlitwa „Ojcze nasz” uczy nas zatem właściwej hierarchii co do przedmiotu naszych nadziei. Po modlitwie Pańskiej odmawianej w czasie mszy świętej celebrans wypowiada uzupełniającą modlitwę, która też wyraża nasze nadzieje, ale ponadto wskazuje na ich cel: „Wybaw nas, Panie, od zła wszelkiego i obdarz nasze czasy pokojem, abyśmy wolni od grzechu i bezpieczni od wszelkiego zamętu, pełni nadziei oczekiwali przyjścia naszego Pana, Jezusa Chrystusa”.

Nie będzie zatem przesadą, jeśli nazwiemy mszę świętą szkołą nadziei! Bądźcie, Drodzy Bracia i Siostry, pilnymi i chętnymi uczniami w tej eucharystycznej szkole nadziei! A jako uczniowie Chrystusa zmartwychwstałego stawajcie się świadkami nadziei, która zawieść nie może!

Zapewniam Was o modlitwie i stałej życzliwości. Niech Was błogosławi Bóg Wszechmogący, Ojciec i Syn, i Duch Święty! bp Wiesław Lechowicz Delegat KEP ds. Duszpasterstwa Emigracji Polskiej

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

March 26, 2021

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6

JAK WyGLąDA TrADyCyJNA ŚWIęCONKA?

Koszyk pełen symboli Wielka Sobota to dzień, w którym tradycyjnie przygotowujemy wielkanocne koszyki i święcimy pokarmy, które już w Wielką Niedzielę znajdą się na świątecznym stole.

Czego nie może zabraknąć w koszyczku? cHLeB Symbolizuje Ciało Chrystusa. Pie-

ser

czywo jest podstawowym pokarmem,

Oznaka przyjaźni człowieka

znakiem efektu ciężkiej pracy; świę-

ze zwierzętami, jedności ludzi

cąc chleb, oddajemy mu cześć.

z przyrodą.

sóL Symbolizuje oczyszczenie i prawdę, także trwałość, z dawna uznawano, że sól włożona do koszyczka będzie miała moc odstraszania zła.

cHrzAn

JAJko

Symbolizuje gorycz cierpienia i zarazem

To symbol życia,

siłę do przezwyciężania zła.

odrodzenia, nowych sił.

wędLinA Symbol płodności i zarazem dostatku,

ciAsTo

ma być zapowiedzią dalszego dobrobytu

Synonim dostatku, słodkiego życia,

dla rodziny.

które chciałoby się mieć jak najdłużej, to także znak umiejętności czło-

PrzyBrAnie

wieka.

Koszyczek wielkanocny jest zazwyczaj

BArAnek

wiklinowy i nakrywany koronkową serwetką. Całość przyozdabia się zielonymi

Z czerwoną szarfą i krzyżem oznacza

gałązkami. Są to przeważnie gałązki

Chrystusa zwyciężającego, to szcze-

bukszpanu, który symbolizuje nadzieję

gólnie znamienny symbol świąt

chrześcijan na zmartwychwstanie i nie-

wielkanocnych.

skończoność życia.

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

March 26, 2021

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

March 26, 2021

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

March 26, 2021

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6

Wielkanoc w szlacheckim dworze

Święta w dawnej Polsce Wiejskie życie jest naturalnie i nierozerwalnie związane z przyrodą.

W szlacheckim dworze toczyło się ono wokół prac rolniczych w rytmie zmieniających się pór roku.

Silne związki z wiarą i kościołem katolickim powodowały, że „rok polski” wyznaczany był nie tylko porami przyrodniczymi, ale świętami. A więc, jak pisał Zygmunt Gloger: zima to adwent i roraty, Wigilia, Boże Narodzenie i kolędy, karp z własnego stawu na święta. Potem Nowy Rok i Trzech Króli, Matka Boska Gromniczna, Zapusty, Popielec, Post.

Wiosna to święcone przed dworem na Wielkanoc… itd. aż do obrzędów dożynkowych na jesieni i Dnia Zadusznego (Z. Gloger, „Rok polski w życiu, tradycji i pieśni”, Warszawa, 1900).

 Muzeum Historii Polski

W

iosna to czas ożywienia po zimowym odpoczynku.

Okres przednówku, kiedy wraz z końcem zimy wyczerpywały się zapasy żywności z poprzednich zbiorów, zbiegał się w czasie z najdłuższym i najważniejszym postem w roku. Kalendarz liturgiczny wpasował się w roczny cykl pór roku, ludziom zaś łatwiej było znosić niedobory żywności, gdy wiązało się to z intencją religijną. Uciążliwości przednówka nie dotyczyły w takim stopniu dworu i bogatszych gospodarzy, co najbiedniejszej ludności wiejskiej, która o tej porze nierzadko głodowała. Dwór wydawał tzw. porcje. Był to rodzaj pożyczki – w zamian za porcję żywności niezbędnej do przeżycia, chłop zobowiązywał się do dodatkowej pracy w folwarku podczas lata.

W tradycji dworskiej w czasie Wielkiego Postu najczęściej nie ograniczano ilości spożywanego jedzenia, a tylko mięso i masło zastępowano innymi produktami. Jedzono głównie ryby, w tym najpopularniejsze śledzie. Tradycyjną staropolską potrawą była polewka piwna, którą przygotowywano z jasnego lekkiego piwa, gotowanego z dodatkiem żytniego chleba i doprawionego kminem i solą. Na ziemiańskich stołach gościł również żur, będący najstarszą i najpopularniejszą potrawą wielkopostną. Rozmaite smakołyki sprawiały, że nawet postne menu, suche, bez masła i nabiału było witane z entuzjazmem. A mogły to być wędzone sardynki, tuńczyk z puszki, a do tego kartofle z wody, kompoty i ciasta z makiem.

Czas Wielkiego Postu wypełniały też duchowe przygotowania do świąt wielkanocnych – to czas modlitw, uczestnictwa w nabożeństwach i rekolekcjach, spowiedzi i pokuty. W Niedzielę Palmową, rozpoczynającą Wielki Tydzień święcono palmy przygotowane wcześniej we dworze przez ogrodnika. Po powrocie z kościoła poświęcone palmy wkładano za ramy świętych obrazów, aby chroniły dwór i jego mieszkańców przed nieszczęściem. Palono je dopiero przed nadejściem kolejnej Wielkanocy.

Wielki Tydzień upływał pod znakiem przygotowań i oczekiwania Wielkiej Niedzieli. Nadejście Wielkanocy miało, oprócz sakralnego wymiar kulinarny. W Wielkanoc koniecznie trzeba było ograniczyć prace domowe, zwłaszcza gotowanie. Dlatego też potrawy były już gotowe i ewentualnie lekko podgrzewane lub serwowane

Obrzęd święcenia gałązek zielonych, czyli palm wielkanocnych, wprowadzono do liturgii Niedzieli Palmowej w XI w. (Niedziela Palmowa – fragment tryptyku, Michał Elwiro Andriolli)

na zimno. Przygotowania do świątecznego ucztowania rozpoczynano od zgromadzenia solidnych zapasów mięsa. Obok wyrobów mięsnych przygotowywano słodkości: rozmaite placki, różne odmiany mazurków na kruchym cieście lub opłatku i – najważniejsze wielkanocne wypieki – baby. Pieczono je z pszennej mąki z dużą ilością żółtek utartych z cukrem z dodatkiem olbrzymich rodzynek i mielonych migdałów. Ich wysokość, puszystość, lekkość świadczyła o umiejętnościach gospodyni. Włożone do formy, przykryte lnianą ściereczką ciasto na baby trzymano pod kluczem. Nie miały doń dostępu ani dzieci, ani mężczyźni, strzeżono też baby przed przeciągiem a nawet hałasem. Zbyt często doglądane ciasto mogłoby opaść zaprzepaszczając wszelkie wysiłki. Po wyjęciu z pieca kładziono je z szacunkiem na puchowych pierzynach do wystygnięcia.

Szczególnym dniem Wielkiego tygodnia był Wielki Czwartek. Tradycyjnie rodzina gromadziła się na kolacji upamiętniającej Ostatnią Wieczerzę. Rozpoczynało ją odczytanie przez pana domu fragmentu Ewangelii według św. Jana, opisującego Ostatnią Wieczerzę. W Wielkim Tygodniu powszechny był też zwyczaj zasiadania przez ziemianki przy grobach pańskich i kwestowania na cele charytatywne. W

Wielki Tydzień odwiedzano ubogich i chorych, którym udzielano wsparcia.

Powszechnie uważano, że w uroczysty dzień Wielkiej Nocy nie godzi się jeść innego pokarmu, jak tylko pobłogosławiony przez kapłana. Panował też pogląd, że po okresie ścisłego postu nadmierne ucztowanie może okazać się niezdrowe. Modlitwa, błogosławieństwo kapłańskie i woda święcona miały więc przynajmniej częściowo chronić biesiadników przed zgubnymi skutkami wielogodzinnej uczty. Toteż w Wielką Sobotę wykładano na stół wszystkie przygotowane na święta potrawy, by czekały na przybycie księdza, mającego je poświęcić. Rodzaj i liczba potraw była różna i zależała od zasobności domu. Na stole królował baranek – z ciasta lub masła – za którym, stawiano krzyż z rzeżuchy, dzieło dworskiego ogrodnika. Wokół piętrzyły się wypieki, wśród których prym wiodły baby, niektóre nawet półmetrowe (nazywane łokciowymi). Wśród zimnego mięsiwa przystrojonego barwinkiem i bukszpanem, nie brakowało drobiu, pieczeni, w tym z dziczyzny. Z przodu kładziono pęta kiełbas, szynki, chleb, chrzan, ocet i sól. Oczywiście były również pisanki, zdobione na różne sposoby. Najpiękniejsze z nich przeznaczano na prezenty tak dla bliskich

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

jak i dla folwarcznych robotników. Tego wszystkiego nie sposób było zanieść do święcenia. Dlatego też powszechnym zwyczajem było, że dwory szlacheckie kapłan odwiedzał osobiście i święcił wszystkie pokarmy przygotowane na stole. Na święcenie pokarmów zbierali się również mieszkańcy folwarku, znosząc przed dom kobiałki wypełnione jedzeniem. Do ustawionego przed gankiem dużego, drewnianego cebra ksiądz wsypywał szczyptę soli, a poświęciwszy wodę kropił nią zgromadzonych i przyniesione przez nich pokarmy. Wody tej chłopi nabierali do butelek, aby zanieść ją do swoich domostw.

Powoli nadchodziła pora rezurekcji.

W czasach staropolskich rezurekcje w miastach odbywały się już w Wielką Sobotę wieczorem lub o północy, na wsiach zaś – w Wielką Niedzielę o świcie. Dopiero w XX w. ustaliła się tradycja odprawiania rezurekcji o świcie w Wielkanoc. Po procesji rezurekcyjnej wszyscy prędko ruszali do domu, niecierpliwie wyczekując świątecznej biesiady. W niektórych regionach Polski odbywały się jedyne w swoim rodzaju wyścigi furmanek i zaprzęgów wracających do domu możliwie najszybciej. Stół zastawiony w sobotę był gotowy do wystawnego śniadania, które rozpoczynano od dzielenia się jajkiem. Staropolski zwyczaj nakazywał dzielić się jajkiem ze wszystkimi, toteż nie pomijano również służby. W południowych regionach Polski obowiązkowo spożywano jeszcze laskę surowego chrzanu, co miało przez cały rok chronić przed bólem brzucha, zębów,

March 26, 2021

kaszlem i katarem oraz stanowić dodatkowe wyrzeczenie przed czekającą wszystkich ucztą.

Wielkanoc staropolska była świętem rodzinnym. Spędzano ją w domach na wielogodzinnych ucztach, którym towarzyszyły inne rozrywki. Dorośli grali w karty, udawali się na przechadzki, tańczyli przy muzyce, dzieci bawiły się w palanta, ślepą babkę czy serso. Popularną wielkanocną zabawą była gra w walatkę czy też wybitkę. Gra polegała na stukaniu się pisankami – wygrywał ten, którego jajko zachowywało nietkniętą mimo uderzenia skorupkę. Inna wersja tej gry zakładała toczenie jajka po stole lub pochyłej desce.

W Wielkanocny Poniedziałek również we dworach lały się strumienie wody.

Zanim w ruch poszły dzbany i wiadra, przezornie usuwano z pokojów co cenniejsze meble, wkładano odzież pośledniejszego gatunku. Do zabawy wprowadzano pewne ograniczenia: nie wolno było chlustać wodą na wywoskowane i froterowane drewniane podłogi. Ochroną objęci byli także przedstawiciele starszego pokolenia, których co najwyżej można było skropić wodą kolońską. Śmigusowo-dyngusowe dokazywanie należało zakończyć w odpowiedniej porze – zazwyczaj już koło południa podłogi we dworach były wytarte do sucha.

Drugi dzień świąt mijał na lubianym przez szlachtę składaniu sąsiedzkich wizyt i przyjmowaniu gości.  MuzeuM HisTorii PoLski www.muzhp.pl

Ludowe zwieńczenie wielkopostnych umartwień

Pogrzeb żuru i śledzia

 Archiwum WEM

Współczesna polska młodzież kultywuje dawne tradycje. Na zdj. uczniowie Zespołu Szkół Gastronomiczno-Hotelarskich z Torunia

Dawny post był o wiele bardziej rygorystyczny od współczesnego, toteż jego zakończenie obchodzono z rozmachem. Na Kujawach i Pomorzu w Wielką Sobotę urządzano symboliczne pogrzeby żuru i śledzia symbolizujące skromne i monotonne jedzenie obowiązujące od Środy Popielcowej. Scenariusze tych obrzędów były różne i zwykle nieograniczające się tylko do radości z zakończenia poszczenia. Wplatano w nie też…. zaloty i zabawę.

Nie o sam post szło…

W niektórych wsiach na znak rozstania z postem garnki z żurem stawiano na kominach lub zakopywano na skraju wsi. Jednak większą frajdę sprawiały daleko posunięte figle.

Wiejscy chłopcy skrywali się z garnkiem żuru za rogiem chałup, w których mieszkały podobające się im dziewczyny, a następnie wybiegali i oblewali zupą drzwi. Gdy dziewczyny wychodziły umyć pochlapane drzwi, dla chłopców była to okazja do żartów i zaczepek.

Śmiałość, nawet zuchwałość Zwyczaj odprawiania procesji rezurekcyjnej ukształtował się dopiero na początku XX wieku (grafika autorstwa Michała Elwiro Andriollego)

Bywało czasem i tak, że gliniane garnki z żurem rozbijano o domy. Naczynia te nie zawsze były wypełnione żurem. XIX-wieczny

etnograf Oskar Kolberg pisał: „Tłuką garnki napełnione popiołem, gnojem, błotem i innemi nieczystościami (niby żurem) o drzwi i okna chałup, a rozbiwszy one, mocno nieraz drzwi i okna popaskudzą”. To, co dziś uchodziłoby za wandalizm, niegdyś w pewnych rejonach i środowiskach było akceptowane.

Zdarzało się ponoć, że chłopcy do słomianego powrósła, rozwieszonego pomiędzy kominami chałup, przywiązywali garnek z sadzami i popiołem. Gdy ktoś przechodził, podbiegali i długimi kijami rozbijali naczynie, a zawartość wysypywała się na nieostrożnego przechodnia. Później na miejsce rozbitego garnka wieszali inny i czyhali na koleją ofiarę. Ratunkiem mogło być wykupne.

Widowiskowość, symboliczność Urządzano też pogrzeby uprzykrzonego przez czas postu śledzia, którego wieszano na drzewach lub wleczono na sznurku przez wieś, a potem go zakopywano. Nieraz do takich ceremonii wykorzystywano szkielet śledzia z głową, czy śledzia wyciętego z tektury lub wystruganego z drewna. Pogrzebowi towarzyszyły różne przyśpiewki. Na przykład w Wielką Sobotę śpiewano: „śledź zabił rzeźnika, świt, świt... będzie mięsko”.  HALINA KOSSAK

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6  Archiwum WEM

Jak udekorować dom na Wielkanoc?

wiTAJ, wiosno!

K

olejne domowe święta z racji ograniczeń w wyjazdach skłaniają do troski o miłą atmosferę, której cząstkę buduje wystrój wnętrza. Dekoracji typu koszyk pisanek, zielona rzeżucha bądź młodziutkie zboże, a w nim baranek, nikomu nie trzeba przedstawiać, bo są powszechne. Warto sięgnąć do innych inspiracji, urozmaicających wygląd domu.

