HÄNDEL
C.PH.E. BACH
PIANO CONCERTOS OP. 7
CELLO CONCERTOS NICOLAS ALTSTAEDT, ARCANGELO O.L.V. JONATHAN COHEN HYPERION 034571281124 € 22,99
MATTHIAS KIRSCHNEREIT, DEUTSCHE KAMMERAKADEMIE NEUSS O.L.V. LAVARD SKOU LARSEN CPO 761203785520 (SACD) € 22,99
CONCERT Händels zes orgelconcerten opus 7 worden hier als ‘pianoconcerten’ geafficheerd. Dit is de laatste aflevering in een reeks waarin Matthias Kirschnereit de solopartijen heeft bewerkt voor een moderne Steinway. Bij Bachs klavecimbelconcerten kijkt niemand ervan op als ze op een piano worden gespeeld, maar een orgel is iets anders dan een klavecimbel. Dat geldt in het bijzonder wanneer Händel een pedaal heeft gebruikt. Het verschil met de ‘originelen’ is dan ook aanzienlijk. De pianist gaat monter voorbij aan decennia van ‘historisch geïnformeerde’ praktijk. Puristen kunnen beter een eindje omgaan, maar voor pianoliefhebbers is het een ware verrijking van het repertoire. De muziek blijft in deze bewust anachronistische vertaling fier overeind.
CONCERT
Kirschnereit neigt in zijn opvattingen eerder naar nieuwe zakelijkheid dan naar een romantische expressie of een barokke zeggingskracht. Hij benut de mogelijkheden van de Steinway met mate en verrijkt de muziek met passende improvisaties. Monotonie ligt wel op de loer in de wat stramme en kleurloze begeleiding door het kamerorkest uit Neuss. Samen met de Duitsers gaan we terug naar de jaren vijftig, naar een praktijk die allang uitgestorven leek en nu voor velen weer als nieuw in de oren kan klinken.
Sommige muziek went nooit, hoe vaak je haar ook gehoord hebt en hoe goed je haar ook meent te kennen. Neem bijvoorbeeld een aanzienlijk deel van Carl Philipp Emanuel Bachs oeuvre, zoals de drie celloconcerten Wq 170 - 172 (ook overgeleverd in versies voor fluit en klavecimbel). Het lijkt of de componist in deze stukken moedwillig de lessen van vader Johann Sebastian in de wind heeft geslagen en heeft besloten het helemaal zelf en vooral anders te doen. Zo begint het concert in a-klein met een Allegro assai waarin het orkest alle remmen losgooit. Maar de melancholieke melodie waarmee de solocello inzet, lijkt afkomstig uit een volstrekt ander deel, een Adagio, en het is pas na herhaaldelijk aandringen van het orkest dat de cello meegaat in de Allegrodrukte. De Duits-Franse cellist Nicolas Altstaedt en ensemble Arcangelo spelen met een bewonderenswaardige mix van precisie en onstuimige brio en verrassen met een cadens waarin vader Bach toch nog even om de hoek komt kijken. En wat te denken van het lugubere Largo in het concert in A-groot, met zijn gedempte tuttistrijkers en zijn spookachtig in het hoogste register weeklagende cello? Solist en ensemble buiten de theatraliteit ten volle uit en hebben een van de mooiste opnamen afgeleverd die er van deze concerten verkrijgbaar zijn.
EDDIE VETTER
JAN KUNST
HÄNDEL IN ANACHRONISTISCHE VERTALING
WEEKLAGENDE CELLO
LOCATELLI
VAN GILSE
LISA JACOBS, THE STRING SOLOISTS COBRA RECORDS 8713897903942 € 20,99
OLIVER TRIENDL, NETHERLANDS SYMPHONY ORCHESTRA O.L.V. DAVID PORCELIJN CPO 761203793426 € 21,99
L’ARTE DEL VIOLINO
PIANO CONCERTO E.A.
CONCERT
CONCERT/ORKEST
De Nederlandse violiste Lisa Jacobs heeft zich de afgelopen jaren zonder al te veel bombarie en overdreven aandacht ontwikkeld tot een topvioliste om in de gaten te houden. Zoveel is duidelijk na het beluisteren van de cd waarop zij met haar eigen String Soloists drie van de vioolconcerten en uiteraard de bijbehorende onbegeleide capricci voor viool solo uit L’arte del violino van Pietro Locatelli speelt. De wapenfeiten van Jacobs zijn duidelijk. Ze maakte op zeventienjarige leeftijd haar debuut bij het Concertgebouworkest, won in 2005 het tweede Jascha Heifetzconcours in Litouwen en kreeg in 2008 de Grachtenfestivalprijs. Genoeg om internationaal aan de weg te timmeren en onderweg veel bij te leren. In 2014 richtte ze haar eigen String Soloists op, een kamerorkest dat zonder dirigent werkt en zo een kamermuzikale intensiteit bereikt. En dat is precies wat de uitvoeringen van de concerten nr. 1, 2 en 4 uit Locatelli’s belangwekkende bijdrage aan de vioolliteratuur kenmerkt. Het ensemble speelt sophisticated, maar zeer betrokken en Lisa Jacobs is in de solopartij een soort ster van Bethlehem die stralend boven de klankrijke weiden uitstijgt. Vooral in de capricci is Jacobs van een bijzondere klasse. Een violiste om direct te omarmen.
Deze cd is een initiatief van het Orkest van het Oosten, stichting De Vergeten Componist en het Nederlands Muziek Instituut. De onvolprezen firma cpo stond borg voor de fraaie opname en de uitgave in een inmiddels interessante collectie met veel vergeten Nederlandse muziek. Ons land heeft nogal wat veronachtzaamde muziek van eigen bodem. Doet men een componist recht met het spelen van alleen zijn meesterwerken? Natuurlijk niet. Breng niet alleen het hooggebergte in kaart, maar ook het middelgebergte. Het pianoconcert is geen topstuk – niet overtuigend solistisch voor de piano en te lang – maar beslist een aardig en vaardig werk van de rijpe componist. Het zou het goed doen als begeleidingsmuziek voor een ballet. Een rijkdom aan ideeën, een onophoudelijke stroom van muzikale gedachten en een briljant orkestraal kleed. Nu nog een choreograaf! Als deze muziek van Richard Strauss zou zijn – daar lijkt het toch het meest op – zou iedereen haar kennen. De variaties op het overbekende Zie ginds komt de stoomboot moeten het buiten onze landsgrenzen kunnen redden. De gemiddelde Nederlandse muziekconsument zal dit werk alleen in de sinterklaastijd willen omarmen. Hulde voor de musici die met zoveel precisie en liefde te werk gaan.
PAUL JANSSEN
JURJEN VIS
KAMERMUZIKALE INTENSITEIT
VAARDIG WERK
61