Hét tijdschrift voor liefhebbers van klassieke muziek / 36e jaargang oktober 2016
5
PAUL WITTEMAN ‘Ik word door veel muziek geraakt’
Matthias Goerne Schubert compleet
Alisa Weilerstein speelt Sjostakovitsj
Foto: Marco Borggreve
EXCLUSIEVE AANBIEDING
23,99 * 99 15,
L’ARPEGGIATA GEEFT ORFEO EEN NIEUW GELUID Als de naam Christina Pluhar in combinatie met haar ensemble L’Arpeggiata valt, is een vorm van muzikale magie dichtbij. Pluhar en consorten weten telkens weer op inzichtelijke en onderhoudende wijze oud en nieuw, populair en klassiek, folklore en kunst te combineren tot een boeiend discours dat een ander inzicht geeft in de oude muziek. Ook met deze nieuwe stap in de ontwikkeling van Pluhar en haar ensemble slagen de musici erin iets adembenemends af te leveren. Met Orfeo Chamán creëerde Pluhar haar eerste eigen opera. Ze schreef zelf enkele werken en arrangeerde prachtige volksmuziek vol flitsend snarenwerk uit diverse hoeken van de wereld. Dit alles om het verhaal van Orfeo en de onderwereld een nieuwe dimensie te geven. Niet alleen de Griekse mythe staat centraal, ook verhalen van sjamanistische, Orfeo-achtige taferelen vormen de basis voor deze meeslepende ‘vertelling op muziek’. De cd alleen al is betoverend mooi, maar voor wie er helemaal in wil duiken doet de bonus-dvd met de complete opera echt wonderen. Een buitenkans om dit sfeervolle pracht-
ORFEO CHAMÁN L’ARPEGGIATA
O.L.V. CHRISTINA PLUHAR ERATO 0190295969691 (CD + DVD) VKZ 165 778
werk onverwijld aan te schaffen. Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 74. *Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 25 november 2016.
3
DEZE MAAND COLOFON 36E JAARGANG, NUMMER 5 -SEPTEMBER 2016, Winkelprijs € 3,25 DIT TIJDSCHRIFT WORDT GEPRODUCEERD DOOR BCM B.V. te Eindhoven in opdracht van de uitgever
Hilversum (tevens redactieadres). T: 035-6229370, E: info@klassiekezaken.nl HOOFDREDACTEUR Frederike Berntsen AAN DEZE AFLEVERING WERKTEN MEE Marcel Bijlo, Joep Christenhusz, Hans Heg, Paul Janssen, Basia Jaworski, Michel Khalifa, Jan Kunst, Jan Peter Raat, Benjamin Rous, Edwin Rutten, Wenneke Savenije, Oswin Schneeweisz, Eddie Vetter, Jurjen Vis, Thiemo Wind, Jos van der Zanden EINDREDACTIE
ALISA WEILERSTEIN 14 Foto: Normann Seef
van Henriëtte Zrour, Soestdijkerstraatweg 21, 1213 VP
Foto: Marco Borggreve Foto: Decca/Paul Stuart
Vereniging Klassieke Zaken, onder verantwoordelijkheid
Frederike Berntsen VORMGEVING Marjanne Gielen, Sharon Schlenter, Rik Janssen, Danielle Bouman, Nicole Lennards, Patrick Hoogduin, Marcha van den Einden, Eric Waterschoot, Lindsey Schlenter
Falco Hassink KLASSIEKE ZAKEN verschijnt tweemaandelijks in een oplage van 40.000 stuks. Het tijdschrift wordt verspreid via de dealers van de Vereniging Klassieke Zaken en verstuurd aan de Klassieke Zaken Clubleden. LEDENADMINISTRATIE
MATTHIAS GOERNE
17
IRIS HOND
20
Foto: Dario Acosta
COVERFOTO
BCM abonnementenservice, Postbus 1392, 5602 BJ Eindhoven. T: 085 7600237 www.bcm.nl STOPZETTEN ABONNEMENT Opzegging van het lidmaatschap kan uitsluitend verstrijken van de jaarlijkse termijn te geschieden. Prijswijzigingen lidmaatschap voorbehouden. Zo veel mogelijk is getracht rechthebbenden van foto’s te achterhalen. Zij die in verband hiermee niet zijn benaderd, kunnen contact opnemen met de uitgever. De in dit magazine besproken cd’s zijn uitsluitend
DANIIL TRIFONOV
31
Foto: Marco Borggreve
schriftelijk en dient tenminste acht weken voor het
geselecteerd op kwaliteit. Prijswijzigingen, druk- en zetfouten voorbehouden. ©2016 Vereniging Klassieke Zaken. Het volgende magazine verschijnt: 25 november 2016.
4
FAZIL SAY
32
VAN DE REDACTIE
EN VERDER AANBIEDINGEN Orfeo Een nieuw geluid
10 Fux & Kerll Requiems 11
De romantiek van Sjostakovitsj
76 Tsjaikovski Romantische balletten ARTIKELEN 6 Ambassadeur Paul Witteman 12 De vondst van Ton Koopman 14 Alisa Weilerstein speelt Sjostakovitsj 17 Matthias Goerne Schubert compleet 18 Beethovens Missa Solemnis
Foto: Falco Hassink
3
VERSLAAFD AAN NOTEN PAUL WITTEMAN (GASTHOOFDREDACTEUR)
20 De muzikale brieven van Iris Hond 22 Mozart 225 De grootste Mozartbox ooit 25 Ricercar Franse barok in perspectief 26 Argerich & Perlman Twee kanonnen
vereend
29 Gypsy-jazz Vivaldi door Tim Kliphuis 31 Daniil Trifonov Liszts nieuwe horizonten
Zo lang als ik mij kan herinneren houd ik me bezig met klassieke zaken. Vanaf het moment dat ik geluiden kon ordenen, net uit de box dus, was ik verslaafd aan noten. Ik luisterde naar alles, naar Bach en Chopin als mijn moeder pianospeelde, maar ook naar de muziek van mijn oom Hendrik Andriessen. Er is een tijdje geweest dat ik droomde van een loopbaan als musicus. Dagelijks improviseerde ik op de piano. Er
32 Fazil Say Mozart op z’n Turks
bestaat zelfs een door mij gecomponeerd kort en vrolijk
34 Naxos Classic & Premium
intermezzo voor orkest. Het stuk is vaak uitgevoerd door
RUBRIEKEN
De mooiste aller kunsten
4 Colofon 5
Van de redactie
9 Berichten
het Ricciotti Ensemble, een straatorkest waarvan de
36 Aanbevolen door
zakelijke leiding in handen was van een goede vriend. Als
57 Hans Hegs column 58 De beste klassieke cd’s 72 Puzzel 73 Klassieke Kinderzaken 74 Klassieke Zaken Specialisten
u het nu zou horen, zou u begrijpen waarom ik mijn loopbaan heb gezocht in een vak waarvoor ik meer aanleg had, de journalistiek. De kachel moest branden. Bij wijze van hobby ben ik op latere leeftijd gaan schrijven over muziek. Dat bleek een goede reden om me te verdiepen in de achtergronden van al die prachtige muziek die de afgelopen eeuwen is bedacht en opgeschreven. En net op het goede moment werd ik gevraagd een televisieprogramma te presenteren over klassieke muziek. Een droom kwam uit.
OP VERTOON VAN DE LEDENPAS ONTVANGT U EXTRA KORTING
De komende maanden ben ik ambassadeur van Aangenaam Klassiek. Ik doe dat met overtuiging en enthousiasme. Ik heb een missie: geef iedereen de kans te genieten van de mooiste aller kunsten, de muziek.
5
COVERINTERVIEW
PAUL WIT TE MAN
AMBASSADEUR AANGENAAM KLASSIEK Door Michel Khalifa
6
‘Ik word door veel muziek geraakt’
Paul Witteman, dit najaar ambassadeur van de campagne Aangenaam Klassiek, is optimistisch over de toekomst van de klassieke muziek. Hij zet zich graag in om een nieuw publiek te bereiken. “Ik word door veel muziek geraakt en breng dat graag over op de luisteraar.” De journalist, presentator en programma-
Foto’s Falco Hassink
maker benadrukt dat de doelgroep erg
schil niet. Daarom ben ik ongeschikt voor
breed is: “Ik las in een enquête van Aange-
het radioprogramma Diskotabel.”
naam Klassiek dat liefst 25% van de
De enige uitvoerende over wie Witteman
Nederlandse bevolking weleens naar
in zijn boekje uitweidt, is Remy van Keste-
klassieke muziek luistert. Daar sloeg ik
ren. Dat komt doordat de jonge harpist
eerst van achterover, want als je naar het
zijn eigen muziek componeert en daarbij
Concertgebouw gaat en door de zaal kijkt,
de grenzen van de klassieke muziek
zie je vooral wat oudere mensen, en
oprekt. Niet toevallig was Van Kesteren al
bovendien vaak dezelfden. Maar ik reali-
drie keer te gast bij Podium Witteman, het
seerde me later dat zo’n 2,5 miljoen men-
televisieprogramma over klassieke
sen op televisie naar een optreden van
muziek dat Paul Witteman samen met
André Rieu kijken, of naar een kerstcon-
zijn kompanen Mike Boddé en Floris Kortie
cert van Wibi Soerjadi. Die moeten ook tot
maakt.
deze categorie worden gerekend. Als je
“Er zijn veel goede jonge musici in
dat tot je laat doordringen, weet je dat er
Nederland die hun weg naar het con-
een heel terrein openligt voor mensen
certpodium vinden”, zegt Paul Witte-
met een missie. Dat veld betreed ik graag.”
man. “Ik geniet van de frisse manier
Wittemans missie op het gebied van de
waarop ze muziek benaderen die vaak
klassieke muziek vertoont overeenkom-
een paar honderd jaar oud is. De hoge
sten met zijn werk als politiek journalist. In
kwaliteit verbaast me steeds weer. Kijk
beide gevallen gaat het volgens hem om
naar al het talent dat uit de conservato-
het versimpelen van moeilijke dingen.
ria komt en bijvoorbeeld op het Prinses
“Een heleboel mensen kennen mij uit mijn
Christina Concours speelt! Wij mogen
andere, niet-muziekgebonden werk, en
daar heel tevreden over zijn. En toch
een deel daarvan heeft dat als plezierig
heerst er in Nederland een soort neiging
ervaren. Die groep is misschien ook wel
om somber te zijn over de toekomst van
nieuwsgierig naar wat we in de muziek
de klassieke muziek. Dat geklaag is
verrichten. Die nemen aan dat ik doe wat
volgens mij niet terecht.”
ik altijd met de actualiteit doe en dat ik
“Ik vind wel dat de politiek meer
dus muziek toegankelijk maak.”
belangstelling voor het muziekonder-
Uit de veertig tracks op de dubbel-cd van
wijs moet tonen. Gelukkig heeft het
Aangenaam Klassiek 2016 koos Paul
leerorkest een behoorlijke steun in de
Witteman diverse composities die hem
rug gekregen dankzij koningin Máxima.
bijzonder raken. Hij schreef hierover ‘muzi-
Dat is een fantastisch initiatief omdat
kale momenten’, ofwel persoonlijke
kinderen daar letterlijk spelenderwijs in
beschouwingen waarin hij achtergrondin-
aanraking komen met een muziekin-
formatie met zijn eigen luisterervaring
strument en plotseling beseffen dat ook
verweefde. Het zijn nadrukkelijk verhalen
zij muziek kunnen maken.”
en geen recensies, zegt de auteur. “Ik houd
Zelf kreeg Paul Witteman de muziek
van klassieke muziek, maar ik ben geen
met de paplepel ingegoten. Hij komt uit
musicoloog. Tussen twee uitvoeringen van hetzelfde werk hoor ik vaak het ver-
Lees verder op pagina 8
7
COVERINTERVIEW
een muzikale familie en speelt piano
tranen uit? “Nou, ik kom uit een vrij cyni-
(“slechts tot drie kruisen en drie mol-
sche familie”, grijnst hij.
len”). Dat is mooi meegenomen, maar
Als frequente concertbezoeker weet
volgens hem geen voorwaarde om later
Witteman hoe de sfeer in de zaal een
van klassieke muziek te kunnen genie-
verschil kan maken in de beleving. Hij is
ten. “Muziekonderwijs moet álle kinde-
kind aan huis in het Amsterdamse Con-
ren in staat stellen om te leren luisteren
certgebouw, luistert graag naar Bach-
en spelen. Naar mijn mening moet er op
cantates in een kerk van zijn woonplaats
de lagere school eerst goede zangles
Haarlem, maar vindt tegelijkertijd dat
voor iedereen komen. Vervolgens zou-
alternatieve concertlocaties waardevol
den middelbare scholieren verplicht
kunnen zijn voor nieuwe generaties
muziekles moeten krijgen. Daarvoor zijn
luisteraars.
enthousiaste muziekleraren nodig, die
“Alles wat bijdraagt aan de versprei-
wat mij betreft op conservatoria opge-
ding van dit cultuurgoed is welkom.
leid moeten worden.”
Zelfs festivals in de openlucht, al flad-
Thuis zet Witteman de cd op die over-
dert de klank dan te veel weg, naar mijn
eenkomt met zijn humeur van het
smaak. Ik vind het altijd fijn wanneer
moment. Hij kan bijvoorbeeld Brahms
men de plechtstatigheid uit een con-
kiezen als hij de waan van de dag achter
cert haalt. Er zijn verschillende manie-
zich wil laten, of Pärt als hij zit te
ren om dat te bereiken: door voor te
mijmeren. Eén componist draait hij – en
lezen bijvoorbeeld, zoals bij de serie
speelt hij – elke dag: Bach. Omdat Bach
Scherpdenkers in het Concertgebouw,
de grootste is: “Ik geloof niet in God, wel
maar ook door met het publiek een
in Bach.”
symfonie door te nemen zoals dirigent
Er komt heel wat los als hij thuis naar
Jules van Hessen dat doet.”
muziek luistert. In een interview met Vrij
Wittemans familiebanden brachten
Nederland zei hij dat muziek hem helpt in
hem vroeg in contact met de Neder-
zijn eentje emoties op te roepen en te
landse klassieke muziek. Toen hij een
beleven, en dat hij daardoor tot de kern
tiener was, kwamen zijn wat oudere
van zijn gevoelsleven kan komen. Gaat
volle neven Louis en Jurriaan Andries-
het er heftig aan toe? Barst hij soms in
sen geregeld over de vloer. Als ambassadeur van Aangenaam Klassiek is hij dan ook bijzonder in zijn sas met de aandacht voor de twintigste-eeuwse componist Jan van Gilse in de nieuwe promotiecampagne. “Ik blijf Louis Andriessen beschouwen als de grootste Nederlandse componist sinds Sweelinck, maar er is in Nederland geweldige muziek geschreven tussen de twee wereldoorlogen. Van Gilse is daar een goed voorbeeld van, net als Voormolen, Strategier of mijn oom Hendrik Andriessen.
AANGENAAM KLASSIEK INCLUSIEF UNIEK CADEAU GESCHREVEN DOOR PAUL WITTEMAN STEP 2016 002/0724320160021
Gelukkig wordt Van Gilse de laatste jaren vaker gespeeld, mede dankzij de inspanningen van dirigent Markus Stenz. Ik vind het goed dat de actie Aangenaam Klassiek op Van Gilse de schijnwerpers richt.”
8
‘Muziek- onderwijs moet álle kinderen in staat stellen om te leren luisteren en spelen’
BERICHTEN
PIANODUO FESTIVAL AMSTERDAM 8 T/M 16 OKTOBER 2016
Pianoduo Festival Amsterdam presenteert jaarlijks de crème de la Foto: Patrick Post
crème uit de internationale wereld van de pianoduo’s: klassiek, jazz, kinderconcerten, workshops en een Einaudi-loungeconcert met Jeroen en Sandra van Veen. Het festivalthema dit jaar is Evolution! De concerten schetsen een beeld van de ontwikkeling van het pianoduospel door de eeuwen heen. “Met name Mozart is belangrijk geweest”, vertelt pianist Gwylim Janssens, die samen met Lestari Scholtes de
OORKAAN: HOGE NOO(D)T 2 OKTOBER 2016 T/M 5 MAART 2017
artistieke leiding heeft over het festival. “Al op jeugdige leeftijd speelde hij, samen met zijn zus Nannerl, pianoduoconcerten.” Verder op het festival: Enrico Pace & Igor Roma en Nino Gvetadze & Tamara Licheli. Info: pianoduofestival.nl
Oorkaan maakt theatrale concerten voor kinderen tot en met 12 jaar. Oorkaan wil zoveel mogelijk kleine en grote oren de oneindige wereld van muziek laten ontdekken. De nieuwe productie, Hoge Noo(d)t, is een theatraal concert voor iedereen vanaf 6 jaar. Een zangeressen van Wishful Singing hun stem sprankelend rauw en schurend schoon laten klinken. Met muziek van grote meesters als Ravel en onbekende parels als Paul Patterson en Jussi Chydenius, in een regie van Dagmar Slagmolen. Info: oorkaan.nl
Foto: Merlijn Doomernik
magisch muzikaal modderavontuur, waarin de vijf
GITARIST MARCIN DYLLA
26 NOVEMBER CONCERTGEBOUW, AMSTERDAM De Washington Post schaarde hem onder ‘the most gifted guitarists on the planet’ en noemde hem een zeldzaam fenomeen. Zaterdag 26 november 2016 betreedt klassiek gitarist Marcin Dylla voor de eerste keer het podium van het Concertgebouw in Amsterdam. De Poolse gitarist maakt zich sterk voor het luisteren naar muziek. Maar dan ook écht luisteren. “Muziek is niet iets om bij weg Foto: Aranjuez Artists
te dromen.” Achtergrondmuziek vergelijkt hij met het gedachteloos wegslobberen van een fles fantastische wijn. “Luisteren is een intellectueel, emotioneel en vooral een bewust proces”, vindt Dylla. Het programma geeft blijk van zijn voorliefde voor gitaarklassiekers en grote componisten. Hij speelt muziek van onder meer Villa-Lobos, Ponce en Britten. Info: concertgebouw.nl
9
Foto: Csapó József
AANBIEDING
23,99 23,99 CLUBLEDEN
FUX & KERLL: REQUIEMS
14,99
*
* 99 16,
Johann Kaspar Kerll en Johann Joseph Fux zijn geen namen die als eerste genoemd worden in de canon van barokcomponisten. Als ze al genoemd worden, komt Fux vooral bovendrijven als de auteur van Gradus ad Parnassum, het toenmalige standaardwerk over de meerstemmigheid à la Palestrina. En de organist en componist Kerll wordt wel genoemd als een van de invloedrijke voorlopers van Bach, maar daar houdt het wel op. Een historische dwaling, kunnen we nu stellig zeggen. Deze cd, waarop Vox Luminis onder leiding van Lionel Meunier samenwerkt met L’Achéron en het Scorpio Collectief, biedt twee requiemmissen van beide componisten die precies vertolken waar een requiem om gaat. Zowel de Missa pro defunctis van Kerll als het Kaiserrequiem van Fux bieden noten vol rouw en troost in optima forma. Prachtige koorpassages, verrassende soli en meesterlijke instrumentale ondersteuning. Voor alle liefhebbers die smelten bij Palestrina’s koren en vreugdevol opveren bij Bachs cantates is dit een absolute must. Voor alle anderen is het een buitenkans om kennis te maken met een stuk historische schoonheid dat vaak ten onrechte onder het stof blijft liggen. Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 74. *Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 25 november 2016.
10
FUX, KERLL REQUIEMS
VOX LUMINIS O.L.V. LIONEL MEUNIER RICERCAR 5400439003682 VKZ 165 780
AANBIEDING
SJOSTAKOVITSJ CELLO CONCERTOS 1 & 2 ALISA WEILERSTEIN, SYMPHONIEORCHESTER DES BAYERISCHEN RUNDFUNKS O.L.V. PABLO HERAS-CASADO DECCA 0028948308354 VKZ 165 781
DE ROMANTIEK VAN SJOSTAKOVITSJ De grote Russische cellist Mstislav Rostropovitsj is al bijna tien jaar niet meer onder ons, maar nog steeds is de invloed van zijn interpretatiekunst over de hele wereld merkbaar. Nu manifesteert zijn muzikaliteit zich in het spel van de Amerikaanse celliste Alisa Weilerstein, die ooit samen met haar legendarische voorganger de twee celloconcerten van Sjostakovitsj noot voor noot doornam. Sjostakovitsj schreef beide concerten voor zijn grote vriend, steun en toeverlaat en hield daarbij vooral rekening met het enorm krachtige en expressieve geluid van Rostropovitsj. De twee concerten werden zo een combinatie van de sardonische
23,99
toon die de Russische componist kan bezigen en de heerlijke lyrisch-romantische lijnen van de cellist. Toch worden deze con-
Foto: Decca/Paul Stuart
* 99 16,
certen vaak gespeeld als weerbarstige protestsongs van een opstandige geest. Voor Weilerstein is de angel er inmiddels duidelijk uit. Zij viert met het fantastische Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks onder leiding van Pablo Heras-Casado
23,99 CLUBLEDEN
14,99
*
juist de lyriek en de romantiek. Het is alsof de grote Rostropovitsj in een mildere vorm weer even tot leven komt - en dat geeft weer aanleiding voor een heerlijke herontdekking van Sjostakovitsj. Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de Âcomplete lijst pagina 74. *Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 25 november 2016.
11
T O N KO O PMAN
HÄNDEL UIT EIGEN BIEB Door Thiemo Wind
Het gebeurt niet vaak dat er een onbekend werk van een beroemde barokcomponist opduikt. Helemaal wonderlijk is het als een dergelijke vondst wordt gedaan in je eigen privébibliotheek. Het overkwam de Nederlandse oudemuziekspecialist Ton Koopman met een compositie van Georg Friedrich Händel. Uiteraard heeft hij de ontdekte solocantate Tu fedel? Tu costante? meteen op cd gezet. Hé, wacht even. Dit stuk kenden we toch? Van Händel is inderdaad een solocantate voor sopraan met dezelfde titel overgeleverd, catalogusnummer HWV 171 uit de werkenlijst. De tekst is identiek, net als het openingsrecitatief en de eerste aria. Maar de volgende drie aria’s met recitatieven zijn compleet anders. “Toen ik het achttiende-eeuwse manuscript 45 jaar geleden kocht bij een antiquariaat in Amsterdam, heb ik gewoon niet verder gekeken dan het begin”, vertelt Koopman. “Zodoende zijn de verschillen aan mijn aandacht ontsnapt.” Het klinkt als een sprookje. Twee jaar geleden leerde hij in San Francisco de Amerikaanse musicoloog John Roberts kennen, die zich uitgebreid met Händel bezighoudt. Koopman vertelde hem over het manuseen minuut kwam er een mail terug: ‘Ton, je hebt een uniek werk van Händel in je bezit!’ Hij was heel trots op die ontdekking.” Inmiddels heeft deze onbekende versie het catalogusnummer HWV 171a gekregen. Van HWV 171 is het moment van voltooi-
12
Foto: Foppe Schut
cript en beloofde foto’s te sturen. “Binnen
INTERVIEW
‘Ton, je hebt een uniek werk van Händel in je bezit!’
ing bekend, mei 1707. Händel was in
bedrogen echtgenote, die uiteindelijk toch
Rome. De versie in het bezit van Koop-
maar blij is van haar vent verlost te zijn. In
man is ouder, vermoedelijk ontstaan
de Koopmanversie krijgt die psychologie
tijdens Händels verblijf in Venetië of
veel meer gewicht en diepgang dan in de
Florence. Waarschijnlijk had de compo-
latere gedaante, waar de frivoliteit al
nist alleen de eerste aria met recitatief in
toeslaat in de tweede aria, een hupse
zijn bagage meegenomen naar Rome,
gigue, terwijl de oorspronkelijke versie een
waardoor hij de volgende delen helemaal
zielroerende siciliano laat horen. Beide
opnieuw moest componeren. Met als
versies zijn voor sopraan, maar de eerste
verbazingwekkende uitkomst dat de twee
heeft extra kleur doordat aan de strijkers
versies volkomen, maar dan ook volko-
een hobo is toegevoegd.
men verschillend zijn qua sfeer en affect.
Koopman heeft de cd-opname weer toe-
De cantate is een jammerklacht van een
vertrouwd aan zijn eigen label Antoine Marchand (Challenge). “Dankzij een bijdrage van de Stichting Händel-Renaissance Groningen hoefde ik er deze keer minder geld in te steken dan anders.” Hij is wel op de gedachte gekomen beide versies op te nemen, maar heeft daar uiteindelijk van afgezien. “Voor ons musicologen is dat misschien interessant, maar ik wilde de cd zo afwisselend mogelijk maken.” Daarom gaat het nieuwe Tu fedel? Tu costante? vergezeld van andere werken die Händel in Italië componeerde: solocantates en duetten voor sopraan en bas. Yetzabel Arias Fernandez en Klaus Mertens zijn de solisten. Of er nog nieuwe ontdekkingen te verwachten zijn in Koopmans omvangrijke bibliotheek? “Ik houd het voor mogelijk.”
HÄNDEL TU FEDEL? TU COSTANTE? HWV 171A AND OTHER ITALIAN CANTATAS YETZABEL ARIAS FERNANDEZ, KLAUS MERTENS, AMSTERDAM BAROQUE ORCHESTRA O.L.V. TON KOOPMAN CHALLENGE CLASSICS 0608917226522
13
ALISA WEILE RS TEIN
ALISA WEILERSTEIN & SJOSTAKOVITSJ’ CELLOCONCERTEN Door Benjamin Rous
Op haar tweeëntwintigste speelde celliste Alisa Weilerstein het Eerste celloconcert voor de man voor wie Dmitri Sjostakovitsj het werk componeerde, Mstislav Rostropovitsj. Ruim tien jaar later gaat met haar opname van de beide concerten een lang gekoesterde wens in vervulling.
“Ik koester al mijn hele leven een grote
de toegang tot Sjostakovitsj’ late periode,
cello en het getik in de percussiepartijen in
liefde voor deze werken en wilde ze al
waarin hij erg ziek was en geobsedeerd
het laatste deel verklanken misschien de
tijden opnemen, maar was nog op zoek
was door de dood. Het was oorspronkelijk
geluiden van de machines in het zieken-
naar de juiste omstandigheden.” Vier jaar
de bedoeling dat het concert zijn Veer-
huis, waar hij om de haverklap werd opge-
geleden speelde Alisa Weilerstein Sjostakovitsj’ Eerste celloconcert met dirigent Pablo Heras-Casado en het Mahler Chamber Orchestra. “Dat ging zo ongelooflijk goed en de chemie was zo sterk, dat we besloten de concerten samen op te nemen. In 2015 kwam alles bij elkaar, en hadden we de kans ze vast te leggen met het fantastische Symphonieorchester des
nomen. Je hoort die desolate en geïso-
‘Een van de geweldigste ervaringen van mijn leven’
Bayerischen Rundfunks. Het was een van
14
leerde sfeer, en in sommige opzichten vind ik dit concert persoonlijker dan het Eerste van zeven jaar eerder. Dat is een wat virtuozer stuk. Het heeft meer van de bijtende, sarcastische humor die zo typisch is voor Sjostakovitsj.” Hoe ga je als musicus om met het dramatische levensverhaal van de componist? Is dat überhaupt los te koppelen
de geweldigste ervaringen van mijn leven.”
tiende symfonie zou worden, maar van
van de muziek?
Wat zijn het voor werken, hoe verhouden de
een symfonie met violoncello obligato
“Dat is een kwestie waar ik wel mee wor-
twee concerten zich tot elkaar?
ontwikkelde het werk zich toch tot een
stel. Ik denk dat het puur muzikale aspect
“Het Tweede celloconcert kun je zien als
echt celloconcert. Het pizzicato van de
bij Sjostakovitsj weleens onderbelicht
INTERVIEW
Foto: Decca/Paul Stuart
wordt. Het is krachtige, complexe en geni-
daarna resoluut de nek om wordt
aal geconstrueerde muziek van zichzelf.
gedraaid. Sjostakovitsj lijkt te vragen of er
Aan de andere kant is het bijna onmogelijk
nog iets goeds is in de wereld. En het
om de zware omstandigheden waaronder
overduidelijke antwoord is: nee, er is niets,
hij leefde te negeren, de angst voor het
helemaal niets. Je opent op zo’n moment
regime, de vrienden die links en rechts
een venster naar een wereld die zo onge-
verdwenen. Ik denk dat de muziek op zich
looflijk privé is. De sleutel én de grootste
absoluut het eerste perspectief is van
uitdaging voor mij om dat overtuigend te
waaruit je de composities moet benade-
spelen is die emoties diep te voelen, maar
ren, maar het is vrijwel ondoenlijk om haar
ze niet te openlijk te benadrukken.
volledig te scheiden van zijn biografie.
Sjostakovitsj zelf zegt al genoeg.”