Na ile możemy sobie pozwolić w artystycznych poczynaniach zależy nie tylko od uzdolnienia, ale też czasu i zasobu materiałów. Warto wykorzystać elementy już posiadane, naturalne, tanie. Pamiętajmy też o możliwości ozdobienia stołu czy parapetu rozkwitającymi hiacyntami, prymulkami czy żonkilami w malutkich doniczkach.

Serwetki a la zając Serwety stołowe można składać na wiele sposobów, tym razem mile widziane są długie uszka. Do wykonania zajączka potrzebna jest serwetka o boku długości 45-50 cm. Przy mniejszej zdarzają się trudności. Można sięgnąć zarówno po serwetkę papierową, jak i materiałową. Lepiej by była gładka, bez żadnych wzorów. Instruktaż składania takiej łatwo znaleźć na stronach internetowych.

Pisanki pełne emocji Kto chce odejść od ludowych szlaczków na pisankach, może dla odmiany przygotować – jako dekorację jajka – buźki, w różnych nastrojach i z gadżetami. Wystarczą jajka w naturalnych, niebarwionych skorupkach, czarny flamaster i odrobina wyobraźni. W kilka minut da się narysować oczy, uśmiech i różne dodatkowe elementy: wąsik, okularki, królicze ząbki.

Mogą to być zabawne podobizny domowników czy gości, o ile ci akceptują żarty.

Gniazdo z jajkami Giętkie patyczki i źdźbła traw mogą posłużyć za materiał na gniazdo, w którym ułożymy jajka. Na tle szarego czy brązowego gniazda kolorowe pisanki pięknie się eksponują. Jeśli mamy w domu od jakichś dekoracji kolorowe piórko lub na dworze znajdziemy naturalne, to warto je tam dołożyć.

Zawieszki na gałęzi Grube kawałki gałęzi można przytwierdzić do ściany i zawiesić na nich zajączki, wydmuszki czy pstrokate ptaszki. Inna opcja – cienkie gałązki osadzone w wazonie przystrajamy w taki sam sposób, czyli poprzez dodanie różnych zawieszek.  HALinA kossAk

WieRzBoWY WiANeK Do wykonania potrzebne będą: giętkie gałązki wierzby lub brzozy, kawałek grubych nici, szeroka wstążka, ewentualne jeszcze kilka małych gałązek bukszpanu.

Wykonanie: z gałązek tworzymy okrąg, splatając je, najlepiej po kilka gałązek równolegle; końce patyczków mocno związujemy nićmi; gotowy wianek dekorujemy, wiążąc u góry kokardę ze wstążki. Można też tu i ówdzie w wianek wetknąć zielony bukszpan. Taki wieniec ozdobi ścianę, drzwi lub meble. Nie stanowi prawie żadnego wydatku.

Wielkanoc 2021 Vo-

March 26, 2021

Tradycja wielkanocnych zabaw z pisankami i zajączkiem w tle

W pogoni za zajączkiem!  Archiwum WEM

W

lowanie” na jajka. Na czym polega ta zabawa? Chodzi w niej o znalezienie jak największej liczby wcześniej ukrytych pisanek bądź czekoladowych jajek. Polem zabawy może stać się ogród, w którym wielkanocny zajączek – a dużo częściej rodzice… – chowa jajka przed bacznym wzrokiem młodych poszukiwaczy. Zwycięzcą zostaje dziecko, któremu uda się odszukać najwięcej pisanek. Wielkanocne Egg Hunts organizowane są zarówno w domach, jak i w szkołach czy przedszkolach w okresie poprzedzającym święta.

ielkanocne tradycje sięgają poza obrzędy związane jedynie z wiarą. Świętom tym towarzyszy także szereg zwyczajów, które nie wynikają bezpośrednio z celebracji Triduum Paschalnego, choć wykorzystują albo nawiązują w pewnym stopniu do symboliki związanej z Wielkanocą. Mowa tu m.in. o amerykańskich zwyczajach, jak Easter Egg Roll czy Egg Hunt. Czy stanie się im w tym roku zadość, a może pandemia całkowicie pokrzyżuje plany najmłodszych świętujących?

Zabawy wielkanocne a pandemia Easter Egg roll To bez wątpienia jedna z najbardziej rozpoznawalnych świeckich amerykańskich tradycji związanych z obchodami świąt wielkanocnych. Na czym polega? Cóż, jest to po prostu wyścig w toczeniu długą łyżką pisanek po trawniku. Ten najpopularniejszy odbywa się w Białym Domu, a dokładniej na południowym trawniku przed rezydencją. Z pojedynczymi przerwami i zmianą miejsca toczenia zawody pod prezydenckim patronatem odbywają się od 1814 roku i zapoczątkowane zostały przez Dolley Madison, żonę prezydenta Jamesa Madisona. Warto też dodać, że popularność zawodów toczenia jajek nie ograniczała się jedynie do tych organizowanych w Białym Domu. Była to tradycja kultywowana przy okazji wielkanocnych rodzinnych spotkań, a jej polem mógł stać się każdy możliwie jak najbardziej równy trawnik, co oznacza, że w szczycie swojej świetności – przypadającym na XIX wiek i początek XX – zabawa odbywała się w większości parków.

Warto zaznaczyć, że Easter Egg Roll ofi-

Polowanie na wielkanocne łakocie można urządzić w mieszkaniu lub w przydomowym ogródku

cjalnie stało się tradycją realizowaną na południowym trawniku Białego Domu w 1878 roku, za sprawą prezydenta Rutherforda B. Hayesa i jego żony Lucy.

Egg Hunt Kolejną świecką tradycją wielkanocną, bazującą na symbolu życia, jakim jest wielkanocne jajko, jest Egg Hunt, czyli „po-

Zabawy wielkanocne jak Egg Hunt i Easter Egg Roll mogą w tym roku przybrać nieco inną formę niż tradycyjna. Wszystko ze względu na trwającą nadal pandemię wywołaną przez koronawirusa. Ich organizacja wymagałyby zebrania się większych grup osób, a to – jak wiadomo – nadal pozostaje opcją niebezpieczną. Dla przypomnienia: w zeszłym roku przez pandemię odwołane zostało Easter Egg Roll w Białym Domu. Czy w tym roku także dojdzie do takiej sytuacji? Jeszcze nie wiadomo. Nie oznacza to jednak, że zabawy wielkanocne nie odbędą się nigdzie. Zawsze alternatywą dla tych na większą skalę pozostają te zorganizowane w domowym zaciszu i rodzinnym gronie. W końcu nic nie powinno stać na przeszkodzie temu, by zaprosić wielkanocnego zajączka, by ukrył to tu, to tam pisanki… Ich poszukiwanie może się okazać świetną rozrywką nie tylko dla najmłodszych członków rodziny, ale i ich rodziców!  AnnA MiLer

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6

Grupa dzieci na Kaszubach z wierzbowymi rózgami służącymi do smagania w Poniedziałek Wielkanocy, 1938 r.

 Narodowe Archiwum Cyfrowe

Odpust Emaus w Krakowie, 1932 r.

Ludowe zwyczaje wielkanocne sprzed lat z różnych regionów Polski

Polskie tradycje Obchody Wielkiego Tygodnia i Świąt Wielkanocnych przybierały w zależności od regionu Polski inne formy i oprawę.

Wśród zwyczajów powszechnie znanych, były też takie, które kultywowano tylko w wybranych miejscowościach. Spróbujmy się bliżej przyjrzeć tej różnorodnej ludowej tradycji wielkanocnej.

Małopolskie pucheroki W Niedzielę Palmową w niektórych małopolskich wsiach, m.in. w Bibicach, Zielonkach, Tomaszowicach i Trojanowicach, można zobaczyć chłopców z pomalowanymi na czarno twarzami, ubranych w kożuchy i w wysokie stożkowate czapki z bibuły. Chłopcy wygłaszają śmieszne wierszyki i śpiewają piosenki, za co otrzymują drobne podarki.

Zwyczaj ten nazywany pucherokami wywodzi się od łacińskiego słówka „puer”, czyli „chłopiec”, i odnosi się do dawnych kwest krakowskich żaków, którzy wygłaszali w kościołach żartobliwe oracje. Z czasem, kiedy zakazano chłopcom wystąpień w kościele, przenieśli się na podkrakowskie wsie.

W miejscowości Lednica Górna do dzisiaj można spotkać czarną usmoloną postać zwaną Siuda Babą. Ten ludowy zwyczaj związany jest ze słowiańskimi obrzędami wypędzania zimy. Według legendy w świątyni pod Kopcową Górą ognia strzegła kapłanka, która wychodziła z niej tylko raz do roku na wiosnę, by poszukać swojej następczyni. Kiedyś panny przed Siudą Babą uciekały, teraz uważa się, że poczernienie twarzy to dobra wróżba, zwiastująca pomyślny rok, a dla panien szybkie zamążpójście.

W samym Krakowie w Poniedziałek Wielkanocny można wybrać się na odpust

i związany z nim targ świąteczny Emaus.

Z czasem krakowski Emaus przerodził się w ludową zabawę, rodzaj odpustu, w którym w XIX wieku brała udział znaczna część mieszkańców Krakowa.

Co najmniej od XVII wieku we wtorek po świętach, który kiedyś był także dniem świątecznym, w Krakowie obchodzono rękawkę. Korzenie tego zwyczaju wiążą się z tradycją obchodzonych wiosną słowiańskich Dziadów. Po stoku kopca Kraka zamożni krakowianie zrzucali jajka, jabłka, pierniki, a także pieniądze, które trafiały do rąk dzieci i biedniejszej ludności.

Później przeniesiono tradycyjną zabawę na górę św. Benedykta i połączona została z odpustem koło kościoła św. Benedykta na Krzemionkach.

Z Wielkim Piątkiem nieodłącznie związane są misteria Męki Pańskiej. Najsłynniejsze widowiska pasyjne odbywają się w Kalwarii Zebrzydowskiej. Opiekę nad tym misterium sprawują bernardyni, a poszczególne postacie ewangeliczne odgrywane są przez mieszkańców pobliskich wsi.

Podkarpackie Turki Zwyczaj wystawiania w kościołach straży grobowej znany był już w XVII wieku. W mniejszych miejscowościach straż pełnili żołnierze lub odświętnie ubrani mieszkańcy.

W niektórych rejonach kraju, na przykład na ziemi rzeszowskiej, strażnicy byli wyposażeni w egzotyczne turbany lub tureckie krzywe szable. Takich strażników nazywano turkami. Być może zwyczaj ten ma korzenie w czasach odsieczy wiedeńskiej. Według podań polscy żołnierze ubrani w zdobyczne tureckie stroje wrócili dopiero na Wielkanoc w 1684 r. Udali się wprost do kościoła, chcąc podziękować Bogu za szczęśliwy powrót do rodzinnych miejscowości, i zaciągnęli wartę przy grobie Chrystusa.

Obecnie turki pełnią nadal straż przy grobie m.in. w Radomyślu nad Sanem. W niedzielę po rezurekcji odbywa się często wojskowy przemarsz kolorowo ubranych turków po wsi, podczas którego obchodzą gospodarstwa i składają mieszkańcom życzenia.

Śląski śmiergust Dawniej na Śląsku, żeby uchronić się przed powodziami i innymi klęskami, z poświęconych palemek robiło się krzyżyki, które w Wielki Czwartek zostawiano na polach, aby uchroniły uprawy przed gradem i szkodnikami. Podczas tej czynności trzeba było zachować milczenie, bo inaczej zbiory mogły być nieudane. Śmiergust to inny stary wielkanocny zwyczaj kultywowany do dziś w miejscowości Wilamowice. Przypomina on obecną

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

w innych rejonach Polski tradycję oblewania panien wodą w Poniedziałek Wielkanocny, ale ma swoją własną oprawę.

Pierwszy raz ten zwyczaj opisał nauczyciel i badacz lokalnego folkloru Józef Latosiński w Monografii miasteczka Wilamowic z 1909 roku: „(…) W drugie święto Wielkiejnocy, po południu, przebierają się młodzieńcy za dziewczęta, a dorosłe dziewczęta za młodzieńców, czasem w maski i wśród dźwięków harmonii obchodzą domy lejąc wodą przechodniów; obchód ten zowie się „śmirgust”. (…)”

Do dzisiaj w Lany Poniedziałek lub w wigilię tego dnia przebierańcy oblewają wodą młode dziewczyny na rynku w Wilamowicach. Śmierguśnicy, którymi są najczęściej młodzi mężczyźni, przebrani są w stroje uszyte z resztek kobiecych różnobarwnych ubrań. Na twarzach noszą maski a na głowach kapelusze z kwiatami z bibuły, co ma symbolizować zbliżającą się wiosnę.

Co ciekawe, w innym rejonie Polski – w Dobrej koło Limanowej – można było spotkać dziady śmig ustne, czyli maszkarony z maskami zrobionymi ze skóry, które chodzą po domach w poszukiwaniu młodych panien, aby je porwać i… wrzucić do rzeki.

Kurek dyngusowy na Mazowszu Tradycje wielkanocne były szczególnie bogate na Ziemi Łowickiej, a część z nich jest kultywowana do dziś, szczególnie wśród starszych osób. Po poświęceniu palmy i przyniesieniu jej do domu trzeba było konieczne zjeść jednego wierzbowego kotka. Wierzono, że chronią one od bólu gardła, głowy czy bólu brzucha. W koszyczku ze święconką w Łowiczu i jego okolicach znajdowały się potrawy, których nie było w innych regionach: tzw. trzęsionka, czyli galareta z zimnych wieprzowych nóżek, prostokątne drożdżowe placki wielkanocne czy masło. Pisanki ozdabiano specjalnie przygotowanymi na

Siuda Baba na rynku w Wieliczce, 1935 r.

March 26, 2021

ten cel kolorowymi łowickimi wycinankami z papieru. Na Mazowszu tworzono także wydmuszki oklejone rdzeniem sitowia i kolorową włóczką, co tworzyło piękne ornamenty. Kolejnym zwyczajem, który przetrwał do dzisiejszych czasów, jest tradycja obchodzenia przez mężczyzn pól należących do wsi w nocy z niedzieli na Poniedziałek Wielkanocny. Podczas tej procesji mężczyźni niosą chorągiew i wtykają w przydrożne miedze gałązki palm wielkanocnych, co ma zapewnić urodzaj.

W Poniedziałek Wielkanocny na Mazowszu w chodzono z kurkiem dyngusowym. Początkowo był to żywy kogut, który symbolizował siłę odradzającej się przyrody, później zastąpiono go kogutem drewnianym czy ulepionym z gliny lub upieczonym z ciasta. Kogut był przewożony przyozdobionym dwukołowym wózkiem przez chłopców, którzy obchodzili z nim całą wieś. Odwiedzali z kurkiem każdego gospodarza i zbierali „dyngus” – świąteczne potrawy i pisanki.

szali wierszyki dotyczące miejscowych panien.

Kujawy słynną także z kraszanek, czyli pisanek barwionych na jeden kolor i ozdabianych cienkim dłutem w unikalne wzory. Nazwa pochodzi od słów krasić czyli barwić, bo kraszanki to jajka gotowane w barwnym wywarze, dawniej uzyskiwanym z łupin cebuli, kory dębu, soku z buraka czy pędów młodego żyta.

Jałowiec na Kaszubach Na Kaszubach podczas śmigusa-dyngusa nie oblewano się wodą, ale smagano się gałązkami jałowca bądź brzozy po nogach i łydkach. Co ciekawe słowo śmigus pierwotnie oznaczało właśnie uderzenie gałązką. Woda jednak pojawia się także w kaszubskich tradycjach wielkanocnych, bo wierzono, że kąpiel w rzece lub jeziorze w jeden ze świątecznych dni ma uchronić przed chorobami przez kolejny rok. Żeby tak się jednak stało, nie wolno było oglądać się za siebie w drodze powrotnej do domu ani z nikim wtedy nie rozmawiać.

Pogrzeb żuru na Kujawach Niegdyś bardzo rygorystycznie przestrzegano czterdziestodniowego postu, podczas którego nie jedzono nie tylko mięsa, ale także często nabiału i cukru.

