6 minute read

Interview: Wild Crime Fighter

Next Article
Quote

Quote

Tekst: Yvonne Dudock

Met haar onderzoeken naar illegale houtkap, stroperij en handel in beschermde diersoorten strijdt onafhankelijk milieujurist Pauline Verheij tegen de groeiende internationale wildlife criminaliteit.

Bezig zijn met beschermen van dieren en planten in de wereld zit in Pauline Verheij’s aard. Als kind redde ze al vogeltjes die uit hun nest waren gevallen en ging ze als WWF-Ranger langs de deuren om geld in te zamelen voor de tijger en andere bedreigde diersoorten. Sindsdien blijft ze zich inzetten voor de natuur. Tel daar een groot gevoel voor rechtvaardigheid, passie en een studie rechten bij op en je hebt een gedreven milieujurist.

Stroperij en illegale handel

De rode draad in haar werk is strijden tegen de vernietiging van natuur en het uitsterven van beschermde dier- en plantsoorten. En dan specifiek de vernietiging die wordt veroorzaakt door stroperij en illegale handel. ‘Bij het onderzoeken en blootleggen van wildlife en forest crime ligt mijn hart.’ Als consultant werkt ze wereldwijd voor verschillende ngo’s, overheden en natuurorganisaties. Ze heeft onder andere onderzoek gedaan naar de handel in ivoor en neushoornhoorn in Vietnam, de illegale kap van palissanderhout in Madagaskar en natuurcriminaliteit in Latijns-Amerika. ‘Via mijn onderzoeksrapporten wil en kan ik het bewustzijn vergroten en zo het aanpakken van deze problemen in gang zetten.’

Corruptie

Dat is hard nodig, want wildlife criminaliteit groeit. Wereldwijd staat het op de vierde plaats van de omvangrijke internationale criminaliteit – na de handel in drugs, namaakproducten en mensen. ‘Aan bestrijding wordt meer geld uitgegeven dan ooit, maar het is nog steeds slechts een fractie van wat wordt besteed aan het tegengaan van drugscriminaliteit.’

Om het probleem echt aan te pakken, moet nog veel gebeuren. ‘Gebrek aan politieke wil en corruptie met een hoofdletter C zijn belangrijke redenen waardoor we nog niet veel verder komen. Je ziet maar zelden dat de echt grote spelers worden opgepakt en dan nog weten ze hun vervolging en straf vaak te ontlopen door een goede advocaat of het betalen van grote sommen geld.’

Grote spelers worden maar zelden opgepakt

Ook de armoede in de landen waar wordt gestroopt, speelt een rol. Stropers en smokkelaars die worden geronseld onder de lokale bevolking, zijn volgens Verheij eigenlijk slachtoffers van criminele organisaties. ‘Ze hebben weinig geld en dan is het heel aanlokkelijk om een koffer vol beschermde dieren voor een relatief groot bedrag het land uit te smokkelen. Zolang we dit niet aanpakken, kunnen we het probleem niet oplossen.’

Vraag en aanbod

Een ander keihard feit is dat ngo’s, overheden en zelfs Interpol vaak achter de feiten aanlopen. ‘Criminele organisaties zijn flexibel. Zodra ze merken dat ze in de gaten worden gehouden, verplaatsen ze hun illegale activiteiten eenvoudig naar een ander gebied. Maanden, soms jaren werk is dan in één klap weg. Heel frustrerend, omdat we dan weer van voor af aan kunnen beginnen.’

De toename van wildlife-criminaliteit is vooral een kwestie van vraag en aanbod. Verheij ziet het internet en sociale media als een van de oorzaken van een toenemende vraag. ‘Het is onvoorstelbaar hoe groot de impact is van influencers die met een babyaapje of tijger poseren. Dat willen hun volgers dan ook.’