Het is belangrijk om als musicus terughoudend te zijn met het uitdrukken van het diepe lijden dat zo duidelijk in de muziek doorklinkt. In het Tweede celloconcert hoor je in het eerste deel die sombere en uitzichtloze sfeer. In het laatste deel is er dan even een moment van licht dat
ALISA WEILERSTEIN 28 OKTOBER ZUIDERSTRAND THEATER, DEN HAAG 29 OKTOBER MUZIEKGEBOUW, AMSTERDAM INFO: ALISAWEILERSTEIN.COM
SJOSTAKOVITSJ CELLO CONCERTOS 1 & 2 ALISA WEILERSTEIN, SYMPHONIEORCHESTER DES BAYERISCHEN RUNDFUNKS O.L.V. PABLO HERAS-CASADO DECCA 0028948308354
15
BESTEL NU KAARTEN
OKTOBER
in Het Concertgebouw
za 1 en zo 2 okt 11.30, 13.30 en 15.30 uur Koorzaal
do 20 en vr 21 okt 21.00 uur Kleine Zaal
do 6 en vr 7 okt 20.15 uur Kleine Zaal
di 25 okt 14.00 uur Grote Zaal
di 11 okt 20.15 uur Kleine Zaal
wo 26 okt 20.15 uur Kleine Zaal
Jonge Nederlander: Dominique Vleeshouwers (slagwerk)
Winnaar Dutch Classical Talent 2016: Vincent van Amsterdam (accordeon)
11 okt 20.15 uur Grote Zaal
di 8 nov 20.15 uur Kleine Zaal
James Ehnes (viool) Sonates en partita’s van Bach
Beethovens Missa solemnis door Cappella Amsterdam
TRACKS met Saskia Lankhoorn (piano)
Het Middagconcert op dinsdag: Hannes Minnaar speelt Ravel
Scherpdenkers: Paul Witteman & Floris Kortie Wat is smaak?
zo 16 okt 11.00 uur Grote Zaal
Martin Fröst (klarinet) en Amsterdam Sinfonietta: Webers Klarinetconcert
ALLES KLINKT MOOIER IN
Foto’s: Mats Backer, Simon van Boxtel, Benjamin Ealovega, Claudia Hansen, Ronald Knapp, Marijn Smulders
KleuterSinfonietta: Haren en Snaren (4 & 5 jaar)
SPECIAL
MAT THIA S G O E RNE
SCHUBERT COMPLEET Door Wenneke Savenije
naadloos aan bij de problematiek van de
heeft zijn Schubert-Edition (twaalf
vluchtelingen.
cd’s) voor harmonia mundi afgerond
Ook in de andere delen van de editie laat
met een ontzagwekkend pure
Goerne de liederen van Schubert opti-
Winterreise. Wat maakt zijn integrale
maal tot de verbeelding spreken. In de
opname van alle Schubertliederen zo
geanimeerde dialogen met Haefliger in
bijzonder? De legendarische Winterreise-opnames van Peter Pears met Benjamin Britten aan de piano, Dietrich Fischer-Dieskau met Gerald Moore en Hermann Prey met
Foto: Marco Borggreve
De Duitse bariton Matthias Goerne
Erlkönig of de sensitieve lyriek van Sehnsucht met Leonskaja, om maar een paar voorbeelden te noemen, maakt hij met ontwapenende intensiteit duidelijk dat Schubert van alle tijden is. Matthias Goerne: ‘Met Schubert hoef je
Karl Engel uit het begin van de zestiger jaren leken decennia lang nauwelijks te overtreffen. Maar Goerne, die door NDR Kultur werd uitgeroepen tot ‘wichtigsten Liedinterpreten unserer Zeit’, doet niet onder voor zijn grote voorgangers. Wat maakt zijn Schubert zo bijzonder? Matthias Goerne heeft een formidabele stem, die in alle regionen vrij en open door de kosmos ‘zweeft’ en toch altijd de
alleen maar te volgen wat er geschreven
‘Doordat je meer levenservaring hebt opgedaan, durf je grotere risico’s te nemen’
essentie raakt. De bariton, die zijn licht
staat in de partituur. Als jonge zanger probeerde ik de juiste richting te vinden door het mooiste uit Schubertinterpretaties van anderen over te nemen. Dat is een natuurlijk proces: eerst kopieer je en ten slotte creëer je. Met het verstrijken van de jaren veranderen de dingen vanzelf. Als ervaren zanger heb je veel wijsheid opgedaan. Je leert steeds beter hoe je de klank van je stem kunt verfijnen en nuanceren.
opstak bij grootheden als Elisabeth
naar de teksten. Goerne zingt Schubert
Doordat je meer levenservaring hebt
Schwarzkopf en Dietrich Fischer-Dies-
nooit sentimenteel of te dramatisch, zijn
opgedaan, durf je grotere risico’s te
kau, excelleert in een warm en vloei-
benadering is puur en direct. In lyrische
nemen en dring je steeds dieper door in
end-sonoor timbre, maar houdt zich
eb- en-vloedbewegingen rijgt hij Schu-
de betekenis van de teksten.’
verre van effectbejag. Hij heeft een vlek-
berts lichte momenten en donkere scha-
keloze dictie en een uitzonderlijk inle-
duwen aaneen.
vingsvermogen. In zijn Schuberteditie
Al eerder nam Goerne Winterreise op (met
werkt hij samen met eminente pianisten
Graham Johnson en Alfred Brendel), maar
als Elisabeth Leonskaja, Christoph
nu raakt hij de ijzige verlatenheid van
Eschenbach, Andreas Haefliger, Ingo
Schuberts cyclus over de universele
Metzmacher, Helmut Deutsch en Alex-
zoektocht van de ziel als nooit tevoren.
ander Schmalcz, Daardoor ontstaat er
Eschenbach, die Goerne ook begeleidt in
steeds een andere magie tussen de
Die schöne Müllerin en Schwanengesang
uitvoerenden en de componist.
en die bij wijze van bonus op cd 8 een
Goerne zingt in de eerste plaats wat er
ingetogen lezing geeft van de Pianoso-
staat en dat doet hij integer, gepassio-
nate in Bes-groot, D 960, profileert zich
neerd en toegewijd. Zijn muzikale expres-
als de ideale reisgenoot. Samen trekken
sie is kleurrijk en gevarieerd, zijn rubato’s
ze door het barre winterlandschap,
ademen natuurlijk en zijn dynamische
waarin zich huiveringwekkende verge-
schakeringen voegen zich als vanzelf
zichten ontvouwen. Hun Winterreise sluit
SCHUBERT SCHUBERT LIEDER
MATTHIAS GOERNE E.A. HARMONIA MUNDI 3149020875049
17
PODIUM
O RKE S T VAN D E ACHT TIE ND E E EUW
BEETHOVENS MISSA SOLEMNIS Door Paul Janssen
Foto’s: Annelies van der Vegt
18
Voor het eerst in de 35-jarige historie
direct op de vraag naar het belang van
orkest concerten gaf en het is altijd een
van het gezelschap speelt het Orkest
een zaal als het Concertgebouw voor
pijler onder ons bestaan gebleven”, zegt
van de Achttiende Eeuw Beethovens
Het Orkest van de Achttiende Eeuw.
Verster. “Bovendien beginnen alle musici
Missa Solemnis. Daniel Reuss
“Bij zo’n prestigieus project als Beetho-
van het orkest nog steeds te glunderen als
dirigeert en zijn Cappella
vens Missa Solemnis kan het Concert-
we het Concertgebouw binnenkomen.”
Amsterdam verzorgt de koorpartijen.
gebouw in Amsterdam natuurlijk niet
Voor het eerst sinds de dood van
Het Concertgebouw stond vooraan
ontbreken. Vandaar dat we deze zaal
‘founding father’ Frans Brüggen praat
om het concert op te nemen in de
meteen hebben benaderd.”
Verster met een zekere euforie over het
seizoensprogrammering.
De programmeurs van het Concertge-
Orkest van de Achttiende Eeuw. Goede
Orkestdirecteur Sieuwert Verster
bouw aarzelden niet om deze nieuwe
concertervaringen met Gustavo
verklaart het hoe en waarom achter
ontwikkeling in het repertoire van het
Gimeno en een optreden op het
deze programmakeuze.
orkest binnen de muren te halen, en na
Chopinfestival in Warschau eind
concerten in onder andere Rotterdam,
augustus plus de verzekering dat het
“Het Orkest van de Achttiende Eeuw
Heerlen en Eindhoven klinkt de Missa
orkest, dat daar al sinds 1989 komt, er
wordt gedragen door loyale partners in
Solemnis op dinsdag 11 oktober in de
ook de komende jaren welkom is, ver-
binnen- en buitenland”, zegt directeur
Grote Zaal. “Het Concertgebouw was
tellen dat het ook zonder zijn haast
en medeoprichter Sieuwert Verster
een van de eerste zalen waar het prille
mythische dirigent een toekomst heeft.
credo ontstaan dat wij zouden stoppen
Daniel Reuss met Cappella Amster-
als Frans er niet meer is.”
dam onder vuur ligt, maar ook omdat ik
De laatste jaren onder Brüggen kwam
mij erg verheug op de samenwerking.
het door zijn broze gezondheid voor dat
We hebben met hem een situatie die lijkt
het orkest toch op het laatste moment
op het begin met Frans, die toen geleide-
met een gastdirigent moest werken om
lijk het dirigeren in rolde. Daniel viel een
de tourneeverplichtingen te vervullen.
paar jaar geleden op het laatste moment
“Dat leidde tot goede momenten,
in om Bachs Johannes-Passion te dirige-
waardoor wij ons af zijn gaan vragen of
ren. Daarna hebben we nog een Messiah
we wel moesten stoppen. Na veel
en een Matthäus-Passion met hem
gesprekken en met goedvinden van
gedaan. We ontdekken met hem weer het
Frans hebben we toen besloten door te
repertoire langs de lijnen van de muziek-
gaan. In plaats van desperaat te zoe-
geschiedenis. Het is voor zowel Daniel als
ken naar een opvolger hebben we
het orkest een proces van groei, en met
Dat vertrouwen in een bestaansrecht
besloten te werken met ‘wisselende
elke nieuwe tournee imponeert hij ons
voor het Orkest van de Achttiende
contacten’. En dat heeft heel goed
meer. We zijn met Frans erg verwend
Eeuw zonder Brüggen blijkt ook uit de
uitgepakt. Het orkest zit weer te stra-
geraakt, en dan is het heel prettig om
keuze voor Beethovens Missa Solemnis.
len en er is een gezond evenwicht
opnieuw te werken met iemand die ons in
“De keuze om de Missa Solemnis tij-
tussen het gemis van Frans en het
goede zin blijft verbazen.”
dens onze komende tour te spelen is
gevoel ‘we hebben wat te betekenen’.”
een optelsom van wensen. Frans wilde
Vandaar ook dat het orkest zich steeds
het werk nooit uitvoeren omdat hij er
meer richt op stukken die het nog nooit
geen grote affiniteit mee voelde, terwijl
uitgevoerd heeft. “De Missa Solemnis is
de orkestmusici het wel graag wilden
wat mij betreft meteen een schot in de
doen. Ook wist ik dat Daniel Reuss, een
roos. Niet alleen omdat het politiek een
dirigent die voor ons steeds belangrijker
goede zet is vanwege het feit dat
‘De keuze om de Missa Solemnis te spelen is een optelsom van wensen’
ORKEST VAN DE ACHTTIENDE EEUW 11 OKTOBER CONCERTGEBOUW, AMSTERDAM INFO TOURNEE: ORCHESTRA18C.COM
wordt, het werk graag wilde uitvoeren. Maar de belangrijkste reden is wel dat we, nadat we besloten hadden om na de dood van Frans door te gaan, niet in de valkuil wilden vallen dat we alles van vroeger mooier vinden dan nu. We willen geen oude man zijn die roept dat de spiegels niet meer zijn wat ze waren. Als we alleen maar het geliefde en gekende repertoire blijven spelen, is het risico aanwezig dat we blijven roepen dat het niet zo magisch was als met Frans. En we willen voorkomen dat weemoed de overhand krijgt.” De eerste tien jaar van het bestaan heeft het orkest alleen maar met Brüggen als dirigent gewerkt, zo vat Verster ter verklaring de historie in vogelvlucht samen. “Het tweede decennium zijn we op verzoek van Frans meer met andere dirigenten gaan werken. Dat was doorgaans wel aardig, maar had nooit de intensiteit die we met Frans bereikten. Vandaar dat we daarna besloten om alleen maar met Frans te werken. In die periode is ook het
19
INTERVIEW
IRIS H O ND
OP ZOEK NAAR EEN EIGEN STEM Door Benjamin Rous
Foto: Rahi Rezvani
20
Drie jaar geleden koos pianiste Iris Hond voor een drastische
Muzikale brieven aan de wereld
koerswijziging. Na vele concerten was ze even helemaal klaar met het klassieke repertoire, en verlangde ze ernaar haar eigen verhalen te vertellen, in haar eigen muziek. Nu verschijnt op haar label Dear World Music het album Dear World, waarop haar eigen composities te horen zijn. “Ik heb al mijn hele pianospelende leven het gevoel gehad dat het klassieke repertoire uiteindelijk als basis zou gaan dienen voor wat ik écht zou gaan doen, ik wist alleen nooit wat dat was,” vertelt Iris Hond. “Ik hield vanaf mijn elfde een muzikaal dagboek bij, waarin ik mijn ervaringen in muziek
Foto: Normann Seef
opschreef. Dat bleef voor iedereen ongehoord en ongezien. Maar het eerste stukje dat ik ooit schreef, speelde ik weleens als toegift tijdens concerten. Het was voor mij zo’n bijzonder gevoel om juist dat voor het publiek te spelen, en er werd zo goed op gereageerd, dat ik besloot om te onderzoeken of ik daar
levenslang zei eens tegen me: ‘Ik zit hier
repertoire te spelen. Het kan heel goed
niet meer mee kon, of ik daar mijn vol-
nu twaalf jaar, ik kom hier nooit meer
naast elkaar; het een bestaat niet zon-
doening uit kon halen.”
weg, maar voor het eerst, toen jij
der het ander!”
Samenwerking met de beroemde Ame-
speelde, voelde mijn hart gewoon vrij.’
rikaanse songwriter en producer Patrick
Dat heb ik geprobeerd te vangen in het
Leonard, de man achter het succesal-
nummer The Heart Escapes. Zoiets heeft
bum The Great Escape van Ilse DeLange,
heel veel impact op me, en dat verwerk
bracht het proces in een stroomversnel-
ik in mijn muziek. Maar er zitten ook veel
ling. “Hij vroeg me wat ik nou wilde. Ik
positieve boodschappen in. Aria gaat
wilde iets maken wat er op een
heel erg over levensvreugde en het delen
bepaalde manier toe doet. Muziek die
daarvan met de mensen om je heen, en
voldoende uitdagend is om te spelen,
in Dream Of Everything zeg ik: je bent
die weliswaar voortborduurt op klas-
veilig, durf van alles te dromen, want
sieke muziek, op de schouders van de
deze wereld is hier voor jou.”
klassieke componisten staat, maar wel
De muzikale zelfontdekkingsreis smaakt
spreekt naar deze tijd. En zo ben ik muzi-
naar meer. “Voor mij was het heel erg
kale brieven gaan schrijven aan de
belangrijk om echt los te raken van alle
wereld, met thema’s die voor mij belang-
hokjes en beperkingen, alle boekjes te
rijk zijn. Samen hebben we alles
buiten te gaan. Op dit album is dat
geschreven en gearrangeerd.”
misschien nog niet zo extreem, maar in
De brieven gaan over de toestand van de
de dingen die ik nu schrijf ga ik alweer
wereld, en zijn gebaseerd op haar eigen
veel verder.” Het klassieke repertoire zal
indrukken en ervaringen. “Dat zijn soms
echter ook altijd deel van haar blijven.
tragische dingen. Ik heb bijvoorbeeld
“Ik heb mijn hart gevolgd en heb het
veel voor zieken gespeeld, en in gevan-
gevoel mezelf bevrijd te hebben, en nu
genissen. Een gevangene op de afdeling
vind ik het weer fantastisch om dat
IRIS HOND 30 OKTOBER CONCERTGEBOUW, AMSTERDAM INFO: CONCERTGEBOUW.NL
HOND DEAR WORLD
IRIS HOND DEAR WORLD MUSIC 8717472332417
21
SPECIAL
WO LFGAN G AMAD EUS M OZ AR T
MOZART 225 Door Paul janssen
Ter gelegenheid van Mozarts tweehonderdvijfentwintigste sterfdag brengen Decca en Deutsche Grammophon onder leiding van Universal Classicsdirecteur Paul Moseley en Mozartspecialist Cliff Eisen de omvangrijkste Mozartbox ooit uit. De vereerde componist daalde zelf van de hoogste top van de Parnassus af om de heren in een brief zijn menig te geven.
Mes chers amis, Vergeef mij de persoonlijke toon, maar hoewel we elkaar nooit de hand hebben geschud kan ik mij niet aan de indruk onttrekken dat ik jullie al heel lang ken. Omgekeerd is het misschien wat korter, maar ik ben nu eenmaal langer dood dan levend. Wat mij overigens uitstekend afgaat. Het is veel eenvoudiger om dood en beroemd te zijn dan een levende ster. De waan van de faam en de druk om elke dag te voldoen aan de grillige smaak van de over het paard getilde adel heeft mij immers uiteindelijk het leven gekost. Al klaag ik niet. Ik wil jullie graag overladen met dankzeggingen voor de ongelooflijke inspanningen die jullie betracht hebben. Jullie brachten alle muziek die van mij bekend is bij elkaar op tweehonderd cd’s, compleet met uitgebreide documentatie en
22
allerhande extra’s, in een prachtig ver-
complete editie moest komen die mijn
bijdrage aan het een klein beetje leef-
zorgde box. Dat er slechts 15.000 boxen
naam draagt en mijn muziek bevat.
baarder maken van deze aarde nog niet
gemaakt worden bevalt mij uitstekend.
Maar nu ik de meer dan 240 uur muziek
eerder zo mooi gedocumenteerd is. ‘Het
Ik houd wel van een beetje exclusiviteit.
beluisterd heb en mijn nieuwe biografie
is zo omvangrijk dat wij ons realiseren
opname van de Sonate KV 331,
van Cliff Eisen plus alle annotaties bij
dat er nog steeds veel meer te ontdek-
gespeeld van de teruggevonden auto-
mijn werken gelezen heb, ben ik hele-
ken valt’, zei Paul al ergens. En inder-
graaf. (Hoe vinden jullie mijn hand-
maal om.
daad, u heeft gelijk...
schrift? Kan er toch best mee door,
Eindelijk is er een biografie waarin ik niet
En ik heb toch geen graaigrage erfgenamen die zich via mijn geniale noten proberen te verrijken. Nu moet ik natuurlijk niet de gelegenheid aangrijpen om dat geniale te overdrijven. Veel kleinere stukken waren gewoon gelegenheidswerkjes die ik bedacht terwijl ik mijn engel van een vrouw vermaakte of mijn aderen alcoholiseerde. Ik ben zelfs werken tegengekomen die ik al lang vergeten was. De recentste ontdekking die met deze box een cd-primeur beleeft, het lied KV 477a dat ik met mijn zeer geliefde ‘vijand’ Salieri schreef, herinner ik me nog wel. Gewoon even een aangenaam verpozen van twee vakgenoten die het ondanks alle verhalen samen uitstekend konden vinden. Ook was ik zeer verguld met de
De omvangrijkste Mozartbox ooit
neergezet word als het ongelukkige
Ik kus u beider handen duizendmaal en
genie dat de weelde van zijn eigen geest
bied u mijn eeuwige erkentelijkheid,
niet aankon. Beste Cliff, duizendmaal dank dat u begrepen heeft dat ik een
Mozart magnus, corpore parvus
weliswaar kort, maar vrij succesvol en gelukkig leven heb gehad. Daarom ben ik ook blij met de bijgevoegde, zeer goed verzorgde prints van onder andere een kenmerkende brief aan mijn vader en
zeker vergeleken met de krabbels van
mijn laatst bekende, eerlijk gezegd niet
die nukkige modernist Beethoven.) Ik
zo flatterende portret. En dan heb ik het
werd erg gelukkig van de cd’s waarop
nog niet eens over de app (heet dat zo?)
mijn muziek is terug te horen op instru-
met alle libretti en vele partituren.
menten waar ik zelf nog op gespeeld
Maar het belangrijkste blijven het
heb. Ik ben de Stiftung Mozarteum
immense overzicht van mijn muziek en
Salzburg erg dankbaar dat ze er zo goed
de vele, vele musici die eraan meewer-
voor zorgen en dat ze de instrumenten
ken. Werkelijk een who’s who in de klas-
beschikbaar hebben gesteld.
siekemuziekvertolking van de afgelopen
Hoewel ik mij, zoals naar ik hoop nu wel
decennia. Omdat jullie ervoor gekozen
duidelijk is, zeer vereerd voel en diep
hebben zowel uitvoeringen op histori-
buig voor het werk dat jullie verzet heb-
sche als op moderne instrumenten in de
ben, moet ik bekennen dat ik in eerste
box op te nemen, is het ook een groots
instantie niet begreep waarom er slechts
overzicht geworden van de ontwikkelin-
vijfentwintig jaar na de beroemde
gen op het gebied van de uitvoerings-
Mozart Editie van Philips al weer een
praktijk. Maar het mooiste blijft dat mijn
MOZART MOZART 225 THE NEW COMPLETE EDITION
DIVERSE UITVOERENDEN DECCA 0028948300006 (200 CD’S)
23
Presents
“This CD is a real winner” – Classic FM
8.509003 (9-CD boxed set)
8.573701
8.573067
8.573462
NEW RELEASES
“ ... an artist with exceptional technique and musicianship.” – BBC Music Magazine
“Exceptionally appealing musicality with its own unique hallmark.” – Süddeutsche Zeitung
“ ... one of the best new violinists of the new century.” – MusicWeb International
CD of the Week
“…a disc especially for children… encouraging kids to begin a lifelong journey through classical music.” – Colorado Public Radio (on ‘My First’ Classical Album, 8.578203)
THE RING CYCLE
JAAP VAN ZWEDEN © Marco Borggreve
NBD0049 [Blu-ray Audio] WAGNER Das Rheingold
Goerne • DeYoung • Hong Kong PO Jaap van Zweden
8.660374-75
“Goerne upholds the great tradition of Wagner singing.” – Opera News “Splendid sound from the orchestra” – BBC Music Magazine
Album of the Week
NEW
NBD0051 [Blu-ray Audio] WAGNER Die Walküre
Goerne • DeYoung • Skelton • Melton Lang • Hong Kong PO • Jaap van Zweden
8.660394-97
Wagner’s Ring Cycle is one of the supreme works in the history of music. Naxos’ Ring Cycle features an all-star international cast with the Hong Kong Philharmonic Orchestra conducted by its music director, Jaap van Zweden. The first volume in the four-year project, Das Rheingold, was released last year to great critical acclaim. Die Walküre will be released in November this year, followed by Siegfried and Götterdämmerung in 2017 and 2018 respectively.
Release date: 11 November 2016
MOZART
RACHMANINOV
Violin Concertos Nos. 3, 4, 5 Henning Kraggerud • Norwegian Chamber Orchestra
Études-tableaux, Op. 39 Moments musicaux Boris Giltburg
“Kraggerud’s tone is eloquent and beautiful” – The Guardian
“Giltburg exhibits an impressive technique and a broad expressive range.” – Fanfare
CD of the Week
CD of the Week
RUTTER Psalmfest St Albans Cathedral Choirs Royal PO • Lucas “Fine, liquescently melodic performances” – Choir & Organ
HERBERT
Cello Concertos Nos. 1 and 2 Mark Kosower • Ulster Orchestra JoAnn Falletta “The performances are excellent and warmly communicative” – Classicalsource.com
8.573124
8.573486
8.573517
8.573394
8.573513
8.573469
RECENT HIGHLIGHTS | BEST OF 2016
VAN DER ROOST
RAVEL
Spartacus • Poeme Montagnard Suito Sketches Philharmonic Winds OSAKAN Jan Van der Roost
Orchestral Works • 3 Orchestrations Lyon National Orchestra Leonard Slatkin
“Three compositions that are very different in style and inspiration.” – WFMT (Chicago)
“…a really interesting release. … inventive and…gorgeous.” – Pizzicato
Instrumental Choice Gramophone Recording of the Month
Naxos and its labels are marketed and distributed in The Netherlands and Belgium by Outhere DIstribution For more information contact Outhere Distribution Rue de l’Epargne, 29 (Spaarstraat) B-1000 Bruxelles/Brussel • Email: stefan.nies@outhere-music.com
SPECIAL
RICE RCAR
FRANSE BAROK IN PERSPECTIEF Door Marcel Bijlo
Louis XIV, de Zonnekoning zoals hij
De opzet van deze uitgave is dezelfde als
natuurlijk goed vertegenwoordigd in deze
zich noemde, heeft in de vierenvijftig
die van de vorige. Per cd wordt een thema
collectie, met kerkmuziek en met wereld-
jaar van zijn regeerperiode een
belicht en dat wordt aan de hand van tal
lijke vocale muziek. Bij de instrumentale
persoonlijk stempel gedrukt op de
van korte werken muzikaal neergezet. De
muziek horen we uiteraard François Cou-
ontwikkeling van de Franse muziek.
eerste cd behandelt de muziek die Louis
perin, Marin Marais en een hele stoet
Aan de hand van een boek en acht
XIV in zijn jeugd moet hebben gehoord,
minder bekende componisten. Ricercar
zorgvuldig geprogrammeerde cd’s
daarna gaat het verder met comédie-bal-
heeft, vooral met het eigen Ricercar Con-
heeft Ricercar die ontwikkeling
let en tragédie lyrique, kerkmuziek, orgel-
sort, een grote hoeveelheid instrumentale
zichtbaar gemaakt.
muziek en kamermuziek. Ricercar put
Franse barokmuziek opgenomen, dus er
rijkelijk uit de eigen catalogus maar ook uit
was heel wat keus. We horen ook het
Dit is het achtste deel in een reeks
die van andere labels. Want als je een goed
originele orgel van de Chapelle Royale in
cd-boeken waarin Ricercar een muzi-
overzicht van de Franse barok wilt maken
Versailles, bespeeld door verschillende
kaal deelgebied uitputtend behandelt.
kun je natuurlijk ook niet om Les Arts Flo-
organisten. Het boek biedt alle achter-
De eerder verschenen uitgaven waren
rissants, Les Musiciens du Louvre, Le Con-
gronden, niet alleen bij de opgenomen
gewijd aan de Europese renaissance,
cert Sprituel en Le Poème Harmonique
muziek en de gebruikte instrumenten
aan de ontwikkeling van de muziekin-
heen. We horen ze allemaal aan het werk,
maar ook in meer algemene zin. Een
strumenten in diverse muziekhistori-
naast nog vele andere ensembles. Er klinkt
prachtige uitgave voor de echte liefhebber.
sche periodes en, vorig jaar, aan de
een prachtig fragment uit de legendarische
muziek in Venetië ten tijde van Monte-
opname van Lully’s Atys door Les Arts
verdi. De net verschenen nieuwe uit-
Florissants, er zijn betoverende vroegba-
gave richt de schijnwerpers op het hof
rokke airs de cour door Le Poème Harmo-
van Louis XIV, de man die als weinig
nique en flitsende comédies-ballets door
andere vorsten thuis was in de muziek
Les Musiciens du Louvre. Bijzonder ook om
van zijn tijd, en de ontwikkeling daarvan diepgaand heeft beïnvloed. We beginnen de muzikale reis eigenlijk al wat eerder, toen Louis XIII nog aan de macht was en de Italiaanse invloed op de Franse muziek nog groot was. Louis XIV ging echter op zoek naar muziek die niet
De schijnwerpers gericht op het hof van Louis XIV
meer gelieerd was aan Italiaanse modellen. Dat dat een utopie was blijkt uit vele hier opgenomen werken, want
de stem van Henry Ledroit weer eens te
componisten gaan altijd en overal hun
horen. Deze jong gestorven countertenor
eigen gang en laten zich in het geheel
maakte in de jaren tachtig veel opnamen
niet beperken door landsgrenzen. En
met het Ricercar Consort. Hij had een
was Jean-Baptiste Lully, de Zonneko-
unieke stem die uitzonderlijk geschikt was
ning onder de componisten, niet zelf
voor de Franse barok. Hij zingt prachtig
afkomstig uit Napels?