Na Kujawach wraz z końcem postu z ulgą żegnano niektóre potrawy. W Wielki Piątek wśród przyśpiewek wynoszono z domu i zawieszano na wierzbie wyciętego z drewna lub tektury śledzia, a gar wypełniony żurem zakopywano w ziemi lub wylewano. Po takim symbolicznym pogrzebie żuru i powieszeniu śledzia zabierano się za przygotowanie świątecznych wielkanocnych potraw.

Przywołówki to kujawski wielkanocny zwyczaj sięgający początków XIX wieku.

Polegał on na przywoływaniu młodych dziewcząt przez chłopców. Mieszkańcy Szymborza (dziś dzielnicy Inowrocławia) spotykali się na placu, a młodzieńcy wspinali się na jakieś podwyższenie i wygła-

Podlaskie bitki-wybitki Na Podlasiu uroczystość święcenia palm wielkanocnych nazywano Wierbnicą. Po powrocie z kościoła istniał zwyczaj uderzania wierzbowymi palemkami domowników, wypowiadając słowa: „Nie ja biję, wierzba bije”, co miało zapewnić zdrowie.

Istniało również wierzenie, że całoroczne trzymanie w domu poświęconych gałązek gwarantuje rolnikom udane plony. Nadal popularna w tym rejonie jest gra jajkami w bitki-wybitki. Polega ona na tym, że dwie osoby stukają się wzajemnie ugotowanymi jajkami. Wygrywa ten, który stłucze jajko przeciwnika jako pierwszy. Zwycięzca zabiera oba jajka i sprawdza swe umiejętności z kolejną osobą.

Wileńskie palmy Na Kresach na tydzień przed Palmową Niedzielą gospodynie nie piekły chleba,

Odpust Emaus w Krakowie, 1932 r.

dopiero w Wielkim Tygodniu zabierały się do wypieków. Na Wielką Sobotę „paska” (chleb) musiała być gotowa, wypiekano ją z mąki razowej, pszennej i żytniej, czasem gryczanej, częściowo na drożdżach, częściowo na zakwasie. Niesiono ją do kościoła razem z pisankami i chrzanem do święcenia. Następnego dnia każdy dostawał kawałek święconego chleba, także zwierzęta.

W domu ziemiańskim podczas świątecznego posiłku biały obrus przystrojony często był zielonym widłakiem, którego pędy wcześniej zrywano w okolicznych lasach. Na tak ustrojonym stole po porannej mszy rezurekcyjnej jadało się m.in. pieczone prosię z malowanym jajkiem włożonym w ryjek.

Zarówno wśród katolików, jak i prawosławnych powszechny był zwyczaj zwany wołoczebne. Oto drugiego dnia Świąt Wielkanocnych starsi chłopcy chodzili po wsiach i dworach i podchodząc pod okna śpiewali „Wesoły nam dziś dzień nastał” lub inne wielkanocne pieśni.

Gospodarz w podziękowaniu ofiarowywał im coś ze świątecznych przysmaków.

Na dawnych Kresach wciąż popularna jest, podobnie jak na Podlasiu, gra jajkami w bitki. Typowo wileńskim obyczajem jest kaczanie jaj, czyli toczenie jajek po pochyło ustawionym drewnianym korytku w ten sposób, by trafić jak najwięcej jaj leżących na samym dole.

Nie można też zapomnieć o słynnych palmach z Wileńszczyzny, które wyrabiane są z ponad pięćdziesięciu kwiatów i ziół zbieranych i suszonych w różnych porach roku. Wileńskie palmy można nabyć m.in. podczas tradycyjnego jarmarku odpustowego Kaziuki, który od czterystu lat odbywa się w Wilnie i jest związany z osobą patrona tego miasta – św. Kazimierzem Jagiellończykiem.  MuzeuM HisTorii PoLski www.muzhp.pl

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6

Wielkanocne specjały z różnych zakątków Polski

Zapomniane smaki Wyjątkowość Wielkanocy polega na wielowymiarowym charakterze tego szczególnego okresu.

Z jednej strony chodzi w nim o celebrowanie i przeżywanie misterium paschalnego Chrystusa, zadumę nad odkupieniem grzechów i pokutę. Wiąże się z tym pielęgnowanie wielu tradycji – zarówno tych zakorzenionych w wierze, jak i ludowości.

W tym miejscu pojawia się kolejny wymiar tego wyjątkowego okresu.

Mowa tu o aspekcie kulinarnym. Choć nie jest on oczywiście najważniejszy, nie daje się pominąć w kontekście wielkanocnych zwyczajów, szczególnie tych lokalnych, regionalnych. Warto zgłębić ten temat szczególnie w okolicach Wielkanocy.

 Archiwum WEM

Na Mazowszu jedną z tradycyjnych potraw przygotowywanych na Wielkanoc jest chleb żytni z mięsnym nadzieniem

N

ie jest tajemnicą, że kuchnia regionalna przysmakami stoi.

Każda okazja w kalendarzu rządzi się swoimi prawami i jadłospisem. Święta wielkanocne nie są pod tym względem wyjątkiem. Stare, tradycyjne przepisy na potrawy lokalne mogą być prawdziwą skarbnicą przepysznych inspiracji i to z historią przez wielkie „H”.

Murzin wielkanocny Zestawienie tradycyjnych wielkanocnych potraw z różnych zakątków Polski otwiera propozycja dla miłośników potraw sytych, z konkretną mięsną bazą. Tak najkrócej opisać można danie nazywane murzinem wielkanocnym. Na pierwszy rzut oka przypomina ono z wyglądu zwyczajny, pięknie zrumieniony chlebek, obowiązkowo żytni na zakwasie. Dopiero przekrojenie go ujawnia mięsne wnętrze w postaci szynki – w zależności od regionu w jednym kawałku bądź wielu mniejszych połączonych z wędzonką. Swój rodowód danie to wywodzi ze Śląska Cieszyńskiego, jednak jego odpowiednik cieszy się także popularnością w tradycji mazowieckiej.

Dzionie rakowskie Kolejny przysmak i kolejny region. Tym razem będzie to województwo świętokrzyskie, a pretekstem do zawitania w te malownicze okolice są dzionie rakowskie. To tradycyjne danie przygotowywane jest przede wszystkim na Wielkanoc, choć czasem pojawia się także na stołach w okresie

bożonarodzeniowym. Swoją formą przypomina rodzaj kaszanki bądź kiszki pasztetowej o wnętrzu bogatym, jak i historia tej XIX-wiecznej potrawy… Pieczone w piecu jelito wieprzowe albo wołowe skrywa mieszankę mięsa – tradycyjnego podgardla – jaj, smalcu i mąki. Oczywiście, jak to w przypadku potraw regionalnych bywa, także i dzionie rakowskie posiadają różne warianty. Obok omówionego, w okolicach Rakowa sporządza się także wersję dania, w której podstawowym składnikiem farszu jest wypieczona maca moczona w wywarze rosołowym, łączona następnie z mięsem oraz jajami.

nego żuru. Jego podstawą jest biały twaróg z mleka krowiego. Łączy się go z żółtkami jaj i kminkiem, formuje w kule a następnie przyciśnięte suszy. W trakcie tego procesu serek nabiera charakterystycznego smaku, dojrzewa, jego powierzchnia twardnieje i przybiera mocniejszą żółtą barwę. Potrawa ta posiada także inne warianty. Jednym z nich jest tzw. ser zgliwiały. Jego podstawą również jest twaróg połączony z żółtkami jaj, jednak w tej wersji jest on dojrzały.

Ponadto do mieszanki dodaje się też masło, a po doprawieniu kminkiem, podgrzewa się ją na patelni. W takim wydaniu ser przeznaczony jest do spożywania przede wszystkim z pieczywem.

Pascha bukowińska Bogaty jadłospis polskich potraw regionalnych przygotowywanych na Wielkanoc kryje w sobie także propozycje dla miłośników pieczywa. Jedną z bardziej charakterystycznych jest pascha bukowińska.

Jest to rodzaj wspaniale zrumienionego i bogato przyozdobionego warkoczami oraz świątecznymi hasłami chleba. Przygotowywany jest z mąki pszennej i drożdży.

W swojej najbardziej tradycyjnej formie przypomina walec o średnicy ok.20 centymetrów. Pascha Bukowińska w okresie wielkanocnym gości na stołach przede wszystkim województwa lubuskiego.

Ser wielkanocny Oto specjał wielkanocny rodem z Podkarpacia. Tradycyjny ser przygotowywany jest w tym okresie jako dodatek do świątecz-

Zylc Tę subiektywną i niepełną listę wielkanocnych potraw regionalnych wieńczy propozycja prosto z Kaszub, równocześnie stanowiąca powrót do kategorii dań mięsnych. Mowa tu o wielkanocnym zylcu, zwanym inaczej zimnymi nóżkami. Cóż kryje się pod tymi tajemniczymi nazwami? Ukrywa się pod nimi studzienina, znaczy się galareta wieprzowa. Przyrządzana jest na bazie mięsa wieprzowego, najczęściej golonki – tak, oto rodowód zimnych nóżek – mielonej z marchewką.

Tak przygotowana podstawa zalewana jest doprawioną galaretą. Na wielkanocnym talerzu zylc – do smaku dopełniony odrobiną soku z cytryny – pojawia się w roli zimnej zakąski.  AnnA MiLer

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

March 26, 2021

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6

Słodkie wielkanocne przysmaki z różnych zakątków świata

Wielkanoc na słodko W

ielkanoc to nie tylko okres przeżywania misterium paschalnego, ale i spotkań z rodziną. A z tym nierozerwalnie wiąże się kulinarna strona świąt. Jak większość tego typu wydarzeń w kalendarzu wiernych na całym świecie, Wielkanoc rządzi się swoimi prawami, jeśli chodzi o potrawy pojawiające się na stołach świętujących – i to zarówno w kwestii dań z kategorii słodkich, jak i słonych.

Jak prezentuje się lista najbardziej rozpoznawalnych polskich dań wielkanocnych? Na pewno królować będą na niej żurek – obowiązkowo z kiełbasą, jajkiem i chrzanem, czyli zestawem dodatków prosto z koszyczka ze święconką. Kolejne miejsce mogą zająć: pieczona biała kiełbasa, jajka faszerowane, domowa szynka gotowana w szynkowarze i pasztet. Popularnością na wielkanocnych stołach, szczególnie w kontekście obiadu, cieszy się pieczony schab ze śliwką. Słodka strona Wielkanocy w Polsce przybiera postać babek drożdżowych i z ciasta parzonego, mazurków, serników i tradycyjnej paschy. A jak świąteczne słodkości prezentują się w innych zakątkach świata?

Włochy

Portugalia

Francja

We włoskiej kuchni słynącej między innymi z deserów nie mogło zabraknąć także słodkiego specjału przyrządzanego na Wielkanoc. Jego rolę spełnia podawana po sytym obiedzie colomba pasquale. Jest to rodzaj puszystej babki z ciasta drożdżowego z cukrem i likierem migdałowym, naszpikowanej bogato bakaliami i kawałkami czekolady.

Wyróżnia się ona nie tylko smakiem, ale także kształtem – przed upieczeniem nadaje się jej formę lecącej gołębicy.

Wielkanoc w Portugalii, jeśli chodzi o słodkości, także upływa pod znakiem pieczywa. Mowa tu o tradycyjnym wypieku, jakim jest chleb folar. Sposób jego doprawiania – na słodko bądź na słono – zależy do regionu, w którym jest przyrządzany.

Nie jest to jedyna słodka propozycja na Wielkanoc. Miejsce obok niej zawsze znajdzie się także dla pao-de-lo humido de chocolate, czyli ciasta czekoladowego, i tarte de amendoa – tarty migdałowej.

Pomimo tego, że święta wielkanocne cieszą się we Francji znacznie mniejszą popularnością niż Boże Narodzenie, także przy ich okazji w cukierniach pojawiają się charakterystyczne słodkości. Przybierają one postać czekoladowych jajek, zajączków, baranków i dzwonków. Dopiero francuska regionalna scena kulinarna staje się bardziej zróżnicowana pod względem słodkości. Na przykład Alzacja słynie z przygotowywanych na Wielkanoc ciast o kształcie baranka. Są one znane pod nazwą Lamola bądź Osterlammele.

Chorwacja

Argentyna

rosja

Swoje charakterystyczne wielkanocne słodkie danie posiada także Argentyna. Jest nim rosca de pascuc. Ten niewielki, okrągły chlebek z charakterystyczną dziurką zachwyca waniliowo-cytrynowym smakiem. Podawany jest z kremowym serkiem i wiśniami. Jest tak popularny, że w okresie tuż przed Wielkanocą można go spotkać na witrynach niemal wszystkich argentyńskich piekarni i cukierni.

W trakcie obchodzonej tu przez wyznawców prawosławia Paschy, na stołach pojawia się wiele wyjątkowych potraw. Z zasady ma być syto i dania kojarzyć się mają w urodzajem. Dotyczy to też słodkości. Na stołach w tym okresie pojawiają się różnego rodzaju babki, a jedną z najbardziej charakterystycznych jest kulicz – drożdżowe ciasto z migdałami, kandyzowanymi owocami i rodzynkami. Nie mniejszą popularnością cieszy się także utarta z białego sera, żółtka, masła i bakalii pascha.  AnnA MiLer

Hiszpania Słodki smak świętom Wielkiej Nocy w Hiszpanii nadają torrijas. Danie to przyrządza się na bazie moczonych w jajkach, cukrze i mleku kromek chleba. Kolejnym krokiem w jego przygotowywaniu jest smażenie pieczywa na patelni. Można podawać je z różnego rodzaju dodatkami – wszystko zależy od upodobań i… wieku spożywających. Na liście mogą znaleźć się tu cynamon, miód, słodki syrop i wino.

Torrijas cieszą się szczególną popularnością w Andaluzji.

Słodkie przysmaki wielkanocne posiada także Chorwacja. Na ich liście można znaleźć kilka rodzajów pieczywa w słodkim wydaniu – przede wszystkim wielkanocne chałki w kształcie wianuszków z miejscem na jajko, ale też pince, czyli małe, często polewane lukrem chlebki nacinane w charakterystyczny, dzielący je na trzy części, sposób. W Dalmacji popularną słodkością na Wielkanoc są także strudle z nadzieniem serowym.

Wielkanoc 2021

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Ach, owocowe koktajle… Lista ich zalet jest naprawdę długa, nic zatem dziwnego, że od kilku lat biją rekordy popularności w kategorii zdrowych przekąsek.

Co decyduje o tym, że tak chętnie wiele osób sięgnęło po smoothies?

Nie da się ukryć, że za częścią tego sukcesu stoi ich… fotogeniczność. Tak – kolorowe koktajle w połączeniu z mediami społecznościowymi stały się przepisem na zaraźliwie popularny trend szerzący się bez większych przeszkód na całym świecie. Na szczęście ich sława podbudowana jest też kilkoma mocnymi zaletami, których nie da się sprowadzić jedynie do apetycznego wyglądu. Oto ich lista!

Volume XIX, Issue 6

KOKTAJL Z POMArAńCZAMI Składniki:  sok z 2 pomarańczy  duża garść jarmużu  sok z połówki cytryny  łyżka siemienia lnianego  250 ml wody Przygotowanie: połączyć wszystkie składniki i zblendować.

KOKTAJL Z KIWI

Posiłek czy przekąska?

Zacznijmy od tego, czym tak w ogóle w jadłospisie są koktajle. Nie powinno się bowiem traktować ich jako pełnoprawnego posiłku. Ich płynna forma i gęstość mogłyby sugerować, że sytość, którą można poczuć tuż po ich spożyciu, będzie trwać dłużej niż ma to miejsce w rzeczywistości. Niestety to tylko pozory. Koktajle mogą za to stanowić idealny, zdrowy zamiennik przekąsek spożywanych między posiłkami. W końcu ich bazą są zblendowane owoce i/albo warzywa, co czyni z nich idealnych kandydatów do jadłospisu wiosną i latem. A to dopiero pierwsza z długiej listy zalet.

Składniki:  kiwi  ogórek  garść szpinaku  sok z połówki cytryny  łyżka nasion chia  250 ml wody Przygotowanie: obrać kiwi i ogórka, połączyć z resztą składników i zblendować.

KOKTAJL Z DAKTyLAMI

łatwe, szybkie, zdrowe… …czy można chcieć czegoś więcej? Przygotowanie wiosennych koktajli owocowych i warzywnych nie jest wyzwaniem.

