do 22 september t/m za 1 oktober 2011
Wat is het?
Wie, wat waar, waarom en hoe?
Arnon Grunberg Te veel mensen denken dat eenzaamheid volksvijand nummer 1 is en dat het geluk te vinden is in sociale interactie en diverse vormen van vriendschap, maar de eigen ondraaglijkheid kan misschien beter in eenzaamheid tegemoet worden getreden. En als de psychoanalyse een ding heeft aangetoond, dan is het dat je van je vrienden niet mag verwachten dat zij regelmatig en geconcentreerd naar je verhalen luisteren. Het ware luisteren laat je aan de professionals over. Een huisdier is een goedkoop alternatief mocht er alleen behoefte zijn aan een luiste-
foto Eva Pels
Eén op de drie Nederlanders voelt zich wel eens eenzaam. Eén op de tien geeft aan last te hebben van sterke eenzaamheid. Bij sommige mensen zijn deze gevoelens tijdelijk, anderen raken in een sociaal isolement.
Eenzaamheid kan grote gevolgen hebben. Mensen die vereenzamen, tonen vaak psychische klachten, zoals depressie en angst. Sociale contacten en netwerken spelen ook een centrale rol voor je zelfrespect. Zonder sociale contacten is het moeilijker om met problemen om te gaan. Maar ook lichamelijke klachten komen vaker voor bij eenzamen, zoals een verminderde weerstand en een verhoogde bloeddruk. Eenzaamheid is een groot maatschappelijk probleem. Het treft veel Nederlanders direct in hun welzijn, zowel ouderen als jongeren. Eenzaamheid is een ingrijpend fenomeen: veel mensen hebben niemand waarop ze kunnen terugvallen of met wie ze iets kunnen delen. Vooral de individualisering heeft grote gevol-
gen voor de sociale leefwereld van mensen. De mens is steeds meer op zichzelf gericht, terwijl sociale verbanden van kerk, buurt, familie en werk aan betekenis hebben verloren. oorzaken Eenzaamheid kent vele oorzaken. Soms worden mensen eenzaam na een ingrijpende gebeurtenis, zoals een echtscheiding of het overlijden van een partner. Gezondheid is ook een belangrijke factor voor een goed sociaal leven. Niet alleen lichamelijke beperkingen kunnen iemand doen vereenzamen, de geestelijke gezondheid speelt ook mee. Het gaat lang niet altijd om heftige psychische afwijkingen. Soms gaat het simpelweg om persoonlijke eigenschappen. Sommige mensen ontbreekt het aan voldoende zelfvertrouwen of het vermogen om problemen op te lossen. Niet iedereen heeft de sociale vaardigheden om een bevredigend sociaal leven op te bouwen. Ook maatschappelijke factoren kunnen bijdragen aan vereenzaming: bijvoorbeeld een sterke daling van het inkomen, schuldenproblematiek of een ongewenste woonsituatie.
Sommige mensen leven van zo weinig geld dat een buskaartje al te zwaar op het budget drukt. Geen van deze factoren leidt per definitie tot eenzaamheid, maar ze vergroten wel het risico daarop. risicogroepen Eenzaamheid komt in alle lagen van de bevolking voor, maar in sommige groepen vaker dan in andere. Ruim veertig procent van de jongeren zegt zich eenzaam te voelen. Vooral eerstejaars studenten lopen het risico om te vereenzamen. Ook ouderen, alleenstaanden, chronisch zieken en gehandicapten lopen een verhoogd risico. Maar denk ook eens aan daken thuislozen, mantelzorgers, werkzoekenden en immigranten die nog niet zijn ingeburgerd. Nog minder bekend is misschien de eenzaamheid onder volwassenen van middelbare leeftijd, die hun partner hebben verloren door echtscheiding of overlijden, die te maken hebben met werkloosheid, arbeidsongeschiktheid of met problemen in de opvoeding van de kinderen.
Vrouw (21) • Plek: middelbare school • Leeftijd: 17
Eerste kerstdag, alleen doorgebracht, althans de middag en de avond. Kinderen naar hun vader. Wat mij opviel was dat ik de neiging had om naar de buitenwereld te liegen dat ik wel wat leuks had. Het gekke was dat ik mij eigenlijk niet eenzaam of alleen voelde, maar meer bang was dat de buitenwereld dat vond of dat de buitenwereld mij suf en oninteressant vond. Vrouw (42) • Plek: thuis op de bank tijdens Kerst 2010
Ik was de enige die goed kon leren in een klas met buitenspeeljongens, en werd door een aantal van hen ook actief gepest. Op het moment zelf realiseerde ik het me niet eens, maar achteraf denk ik dat het de meest eenzame momenten in mijn leven is geweest. Het was een verademing om van de basisschool af te mogen en in een wereld van de middelbare school terecht te komen waar wel lotgenoten of soortgenoten te vinden waren. Man (41) • Plek: basisschool
Deze en andere situaties van eenzaamheid zijn te vinden op www.situatiesvaneenzaamheid.nl van Madelinde Hageman.
1zaamheid =
Bij Sensoor kan ik mijn verhaal kwijt
In wezen zijn we allemaal alleen, maar de weg van ons leven leggen we samen af. Juist dat bindt ons. Het enige dat we hebben, is elkaar.’ Lies Visschedijk
actrice in onder meer Gooische Vrouwen
Soms is het fijn om met iemand te kunnen praten. Om je verhaal kwijt te kunnen, samen oplossingen voor een probleem te bedenken of alleen maar even contact te hebben. Een goed opgeleide vrijwilliger heeft dag en nacht echte aandacht voor jou.
SENSOOR0002-ad154x150mm_FC.indd 1
Op de middelbare school werd ik vreemd gevonden, omdat ik naar de kunstacademie wilde. Mijn school was nogal economisch en bedrijfskundig ingesteld en iets met kunst doen was dus eigenlijk een soort taboe. Ik ging me anders kleden om toch op een bepaalde manier mijn creativiteit kwijt te kunnen en ik werd hierdoor buitengesloten.
• Door Hille Takken
chat.sensoor.nl 0900-0767
rend oor en meestal is dat, op seks na, de belangrijkste behoefte. Zeker, er bestaat een alles verterende eenzaamheid. Wat men niet moet vergeten is dat deze ook gestalte kan krijgen in een vaste relatie of een huwelijk met bijbehorend gezin. Het huwelijk is, naast een economische eenheid, vooral bedoeld om de zoektocht naar seks praktisch, dat wil zeggen binnenshuis, te houden. De eenzame mag zich echter troosten met het feit dat zelfs de getrouwde medemens soms de deur uitmoet voor seks.
Situaties van eenzaamheid
foto Dinand van der Wal
Eenzaamheid kan omschreven worden als een onplezierig gemis aan goede sociale relaties. Als mensen minder contacten hebben dan ze zouden willen, noem je dat sociale eenzaamheid. Emotionele eenzaamheid gaat om het verlangen naar kwalitatief betere contacten. Deze twee vormen van eenzaamheid komen vaak ook tegelijk voor.
Krant tegen Eenzaamheid
(5ct/min) 22-06-11 15:22
3