Charpentier en Dumont. Charpentier is
BATAILLE, LULLY E.A. MUSIC AT THE TIME OF LOUIS XIV DIVERSE UITVOERENDEN RICERCAR 5400439001084
25
SPECIAL
MAR THA ARG E RICH & IT Z HAK PE RLMAN
TWEE KANONNEN VEREEND
Foto: JB Millot
Door Jos van der Zanden
26
Van sommige cd’s weet je bij
stuurt de complimenten retour: ‘Het
verschijnen al dat ze ooit een
voelt als een geweldige stimulans om
voor eigentijdse inzichten en benade-
collector’s item zullen worden. Dit is
met Itzhak samen te spelen, echt een
ringen.
er zo een. Twee kanonnen vereend.
feest. We hebben een heel bijzondere
De cd vormt de kroon op de inspannin-
Zeventigers die een spoor hebben
band. Als we spelen is het alsof we een
gen van Warner om de twee legenden
getrokken door het internationale
gesprek voeren. Er gebeurt heel veel
dank te betuigen. Perlman werd al
muzieklandschap. Die op elk
tijdens ons samenspel, spontaan.’
eerder vereerd met een geweldige box
concertpodium als helden worden
Sinds de jaren negentig verruilde zij het
die de jaren 1971-2002 omsluit. Arge-
onthaald en op voorhand volle zalen
solorecital voor kamermuziek, waarbij
rich met een ludieke terug-in-de-
trekken. Wier namen een begrip zijn
ze naar eigen zeggen aanmerkelijk
tijdactie: toen ze afgelopen juni 75
geworden, een garantie voor
beter in haar vel zit. Dat speelplezier
werd, bracht het label namelijk een lp
perfectie en onvergelijkelijk
komt over op de luisteraar. De nieuwe
– jawel, vinyl – uit met een Chopinreci-
stijlinzicht.
cd klinkt zoals het hoesje oogt: twee
tal dat ze gaf in 1965, kort nadat ze als
gelouterde musici die genieten van
twintiger de Internationale Chopin
elkaars inzicht en steun.
Competitie in Warschau op haar naam
Martha Argerich en Itzhak Perlman zien
meegegroeid, met een open oog en oor
terug op een halve eeuw muziek
had gebracht. Nostalgie, maar toch
maken. Ieder op eigen wijze, want
niet echt ‘uit de oude doos’. Toen al
achtergronden en persoonlijkheden
namelijk werd haar spel ‘vulkanisch’
contrasteren. Argerich verlegen, van nature worstelend met optredens, zichzelf tegen wil en dank het podium opsleurend. Verknocht aan haar instru-
‘Niemand kan spelen zoals zij’
genoemd, de jonge Argerich werd vergeleken met een natuurverschijnsel: onbegrijpelijk en subliem. Over aandacht hebben de twee gigan-
ment, maar een aversie tegen het
ten niet te klagen. Onlangs kreeg Perl-
recital, omdat ze zich naar eigen zeg-
man in Jerusalem de Genesis Prize, hem
gen daar eenzaam voelt. Daarom nogal
uitgereikt met de wat ongelukkige zin-
eens concerten afzeggend, tot ontzet-
Nooit eerder dook het tweetal geza-
snede dat hij ‘a modern day Jewish hero’
ting van haar bewonderaars.
menlijk de studio in. Wel speelden ze in
is. Maar liefst een miljoen dollar kwam
Perlman aanmerkelijk extraverter. In
het verleden samen. Een van die optre-
zijn kant op – krankzinnig veel. Dat vond
tegenstelling tot Argerich benaderbaar
dens was dermate opzienbarend dat
ook Perlman zelf, die zich meteen ver-
voor interviews. In 1958 als jochie al vol
Warner de liveopname op cd beschik-
plichtte om een bedrag ter beschikking
branie in The Ed Sullivan Show op de
baar maakte. Dat was een concert in
te stellen ten behoeve van gehandicap-
Amerikaanse tv. Toen al op krukken
het Amerikaanse Saratoga in 1998,
ten. Argerich kreeg het blijde nieuws dat
trouwens, vanwege polio als kleuter.
met vioolsonates van Beethoven en
haar de Kennedy Center Honors 2016
Levensblij, de uitdaging zoekend,
Franck. De zaal werd toen bijna afge-
worden verleend voor haar bijdrage aan
grootheid nastrevend. Wie grasduint in
broken van enthousiasme.
de Amerikaanse cultuur.
de 77-cd-box die Warner Classics
In deze nieuwe productie staan Schu-
recentelijk van Perlman uitbracht – en
mann en Bach centraal. Schumanns
die beslaat niet eens zijn hele creatieve
Fantasiestücke en zijn Eerste vioolso-
leven – staat verbaasd over productivi-
nate – hoogromantiek pur sang, bijna
teit en veelzijdigheid. Hij speelt ook jazz
uitgeschreven improvisaties. Als con-
en klezmer. En filmmuziek, zoals de
trast daarmee de Vierde sonate BWV
soundtrack bij Schindler’s List. Aller-
1017 van Bach, veel abstracter en sere-
minst eenkennig of teruggetrokken dus.
ner. Voor deze stilistische kloof werd
Toen Warner Classics met het idee
bewust gekozen: beter kan niet worden
kwam van een gemeenschappelijke cd,
geïllustreerd dat het hier om rasmusici
waren beiden in de wolken. Met uiter-
gaat die het gehele muziekhistorische
ste voldoening blikken ze nu op hun
veld bestrijken. Zeventigers, dat bete-
samenwerking terug. ‘Een unieke erva-
kent: grootgebracht in de jaren zestig
ring om met Martha te werken,’ zegt
en zeventig, het pre-authentieke tijd-
Perlman, ‘haar briljante spel en haar
perk van muzikale normen die we
kleuring herken je onmiddellijk. Nie-
heden ten dage belegen vinden. Op de
mand kan spelen zoals zij.’ Argerich
cd is mooi te horen hoe beiden zijn
J.S. BACH, BRAHMS, SCHUMANN FANTASIESTÜCKE E.A.
MARTHA ARGERICH, ITZHAK PERLMAN WARNER CLASSICS 0190295937898
27
NIEUW OP SONY CLASSICAL
facebook.com/sonyclassical
INTERVIEW
TIM KLIPHUIS
GYPSY-JAZZ VIVALDI Door Mischa Andriessen
deze stijlen en speel ze keurig na elkaar.
tegen wat hij de ‘verstening’ van
Dan blijft het los zand. Je moet verder
muziek noemt. Klassiek opgeleid,
gaan dan dat, de stijlen verbinden,
dompelde hij zich hartstochtelijk
samenbrengen. Veel muziek, klassiek,
onder in de wereld van de gypsy-jazz.
maar ook jazz en pop, is zo ver dooront-
Vervolgens incorporeerde hij nog veel
wikkeld dat er geen publiek voor over-
meer genres in zijn muziek. Weer een
blijft als je daarin nog een stap verder
stap verder: zijn nieuwe cd, Reflecting
gaat. Het is tijd voor iets anders. De
the Seasons, met een eigen bewerking
persoonlijkheid van de uitvoerder gaat
van Vivaldi’s Vier jaargetijden voor
weer belangrijker worden, net als diens
gypsy-jazztrio en orkest.
vermogen om te reageren op wat er op
Ook als docent op het Conservatorium van Amsterdam pleit Tim Kliphuis voor een inclusieve houding ten opzichte van muziek. Tot zijn vreugde ziet hij hoe de gesloten wereld van de klassieke muziek
Foto: Marco Borggreve
Al jaren verzet violist Tim Kliphuis zich
dat moment gebeurt. Zo kun je het publiek beter bij je muziek betrekken en een wezenlijke ervaring bezorgen. Ik was zo gelukkig bij Herman Krebbers te mogen studeren. Zijn vrije opvatting van muziek was echt visionair. Toen ik hem
zich langzaam opent. Kliphuis: “Musici
mijn eerste jazzplaatje gaf, was ik bang
moeten terug naar het model van de
huis nog een stap verder. Hij brengt een
voor zijn reactie, maar hij reageerde
zeventiende eeuw. Dus ook dirigeren en
geheel eigen bewerking van Vivaldi’s Vier
enthousiast. Van mijn nieuwe cd hoop ik
vooral improviseren. Een partituur is niet
jaargetijden voor gypsy-jazztrio en orkest.
iets vergelijkbaars. Dat Vivaldi op zijn
heilig en dat is hij tot Richard Wagner ook
Die stap is even gewaagd als logisch.
stoel in de hemel denkt: die Kliphuis
nooit geweest. Dat we hem lang wel op
Menig criticus heeft zich erover beklaagd
speelt mijn stuk totaal anders, maar het
die manier hebben behandeld, komt
dat Vivaldi’s bekendste werk afgekloven
blijft goede muziek.”
doordat daarmee veel geld kon worden
is. Op Reflecting the Seasons laat Kliphuis
verdiend, maar die tijd ligt achter ons.”
horen dat dit hooguit opgaat wanneer de
Op eerdere cd’s kwam Kliphuis’ veelom-
compositie als een onaantastbaar gege-
vattende benadering van muziek al duide-
ven wordt beschouwd. Kliphuis permit-
lijk tot uiting. De violist zag er bijvoorbeeld
teert zich echter een vrije omgang met het
geen been in om heel uiteenlopende
werk - net als Vivaldi zelf destijds. Het
grootheden als John McLaughlin, Richard
sleutelwoord daarbij is improvisatie.
Strauss en Aaron Copland samen te
Kliphuis: “Door te improviseren, kun je
brengen. Op zijn nieuwe plaat gaat Klip-
loskomen van de techniek. Heel grote musici vergeten de techniek als het ware tijdens het spelen en beginnen dan in concepten te denken, in beelden of kleu-
‘Door te improviseren, kun je loskomen van de techniek’
ren. Op die manier kun je nieuwe verbindingen vinden in de muziek en eigentijdse elementen toevoegen.” Dat het combineren van verschillende invloeden ook een gevaar in zich draagt, beaamt Kliphuis voluit. “Het mag geen
VIVALDI/KLIPHUIS REFLECTING THE SEASONS TIM KLIPHUIS TRIO & ORCHESTRA SONY 88985352012
pastiche worden. Zo van: ik beheers al
29
LUCIE HORSCH
VIVALDI
@LucieHorschOfficial
Lucie in concert classicstogo.nl
album verkrijgbaar vanaf 7 oktober
GESIGNALEERD
DANIIL TRIFO N OV
LISZTS NIEUWE HORIZONTEN Door Paul Janssen
De jonge Russische pianist Daniil
Liszt alsof hij ze zelf heeft geschreven,
competitie in Moskou glansrijk won.
Trifonov een fenomeen noemen is
alsof hij ze ter plekke uit zijn mouw
Inmiddels is de even vriendelijke als
zoiets als een open deur intrappen.
schudt, en dat geeft deze werken een
eigenzinnige pianist volledig ingelijfd door
DG bracht twee jaar geleden zijn
urgentie die nog niet eerder doorklonk in
DG waar hij zijn eigen gang mag gaan.
Carnegie Halldebuut op dvd uit en ook
deze noten.
Alles wat hij aanraakt lijkt toch in goud te
op cd durft het roemruchte gele label
Trifonov is brutaal, neemt risico’s, laat de
veranderen. Dat gaat in elk geval gebeu-
risico’s te nemen met deze pianist: de
stroom nu eens net niet over de rand van
ren met deze opmerkelijke dubbel-cd. Het
dubbel-cd Transcendental bevat alle
holle virtuositeit vallen, dan weer net niet
product is niet alleen opgenomen in de
concert-etudes van Franz Liszt.
verdrinken in tranen van al te veel senti-
actie Aangenaam Klassiek 2016, het is
mentaliteit. Dat balanceren op de rand
ook werkelijk een baanbrekende registra-
De concert-etudes van Franz Liszt,
van uitersten doet hij razend knap, alsof
tie. Trifonov is door journalisten al vaker
voorop de Études d’Exécution Transcen-
hij precies weet waar hij mee bezig is,
vergeleken met Liszt, en na het horen van
dante, bevatten vele sporen en zelfs com-
waardoor hij als een Hans Klok van de
Transcendental zal iedereen niet alleen de
plete maten van zijn bekendere werken,
toetsen exact op tijd weet te ontsnappen.
fysieke, maar ook de geestelijke overeen-
en toch zijn deze etudes nooit doorgedrongen tot de lijst geliefde werken van de revolutionaire negentiende-eeuwse pianist en componist. Voor de 25-jarige Daniil Trifonov was dat geen reden om deze werken links te laten liggen. Hij heeft ze juist als een verzameling statements van het nieuwe pianospel en van moderne uitdrukkingsvaardigheid op
komst beamen. ‘Liszts technische virtuo-
‘Wat hij doet met zijn handen is technisch onmogelijk’
Foto: Dario Acosta
twee cd’s bij elkaar gezet. En afgaande
siteit was slechts een gereedschap om extreme emoties op te roepen’, aldus Trifonov. ‘Zijn gewaagde harmonieën en structurele innovaties openbaarden nieuwe horizonten voor emotionele en fysieke uitdrukking in muziek. Zijn composities kunnen omschreven worden als een dynamische weergave van de spirituele ervaringen van een romantische ziel.’
op het klinkend resultaat heeft de jonge
Het is zo gek nog niet: Trifonov is zelf een
Rus het gelijk aan zijn zijde. De Los Ange-
uitstekend componist, dus hij begrijpt de
derlijke als bewonderenswaardige
les Times noemde hem al een ‘verbazing-
geest van Liszt als geen ander. Bovendien
dubbel-cd klinkt.
wekkend pianist’, en daar is in de goede
is hij echt een buitengewoon pianist die al
zin des woords niets verkeerds mee
een erelijst achter zijn naam heeft staan
gezegd. Trifonov speelt de etudes van
waar menige grootheid diep voor buigt.
En dat is precies zoals deze even won-
Toch was zijn grootste triomf misschien wel de net-niettriomf. Tot grote ergernis van niemand minder dan Martha Argerich besloten haar jurygenoten de pianist tijdens de Chopincompetitie in Warschau slechts met de derde prijs te honoreren. Argerich wierp zich direct op als beschermengel van de jonge Rus. ‘Hij heeft alles en meer’, zo verdedigde zij de toen 20-jarige pianist. ‘Wat hij doet met zijn handen is technisch onmogelijk.’ Een jaar later kreeg ze het gelijk aan haar zijde toen hij zowel de prestigieuze Rubinstein-
LISZT TRANSCEDENTAL DANIIL TRIFONOV DG 0028947955290 (2 CD’S)
competitie in Tel Aviv als de Tsjaikovski-
31
SPECIAL
FA ZIL SAY
MOZART OP Z’N TURKS
Foto: Marco Borggreve
Door Oswin Schneeweisz
32
Pianist Fazil Say keert terug naar zijn oude
wege de vertragende basnoten in de finale
label Warner Classics en naar de sonates
waardoor de muziek lijkt te zweven). Het zijn
van Mozart. Opvallend is niet alleen zijn
Says hoogstpersoonlijke connotaties bij deze
eigenzinnige spel, maar ook de bijzondere
overbekende werken. Voor de box schreef hij bij
aanpak van deze cd-box: alle sonates
elke cd een persoonlijke toelichting. Samen
werden keurig geordend op toonsoort.
vormen deze toelichtingen een essay van de pianist over de sonates van Mozart. Over num-
‘Mozarts muziek is voor mij een soort parallel
mer 13 (‘Zauberflöte’) schrijft hij: ‘Ik waan me bij
universum waarin verleden en toekomst samenkomen’, zei pianist Fazil Say ooit. ‘Het is een muzikale wereld waarin het positieve van de mens centraal staat.’ Met een integrale Mozartcyclus (alle pianosonates) begint de Turkse sterpianist deze maand aan zijn hernieuwde samenwerking met Warner Classics.
‘Een muzikale wereld waarin het positieve van de mens centraal staat’
Niets is wat het lijkt waar het de pianosonates van Mozart betreft. Ze klinken in menige huiskamer. Sommige werken lijken zo simpel:
dit werk altijd op de set van Die Zauberflöte.
laagdrempelige muziek voor de betere ama-
Links van mij staat Papagena en rechts Papa-
teur. Maar niets is minder waar. Wie de onpeil-
geno. Als de toonsoort even wisselt naar
bare diepte achter de noten wil bereiken, moet
g-klein verschijnt de koningin van de nacht. Ik
een ervaren k lavierleeuw en interpreet zijn.
vergeet soms dat ik achter de piano zit. Ik ben
Niet voor niets kwam een virtuoos als Alfred
de zanger, de dirigent, de kostuumontwerper.
Brendel aan het eind van zijn pianistencarrière
Ik ben alles ineen. Dit werk maakt mij telkens
opnieuw terecht bij deze sonates.
weer duidelijk hoezeer Mozarts taal de muziek
Ook Fazil Say (zoon van een Turkse musico-
is en hoe hij in de muziek steeds weer opnieuw
loog) speelde als jochie zijn vingers stuk op
tot leven komt.’
deze werken en voerde ze tijdens zijn carrière vele malen uit. In 2015 speelde hij een integrale cyclus tijdens de Mozartweek in Salzburg en in 1998 ondernam hij al eens een complete opnamecyclus van de Mozartsonates voor het Teldeclabel. ‘Maar de registraties die nu bij Warner verschijnen zijn onvergelijkbaar’, stelt Say. ‘Niet alleen omdat ik ouder ben gewor-
FAZIL SAY 16 DECEMBER MUZIEKGEBOUW, EINDHOVEN INFO: MUZIEKGEBOUWEINDHOVEN.NL
den. We kozen ditmaal ook voor een zeer bijzondere aanpak.’ Say husselde de chronologische volgorde van de sonates flink door elkaar en rangschikte de verzameling naar toonsoort. Zo vinden we op cd 1 Sonate nr. 11, KV 331 en Sonate nr. 9, KV 330, twee werken in de toonsoort A-groot. Op cd 2 vinden we de composities in C-groot, en zo gaat het zes cd’s lang door: achttien sonates en de Fantasia KV 475. De covers kregen elk een eigen kleurtje, zodat de toonsoorten gemakkelijk herkenbaar zijn. Say gaf de werken ook stuk voor stuk een eigen bijnaam. Zo is nummer 14 omgedoopt tot ‘Erlkönig’ (vanwege de gelijkenis die Say hoort met het lied van Schubert) en luistert nummer
MOZART COMPLETE PIANO SONATAS
FAZIL SAY WARNER CLASSICS 0825646942060
15 naar de nieuwe bijnaam ‘Schweben’ (van-
33
LABELPORTRET
NA XOS
NAXOS CLASSIC & PREMIUM Wenneke Savenije
34
Terwijl de verkoop van cd’s wereldwijd
een derde van de gangbare prijzen. Zijn
daagse muziek van componisten als
daalt door de opkomst van Spotify,
connecties met Oost-Europese landen
Krzysztof Penderecki, John Corigliano en
iTunes en andere digitale platforms,
leverden betaalbare musici en orkesten
William Bolcom. Dankzij Naxos werden zij
komt Naxos met twee nieuwe
op. “Zo nam ik alle strijkkwartetten van
in bredere kring bekend. De Hongaarse
catalogi: Naxos Classic en Naxos
Haydn op met het Hongaarse Kodály
pianist JenőJandó nam talloze cd’s voor
Premium. Klaus Heymann, oprichter
Quartet, dat dankzij Naxos beroemd is
ons op, waaronder de complete sonates
van Naxos en binnenkort tachtig jaar
geworden.” Onder de vlag van Naxos
van Beethoven en Haydn. De laatste tien
jong, over zijn label.
Music Group kwamen er steeds meer
jaar ontwikkelden we ook radiozenders,
labels bij, van Naxos Jazz en Naxos Histo-
e-books, apps en events. En hoe succes-
In 1987 richtte Klaus Heymann Naxos op,
rical tot aan Amadis, Yellow River, Naxos
voller we werden, hoe meer topmusici we
het encyclopedische budgetlabel dat in
Educational en Naxos International. “We
konden contracteren, onder wie de diri-
29 jaar is uitgegroeid tot een imperium
richtten ons op alle stijlen en genres, van
genten Leonard Slatkin en Marin Alsop,
met een hoogwaardige catalogus van
pop en jazz tot klassiek en wereldmuziek.
zanger Dmitri Hvorostovsky, pianist Olli
ruim negenduizend titels. Heymann wilde
Ook namen we werk op van onbekend
Mustonen en cellist Julian Lloyd Webber.”
budget-cd’s produceren met bijzonder
gebleven componisten als Joachim Raff,
Naxos werd gelauwerd met uitstekende
repertoire en goede uitvoeringen tegen
Ferdinand Ries en Simon Mayr, en heden-
recensies, talloze Grammy Awards, Pen-
Unieke opnames, zowel wat repertoire als wat uitvoerenden betreft guin Guide 3-stars, Gramophone Editor’s Choice Awards en vele andere prijzen. Daardoor kwam het label ook in de positie om jonge talenten als de Chinese violiste Tianwa Yang te lanceren. “Nadat deze vio-
jaarlijks met grote percentages. “Digitale
schaffen tot het klassieke repertoire, start
liste voor ons een aantal opnames had
platforms nemen het over. Voor de klas-
Naxos nu met de Naxos Classic-cd-cata-
gemaakt, werd ze door ECHO Klassik
sieke muziek is dat niet per se gunstig,
logus (gangbaar repertoire) en Naxos
uitgeroepen tot beste instrumentalist van
want alles verkoopt per track en hoe
Premium (unieke opnames, zowel wat
2015. En nu loopt het storm.”
vergelijk je de waarde van een deel uit een
repertoire als wat uitvoerenden betreft).
Naxos veroverde de afgelopen decennia
symfonie of een Wagneropera met een
Ziet Heymann de toekomst somber in?
een leidende positie in de cd- en dvd-
popsong? Bovendien vervliegt digitaal het
“Wij zijn het enige label dat nog altijd zo’n
markt en bleef groeien, totdat het digitale
besef dat er goede en minder goede
30 tot 35 nieuwe cd’s per maand lanceert.
tijdperk aanbrak. Heymann reageerde
uitvoeringen bestaan. Als mensen eraan
Binnenkort wordt ik 80 jaar, maar ik zal
alert door het fenomeen streaming te
gewend raken naar slechte kwaliteit te
doorgaan tot mijn geest en mijn lichaam
onderzoeken. Al in 2002 zette hij zijn
luisteren, kunnen ze geen onderscheid
niet meer werken. Waarom zou ik met
complete catalogus digitaal online in de
meer maken.”
pensioen gaan als ik plezier in werken
Naxos Music Library “om te overleven in
Om in deze voor de cd-industrie complexe
heb? Naxos houdt me jong!”
een tijdperk zonder cd’s”. Volgens Hey-
tijden de kwaliteit toch hoog te houden en
mann zullen cd’s in beperkte mate altijd
muziekliefhebbers over de hele wereld de
blijven bestaan, maar daalt de verkoop nu
best mogelijke toegang te blijven ver-
VOOR INFO ZIE: NAXOS.COM
35
SJOSTAKOVITSJ, GLAZOENOV VIOLIN CONCERTOS NICOLA BENEDETTI, BOURNEMOUTH SYMPHONY ORCHESTRA O.L.V. KIRILL KARABITS DECCA 0028947887584 € 22,99
Met meer dan 12000 verschillende titels op voorraad is Broekmans & Van Poppel hét adres voor uw klassieke muziek op cd, sacd, dvd en blu-ray. Op de eerste verdieping vindt u een ruime sortering in alle stijlgenres: van gregoriaans tot hedendaagse klassieke muziek. Op onze blad-
Waar Glazoenov je bekoort met warme tonen en harmonieën, laat
muziekafdeling vind u een royale keus aan partituren en vaklitera-
Sjostakovitsj binnen hetzelfde idioom het orkest onderhuids schuren en
tuur, zowel nieuw als tweedehands. De winkel ligt in het
zwoegen, zodat je er een ongemakkelijk gevoel bij krijgt. Dit werkt hypnoti-
Amsterdamse museumkwartier, vlak naast het Concertgebouw.
serend, en daardoor blijf je luisteren. Muziek om te bewonderen, muziek die
Vanaf het Centraal Station neemt u de trams 5, 16 of 24 en vanaf
bekoort, versus muziek met een verborgen boodschap van lijdzaam verzet.
station Amsterdam Zuid tram 5; halte Museumplein. Bestellen kunt
Dit stukje geschiedenis is heel goed hoorbaar in de uiterst sensitieve en
u via e-mail: cdafdeling@broekmans.com en via onze website:
intelligente aanpak van de Schotse violiste Nicola Benedetti. Deze zeer rake
broekmans.com
opname steekt ver boven het maaiveld uit. Dit mede dankzij de uitstekende begeleiding van het Bournemouth Symphony Orchestra en de zeer wakkere aanpak van dirigent Kirill Karabits.
BROEKMANS & VAN POPPEL
Hugo de Groot, verkoper
Van Baerlestraat 92, Amsterdam Tel. 020 679 6575 / broekmans.com
HAYDN, W.F. BACH IL FILOSOFO IL GIARDINO ARMONICO O.L.V. GIOVANNI ANTONINI ALPHA 3760014196713 € 22,99
Duizenden boeken en muziek in een hemelse ambiance; sinds december 2006 is kwaliteitsboekhandel Boekhandel Dominicanen gehuisvest in de ruim zevenhonderd jaar oude Maastrichtse Dominicanenkerk, vlakbij het mooie Vrijthof. Bij Boekhandel Dominicanen vindt u een prachtig
Il Filosofo is de titel van deze cd met frisse en compositorisch gezien unieke
assortiment boeken, van kinderboeken tot kunst, van literatuur tot
symfonieën van Joseph Haydn en Wilhelm Friedemann Bach. Niet alleen
Limburgensia en van recht tot reizen. Sinds maart 2015 is op de
waren beide componisten tijdgenoten, ook wilden beide heren zich onder-
eerste verdieping een volwaardige muziekafdeling toegevoegd met
scheiden door vernieuwende elementen in hun werken te brengen. Hierdoor
cd’s, dvd’s en vinyl: een breed assortiment klassieke muziek, aange-
werd de symfonie naar een hoger plan gebracht en kreeg hij meer intensi-
vuld met de betere popmuziek. Op het culturele podium van Boek-
teit. Il Giardino Armonico speelt op deze heldere opname met enthousi-
handel Dominicanen vinden wekelijks activiteiten plaats zoals
asme en inlevingsvermogen. Dit is de tweede cd met werken van Haydn die
signeersessies, debatten, lezingen, interviews en muzikale optre-
het label Alpha uitbrengt. In het jaar 2032, het driehonderdjarig geboorteju-
dens. Ook worden hier exposities gehouden.
bileum van Haydn, moeten alle 107 symfonieën beschikbaar zijn. Paul Smeets, verkoper
BOEKHANDEL DOMINICANEN Dominicanerkerkstraat 1, Maastricht Tel. 043 4100010 / libris.nl/contact/dominicanen
36
BRAHMS LIEDER & LIEBESLIEDER WALTZES MAGDALENA KOZENÁ, THOMAS QUASTHOFF E.A. DG 0028947960447 € 22,99
Vanaf het eerste uur zijn we lid van Klassieke Zaken, en we willen de clubleden laten profiteren door op vertoon van de clubledenpas 5% korting aan te bieden (uitgezonderd aanbiedingen en platenbonnen). Nog altijd staat de piano centraal bij Muziekhandel Van Buytene; de hoofdacti-
In 2003 verzamelde zich een onvergetelijke cast op het podium van het
viteit is het onderhouden en verhuren van piano’s en vleugels. Veel-
fameuze Verbier Festival: Magdalena Kozená, Thomas Quasthoff, Matthew
zijdigheid is Cor van Buytene op het lijf geschreven, hij is een van de
Polenzani en Andrea Rost. Op het programma stond een flink aantal
weinige Nederlandse gecertifieerde pianostemmers. Bassnaren
liederen van Johannes Brahms. Kozená is op haar best met die prachtige
worden door hemzelf zelf gesponnen. Naast een ruim assortiment
lage noten in Immer leiser wird mein Schlummer. Het grootste deel van de
bladmuziek bieden we ook een groot assortiment cd’s aan. Het
liederen wordt zelden uitgevoerd, en hoe onterecht dat is laat deze top van
vaste aanspreekpunt in de winkel is Ank van Buytene.
zangers horen. Luister maar naar de bijna frivole uitvoeringen van een aantal Liebeslieder-Walzer met Yefim Bronfman en James Levine achter de piano. Zo hoor je Brahms niet vaak. Ank en Cor van Buytene, eigenaren
MUZIEKHANDEL VAN BUYTENE Binnenwatersloot 16, Delft Tel: 015 2123853 / cdklassiek.nl
PIAZZOLLA, CARLI E.A. HORA CERO DIE 12 CELLISTEN DER BERLINER PHILHARMONIKER SONY 0888751434622 € 23,99
Van der Velde Boeken, in 1892 in Leeuwarden opgericht als familiebedrijf, is al meer dan 120 jaar de boekwinkel waar de klant centraal staat. Door de jaren heen is het bedrijf meegegaan met de veranderingen van de tijd. Van der Velde Boeken is inmiddels ook de winkel waar u terecht kunt
De twaalf cellisten van de Berliner Philharmoniker vormen samen een
voor klassieke muziek. Voor u en voor onszelf vernieuwen wij continu,
geweldig ensemble. Vanaf het eerste optreden staat deze groep garant
houden we onze winkels up to date en zijn we steeds op zoek naar
voor hoge kwaliteit. Of je het nu hebt over de volle, warme klank, de waan-
nieuwe producten en activiteiten. U vindt ons in Groningen, Leeu-
zinnige techniek, het steeds passende samenspel of de bijzonder originele
warden, Drachten en Sneek.
programmakeuze: het is steeds weer top. Op de jongste cd een verzameling van warmbloedige Argentijnse tango’s. Natuurlijk van Astor Piazzolla, maar ook minder bekende componisten komen aan bod. De zo kenmerkende kleuren, karakters en emoties van deze muziek komen prachtig uit de verf. Fijne cd voor een warme nazomeravond, met een mooi glas licht gekoelde rode wijn.