Nie wymagają ani szczególnych przygotowań, ani przepisów. Wystarczy tak naprawdę pomysł na lubiane i pasujące do siebie składniki. Oczywiście czasem warto sięgnąć też po gotowe receptury – mogą okazać się kopalnią inspiracji i niebanalnych połączeń. Samo przygotowanie sprowadza się do zakupu produktów, przygotowania ich i zblendowania. W większości przypadków składniki wymagają jedynie obrania i opłukania – nie trzeba poddawać ich obróbce cieplnej, co znacznie przyśpiesza przyrządzanie smoothies.

różnorodne, odżywcze, pyszne… …ot kolejne zalety wiosennych koktajli. Ich bazą może stać się w zasadzie każda mieszanka owoców i warzyw. Jeśli jesteście fanami treściwych, słodkich przekąsek, postawcie na mieszankę z bananem, truskawkami i jogurtem jako podstawą receptury. Wolicie lekkie, bardziej wytrawne smaki? Super! W waszym koktajlu nie może zabraknąć kiwi, szpinaku i soku z cytryny. A może najbliższe waszym kubkom smakowym są bogate, warzywne mieszanki? W takim wypadku do blendera może trafić papryka, pomidor i seler naciowy. Oczywiście nic nie stoi też na przeszkodzie, by łączyć ze sobą warzywa i owoce. Kiwi i ogórek? Czemu nie! Brzoskwinia i marchewka? Pycha! By dodatkowo podnieść wartość odżywczą smoothies, można w ich składnie uwzględnić popularne superfoods.

Wystarczy tylko pomysł na składniki i voila! Pyszna i zdrowa przekąska gotowa!  ANNA MILEr

Składniki:  3 daktyle bez pestek  banan  łyżeczka kakao  niecała łyżka otrębów  250 ml mleka migdałowego Przygotowanie: obrać banana, połączyć wszystkie składniki i zblendować.

Wielkanoc 2021 Vo-

March 26, 2021

Jakich potraw nie może zabraknąć na wielkanocnym stole?

smakowita tradycja J

ak pogodzić tradycję świętowania z nowoczesnością, która zaleca umiar w ucztowaniu? Jakich potraw nie może zabraknąć na wielkanocnym stole? Przy dobrych chęciach na pewno uda się znaleźć kompromis między bogatymi zwyczajami polskiego stołu a realnymi możliwościami przyrządzania tego wszystkiego i konsumowania z pożytkiem dla zdrowia. Gdyby dosłownie potraktować zalecenia tradycji i realizować długą listę menu, odczułby to mocno portfel i wątroba, więc postarajmy się indywidualnie wybrać to, co lubiane, realne, dostępne i zdrowe.

Podstawowe elementy wielkanocnego menu to żurek lub barszcz biały z kiełbasą, warto go serwować z poświęconym wcześniej chlebem i odrobiną chrzanu. Druga nieodzowna pozycja w wielkanocnym menu to jajka na różne sposoby. Do wyboru mamy faszerowane lub serwowane z chrzanem i majonezem, równie dobrze może to być pasta jajeczna z łososiem.

Z pożywnych posiłków tradycja podpowiada też pieczoną szynkę lub pasztet. Dużą popularnością na świątecznym stole cieszą się przystawki takie jak: sałatki jarzynowe, śledziki, chrzan, ćwikła, pasty twarogowe oraz galaretki drobiowe. Jeśli chodzi o wypieki wielkanocne, pierwszeństwo ma babka wielkanocna (drożdżowa albo piaskowa – w zależności od upodobań), uzupełnieniem mogą być: keks z bakaliami, wieniec drożdżowy, mazurek, sernik, makowiec.  HALinA kossAk

UgoTUj To SAM! Nawet jeśli brak czasu skłania nas do zakupu gotowych przysmaków, postarajmy się zrobić domowy żurek. To nie wymaga wielkiego talentu kulinarnego. Podpowiadamy prostą recepturę.  Archiwum WEM

Żurek wielkanocny Ten tradycyjny jest przyrządzany na wędzonce i białej kiełbasie, zabielany odrobiną śmietanki staje się delikatniejszy. Można dodać łyżkę tartego chrzanu lub ząbek czosnku, a potrawa będzie wyrazistsza. Żurek wielkanocny można podać z ziemniakami, gotowanym jajkiem lub chlebem.

Składniki:  1 litr bulionu warzywnego  500 ml zakwasu żytniego  przyprawy: 1 rozgniecione ziarno ziela angielskiego; 1 liść laurowy; po 1/4 łyżeczki czosnku i soli; ł łyżeczka majeranku  100 g kiełbasy zwykłej podsuszanej  200 g kiełbasy białej surowej lub parzonej  200 g boczku surowego wędzonego  4 łyżki śmietany Bulion do żurku można wykonać z kilku warzyw, rozdrobnionych z użyciem tarki. Potrzebny kawałek bulwy selera, korzeń pietruszki i marchwi. Po starciu trzeba zalać to wodą i gotować. Można też użyć zakupiony bulion, tylko upewniając się co do składu, by nie obfitował w sztuczne dodatki. Dużą wagę należy też przywiązywać do wyboru zakwasu żytniego. Możesz kupić gotowy w butelce.

Gdy mamy już wywar z warzyw oraz zakwas żytni, reszta jest prosta. Boczek i kiełbasę należy pokroić, następnie podsmażyć. Później dodaje się to do bulionu warzywnego i gotuje. Zaraz potem trzeba wlać zakwas, śmietanę i przyprawy. Gęstość potrawy regulujemy poprzez dodawanie mąki żytniej lub wody dla rozrzedzenia.

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6

DOMINIK ĆWIK

kącik PoeTycki Czy słyszysz jaka cisza zawisła nad światem zastygły nawet skrzydła ptaków Ucichł dźwięk gwoździ pod ciosami młota i śmiechy szydercze i szlochy rozpaczy czy słyszysz jaka martwa cisza *** Gdy odszedłeś ze szczytu góry tylko szkielet drewna przesiąknięty krwią rysował niebo Obalił go czas drążył i obracał w próchno aż przestał istnieć Lecz wtedy gdy szykowali go dla Ciebie spod toporów tryskały drzazgi one tkwią nadal prawdą i fałszem miłością i nienawiścią *** Wiem, że czekasz na mnie cierpliwie

z uśmiechem na twarzy lecz ja nie przychodzę tłumacząc się że ciągle szukam nie wypada przecież przychodzić w gości bez podarunku muszę odnaleźć choć jedno zaginione pióro anioła wtedy przyjdę wtedy będę godzien by zapukać w drewno Twego krzyża *** Znów obrócił ziemię władca czas widać znudziły go już chłody A ona na to właśnie czekała zaczęła pachnieć wilgotnieć oddychać Czekała cierpliwie tuląc w sobie ziarna nadziei na życie

*** …Miłość cierpliwa jest, łaskawa jest… nie unosi się gniewem, nie pamięta złego…

Hymn o miłości Podzieliłem swoją miłość na kromki jak bochen chleba i rozdałem Jednym za to tylko że istnieją drugim za dobre słowo jeszcze innym za uśmiech Została mi garść okruchów tą zachowam Może zdobędę się kiedyś by oddać ją za garść kamieni *** Lecz gdy oni mnie zapytają jakie jest Jego imię to cóż im mam powiedzieć?

(Księga Wyjścia 3)

Szarpnięte grzmotem powietrze drga po horyzont strużki wody ciekną po policzkach

Jakie jest imię Jego którym Go nazywasz ty i twój naród i co składasz na kamień ofiarny modlitwy zanosząc

Choć jeszcze pada ja wypatruję białego ptaka z pierwszą zieloną gałązką

Gdy kolor skóry inny imię Jego inaczej sławią

i kamienie w inne kształty ciosane i ofiary inne gdy Go o coś proszą A przecież jeden tylko Jest Który Jest *** Idę drogą wydeptaną milionami stóp przede mną i dla mnie chłonę dziedzictwo przydrożnych krzyży czytam na głos moim dzieciom epitafia na cmentarzach mojego narodu pamiętam słowa rodziców „nie zapomnij” zostawiam również swoje ślady dla tych którzy dopiero tu przyjdą Dominik Ćwik – poeta, laureat

wielu ogólnopolskich i regionalnych konkursów poetyckich.

Jest autorem zbiorów poetyckich: „Do Drogi Mlecznej” (1994), „Zaginione pióro” (1996), „Dialog” (200), „Cierpliwość niespokojna” (2020). Należy do Regionalnego Stowarzyszenia Twórców Kultury w Rzeszowie.

Współwydawca kwartalnika społeczno-kulturalnego „Pobitno – Nasza Mała Ojczyzna”.

POCZyTAJMy rAZEM

SłOWEM MALOWANE

Nina Opic

Regina Nachacz

Króliczek Dagmarki  Archiwum WEM

Od pewnego czasu Tuptuś, mały pluszowy króliczek, obserwował dziwne poruszenie w domu małej dziewczynki Dagmarki. Dagmarka to jego najlepsza przyjaciółka, chociaż nie jest królikiem tak jak on. Zawsze go tuli, pieści, a nawet

Koszyczek Martynki Martynka z rodzicami Idzie do kościółka

śpiewa do uszka piosenki, te z przedszkola i te z teatrzyku, do którego co ty-

W koszyczku z koronkami

dzień chodzi na próby.

– Trzeba przygotować koszyczek do

Siedzi słodka bułka

święcenia. Musi się w nim zmieścić kilka pisanek, kiełbaska, no i baranek – powiedziała kiedyś mama.

przyglądał, czy przypadkiem nie wnosi

– I kurczątko – dorzuciła Dagmarka.

„nowych” mieszkańców domu. Ale nie,

Słysząc to, Tuptuś przestał jeść swoją

wszystko było w porządku! Zmęczony

marchewkę. Zaraz, zaraz, to przybędzie

tym ciągłym wypatrywaniem nowych go-

do ich domu jakiś baranek i kurczak? Po

ści, zasnął sobie w najlepsze w kąciku

co? I tak jest mało miejsca na królicze za-

przy oknie. Tak mu się dobrze spało i

bawy. A jak ci nowi przybysze zjedzą mu

spało, że nawet nie zobaczył, jak któregoś

jego marchewki? Nie, na to nie pozwoli.

dnia na stole w pokoju stanął pięknie

Wejdzie na zieloną górkę i będzie przez

przystrojony wielkanocny koszyczek. Były

okno patrzył, czy nikt obcy nie zbliża się

w nim kolorowe pisanki, kiełbaska, a na-

do domu... Na razie nikogo obcego nie za-

wet pod serweteczką spał sobie... baranek

uważył. Owszem, pojawiły się dwa mo-

przytulony do żółtego puchatego kur-

tyle, ale one nie stanowią zagrożenia dla

czątka. I było tak wesoło i świątecznie. I

jego marchewek, przelatywał też nad

najważniejsze, nikt mu nie zjadł jego

głową jakiś ćwierkający ptak cieszący się

marchewek.

•

kwietniowym słońcem, ale nikogo innego

***

nie widział. Widział też Marcina, star-

Radosnych świąt z króliczkiem,

szego brata Dagmarki, wracającego z tre-

kurczątkiem i z barankiem!

ningów sportowych. Nawet mu się dobrze

Wesołego Alleluja!

Kolorowe pisanki Cukrowy baranek Dla miłej koleżanki Mały obwarzanek Święconka wielkanocna Z zielonym bukszpanem W dary Boże owocna Alleluja! Amen

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6

CO KrAJ, TO OByCZAJ

rEBuS

Prima Aprilis

 Archiwum WEM

G NIA

+A NIE

+Y

Prima aprilis to w dosłownym tłumaczeniu z języka łacińskiego „pierwszy (dzień) kwietnia”, obchodzony w wielu krajach świata jako Dzień Żartów.

SŁO

Polega on na robieniu żartów, celowym wprowadzaniu w błąd, nabierania kogoś, konkurowaniu w próbach sprawienia, by inni uwierzyli w coś nieprawdziwego. Tego dnia również w wielu mediach pojawiają się różne żartobliwe informacje.

Pochodzenie zwyczaju primaaprilisowego nie jest do końca pewne. Wywodzi się on najprawdopodobniej z jednego z kwietniowych świąt rzymskich. W Europie zaczął być popularny w późnym średniowieczu, a do Polski obyczaj ten dotarł w XVI wieku. Dzisiaj święto obchodzi się w całej Europie, chociaż nie wszędzie tego

ERz=Ują

samego dnia i pod tą samą nazwą. Hiszpanie robią sobie żarty nieco wcześniej – 28 grudnia, w Dniu Świętych Niewiniątek.

Anglicy wprawdzie obchodzą to święto 1 kwietnia, ale nazywają je Dniem Głupca.

Oryginalni są także Francuzi – prima aprilis to u nich poisson d'avril, co dosłownie • znaczy: kwietniowa ryba.

LABIryNT

Odgadnij popularne polskie przysłowie:

Zaprowadź króliczka do pisanek!

CIEKAWOSTKA JęZyKOWA

PiSanKi i KraSZanKi

 Archiwum WEM

Czasownik ‘pisać’ oznaczał kiedyś ‘malować, rysować’ (litery się rysowało, a więc pisało) i to znaczenie do dziś zachowało się właśnie w nazwie PISANKA. W używanym w niektórych regionach Polski określeniu KRASZANKA widoczny jest ten sam rdzeń, co w słowach krasnoludek czy krasa ‘uroda’. Kraszanki krasimy, czyli dodajemy im krasy, a słowo krasa pierwotnie oznaczało barwę czerwoną, później rozszerzyło się na ‘piękna barwa’, a stąd już niedaleko do ‘piękność, uroda, ozdoba’. W niektórych okolicach do dziś stosuje się rozróżnienie: kraszanka – jajko tylko barwione, pisanka – jajko z wyrysowa NCK.PL nymi lub wyrytymi wzorkami.

 Archiwum WEM

I pisanki, i kraszanki to wielkanocne jajka – kolorowe: barwione, malowane lub w inny sposób zdobione.

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

March 26, 2021

WArTO CZyTAĆ

wielkanocne lektury W Wielkim Tygodniu sporo czasu zajmują wszystkim domowe porządki i kulinarne przygotowania do świąt. Jednak warto znaleźć chwilę, by wytłumaczyć dzieciom, jaka jest istota Wielkanocy oraz opowiedzieć o polskich zwyczajach i tradycjach związanych z tymi świętami. Pomocne w tym mogą być książki, które w przystępny sposób, również dzięki dostosowanym do wieku małych odbiorców ilustracji, wyjaśniają te kwestie. Książkę o wielkanocnej tematyce warto też podsunąć nieco starszemu dziecku, dla którego będzie to chwila relaksu, a dla rodzica – czas na chwilę dla siebie. „Gdyby jajko mogło mówić” – renata Piątkowska Z książki można dowiedzieć się, dlaczego malujemy pisanki, jak dawniej wyglądał śmigus-dyngus i skąd wziął się prima aprilis. Łącznie to dziewięć opowieści, które spodobają się dzieciom w wieku przedszkolnym i wczes-

noszkolnym. Polecane dla dzieci w wieku 4+.

„Opowiedz mi mamo. Polskie zwyczaje i obrzędy wielkanocne” – Anna Jankowska Z tej książki dzieci dowiedzą się o polskich zwyczajach i obrzędach, poznają symbolikę palm, Wiel-

kiego Postu, święconki, palenia ognia i polewania się wodą. Jest tu także masa ciekawostek odnośnie naturalnego farbowania jajek i tego, co powinno znaleźć się na wielkanocnym stole. To bardzo wartościowa lektura dla dzieci, nauczycieli i wychowawców. Autorka, Anna Jankowska, w ciekawy, bardzo przystępny sposób odpowiada na wszystkie dziecięce pytania i rozwiewa wszelkie wątpliwości. Dużym atutem są urocze, barwne ilustracje. Polecane dla dzieci w wieku 6+.

rym staramy się być lepszymi i zwracamy uwagę na drugiego człowieka. Liczne ilustracje świetnie oddają charakter opowieści, a krótkie, przystępnie i bardzo życiowo napisane rozdziały zainteresują młodych czytelników. Polecane dla dzieci w • wieku 7-14 lat.