De anonimiteit van het internet maakt het bovendien voor handelaren erg makkelijk om wilde dieren en producten daarvan te verkopen en hun afzetmarkt te vergroten. Daarnaast speelt de snelle ontwikkeling van de Chinese economie een belangrijke rol. ‘De nieuwe middenklasse van miljoenen Chinezen kan producten kopen die vroeger alleen de elite zich kon veroorloven. Het gaat dan niet alleen om producten die zijn gemaakt van beschermde diersoorten, zoals de olifant, tijger, beer, haai en het gordeldier, maar ook om exotische dieren die als huisdier gehouden worden. Zolang er vraag is, zal het stropen en verhandelen van beschermde dieren blijven bestaan.’

Grote impact

Ondanks de complexiteit van de problematiek kijkt Verheij met trots naar de behaalde successen. Een mooi voorbeeld is het onderzoek naar wildlife crime in Bolivia en Suriname, waarbij ze in kaart bracht hoe de illegale handel en stroperij in die landen in elkaar steekt. ‘Dat onderzoek heeft behoorlijk wat impact gehad. In Suriname bleken verschillende Chinese criminele netwerken actief die jaguars stropen en verwerken in sieraden en medicinale producten voor smokkel naar China.’

Deze ontdekking was voor de International Union for Conservation of Nature (IUCN) reden voor verder onderzoek. Ze infiltreerden in de criminele organisatie om zo bewijs te verzamelen tegen de betrokkenen bij de smokkel van jaguars. Dit alles met maar één doel: hun activiteiten te verstoren. ‘Het geeft me veel voldoening dat de uitkomsten van mijn onderzoek ertoe doen. Dat er concrete actie wordt ondernomen.’

Drugsdekmantel

Hoewel veel van haar werk achter haar laptop gebeurt, is Pauline ook regelmatig op locatie. Dat is niet altijd zonder gevaar. ‘Ik ben nooit echt achter stropers aangegaan, maar tijdens een van mijn missies in Suriname reed ik met een lokale fixer door het regenwoud. Hij vertelde veel over wat daar zich allemaal afspeelt: illegale houtkap, stroperij en de alom aanwezige drugscriminaliteit.’

Ze stopten bij een resort dat een dekmantel bleek voor een drugsbende. ‘Er was geen toerist te bekennen, alleen een ongure, gewapende man die op een quad op ons af kwam. Wat we kwamen doen, vroeg hij. Gelukkig kan ik vrij goed de onnozele toerist spelen en zei ik dat we vogels kwamen spotten. Mijn notitieblok vol informatie over wat er in het regenwoud gebeurt, heb ik maar snel onder mijn billen geschoven.’

Leefbare planeet

Ook in de toekomst blijft Pauline zich vol passie inzetten voor het goede doel. Naast het bestrijden van criminaliteit wil ze zich gaan bezighouden met natuur- en landschapsherstel. ‘Daar ligt de sleutel om onze planeet leefbaar te houden voor mens en dier. Wat ik nu doe, is mentaal best zwaar werk. Ik zie dat ook bij collega’s in het veld, die lopen het risico om op te branden. Het realiseren van herstel van de natuur is veel positiever dan wat ik nu doe, maar beide zijn impactvol en hard nodig.’

BIO

1989-1995 Studie Milieurecht aan de Universiteit van Amsterdam 1995-2000 Consultant bij KPMG Environmental Consulting 2000-2001 Juridisch beleidsmedewerker bij het ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu 2001-2005 Juridisch adviseur bij KLPD Unit Zware Milieucriminaliteit 2005-2009 Senior beleidsmedewerker flora- en faunacriminaliteit bij het Functioneel Parket 2009-2012 Tiger Trade Program Manager bij TRAFFIC/WWF in Maleisië 2012 – nu Eigenaar van haar adviesbureau Ecojust dat technische en juridische hulp biedt op het gebied van natuurcriminaliteit. 2019 Wint de IUCN Commission on Education and Communication Excellence Award voor haar inspanningen om wildlife crime op de internationale natuurbeschermingsagenda te plaatsen.

This article is from: