DR CONSTANTINOS DELTAS Συνέντευξη με τον καθηγητή γενετικής και διευθυντή του Κέντρου Αριστείας biobank.cy. An interview with the Professor of Genetics and director of the Center of Excellence biobank.cy.

DR CONSTANTINOS DELTAS EXPLORING THE CYPRIOT

DNA

info

Σκανάρετε για να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του Kέντρου. Scan to visit the Centre’s website.

Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΥΠΡΟΥ ΚΑΙ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ BIOBANK.CY ΜΙΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΏΤΗ ΒΙΟΤΡΑΠΕΖΑ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΗΚΕ ΣΤΗ ΧΏΡΑ, ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΤΟΥ ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ DNA ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΦΑΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΤΗ ΝΟΣΟ COVID-19. DR CONSTANTINOS DELTAS, PROFESSOR OF GENETICS AT THE UNIVERSITY OF CYPRUS AND DIRECTOR OF THE CENTER OF EXCELLENCE BIOBANK.CY, DESCRIBES FOUNDING THE NATION’S FIRST BIOBANK, MAPPING THE DNA OF CYPRIOTS AND THE ONGOING STUDY ON COVID-19.

Η ενασχόλησή σας με τη γενετική μετράει δεκαετίες. Πώς επιλέξατε να ασχοληθείτε εξαρχής με το εν λόγω πεδίο;

Με διδακτορικό στον τομέα της βιοχημείας και βιοϊατρικών επιστημών, η εκπαίδευση που επιδίωξα να πάρω ως επιστημονικό αντικείμενο ήταν η μοριακή βιολογία και γενετική. Για αρκετά χρόνια, στις Ηνωμένες Πολιτείες όπου εργαζόμουν, το επιστημονικό και ερευνητικό μου ενδιαφέρον επικεντρωνόταν στη γενετική του ανθρώπου.

Στην Κύπρο επιστρέφετε παράλληλα με τη δημιουργία του Ινστιτούτου Νευρολογίας και Γενετικής;

Εργαζόμουν στο Duke University Medical Center, στη Βόρεια Καρολίνα, όταν δέχθηκα πρόσκληση από τον τότε διευθυντή Λεύκο Μίτλετον. Λαμβάνοντας υπόψη ότι έως τότε δεν είχαν γίνει σημαντικές μελέτες που να αφορούν τις κληρονομικές ασθένειες στην Κύπρο, εντόπισα ένα ευρύ πεδίο για πρωτοποριακή δουλειά. Ήταν μία πρόκληση για μένα, την οποία και αποδέχτηκα.

Δύο περίπου δεκαετίες μετά, δημιουργείται και η Βιοτράπεζα στην Κύπρο.

Η απόφαση πάρθηκε αφότου είχα εντοπίσει το μειονέκτημα της χώρας μας, όσον αφορά την ιατρική έρευνα και τη μη προσβασιμότητά μας σε μία Βιοτράπεζα. Ως ερευνητικές υποδομές, οι Βιοτράπεζες επιτρέπουν υψηλότερης ποιότητας μελέτες και δίνουν πρόσβαση σε ανθρώπινο υλικό, αρχεία και δεδομένα, με ένα συστηματικό τρόπο. Πήρα την πρωτοβουλία να αναζητήσω χρηματοδότηση και να δημιουργήσουμε την πρώτη Βιοτράπεζα στην Κύπρο που, μία δεκαετία αργότερα, εξελίχθηκε στο Κέντρο Αριστείας, με επίκεντρο τη Βιοτράπεζα και Βιοϊατρική Έρευνα.

Οι συμμετέχοντες είναι όλοι εθελοντές;

Η συμμετοχή είναι καθαρά εθελοντική, προηγείται επαρκής ενημέρωση κι έπειτα συμπληρώνεται το έντυπο συγκατάθεσης. Κατ’ εμένα η συμμετοχή σε οποιαδήποτε επιστημονική έρευνα αποτελεί πράξη αλτρουιστική και θα πρέπει να στοχεύει στο καλό της κοινωνίας. Βεβαίως, είναι εξίσου αποδεκτό ο συμμετέχων να έχει κάποιο όφελος, είτε ο ίδιος είτε η οικογένειά του. Στο Kέντρο μας, σε συγκεκριμένα ερευνητικά προγράμματα, η συμμετοχή συνοδεύεται με εξειδικευμένες αναλύσεις κι επιπλέον, εάν κάποιος επιλέξει να ενημερωθεί, μπορούν να του κοινοποιηθούν στοιχεία χρήσιμα που αφορούν τη δική του υγεία ή της οικογένειάς του.