„Tradycje i zwyczaje wielkanocne” – Sylwia Chmiel Najciekawsze polskie obyczaje wielkanocne bogato zilustrowane i interesująco opisane językiem zrozumiałym dla dzieci.

Dzięki tej książce dziecko pozna polskie tradycje z okresu Wielkanocy. Polecane dla dzieci w wieku 6-11 lat.

KrZyŻóWKA

Jeśli nie znasz jakiegoś hasła, zapytaj rodziców lub dziadków – na pewno będą znać odpowiedź!

1. Rozpoczyna Triduum Paschalne – Wielki ...

2. Kolorowe jajka wielkanocne 3. Taniec lub ciasto 4. Radosne, wielkanocne zawołanie 5. Poranna msza święta w Niedzielę Wielkanocną 6. Kicający symbol Wielkanocy 7. Lany Poniedziałek to inaczej śmigus-...

8. Wzgórze, na którym ukrzyżowano Chrystusa 9. Niesiona w koszyczku do poświęcenia w Wielką Sobotę HASłO: ..............................................................................

„Wielkanocne idą święta” – ks. Jan Twardowski Bardzo wartościowa lektura księdza Jana Twardowskiego o tym, że Wielkanoc to nie tylko czekoladowe zajączki i żółte kurczaczki, ale wielkie prawdy wiary i nauka miłości. To czas, w któ-

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6

KąCIK rODZICA

wielkanocne tradycje

 Archiwum WEM

D

la jednych Wielkanoc to święto, które przynosi wiosenne odprężenie. Jest powodem, by posprzątać dom, udekorować go radosnymi kolorami i ugotować coś dobrego. Dla innych to okazja, aby zauważyć, że już przyszła do nas wiosna, poświęcić trochę czasu swoim bliskim i uporządkować swoje sprawy. W natłoku spraw i obowiązków gubi nam się gdzieś urok prawdziwych świąt. Warto pamiętać, żeby pewne tradycje świąteczne nie zaniknęły, stanowią one część naszej bogatej kultury. Wielkanoc w tradycji chrześcijańskiej to najważniejsze święto religijne.

Obchodzona jest w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca. Jest świętem ruchomym. Wielkanoc najwcześniej może przypadać 22 marca, a najpóźniej 25 kwietnia.

Przygotowanie na ponowne narodziny Chrystusa zaczyna się tak naprawdę już wcześniej, bo w Środą Popielcową, jednak bardziej wyraźnym sygnałem zbliżającego się odnowienia jest Palmowa Niedziela. Święto to obchodzi się w Polsce od średniowiecza, a zostało ono ustanowione na pamiątkę przybycia Chrystusa do Jerozolimy. Rozpoczyna okres przygotowania duchowego do świąt, tego dnia wierni zanoszą do kościoła palemkę, która jest symbolem odradzającego się życia.

Tradycje wielkanocne W Wielką Sobotę idzie się do kościoła z koszyczkiem. Pięknie przystrojona święconka przeważnie jest ozdobiona haftowaną serwetką i zawiera w sobie smakołyki, które znajdą się potem na wielkanocnym stole.

Nie może w niej zabraknąć baranka (symbolu Chrystusa Zmartwychwstałego), mięsa i wędlin (na znak, że kończy się post). Święcimy też chrzan, bo „gorycz męki Pańskiej i śmierci została zwyciężona przez słodycz zmartwychwstania”, masło – oznakę dobrobytu i jajka – symbol narodzenia. Święconkę zjadamy następnego dnia, po rezurekcji.

Symbole wielkanocne i ich znaczenie dla dzieci Wielkanoc oznacza odrodzenie i zmartwychwstanie, dlatego jej symbolem jest jajko – symbol nowego życia. Stąd przy wielkanocnym stole dzielimy się jajkiem podczas śniadania oraz jemy potrawy z niego, a także malujemy pisanki wielkanocne, które święcimy w wielkanocnym, wiklinowym koszyczku. Wkładamy do niego:

W wielkanocny poranek dzieci szukają koszyka albo jajek, które zostawił dla nich zajączek – można je ukryć w ogrodzie albo w domu  chleb – symbolizuje ciało Chrystusa;  jajko – symbol życia;  baranka – przypomina o tym, że

Chrystus odkupił nasze grzechy, a my jesteśmy zaproszeni na ucztę pańską;  zajączka – jest symbolem odradzającej się przyrody, wiosny i płodności;  wędlinę – symbol dostatku;  ser – jest symbolem przyjaźni między człowiekiem a siłami przyrody;  przyprawy, np. chrzan – przypomina mękę Pańską, symbolizuje też siłę fizyczną;  sól – chroni przed zepsuciem;  ciasto – symbol umiejętności i doskonałości.

niespodzianki, z samym szukaniem jest sporo zabawy – to mogą być na przykład czekoladowe jajka i kurczaczki ukryte w różnych miejscach mieszkania lub ogrodu.

Warto zwrócić uwagę na popularne kiedyś turlanie jajek i odciągnąć swoje dzieciaki od komputera. Turlanie jaj po pochyłej powierzchni, najlepiej na łące, znane było na wschodzie Polski. Pomalowane jajka turla się kolejno, a które zostanie trafione, jego właściciel wygrywa to jajko, monetę lub cukierka. Inną zabawą związaną z jajkami jest stukanie się pisankami. Czyja skorupka pęknie, ta osoba naturalnie przegrywa. A stawka jest wy-

soka, bowiem idzie o szczęśliwy rok do kolejnej Wielkanocy!

Ozdoby wielkanocne Wielkanoc jest wspaniała – między innymi dzięki cudownym kolorom i świeżej, soczystej zieleni. Biały baranek na zielonej łączce z rzeżuchy, żółte kurczaczki i żonkile, czerwone tulipany, palmy i pisanki we wszystkich kolorach – zadbajmy o to, aby dzieci miały swój wkład w dekorowanie domu na Wielkanoc. Wiele ozdób można zrobić razem, choćby baranka z masy solnej, papierowe koszyczki lub wydmuszki z czuprynkami z rzeżuchy.  syLwiA wAdAcH kLoczkowskA

Zabawy wielkanocne W wielkanocny poranek dzieci szukają koszyka albo jajek, które zostawił dla nich zajączek. Można je ukryć w ogrodzie albo w domu. Nie przesadzajmy z zawartością

Bibliografia: – https://www.ofeminin.pl/swiat-kobiet/zycie-rodzinne/tradycje-wielkanocne-zwyczaje-i-tradycje-wielkanocne/b1enl3h – https://mamotoja.pl/jak-rozmawiac-z-dziecmi-o-wielkanocy,wielkanoc-artykul,2500,r1p1.html – https://czasdzieci.pl/okiem-rodzica/id,6135d4.html

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

March 26, 2021

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

MIĘdZY WIerSZaMI

Wszystkie drogi prowadzą do Rz... eszowa  Arkadiusz Rogowski Dziennikarz whiteeaglenews@gmail.com

Felietony publikowane na łamach „Białego Orła” odzwierciedlają wyłącznie poglądy ich autorów.

P

ierwszą stolicą Polski było Gniezno, drugą Kraków, następna była Warszawa, a teraz będzie nią Rzeszów. To właśnie na stolicy Podkarpacia przez najbliższe dwa miesiące będzie koncentrować się polska polityka, bo wskutek rezygnacji z przyczyn zdrowotnych dotychczasowego prezydenta, 81-letniego Tadeusza Ferenca, 9 maja odbędą się tu przedterminowe wybory.

Ale walka w tych wyborach będzie miała dużo większą stawkę niż fotel prezydencki 200-tysięcznego miasta. Dużo większą, bo rozstrzygnięcia tych wyborów będą rzutowały na polską politykę aż do wyborów parlamentarnych na jesieni 2023 roku. Tym bardziej, że wyniki ostatnich wyborów do Sejmu, a także prezydenckich, były w tym mieście bardzo zbliżone do tych ogólnopolskich. W październiku 2019 roku PiS zdobył tu 42.9 proc, a w całej Polsce 43.5 proc. Z kolei Koalicja Obywatelska w Rzeszowie otrzymała 26.7 proc., a w skali całego kraju 27.4 proc. Podobna reguła dotyczy też innych partii. Z kolei w ubiegłorocznych wyborach prezydenckich Andrzej Duda wygrał w tym mieście w II turze z Rafałem Trzaskowskim 50.3 do 40.7 proc., podczas gdy w skali całego kraju 51 do 49 proc.

Można zatem uznać Rzeszów za swoisty polityczny barometr.

A sytuacja w stolicy Podkarpacia jest o tyle ciekawa, że nie dojdzie tu – a na pewno nie w I turze – do prostego pojedynku między kandydatem obozu rządzącego a kandydatem opozycji.

Dość niespodziewanie bowiem ustępujący prezydent Ferenc nie namaścił na swojego następcę nikogo ze swojego zaplecza wiceprezydentów czy radnych, lecz... wiceministra sprawiedliwości Marcina Warchoła, a zarazem posła Solidarnej Polski.

Dziennikarze i politolodzy w całym kraju zachodzą w głowę, jak to możliwe, że 81-letni dziś były członek PZPR-u, a następnie SLD, popiera 40-letniego młodego wilka z najbliższego otoczenia Zbigniewa Ziobry, który buduje swoją pozycję w ostrej kontrze do postkomunizmu, a na dodatek wcale nie pochodzi z Rzeszowa, lecz z oddalonego o 60 kilometrów Niska. W oficjalnych wypowiedziach Ferenc podkreśla, że Warchoł pomógł załatwić dla Rzeszowa kilka ważnych spraw.

Warchoł ma zatem poparcie dotychczasowego włodarza, który miastem rządził od 2002 roku, ale nie ma poparcia Prawa i Sprawiedliwości, które wspiera w tych wyborach wojewodę podkarpackiego Ewę Leniart. Leniart, choć jest członkiem PiS-u, zdecydowała się startować – podobnie jak Warchoł – z własnego komitetu, ale w odróżnieniu od wiceministra nie patrzy na Rzeszów przez różowe okulary.

Trzecim liczącym się graczem będzie wskazany przez partie opozycyjne lokalny radny, 45-letni Konrad Fijołek. Co ciekawe, od lat był w najbliższym otoczeniu prezydenta Ferenca, ale nie został przez niego wskazany na następcę. Swoją kampanię zainaugurował za to w obecności Borysa Budki, Władysława Kosiniaka-Kamysza, Szymona Hołowni i Włodzimierza Czarzastego. Świetnie zresztą do tego towarzystwa pasuje, bo kilka miesięcy temu nawoływał na Facebooku „j***ć kaczystan” (przy czym nie używał gwiazdek).

Zapowiada się więc naprawdę ciekawa walka. To w Rzeszowie – w przypadku zwycięstwa Fijołka – może się rozpocząć marsz opozycji do władzy, a w przypadku zwycięstwa któregoś z kandydatów Zjednoczonej Prawicy niemal pewna stanie się trzecia kadencja Zjednoczonej Prawicy w Sejmie.

Byłoby to bowiem pierwsze miasto wojewódzkie z prawico• wym prezydentem.

Volume XIX, Issue 6

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

March 26, 2021

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6

Polski rynek nieruchomości coraz bardziej dojrzały Porozmawiamy dzisiaj o rynku nieruchomości w Polsce.

Naszymi gośćmi jest duet krakowskich agentów nieruchomości – Monika Bartosik-Głowińska (MBDG Nieruchomości) oraz Piotr Kowal (PIOTr KOWAL PrOPErTIES). „Biały Orzeł”: Długo już działacie w branży nieruchomości?

Monika Bartosik-Głowińska: W moim przypadku to ostatnie 5 bardzo intensywnych lat, choć to nie jest początek mojej przygody z nieruchomościami. Zaczęło się dużo wcześniej, podczas studiów z zakresu gospodarki nieruchomościami, ale wtedy rynek nie dawał takich możliwości jak ostatnie lata, które są w Polsce okresem szybkiego rozwoju lub raczej dojrzewania branży nieruchomości.

Piotr Kowal: W sumie to już 15 lat, ostatnie półtora roku razem z Moniką.

Oprócz zajmowania się sprzedażą wszelkiego rodzaju nieruchomości, cały ten czas mam bardzo bliski kontakt z wycenami nieruchomości.

Tylko rynek krakowski?

PK: Nie tylko Kraków – cała Małopolska, wschodnia część Śląska, południowa część Świętokrzyskiego, a większe tematy to w całej Polsce.

To na pewno już sporo wiecie o rynku nieruchomości w Polsce. Jakie trendy czy mody widzicie aktualnie?

PK: Na pewno rynek robi się bardziej dojrzały, ludzie coraz częściej traktują zakup nieruchomości jako lokatę kapitału – a jeszcze bo niedawna traktowano takie transakcje wyłącznie jako spełnienie swoich, oraz bliskich – głównie dzieci – potrzeb mieszkaniowych. Do tego widać rozwijający się trend przeprowadzania się na peryferie miast, często wręcz na wieś. I to nie tylko poprzez pandemię koronawirusa – która oczywiście na pewno troszkę pomogła temu trendowi – ale to było widać już wcześniej. Ludzie w Polsce robią się coraz bardziej mobilni, do tego po-

wstaje coraz więcej dobrej jakości i przepustowości dróg – i nie jest już problemem dojeżdżać do pracy czy szkoły po kilkadziesiąt kilometrów. Drugą grupą szukającą miejsca do zamieszkania poza miastem są ludzie zbliżający się do emerytury, którzy chcą zamienić mieszkanie w mieście na jakiś mały domek z daleka od zgiełku, ze świeżym powietrzem – a do niedawna ta grupa nabywców jeszcze bardzo sceptycznie podchodziła do takich pomysłów. Ale tak jak wspomniałem, rozwój infrastruktury drogowej, internetu, rozwój gospodarczy i ogólnie infrastrukturalny mniejszych gmin, z których coraz więcej traci już charakter typowo rolniczy, wzmacnia ten trend.

Czy to oznacza, że miastom w Polsce grozi wyludnienie?

PK: Nie. W miastach z kolei coraz częściej kupują mieszkania – z pomocą rodziców lub banku – młodzi ludzie, którzy wiążą, przynajmniej na jakiś czas, swoje plany zawodowe z tym miejscem. Ponadto widać też coraz większą ilość transakcji zakupu mieszkań przez obywateli innych krajów, głównie ze wschodu, którzy przyjechali do Polski w celach zawodowych, biznesowych i chcą tutaj zostać.

Ale przecież z Polski wyjechało dużo młodych ludzi…

PK: Tak, ale po kilkunastu latach za granicą część z nich planuje powrót – sam to widzę po telefonach do mnie ludzi, którzy mieszkają jeszcze za granicą, ale już szukają nieruchomości do zamieszkania w Polsce. Ponadto pojawiła się kolejna grupa, zainteresowana głównie zakupem domów poza miastem: emeryci z zachodniej Europy.

A to chyba dość ciekawe zjawisko?

PK: Tak się dzieje, mam coraz więcej zapytań od obcokrajowców i już „zamknąłem” kilka takich transakcji. Większy problem jest z obywatelami spoza Unii Europejskiej, gdyż muszą oni występować o zezwolenie na nabycie nieruchomości w Polsce – też mam takie sprawy. Poza tym inwestycje komercyjne: magazyny, produkcja – popatrz na mapę Europy: Polska ma idealne położenie pod względem logistycznym – i dlatego coraz większe zainteresowanie lokalizacją takich właśnie obiektów przez firmy planujące ekspansję w tej części świata. Gdyby jeszcze udało się kiedyś zrealizować ten pomysł z Centralnym Portem Lotniczym, to już w ogóle byłby przysłowiowy „kosmos”.

Czyli Polska robi się coraz atrakcyjniejsza do inwestowania w nieruchomości?

PK: Tak, tak to widzę.

MB-G: Jesteśmy i z pewnością będziemy przez najbliższe kilka lat doskonałym miejscem do inwestowania w nieruchomości. Ciągle znaczna różnica w wartości nieruchomości w Polsce w porównaniu do Europy zachodniej, a do tego duże bezpieczeństwo inwestycji sprawiają, że inwestorzy są tu mocno obecni i wszystkie prognozy przewidują utrzymanie tego trendu.

A jak to jest – tak ogólnie – być agentem nieruchomości w Polsce?

PK: Jeżeli czujesz ten rynek – w sensie, że masz taki swój wewnętrzny instynkt – potrafisz rozmawiać z ludźmi, sprawia ci to przyjemność, to jest coraz lepiej.