VAN DER VELDE BOEKEN
Floris de Wever, verkoper
Groningen, Leeuwarden, Drachten, Sneek boekhandelvandervelde.nl
37
9x
voor slechts
€ 51,45 N R 718 ,
S I N D S 1952 |
Luister is hét toonaangevende klassieke muziektijdschrift en verschijnt negen keer per jaar.
S E P T E M B E R | O K TO B E R 2016
Nu nog méér pagina’s vol interviews, recensies, beschouwingen en portretten van componisten en uitvoerenden!
The John Wilson Orchestra Zeldzame mix tussen symfonieorkest en bigband
Janine Jansen over musiceren
‘Het gaat om het moment’
Scapino Ballet bestaat 70 jaar TING!
N R 704 ,
Verloren gewaande Spontini-opera’s teruggevonden
S I N D S 1952 |
J A N U A R I | F E B R U A R I 2015
Passie voor klassiek
N R 708 ,
S I N D S 1952 |
J U L I | A U G U S T U S 2015
Passie voor klassiek
N R 707 ,
Unieke ontdekking
S I N D S 1952 |
J U N I 2015
Passie voor klassiek
Pierre Boulez 90 jaar
Arabella Steinbacher
‘Ik wil zo dicht mogelijk bij mezelf blijven’
Overzicht van een fabelachtige carrière
Chant for Peace Monniken zingen voor wereldvrede
Carolyn Sampson Ode aan de bloemen
Hortus Festival
MAfestival Brugge
Botanische tuinen als podia
Het bekendste oude-muziekfestival ter wereld
Salvatore Sciarrino Magische klankenmenger in Parco della Musica
Evgeny Kissin
Salzburger Festspiele Een vooruitblik op 2015
Storioni Trio ‘Onze roots liggen in Brabant’
Een festival waar je je vakantie voor annuleert
Hoogtepunten uit de programmering
Vladimir Horowitz Herinneringen aan een klavierleeuw
€ 7.99
Robeco SummerNights
Robeco SummerNights
Romanticus van het zuiverste water
€ 7.95
Fadokoningin Mariza leert zichzelf opnieuw begrijpen
€ 7.95
Janine Jansen
‘Kamermuziek is mijn grote liefde’
Word abonnee of geef cadeau! Ga snel naar www.luister.nl e-mail naar abonnement@bcm.nl of bel 085-7600237 (ma-vrij, 8:30-12:30 uur, lokaal tarief)
€ 7.95
2016 Aangenaam Klassiek 2-cd-box > INCL. UNIEK GESCHENK EN CADEAUKAART T.W.V. € 5,-
Aangenaam Klassiek for Kids 2-cd-box > INCLUSIEF 2 UNIEKE WENSKAARTEN EN CADEAUKAART T.W.V. € 5,-
WWW.AANGENAAMKLASSIEK.NL
2016
AANGENAAM KLASSIEK: dé campagne om voordelig kennis te maken met Klassieke muziek! Als start van het muziek seizoen is er al ruim twee decennia lang de campagne Aangenaam Klassiek. Een campagne om liefhebbers, maar zeker ook mensen die kennis willen maken met klassieke muziek, een mooie 2-cd-box te presenteren met fragmenten van nieuwe en bestaande releases. De tracks op deze 2-cd’s zijn afkomstig van nieuwe topprijs releases, die gedurende de laatste maanden van het jaar worden uitgebracht. Tevens zijn er bestaande releases die tijdens de campagne sterk in prijs verlaagd zijn. Paul Witteman ambassadeur Aangenaam Klassiek 2016 Deze campagne heeft Paul Witteman zich verbonden aan Aangenaam Klassiek. Als liefhebber en groot fan van klassieke muziek, maar ook als voorvechter om klassieke muziek bij zoveel mogelijk mensen onder de aandacht te brengen, heeft Witteman doen besluiten om als ambassadeur op te treden. Paul Witteman: “ik ben door puur geluk opgegroeid in een gezin dat iedere dag met muziek bezig was. Ik zie het bijna als een morele plicht iets van het geluk dat het mij heeft gebracht door te geven aan nieuwsgierige luisteraars”. Het ambassadeurschap wordt bekroond met een uniek boekje geschreven door Paul Witteman. Witteman heeft een keus gemaakt uit een aantal componisten en composities, die gekoppeld zijn aan de campagne en daar 11 columns over geschreven. De 11 columns en een toegift zijn samengebracht in een uniek boekje. Dit boekje krijgt u exclusief cadeau bij aankoop van de Aangenaam Klassiek 2016 uitgave! Het boekje is niet los te koop! Bij aankoop van de 2-cd-box, ontvangt u het unieke cadeau van Paul Witteman en een cadeaukaart t.w.v. 5,-. De Nationale Entertainmentcard biedt u deze speciale Aangenaam Klassiek cadeaukaart t.w.v. 5,- aan. Dit is een nationale cadeaukaart voor muziek, dvd’s, games en tickets. Na aanschaf van de Aangenaam Klassiek 2-cd-box kunt u de kaart gelijk verzilveren bij aankoop van een ander entertainmentproduct. De kaart is in te wisselen bij de acceptatiepunten van de Nationale Entertainmentcard of via de website www.klassiekezaken.nl. Let OP! Het tegoed op de kaart is geldig t/m 31 januari 2017. Daarna is de cadeaukaart niet meer geldig en niet meer te verzilveren. Het tegoed op deze kaart is niet inwisselbaar voor contanten.
2CD
€ 9,99
*
uniek geschenk
S GRATI cadeaukaart
Wij wensen u veel luister- en leesplezier met het Aangenaam Klassiek 2016 product.
* consumentenadviesprijs
www.aangenaamklassiekforkids.nl
EXCLUSIEF VERKRIJGBAAR TIJDENS DE CAMPAGNE AANGENAAM KLASSIEK
Het gaat goed met Hannes Minnaar. Sinds hij in 2010 hoge ogen gooide bij de Koningin Elisabethwedstrijd is hij niet alleen in Nederland, maar ook internationaal onthaald als een van de beste pianisten van zijn generatie. Trouw beschreef zijn niveau al als ‘onberispelijk hoog’ en zijn vorige solo-cd was ook in het buitenland goed voor de hoogste waardering. Met deze geheel aan Fauré gewijde cd belijdt Minnaar zijn liefde voor een componist met wie hij ‘een bijzondere verbondenheid’ voelt. De mooie bonus-dvd laat u niet alleen luisteren maar ook kijken naar deze liefde.
HANNES MINNAR Fauré: Piano Music Luxe-uitgave inclusief bonus-dvd CD +DVD New Arts International - Challenge Classics 06089 17273120
Foto: Marco Borggreve
HANNES MINNAAR
ZOLANG DE VOORRAAD STREKT!
TOPITEM! ,99
€ 19
(consumentenadviesprijs)
Foto: Dana van Leeuwen
EXCLUSIEF VERKRIJGBAAR TIJDENS DE CAMPAGNE AANGENAAM KLASSIEK
LUCIE HORSCH Ze is nog een tiener, maar nu al de hoop van de complete blokfluitminnende wereld. Wat Lucie Horsch aan passie, elan en nuance uit het klinkend stukje hout weet te halen, grenst aan het ongelooflijke. Op haar debuut-cd wekt de jonge blokfluitiste Antonio Vivaldi tot leven met meeslepende concerten als La tempesta di mare en een bijzondere bewerking van De lente uit De vier jaargetijden. Bovendien biedt de cd diverse bonustracks en is het zelfs mogelijk om even naast Lucie als solist mee te spelen.
LUCIE HORSCH Vivaldi Luxe-uitgave inclusief bonustracks
Universal Music - Decca - 00289 48308972
ZOLANG DE VOORRAAD STREKT!
TOPITEM! ,99
€ 19
(consumentenadviesprijs)
EXCLUSIEF VERKRIJGBAAR TIJDENS DE CAMPAGNE AANGENAAM KLASSIEK
In 2017 is het tweehonderdvijftig jaar geleden dat Georg Philipp Telemann overleed. Voor velen reden om deze componist nu eindelijk eens uit de schaduw van Bach te halen. Countertenor Philippe Jaroussky doet dat door de twee componisten en goede vrienden broederlijk naast elkaar te zetten in een aantal ademstokkende cantates. De Franse countertenor bewijst vooral dat er nog veel aan Telemann te ontdekken valt. Bovendien is ‘de man met de fluwelen stem’ (The New York Times) in deze luxe-uitgave ook op dvd te bewonderen.
PHILIPPE JAROUSSKY Bach & Telemann: Sacred Cantatas Luxe-uitgave inclusief bonus-dvd CD +DVD Warner Music - Erato - 08256 46491599
Foto: Simon Fowler
PHILIPPE JAROUSSKY
ZOLANG DE VOORRAAD STREKT!
TOPITEM! ,99
€ 19
(consumentenadviesprijs)
Foto: Harald Hoffmann
EXCLUSIEF VERKRIJGBAAR TIJDENS DE CAMPAGNE AANGENAAM KLASSIEK
ANNA NETREBKO Ooit boende Anna Netrebko de vloeren van het Mariinski Theater om haar studie te kunnen bekostigen, nu moet datzelfde theater maar hopen dat de Russische stersopraan nog een plekje in haar agenda over heeft. Opera News noemde haar al ‘diva assoluto del mundo’, en daar is geen letter overdreven aan. Op haar jongste cd handelt ze weer overtuigend in ‘vlinders in de buik’ en ‘brok in de keel’ met aangrijpende aria’s uit het Italiaanse verisme van Puccini en consorten. En op de bonusdvd is ze ook nog live te zien…
ANNA NETREBKO Verismo Luxe-uitgave inclusief bonustrack en dvd CD +DVD Universal Music - Deutsche Grammophon - 00289 47950134
www.aangenaamklassiekforkids.nl
ZOLANG DE VOORRAAD STREKT!
TOPITEM! ,99
€ 19
(consumentenadviesprijs)
NIEUWE RELEASES NIEUW FLORILEGIUM Telemann: Concertos & Cantata Ihr Völker hört
TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
€ 14,99
(consumentenadviesprijs)
NIEUW LISA BATIASHVILI Tsjaikovski & Sibelius: Violin Concertos TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
€ 14,99
(consumentenadviesprijs)
Florilegium New Arts International - Channel Classics - 07233 85386162
Lisa Batiashvili - viool, Staatskapelle Berlin / Daniel Barenboim Universal Music - Deutsche Grammophon - 00289 47960386
‘A marriage made in heaven’, zo noemde het Engelse Gramophone de vertolkingen van het werk van Telemann door het Britse ensemble Florilegium. De eerste cd van het in 1991 opgerichte gezelschap was direct aan Telemann gewijd. Dus nu het ensemble zijn 25-jarig bestaan viert en Telemann in 2017 250 jaar dood is, kon een nieuwe Telemann-cd niet uitblijven. En de concerten plus de cantate Ihr Völker hört klinken uit de instrumenten van Florilegium nog steeds als een ‘hemels huwelijk’. Wie beweerde ook alweer dat Telemann minder was dan Bach…?
Lisa Batiashvili, Daniel Barenboim en de Staatskapelle Berlin wisten in 2015 met Tsjaikovski’s Vioolconcert vol ‘gutsy grandeur’ en ‘soaring lines’ onder anderen de criticus van The Guardian te bewegen tot de maximale waardering. En in de zomer van 2016 veroverde dezelfde combinatie heel Duitsland tijdens het Staatsoper für alle-concert in Berlijn met het Vioolconcert van Sibelius en een ‘bekoorlijk donkere zangerigheid’. Beide concerten staan nu op één cd, en beweren dat de Georgische violiste boven zichzelf uitstijgt is een understatement. Twee vioolconcerten die iedere muziekliefhebber compleet bij de strot grijpen.
NIEUW
NIEUW
BACH COLLEGIUM JAPAN / MASAAKI SUZUKI
KRISTIAN BEZUIDENHOUT
Bach: Peasant Cantata
Mozart: Piano Concertos K.413, K.414, K.415
TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
€ 14,99
(consumentenadviesprijs)
€ 14,99
(consumentenadviesprijs)
Bach Collegium Japan / Masaaki Suzuki New Arts International - BIS - 73185 99921914
Kristian Bezuidenhout - fortepiano, Freiburger Barockorchester / Gottfried von der Goltz [PIAS] harmonia mundi - harmonia mundi - 31490 20221822
Nadat het in 1990 opgerichte Bach Collegium Japan onder leiding van de innemende Masaaki Suzuki alle kerkcantates had opgenomen, ging men gewoon verder met de wereldlijke cantates. De jongste loot aan deze stam bevat Bachs bekendste wereldlijke cantate, de Boerencantate, en de twee bijzonderste. BWV 209 en BWV 203 zijn de enige cantates met een Italiaanse tekst. Bach als mediterraan, gezien door de bril van een musicus uit het land van de Rijzende Zon.
Wat heeft de wereld aan weer een opname van een aantal van Mozarts bekende pianoconcerten, zult u misschien denken. Het antwoord is: alles, gewoon omdat de ZuidAfrikaanse fortepianist Kristian Bezuidenhout zich ermee bemoeit. Net als op de vorige cd in de reeks die hij opneemt met het Freiburger Barockorchester is alles anders. Intiemer in de langzame delen, symfonischer in de hoekdelen. Bezuidenhout maakt er een speelse, nieuwe Mozart van, die misschien wel authentieker klinkt dan ooit.
NIEUWE RELEASES NIEUW
NIEUW DANIEL RÖHN & PAUL RIVINIUS
ENSEMBLE CORRESPONDANCES / SÉBASTIEN DAUCÉ
Kreisler: The Kreisler Story
Charpentier: Pastorale de Noël TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
€ 14,99
€ 14,99
(consumentenadviesprijs)
(consumentenadviesprijs)
Ensemble Correspondances / Sébastien Daucé [PIAS] harmonia mundi - harmonia mundi - 31490 20224724
Daniel Röhn - viool, Paul Rivinius - piano Brilliant Classics - Berlin Classics - 08854 70007847
Marc-Antoine Charpentier had de pech dat Jean-Baptiste Lully zijn tijdgenoot was. De aandacht voor zijn werk heeft daardoor te lijden gehad. Ten onrechte, want op vele vlakken wint Charpentier het zelfs van Lully. Zijn Pastorale de Noël is bijvoorbeeld een feest van drama, klankkleur en meeslepende vocale lijnen. Het jonge Franse Ensemble Correspondances maakt er een zeer gevoelige droomuitvoering van. Wie deze Pastorale gehoord heeft, vindt Bachs Weihnachtsoratorium nooit meer de vanzelfsprekendste kerstmuziek.
Fritz Kreisler zette in de eerste helft van de twintigste eeuw een nieuwe standaard voor het vioolspel. Bovendien verrijkte hij het repertoire met vele even korte als virtuoze werken voor viool. De Duitse violist Daniel Röhn bracht de in 1962 overleden violist vorig jaar rond diens verjaardag een prachtig eerbetoon, dat allerwegen zo enthousiast werd ontvangen - The Strad noemde Röhn simpelweg ‘a sensational player’ - dat een complete Kreisler-cd niet uit kon blijven. Een meesterlijk document van ontroering, betovering en verbazing.
NIEUW
NIEUW
UTOPIA
FABIO BIONDI
Morales: The Seven Lamentations
Telemann: 12 Fantasias for solo violin (Hamburg, 1735)
TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
€ 14,99
€ 14,99
(consumentenadviesprijs)
(consumentenadviesprijs)
Utopia Etcetera Records - Etcetera Records - 87118 01015385
Fabio Biondi Outhere Distribution Benelux - Glossa - 84245 62234062
De rond 1500 geboren Cristóbal de Morales geldt als een van de invloedrijkste componisten uit de late renaissance in Spanje. Met zijn verfijnde meerstemmigheid betoverde hij destijds al menig renaissancehart. Het vijfkoppige Belgische vocale ensemble Utopia heeft zich volledig verbonden aan de niet eerder op cd uitgebrachte Lamentations van Morales en zingt met een zeldzame schoonheid. Ultieme klankpracht en intense droefenis komen als een warme Spaanse waaier uit de luidsprekers. Een juweel voor liefhebbers van de zangkunst van de renaissance.
Georg Philipp Telemann was in zijn tijd de grote componist met de meeste fans. Pas later nam zijn goede vriend Johann Sebastian Bach de rol van memorabelste barokke componist over. Telemann was in zijn tijd de man die de populaire smaak koppelde aan gedegen kennis van het muzikale metier en daarom voor het volk beter in het gehoor lag dan Bach. Ook zijn twaalf fantasieën voor solo-viool laten zich beluisteren als een ‘lichtere’ variant van Bachs doorwrochte Sonates en Partita’s. Vooral als de briljante Italiaan Fabio Biondi er nog eens een dosis mediterrane passie aan toevoegt.
www.aangenaamklassiekforkids.nl
NIEUWE RELEASES NIEUW RFO, GROOT OMROEPKOOR, NAT. JEUGDKOOR / MARKUS STENZ
NIEUW LOUIS LORTIE Fauré: Après un rêve A Fauré Recital
Van Gilse: Eine Lebensmesse TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
€ 14,99
(consumentenadviesprijs)
TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
€ 14,99
(consumentenadviesprijs)
Radio Filharmonisch Orkest, Groot Omroepkoor, Nationaal Jeugdkoor / Markus Stenz Econa Records - CPO - 07612 03792429
Louis Lortie - piano [PIAS] harmonia mundi - Chandos - 00951 15191521
De laatromantische en vroegtwintigste-eeuwse Nederlandse componisten zijn nog steeds geen gemeengoed op de nationale podia. De Utrechter Jan van Gilse componeerde in 1904 een indrukwekkende ode aan het leven, Eine Lebensmesse. Het werk voor orkest, honderdvijftigkoppig koor en vier vocale solisten werd in het voorjaar van 2013 magistraal uitgevoerd door het Radio Filharmonisch Orkest en consorten onder leiding van Markus Stenz. Gelukkig is die uitvoering voor de eeuwigheid vastgelegd. Een verrassende kennismaking.
Als de Canadese pianist Louis Lortie iets opneemt, gaat hij niet over één nacht ijs. Ook niet als het de pianowerken van Gabriel Fauré betreft. Zo vond Lortie een pianorol waarop Fauré zelf zijn beroemde Pavane, op. 50 speelt, die doorgaans alleen in de veel bekendere orkestversie klinkt. Het spel van Fauré werd het uitgangspunt van Lortie. En het is werkelijk alsof we op schoot zitten bij de oude Franse componist die ons meeneemt op een pianoreis door zijn leven. Mooi.
NIEUW
NIEUW
JONAS KAUFMANN
FRANK DE BRUINE
Dolce Vita
Mozart: The Oboe Concerto & Other Works for Oboe
TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
€ 14,99
(consumentenadviesprijs)
€ 14,99
(consumentenadviesprijs)
Jonas Kaufmann - tenor, Orchestra del Teatro Massimo di Palermo / Asher Fisch SONY Music - SONY Classical - 08887 51836426
Frank de Bruine - hobo, Orchestra of the Eighteenth Century / Kenneth Montgomery Outhere Distribution Benelux - Glossa - 84245 62211230
In 1904 schreef Leoncavallo de song Mattinata voor Caruso. Hij componeerde het lied over de stad in het Italiaanse Foggia in opdracht van de Record Company zo, dat het precies op een plaatkant paste. Sindsdien is het een favoriet van krachtige tenoren die La dolce vita willen oproepen. Jonas Kaufmann verzamelde een cd vol Italiaanse droomliederen en brengt met onder andere Volare en Con te partiro de mediterrane vakantiesfeer gewoon thuis binnen handbereik. Een cd om verliefd op te worden.
‘Met een klank die lijkt op de menselijke stem is de barokhobo perfect uitgerust om het verhaal van de muziek te vertellen’, zo verklaarde Frank de Bruine, eerste hoboïst van onder andere het Orkest van de Achttiende Eeuw ooit zijn liefde voor het instrument. En die liefde demonstreert hij volop op deze cd die het verhaal van Mozart en de hobo vertelt. Mozart schreef niet veel voor het instrument, maar wat hij schreef behoort, zoals het Hoboconcert, tot het mooiste wat er voor de hobo te vinden is.
NIEUWE RELEASES NIEUW
NIEUW
RACHEL PODGER & BRECON BAROQUE
LATVIAN RADIO CHOIR / SIGVARDS KLAVA
J.S. Bach: The Art of Fugue
Pärt: Da pacem Domine
TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
€ 14,99
€ 14,99
(consumentenadviesprijs)
(consumentenadviesprijs)
Rachel Podger - viool, Brecon Baroque New Arts International - Channel Classics - 07233 85383161
Latvian Radio Choir / Sigvards Klava Outhere Distribution Benelux - Ondine - 07611 95128626
Brecon, een stadje in Wales, is vooral bekend van het festival Brecon Baroque, waar barokvioliste Rachel Podger de scepter zwaait. In 2007 richtte ze het gelijknamige ensemble op en dat bleek een goede zet. De eerste twee cd’s met concerten van Bach werden enthousiast ontvangen vanwege de ‘helderheid’ en het ‘intieme’ spel. Met de opname van Die Kunst der Fuge is het niet meer Podger en de rest, maar is het een echt ensemblewerk geworden. Een samenspel waar de vreugde van afspat. En dat levert een Kunst der Fuge op om heel blij van te worden.
‘Arvo Pärt trekt de luisteraar onverbiddelijk mee in de hypnotische vierstemmige a-capellatextuur’, zo sloeg The New York Times de spijker op zijn kop in een recensie over het in 2004 geschreven Da pacem Domine. Pärt schreef het werk op verzoek van Jordi Savall voor een vredesconcert na de dramatische treinbombardementen in Madrid. Sindsdien klinkt het in Spanje jaarlijks ter herdenking van de slachtoffers. Een gelegenheid waarbij menigeen het niet drooghoudt. Het Lets Radiokoor laat nu horen hoe dat komt…
NIEUW
NIEUW
VOX CLAMANTIS
THE JOHN WILSON ORCHESTRA
Pärt: The Deer’s Cry
G. & I. Gershwin: Gershwin in Hollywood TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
€ 14,99
€ 14,99
(consumentenadviesprijs)
(consumentenadviesprijs)
Vox Clamantis New Arts International - ECM - 00289 48124497
The John Wilson Orchestra / John Wilson Warner Music - Warner Classics - 08256 46493739
Arvo Pärt behoeft geen introductie meer. De inmiddels tot tachtigplusser gepromoveerde componist uit Estland is de grootmeester van de gewijde repetitieve muziek. Pärt is de ongekroonde koning van de sacrale a-capellawerken. Geen betere muziek als het gaat om even een uurtje wegdromen op heerlijk warme klanken vol mededogen, zo bewijst het Letse vocaal ensemble Vox Clamantis. Met onder andere het zalvend prachtige The Deer’s Cry zet het gezelschap ouder en recenter vocaal werk naast elkaar op een cd die alles heeft om dagelijks in de cd-lade te vertoeven.
Hoe klonk het werk van grootheden als Cole Porter, Rogers & Hammerstein en natuurlijk George Gershwin in de jaren dertig en veertig van de twintigste eeuw? The John Wilson Orchestra heeft het antwoord en brengt u terug naar de tijd dat de film nog zwart-wit en de musical vooral Amerikaans was. Met Gershwin in Hollywood brengt het gezelschap de oude klank terug van evergreens als Strike up te band en ’s Wonderful. ‘Een aanrader waarbij het moeilijk stilzitten is’, schreef Klassieke Zaken al.
www.aangenaamklassiekforkids.nl
NIEUWE RELEASES NIEUW Profil
Edition Günter
Hänssler
ANTON BRUCKNER
Symphonie Nr. 3 d-Moll Urfassung von 1873 »Wagner-Symphonie« Staatskapelle Dresden Yannick Nézet-Séguin
vol. 39
NIEUW
STAATSKAPELLE DRESDEN / YANNICK NÉZET-SÉGUIN
SISTINE CHAPEL CHOIR / MASSIMO PALOMBELLA
Bruckner: Symphonie Nr. 3 d-moll
Palestrina: Missa Papae Marcelli & Motets
TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
€ 14,99
(consumentenadviesprijs)
€ 14,99
(consumentenadviesprijs)
Staatskapelle Dresden / Yannick Nézet-Séguin Brilliant Classics - Profil Hänssler - 08814 88120110
Sistine Chapel Choir / Massimo Palombella Universal Music - Deutsche Grammophon - 00289 47961314
Anton Bruckner heeft net als iemand als Antonín Dvorˇák de pech dat de aandacht vooral uitgaat naar zijn latere symfonieën. En dat is jammer, want ook zijn vroegere werken, zoals zijn Derde symfonie, zijn opwindende staaltjes van de laatromantische symfonische praktijk. Schetterend koper, smachtende strijkers, vleiend hout, het is er allemaal, gevat in een klank die associaties oproept met het indrukwekkende Oostenrijkse landschap. Yannick Nézet-Séguin heeft zich in de loop der jaren ontwikkeld tot een Brucknerdirigent zonder weerga. En dat is in deze meesterlijke registratie met de Staatskapelle Dresden te horen.
In 2015 bracht Deutsche Grammophon voor het eerst in de historie een opname uit die gemaakt was in de Sixtijnse Kapel. Vastgelegd werd het koor van deze kapel – misschien wel het oudste ter wereld. Men had zelfs officieel toestemming van Paus Franciscus om de opname te maken, mits alle opbrengsten naar een goed doel gingen. Met de tweede, geheel aan Palestrina gewijde cd is het niet anders. En aangezien het koor lange tijd onder leiding van de beste Palestrinavertolker ooit stond, mag deze plaat in geen enkel huishouden ontbreken.
NIEUW
NIEUW
LANG LANG New York Rhapsody
THE TALLIS SCHOLARS / PETER PHILLIPS Des Prez: Masses: Di dadi & Une mousse de Biscaye
TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
€ 14,99
(consumentenadviesprijs)
TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
€ 14,99
(consumentenadviesprijs)
Lang Lang - piano, Hungarian Studio Orchestra / Peter Illenyi SONY Music - SONY Classical - 08898 53329229
The Tallis Scholars / Peter Phillips [PIAS] harmonia mundi - Gimell - 07551 38104822
‘Een liefdesbrief aan New York’, zo noemde The New York Times het concert dat de Chinese sterpianist Lang Lang in het voorjaar van 2016 gaf in Lincoln Center. Met New York Rhapsody wilde de pianist de stad bedanken voor het feit dat hij zich daar zo thuis voelt. Het werd vooral een ode aan de muziek die door de stad is geïnspireerd. Gershwins Rhapsody in blue in de jazzbandversie, bekende fragmenten uit de West Side Story, songs als Moon river en Empire State of Mind komen langs in een opwindend feest dat van het ene hoogtepunt naar het andere dendert.
Het vooraanstaande Engelse cd-blad Gramophone noemde een opname van de Tallis Scholars met missen van Josquin des Prez ooit ‘absolutely superb’. Het is waar dat deze ‘meesters in renaissancemuziek’ (NRC Handelsblad) al decennialang uitblinken in alles wat met Des Prez te maken heeft. De opnamen van deze missen behoren al jaren tot het beste wat er te krijgen is op dit gebied. Ook deze nieuwe registratie van enkele minder bekende missen van Des Prez vormt weer een hemels bad van verbluffend in elkaar hakende stemmen.
Profil
LUDWIG VAN BEETHOVEN Konzert D-Dur op. 61 für Violine und Orchester
JOHANNES BRAHMS
Symphonie NR. 1 c-moll op. 68
Frank Peter Zimmermann Violine Staatskapelle Dresden Bernard Haitink
2CD vol. 40
DANIIL TRIFONOV Transcendental - Daniil Trifonov plays Franz Liszt
Edition Günter
Hänssler
Ouvertüre zur Oper „Oberon“
vol. 40
BERNARD HAITINK · STAATSKAPELLE DRESDEN
BERNARD HAITINK · STAATSKAPELLE DRESDEN
2CD
NIEUW
CARL MARIA VON WEBER
vol. 40
NIEUWE RELEASES
2CD
FRANK PETER ZIMMERMANN
ALMA QUARTET Schulhoff: Complete String Quartets
Weber: Ouvertüre zur Oper ‘Oberon’, Beethoven: Konzert in D-Dur op. 61, Brahms: Symphonie NR. 1 c-moll op. 68
TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
€ 19,99 / 2-cd
€ 19,99 / 2-cd
€ 19,99 / 2-cd
(consumentenadviesprijs)
(consumentenadviesprijs)
(consumentenadviesprijs)
Daniil Trifonov - piano Universal Music - Deutsche Grammophon - 00289 47955290
Frank Peter Zimmermann - viool, Staatskapelle Dresden / Bernard Haitink Brilliant Classics – Profil Hänssler – 08814 88090369
Alma Quartet Bertus - Gutman Records 87191 89290875
‘Hij heeft alles, en nog meer’, zo omschreef Martha Argerich in 2011 de toen twintigjarige pianist Daniil Trifonov. ‘Wat hij doet met zijn handen is technisch onmogelijk’, voegde ze er voor de duidelijkheid aan toe. Dat had ze niet hoeven doen, want de jonge Rus bewijst dat zelf keer op keer. Op zijn jongste dubbel-cd durft hij het aan om al die virtuoze concertetudes van Franz Liszt te presenteren. Deze killers voor menig pianistenhand klinken bij Trifonov als betoverend luchtige sprookjes uit een andere wereld. Adembenemend.