Πώς φυλάσσονται και αρχειοθετούνται δείγματα και δεδομένα;

Τα δείγματα φυλάσσονται στους μείον 80 βαθμούς Κελσίου. Ακολουθείται μία πολύ καλά δομημένη διαδικασία, η οποία εξασφαλίζει διαφάνεια για τις ενέργειές μας, εγγυάται εχεμύθεια και εμπιστευτικότητα για τα δεδομένα κι επιπλέον

You have been involved in genetics for decades. Why did you choose to work in this field?

With a PhD in biochemistry and biomedical sciences, I sought further education in molecular biology and genetics. For several years working in the US, my scientific research interests were always in human genetics.

Does your return to Cyprus coincide with the establishment of the Cyprus Institute of Neurology & Genetics?

I was working at Duke University Medical Center in North Carolina when Lefkos Middleton, the institute’s director at the time, sent an invitation. Until then, significant research on hereditary diseases in Cyprus was lacking and the field was fertile for pioneering studies. It was a challenge that I accepted.

About two decades later, the biobank was created. Can you comment on this development?

The decision was made after I identified our country’s disadvantage in terms of medical research and our inaccessibility to a biobank. As research infrastructures, biobanks allow for higher quality studies and access to human material, files and data in a systematic way. I took the initiative to seek funding and create the first biobank in Cyprus that, a decade later, evolved into the Center of Excellence in Biobanking and Biomedical Research.

Are all participants volunteers?

Participation is purely voluntary. Adequate information is collated, then the consent form is completed. In my opinion, participation in any scientific research is an act of altruism that should aim for the good of society. Of course, individuals and their families should receive some compensation for their participation. In our Centre, participation in specific research programmes is accompanied by specialised analyses. In addition, if someone chooses to be informed, they can be supplied with important information related to their health or that of their family.

How are samples stored and archived?

Samples are stored at minus 80 degrees Celsius. Strict procedures ensure transparency in our methods. This guarantees discretion and confidentiality of data and additional security regarding the material. We are very aware of deontological and bioethical matters. All the research we conduct has the approval of the Cyprus National Bioethics Committee. Besides, we have

«Η συμμετοχή σε οποιαδήποτε επιστημονική έρευνα αποτελεί πράξη αλτρουιστική και θα πρέπει να στοχεύει στο καλό της κοινωνίας». “In my opinion, participation in any scientific research is an act of altruism that should aim for the good of society.”

ασφάλεια, όσον αφορά το υλικό. Είμαστε εξαιρετικά συνειδητοποιημένοι, όσον αφορά ζητήματα βιοηθικής και δεοντολογίας, και οποιαδήποτε ερευνητικής φύσεως ενέργειά μας έχει την έγκριση της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής Κύπρου. Συγχρόνως, έχουμε συστήσει μία εσωτερική και μία εξωτερική επιτροπή, βοηθητικές και συμβουλευτικές προς το έργο μας.

Αρκετά γνωστή είναι η έρευνά σας για τη χαρτογράφηση του κυπριακού DNA. Σε ποιο στάδιο βρίσκεται;

Έπειτα από πολυετή μελέτη, είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε σε περαιτέρω εύρος και βάθος απ’ ό,τι στο παρελθόν. Έχουμε λάβει σημαντικές χρηματοδοτήσεις και, πλέον, μιλάμε για το ίσως μεγαλύτερο ερευνητικό έργο που έχει γίνει ποτέ στην Κύπρο σε ζητήματα ιατρικών μελετών. Πρωταρχικός μας στόχος είναι να αναλύσουμε με λεπτομέρεια το DNA χιλίων Κυπρίων – αριθμός που σταδιακά θα πολλαπλασιάζεται, αφού όσο περισσότερα δείγματα έχουμε, τόσο το καλύτερο. Τα δεδομένα του DNA αναφοράς των Κυπρίων θα μπορούν να συγκριθούν και να συσχετιστούν με το DNA ασθενών που μελετούν άλλοι ερευνητές. Το βιοκαταθετήριο αυτό είναι μία τράπεζα που established internal and external committees that are auxiliary and advisory to our work.

Your research on mapping Cypriot DNA is well known. At what stage is it?

After years of study, we are ready to proceed in greater breadth and depth than before. We have received significant funding and are now discussing what could be the largest medical research project conducted in Cyprus to date. Today, our primary goal is to analyse DNA from a sample of 1,000 Cypriots. This number will gradually increase; the more samples analysed, the better. This data will be compared and correlated with the DNA of patients studied by other researchers. This bio-depository accrues interest which translates into more knowledge, timely diagnoses and effective medicines and treatments. All citizens of Cyprus can voluntarily participate in this programme.

What can be concluded from the research so far?