Prawda jest taka, że tego zawodu nie da się wyuczyć, jak np. obsługiwania maszyny w fabryce – bo tak naprawdę agent

nieruchomości to nie jest praca – to jest sposób życia, sposób myślenia, 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu, 365 dni w roku. Inaczej się nie da. Wiele osób przychodzi do tego zawodu, ale niewiele z nich zostaje w nim na stałe.

Czy klientów macie coraz więcej?

PK: Tak, jest trend wzrostowy w tej kwestii. Po pierwsze lata na rynku robią swoje. A po drugie, jeżeli potrafisz być dla swoich klientów prawdziwym partnerem, mogą ci ufać, potrafisz wczuć się w ich potrzeby, w ich ewentualne problemy, a do tego będziesz umiał wymyślić rozwiązania tych problemów – to powinieneś dać radę w tym zawodzie. Poza tym chcący sprzedać nieruchomość coraz częściej rozumieją, że dobry agent sprzeda ich nieruchomość znacznie lepiej, niż by to zrobili sami: lepiej przygotuje ofertę, lepiej uwypukli jej plusy, twardo będzie negocjował cenę transakcji – szczególnie, gdy ma ze sprzedającym umowę „na wyłączność”.

MB-G: Zdecydowanie więcej. Każdy rok to kolejne zadowolone osoby, które najnormalniej w świecie polecają współpracę opartą na partnerstwie i jakże ważnym zaufaniu. Rekomendacje w tym biznesie to bardzo ważny element i całe szczęście pandemia na to nie miała wpływu.

Twierdzicie, że lepiej „na wyłączność”?

Zawsze mi się wydawało, że jak więcej agentów zajmuje się daną nieruchomością, to lepiej dla sprzedającego…

MB-G: Oczywiście, że lepiej. Ameryka wszak działa przede wszystkim na wyłączności w myśl zasady, że powinno się mieć swojego pośrednika i spowiednika. Pamiętajmy, że sprzedaż lub zakup nierucho-

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

mości wiąże się z ogromnymi emocjami i pod kątem stresu plasuje się na wysokiej pozycji. Warto mieć zaufanego, sprawdzonego pośrednika, który poprowadzi transakcję od początku do końca.

PK: Zdecydowanie tak! Na pewno znasz powiedzenie „gdzie kucharek sześć, tam nie ma co jeść”?! I tak też jest w nieruchomościach: jak oferta jest w kilku agencjach, to tak naprawdę nikt się nią nie zajmuje na poważnie, a jak już, przez przypadek, trafi się zainteresowany jej zakupem, to wtedy co robiłbyś jako agent?

Nie wiem – nie jestem agentem…

PK: Naciskałbyś bardzo na sprzedającego, aby obniżył cenę, byle tylko „zamknąć” tę transakcję. Czyli tak naprawdę działałbyś wbrew interesowi sprzedającego. A jak pracujesz „na wyłączność”, to wiesz, że zainteresowany nie znajdzie tej nieruchomości w innej agencji, więc musi z tobą rozmawiać, a ty wtedy będziesz starał się sprzedać ją jak najdrożej – czyli będziesz działał na korzyść sprzedającego. Poza tym jak zainteresowany widzi ofertę jednej nieruchomości w kilku agencjach, to zaczyna się zastanawiać, co jest „nie halo” z tą nieruchomością, że nie może się sprzedać.

Faktycznie, to, co mówisz, jest logiczne...

PK: Bo tak jest. A tych plusów sprzedaży przez agenta „na wyłączność” jest zdecydowanie więcej.

March 26, 2021

A co moglibyście zaproponować Polakom z tej strony Atlantyku?

PK: Masz nieruchomość w Polsce i chcesz ją sprzedać? OK – zabierzemy się za to najlepiej, jak potrafimy – możesz być tego pewien. A może chcesz zainwestować w rynek nieruchomości w Polsce? OK – mamy różne pomysły.

MB-G: A może planujesz powrót na emeryturę. Zapraszamy do kontaktu.

Znajdziemy nieruchomość spełniającą wymagania każdego poszukującego.

uchylicie rąbka tajemnicy, jakie pomysły na inwestycje macie?

PK: Według mnie na przykład takie osiedla małych domków z małymi ogródkami na przysłowiową „Złotą Jesień Życia”, dla osób 60+, z własną społecznością, z własną infrastrukturą. Myślę, że to ma sens i znajdą się gminy, które będą chciały mieć takie inwestycje na swoim terenie.

Super – to coś ogólnie już wiemy o rynku nieruchomości w Polsce. Dziękuję Wam za rozmowę, a naszych czytelników zainteresowanych załatwieniem czegoś na rynku nieruchomości w Polsce zapraszam do kontaktu z Moniką i Piotrem.

MB-G: Bardzo dziękujemy za możliwość podzielenia się naszą wiedzą.

PK: Dziękujemy i pozdrawiamy Polonię!

•

A jak oceniacie wpływ pandemii na rynek nieruchomości w Polsce?

MB-G: Jak w każdym kraju i w wielu sektorach pandemia zmieniła i zmienia wiele. Zmiany na rynku nieruchomości to z pewnością kilkuprocentowe przeceny na rynku wtórnym (używane mieszkania, domy) ze stosunkowo stabilnymi cenami na rynku pierwotnym (nowe budownictwo). Przewidujemy, że taka tendencja będzie trwała do momentu stłumienia pandemii, gdzie po trudnym okresie nastąpi wzrost w wielu obszarach w tym i na rynku nieruchomości, których wartości będę ponownie wzrastać jak to było przed pandemią.

Zresztą jak to wiadomo od lat, rynek nieruchomości w długiej perspektywie generuje zawsze wzrosty. A jeżeli chodzi o preferencje, co klienci szukają, to Piotr bardzo trafnie je opisał. Najbardziej ucierpiał rynek najmu, zwłaszcza jeśli analizujemy takie miasto jak Kraków.

Szacuje się, że ceny najmu spadły o około 30%. To dużo, ale nie zapominajmy, że gdy tylko wrócą do Krakowa turyści oraz studenci na uczelnie, to bardzo szybko ceny wrócą do wcześniejszego poziomu.

PK: Ja nie widzę jakiejś specjalnej różnicy, która mogłaby stanowić trend...

Ale też nie zajmuję się wynajmami, tylko sprzedażą.

Piotr Kowal M. +48 737-448-221 E. piotr@piotrkowalproperties.com www.PiotrKowalProperties.com

Monika Bartosik-głowińska M. +48 535-857-492 E. mbdgnieruchomosci@gmail.com www.mbdgnieruchomosci.pl

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

March 26, 2021

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6

AMErICAN COuNCIL FOr POLISH CuLTurE – AMEryKAńSKA rADA KuLTury POLSKIEJ

„Promujemy dokonania Polaków!”

A

merican Council for Polish Culture, Inc. (ACPC) to charytatywna organizacja promująca polską kulturę, edukację i historię. Powstała w 1948 roku i jest organizacją-parasolem dla kulturalnych organizacji rozsianych po całych Stanach Zjednoczonych.

Geneza i działalność Założona w 1948 r., ACPC reprezentuje obecnie interesy około 32 organizacji z 13 stanów i Dystryktu Kolumbii. Zarząd ACPC składa się z 26 wybranych osób, a także prezesów z każdej należącej organizacji, byłych prezesów ACPC oraz mianowanych przez prezesa członków różnych komisji.

Zarząd spotyka się trzy razy w roku: wiosną, w lecie i jesienią. Ostatni rok był jednak inny niż poprzednie ze względu na restrykcje związane z Covid-19, w związku z czym zarząd spotykał się wirtualnie.

Konwencje ACPC odbywają się w różnych stanach i zwykle są organizowane na poziomie lokalnym przez miejscowe organizacje – gospodarzy spotkania albo przez specjalny komitet. Początkowo zjazdy odbywały się wyłącznie w USA, ale po upadku komunizmu, z ogromnym zainteresowaniem ze strony członków, konwencje zaczęto organizować także w Pol-

 Archiwum ACPC

sce: w Pułtusk w 1991 r., Krakowie w 2002 r., Gdańsku w 2006 r. i Warszawie w 2019 r., a poza tym w latach 1997 i 2017 zjazdy obyły się w Toronto w Kanadzie. Coroczne konwencje odgrywają szczególnie ważną rolę, bo każdego roku podejmowane są na nich decyzje organizacyjne oraz dokonywany jest wybór zarządu. Ponadto na uroczystym bankiecie odbywającym się na zakończenie konwencji wręczane są nagrody, a mianowicie: Distinguished Service Award, Cultural Achievement Award, Founders Award oraz okazyjnie Lifetime Achievement Award i Jan de Rosen Award.

Ponadto ACPC od lat oferuje 4 różne programy stypendialne, w ramach których dzieci i wnuki każdego członka mogą skorzystać z finansowego wsparcia. Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej: www.polishcultureacpc.org ACPC wydaje też oficjalną publikację „Polish Heritage” w celu rozpowszechniania wiedzy na temat kultury i historii Polski. Można tam też znaleźć sprawozdania z działalności poszczególnych organizacji działających pod egidą ACPC i organizowanych przez nie wydarzeń, takich jak np. obchody ważnych rocznic historycznych czy koncerty i inne wydarzenia kulturalne. Publikacja ta jest rozsyłana nie tylko do członków i organizacji, ale także do uczelni, bibliotek i innych organizacji kulturalnych.

Projekty krajowe i międzynarodowe

Moneta upamiętniająca 1619 r.

Przez szereg lat ACPC było zaangażowanych w wiele projektów krajowych i międzynarodowych. Warto wymienić kilka z nich:  Udana zbiórka pieniędzy na Amerykańskie Centrum Kultury Polskiej w Waszyngtonie, które zostało założone w 1992 roku i teraz jest działa nadzorem Fundacji Kościuszkowskiej;  ACPC stało na czele ogólnokrajowej kampanii zbierania funduszy na renowację pomnika gen. Kazimierza Pułaskiego w Savannah, GA, podczas której zebrano około miliona dolarów;  Zebrano 50 tys. dolarów w 1992 r. na pierwsze centrum komputerowe w dotkniętej kryzysem gospodarczym Europie Wschodniej, a mianowicie w Siedlcach w Polsce, które funkcjonuje do dzisiaj;  Adam Styka Art Competitions, które miały miejsce co roku przez 20 lat w Doylestown, PA, podczas którego artyści polskiego pochodzenia mieli szanse

Towarzystwo Przyjaciół Sztuki Polskiej z wizytą w Jamestown przy odsłonięciu tablicy

podzielić się swoją pracą. Wystawa była prowadzona przez Towarzystwo Dziedzictwa Polskiego w Filadelfii we współpracy z ojcami paulinami z Narodowego Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej w Doylestown;  Przez minione 20 lat ACPC zyskała poparcie Polonii i organizacji polskoamerykańskich w corocznej Krajowej Konferencji Nauk Społecznych (National Conference for the Social Studies), w których uczestniczy co roku co najmniej 4 tysiące nauczycieli z całych Stanów Zjednoczonych. Stoisko ACPC pt. „Polish Perspectives” okazało się budzić spore zainteresowanie, bo co roku zwiększała się ilość nauczycieli odwiedzających stoisko, co było szczególnie ważne, bo to właśnie oni odgrywają ogromną rolę w szerzeniu i przekazywaniu tej wiedzy młodszym pokoleniom. Na stoisku oferowane były książki i broszurki od polskiego rządu w języku angielskim oraz mnóstwo innych ciekawych publikacji wybitnych autorów polskich, opisujących bogaty wkład Polaków w działania na rzecz wolności i rozwoju Stanów Zjednoczonych i świata. ACPC jest bardzo wdzięczna za wparcie finansowe dla tego projektu.

Pamięć historyczna Amerykańska Rada Kultury Polskiej od kilku lat konsekwentnie podejmuje działania zmierzające do upamiętnienia i rozpowszechnienia wiedzy na temat pierw-

Jarosław Gołembiowski – 1st vP., ray Glembocki – President i Mark Dillon – 2nd vP przy pomniku prezydenta Hoovera w Warszawie

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

March 26, 2021

PODARUJ MI NERKĘ Jacek Smigelski z żoną Anną, dziećmi i wnukami mieszkają w Southington, CT od 1987 roku. W 2000 r. u Jacka zdiagnozowano wielotorbielowatość nerek PSKD, chorobę genetyczną, w której na nerkach powstają ogromne cysty, dodające obecnie 40 funtów do objętości brzucha. W chwili diagnozy Jacek był odnoszącym sukcesy prawnikiem, aktywnie pomagającym Polonii. Był też aktywny sportowo, grał w piłkę nożną, uprawiał wioślarstwo. Dziś sam potrzebuje pomocy naszej społeczności.

Zarząd w youngstown, PA

szych polskich osadników w Ameryce oraz ich wkładu w rozwój społeczeństwa obywatelskiego. Jak wiadomo, pierwsi polscy imigranci pojawili się na amerykańskiej ziemi, a dokładnie w Jamestown, w 1608 roku. Byli oni wysoko wykwalifikowanymi rzemieślnikami i dzięki swojemu doświadczeniu założyli nad rzeką James pierwszą hutę szkła, zajmowali się też wytwarzaniem smoły, mydła i innych produktów. Polacy zbudowali też w osadzie pierwsze studnie, stawiali domy i pomieszczenia gospodarskie, byli cenionymi cieślami i kowalami, byli lojalni, pracowici, zdolni i wytrwali. To właśnie oni w 1619 r. zorganizowali pierwszy w historii Ameryki strajk, by zyskać prawo głosu. Kiedy wybuchł strajk, nad życiem gospodarczym kolonii zawisła groźba kryzysu i wtedy interweniował Londyn, uznając żądania Polaków za słuszne, nakazując im jednak przyuczenie do rzemieślniczego fachu także innych osadników. Polacy, więc wygrali ten pierwszy strajk i otrzymali prawa 21 lipca 1619 roku.

W 2019 r. ACPC zorganizowała wystawę z okazji 400. rocznicy tych wydarzeń. Wtedy też, po krótkich staraniach delegacji ACPC, gubernator Wirginii Ralph Northam wydał specjalną proklamację, aby uczcić i upamiętnić tę rocznicę. Oprócz proklamacji, Departament Turystyki przyjął od ACPC 10 000 ulotek o polskich rzemieślnikach w Jamestown, które zostały umieszczone w centrach powitalnych w stanie Wirginia. Dzięki tym staraniom przypomniano o tym wycinku polsko – amerykańskiej historii. Na stronie internetowej ACPC można

znaleźć materiały edukacyjne i gotowe lekcje dla nauczycieli dotyczące kolonii Jamestown. Ostatnio jedna z lekcji „Polacy w Jamestown” zyskała zainteresowanie Gordona Blacka, przewodniczącego Komitetu do spraw edukacji i stosunków etnicznych przy Kongresie Polonii Amerykańskiej w północnej Kalifornii. Jego plan i starania na rzecz potwierdzenia tego, że Polacy są przykładem wkładu emigrantów w tym kraju i dążenie na rzecz włączenia tych informacji w program studiów etnicznych w Kalifornii jest obecnie w czwartej i ostatniej wersji projektu. Po zatwierdzeniu przez stanową Radę Edukacji ta wersja będzie dostępna w całych Stanach Zjednoczonych.

W 2020 roku przypadała100. rocznica Bitwy Warszawskiej („Cudu nad Wisłą”).

W celu uczczenia tej rocznicy został zorganizowany specjalny patriotyczny program z koncertem przedstawiony przez przyjaciół ACPC z udziałem Chicago Chopin Society. To wydarzenie można obejrzeć na YouTube pod adresem: https://youtu.be/2KFDyKcjj3U Kolejną tradycją jest odbywający się już od kilkunastu lat co roku konkurs imienia Marcelli Kochańskiej Sembrich, organizowany dla śpiewaków polskiego pochodzenia. Jego zwycięzca jest prezentowany na koncercie podczas Konwencji. ACPC również sponsoruje jedną z nagród przyznawanych podczas Chopin Competition w Miami, który odbywa się co 5 lat. ACPC jest także sponsorem Historical Markers Project, które przedstawiają i upamiętniają ważne polskie • osoby, miejsca i wydarzenia.

Szczegółowe informacje, sprawozdania i zdjęcia z działalności ACPC i wszystkich zrzeszonych organizacji można znaleźć na stronie internetowej: www.polishcultureacpc.org

PSKD charakteryzuje się nadciśnieniem krwi, które trzeba regulować lekami, inaczej istnieje niebezpieczeństwo udaru. Wysokie ciśnienie zabija zdrową tkankę nerek, co przyspiesza rozwój choroby. Może dojść do niewydolności serca, cukrzycy lub zawału serca.

Ostatecznym efektem choroby jest całkowita niewydolność nerek, po dojściu do której należy poddać się dializom i czekać na przeszczep nerki w kilkusettysięcznej kolejce.

Nerkę można otrzymać od osoby żyjącej lub zmarłej. Ostatecznie bez przeszczepu nerki PSKD może doprowadzić do przedwczesnej śmierci pacjenta.

PSKD spowodowało u Jacka wysokie ciśnienie krwi oraz ogromny i uciążliwy brzuch i inne zaburzenia. Jego nerki są wypełnione cystami i płynem, pracują obecnie w około 10%, w efekcie czego Jacek jest stale zmęczony i osłabiony, nie może wykonywać wielu prac fizycznych. Chore nerki filtrują z organizmu także dobre składniki odżywcze, potrzebne do dobrego samopoczucia i codziennego funkcjonowania. A niepożądane chemikalia, które powinny być wydalane z ciała, są zatrzymywane, zanieczyszczając organizm.

rOZWAŻ DONACJę NErKI! Możesz podarować Jackowi jedną ze swoich nerek, aby ocalić mu życie. Dawca może żyć normalnie tylko z jedną nerką. Średni czas powrotu dawcy do zdrowia po przeszczepie wynosi około czterech tygodni. Firma ubezpieczeniowa Jacka pokrywa całość kosztów leczenia, łącznie z operacją i rekonwalescencją dawcy. Wielu pracodawców oferuje programy kompensacyjne dla osób oddających narządy.

Oddanie nerki może wzbogacić Twoje życie w sposób, o jakim nigdy nie myślałeś.

Jeśli chcesz oddać nerkę dla Jacka – zadzwoń:

866-925-3897 na przeszczep nerki w usA czeka obecnie ponad 200,000 osób. spraw, by Jacek przeszedł na sam początek tej listy.

Wpisz w przeglądarkę poniższy link, aby dowiedzieć się, jak możesz uratować życie Jacka: https://www.ynhh.org/services/transplantation/center-for-living-organ-donors.aspx

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6

Kinga Langley – Polka mieszkająca na Florydzie – opowiada o swojej książce i fantastycznym świecie, który stworzyła na kartach powieści

narodziny polskiej J.k. rowling?  Archiwum Kingi Langley

„Harper i zagubiona wiedza” to pełna przygód opowieść o trzynastoletniej dziewczynie, która za sprawą zagadkowego wehikułu zostaje przemieniona w złotego orła i przenosi się do Świata Ptaków. Cóż to za tajemnicza kraina i czy Harper trafnie porównywana jest do Harry’ego Pottera?

Między innymi na te pytania odpowiada autorka książki, Polka mieszkająca na Florydzie, Kinga Langley.

Akcja powieści „Harper i zagubiona wiedza” rozpoczyna się w Edynburgu.

Czy to miasto stało się inspiracją do napisania książki?

Kinga Langley to dziennikarka, pedagog i mecenas kultury. Absolwentka wydziału zarządzania Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie. Na stałe mieszka na Florydzie.

Mama dwudziestoletniego Robina i dwuletniej Lily. Szczęśliwa żona Spencera, który pełni służbę w amerykańskiej straży pożarnej. Przez jedenaście lat mieszkała w malowniczej Szkocji, gdzie Edynburg i jego przedmieścia stały się inspiracją do napisania książki dla młodych czytelników „Harper i zagubiona wiedza”. Fascynuje się tematyką Quantum Healing Hypnosis Technique, której jest licencjonowanym praktykiem. Miłośniczka jogi i ekologicznego jedzenia. Żarliwie dba o przyrodę i jej zasoby. Ratuje żółwie na florydzkich plażach oraz wspiera akcje sprzątania oceanów. Aktywnie nurkuje podczas wypraw do odległych zakątków. Gdyby przyznawano Oscary za realizację marzeń, odebrałaby statuetki w prawie wszystkich kategoriach. W niedalekich planach ma podróż dookoła świata z mężem i córeczką.

Kinga Langley: Mieszkając przez 11 lat w Szkocji często myślałam o napisaniu książki dla młodych czytelników, która byłaby wyjątkowa i pełna wartościowego przekazu. Spacerując średniowiecznymi uliczkami starego miasta w Edynburgu, również i mnie udzieliła się magiczna atmosfera tego miejsca, w którym notabene tworzyła J.K. Rowling, autorka światowego bestsellera „Harry Potter”, oraz sir Arthur Conan Doyle, autor powieści o Sherlocku Holmesie. Zza każdego rogu wyłaniały się tajemnicze opowieści o czarownicach palonych na stosach, duchach czy nawiedzonych miejscach, których nie brakuje w szkockiej stolicy. Im więcej myślałam o napisaniu książki, tym coraz częściej nawiedzały mnie sny, niczym z jakiegoś fantastycznego filmu, więc zaczęłam je spisywać. W ten sposób uzbierałam dwa zeszyty pełne różnych historii, które później wkomponowałam w moją książkę. W 2017 roku przeprowadziłam się na Florydę, wyszłam za mąż i urodziła się nam córeczka. Razem z mężem szukaliśmy sposobu na dodatkowy biznes.

Nieszczęsny los sprawił, że rozpoczęliśmy współpracę z pewną Polką mieszkającą w Szkocji, która naraziła nas na duże straty finansowe. Poza rozczarowaniem i utratą pieniędzy próbowałam zrozumieć sens pojawienia się tej kobiety w moim życiu. Po niedługim czasie zrozumiałam, że powinnam skoncentrować się na sobie i swoich marzeniach. Po otrzymaniu niegrzecznego maila w maju 2019 r. od nieuczciwej kontrahentki, coś mnie „uderzyło”, a do mojej głowy zaczęły spływać nieprawdopodobne myśli.

Usiadłam natychmiast do komputera i zaczęłam je spisywać, a one układały się niesamowitą całość. Tak zaczęła się historia Harper, która narodziła się na Florydzie, a ziarenko jej zostało zasiane w Edynburgu.

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

March 26, 2021

tłumaczona na język angielski i została opublikowana w Wielkiej Brytanii oraz Stanach Zjednoczonych, gdzie mieszkam. Moim wielkim marzeniem jest ekranizacja i głęboko wierzę, że za kilka lat będziemy mogli oglądać produkcję opartą na mojej powieści na dużym ekranie. Mam nadzieję, że wkrótce zagraniczne wydawnictwa zainteresują się moją książką, przekładając „Harper…” na wiele języków, by mogły ją czytać dzieci, młodzież i ich rodzice na całym świecie. Na chwilę obecną książka do-

„Harper i zagubiona wiedza” to pełna przygód opowieść o trzynastoletniej dziewczynie, która za sprawą zagadkowego wehikułu zostaje przemieniona w złotego orła i przenosi się do Świata Ptaków

stępna jest w języku polskim w formie drukowanej oraz w wersji elektronicznej e-book we wszystkich księgarniach internetowych łącznie z Empik.com. Cieszy się również bardzo dużą popularnością wśród księgarń stacjonarnych w Polsce. Osoby zainteresowane nabyciem książki w Stanach Zjednoczonych lub w Kanadzie zapraszam do odwiedzenia księgarni internetowej www.thepolishbookstore.com, gdzie książka jest dostępna dla mieszkańców Ameryki Pół• nocnej.

uWAGA, KONKurS!

Konkurs literacko-plastyczny o Kryształowe Pióro

Skąd wziął się pomysł na tajemniczy Świat Ptaków opisywany w książce?

Ptaki od zarania dziejów występują w symbolikach różnych kultur i zawsze były traktowane ze szczególnym szacunkiem jako stworzenia bliskie niebiosom. Świat Ptaków ukazany w książce „Harper i zagubiona wiedza” to kraina istniejąca w innym, równoległym wymiarze, gdzie żyją wszystkie ptaki, zarówno te, które każdego ranka wracają na ziemię wraz ze wschodem słońca, jak i te, które już wymarły w świecie ludzi i nie mogą tu powrócić, ale mają tam swój dom i żyją w nim tak długo, jak tylko zapragną. Panuje tam harmonia, a jej mieszkańcy bardzo ubolewają nad nieodpowiedzialnym zachowaniem człowieka, który bez skrupułów eksploatuje Matkę Ziemię, doprowadzając planetę do zniszczenia. W tym świecie ptaki mają postać ludzką z wyraźnymi atrybutami charakterystycznymi dla swojego gatunku. Główna bohaterka powieści, trzynastoletnia Harper, za sprawą zagadkowego wehikułu zostaje przemieniona w złotego orła i przenosi się do Świata Ptaków. W tej krainie legendy przeplatają się z prawdą, a rzeczy magiczne mogą okazać się realne. Dzięki sile umysłu można tu przenosić ciężkie głazy i porozumiewać się telepatycznie.

Latające kufry służą cennymi radami, a największymi wrogami bohaterów są ich wewnętrzne blokady i strach.

Wielu recenzentów porównuje Harper do Harry Pottera. Jakie są różnice, podobieństwa i co sądzisz o serii stworzonej przez J.K. rowling?

Uwielbiam „Harry’ego Pottera” i bardzo się cieszę, że J.K. Rowling stworzyła tę magiczną powieść fantasy dla dzieci.

Sama ją czytając, nie mogłam oderwać się od lektury i świata czarodziejów wykreowanego przez pisarkę. Niestety Harper poza trzema pierwszymi literami imienia nie ma nic wspólnego z Harrym.

Tak, muszę nieśmiało przyznać, że wielu recenzentów nie kryło swego zachwytu po lekturze mojej książki, pisząc, że „Harper i zagubiona wiedza” jest tak samo dobra jak „Harry Potter”. Jest to dla mnie ogromne wyróżnienie, kiedy moja powieść jest porównywana jakościowo do światowego bestsellera, który podbił serca milionów dzieci na Ziemi.

Bardzo bym sobie życzyła, aby Harper powtórzyła spektakularny sukces „Harryego Pottera”. Patrząc na codziennie pojawiające się fantastyczne recenzje oraz sprzedaż, ta książka naprawdę ma duże szanse odnieść sukces. Niespełna po trzech tygodniach od premiery „Harper i zagubiona wiedza” uplasowała się na wysokiej piątej pozycji listy bestsellerów hurtowni książek Motyle Książkowe, którego ranking jest publikowany dwa razy w miesiącu na Portalu Rynku Wydawniczego „Wydawca”. A po 4 tygodniach znalazła się na liście TOP 100 w kategorii literatura młodzieżowa prowadzonej przez Empik.

W jakich krajach można nabyć książkę? „Harper i zagubiona wiedza” została wydana w Polsce, ale bardzo bym chciała, aby jak najszybciej została prze-

rusza I edycja Międzynarodowego Konkursu Literacko-Plastycznego „Harper i zagubiona wiedza”, w którym głównymi nagrodami są Kryształowe Pióra oraz publikacja prac 15 finalistów w specjalnym, ilustrowanym wydaniu książki autorstwa Kingi Langley.

nagrody rzeczowe, książki, dyplomy oraz publikację swojej pracy w specjalnym, ilustrowanym wydaniu książki „Harper i zagubiona wiedza” autorstwa Kingi Langley.

Konkurs jest skierowany do dzieci w wieku 6–14 lat mieszkających w Polsce oraz za granicą. Celem przedsięwzięcia jest propagowanie rodzimej literatury wśród dzieci i młodzieży, kształtowanie nawyku czytania, rozwój wyobraźni i umiejętności artystycznych oraz wprowadzanie młodego czytelnika w świat wartości moralnych i ich zastosowania w codziennym życiu. Dzięki organizacji konkursu plastycznego, opartego na wartościowej literaturze z gatunku fantasy, organizatorzy chcą zachęcić dzieci do obcowania ze sztuką, która nieprawdopodobnie wpływa na rozwój inteligencji.

Neurobiolodzy wykazali, że uprawianie sztuki aktywuje uwagę poznawczą, która odgrywa istotną rolę w codziennym życiu.

Jest ona szczególnie istotna w rozwoju dziecka, wpływając na kontrolę myśli, uczuć i zachowania, a tym samym na jego rozwój i edukację.

Prace konkursowe będą oceniać światowej sławy portrecistka Barbara Kaczmarowska-Hamilton (Wielka Brytania), Justyna Kisielewicz, malarka młodego pokolenia (Stany Zjednoczone), Matylda Konecka, polska ilustratorka (Wielka Brytania), Beata Drzazga, właścicielka największej firmy medycznej w Polsce, oraz Ryszard Matecki, artysta i dyrektor Muzeum Regionalnego w Cedyni.

Prace zgłoszone do konkursu będą podlegać ocenie w trzech kategoriach wiekowych: 6–8 lat, 9–11 lat i 12–14 lat. Zwycięzcy poszczególnych kategorii otrzymają statuetki Kryształowe Pióro, a 15 finalistów (po pięciu z każdej kategorii) otrzyma

1. Należy przeczytać książkę „Harper i zagubiona wiedza” lub wysłuchać darmowych fragmentów audiobooka dostępnych na stronie www.harperpolska.com w zakładce Konkurs.

2. Wybrać ulubiony fragment powieści i wykonać pracę plastyczną dowolną techniką (malarstwo, rysunek, tradycyjne techniki graficzne – bez grafiki komputerowej) w formacie A4 lub A3.

3. Zrobić zdjęcie swojej pracy i wysłać zgłoszenie za pośrednictwem formularza dostępnego na stronie www.harperpolska.com najpóźniej do dnia 31 maja 2021 r.

4. Kapituła konkursowa wybierze 5 najlepszych prac w każdej z kategorii wiekowej – razem będzie to 15 finalistów.

5. Zwycięzcy konkursu zostaną powiadomieni pocztą elektroniczną na podany przez siebie adres e-mail o wygranej oraz o sposobie odbioru nagrody.

Zwycięskie prace wraz z informacją o ich autorach zostaną opublikowane na stronie internetowej organizatora w dniu 9 września 2021 r. w rocznicę urodzin Aleksandra Doby, polskiego podróżnika, który niespodziewanie odszedł po zdobyciu Kilimandżaro. Aleksander przed wyprawą do Afryki z entuzjazmem przyjął zaproszenie zajęcia miejsca jurora w kapitule Międzynarodowego Konkursu Literacko-Plastycznego o Kryształowe Pióro. W ten sposób organizatorzy chcą uhonorować pamięć tego wspaniałego człowieka, który zarażał wszystkich swoją niespożytą energią i wielką pasją odkrywcy.

•

Co należy zrobić, aby wziąć udział w konkursie?

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

March 26, 2021

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Potrzebna pomoc domowa do opieki nad starszą panią, z zamieszkaniem lub bez.

Lakewood Ranch, SaRaSota tel. 941-210-4409 lub 810-333-0394

Volume XIX, Issue 6

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

March 26, 2021

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6

PYTaNIa dO adWOkaTa

PrAwo nA FLorydzie  Agnieszka Piasecka

Attorney & Counselor at Law

Mecenas Agnieszka Piasecka odpowiada na wybrane pytania czytelników na tematy prawne. Dla ochrony prywatności, imiona osób i niektóre fakty zostały zmienione.

Jestem posiadaczką warunkowej (2-letniej) zielonej karty, której ważność upływa za 4 miesiące. Co muszę zrobić, aby odnowić moją kartę i jak długo trwa ten proces? Czytałam na blogach internetowych, że obecnie jest ogromne opóźnienie z procesowaniem aplikacji o zieloną kartę i czeka się miesiącami. Czy będę mogła pracować i podróżować, jeżeli nie otrzymam w porę nowej zielonej karty? Dodatkowo za rok i 4 miesiące upłyną 3 lata, odkąd zostałam stałym rezydentem przez małżeństwo i chciałabym starać się o obywatelstwo. Co będzie, jeżeli do tego czasu nie uda mi się odnowić zielonej karty?