De Staatskapelle Dresden is niet alleen het oudste orkest van Europa (het gezelschap bestaat al sinds 1548), het is ook nog altijd een van de toporkesten. Vooral het kamermuzikale samenspel is een deugd die het orkest op en top beheerst. Ook in deze mooie opname, met Beethovens Vioolconcert als speerpunt, stijgt het orkest boven zichzelf uit. Nu komt dat natuurlijk ook door Bernard Haitink, die er van 2002 tot 2004 chef was, en violist Frank Peter Zimmermann. Een schitterend livedocument dat vooral laat horen dat Haitink nog altijd magisch is.
De Tsjechische componist Ervín Schulhoff had pech. Hij was als jood elke dreigende dans ontsprongen, maar net toen hij erkend was als Russisch staatsburger werd hij door de binnenvallende Duitsers opgepakt en als Rus gevangen gezet. Hij overleefde de oorlog niet. Zijn even speelse als luisterrijke muziek dreigde met hem te sterven. Gelukkig zijn er pleitbezorgers, zoals het jonge Alma Quartet. Het viertal vertrouwt alle werken voor strijkkwartet aan twee cd’s toe en bewijst dat Schulhoffs muziek nog springlevend is.
2CD
€ 9,99
2CD
€ 9,99
*
* consumentenadviesprijs
www.aangenaamklassiekforkids.nl
*
SPECIAAL GEPRIJSD
COLLEGIUM VOCALE GENT / PHILIPPE HERREWEGHE
JOHANNETTE ZOMER & TULIPA CONSORT
J.S. Bach: Ich elender Mensch - Leipzig Cantatas
Vivaldi: Laudate!
TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
€ 9,99
(consumentenadviesprijs)
€ 9,99
(consumentenadviesprijs)
Collegium Vocale Gent / Philippe Herreweghe Outhere Distribution Benelux - PHI - 54004 39000124
Johannette Zomer – sopraan, Tulipa Consort New Arts International – Channel Classics – 07233 85382164
De Engelse krant The Guardian had vier sterren over voor de wijze waarop Philippe Herreweghe met zijn Collegium Vocale Gent de Leipziger cantates van Bach behandelt. Vooral omdat hij volgens de krant veel lichter en leniger klinkt dan de beroemde Harnoncourt-Leonhardtreeks waar Herreweghe als zanger aan meewerkte. In elk geval zingt sopraan Dorothee Miels hypnotiserend mooi en is het een meesterzet om het korte Komm, Jesu, komm van Johann Schelle, een van Bachs inspiratoren, als bonustrack op te nemen.
Johannette Zomer laat zich misschien wel het best omschrijven als de Emma Kirkby van de Lage Landen. In 2013 nam deze meesterlijke sopraan het heft in eigen hand en richtte zij het Tulipa Consort op om die muziek op te nemen die haar het meest na aan het hart lag. De eerste plaat van het gezelschap bevat religieuze muziek van Antonio Vivaldi. Motetten, psalmen en hartverscheurende aria’s uit Vivaldi’s oratorium Juditha triumphans. Samenvattend: Vivaldi is altijd opwindend en Johannette Zomer zingt altijd ademstokkend mooi.
MARTIN FRÖST Roots
REMY VAN KESTEREN Tomorrow Eyes Luxe-uitgave
TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
€ 9,99
(consumentenadviesprijs)
TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
€ 9,99
(consumentenadviesprijs)
Royal Stockholm Philharmonic Orchestra / Martin Fröst klarinet SONY Music - SONY Classical - 00888 75065292
Remy van Kesteren - harp, diverse uitvoerenden Universal Music - Deutsche Grammophon - 00289 48123650
‘Een ontdekkingsreis naar de manier waarop volks- en dansmuziek in de kunstmuziek terecht zijn gekomen’, zo noemde The Guardian het overtuigende debuut van de Zweedse meesterklarinettist Martin Fröst op het Sony-label. En eigenlijk is het zelfs meer dan dat. Fröst biedt als klarinettist en als dirigent van het Royal Stockholm Philharmonic Orchestra een intrigerende soundscape van de muziekgeschiedenis. Hij begint bij oud-Griekse flarden, neemt het gregoriaans mee en reist moeiteloos via Brahms, Schumann, Bartók en Piazzolla naar hedendaagse klanken. Een meer dan fascinerende tocht door twee millennia muziek.
‘Een nieuwe, persoonlijke weg die ik insla en waarvan ik niet weet waar hij uitkomt’, zo omschreef harpist Remy van Kesteren zijn DG-debuut-cd Tomorrow Eyes. Het werd een vorm van uit de kast komen; het AD noemde hem zelfs ‘de rebel van de harp’. De man die een BN-status verwierf door zijn deelname aan programma’s als Wie is de mol? en De slimste mens heeft de harp in elk geval overtuigend van zijn zoetsappige imago verlost. En de deels zelfgeschreven werken zijn nog behoorlijk verslavend ook…
SPECIAAL GEPRIJSD
L’ARPEGGIATA & CHRISTINA PLUHAR
HARRIET KRIJGH & MAGDA AMARA Rachmaninov
Music for a While - Improvisations on Henry Purcell TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
€ 9,99
TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
€ 9,99
(consumentenadviesprijs)
(consumentenadviesprijs)
L’Arpeggiata & Christina Pluhar, solisten Warner Music - Erato - 08256 46337507
Harriet Krijgh - cello, Magda Amara - piano Outhere Distribution Benelux - Capriccio - 08452 21052588
‘De ervaring om de zeventiende en eenentwintigste eeuw (en waarschijnlijk nog een paar eeuwen daartussen) in een en hetzelfde lied te horen is behoorlijk opwindend’, zo luidde de conclusie van London Jazz News over de avontuurlijke cd Music for a While van Christina Pluhar en haar L’Arpeggiata. Met gastmusici als (jazz)gitarist Wolfgang Muthspiel en countertenor Philippe Jaroussky improviseert ze op songs van onder anderen Purcell alsof het jazzstandards zijn. En aan het eind krijgt de bonustrack Halleluja van Leonard Cohen zomaar een oudemuziekgevoel. Fascinerend.
En opeens was daar Harriet Krijgh. De Nederlandse celliste genoot haar opleiding grotendeels in Oostenrijk en steeg daar ook snel naar grote hoogte. In Nederland kwam de aandacht een paar jaar geleden met haar vertolking van de Brahmssonates. Op alweer haar vijfde cd laat ze horen net zo verknocht te zijn aan Sergej Rachmaninov. Even melancholisch als verleidelijk zingt haar cello Rachmaninovs sonate en nog wat kleinere stukken zoals de beroemde Vocalise. Krijgh laat daarmee horen dat ze terecht ‘de beste celliste van haar generatie’ wordt genoemd.
XENIA LÖFFLER
IL GIARDINO ARMONICO / GIOVANNI ANTONINI
Concerto - Venice: The Golden Age
Haydn & W.F. Bach: Il Filosofo - Haydn 2032, No. 2 TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
€ 9,99
TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
€ 9,99
(consumentenadviesprijs)
(consumentenadviesprijs)
Il Giardino Armonico / Giovanni Antonini Outhere Distribution Benelux - ALPHA - 37600 14196713
Xenia Löffler - hobo, Akademie für Alte Musik / Georg Kallweit [PIAS] harmonia mundi - harmonia mundi - 31490 20218525
In 2032 is het driehonderd jaar geleden dat Joseph Haydn geboren werd. Giovanni Antonini, de voorman van Il Giardino Armonico, kwam met het lumineuze idee om alle 107 symfonieën van de componist tegen die tijd opgenomen te hebben. Ook wil hij het werk van Haydn in perspectief zetten door de symfonieën te combineren met werk van andere componisten. En afgaande op deze cd met Haydns symfonie Il Filosofo, gekoppeld aan een zelden gehoord werk van Wilhelm Friedemann Bach, geeft dat veel luisterplezier en nieuwe inzichten. ‘We kunnen ons alleen maar verheugen op het vervolg’, schreven vele recensenten.
Eigenlijk was Antonio Vivaldi in een zeer gelukkige omstandigheid. Hij had als muzikaal leider van het meisjesweeshuis Ospedale della Pietà een hele voorraad goede musici om zich heen. Zo kon hij naar hartenlust experimenteren met allerhande instrumenten. Ook de hobo bedacht hij rijkelijk, vooral omdat een van de meisjes, Pellegrina, een briljant hoboïste was. De Akademie für Alte Musik Berlin laat deze tijd met solo-hoboïste Xenia Löffler herleven in het beste van Vivaldi en tijdgenoten en zelfs een mooie pastiche van een hedendaags componist. Het resultaat is puur Venetië op een schijfje.
www.aangenaamklassiekforkids.nl
SPECIAAL GEPRIJSD
JORDI SAVALL & HESPERION XXI
CHRISTIANNE STOTIJN
GUSTAVO NUÑEZ
If The Owl Calls Again
Vivaldi: Bassoon Concertos
TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
€ 9,99
€ 9,99
€ 9,99
La Sublime Porte - Voix d’Istanbul 1430 - 1750
(consumentenadviesprijs)
(consumentenadviesprijs)
(consumentenadviesprijs)
Hespèrion XXI / Jordi Savall, solisten [PIAS] harmonia mundi - Alia Vox 76199 86398877
Christianne Stotijn - mezzosopraan, diverse uitvoerenden Warner Music - Warner Classics 50541 96393755
Gustavo Nuñez – fagot, Academy of St Martin in the Fields / Tomo Keller Outhere Distribution Benelux PentaTone - 08279 49053962
Jordi Savall en zijn Hespèrion XXI blinken al jaren uit in een prikkelende combinatie van historisch onderzoek en onweerstaanbaar speelplezier. Vele voor ons verborgen muziekculturen heeft het gezelschap al opnieuw tot leven gebracht. Een paar jaar geleden doken Savall en consorten in de oude cultuur van Istanboel, als poort tussen Europa en de Arabische wereld. Het leverde een aanstekelijke cd op met een prachtig boekwerk. Bovendien bevat deze plaat de laatste tracks die Montserrat Figueras opnam voordat ze stierf. Een mooi document voor een bredere kijk op verbondenheid en menselijkheid.
Met haar precieze intonatie en haar natuurlijke warmte en donkere, volle timbre is Christianne Stotijn er weer in geslaagd een liedrecital op cd te zetten dat van begin tot eind boeit. Geïnspireerd door het gedicht If the owl calls again van John Haines zingt zij liederen van wijsheid, inzicht en natuurschoon, gesteund door een handvol fantastische musici. Een cd die je meeneemt op een inspirerende reis naar de eigen binnenwereld aan de hand van componisten als Moessorgski, Ravel, Martin en Marx.
Hoewel men zich vaak zorgen maakt over het repertoire en de rol van de fagot is er niets aan de hand zolang er musici als Gustavo Nuñez zijn. Hij komt uit Uruguay, groeide muzikaal op in het beroemde Simón Bolívarorkest van Gustavo Dudamel, en werd uiteindelijk solofagottist van het Koninklijk Concertgebouworkest. Met de Academy of St Martin in the Fields brengt hij een ode aan de ‘uitvinder’ van het fagotconcert, Antonio Vivaldi. Een cd waarop de ‘opa’ onder de instrumenten zich presenteert als vrolijke jonge hond.
CAMERATA TRAJECTINA & LA CACCIA
ASKO ENSEMBLE, SCHÖNBERG ENSEMBLE / REINBERT DE LEEUW Andriessen: De Tijd
Anoniem: De zeven zonden van Jeroen Bosch
TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
€ 9,99
€ 9,99 / 2-cd + dvd
(consumentenadviesprijs)
(consumentenadviesprijs)
Asko Ensemble, Schönberg Ensemble / Reinbert de Leeuw Bertus - Attacca - 78649 75251002
Camerata Trajectina & La Caccia Globe – 87115 25606500
In de late jaren zeventig vond Louis Andriessen een geheel eigen stijl die de Amerikaanse repetitieve muziek van Steve Reich en Philip Glass vermengde met Hollandse nuchterheid en een schepje avant-garde. Het resulteerde in iconische werken waarvan De Tijd misschien wel het meest tot de verbeelding spreekt. In 2005 zetten het Asko Ensemble en het Schönberg Ensemble onder leiding van Reinbert de Leeuw met dit werk vol magisch tikkende seconden een onvergetelijke opening van het Holland Festival neer. Gelukkig liep de band mee om dit stukje Nederlandse muziekgeschiedenis vast te leggen.
Het schilderij De zeven hoofdzonden van Jeroen Bosch was in 2009 onderwerp van een meesterlijke theatervoorstelling van Camerata Trajectina, het gezelschap dat onder aanvoering van wijlen Louis Peter Grijp veel verborgen Nederlandse muziek naar boven haalde. De cd - compleet met dvd - van de theatervoorstelling is weer helemaal actueel nu Bosch vanwege zijn vijfhonderdste sterfdag in 2016 veel aandacht krijgt. Een goede gelegenheid om de cd met oude muziek, en spitse teksten van Gerrit Komrij en de theatervoorstelling die van NRC Handelsblad destijds de maximale waardering kreeg, in huis te halen.
2CD
€ 9,99
* * consumentenadviesprijs
2 CD’S AANGENAAM KLASSIEK FOR KIDS 2016 INCLUSIEF 2 UNIEKE WENSKAARTEN
Het Kasteel van Beethoven Aangenaam Klassiek denkt ook aan kinderen met spannende, vrolijke en educatieve opnames op cd. En wie kan klassieke muziek beter vertalen in een verhaal dan Edwin Rutten? De afgelopen jaren hebben veel kinderen genoten van Edwin’s versie van Brittens The Young Person’s Guide to the Orchestra, op rijm, Saint-Saëns’ Het Carnaval der Dieren, Wagners Der Ring des Nibelungen, de balletten Assepoester & Het Zwanenmeer en Het Weihnachtsoratorium van J.S. Bach. Voor de vijfde achtereenvolgende keer is Edwin Rutten ambassadeur van Aangenaam Klassiek for Kids. Ook dit jaar schreef de verhalenverteller, zanger, acteur, presentator, muzikant, docent en columnist een muzikaal verhaal voor kinderen en andere volwassen: Het Kasteel van Beethoven. Sir Simon Rattle dirigeert, Edwin Rutten vertelt… Dat belooft een groots muzikaal bouwwerk! “Hoe componeert een componist een symfonie? Zit daar een plan achter, een bouwtekening? Wel degelijk. Ik ben erin gedoken aan de hand van de Vijfde symfonie van Ludwig van Beethoven. Deel 1 en deel 4 zijn ‘gebouwd’ volgens de zogeheten hoofdvorm of sonatevorm. Wat hoor je zoal op de cd’s? Samen met mijn Merel – een vogeltje dat meestal op de hoek van mijn schrijftafel zit – maakte ik de bouwtekening: De hoofdvorm in drie stappen. Daarna het verhaal over de Ridder en de Jonkvrouw en wat zij beleven in en om het Kasteel (deel 1), de Binnentuin (deel 2), de Kelder (deel 3) en de Finale in de stralende Zon (deel 4). Door het verhaal in de muziek te weven, krijg je de hele symfonie op en in je oren.” – Edwin Rutten Aan de hand van deze heuse bouwtekening wordt het Kasteel gebouwd. Ridders en jonkvrouwen komen tot leven, ook de opbouw van de symfonie zelf wordt uit de doeken gedaan. Terwijl Rutten vertelt over expositie en coda, Toverkol en geelgors, dirigeert Sir Simon Rattle de Berliner Philharmoniker. Na het beluisteren van deze dubbel-cd kent Beethovens Vijfde symfonie geen geheimen meer voor de luisteraar. Enkel die men er zelf bij verzint…
SPECIAAL GEPRIJSD
TSJAIKOVSKI: THE NUTCRACKER
PETER EN DE WOLF IN HOLLYWOOD
Prijswinnende Notenkraker
verteld door Paul Haenen TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
€ 9,99
TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
€ 9,99
(consumentenadviesprijs)
(consumentenadviesprijs)
Berliner Philharmoniker / Sir Simon Rattle Warner Music - Warner Classics - 50999 64212227
Paul Haenen - verteller, Nationaal Jeugdorkest van Duitsland / Alexander Shelley Universal Music - Deutsche Grammophon - 00289 47955580
Als er naast Peter en de Wolf nog andere klassieke ‘kindermuziek’ bestaat, dan is dat ongetwijfeld Tsjaikovski’s speelse muziek bij het ballet De Notenkraker. Hoewel dit werk geldt als kerstmuziek bij uitstek, blijven de highlights het hele jaar door boeien: speelse muziek die een complete toverwereld oproept. Trepak, Galop, de Wals van de sneeuwvlokjes, de Chinese dans, het zijn stuk voor stuk meesterwerkjes die tot de verbeelding spreken. In 2009 nam Sir Simon Rattle ze magistraal op met zijn Berliner Philharmoniker. Mooier dan dit wordt het sprookje niet.
Peter en de Wolf in Hollywood is een soort Prokofjev plus. Aan het bekende verhaal gaat een modern sprookje vooraf over een wees die bij zijn hippe grootvader in Amerika terechtkomt; een swingend opstapje voor de internetgeneratie. Voor de Nederlandse versie trad Paul Haenen als verteller in de voetsporen van de rocklegende Alice Cooper die de oorspronkelijke Engelse versie voor zijn rekening nam. Het resultaat is een aanstekelijk ‘Sesamstraat meets Peter’ dat kinderen vanuit hun eigen wereld meesleept naar de immer prikkelende noten van Prokofjev.
ER WAS EENS... EEN KERSTVERHAAL
J.S. BACH: BACH FOR MY BABY Muziek voor baby en peuter
Verteld door Paul de Leeuw TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
€ 9,99
TIJDELIJK VERKRIJGBAAR VOOR SLECHTS
€ 9,99
(consumentenadviesprijs)
(consumentenadviesprijs)
Paul de Leeuw - verteller Universal Music - Deutsche Grammophon - 00289 48241071
Diverse artiesten Warner Music - Erato - 00946 38958529
Paul de Leeuw vertelt op geheel eigen wijze het verhaal van de geboorte van Jezus en duikt ondertussen in alle personages, tot de os en de ezel aan toe. Hij omlijst het verhaal met prachtige klassieke muziek, die niet per se kerstmuziek is. Het resultaat is niet alleen onweerstaanbaar voor jong en oud, het is ook een mooie kennismaking met het kerstverhaal voor kinderen die uitnodigt tot een lach, een traan en ongetwijfeld veel vrolijke discussie.
Dat klassieke muziek invloed heeft op de prestaties, het slaapgedrag en de geest van baby’s en peuters is al lang bekend. Dat vooral Bach en Mozart goed werken ook. Bach for my Baby is het voor de hand liggende gevolg van deze constateringen. Een bloemlezing van bekende Bachtracks uit concerten, cantates en kamermuziek, bedoeld om baby’s en peuters even tot rust te manen. Omdat het schitterende uitvoeringen betreft, is het ook en vooral een perfecte kennismaking voor volwassenen met het beste van Bach.
www.aangenaamklassiekforkids.nl
Het
2016
l e e t s Kvana thoven Bee 2CD
€ 9,99
*
+ GRATIS CADEAUKAART T.W.V. € 5,-
* CONSUMENTENADVIESPRIJS
WWW.AANGENAAMKLASSIEKFORKIDS.NL
Marianne Crebassa
PHILIPPE JAROUSSKY 0825646491599
BACH TELEMANN SACRED CANTATAS
Als Cherubino is Marianne Crebassa een gouden greep, ontroerend echt in timbre en présence. NRC HANDELSBLAD
OH, BOY!
DELUXE ITEM: CD + DVD
28 OKTOBER VERKRIJGBAAR
2016
TOPTITEL
0825646491599
Le nozze di Figaro, De Nationale Opera, sept. ’16:
BIZET
WARNERCLASSICS.COM
2LP: 0190295928414 CD: 0190295928469
19 NOVEMBER LIVE IN HET CONCERTGEBOUW AMSTERDAM
94489
IN WAR AND PEACE 4 november verkrijgbaar
08256469
JOYCE DiDONATO
CARMEN
DELUXE BOEK INCLUSIEF 3CD, LIBRETTO & ESSAY VAN OPERA EXPERT GEORGE HALL VOOR MEER DELUXE OPERA BOEKEN ZIE KLASSIEK.LNK.TO/OPERA
FACEBOOK.COM/KLASSIEKEMUZIEK
KLASSIEKEMUZIEK.NL/SPOTIFY
COLUMN
VOER VOOR KLAVECIMBELFREAKS HANS HEG Het allerlaatste concert van Gustav Leon-
Misschien zat Rondeau toen ook wel in
kasteelklavecimbel er meteen vanaf.
hardt vond niet plaats in Amsterdam, zijn
het publiek. Het is in ieder geval opmerke-
Vooral bij de bizarre experimenten van
woonplaats, maar in Parijs. In het Théâtre
lijk dat hij zich uitgebreid heeft laten
Royer krijg je soms het gevoel dat er met
des Bouffes du Nord. Een bijzondere
fotograferen in de Bouffes du Nord. Hoe-
een kanon wordt geschoten. De registra-
locatie waar ooit Jacques Offenbach zijn
wel hij de opnamen voor zijn cd Vertigo
tie van Deutsche Grammophon, gemaakt
operettes presenteerde. Nu rest van het
elders heeft gemaakt. In Château d’Assas
in een van de studio’s van de
toneelgedeelte alleen een kale, hoewel
legde hij de zestien stukken van Rameau
Deutschlandfunk in Keulen, is veel
sfeervolle ruimte. Het kleine amfitheater
en Pancrace Royer (een ware ontdekking)
bescheidener qua dynamiek en intiemer
is nog wel in tact. Bij het Parijse publiek is
vast op een niet nader gedateerd ‘clave-
van toon. Zou dat het verschil zijn tussen
het populair als alternatieve plek voor
cin historique’. Een schitterend instrument
de ‘punker’ Rondeau en de als heer in
kamermuziek en kleinschalig theater. Op 12 december 2011 trad de Nederlandse grootmeester er voor het laatst op. Het werd een historische avond (hij zou vijf weken daarna overlijden). De zaal zat
Andere spelers, andere kleuren
vol met kenners en liefhebbers, onder wie
dat er vooral in de programmatische
een aantal coryfeeën uit het Franse
werken van de tot 1755 aan het Franse hof
muziekleven. Iedereen voelde dat met dit
werkende Royer soms flink van langs
concert het einde van een tijdperk werd
krijgt.
ingeluid. De broodmagere Leonhardt kon
Na de dood van Leonhardt en met de
zich met moeite overeind houden. Toch
komst van de jonge honden Jean Ron-
werkte hij een zwaar programma af. Pas
deau en Mahan Esfahani, ook zo’n beze-
in de toegift, de 25ste variatie uit Bachs
ten klavecinist, heeft het veld van de
Goldbergvariaties, sloegen de vermoeid-
oude muziek er letterlijk andere spelers
heid en de emoties toe. De perfectionist
en kleuren bij gekregen. Waarbij het
Leonhardt leek even de greep op de
effect van flink raggen op hun instrumen-
materie kwijt te zijn.
ten ook tot de mogelijkheden is gaan
Ik moest daaraan denken toen ik de
behoren. Wat zowel bij de nieuwe release
nieuwe cd van de jonge Fransman Jean
van Rondeau als bij de van origine Iraanse
Rondeau in handen kreeg. Hij is een bril-
Amerikaan af en toe aan de orde is.
jante klavecinist, die ook graag op
Esfahani start zijn versie van de
authentieke instrumenten of kopieën
Goldbergvariaties heel rustig, bijna con-
daarvan speelt. Hij mist alleen nog iets
ventioneel. Maar gaat er op sommige
van de interpretatieve grandeur van
momenten ook stevig tegenaan. Vooral
Gustav Leonhardt, wiens spel me altijd
in de laatste variaties werkt hij naar een
heeft gefascineerd door het stilistische
dynamische climax toe, die zijn uitwer-
inzicht en de lenige ritmiek. Zeker als het
king niet mist. Ook hier is een persoon-
om oude Franse componisten als
lijkheid aan het werk die het grote
Rameau en Louis Couperin ging. Ook de
gebaar en een eigenzinnige opvatting
Prélude non mesuré van Jean-Henry
niet schuwt. Wat me alleen heeft ver-
d’Anglebert, een prelude zonder
baasd, is het enorme verschil in opna-
maatstrepen, speelde Leonhardt nog
mekwaliteit van beide cd’s.
onnavolgbaar op zijn Parijse recital.
Bij Erato (Rondeau) spat de klank van het
driedelig pak gestoken Esfahani?
RAMEAU, ROYER VERTIGO JEAN RONDEAU ERATO 0825646974580
J.S. BACH GOLDBERG VARIATIONS MAHAN ESFAHANI DG 028947959298
57
CD-BESPREKINGEN HAYDN
SOLO E PENSOSO IL GIARDINO ARMONICO O.L.V. GIOVANNI ANTONINI ALPHA 3760014196720 € 22,99
ORKEST ‘Solo e pensoso’, dichtte Petrarca in zijn befaamde sonnet. ‘Alleen en in gedachten meet ik de meest verlaten velden met trage en langzame passen.’ Giovanni Antonini heeft dit als motto gekozen voor de derde aflevering van de reeks met alle 107 symfonieën van Haydn, die in 2032 voltooid moet zijn bij de driehonderdste verjaardag van de componist. De geïsoleerde positie op het platteland, ver van Wenen, zou hebben bijgedragen aan Haydns originaliteit. Deze komt inderdaad sterk naar voren in de symfonieën die de nummers 4, 42 en 64 hebben gekregen. Enigszins geforceerd in de thematische opzet van de serie zijn de ouverture van de opera L’isola disabitata (Het onbewoonde eiland) en de concertaria Solo e pensoso. De ‘trage en langzame passen’ in het gedicht hebben Antonini wel allerminst geïnspireerd. Als een ontketende Italiaan sprint hij door de hoekdelen van de symfonieën. In de vliegende vaart weten de twintig musici van Il Giardino Armonico de vele verrassende compositorische invallen een maximum aan effect te geven. Zangerige klanken en melancholieke sferen heersen in de langzame delen en in de concertaria, waarin Francesca Aspromonte het prille geluid van een pas 25-jarige paart aan veel gevoel voor dramatiek. Bijzonder: de opname is ook op elpee verschenen, met de cd als bonus.
EEN SPRINTJE TREKKEN MET HAYDN
EDDIE VETTER
GERSHWIN, RAVEL E.A. RHAPSODY
SYMPHONIEORCHESTER DES BAYERISCHEN RUNDFUNKS O.L.V. MARISS JANSONS BR KLASSIK 4035719001464 € 22,99
ORKEST Eerder nog dan van het Concertgebouworkest was Mariss Jansons chef-dirigent van het Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks. Daar gaat hij ook aanzienlijk later weg, want hij verlengde er zijn contract tot het jaar 2021. Er is duidelijk een ‘klik’, daar in München. Een hoorbare klik, dat bewijst deze cd. Wat een precisie en wat een uidrukkingskracht! Wat een mooie klank ook – dat mag je van het huismerk BR Klassik natuurlijk ook wel verwachten. Maar bovenal: wat een passie en gedrevenheid. Nu zijn die eigenschappen wel inherent aan de rapsodie. Want dat is de rode draad van deze productie, de rapsodie. Een vorm waarmee componisten alle kanten op konden, improvisatorisch, onbepaald, bijna altijd op dansritmes gebouwd en folkloristisch. Hier horen we Chabrier en Ravel de Spaanse, Liszt de Hongaarse, Gershwin de Amerikaanse en Enescu de Roemeense volksaard verklanken, zeer uitbundig en kleurrijk. Echt spektakel maakt pianist Denis Matsuev van de Rhapsody in Blue, het swingt en dartelt dat het een lieve lust is. Bij de Spaanse muziek zie je de hoepelrokken voorbijtrekken en hoor je de castagnetten klepperen. Enescu laat melancholie doorklinken, in een prachtige sfeertekening. Bij Liszt accentueert Jansons vooral de dynamische contrasten: van diens Hongaarse rapsodie maakt hij een waardige uitsmijter.