We have discovered many distinctive features concerning the local population, such as diseases

παρέχει τόκο, ο οποίος μεταφράζεται σε ανακάλυψη νέας γνώσης, πιο έγκαιρη διάγνωση, καλύτερα φάρμακα και θεραπείες. Στο πρόγραμμα αυτό μπορούν να συμμετάσχουν εθελοντικά όλοι οι Κύπριοι πολίτες.

Τι συμπεράσματα έχουμε από τις έως τώρα έρευνες;

Έχουμε ανακαλύψει πάρα πολλές ιδιαιτερότητες που αφορούν τον κυπριακό πληθυσμό. Ασθένειες που είναι πιο συχνές στην Κύπρο απ’ ό,τι στο εξωτερικό και κάποιες που είναι πιο συχνές σε συγκεκριμένες περιοχές της Κύπρου. Πέραν της ανακάλυψης, μας ενδιαφέρει, επιπλέον, να δούμε και πού οφείλονται αυτά. Έρευνες που μετρούν τρεις και πλέον δεκαετίες, δικές μας και άλλων ερευνητών, καταγράφηκαν στο βιβλίο μου «Η Γενετική Κληρονομιά των Κυπρίων».

Έχουν γίνει έρευνες για τη νόσο Covid-19;

Η πανδημία ξεκίνησε λίγους μήνες αφότου δημιουργήσαμε τη Βιοτράπεζα και σταθήκαμε τυχεροί, καθώς η υποδομή που φτιάξαμε μας επέτρεψε να αρχειοθετήσουμε πάρα πολλούς εθελοντές, οι οποίοι μπορούν να αξιοποιηθούν σε έρευνες και μελέτες. Έχουμε δείγμα πέραν των δυόμισι χιλιάδων ατόμων και στόχος μας ήταν η μέτρηση των αντισωμάτων. Θέλαμε να δούμε πώς αντιδρούν στη νόσο ή στον εμβολιασμό και πώς διαμορφώνεται το φάσμα των συμπτωμάτων ανάλογα και με τη γενετική, δηλαδή σε ποιο βαθμό το DNA μπορεί να επηρεάσει ποιος θα αρρωστήσει σοβαρά και ποιος πιο ήπια. Έχουμε ήδη δημοσιεύσει μία μελέτη και ετοιμάζουμε τώρα μία δεύτερη.

Ως πανεπιστημιακός, ποια είναι η μεγαλύτερη έγνοια σας;

Όσο περήφανοι κι αν νιώθουμε για όσα έχουμε πετύχει, όσοι ασχολούμαστε με τη γενετική στην Κύπρο, γνωρίζουμε ότι έχουμε ακόμα μακρύ δρόμο μπροστά μας. Όπως κάθε καθηγητής πανεπιστημίου, πέραν της διδασκαλίας, της έρευνας και του διοικητικού έργου που καλούμαι να επιτελέσω, δεν ξεχνώ και τη σημαντικότητα της κοινωνικής προσφοράς. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι είμαστε μέλη μιας κοινωνίας, η οποία προσβλέπει σε εμάς με απαιτήσεις. Ο καθένας από εμάς πρέπει να νιώθει την υποχρέωση να δίνει πίσω στην κοινωνία με διάφορους τρόπους μέσα από τις δικές του παρεμβάσεις. more common in Cyprus than abroad and some more common in specific, localised regions. Furthermore, we are also interested in finding their cause. Research that spans more than three decades – our own and others – was recorded in my book, Genetic Heritage of the Cypriots.

Has the biobank conducted research on Covid-19?

The pandemic started a few months after we created the biobank. We were fortunate in that the infrastructure at the time allowed us to keep many records of volunteers for ongoing research. Our goal was to measure antibodies from samples provided by over two and a half thousand people to study the spectrum of symptoms associated with the virus and/ or vaccine. Simultaneously, we had to account for genetics in shaping the associated symptoms for each patient: basically, DNA and its role in dictating the seriousness of the illness. One study was published, and another is underway.

As a professor, what is your biggest concern?

No matter how proud we are of what we have achieved, genetics in Cyprus still has a long way to go. Like any professor, in addition to the teaching, research and administrative work that I am responsible for, I never forget the importance of contributing to society. We mustn’t forget that we are members of a community that looks to us in expectation. Each of us is responsible for giving back to society through personal initiatives.

Τα δείγματα φυλάσσονται στους μείον 80 βαθμούς Κελσίου. Ακολουθείται μία καλά δομημένη διαδικασία, η οποία εξασφαλίζει διαφάνεια και εχεμύθεια. Samples are stored at minus 80 degrees Celsius. A very well-structured procedure is followed which ensures transparency and confidentiality.