Małgorzata z Apollo Beach, IL Szanowna Pani Małgorzato Warunkową zieloną kartę odnawia się poprzez złożenie odpowiedniego podania na formularzu USCIS (Form I-751) o usunięcie warunków z tymczasowej zielonej karty. Podanie to można złożyć nie wcześniej niż na 90 dni przed upływem terminu ważności warunkowej zielonej karty. Do podania należy dołączyć opłatę, kopię zielonej karty oraz jak najwięcej dokumentów na dowód, że małżeństwo, na podstawie którego otrzymała Pani zieloną kartę,

Ta kolumna powstała w celach edukacyjnych i w żadnym wypadku nie może zastępować porady prawnej.

było zawarte w dobrej wierze. Generalnie na formularzu wymagane są informacje i podpisy obojga małżonków. W wyjątkowych przypadkach, jeżeli małżeństwo w międzyczasie rozpadło się lub małżonek odmawia współpracy, można złożyć to podanie samemu, przedstawiając odpowiednie dowody. Po złożeniu podania okres oczekiwania na potwierdzenie otrzymania dokumentów przez Urząd Imigracyjny jest faktycznie obecnie bardzo długi (czasem sporo ponad miesiąc). Powinna Pani mieć to na uwadze i

złożyć petycję odpowiednio wcześnie – najlepiej na 90 dni przed upływem terminu ważności zielonej karty. Gdy otrzyma już Pani list potwierdzający wpłynięcie podania, może Pani posługiwać się tym listem wraz z przeterminowaną zieloną kartą w celu potwierdzenia statusu stałego rezydenta – na przykład do podróżowania i do pracy. Obecnie listy potwierdzające otrzymanie podania i statusu wydawane są na 18 miesięcy po upływie terminu ważności karty i należy przygotować się na oczekiwanie na odnowienie zielonej karty po minimum 18 miesiącach. Często trwa to nawet dłużej. W rezultacie 3-letni termin do ubiegania się o obywatelstwo na podstawie małżeństwa z obywatelem USA upływa zwykle w czasie, gdy wnioskodawca wciąż jeszcze oczekuje na usunięcie warunków z 2-letniej zielonej karty. Generalnie nie można otrzymać obywatelstwa przed usunięciem warunków z zielonej karty. Decyzja o usunięciu warunków stałego pobytu musi zatem zapaść jako pierwsza. Jeżeli wystąpi Pani o nadanie obywatelstwa po 3 latach (najwcześniej na 90 dni przed upływem 3. rocznicy), to spowoduje to połączenie obu spraw o usunięcie warunków i obywatelstwo. Na test i rozmowę kwalifikacyjną, tzw. „interview”, będzie Pani musiała obowiązkowo przyjść z mężem. Jeżeli zdecyduje się Pani zatrudnić adwokata do pomocy w przygotowaniu obu petycji, adwokat może wówczas Państwu towarzyszyć na interview i pomóc w przygotowaniu odpo• wiedniej dokumentacji.

Agnieszka Piasecka jest polskim adwokatem w Clearwater na Florydzie. Urodziła się i wychowała w Polsce. Uzyskała swój pierwszy dyplom prawa z wyróżnieniem na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Na Florydzie uzyskała doktorat prawa z wyróżnieniem na Stetson University College of Law. Mówi biegle po polsku i oferuje bezpłatną pierwszą konsultację prawną.

Adres biura: 13575 58th Str. N., Clearwater, FL 33760, tel. 727-538-4171 lub 813-786-3911.

Więcej informacji na powyższy temat można znaleźć na stronie: www.PolishAttorneyClearwater.com.

Czekamy na Wasze pytania! Mecenas Agnieszka Piasecka odpowie na wybrane pytania Czytelników na łamach„Białego Orła”.

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

March 26, 2021

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

MAłGOrZATA ŻurECKA

Volume XIX, Issue 6

Drogie Czytelniczki, Drodzy Czytelnicy

nusiA Nusia z trudem przysunęła stołek do drzwi, solidny i ciężki.

Ojciec zbił go kiedyś z sosnowych desek i pomalował farbą na jasnoniebieski kolor. Dzięki temu mogła sięgnąć do zamka na zasuwkę i kolejny raz sprawdzić, czy na pewno jest dobrze zamknięty i nikt nie wtargnie do mieszkania.

Matka zostawiła ją samą w domu i poszła z koleżankami – zabawić się. A może na randkę, albo na spacer z kochankiem po wale nad Wisłą? Kochała swoją małą córeczkę, ale z ojcem źle jej się układało. Spragniona miłości, chciała jeszcze zakosztować życia.

Po wojnie jej rodzina cierpiała biedę, a fatalne warunki życia w bursie szkolnej doprowadziły ją do gruźlicy. Przez kilka lat leczyła się w szpitalach i sanatoriach. Miesiącami nie było jej w domu, przez to związek z ojcem bardzo się rozluźnił. Miała artystyczną duszę i duże uzdolnienia plastyczne. Przez lata choroby, kiedy była na rencie i miała wiele wolnego czasu, rozwijała swoje artystyczne hobby.

Ojciec, budowlaniec, pomimo swoich uzdolnień technicznych był wiecznym studentem. Często wyjeżdżał do dużych miast, na uczelnie, które co rusz zmieniał. Miał wielką słabość do kobiet, alkoholu i zabaw towarzyskich, i też kochał swoją małą córeczkę.

Właśnie gdzieś fruwał po wielkich miastach, uwodząc kobiety, udając kawalera i zaciągając długi dla kochanek.

Nawet do domu przychodziły od nich listy, na których były odbite uszminkowane usta, na innych narysowane serduszka, a na jeszcze innych kwiatuszki. Matka chowała je do szafy, pod bieliznę pościelową.

Do domu ojciec wracał odpocząć i odespać hulanki. Przywoził zawsze prezent dla swojej córeczki – ciasteczka zapakowane w firmowe pudełeczko, poznać, że z cukierni dużego miasta. Nusia bardzo lubiła ciastka, ale wolała im się przyglądać

Kontynuujemy w naszym dwutygodniku „Biały Orzeł” druk opowiadań. Tym razem publikujemy opowiadanie pt. „NUSIA” autorstwa Małgorzaty Żureckiej – poetki i nowelistki ze Stalowej Woli. Autorka przedstawia w nim codzienne dni małej dziewczynki w rodzinie, w której ojciec i matka, o bardzo różnych charakterach, chodzą nieprzystającymi do siebie drogami. Czekamy także na Wasze teksty. Mamy nadzieję, że podzielicie się z nami swoimi doświadczeniami i spostrzeżeniami z życia na emigracji, a może też z podróży do Polski, gdy przebywacie tam na wakacjach. Łamy naszego dwutygodnika stoją otworem dla wszystkich, chcących spróbować swoich sił w sztuce pisania prozą. Jedynym ograniczeniem jakie proponujemy, jest objętość tekstów, które nie powinny przekraczać 6 tys. znaków. Wysyłajcie swoje opowiadania, a także kilka słów o sobie i zdjęcie na e-mail: jw0226@gmail.com.

Edward Bolec

przez przezroczyste okienko pudełka. Jakiś dziwny lęk, z powodu obecności ojca w domu, nie pozwalał jej przełknąć tych pyszności.

Któregoś dnia, gdy odprowadzał ją do szkoły na polecenie matki, całą drogę powstrzymywała się od zwymiotowania.

Skoro z zamkiem było wszystko w porządku, pobiegła do radioodbiornika. Za pomocą suwaka na podświetlanej zielono skali zmieniała fale, kręcąc wielką gałką, aby głośniej grało. Spiker zapowiedział występ kolejnego pianisty konkursu chopinowskiego. Z radia popłynęły mazurki, nokturny i etiudy.

Nusia wygrzebała z tekturowego pudełeczka z kredkami czarną kredkę woskową i wydarła biały karton ze szkolnego bloku rysunkowego.

Pamiętała, jak wygląda klawiatura fortepianu: widziała pianino w domu swojej koleżanki, a kiedyś u babci w Skoszowie był stary, zabytkowy fortepian, który babcia musiała sprzedać, gdy zabrakło jej pieniędzy na życie.

W mig narysowała podłużny prostokąt, podzieliła go pionowymi kreskami na klawisze, pokolorowała co drugi na czarno. Ułożyła papierową klawiaturę na stole, przysunęła taboret i dumnie wyprostowana pląsała paluszkami po narysowanych klawiszach. Brawa, które rozlegały się w radiu, były przecież dla niej, wspaniałej pianistki Anny.

Jej wielkie zapamiętanie przy klawiaturze przerwał nagły zgrzyt zamka.

Zadrżała. Złodziej, a może bandyta? Pewnie zaraz ją porwie i zamknie w ciemnej piwnicy, albo jeszcze gorzej, udusi.

Nie! To ojciec. Była ucieszona, że to on. Usłyszała donośne: – Nusik!

Jedynie ojciec tak na nią wołał i takim jakby nie swoim, czułym głosem. Głos ten budził w niej radość i jednocześnie strach, który nie pozwolił

MAłgoRzATA ŻURecKA – poetka, pisarka-nowelistka. Od 2006 r. jest członkinią Związku Literatów Polskich, od 2020 pełni funkcję prezes Oddziału Rzeszowskiego ZLP. Wydała 7 tomików poezji: „PIąTA PORA KONIECZNOŚCI”, Stalowa Wola: „SZTAFETA”, 2001; „OSTATNI ANIOŁ GORYCZY”, Stalowa Wola: „SZTAFETA”, 2005; „W KAPSULE CODZIENNOŚCI”, Rzeszów: Oddział Rzeszowski ZLP, 2007; „IN & OUT. DWUGŁOS LIRYCZNY”. Żurecka Małgorzata, Dorota Jaworska [wspólny zbiór poezji], Petrykozy: Muzeum Jadwigi i Wojciecha Siemionów, 2010; „UCIECZKA Z KRAINY POZORU”, Rzeszów: Oddział Rzeszowski ZLP, 2011; „NAGA MALWA”, Stalowa Wola: „KAVA DESIGN-JACEK KAWA”, 2013; „KOS ŚPIEWA LATO”, Rzeszów: Podkarpacki Instytut Książki i Marketingu, 2016 oraz zbiór opowiadań „NUSIA”, Rzeszów: Podkarpacki Instytut Książki i Marketingu, 2019. Jest także tłumaczką poezji anglojęzycznej na język polski oraz publikuje swoje utwory w internecie, prowadzi blok Poetry Bridges.

eksplodować radości. Kiedy ją przytulił, czuła odór przetrawionego alkoholu i papierosów.

– Jesteś sama? A gdzie matka? Boże, jaki jestem wykończony. Muszę się wykąpać.

– Aha, mam coś dla ciebie, tam w teczce jest pudełko, weź sobie.

Kiedy wyszedł z wanny, zawołał: – Umyj wannę, żeby się matka nie rzucała.

Nusia bez słowa umyła wannę, spłukując prysznicem kożuch kręconych włosków z jego ciała, gdyż ojciec był bardzo owłosiony. Czasami zastanawiała się, jak to jest możliwe, że rosną mu nawet na plecach i na palcach u rąk.

Ojciec, zrelaksowany kąpielą, z ulgą położył się do łóżka i przykrył wielką pierzyną. Siedział w białym, siatkowym podkoszulku, oparty o równie wielką poduszkę, zapalił papierosa. Po chwili, tak siedząc, zasnął.

Nusia była zadowolona, że się położył. Bywało, że miotał się i jęczał, że ma dość, nie chce już żyć i się zabije. Nawet kiedyś próbował truć się gazem, a raz leżał w szpitalu, bo wbił sobie nóż pomiędzy żebra. Pisał listy samobójcze, które matka też chowała pod bielizną w szafie. Kiedyś powiedziała, że robi to dlatego, że mógłby ją czasem ktoś posądzić o morderstwo, gdyby naprawdę coś sobie zrobił.

Nusia, widząc, że ojciec zasnął, postanowiła pozbierać kredki i schować rysunek z fortepianową klawiaturą. Sama też czuła zmęczenie, ale wtedy poczuła z pokoju ojca dziwny swąd. Przypominał jej przypalające się mleko, ale dziwne było to, że czuła swąd z pokoju, a nie z kuchni, zresztą przecież nikt nie gotował mleka. Zaciekawiona poszła sprawdzić.

Przerażona szarpała ojca.

– Tato, tatusiu! Obudź się, pali się!

To dopalający się papieros wypalił dziurę w poszwie pierzyny i tliły się już pióra, wypełniające jej potężne wnętrze. Pokój napełnił się dymem.

Na szczęście ojciec obudził się i klnąc, ugasił pierzynę.

Nusi ciężko było już zasnąć.

Gdzie ta mama? Przytuliła pacynkę: czarnobiałego misia pandę, którego dostała od ojca i którego wspólnie nazwali Ted. Zaczęła modlić się do Anioła Stróża, ale nie skończyła modlitwy, bo sen zwyciężył zmęczenie. Nusia zasnęła mocno.

Rano usłyszała głosy matki i ojca dobiegające z kuchni. Poczuła miły zapach smażonej na skwarkach jajecznicy. Nie słyszała, kiedy matka wróciła.

Wciąż jeszcze sypiała w dziecinnym, za krótkim dla niej łóżeczku, z podnoszonymi, drewnianymi drabinkami. Wstała, uśmiechając się.

Kiedy wychodziła z pokoju, złapała za klamkę drzwi i nagle… cała zadrżała. Jej ukochany Ted wisiał na klamce powieszony na sznurku za szyję.

Wiedziała, że to był żart ojca. Łzy napłynęły jej do oczu, zdjęła misia z klamki i mocno przytuliła.

Z opuszczoną głową, w koszuli nocnej, weszła do kuchni. Matka nałożyła kilka łyżek jajecznicy na talerzyk i podała Nusi.

– Jedz.

Mała z trudem przełknęła odrobinę i poczuła, że zaraz zwymiotuje.

Matka nalegała, aby jadła i narzekała do ojca, że ma z nią same kłopoty, że staje na głowie, aby jej dogodzić, a ona nie chce jeść i wiecznie jest chora. Ojciec włączył się kategorycznym: – Jedz, bo jak nie, to zaraz pójdziesz do łazienki po „pana paska”. „Pan pasek” leżał schowany za muszlą klozetową i był kawałkiem plastikowego paska od spodni ojca, co ułamał się na którejś dziurce, a służył do bicia po rękach, głowie i gdzie popadnie.

Nusia już miała zwymiotować, gdy padł rozkaz ojca: – Przynieś pasek!

Posłusznie poszła do łazienki, ale pasek schowała pod wannę. Wróciła bez paska, skłamała niepewnie, że nie wie, gdzie jest, chyba się zgubił.

Oczywiście ojciec nie dał wiary i tryumfalnie przyniósł pasek do kuchni.

Teraz nie było innej możliwości, posypały się razy, nie tylko na głowę Nusi, ale i na matkę.

Rozległ się krzyk matki i płacz Nusi. Ojciec wybiegł z mieszkania, trzaskając drzwiami i wykrzykując: – Wariatki!

Matka tuliła Nusię i płakała.

– Jak mógł, ten cham, tak zbić dziecko!

Nusia tuliła Teda, żałując go, że biedny wisiał całą noc na klamce powieszony za szyję, zamiast spać z nią w łóżeczku.

Ojciec lubił takie dziwne żarty. Pamiętała dobrze, jak któregoś ranka, kiedy spała w łóżku matki, obudził ją z głębokiego snu dziwny dźwięk podobny do strzału. Okazało się, że ojciec młotkiem tłukł w taśmę z prochem, na metalowej ramie łóżka zbijając kapiszony, kupione na odpuście od kramarzy. Już nigdy nie zapomniała przerażenia, z jakim się obudziła.

A kiedyś nocą usłyszała na klatce schodowej miauczenie kotka i nie potrafiła spokojnie spać.

Martwiła się, że zgubił mamę i teraz płacze.

Obudziła ojca, aby pomógł kotu znaleźć mamę.

Ojciec przyniósł kota do mieszkania i Nusia miała znowu zmartwienie, bo przecież jeśli kocia mama szuka swojego kotka, to jak go znajdzie, no bo nie będzie wiedziała, że on jest u Nusi.

Więc ojciec znowu wyrzucił kota na klatkę schodową. Kot miauczał do rana, a Nusia do rana nie spała ze zmartwienia.

•

Wielkanoc 2021 Volume XIX, Issue 6

March 26, 2021

Wielkanoc 2021 March 26, 2021

Volume XIX, Issue 6