SPEKTAKEL
JOS VAN DER ZANDEN
58
BERLIOZ
WAGNER
SYMPHONIE FANTASTIQUE
THE RING AN ORCHESTRAL ADVENTURE
KONINKLIJK CONCERTGEBOUWORKEST O.L.V. DANIELE GATTI RCO LIVE 814337019297 (SACD) € 20,99
BALTIC SEA PHILHARMONIC O.L.V. KRISTJAN JÄRVI SONY 889853606825 € 23,99
ORKEST
ORKEST
Nu Daniele Gatti officieel is aangetreden als chef-dirigent van het Concertgebouworkest, is het de vraag of hij nog steeds tegenstrijdige reacties zal oproepen. Eigenzinnige interpretaties zijn nu eenmaal zijn handelsmerk. Luister maar naar deze gloednieuwe opname van de Symphonie fantastique van Berlioz. Al op het eerste gehoor valt het trage tempo op. De meeste dirigenten hebben tegenwoordig voor het werk zo’n 52 minuten nodig, Gatti 57.30. Interessant is een vergelijking met een oude opname uit 1992 van Mariss Jansons met hetzelfde orkest. De Marche au supplice duurt bij hem 4.47, bij Gatti 7.27, maar in deze trage mars naar het schavot komt hij juist overeen met verklaarde snelheidsmaniakken als Boulez en Norrington, én met Berlioz’ eigen metronoomcijfers. Even opvallend zijn de extreme temposchommelingen die Gatti zich veroorlooft. Zo krijgen de mijmeringen en hartstochten van het eerste deel reliëf met versnellingen en vooral vertragingen die de muziek in een nieuw daglicht stellen. Het bal gaat voorbij als een sensuele droom, maar wel met de nodige onderhuidse spanning. Na de Scène aux champs, waarin de althobo een glansrol vervult, en de dreigend sinistere mars gaan alle remmen los in de afsluitende heksensabbat. Het is het Concertgebouworkest wel toevertrouwd zijn nieuwe chef in alle geuren en kleuren met glans te volgen.
De spreekwoordelijke appel viel bij de familie Järvi niet ver van de boom. De zoons Kristjan en Paavo traden beiden in de voetsporen van hun beroemde vader, dirigent Neeme Järvi. Kristjan komt nu zelfs met de pocketversie van Wagners Ring des Nibelungen gespeeld door zijn Baltic Sea Philharmonic. Dit werk dirigeerde zijn vader vele malen, ook in ons land. Hij zette het eveneens op cd, met het Scottish Symphony Orchestra. De pocket-Wagner die slagwerker Henk de Vlieger in 1991 samenstelde, is een curieus ding. Een opera van 24 uur wordt teruggebracht tot 70 minuten instrumentale hits. Dat doet echte Wagnerfans gruwelen, maar als introductie op Wagners Bühnenfestspiel en laagdrempelig concertwerk is deze instrumentale versie best goed bruikbaar. Dat bewijzen ook de vele uitvoeringen die er inmiddels zijn geweest. Net als zijn vader kiest Kristjan voor soms behoorlijk pittige tempi, wat her en der (onder meer in het Vorspiel) tot slordigheden leidt. Al met al betreft het een energieke versie waarin muzikaliteit en vitaliteit hand in hand gaan. Er zijn genoeg momenten waarop Järvi’s betoog je meeneemt en hij excelleert met een heldere orkestklank en scherpe frasering. Het blijft echter een rare potpourri, deze mengelmoes van Wagners instrumentale muziek en gearrangeerde delen.
EDDIE VETTER
OSWIN SCHNEEWEISZ
EIGENZINNIGE BERLIOZ
POCKET-WAGNER
GERNSHEIM
BERIO, MAHLER/BERIO
PHILHARMONISCHES STAATSORCHESTER MAINZ O.L.V. HERMANN BÄUMER CPO 761203784820 € 21,99
MATTHIAS GOERNE, BBC SYMPHONY ORCHESTRA, SYNERGY VOCALS O.L.V. JOSEP PONS HARMONIA MUNDI 3149020218020 € 22,99
SYMPHONIES 2 & 4
SINFONIA, 10 FRÜHE LIEDER
ORKEST
ORKEST/VOCAAL
Op de rommelzolder van de muziekgeschiedenis is het goed toeven. Je doet er soms bijzondere ontdekkingen, zoals Friedrich Gernsheim. Ik had eerlijk gezegd nog nooit van de man gehoord. U vermoedelijk ook niet. Toch woonde hij lange tijd in Rotterdam. Hij werd geboren in Rheinland-Pfalz in 1839, kreeg nog les van een leerling van Louis Spohr, maar werkte in Rotterdam van 1874 tot 1890. Hij was er muzikaal directeur van het Philharmonisch Genootschap en stond aan het hoofd van de Maatschappij ter Bevordering der Toonkunst. Daarnaast schreef hij in die periode ook drie van zijn vier symfonieën. Uit zijn Parijse jaren kende hij Lalo en Saint-Saëns, maar hij was toch vooral een bewonderaar van Brahms. Al die invloeden hoor je terug in zijn Tweede en Vierde symfonie, die nu zijn uitgebracht op het label Econa Records door het Philharmonisches Staatsorchester Mainz en dirigent Hermann Bäumer. Het is luisterrijke muziek, geheel geschreven in de geest van die tijd. Het klinkend resultaat is niet altijd even verrassend, maar het is wel uiterst vaardig geconstrueerd met een paar indrukwekkende hoogtepunten, zoals de finale van de Vierde symfonie en de rossiniaanse speelsheid van de Tarantella uit de Tweede symfonie. Een echte aanrader.
Niemand wist er in 1969 raad mee. Wilde Luciano Berio met zijn Sinfonia nu het failliet van de twaalftoonsmuziek onderstrepen, of er juist een lans voor breken? Sinfonia kent tal van programmatische verwijzingen, zoals een hulde aan Martin Luther King, een verwerking van Mahlers Tweede en allerlei citaten. In het derde deel komt zowat de hele muziekgeschiedenis voorbij in de vorm van flarden en verwijzingen. Nu, bijna een halve eeuw later, is deze muziek nog even wonderlijk en mystiek. Dirigent Josep Pons geeft er op deze cd een geheel eigen draai aan. Hij laat nu eens de teugels vieren, ruimte gevend aan improvisatie, dan weer volgt hij heel precies de partituur. Het
OSWIN SCHNEEWEISZ
JOS VAN DER ZANDEN
EEN BIJZONDERE ONTDEKKING
MAHLERIAANS, MET EEN VLEUGJE WAGNER langzame derde deel, waar alles om lijkt te draaien, is een evocatie. De Synergy Vocals zingen loepzuiver, maar hebben moeite met het Frans van De Saussure en Lévi-Strauss dat Berio hen laat declameren. Een futiliteit bij zo’n mammoetuitvoering. Berio legde graag werk van anderen onder het vergrootglas. Op deze cd staan liederen van Mahler, waarvan hij de pianopartij orkestreerde. Eén en al vakmanschap, met schitterende kleuren, meestal mahleriaans, maar soms ook met een vleugje Wagner. Bariton Matthias Goerne is gepokt en gemazeld in dit repertoire.
59
CD-BESPREKINGEN GRIEG
WONDERLAND
ALICE SARA OTT, SYMPHONIEORCHESTER DES BAYERISCHEN RUNDFUNKS O.L.V. ESA-PEKKA SALONEN DG 0028947946311 € 22,99
ORKEST De Duits-Japanse pianiste Alice Sara Ott behoort nog tot de jongere generatie. Toch heeft ze al een aardige discografie achter haar naam staan en weet ze regelmatig met bijzondere programma’s te komen die net even een ander licht op de componist in kwestie laten schijnen. Deze keer pakt ze met niemand minder dan Esa-Pekka Salonen, die in de schaduw van Ott genoegen neemt met een vermelding in kleine lettertjes op de cd-cover, de wereld van Edvard Grieg aan. Na het fameuze pianoconcert met een prachtig beheerst stuwend Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks, duikt Ott in de sprookjesachtige kant van Grieg en maakt ze haar eigen keus uit de Lyrische Stücke. Misschien niet de meest voor de hand liggende combinatie, maar wel een heel mooie. Met terugwerkende kracht komt de toverachtige lyriek van het pianoconcert zo nog beter uit de verf. Natuurlijk draagt Ott daaraan bij met haar verfijnde en zangerige spel, maar de wijze waarop deze cd na het werk met orkest inzoomt op de solopiano helpt ook. Natuurlijk zijn er vele erg goede opnamen van het pianoconcert van Grieg – bijvoorbeeld Leif Ove Andsnes met de Berliner onder leiding van Jansons – toch weet Ott er met haar mooie en eigenzinnige spel weer een waardevolle dimensie aan toe te voegen.
VERFIJND EN ZANGERIG
PAUL JANSSEN
J.S. BACH, J.C. BACH/ CASADESUS BACH
NEMANJA RADULOVIC, DOUBLE SENS, LES TRILLES DU DIABLE DG 0028947959335 € 22,99
CONCERT Een all-Bach-cd van de begaafde Servische violist Nemanja Radulovic (1985), met niet alleen een vioolconcert (BWV 1041) en het dubbelconcert (BWV 1043, samen met Tijana Milosevic) maar ook arrangementen van publiekslievelingen als de Toccata en fuga in d – een orgelwerk – en de
RADULOVIC: OM JALOERS OP TE WORDEN Chaconne uit de Tweede partita voor viool solo (BWV 1004). Dat laatste werk is hier voorzien van een begeleiding door een strijkersensemble. De Chaconne verliest op deze manier veel van zijn zeggingskracht. De meerstemmigheid op het ene instrument werkt niet meer. Het wordt allemaal te gerieflijk, te gelikt en helaas te slap. De Toccata en fuga worden begeleid door Les Trilles du Diable waarin ook contrabassen zijn opgenomen. De solist speelt lekker spits en de briljante toetsenloopjes klinken heel goed voor de viool. Hier en daar zijn er een paar nootjes bij verzonnen, maar dat moet maar kunnen. Bijzonder is het zelden gehoorde concert voor altviool en strijkers, in de stijl van de Bachzoon Johann Christian door de Franse violist Henri Casadesus. Het verscheen in druk in 1947... Er is geen noot van J.C. Bach bij, maar het is een mooi stuk muziek. Radulovic blijkt even vaardig op de viool als op de altviool. Om jaloers op te worden. JURJEN VIS
klassiekezaken.nl
60
HÄNDEL
C.PH.E. BACH
PIANO CONCERTOS OP. 7
CELLO CONCERTOS NICOLAS ALTSTAEDT, ARCANGELO O.L.V. JONATHAN COHEN HYPERION 034571281124 € 22,99
MATTHIAS KIRSCHNEREIT, DEUTSCHE KAMMERAKADEMIE NEUSS O.L.V. LAVARD SKOU LARSEN CPO 761203785520 (SACD) € 22,99
CONCERT Händels zes orgelconcerten opus 7 worden hier als ‘pianoconcerten’ geafficheerd. Dit is de laatste aflevering in een reeks waarin Matthias Kirschnereit de solopartijen heeft bewerkt voor een moderne Steinway. Bij Bachs klavecimbelconcerten kijkt niemand ervan op als ze op een piano worden gespeeld, maar een orgel is iets anders dan een klavecimbel. Dat geldt in het bijzonder wanneer Händel een pedaal heeft gebruikt. Het verschil met de ‘originelen’ is dan ook aanzienlijk. De pianist gaat monter voorbij aan decennia van ‘historisch geïnformeerde’ praktijk. Puristen kunnen beter een eindje omgaan, maar voor pianoliefhebbers is het een ware verrijking van het repertoire. De muziek blijft in deze bewust anachronistische vertaling fier overeind.
CONCERT
Kirschnereit neigt in zijn opvattingen eerder naar nieuwe zakelijkheid dan naar een romantische expressie of een barokke zeggingskracht. Hij benut de mogelijkheden van de Steinway met mate en verrijkt de muziek met passende improvisaties. Monotonie ligt wel op de loer in de wat stramme en kleurloze begeleiding door het kamerorkest uit Neuss. Samen met de Duitsers gaan we terug naar de jaren vijftig, naar een praktijk die allang uitgestorven leek en nu voor velen weer als nieuw in de oren kan klinken.
Sommige muziek went nooit, hoe vaak je haar ook gehoord hebt en hoe goed je haar ook meent te kennen. Neem bijvoorbeeld een aanzienlijk deel van Carl Philipp Emanuel Bachs oeuvre, zoals de drie celloconcerten Wq 170 - 172 (ook overgeleverd in versies voor fluit en klavecimbel). Het lijkt of de componist in deze stukken moedwillig de lessen van vader Johann Sebastian in de wind heeft geslagen en heeft besloten het helemaal zelf en vooral anders te doen. Zo begint het concert in a-klein met een Allegro assai waarin het orkest alle remmen losgooit. Maar de melancholieke melodie waarmee de solocello inzet, lijkt afkomstig uit een volstrekt ander deel, een Adagio, en het is pas na herhaaldelijk aandringen van het orkest dat de cello meegaat in de Allegrodrukte. De Duits-Franse cellist Nicolas Altstaedt en ensemble Arcangelo spelen met een bewonderenswaardige mix van precisie en onstuimige brio en verrassen met een cadens waarin vader Bach toch nog even om de hoek komt kijken. En wat te denken van het lugubere Largo in het concert in A-groot, met zijn gedempte tuttistrijkers en zijn spookachtig in het hoogste register weeklagende cello? Solist en ensemble buiten de theatraliteit ten volle uit en hebben een van de mooiste opnamen afgeleverd die er van deze concerten verkrijgbaar zijn.
EDDIE VETTER
JAN KUNST
HÄNDEL IN ANACHRONISTISCHE VERTALING
WEEKLAGENDE CELLO
LOCATELLI
VAN GILSE
LISA JACOBS, THE STRING SOLOISTS COBRA RECORDS 8713897903942 € 20,99
OLIVER TRIENDL, NETHERLANDS SYMPHONY ORCHESTRA O.L.V. DAVID PORCELIJN CPO 761203793426 € 21,99
L’ARTE DEL VIOLINO
PIANO CONCERTO E.A.
CONCERT
CONCERT/ORKEST
De Nederlandse violiste Lisa Jacobs heeft zich de afgelopen jaren zonder al te veel bombarie en overdreven aandacht ontwikkeld tot een topvioliste om in de gaten te houden. Zoveel is duidelijk na het beluisteren van de cd waarop zij met haar eigen String Soloists drie van de vioolconcerten en uiteraard de bijbehorende onbegeleide capricci voor viool solo uit L’arte del violino van Pietro Locatelli speelt. De wapenfeiten van Jacobs zijn duidelijk. Ze maakte op zeventienjarige leeftijd haar debuut bij het Concertgebouworkest, won in 2005 het tweede Jascha Heifetzconcours in Litouwen en kreeg in 2008 de Grachtenfestivalprijs. Genoeg om internationaal aan de weg te timmeren en onderweg veel bij te leren. In 2014 richtte ze haar eigen String Soloists op, een kamerorkest dat zonder dirigent werkt en zo een kamermuzikale intensiteit bereikt. En dat is precies wat de uitvoeringen van de concerten nr. 1, 2 en 4 uit Locatelli’s belangwekkende bijdrage aan de vioolliteratuur kenmerkt. Het ensemble speelt sophisticated, maar zeer betrokken en Lisa Jacobs is in de solopartij een soort ster van Bethlehem die stralend boven de klankrijke weiden uitstijgt. Vooral in de capricci is Jacobs van een bijzondere klasse. Een violiste om direct te omarmen.
Deze cd is een initiatief van het Orkest van het Oosten, stichting De Vergeten Componist en het Nederlands Muziek Instituut. De onvolprezen firma cpo stond borg voor de fraaie opname en de uitgave in een inmiddels interessante collectie met veel vergeten Nederlandse muziek. Ons land heeft nogal wat veronachtzaamde muziek van eigen bodem. Doet men een componist recht met het spelen van alleen zijn meesterwerken? Natuurlijk niet. Breng niet alleen het hooggebergte in kaart, maar ook het middelgebergte. Het pianoconcert is geen topstuk – niet overtuigend solistisch voor de piano en te lang – maar beslist een aardig en vaardig werk van de rijpe componist. Het zou het goed doen als begeleidingsmuziek voor een ballet. Een rijkdom aan ideeën, een onophoudelijke stroom van muzikale gedachten en een briljant orkestraal kleed. Nu nog een choreograaf! Als deze muziek van Richard Strauss zou zijn – daar lijkt het toch het meest op – zou iedereen haar kennen. De variaties op het overbekende Zie ginds komt de stoomboot moeten het buiten onze landsgrenzen kunnen redden. De gemiddelde Nederlandse muziekconsument zal dit werk alleen in de sinterklaastijd willen omarmen. Hulde voor de musici die met zoveel precisie en liefde te werk gaan.
PAUL JANSSEN
JURJEN VIS
KAMERMUZIKALE INTENSITEIT
VAARDIG WERK
61
CD-BESPREKINGEN BRAHMS, SCHUMANN
BYRD, BRITTEN E.A.
JOSHUA BELL, STEVEN ISSERLIS, JEREMY DENK ACADEMY OF ST MARTIN IN THE FIELDS SONY 0889853217922 € 23,99
IAN BOSTRIDGE, ANTONIO PAPPANO E.A. WARNER CLASSICS 0190295944735 € 22,99
FOR THE LOVE OF BRAHMS
SHAKESPEARE SONGS
CONCERT/KAMERMUZIEK ‘Ik ontmoette Steven Isserlis dertig jaar geleden op een muziekfestival. Vanaf dat moment is hij mijn beste vriend en de cellist met wie ik het liefste kamermuziek speel’, aldus Joshua Bell in het cd-boekje van zijn nieuwste opname voor Sony, For the love of Brahms. De gloedvolle interpretatie van het schitterende Dubbelconcert van Brahms maakt duidelijk dat op deze prachtig opgenomen cd inderdaad alles om liefde en toewijding draait. Bell en Isserlis spelen allebei loepzuiver, bloedmuzikaal en met een ‘ouderwets’ gepolijste toonvorming. In hun zingende fraseringen worden heifetziaanse glissandi niet geschuwd. Dat beide topsolisten al jaren samenspelen is te merken aan de intensiteit van hun bevlogen dialogen, die door de Academy met transparant
HET MOOISTE ADAGIO DAT ER BESTAAT orkestspel worden onderbouwd. Bell en Isserlis voelen elkaar aan als soul brothers. Pianist Jeremy Denk sluit probleemloos aan bij dit gouden duo in een meesterlijke vertolking van het Pianotrio in B, opus 8. Volgens Isserlis heeft de jonge Brahms in dit werk zijn liefde voor zijn muzikale mentor Schumann proberen te verklanken. Om Schumann eveneens in de liefdesaffaire te betrekken, speelt Bell ook het innige, door Britten bewerkte Langsam uit diens Vioolconcert in d, volgens Bell het mooiste Adagio dat er bestaat. WENNEKE SAVENIJE
VOCAAL Vierhonderd jaar na de dood van Shakespeare brengt Ian Bostridge een hommage aan Engelands beroemdste schrijver. Op deze cd heeft de tenor 29 liederen bijeengebracht die samen vier eeuwen bestrijken, van Shakespeares tijdgenoten William Byrd en Thomas Morley via Schubert en Haydn naar recentere kopstukken als Britten en Stravinsky. Meteen al in Come away van Gerald Finzi brengt Bostridge zijn verleidelijkste timbre in stelling. Hij koestert de woorden met zijn in de hoogte wat week aandoende stem en peilt vol gevoel de diepte van de melancholieke ondertonen. Antonio Pappano toont zich ook achter de toetsen een ideale begeleider. In liederen van Shakespeares tijdgenoten stoort soms het overheersende vibrato als het de kern van de toon versluiert, maar uiteindelijk wint toch de finesse van een weergaloze tekstexpressie. Schuberts An Sylvia zingt hij passend genoeg met de oorspronkelijke Engelse tekst. De reis door de tijd leidt naar de drie streng geserreerde Shakespeareliederen van Stravinsky (met onder meer de klarinettist Michael Collins), waarna Bostridge het gevarieerde programma besluit met het volksliedje When that I was but a little tiny boy zonder instrumentale begeleiding. Shakespeares teksten klinken van zichzelf al als muziek in de oren. Geen wonder dat ze zoveel componisten en zangers hebben geïnspireerd.
HOMMAGE AAN SHAKESPEARE
k zie Mu k ie z zie era e k Mu lass uw Mu uziek Op lk • K e • vla e k • i e • N en aak zz ud M Fo k • ek ssie a / R i k O e a J z p a l • a K uw Po Mu ziek • kvl k• rele ziek per • Nie Fol ken • e Raa Cultu de u •O / • mu p z M iek l a Ou z • e Po kvlak re er reld Muz Ja k w u p • e e t • u i l z W ke Cu Nie zz • O /Folk akken le Raa k• mu iek • k• ssie zie iek e eld Ja a e z u r l i r op aakvl u z u e P K M lt uz R mu de n• • W ieke M iek • Cu z Ou uwe M ra reld ziek kke lturele iek • s u e s • a l a u M l v k W z ie pe Nu zie •K e M Nederland aak k • Cu ldmu k • inekheel • N z • O /Fo ude ude via e R k i a O M e i z e r i e z • u z ss el er zie Ja pe we Pop Mu uziekkabel ltur ldmu k • W ieke M • Kla dedigitale • O olk • ieu k n• z N Cu e k e z e s u M F r k i • e Raa O e Ja zi p/ a las uz ak e r l • w u l We o • K v e M u e P k M • p • zie olk ke aak zie ltur Nie de ek •O p/F akken ele R Cu eldmu Mu era • ssie uzi Ou zz o • e a P r l r J k Kla de M iek • w • kv Op zie ultu We eke M ieu z lk • kken Raa Ou mu iek • •C Mu ra • N Jazz • p/Fo e d a l l l k ssi e v e e z u e zi • ur er Po Raak Kla e Mu te u l M k • • W l u Op c o n c r t z e n d e r m e d k /Fo ken urele ek • C ereld ziek • ssiek zie Ou uw Pop kvlak u Mu iek • lt la W zi ie u K u e M • a C • m k •N z uz ud • ke d e Ra k l i a e O k M e i z e r i e e l • u e e az ss e er zi uz uw Op lk • J n iek ltur ldmu k • W ieke M • Kla de M e z • i u u z N C k s re /Fo zie KlasCAIWAY: kke Ou e M era • 807• Jaz zie We Mu uw kanaal Pop akvla u Mu ziek • k • p e l i e • e o k O k a lt N n F d e u Cu ssie uzi le R a • Jazz • kanaal OuKPNe&MXS4ALL: kke op/ 824 r • e a P r e l k Kla de M iek • UPC w u v • e k Op 819 ult ieu & ZIGGO: z lk • kkenkanaal uzi Raa Ou •C Mu ra • N Jazz • p/Fo e1819*) dm ziek • a l l l k e e v e e (of r i r o ak uw pe uz ltu • P hetRatype We ke Mu k • lk • ontvanger Cu Nie z • O ldm iek • en van le /Fo* afhankelijk • e k ie e zie r p z r k k e o a P uz lass e Mu iek vla Cultu W zie •J • k K u M • a z d m a analoge k voor kabelfrequenties: zie • en keonzeiewebsite k• Ou Mu le R ziek reld Muzie lassie • akk z er e l e e u r v k w u M Op K eu zie • i e aak Cultu eldm ek • W sieke • u d R z N k /F zi er Ou e M era • Jaz zie ele las k• uw Pop • W ke Mu k • K zie Mu ziek • k• ltur p e l i u • k e o O N e Cu m d e u ie • z • Pop/F akken ltu uzi uzi Ou reld ass e M pera Cu Jaz vl • We ieke M k • Kl ude M ziek • ieuw • • k O n a k l e a ek M O ss zie Mu ra • N Jazz • p/Fo akk rele R uzi Kla Mu ziek • uwe eke o m kvl i e • u P a s e d t p l l a s k d ie R re la n• Mu • Nconcertzender.nl Cu • O p/Fol Ou • K iek We kke lturele iek • o naarvlate azz om k • J P era muziek e z z luisteren op internet en kabel i k p u • • u ak C O uz Mu zz zie olk ldm u ken le Ra iek • M F e e k / r M e a w a ud We Pop aakvl ulture dmuz ke ieu lk • J k sie k• R •O a•N C el s o e r i e • a aa k F l l z e e ek op/ rele R • K Muzie Oper • W ke Mu ltur P uzi k k • e e Cu m u • zi lt uzi ssie we en reld Cu Mu Kla ieu akk e We ieke M l N d v ss Ou aak Kla le R EDDIE ke iek VETTER
De Concert zender
62
re
ultu
PÄRT
WEINBERG
KANON POKAJANEN
SOLO SONATAS FOR VIOLIN NOS. 1-3
CAPPELLA AMSTERDAM O.L.V. DANIEL REUSS HARMONIA MUNDI 3149020527429 € 22,99
LINUS ROTH CHALLENGE CLASSICS 0608917268829 € 24,99
KOOR
KAMERMUZIEK
Sinds Arvo Pärt zich in de jaren zeventig tot de zogenaamde nieuwe spiritualiteit bekeerde, put hij veelvuldig inspiratie uit gregoriaans, Byzantijnse kerkmuziek en oude polyfonie. Zo greep hij voor zijn Kanon Pokajanen (1997) terug naar Oosters-orthodoxe gebedszang over penitentie, dood en verlossing. De noten van de ‘boetekanon’ zijn vintage Pärt. Met trage tempi, oneindig opgerekte bastonen, kerktoonladders en gewichtsloos meanderende melodieën weet de Estse componist een even onwereldse als tijdloze schoonheid op te roepen. Vorig jaar vatte het onvolprezen Cappella Amsterdam het plan op om Pärts monumentale koorwerk op te nemen bij harmonia mundi, het label waar het gezelschap eerder al bekroonde cd’s met muziek van Poulenc, Ligeti en Janácek uitbracht. Na een succesvolle crowdfundactie is de release dit najaar een feit. Over de uitvoering niets dan goeds. Imposant is de brede waaier aan kleuren die dirigent Daniel Reuss aan de kelen van zijn zangers ontlokt. Potige tuttipassages rijzen als kerkzuilen op uit het koor. In donker resonerende kwinten wanen de mannen zich Russische basso profondo’s, terwijl de sopranen in de hoogte stralen als een goudbestoft Maria-icoon. Feilloos uitgevoerd: de weidse crescendo’s en diminuendo’s die de bijna zestig minuten durende Kanon als klankgeworden kruisribben op spanning houden.
Volgens het tekstboekje zit de Poolse componist Mieczyslaw Weinberg (1919-1996) behoorlijk in de lift. Hij verovert het concertpodium, steeds meer werken van hem worden op cd ontsloten en de oprichting van een International Weinberg Society is illustratief voor zijn groeiende aanhang. Violist Linus Roth breekt een lans voor Weinbergs vioolrepertoire. Eerder nam hij de vioolconcerten en vioolsonates al op, om zich daarna te verdiepen in de hier gepresenteerde drie sonates voor viool solo. Uit de kluiten gewassen stukken zijn het. Wonderlijke muziek. Buitenmuzikale associaties dringen zich op, zeker als je wat autobiografische achtergronden kent – de Joodse componist werd in Rusland vervolgd en meermalen gearresteerd, ondanks hulp van zijn vriend Sjostakovitsj. Je hebt sterk het gevoel dat de opeenvolging van energieke, lyrische, uitbundige en melancholieke delen een exposé vormt van persoonlijke ervaringen. Roth laat de viool nu eens lyrisch zingen in een cantabile, dan weer met energieke akkoorden een dansritme inzetten of met subtiele contrapuntstemmen spelen. Bij stemmingswisselingen schuwt hij het niet om contrasten ruw tegenover elkaar te plaatsen. De hoge technische eisen die Weinberg stelt lijken hem nauwelijks te deren, alles klinkt gemakkelijk en vloeiend.
JOEP CHRISTENHUSZ
JOS VAN DER ZANDEN
FEILLOOS UITGEVOERD
GEMAKKELIJK EN VLOEIEND
BRAHMS
BRAHMS
STRING QUARTETS & PIANO QUINTET
THE VIOLIN SONATAS CHRISTIAN TETZLAFF, LARS VOGT ONDINE 761195128428 € 20,99
BELCEA QUARTET, TILL FELLNER ALPHA 3760014192487 (2 CD’S) € 31,99
KAMERMUZIEK
KAMERMUZIEK
Het Belcea Kwartet is een vaste gast op Nederlandse concertpodia. Het behoort allang tot de wereldtop maar het blijft een jeugdige energie uitstralen, getuige deze nieuwe opname van de drie strijkkwartetten en het pianokwintet van Brahms. Opvallend is de gespierde aanpak, waarbij decibels en uitdrukkingskracht gelijke tred houden en een maximaal contrast ontstaat met de tedere en melancholieke facetten van de muziek. De urgentie waarmee opus 51 nr. 1 wordt ingezet, roept meteen al een enorme spanning op. De nerveuze sfeer wijkt geen moment in de hartstochtelijke uitvoering. Hier lijkt de componist nog te worstelen met de last van zijn grote voorbeeld Beethoven op de schouders. ‘Je hebt er geen idee van hoe het is als je steeds een reus achter je hoort marcheren’, zei hij eens tegen een vriend. Dat Brahms ook zonniger en meer ontspannen kan klinken, laten de vier musici even overtuigend horen in de andere strijkkwartetten, waarin rust en onrust, nacht en dag meer met elkaar in evenwicht zijn. Voor het pianokwintet voegt Till Fellner zich bij hen. De 44-jarige Oostenrijker, ooit een protegé van Alfred Brendel, is dat stadium ontgroeid maar doet zijn voormalige leermeester eer aan met een onbaatzuchtige trouw aan de partituur, in dienst van Brahms en Belcea.
Het blijft altijd mateloos interessant als musici bepaald repertoire voor de tweede keer opnemen. Violist Christian Tetzlaff en pianist Lars Vogt speelden in 2002 op Tetzlaffs kamermuziekfestival in Heimbach de drie vioolsonates van Johannes Brahms. EMI vond toen de live-uitvoering van de twee dertigers terecht goed genoeg om op cd uit te brengen. Er zat een prachtige urgentie, een overtuigende rusteloosheid in die iedere luisteraar bij de strot greep. Inmiddels is Tetzlaff vijftig en Vogt ook aardig op weg naar Abraham. De beide musici hebben de rusteloosheid ingeruild voor een overtuigende zekerheid. En die kenmerkt deze nieuwe studio-opname van de drie Brahmssonates en het Scherzo uit de FAE-sonate. De heren zijn duidelijk ouder, wijzer, maar zeker ook beheerster en daardoor beklijft het muzikale discours waarin ze Brahms voor het voetlicht brengen beter. Alsof ze de jeugdigheid hebben afgeworpen en niet bang meer zijn voor melancholie en twijfel. En juist daarmee raken ze de sfeer en de intentie van de vioolsonates van Brahms veel dieper dan zo’n vijftien jaar geleden en geven ze de luisteraar maar één keus: aan het einde de cd weer opnieuw opzetten en wederom wegdromen in deze prachtig vertolkte wereld van Brahms.
EDDIE VETTER
PAUL JANSSEN
GESPIERDE AANPAK
WEGDROMEN BIJ BRAHMS
63
14 NIEUWE ONMISBARE TOPTITELS VAN DE BAROKMUZIEK
NIEUWE HIGHLIGHTS ... INFO: STEFAN.NIES@OUTHERE-MUSIC.COM
WWW.OUTHERE-MUSIC.COM
CD-BESPREKINGEN ALBÉNIZ, RODRIGO E.A.
TANSMAN, PETIT E.A.
THIBAUT GARCIA, EDGAR MOREAU ERATO 0190295954635 € 22,99
TANSMAN CELLO QUARTET ANTARCTICA 608917730128 € 20,99
LEYENDAS
LÉGENDE
KAMERMUZIEK
KAMERMUZIEK
Thibaut Garcia is nog geen 25 jaar en moet na Milos Karadaglic de tweede gitarist van deze generatie worden die de gitaar weer op een hoger plan brengt. Zijn erelijst van gewonnen competities is indrukwekkend en de Spaanse wortels van deze Fransman helpen hem alleen maar om de Spaanse bakermat van veel gitaarmuziek beter te begrijpen. Dat zijn debuut-cd qua repertoire alles behalve origineel is, is hem na de eerste noten van Asturias en ook Sevilla van Isaac Albéniz snel vergeven. De rode draad is met een beetje goede wil een ode aan diverse Spaanse en Latijns-Amerikaanse steden, en dat zijn alle steden waar Garcia zelf geweest is. Dat betekent een hoorbare persoonlijke betrokkenheid. Hij zet er soms flink de vaart in, maar het past allemaal uitstekend bij het karakter van de steden in kwestie. Ook Piazzolla’s ode aan Buenos Aires, gevat in de Estaciones Porteñas, is helemaal raak. Verder onderscheidt deze plaat zich door de minder bekende Aire vasco van Antonio Jimenez Manjón en het pakkende samenspel met de cello van Edgar Moreau in de Siete caciones populares españolas. Omdat Garcia alles even prachtig speelt zit er ondanks het bekende en zeer vaak opgenomen repertoire maar één ding op voor de ware gitaarliefhebber: gewoon kopen en genieten.
Muziek voor vier cello’s? Daar is vast niet een hele cd mee te vullen, dat zullen wel arrangementen zijn. Een vooroordeel: het Tansman Cello Quartet put hier daadwerkelijk uit louter origineel repertoire, geheel twintigste-eeuws. Vier cello’s? Een extreem donkere klank die melancholie en somberheid weerspiegelt, in overeenstemming met de avondschemering op het boekje. Alweer een vooroordeel: deze muziek sprankelt en dartelt namelijk dat het een lieve lust is. Goed, de ingetogen Pensée élégiaque van Jules de Swert kun je droefgeestig noemen. Voor het overige overheersen echter speelsheid en uitbundigheid. Hoor het wervelende en energieke Allegro molto risoluto van Alexandre Tansman. Of de opzwepende Danses van Joseph Jongen, die hier en daar echt swingen. Luister naar het dartele Intermezzo van Rudolph Matz, dat je niet anders dan vrolijk kan maken. Met vier cello’s kan het dus warempel feest zijn, zeker als het niveau wordt gehaald van dit Belgische ensemble, dat zijn naam ontleent aan de Poolse componist Alexandre Tansman. Diens Deux mouvements uit 1935 openen deze cd, waarvan de opnamen werden gemaakt in een klein Frans kapelletje hoog in de zuidelijke bergen, een plek waar jaarlijks ook een cellistenfestival plaatsvindt. Ver van de bewoonde wereld, ascetisch, helemaal teruggeworpen op de klank van dat lage instrument, de cello – kan het intiemer?
PAUL JANSSEN
JOS VAN DER ZANDEN
PAKKEND SAMENSPEL
KAN HET INTIEMER?
FISCHER, HINDEMITH E.A.
RAVEL, MASSENET E.A.
WIM VAN HASSELT, NORA FISCHER E.A. BUDAPEST FESTIVAL ORCHESTRA O.L.V. IVÁN FISCHER CHANNEL CLASSICS 0723385377160 € 23,99
ARABELLA STEINBACHER, ORCHESTRE PHILHARMONIQUE DE MONTE-CARLO O.L.V. LAWRENCE FOSTER PENTATONE 0827949053665 (SACD) € 22,99
CHANT D’AUTOMNE
FANTASIES
INSTRUMENTAAL
INSTRUMENTAAL
De Vlaamse trompettist Wim Van Hasselt is geen onbekende bij Channel Classics. In 2010 verscheen bij het label reeds zijn gelauwerde solo-cd On the Road. Tintomara (2015) kreeg een Editor’s Choice-vermelding in het toonaangevende Britse muziektijdschrift Gramophone. Voor zijn nieuwste release nam de koperblazer twee wereldpremières op. Chant d’automne van Wilhelm von Grunelius is een donker kleurend concert voor flügelhorn, pauken en strijkorkest. Vrij naar Baudelaire verklankt het stuk overpeinzingen over herfstige vergankelijkheid en doodsverlangen. Van Hasselt laat zijn bügel gloedvol somberen in breed welvende lamentaties. Première nummer twee betreft Eine Deutsch-Jiddische Kantate van Iván Fischer. Op teksten van Goethe, Rilke en Abraham Sutzkever pendelt het vijfdelige werk tussen barokpastiches en Joodse volksmuziek. In de Jiddische Arie weerklinkt een ‘entartet’ jaren-twintig-idioom, waarin Van Hasselt met verve een spijkerharde solo afsteekt. In Karl Amadeus Hartmanns Concertino voor trompet en zeven instrumenten waart de dwarse neoklassieke geest van Stravinsky rond, getuige de puntig vertolkte hink-stap-sprongritmiek en een korzelige cantilene op het openingsmotief van de Sacre. In Hindemiths Trauermusik uit de Sonate voor trompet en piano blaast Van Hasselt de luisteraar van zijn sokken.
Dit is het type cd waarmee menig jonge violist zijn carrière een aftrap hoopt te geven: een programma van showstukken in uiteenlopende stijlen, met net wat meer substantie dan een verzameling encores. Het fijne aan deze cd is dat Arabella Steinbacher zichzelf natuurlijk al lang niet meer hoeft te bewijzen. Zij heeft simpelweg een mooi programma samengesteld van stukken waarop tegenwoordig wat wordt neergekeken omdat het nu eenmaal geen grote, gewichtige concerten zijn. Steinbacher memoreert legendarische voorgangers als Heifetz, Kreisler en Menuhin, en bewijst met verve dat deze muziek, ondanks het circuspaardjesimago, ook gewoon mooi, meeslepend en ontroerend is. Waxmans Carmen Fantasie en Sarasates Zigeunerweisen krijgen sensationele vertolkingen waarin de muziek nooit het onderspit delft ten opzichte van de virtuositeit. Vaughan Williams’ The Lark Ascending vormt een weldadig rustpunt en het programma, dat verder Saint-Saëns’ Havanaise en Introduction et Rondo capriccioso alsmede Massenets Méditation uit Thaïs bevat, wordt afgesloten met Ravels Tzigane – een staalkaart van violistische technieken waarin desondanks een indruk van ongekunstelde improvisatie wordt gewekt. Hierin zou ik een wat warmere, vollere toon geprefereerd hebben, maar dat doet weinig af aan het luistergenot dat deze opname biedt.
JOEP CHRISTENHUSZ
JAN KUNST
HINK-STAP-SPRONGRITMIEK
SHOWSTUKKEN
65
0190295943394
0190295968489
NIEUW VINYL SIR SIMON RATTLE
MSTISLAV ROSTROPOVICH
Stravinsky Le Sacre du printemps
Bach Cello Suites
EVA-MARIA WESTBROEK JONAS KAUFMANN ANTONIO PAPPANO Giordano Andrea Chénier
0880242754080
DVD: 0190295937966 BLU-RAY: 0190295937799
DVD: 0880242616289 BLU RAY: 0880242616241
NIEUWE DVD’S
ANNA TSYGANKOVA HET NATIONALE BALLET O’Regan Mata Hari – A Ballet by Ted Brandsen
DENIS MATSUEV Tchaikovsky, Schumann, Stravinsky Pianorecital at the Royal Concertgebouw
NIEUWE BOXEN 93 BOXEN ZIJN TOT 31 JANUARI 2017 IN PRIJS VERLAAGD. VOOR EEN COMPLEET OVERZICHT VAN ALLE TITELS IN DEZE ACTIE ZIE KLASSIEK.LNK.TO/BOX
WARNERCLASSICS.COM
FACEBOOK.COM/KLASSIEKEMUZIEK
KLASSIEKEMUZIEK.NL/SPOTIFY
CD-BESPREKINGEN CHOPIN
J.S. BACH, BEETHOVEN, MEDTNER
COMPLETE SONATAS
DIVERSE WERKEN
JOSEPH MOOG ONYX 0880040415220 € 21,99
LUCAS DEBARGUE SONY 0889853417629 € 23,99
PIANO
PIANO
In 2015 opende de jonge Duitse pianist Joseph Moog als debutant de prestigieuze serie Meesterpianisten in het Amsterdamse Concertgebouw. Het vertrouwen dat de organisatie in hem stelde zegt veel over zijn spel en stijl. Moog is een virtuoos van romantische snit. Niet voor niets nam hij eerder al eens pianoconcerten van Rachmaninov en Rubinstein op. Toch is hij niet iemand die simpelweg de gebaande paden volgt. Zo nam hij eerder de onderschatte Sonate in G-groot van Tsjaikovski op en combineerde deze met een vrijwel onbekende sonate van diens Duitse tijdgenoot Xaver Scharwenka. Nu waagt hij een volledige cd aan de drie minst gewaardeerde pianowerken van Chopin: zijn drie pianosonates. Natuurlijk is dat veel vaker gedaan, maar voor een jonge pianist aan het begin van zijn carrière is het een ongebruikelijke keuze. De Eerste sonate klinkt immers zelden en van de Tweede is vooral de meesterlijke Marche funèbre geliefd, maar verder zijn het toch nocturnes, ballades, etudes en preludes waarmee te scoren valt. Moog verdedigt de sonates met verve. Chopin is onder zijn handen niet alleen een ware architect van de grote vorm, maar ook een groot virtuoos en waar mogelijk natuurlijk de romantische lyricus die we zo goed kennen. Vooralsnog de beste cd om de sonates van Chopin op waarde te schatten.
Het tweede album van Lucas Debargue die in 2015 op het Tsjaikovski Concours in Moskou vierde werd – maar volgens velen eerste had moeten worden – is een parel. De Fransman kende een wonderlijke levensloop. Debargue begon pas op zijn elfde met pianospelen op de piano van een vriend, waarop hij muziek ‘naspeelde’ op zijn gehoor. Als zeventienjarige ging hij Arts en Literature studeren. Naast zijn studie werkte hij in een supermarkt. Drie jaar lang vergat hij de piano, maar toen hij in zijn geboortestad Compiègne werd gevraagd op te treden op een lokaal festival, deed hij dat zo briljant dat hij in contact werd gebracht met de Russische pedagoog Rena Sjeresjevskaja. Vier jaar later was hij de grote sensatie in Moskou. Op zijn nieuwe album speelt Debargue de Toccata in c, BWV 911 met ongehoorde puurheid, diepgang en elegantie. Daarna volgt een diepbewogen uitvoering van Beethovens Sonate nr. 7 in D, op. 10 nr. 3, waardoor zelfs Beethoven – die enkel kon huilen om zijn Cavatina – geraakt zou zijn. Het derde werk op deze wonderschone cd is de Pianosonate in f, op. 5 van Medtner, waarmee Debargue tijdens de tweede ronde in Moskou een staande ovatie van 15 minuten scoorde, die pas stopte toen het licht uitging.
PAUL JANSSEN
WENNEKE SAVENIJE
ARCHITECT VAN DE GROTE VORM
PUURHEID, DIEPGANG EN ELEGANTIE
DEBUSSY, CHOPIN E.A.
BEETHOVEN, LISZT
EMIL GILELS DG 0028947962885 € 22,99
SOPHIE PACINI WARNER CLASSICS 0190295977023 € 22,99
THE SEATTLE RECITAL
DIVERSE WERKEN
PIANO
PIANO
De Oekraïense pianist Emil Gilels is al meer dan dertig jaar dood, maar nog altijd leeft zijn roem voort. Met Svjatoslav Richter was hij een van de grootste pianisten van de toenmalige Sovjet-Unie. Eerder dan Richter mocht hij naar het Westen reizen. Op 6 december 1964 maakte een amateur op professionele geluidsapparatuur een opname van Gilels’ recital in het Opera House in Seattle. De pianist speelde repertoire dat van hem vaker op plaat of cd is vastgelegd. Maar... er gaat niets boven een liverecital. De misslagen en het gehoest nemen we graag voor lief. Het klinkt allemaal wat ver weg en hol – zeg maar derde rij, tweede balkon achter – maar dat went snel en Gilels bereikt de harten wel degelijk. Eerst een viriele, rondborstige, zangrijke Waldstein-sonate van Beethoven. Daarna zijn lievelingssonate van Prokofjev: de beweeglijke en expansieve Derde. Vervolgens een monumentale eerste serie Images van Debussy. Gilels’ toon is voortdurend groot, stevig en diep, maar het is nergens grof wat hij doet. Mijn lievelingen bij deze opname: Gilels’ keuze uit de Visions fugitives van Prokofjev, stukken die schitteren door intimiteit, filigrain en humor. Van Ravel klinkt Alborada del gracioso uit Miroirs. Hartstocht en onverbiddelijke precisie ineen. Heerlijk!
Vijf maanden lang gaat ze ermee op tournee, de jonge pianiste Sophie Pacini: Beethovens Waldstein en virtuoze werken van Liszt. Wat kan de 24-jarige zoal hebben geleerd van Martha Argerich, over wie ze in interviews zo graag en in zulke lovende bewoordingen spreekt? Wel, vast dat je Liszt heel anders moet aanpakken dan Beethoven. Pacini’s hart lijkt uit te gaan naar de romantiek, ze laat Liszts klatergoud in de Tannhäuser-parafrase en de Hongaarse rapsodie stralend tot zijn recht komen, en wanneer hij in zijn Consolations mediteert maakt ze ook daarvan poëtische ontboezemingen. De passie wordt meegenomen naar Beethoven, maar gedoseerd en met een passende reserve. Toch mag je van een ‘romantische’ Beethoven spreken. Overal ligt bij Pacini het ritenuto op de loer, met name bij de voorlaatste noot van een frase. Het metrum wordt echter niet verstoord, het blijft bij subtiele fluctuaties. Ronduit verbluffend is Pacini’s technische bagage. Dat ze op het Mozarteum in Salzburg werd ondergebracht bij de afdeling Highly Gifted Students mag niet verbazen. Over Chopin zegt ze dat ze deze niet ‘suikerzoet’ wil voordragen, maar stevig, no-nonsense, soms nukkig. Dat is precies wat deze cd illustreert.
JURJEN VIS
JOS VAN DER ZANDEN
GILELS BEREIKT DE HARTEN
STEVIG, NO-NONSENSE
67
CD-BESPREKINGEN RIBERA
CORELLI
DE PROFUNDIS O.L.V. DAVID SKINNER HYPERION 0034571281414 € 22,99
ENRICO GATTI, GEATANO NASILLO, GUIDO MORINI ARCANA 3760195733974 (2 CD’S) € 31,99
MAGNIFICATS & MOTETS
SONATE A VIOLINO
RENAISSANCE
BAROK
Bernardino de Ribera (1520-1580) was kapelmeester aan de kathedraal van Toledo waar een koorboek bewaard is met de hier opgenomen motetten en magnificats. Hij is ook kapelmeester geweest in Avila en Murcia waar hij waarschijnlijk ook gecomponeerd heeft. Maar daar is geen muziek van hem bewaard gebleven, het koorboek uit Toledo is het enige dat we nog hebben. Of Ribera banden had met de bekendere Spaanse componisten weten we niet, en hij komt ook niet voor in de annalen van het Spaanse hof. Hij was een van die zeer vele componerende kapelmeesters van wie we toevallig nog wat muziek hebben. Ribera is typisch een exponent van de vroege Spaanse renaissance. Zijn muziek is bijzonder donker en sober van klank, ook in de magnificats is uitbundigheid ver te zoeken. Dat is opmerkelijk want het Magnificat is toch een uiterst vreugdevolle tekst die door componisten vaak uitbundig is getoonzet. Die duisterheid van Ribera’s muziek weet het in 2011 opgerichte vocale mannenensemble De Profundis goed te treffen. Hij past bovendien erg goed bij hun naam. Bij deze muziek moet de klank als het ware uit de diepte omhoog komen, en dat horen we op deze cd in optima forma.
Het is nu dertig jaar geleden dat violist Enrico Gatti zijn Ensemble Aurora oprichtte. Mooie gelegenheid om een van zijn oudere opnamen weer eens opnieuw uit te brengen, en helemaal omdat het gaat om Arcangelo Corelli’s beroemde twaalf vioolsonates. Gatti heeft veel onderzoek naar Corelli gedaan, en ook nu nog is dit een van de allermooiste uitvoeringen van Corelli’s opus 5. Gatti weet precies de kern te raken van Corelli’s kunst, waarin het virtuoze wel een rol speelt maar waarin het vooral ook gaat om het verkennen van de harmonische mogelijkheden van de viool. Corelli publiceerde dit opus 5 heel symbolisch op 1 januari 1700, om daarmee aan te geven dat wat hem betreft niet alleen een nieuwe eeuw maar ook een nieuwe fase in de ontwikkeling van de viool was begonnen. Het exuberante van de zeventiende-eeuwse vioolmuziek maakte plaats voor een evenwichtiger stijl. Dat aspect weet Enrico Gatti prachtig uit te diepen. Zijn twee continuospelers zitten erbovenop en volgen hem feilloos. Klavecinist Guido Morini kennen we tegenwoordig vooral als vaste toetsenman en huiscomponist van Marco Beasley, maar hij begon zijn loopbaan als freelancer in diverse ensembles. Goed dat deze state-of-the-artuitvoering van Corelli’s opus 5 weer verkrijgbaar is!
MARCEL BIJLO
MARCEL BIJLO
RIBERA’S DUISTERE MUZIEK
ENRICO GATTI RAAKT DE KERN
J.S. BACH
FUX, KERLL
KYUNG WHA CHUNG WARNER CLASSICS 0190295944162 (2 CD’S) € 23,99
VOX LUMINIS O.L.V. LIONEL MEUNIER RICERCAR 5400439003682 € 22,99
SONATAS & PARTITAS
REQUIEMS
ZIE DE AANBIEDING OP PAGINA 10 BAROK De laatste jaren was het stil rond de Koreaanse violiste Kyung Wha Chung die al sinds de jaren zeventig furore maakte. Niet omdat ze van haar pensioen wilde gaan genieten, dat wil geen enkele echte musicus, maar omdat ze een kleine tien jaar door een handblessure niet op het hoogste niveau kon spelen. Nu is ze terug. En hoe…! Vorig jaar verscheen er bij Warner Classics al een cd-box met in het verleden opgenomen werken en nu ligt haar eerste nieuwe cd sinds vijftien jaar in de schappen. En het is meteen een gewaagde onderneming: alle sonates en partita’s van Bach. Het was een lang gekoesterde wens van Chung die doorkruist werd door haar blessure. Gelukkig heeft ze niets van haar souplesse en eigenzinnigheid verloren en combineert ze die zelfs met een behoorlijke diepgang. Haar opname van de sonates en partita’s is zoiets als de opname van alle cellosuites van Bach die Rostropovitsj ook pas op latere leeftijd vastlegde. Net als Rostropovitsj trekt Chung zich niets aan van uitvoeringspraktijk en heersende mode en doet ze gewoon waar ze goed in is: zodanig muziek maken dat de naakte essentie bloot komt te liggen. Haar tempi zijn nimmer duizelingwekkend, haar zeggingskracht is dat des te meer.
Johann Joseph Fux (1660-1741) werkte aan het Weense hof waar zowel de Italiaanse opera als de Franse instrumentale muziek floreerde. Fux schreef in beide genres. Toen zijn broodheer keizer Leopold I ten grave werd gedragen, componeerde Fux een keizersrequiem dat in zekere mate teruggrijpt op oudere compositiestijlen. In Wenen beschikte men nog over een blazersensemble met cornetti en trombones, overal elders in Europa was die ensemblevorm al van het toneel verdwenen, en Fux maakt in zijn requiem knap gebruik van de mogelijkheden van die instrumenten. Vox Luminis voerde dit werk uit tijdens het aan Oostenrijk gewijde Festival Oude Muziek 2014 en nam het nu, samen met het wat compactere requiem van de iets oudere Johann Kaspar Kerll, voor Ricercar op. Kerlls Requiem is vooral schatplichtig aan Heinrich Schütz, een componist van nog weer een generatie ouder, en bevat veel minder barokke elementen dan het requiem van Fux. Vox Luminis is op dit moment een van de grote smaakmakers in de oude muziek. Door de bezetting met twaalf stemmen, die zowel solistisch als in ensembleverband ideaal klinken, geeft Vox Luminis deze muziek precies de juiste allure. Een groter koor zou ook denkbaar zijn, maar dan gaat er heel veel aan details in de muziek verloren.
PAUL JANSSEN
MARCEL BIJLO
DE NAAKTE ESSENTIE
68
BAROK
SMAAKMAKERS IN DE OUDE MUZIEK
TELEMANN
REICH
HAMBURGER RATSMUSIK O.L.V. SIMONE ECKERT CPO 761203796823 € 14,99
ENSEMBLE SIGNAL O.L.V. BRAD LUBMAN HARMONIA MUNDI 093046767129 € 22,99
TRIOS POUR LE DESSUS DE VIOLE
DOUBLE SEXTET, RADIO REWRITE
BAROK
HEDENDAAGS
De dessus of pardessus de viole is de allerkleinste telg van de gambafamilie, zijn toonhoogte is die van de viool. In de zeventiende eeuw maakte hij in Frankrijk deel uit van het gambaconsort waarin de hele gambafamilie verzameld was. Hij werd in de achttiende eeuw weinig meer bespeeld. Maar doordat de gewone basgamba in Duitsland toen nog zo populair was, ontstond er ook weer interesse in de kleine gamba. En dus schreef Georg Philipp Telemann er muziek voor, zoals hij dat deed voor ieder denkbaar instrument van zijn tijd. Hamburger Ratsmusik presenteert op deze cd acht triosonates waarin Telemann de kleine gamba combineert met blokfluit of hobo. Sommige van deze sonates kennen we in uitvoeringen met viool, maar de pardessus klinkt echt heel anders. Heel scherp, ook niet echt als een gamba. Soms denk je een mondharmonica te horen. Deze muziek was bedoeld om thuis voor eigen plezier te spelen en dat speelplezier horen we ook bij Hamburger Ratsmusik. Pardessus de viole, blokfluit en hobo worden geschraagd door een pittig continuogroepje van lage gamba, luit en klavecimbel. De musici dagen elkaar uit in het vinden van de origineelste versieringen, en dat maakt deze uitvoeringen bijzonder spannend.
Meespelen met een opname van jezelf op band en op die manier faseverschuivingen en interlocking bewerkstelligen: in 1967 kwam Steve Reich al op dat idee met zijn Violin Phase. Veertig jaar later herhaalt hij het in zijn Double Sextet (2007) en de techniek blijkt nog niets aan speelsheid te hebben ingeboet. Toch koos Ensemble Signal ervoor om op deze cd met dubbel sextet te spelen. Het effect is niet minder verrassend: de interacties van strijkers, piano’s, vibrafoons, fluiten en klarinetten genereren een heerlijk hypnotiserende klankencaleidoscoop. Harmonisch is het allemaal eenvoudig, het adembenemende zit ’m in de energieke ritmiek, die afwisselend statisch, jazzy, stravinskiaans onvoorspelbaar en (in het tweede deel, Slow) geheimzinnig-reflectief is. Reich nadert inmiddels de tachtig, maar hij kan het zich veroorloven om te blijven volharden in de minimalistische stijl waarvan hij een van de grondleggers was. Op deze cd ook een van zijn recentste werken, Radio Rewrite uit 2013. Aanleiding daartoe was Reichs contact met de popgroep Radiohead. Hun songs inspireerden hem tot een vijfdelige suite die popmuziek benadert. Overal overheersen syncopen, jazzy akkoorden, mooie diepe bassen. De cd vormt een vervolg op het eerder door Ensemble Signal uitgebrachte Music for Mallet Instruments.
MARCEL BIJLO
JOS VAN DER ZANDEN
BIJZONDER SPANNEND
ADEMBENEMENDE RITMIEK
REICH
FISCHER
DUET
COMPOSER’S PORTRAIT 1
MDR LEIPZIG RADIO SYMPHONY ORCHESTRA & CHORUS O.L.V. KRISTJAN JÄRVI SONY 0889853663620 (2 CD’S) € 23,99
NORA FISCHER, WIM VAN HASSELT E.A. KOBRA ENSEMBLE CHANNEL CLASSICS 0723385345169 € 23,99
HEDENDAAGS
HEDENDAAGS Steve Reich wordt tachtig in oktober, en dus vond men het op de burelen van Sony tijd voor een nieuwe cd. Op de dubbeluitgave een hoofdrol voor het Leipzig Radio Symphony Orchestra & Chorus. Onder leiding van Kristjan Järvi zette het gezelschap twee nog niet eerder opgenomen stukken op cd. Première een betreft de orkestversie van de Daniel Variations, een in memoriam voor de in 2002 vermoorde reporter Daniel Pearl. Ook de tweede primeur betreft een orkestarrangement van een eerder werk: You Are (Variations), op teksten van Joodse mystici en Ludwig Wittgenstein. In beide stukken vormen traag evoluerende akkoordreeksen en canontechnieken het uitgangspunt voor de duizelingwekkende moirépatronen waar Reich sinds de jaren zestig patent op heeft. Ondanks het feit dat de componist zijn wall of sound van resonerend slagwerk, dreunende pianobassen en pulserende strijkerstapijten in de orkestbewerkingen nog wat hoger opstapelt, weet Järvi de in elkaar grijpende ritmes met de precisie van een Zwitsers uurwerk over het voetlicht te brengen. Persoonlijke favoriet: The Four Sections, waarin Reich contrapuntische weefsels van groeiende complexiteit uitvouwt over de verschillende orkestgroepen. Met een messcherpe vertolking van Clapping Music laat het zich raden waarom de cd de titel Duet meekreeg.
Met zijn Budapest Festival Orchestra verwierf Iván Fischer de afgelopen decennia wereldfaam als dirigent. Dat de Hongaar ook met het componeerpotlood uit de voeten kan, blijkt uit deze release. Kenmerkend voor Fischers muzikale ABC is een sterk eclectische inslag, zo schrijft hij in de liner notes. Neem zijn Spinoza-translations, een zestal miniatuurtjes voor sopraan en kamerensemble, gecomponeerd op in het Oudnederlands vertaalde tekstfragmenten van de zeventiende-eeuwse filosoof. Middeleeuws aandoende bourdontonen en barokkerige cellolijnen wisselen er stuivertje met snikkende Joodse volksmuziek en de puntige harmonieën van een Weill-pastiche. Ook de miniopera Tsuchigumo schiet heen en weer tussen uitersten: monteverdiaanse recitatieven gaan over in Franse chansons. Een barokke chaconne gaat hand in hand met de exotische fluit- en slagwerkklanken die Fischer ontleende aan het Japanse noh-theater. Kanttekening: men kan zich afvragen of Fischers muziek genoeg spankracht heeft om een hele cd te vullen. Hoewel zijn noten getuigen van vakmanschap, schuurt zijn zelfbenoemde eclecticisme soms dicht langs epigonisme. Dat maakt zijn werk er niet altijd even spannend op. Staat tegenover dat er voortreffelijk wordt gemusiceerd door een prachtig singend Kobra Ensemble en een nog prachtiger zingende Nora Fischer.
JOEP CHRISTENHUSZ
JOEP CHRISTENHUSZ
MESSCHERP
FISCHERS MUZIKALE ABC
69
CD-BESPREKINGEN FIBICH
PEPUSCH
VOCALE SOLISTEN, MAGDEBURGISCHE PHILHARMONIE O.L.V. KIMBO ISHII CPO 761203798124 (2 CD’S) € 39,99
THE HARMONIOUS SOCIETY OF TICKLE-FIDDLE GENTLEMEN E.A. O.L.V. ROBERT RAWSON RAMÉE 4250128515023 € 22,99
NEVESTA MESSINSKÁ
VENUS AND ADONIS
OPERA
OPERA
Zdenek Fibich (1850-1900) heeft altijd in de schaduw gestaan van zijn oudere landgenoten Smetana en Dvorák. Bij hem geen Boheemse en Slavische volksmelodieën, maar eerder Duitse sferen die hem het predicaat ‘Tsjechische Wagner’ hebben bezorgd. Dat is goed te horen in zijn opera Nevesta messinská naar Schillers tragedie Die Braut von Messina over de rivaliteit van twee broers. Deze zonen van de overleden vorst van Messina zijn verliefd op dezelfde vrouw, die uiteindelijk hun zuster blijkt te zijn. De muziek is naar Wagners voorbeeld doorgecomponeerd, met lange monologen die uit vrije declamatie lijken voort te komen en een drukdoend orkest dat een web van leidmotieven spint rondom de tragische gebeurtenissen. De derde en laatste akte, waarin de een na de ander het leven laat, bevat zelfs een treurmars als in Götterdämmerung. Ondanks Wagners invloed vond Fibich toch een eigen weg, maar bij de première in 1884 reageerde het publiek allerminst enthousiast. Het Theater Magdeburg verzorgde pas anderhalf jaar geleden de Duitse première. De uitvoering die nu op cd is verschenen, komt niet uit de eredivisie maar is goed genoeg voor een kennismaking met deze bijna vergeten opera. Onder de zangers excelleren Thomas Florio en Richard Samek, die de rollen van de twee broers vol schwung vertolken.
Pepusch is vooral bekend van zijn bijdragen aan The beggar’s opera, maar destijds oogstte hij ook met Venus and Adonis veel succes bij het Londense publiek. Het is een ‘masque’, in dit geval een miniatuuropera die nog geen anderhalf uur in beslag neemt. Voor het verhaal van Ovidius zijn slechts drie
EDDIE VETTER
EDDIE VETTER
VOL SCHWUNG
VAN TEDERE LIEFDE TOT BITTERE WRAAK protagonisten nodig. De liefdesgodin Venus (alt) probeert de jonge jager Adonis (sopraan) te verleiden, de jaloerse oorlogsgod Mars (tenor) komt tussenbeide, Adonis wordt dodelijk gewond door een wild zwijn en de onsterfelijke Venus moet tot in eeuwigen dage treuren om zijn dood. Bij gebrek aan potente castraten vertolkte in 1715 de sopraan Margherita de l’Epine de rol van Adonis in travestie. Net als zijn jongere tijdgenoot Händel kwam Pepusch uit Duitsland en had hij zich de virtuoze Italiaanse operastijl eigengemaakt. Zo legt hij de twee hoofdrollen spannende coloraturen in de mond. De gevoelens lopen uiteen van tedere liefde tot bittere wraak en vertwijfeling. Ze krijgen fraai reliëf in de stemmen van Ciara Hendrick (Venus), Philippa Hyde (Adonis) en Richard Edgar-Wilson (Mars). Het vaardige ensemble van vijftien musici ontleent zijn lange naam aan een beschrijving van de groep die in de zeventiende eeuw het eerste openbare concert in Londen heeft gegeven.
GOLDMARK
BELLINI, GOUNOD E.A.
KATERINA HEBELKOVÁ, NUTTAPORN THAMMATHI E.A. PHILHARMONISCHES ORCHESTER FREIBURG O.L.V. FABRICE BOLLON CPO 761203501328 (3 CD’S) € 42,99
PRETTY YENDE E.A. ORCHESTRA SINFONICA NAZIONALE DELLA RAI O.L.V. MARCO ARMILIATO SONY 0889853216925 € 23,99
DIE KÖNIGIN VON SABA
A JOURNEY
OPERA Tot voor kort kende ik Goldmarks Die Königin von Saba alleen van naam – en van de ravissante tenoraria Magische Töne, door grootheden als Caruso en Gedda op de plaat gezet. Een aria die nieuwsgierig maakte naar meer. Die Königin von Saba (Wenen, 1875) was Goldmarks eerste en succesvolste opera. Met zijn afwisseling van aria’s, ensembles, koren en balletten is het een typische negentiende-eeuwse grand opéra; het idioom een amalgaam van Meyerbeer en Wagner, met Judeo-oriëntaalse (én Hongaarse) elementen. Het ontbreekt Die Königin misschien aan muzikaal-dramatische coherentie om een vergelijking met de meesterwerken uit de periode te kunnen doorstaan, maar deze voortreffelijke opname van cpo maakt alleszins duidelijk hoe het werk dankzij de kleurrijke tableaus, de sensuele lyriek en de sterk gekarakteriseerde hoofdrollen tot de opkomst van het nazisme met groot succes repertoire kon houden. De jonge Thaise tenor Nuttaporn Thammathi, lyrisch en vurig, is een prachtige Assad, de hoveling van koning Salomo die verscheurd wordt tussen de liefdeblijken en afwijzingen door de koningin van Seba. De fatale koningin zelf wordt zinderend vertolkt door Katerina Hebelková. Irma Mihelics ontroert als Assads vertwijfelde verloofde Sulamith en Károly Szemerédy is een waardige, zij het wat overmatig vibrerende Salomo. Een glansrol ook voor het orkest in deze partituur vol magische tonen.
Ik heb helemaal niets met Rossini’s Una voce poco fa. Dat je de aria op concoursen zingt, snap ik wel: je moet de jury laten horen dat je alle coloraturen en trillers paraat hebt, al weet ik uit ervaring dat ook juryleden hem vaak niet meer kunnen horen. Pretty Yende zingt de aria virtuoos, aanstekelijk en levendig, maar niet vlekkeloos. Dat het duet uit Lakmé niet helemaal overtuigt, ligt voornamelijk aan het bloedeloos spelende orkest, want het Franse repertoire is iets waarin Yende mijns inziens uitblinkt. Ik had dan ook graag iets uit Thaïs of Manon gehoord, zeker in plaats van Lucia, de rol die zo te horen nog niet haar sterkste is. Maar verder niets dan lof over de debuut-cd van deze prachtige zangeres. Haar hoogte is prima
JAN KUNST
BASIA JAWORSKI
ZINDEREND
70
OPERA-ARIA’S
PRETTY YENDE: PRACHTIGE ZANGERES en haar kristalheldere stem is mooier dan mooi. Haar meisjesachtig timbre maakt haar geknipt voor Juliette, en ook Bellini past haar als een handschoen: Beatrice di Tenda zet zij helemaal naar haar hand. Ook I Puritani, waarin zij wordt bijgestaan door Gianluca Burato en Nicola Alaimo, ligt haar perfect. Echt schitteren doet zij met Le comte Ory van Rossini. Met die rol heeft zij in 2013 haar Met-debuut gemaakt, die zit dan ook helemaal in haar systeem. Ongeëvenaard.
THE LOST SONGS OF ST KILDA
LANGELAND
VOLKSMUZIEK/HEDENDAAGS
WERELD/JAZZ
THE MAGICAL FOREST SINIKKA LANGELAND ECM 0602547768315 € 23,99
TREVOR MORRISON, SCOTTISH FESTIVAL ORCHESTRA O.L.V. JAMES MACMILLAN DECCA 0028948127855 € 22,99
Het is even schrikken voor wie deze cd nietsvermoedend opzet: een gebrekkige opname van een wat aarzelende pianist op een niet onberispelijk gestemd instrument. Komt dit uit de eens fameuze studio’s van Decca? Of is dit huisvlijt van een amateur? Precies: dat laatste. In 2008 bezocht Stuart Mackenzie, uitgerust met een laptop en een microfoontje van drie pond, zijn vriend Trevor Morrison in een Edinburghs verzorgingstehuis. Hij legde er vast hoe de tachtigjarige Trevor uit zijn hoofd een achttal deuntjes speelde. Het bleek een musicologisch belangrijke gebeurtenis: Trevor had deze wijsjes tijdens WO II geleerd van zijn pianoleraar, een van de laatste 36 bewoners van het afgelegen eiland St Kilda die in 1930 gezamenlijk het voorouderlijke eiland ten noordwesten van de Buiten-Hebriden voorgoed vaarwel hadden gezegd. Op die middag in 2008, vier jaar voor Trevor zou overlijden, werd de muzikale erfenis van St Kilda op het nippertje gedocumenteerd. Van musicologisch belang – maar meer dan dat. Decca vroeg een vijftal componisten de verloren liederen van St Kilda te gebruiken voor nieuwe orkestrale composities, met wisselend maar fascinerend resultaat. Van Rebecca Dales onbeschaamd sentimentele zetting van Soay, tot Craig Armstrongs episch-atmosferische tweeluik Stac Lee. Een fascinerende uitgave.
De Noorse zangeres en kantelespeelster Sinikka Langeland heeft meerdere prachtplaten op haar naam staan. Ze maakt muziek die meteen beelden op het netvlies tovert; beelden van een mooi landschap waar het leven hard is. Telkens is de basis de combinatie van ijle harpklanken en haar weerbarstige stem. Langelands stem rafelt en kraakt tot op het punt van breken; de stem van een doorzetter, van iemand die weet wat ze wil omdat ze door schade en schande wijs geworden is. In wezen is dat al genoeg om ademloos naar te luisteren, maar Langeland schrijft ook liedjes waartegen elk verzet bij voorbaat zinloos is. Om het verhaal af te maken, kiest ze steeds weer formidabele muzikanten in haar band. Twee van de allerbeste Noorse blazers bijvoorbeeld: Trygve Seim op saxen en Arve Henriksen op trompet. Of de Zweedse bassist Anders Jormin, de man met het indringende, donkere geluid. The Magical Forest voegt wel een heel nieuw element toe, namelijk de engelachtige stemmen van Trio Mediaeval. Enerzijds schuift de muziek daarmee op naar vertrouwder terrein, zoals de platen die saxofonist Jan Garbarek met het Hilliard Ensemble maakte. Anderzijds wordt de altijd al aanwezige binding met aloude volksmuziek erdoor versterkt. De muziek is er wel minder robuust door geworden, maar niet minder overweldigend.
JAN KUNST
MISCHA ANDRIESSEN
MUZIKALE ERFENIS
OVERWELDIGEND
LOVE STORY
SHAY ALON
OLIVER TWIST: LE MUSICAL
VALENTINA LISITSA, BBC CONCERT ORCHESTRA O.L.V. CHRISTOPHER WARREN-GREEN, GAVIN SUTHERLAND DECCA 0028947894544 € 22,99
NICOLAS MOTET, DAVID ALEXIS, PRISCA DEMAREZ E.A. ORCHESTRE À CORDES DE BUDAPEST WARNER CLASSICS 0190295944889 € 22,99
FILMMUZIEK
MUSICAL
Het woordje ‘from’ staat centraal hier. Delen uit allerlei werken als tophits bijeengebracht. Muziek die door tv en bioscoop bij zowat iedereen in het geheugen is gegrift, die haast iedereen een aha-erlebnis geeft. Stukken uit pakweg een halve eeuw bioscoopfilm. Pianiste Valentina Lisitsa selecteerde er bovendien de meest volumineuze, om niet te zeggen luidruchtigste delen uit. Een ware storm aan passie trekt over, vol majestueuze passages die in de film hoogdramatische momenten steunen of aankondigen. Daar werd vroeger namelijk opvallend vaak de piano bij ingezet, met name in de jaren veertig en vijftig. Speelse Rachmaninov-achtige slierten pianomuziek versmelten daarbij met orkesttutti’s, meestal voorzien van wervelende crescendi die op machtige fortissimo’s in de piano uitlopen. Deze cd mag dan Love Story heten, een romantische verklanking van intieme liefdesmomenten moet je niet verwachten. Dit is het grotere werk: Nino Rota, Richard Rodney Bennett, Hubert Bath en Carl Davis wisten met decibellen om te gaan. Hun partituren zijn geheel intact gelaten: niets is hier bewerkt of gearrangeerd. Zo weet de charismatische Oekraïense internet queen Lisitsa alweer een gat in de markt te vinden. Met haar verbluffende pianistische akrobatiek roept ze de geesten op van Liszt en Rachmaninov, die in hun tijd eveneens gevleugelde paarden waren.
Op 23 september is in Parijs de eerste Franse musical in première gegaan, gebaseerd op een beroemde Engelse roman uit 1838: Oliver Twist van Charles Dickens. Shay Alon componeerde al eerder de muziek bij musicalproducties als Avenue Q, Alladin en Salt and Honey. Voor deze productie schreef hij swingende muziek, die in de opgeruimde sfeer van Bernsteins West Side Story recht tot het hart spreekt en jazzy wordt gezongen. Oliver Twist is het verhaal van een straatarm jongetje wiens moeder kort na zijn geboorte is gestorven, terwijl hij geen idee heeft wie zijn vader is. Na acht jaar weeshuis belandt het jochie op straat, waarna hij achtereenvolgens schoorsteenveger, begrafenisondernemer, zakkenroller en bendelid in Londen wordt. Na een heleboel spannende avonturen komt Oliver er tenslotte achter wie zijn vader was. Hij deelt diens erfenis met zijn onbetrouwbare halfbroer Monks en bouwt in Amerika een nieuw leven op. Het verhaal doet een beetje denken aan dat van ‘onze’ Kruimeltje. Op de tot de verbeelding sprekende cd-opname van deze Frans-Britse musical wordt spontaan en recht voor zijn raap gezongen. Het orkest staat garant voor de juiste sfeertekening en een afwisselend sentimentele, luidruchtige, dromerige en swingende begeleiding.
JOS VAN DER ZANDEN
WENNEKE SAVENIJE
PIANISTISCHE AKROBATIEK
RECHT VOOR ZIJN RAAP
71
PUZZEL Jan Peter Raat
ONZINZINNENPUZZEL (VAN TEMPOAANDUIDINGEN) Hieronder volgen twaalf onzinzinnen, waarin veelal Italiaanse namen en (tempo)aanduidingen van muziekstukken verborgen zijn. Vul deze termen/namen in onderstaand schema in. De verticale gearceerde kolom geeft dan een toepasselijk woord. 1.
Dat Wilco N.B. Rio niet gehaald heeft, is me een raadsel.
7.
Alle grote mensen achteraan in de rij aansluiten.
2.
Is die Fin al ergens gesignaleerd?
8.
Misschien kom je Daan dan tegen.
3.
Ada, Giovanni en Karlijn zijn de winnaars.
9.
Denkt de burgemeester van Den Bosch er zo over?
4.
Hoeveel argonauten gingen er met Jason mee?
10.
Volgens het menu eten we eerst een visgerecht.
5.
Je liep expres tot over de streep.
11.
Dit stuk wordt ‘de dynamo der atonale muziek’ genoemd.
6.
Lees jij ook de Viva, Celine?
12.
Je hebt echt talent om piano te spelen.
OPLOSSING 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
OPSTUREN NAAR
PRIJSWINNAARS
Stuur uw oplossing met naam, adres
Naam Plaats
en/of e-mailgegevens voor 28 oktober 2016
Mw. M. Witsen Elias
BUSSUM
naar: Vereniging Klassieke Zaken,
Dhr. H. Goudriaan
FIJNAART
Postbus 226, 1200 AE Hilversum of
Dhr./Mw. R. Wattel
HOOFDDORP
algemeen@klassiekezaken.nl.
Mw. A. Leydekker
OVERASSELT
Onder de goede inzenders worden 10 exemplaren van
Dhr./Mw. A. de Roo
DEN HAAG
de cd Daniel Röhn, The Kreisler Story verloot.
Dhr. D. Bouwhuis
EINDHOVEN
Met dank aan Brilliant Classics.
Dhr./Mw. R. Lager
GRONINGEN
Dhr. R. van de Scheur
TER IDZARD
Mw. E. Schmitz
KROMMENIE
Mw. L.F.M. Cornelis-Schouters
DIEMEN
11
OPLOSSING PUZZEL Klassieke Zaken Magazine nr. 4/2016: Il ritorno d’Ulisse in patria De prijswinnaars ontvangen de cd: Colour me Classical Met dank aan Universal Music.
72
12
KinderZAKEN
KLASSIEKE
...voor kinderen en andere volwassenen
DOOLHOF Noodkreet! ‘Ik heb geen verstand van klassieke muziek. Waar moet ik beginnen? Het is een doolhof.’ Dat vind ik zelf ook. Moet je verstand van klassieke muziek Foto: Shut terstock.com
hebben? Nee hoor*. Gewoon luisteren. Ja, maar waarmee beginnen? Ik zou zeggen: wannéér beginnen? Jong, jong, jong. Voorbeeld. Een baby van een Amerikaanse ambassadeur werd in China geboren. De baby hoorde twee jaar Chinees om zich heen. Ambassadeur
Klassieke muziek bij de wieg. De muziek
vertrok, en wat bleek: dit kind leerde later
argeloos op de oren leggen.
Zet je fantasieknopje op: Finse meren in
sneller Chinees dan kinderen die die
Tip. Je gaat naar een platenwinkel en zegt:
het jaar 1919.
geluiden op jonge leeftijd niet gehoord
“Ik wil graag een klassieke cd hebben. Ik
Je hoort gelijk nog een aantal andere
hadden. Toekomstige ouders, maar ook
ben een kind en daarom geen kinderach-
Finse componisten.
grootouders: weet wat je te doen staat.
tige muziek.” Je luistert, en misschien vind je er niet veel
Ik ben gaan zoeken naar Finse jazz voor
aan. Geeft niet. Sommige muziek moet
mijn radioprogramma Jazz in the Eve-
rijpen, en jij moet zelf rijpen.
ning*.
En wéér naar de winkel. Je maakt een
Finse saxofonist, Timo Lassy.
praatje en neemt een ander cd’tje mee. Na
Live with Lassy. Het is een coole vogel.
drie keer krijg je korting. Wedden? Want de
Lekkere tippeljazz. Op #7 de aankondi-
man of vrouw in de winkel ziet in jou een
ging in het Fins met die mooie rollende
potentiële koper voor de toekomst.
rrrrrr.
Je neemt de cd’s mee naar school en je
A. RAITIO, SIBELIUS E. IA FINLAND DONG-SUK KANG, CHESTRA LAHTI SYMPHONY OR O.L.V. OSMO VÄNSKÄ BIS 7318590005750
vraagt aan je juf of meester of die een
Wat was jouw eerste kennismaking met
leuk verhaaltje over die componisten wil
klassieke of jazzmuziek?
vertellen. Verhaaltjes helpen bij ontdek-
Iedere mailer krijgt de
ken van muziek. Mozart kon bijvoorbeeld
Klassieke Kinderzaken
van achter naar voren praten. Wist je dat
De 13de mailer ontvangt de dubbel-cd
konde
niet? kijlreE raaw*.
Het Kasteel van Beethoven. edwinrutten@edwinrutten.nl
Ik presenteer op Radio 4 al jaren het programma Muziekwijzer. Wat heb ik een boel gehoord. Vorige maand een Finse componist die ik niet kende: Väinö Raitio, met de compositie De zwanen. Hoe loopt het af met de zwanen?
Nou dag!
Edwin Rutten
PPS. Maar iets weten over muziek hoeft niet tegen je te werken.
TIMO LASSY LIVE WITH LASSY4114651 (LP)
PS. Eerlijk waar, kijlreE raaw. PPS. Nieuwsgierig blijven. Kun jij dit achterstevoren zeggen?
834 SCHEMA RECORDS 801
73
ALKMAAR Boekhandel Feijn Laat 47 / 072-5409944 www.feijn.nl
EMMEN The read shop xl Vermeer Noorderstraat 38-40 / 0591-642088 www.vermeer.plantage.nl
MAASTRICHT Boekhandel Dominicanen Dominicanerkerkstraat 1 / 043-4100 010 www.boekhandeldominicanen.nl
ALMELO Hilarius Broekhuis Koornmarkt 24 / 0546-456717 www.boekhandelbroekhuis.nl
ENSCHEDE Boekhandel Broekhuis Marktstraat 12 / 053-4325210 www.boekhandelbroekhuis.nl
MIDDELBURG De Drukkerij Markt 51 / 0118-886874 www.drukkerijmiddelburg.nl
AMERSFOORT De Algemene Boekhandel Leusderweg 184-188 / 033-4622222 www.algemeneboekhandel.nl
ERMELO Riemer & Walinga CD Afd. Stationsstraat 131 / 0341-552405 www.riemer-walinga.nl
NIJMEGEN Boekhandel Roelants LUX, Marienburg 38-39 / 024-3221734 www.roelants.com
AMSTERDAM Boudisque muziek en film Alleen postorder / 020-3704502 www.boudisque.nl
GOES Boekhandel De Koperen Tuin Centrum de Veste / Keizersdijk 16 / 0113-231072 www.koperentuin.nl
Kroese Klassiek Molenstraat 126 / 024-3221346 www.kroese-online.nl
Broekmans & Van Poppel Van Baerlestraat 94 / 020-6751653 www.broekmans.com
GRONINGEN Boekhandel Van der Velde A-Kerkhof 45-47 / 050-3125593 www.boekhandelvandervelde.nl
Charles Muziek Weteringschans 193 / 020-6265538 charlesmuziek@planet.nl Concerto Utrechtsestraat 54-60 / 020-6245467 www.concerto.nu APELDOORN Nawijn en Polak boekverkopers Marktplein 24 / 055-5212709 www.nawijn-polak.nl ARNHEM Boekhandel HIJMAN ongerijmd Grote Oord 15 / 026-4424938 www.hijmanongerijmd.nl/salon-classique DE BILT Bouwman boeken Hessenweg 168 / 030 2200112 www.libris.nl/bilthoven BERGEN OP ZOOM Quist Boekhandel Fortuinstraat 22-24 / 0164-240232 www.quistboeken.nl BREDA Muziekhandel Spronk / De Vrije Boekhandel Veemarktstraat 40/ 076-5215213 www.muziekvanspronk.nl COEVORDEN Music & more Friesestraat 50 / 0524-517332 www.blackvinyl.nl DELFT Muziekhandel Van Buytene Binnenwatersloot 16 / 015-2123853 www.cdklassiek.nl DEN HAAG Velvet / Paagman Frederik Hendriklaan 217 / 070-3383838 www.velvetmusic.nl DORDRECHT De muziekdragerij Voorstraat 411 / 078-6163489 www.demuziekdragerij.com
Het Carillon Oude Ebbingestraat 64 / 050-3123625 www.hetcarillon.nl Plato Groningen Oude Ebbingestraat 41 / 050-3135055 www.platomania.nl
ROTTERDAM de Doelen winkel Schouwburgplein 50 / 010-2171775 www.dedoelen.nl
HENGELO Boekhandel Broekhuis Weemenstraat 45 / 074-2910267 www.boekhandelbroekhuis.nl
SCHAGEN Boekhandel Plukker Gedempte Gracht 71-75 / 0224-212941 www.boekhandelplukker.nl
HOUTEN Boekhandel Wijs Spoorhaag 144-146 / 030-6353916 www.boekwijs.nl KRIMPEN A/D IJSSEL Brugzicht Boeken & Muziek Stad en Landschap 25/29 / 0180-590237 www.brugzicht.nl KROMMENIE Erwin Vermast CD-DVD Shop Zuiderhoofdstraat 2 / 075-6216382 www.erwinvermast.nl
LEEUWARDEN Boekhandel Van der Velde Nieuwestad 57-59 / 058-2132360 leeuwarden@boekhandelvandervelde.nl
DRIEBERGEN CD Artline V.O.F. Traaij 1-C / 0343-521532 www.cdendvd.nl
Velvet Music Nieuwe Rijn 34 / 071-5128157 www.velvetmusic.nl MAASSLUIS Mastersound Noordvliet 29 / 010-5917822 peter@mastersoundonline.nl
SNEEK Boekhandel Van der Velde Kruizenbroederstraat 36 / 0515-423900 sneek@boekhandelvandervelde.nl SOEST Boekhandel Van de Ven Soesterbergsestraat 54-C / 035-6012419 www.boekhandelvandeven.nl VELP Boekhandel Jansen & de Feijter Emmastraat 6 / 026-3628959 www.eenpassievoorboeken.nl
LAREN Larense Boekhandel Naarderstraat 9 / 035-5382312 www.larenseboekhandel.nl
LEIDEN Plato Leiden Vrouwensteeg 4-6 / 071-5149689 www.platomania.nl
EINDHOVEN Bullit Klassiek Heuvel Galerie 140 / 040-2465107 www.bullitklassiek.nl
RODEN Boekhandel Daan Nijman Heerestraat 87 / 050-5012967 www.daannijman.nl
HEERENVEEN Binnert Overdiep Dracht 60 / 0513-622533 www.binnertoverdiep.nl
DRACHTEN Boekhandel Van der Velde Raadhuisplein 5 / 0512-544440 drachten@boekhandelvandervelde.nl
OLDENZAAL Boekhandel Broekhuis In den Vijfhoek 63/65 / 0541-535398 www.boekhandelbroekhuis.nl OOSTERBEEK Plantage Meijer & Siegers Utrechtseweg 208 / 026-3341047 www.plantagemeijerensiegers.nl
HAARLEM Bruno Klassiek Gierstraat 50 / 023-5323240 www.brunoklassiek.nl
Poort Voorstreek 6 / 058-2123905 www.poortmusic.nl
NOORDWIJK Boekhandel van der Meer/het cultuurcafé De Keuvel 1 / 071-3613073 www.libris.nl/vandermeer
VENLO Sounds Recordshop BV Parade 66 / 077-3510625 www.sounds-venlo.nl WIJK BIJ DUURSTEDE Boekhandel Pettinga Markt 12 / 0343-577300 boekhandelpettinga@planet.nl ZUTPHEN Music All In Beukerstraat 24 / 0575-516444 www.musicallin.net ZWOLLE Plato Zwolle Klokkensteeg 14 / 038-4225354 www.platomania.nl Waanders in de broeren Achter de broeren 1-3 / 038-4215392 www.waandersindebroeren.nl
Winkels met postorderservice
✔ Bij alle in dit magazine besproken cd’s staat een adviesprijs vermeld. ✔ De in dit magazine besproken cd’s zijn ten allen tijde door de klassieke zaken specialisten te bestellen
74
BACH Franse Suites M U R R AY P E R A H I A
“Murray Perahia, who has made a specialty of Bach since the 1990s, is one of the most rewarding interpreters both live and on disc” THE NEW YORK TIMES
Foto: Reg Wilson
EXCLUSIEVE BOXAANBIEDING
27,99 * 99 22,
KWINTESSENS VAN DE ROMANTISCHE BALLETTEN
27,99
CLUBLEDEN
17,99
*
7CD
7CD
Het zwanenmeer, Doornroosje en De notenkraker zijn niet alleen romantische meesterwerken van Pjotr Iljitsj Tsjaikovski, het zijn ook nog eens balletten die herinneren aan een bijzondere periode van het jaar. Als de dagen donkerder worden en de dennengeur zijn intrede doet, vormen Tsjaikovski’s meeslepende noten de perfecte soundtrack, zo is de afgelopen decennia gebleken. Logisch. Als geen ander slaagt deze componist erin zijn melodieën zo beeldend te maken dat het hele verhaal zich als vanzelf manifesteert. Dirigent André Previn begreep de beeldtaal van Tsjaikovski. Toen hij vanaf de late jaren zestig chef-dirigent was van het London Symphony Orchestra verzorgde hij een aantal even bevlogen als spraakmakende uitvoeringen van deze kwintessens van de romantische balletten. De opnamen die volgden zijn sindsdien altijd tot de absolute favorieten blijven behoren. En ook anno 2016 heeft de lezing van Previn en zijn Londense orkest niets aan levendigheid en ontroermomenten ingeboet. De omhelsfactor is nog altijd zo groot dat het opzetten van deze cd’s alleen aangeraden wordt als u er echt even voor kunt gaan zitten. Deze box, waarin de drie balletten van Tsjaikovski door Previn en de Londenaren nu verenigd zijn, nagelt u nog steeds dwingend aan uw luisterstoel.
TSJAIKOVSKI SWAN LAKE THE SLEEPING BEAUTY THE NUTCRACKER
LONDON SYMPHONY ORCHESTRA O.L.V. ANDRÉ PREVIN WARNER CLASSICS 0190295974893 (7 CD’S) VKZ 165 779
Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 74. *Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 25 november 2016.
WORDT U AANGEBODEN DOOR
76